C033 v1.20

C. 33, pp. 2-3.

Dingsdagh den {17140828} 28en Augustus 1714. Voormiddags.

Presentibus omnibus dempto d’ E.E. Slotsbo en Swellengrebel, door belet.

Zo is na gedane resumptie der respective pagtconditien van ‘s lands inkomsten deses Gouvernements, d’ welke op Vrijdagh den 31 en deser maand na gewoonte staan verpagt te werden, eenparigh goed gevonden ende besloten alle deselve, namentlijk van de Caabse koele wijnen, brandewijn en verdere gedistileerde wateren, mitsgaders vaderlandse en uijtheemse bieren, secq en Spaanse wijnen enz., benevens die van de Caabse moutbieren insijn geheel te laten, en op denselven voet als voorheen gedaan is, te verpagten, sonder daarin eenige veranderingh te maken: dog dat in die der vaderlandse en uijtheemse bieren, eenlijk zal bij gevoegt werden, dat d’ E.Compe. den pagter ijder vat bier, wanneer ‘t selve bij de kelder in voorraad is, tot dertigh Rijxdds. sal verstrekken, gelijk aan particulieren geschiet.¹

Wijders gedelibereert zijnde over de quantiteit van beesten die men ‘s Comps. wegen benodigt heeft, en sal hebben, zo tot het aanrijden der materialen voor de batterijen en andere werken tot verseekeringh en versterkkingh deser plaatse, mitsgaders ‘t timmer en brandhout, dat in de bosschen staat, gekapt, herwaarts aangebragt en ten voordeele der E.Compe. verkogt te werden: zo is vastgesteld en besloten omme den vaandrigh Fierabend met eenige manschap, so dra het weer sulx sal toelaten, tot het ruijlen van zo veel beesten ofte ossen als sal konnen krijgen, te depescheeren en meteen een goed getal koeien en vaarsen te laten handelen, om also in den aanteel van vee te blijven, vermits dien aanteel doorgaans beter bevonden werd, als ‘t geruijlde of getrocqueerde beestiaal en mede om daar door in staat te geraken, dat het een en ander na behooren verrigt ende op ‘t mesnagieust gemaakt kan werden, en voor te komen, dat de ingesetenen, gelijk diverse maalen gebeurd is, ten costen der E.Compe. ‘t benodigde branthout voor de retourscheepen niet behoeven aan te rijden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] O. BERGH.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 4-9.

Dingsdagh den {17140911} 11en September 1714. Voormiddags.

Present den Edele Heer Gouverneur en alle de leden, dempto den Independent fiscael, de Heer Cornelis van Beaumont.

Door opgemelte Edele Heer Gouverneur te kennen gegeven zijnde, dat de noodsaeckelijkheijt vereijschte dat’er op en omtrent de wapenen en ammonitie van oorlogh voor dit guarnisoen een behoorlijke ordre en reglement wierd beraemt, waer na sigh een ijgelijk konde gedragen en ten welken eijnde zijn Edele ‘t volgende hadde doen opstellen:

Ordre en reglement op wapenen en ammonitie van oorloge bij het guarnisoen van Cabo de Goede Hoop stiptelijk na te koomen, namentlijk:

‘Den wel Edele Heere Maurice Pasques de Chavonnes, Raed Extraordinaris van Nederlands India en Gouverneur aan Cabo de Goede Hoop &a. mitsgaders den E.Achtbe. Raed, ontwaert zijnde, hoe veele abuijsen, soo aan ‘s Comps. wapenen als ammonitie van oorloge door de geduurige verwisselingh, sterfte, vrijwordingh, advancement en in leeningh geven van zoldaten geschieden, waer door de Heeren en Meesteren veelmalen geen kleijne schade komen te lijden; weshalven om het selve zô veel doenlijk voor te komen, door welgem. Edele Heer Gouverneur en Raed daer op het volgende is beraemt.’

‘1.’

‘Dat de vier geformeerde compagnien,² waer uijt ons jegenwoordige dienstdoende guarnisoen bestaet, ijder in het besonder, zullen werden versien met de onderstaende wapenen, dewelke tot nadere last, op die voet altoos compleet zullen moeten gehouden, schoon gemaekt en gerepareert werden; waer voor ook de officieren, de verantwoordingh zô veel elk zijne comps. is betreffende, zullen verschuldigt zijn, als: 2 ps. hellebaerden, 1 ps. trommel, slagbant en 2 tromstokken, 55 ps. degens, 55 ps. port-epees, 52 ps. snaphanen en 52 ps. patroontasschen.’

‘2en.’

‘den soldaet itwes moetwilligh aan zijne wapenen brekende, verwaerlosende of komende te verliesen, sal daer van (boven de straffe) de vergoedingh moeten doen.’

‘3.’

‘Tot ammonitie zal ider soldaet moeten werden versien met het volgende als: 3 ps. snaphaensteenen, 12 ps. patroonen en 12 ps. kogels.’

‘4en.’

‘Welke ammonitie door den soldaet wel sal moeten werden bewaert en niet verquanselt nog vermorst, maer d’ selve altoos paraet houdende om sigh bij allen gevalle van vijand of ‘s Heeren dienst te konnen bedienen op paene van dubbelde vergoedingh en straffe der geenen, die sulx malisieuselijk verlooren laet gaen en misbruijkt.’

‘5en.’

‘Werdende den adjudant en onder officieren wel ernstelijk gelast alle dagen bij het optrekken der wagten nauwe toesigt op de wapenen en ammonitie der optrekkende soldaten te nemen ende van het defect aan den captn. mondelingh raport te doen.’

‘6.’

‘En tot beter nakomingh van goede sorge voor ‘s Comps. wapenen en ammonitie, zal alle eerste Woensdagen, in ‘t begin der nieuwe maenden, het geheele guarnisoen in de wapenen komen, en na dat den articulbrief hun zal voorgelesen wesen de compagnien ider in ‘t besonder door hunne eijgen commandanten werden gevisiteert en een exact schriftelijk raport aan den captn. commandeerende, van de defecten, zô van ‘t geweer, kruijt, loot en verdere zaken gedaen werden, op dat gem. captn. den Ede.Heer Gouverneur daer van na waerheijd kan onderregten en het gebrekende werde vervult en verholpen.’

‘7.’

‘Wanneer eenig kruijt tot exerceeren word verstrekt, zullen de officieren sorgen, dat de patroonen hunner soldaten, dewelke al te lang gevult zijn geweest, met dat kruijt werden vernieuwt, latende in sulken geval liever het oud als versch kruijt verbruijken.’

‘8.’

‘Alle de soldaten, dewelke van dit comptoir vertrekken, zullen haere wapenen bij haere compagnien laten, en men sal haer andere wapenen van ‘s Comps. wapenkamer geven onder recipisse van den adjudant.’

‘9.’

‘Gelijk ook alle de menschappen, die men sal komen te ligten of wel hier bij siekte verblijven, haere wapenen aan den adjudant zullen overleveren, die d’selve onder recipisse aan de meester van de wapenkam[er] zal ter hand stellen, zullende de aan land gekomen manschappen bij haere compen. gewapend werden.’

‘10.’

‘Bij den meester van de wapenkamer sal goede aantekeningh gehouden werden van den ontfangst en uijtgaaf dier wapenen, omme zulx ten eijnde van ‘t jaer of ‘t sluijten der boeken te konnen verantwoorden.’

‘11.’

‘Geen kruijt, loot nog snaphaensteenen zal aan de op zee vertrekkende soldaten gegeven, maer bij haere afgaende compagnien gelaten zijn.’

‘12.’

‘Ook sal door den meester van de wapencamer jaerlijks moeten werden opgegeven het getal der wapenen, die bij ‘s Comps. wapenkamer, zoo door versterv, vrijwordingh, als advancernent der soldaten, vermeerdert en toegenomen zijn, om alsdan bij de negotieboeken ingenomen te werden.’

‘13.’

‘Voorts blijvende de ordres en straffen voor de geene, die sigh verstouten haere wapenen en ammonitie te verkopen ofte te verpanden ingevolge den articulbriev³ van onse Ho.Mo Heeren Staten Generael in zijn geheel.’

Zô is na ‘t selve gelesen en geresumeert te hebben, eenparigh goedgevonden ende verstaen om het tot een algemeene rigsnoer voor dit guarnisoen in te voeren en in alle deelen prompt te doen agtervolgen: ten welken eijnde de officiers van ider compagnie ‘t authenthicq afschrift van dien, zal ter hand werden gestelt.

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] O. BERGH.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 10-15.

Dingsdagh den {17140918} 18n September 1714. Voormiddags.

⁴

Presentibus omnibus, dempto den capitain luijtenant Slotsboo, door indispositie.

Den Edele Heer Gouverneur voordragende, dat verscheijde menschen in ‘t dorp Stellenbosch hun gewin zoekken met wijn brandewijn enz. voor geld aan een iegelijk te tappen, sonder dat de E.Compe. daar bij ijets bevoordeelt werd; en dierhalven de raadsleden in opmerkingh gevende, of men daar ter plaatse niet soo wel als hier aan ‘t Casteel geschiet, een pagt konde invoeren, waar bij een persoon gepreviligeert wierd, om in ‘t genoemde dorp, met uijtsluijtingh van alle andere, de Caabse wijnen, vaderlandse brandewijnen en gedistileerde wateren, bij de kleijne maat geconsumeert werdende, uijt te slijten en te tappen; Soo is, na gehoudene raadplegingh, goedgevonden ende besloten, om de voorne. pagt in ‘t begin van de aanstaende maand October, door de gecommitteerdens die tegens ‘t uijteijnde deser maand, tot ‘t bijwonen der generale jaarlijkse monsteringh of wapenschouwingh van de Stellenbossche en Drakensteijnse coloniers na derwaarts staan af te gaen, in ‘t huijs van den landdrost, volgens de daar van op te stellene conditien en voorwaardens, publicq te doen opvijlen en verpagten, ende ten welken eijnde een iegelijk der Stellenbossche ingesetenen voor af bij affixie van biljetten, op peene van ƒ1000, zullen gepreadverteert en verboden werden, dat zigh niemant zal hebben te verstouten om na gedagte verpagtingh eenige drank bij de kleijne maat te verkopen, ofte uijt te slijten.

Wijders door welgemelde zijn Edle. te kennen gegeven zijnde, dat den land-drost zijn Edle. gesegt hadde, de landbouwers en hunne knegts al omme ten platten lande hoe langer hoe scrupeleuser wierden, om de weggelopene slaven op te vangen, door dien deselve hun niet alleen bij sodanige ockasie tot tegenweer stellen, maar hen ten dien eijnde ook met geweer, kruijt en loot wisten te voorsien, gelijk ‘t selve niet alleen kenbaar is, maar selden weglopen of nemen voorraad van ‘t selve mede, met ‘t welke sij moorden, steelen en alderleij gewelt plegen; en van welk quaat dat volk, niet tegenstaande aan hunne complicen van tijt tot tijd rigoreuse en exemplare straffen gedaan zijn, niet schijnt afgeschrikt te konnen werden, ‘t gunt tot groot nadeel deser goede ingesetenen comt te strekken; zoo is, om dat pernitieus kwaad zoo veel doenlijk voor te komen en te weeren, goedgevonden ende beslooten omme bij placcaat een iegelijk te authoriseeren,⁵ wanneer hem eenige slaav ofte slaven, t die drie of meer dagen van hun meesters weggelopen zullen zijn, komt te ontmoeten en haar niet gevangen willende geven, en tegenweer bieden, vrijelijk en sonder daar door iets te misdoen, op deselve te schieten, om hen alsoo levendigh of doot magtigh te werden, mits als dan aan den officier in wiens jurisdictie zulx komt voor te vallen ‘t zelve bekent te moeten maken.

Zijnde insgelijks op ‘t geproponeerde van meergemelde zijn Edle. geresolveert ende besloten, omme ‘t galjoot de Postloper ⁶ ten eersten in staat van vertrek te doen brengen, omme de manschap, benevens de anckers en ‘t canon, dat van ‘t verongelukte schip Bennebroek omtrent terra de Nataal aan de wal gekomen is, des doenlijk te laten afhaalen, en met een te zien of daar ook van die bodem voor de E.Compe. iets te vinden zal zijn: als mede om ‘t galjoot de Merkurius , ‘t gunt al lange door gecommitteerdens, volgens hunne gegevene schriftelijke verklaringe van 13n April 1712 tot ‘t doen van een reijs, en hier niet te repareeren zijnde, afgekeurt,⁷ en nu onlangs nog met swaar weer ‘t roer quijt geraakt is, na behoorlijk gedaan transport dier goederen, aan den schipper en equipagiemeester Jan Brommert, onder desselfs opsigt met ses man te laten leggen, tot dat de aanstaande retourvloot zal vertrokken zijn, of ‘t zake ware dat bij een onverhoopt geval, ‘t zelve bij ‘t lossen van ‘t een of ander schip te stade konde komen, om als dan vervolgens gesloopt en dies afbreuk ter dienst der E.Compe. gebruijkt te werden.

Onsen Secretaris versoekende te mogen weten, hoe sig zoude hebben te gedragen omtrent de zeegels der transporten, custingbrieven, ervbrieven, scheepen en weesmeesterskennissen en diergelijken, waar van altijd twee eens luijdende instrumenten of actens, soo wel door gecommitteerdens als andere getekent werden, mitsgaders omtrent de actens van quijtscheldinge, transporten van vaste goederen, die somwijlen bij provisie geschieden, door dien ‘t placcaat dicteert, dat de grossen op zegels de helft minder als de minuten moeten geschreven werden; en eijndelijk omtrent ‘t regt van ‘t zegel te ontfangen voor ‘t perfecteeren en voltrekken der instrumenten, ‘t gunt hij betuijgde omtrent zijn bediening, en wel principaal als vendumeester niet wel na behoren te konnen agtervolgen, waarom dienthalven een nader interpretatie en ampliatie versogt: zo is dieswegen gedelibereert zijnde, verstaan, dat de meningh en intentie in ‘t maken der ordonnantie op ‘t zegel is geweest, dat alle eensluijdende instrumenten, als erfbrieven, transporten, scheepenen en weesmeesterskennissen, custingbrieven enz., in dier voegen op zegels zullen moeten ges. werden, gelijk alle andere actens, waar van ‘t gros werd afgegeven op een zegel de helfte minder als de minut ges. zijnde; voorts dat de actens van quijtscheldingh, wanneer daar van een particulier of apart geschrift gemaakt werd op een zegel van een achste Rx., dog onder een schepenkennis of ander verbandschrift sonder zegel zal konnen bestaan, item dat de provisioneele transporten van vaste goederen onder de contracten zullen gerekent, en gevolglijk op een zegel van twaalf stuijvers ges. werden; en ten reguarde van het innen ofte ontfangen van ‘t zegelregt, door dien de Secretarissen de zegels van den commies moeten halen, en aan den zelven voldoen, dat zij maar zullen besorgen, dat daar voor ‘t regt genieten. Zijnde weijders nog verstaan, dat de requesten bij dese en geene buijten de Secretarissen voor menschen, die schrijven konnen gemaakt werdende, vermits daar op geen paene gestelt is, maar van de hand zullen gewesen werden.

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] O. BERGH.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 16-19.

Dingsdagh den {17141023} 23n October 1714. Voormiddags.

Present den Edele Heer Gouverneur en alle de leeden.

Door den E.Jacobus Cruse ter vergaderingh overgeleijd zijnde, eenige memorien van de bediendens der pakhuijsen, waar bij zij luijden aan den Edele Heer Gouverneur en Raad versoeken, dat hun na jaarlijkse gewoonte, bij het sluijten der negotieboekken, de ordinaire afschrijvinge mogt werden gepermitteert op zodanige goederen en coopmanschappen, als onder ijders verandwoordingh zijn staande: zo is na resumtie derselven goedgevonden ende geresolveert, haar luijden daar op de volgende afschrijvingh te accordeeren, als:

Den pakhuijsmeester[^8]
Op alluijn 74 lb. voor 't uijtwegen van 149 lb. â 5 pr.cto.
Op lijm 3 lb. voor 't uijtwegen van 64 lb. â 5 do.
Op stijvsel 48 lb. voor 't uijtwegen van 599 lb. â 8 do.
Op tafelmessen 17 ps., zijnde in 3 jaar op de publicque maaltijden vermist en gebroken.
Op ruijten als volgt
250 ps. groote	} in verscheijde kasjes en in 't verstrekken van 4651 ps. 5 gebroken.
450 ps kleijne
Op drinkglasen 197 ps. in een kas en in 't verstrekken van 837 ps. gebroken.
Op tiggelsteenen 250 ps. in 5 kassen en in 't verstrekken van 1500 ps. gebroken.
Op cooper 57 lb. gesortteert voor 't uijtwegen van 1144 lb.	} a 5 pr. cto
Op vullekeetels 2 lb. gesortteert voor 't uijtwegen van 35 lb.
Op. ijser 4464 lb. gesorteert voor 't inroesten en uijtwegen van 148797 lb. a 3 pr.cto.
Op spijkers 1786 lb. gesorteert a 3 pr.cto. van 59558 lb. door 't uijtwegen en roest vermindert.
Op verv, als volgt
60 lb. grove, voor 't uijtwegen en verstuijven van 1198 lb.	} a 5 pr.cto
4 lb. fijne voor 't uijtwegen en verstuijven van 87 lb.
Op tabak 78 1/2 lb. Amster .,[^9] voor 't uijtwegen en indrogen van 1570 lb. a 5 pr.cto.
Op tabakspijpen 64 gros lange, in een kas en in 't verstrekken van drie jaaren gebroken.
Op inctstof 34 lb. voor 't uijtwegen van 65 1/2 lb. a 5 pr.cto.
Op specerijen 14 lb. voor 't uijtwegen van 283 1/2 lb. a 5 do.

Den pakhuijsmeester[^10]
Op alluijn 74 lb. voor 't uijtwegen van 149 lb. â 5 pr.cto.
Op lijm 3 lb. voor 't uijtwegen van 64 lb. â 5 do.
Op stijvsel 48 lb. voor 't uijtwegen van 599 lb. â 8 do.
Op tafelmessen 17 ps., zijnde in 3 jaar op de publicque maaltijden vermist en gebroken.
Op ruijten als volgt
250 ps. groote	} in verscheijde kasjes en in 't verstrekken van 4651 ps. 5 gebroken.
450 ps kleijne
Op drinkglasen 197 ps. in een kas en in 't verstrekken van 837 ps. gebroken.
Op tiggelsteenen 250 ps. in 5 kassen en in 't verstrekken van 1500 ps. gebroken.
Op cooper 57 lb. gesortteert voor 't uijtwegen van 1144 lb.	} a 5 pr. cto
Op vullekeetels 2 lb. gesortteert voor 't uijtwegen van 35 lb.
Op. ijser 4464 lb. gesorteert voor 't inroesten en uijtwegen van 148797 lb. a 3 pr.cto.
Op spijkers 1786 lb. gesorteert a 3 pr.cto. van 59558 lb. door 't uijtwegen en roest vermindert.
Op verv, als volgt
60 lb. grove, voor 't uijtwegen en verstuijven van 1198 lb.	} a 5 pr.cto
4 lb. fijne voor 't uijtwegen en verstuijven van 87 lb.
Op tabak 78 1/2 lb. Amster .,[^11] voor 't uijtwegen en indrogen van 1570 lb. a 5 pr.cto.
Op tabakspijpen 64 gros lange, in een kas en in 't verstrekken van drie jaaren gebroken.
Op inctstof 34 lb. voor 't uijtwegen van 65 1/2 lb. a 5 pr.cto.
Op specerijen 14 lb. voor 't uijtwegen van 283 1/2 lb. a 5 do.

Den dispencier.[^12]
11	lb.	catoen voor 't uijtwegen bij menigvuldige quantiteijten van 1154 lb schaars 1 p.cto.
48	lb.	swarte peper a 14 pr.cto van 3205 lb. voor spillagie, uijtwegen, en &a. als boven
15	lb.	wax a 5 pr.cto van 320 lb. voor 't vermijten, uijtwegen en verspillen.
27	lb.	Bataviase waxkaarssen a 1 pr.cto van 2775 lb. als boven
98	lb.	hop te weeten
28	lb.	a 1 pr.cto. van 3830 lb. door 't uijtwegen, uijtdrogen en verslepen der ratten vermindert.
60	lb.	zijnde de tarra van een ledige hopbaal, waar uijt de verstrekkingh geschiet is.
67	mudd.	tarwe a 14 pr.cto. van 4532 mud., zijnde de quantiteit die afgescheept is, voor spillagie, zoo in 't harpen als andersints.
270	lb.	swarte zuijker a 5 pr.cto. van 5422 lb	} voor lekkagie, spillagie, uijtwegen en verslepen van de ratten.
154	lb.	witte dito a 2 pr.cto. van 7728 lb.
12	lb.	candij a 1 1/2 pr.cto. van 861 lb.
19200	lb.	rijst, a 3 pr.cto. van 642854 lb., voor 't uijteeten van de calanders, verspillen van de ratten, en uijtwegen bij menigvuldige kleene quantiteijten.
142	lb.	hard broot op 25663 lb. door 't verslepen van de ratten, verspillen en uijtwegen vermindert, ruijm 4 pr.cto.
1 1/2	mud	bonen van 93 1/4 mud	} a 2 pr.cto. voor 't verspillen, uijtmeten, uijtdrogen en verslepen van de ratten.
3	mud	erweten van 159 1/4 mud
7	mud	garst van 359 mud	a 2 pr.cto voor 't uijtmeten, uijteeten van de calanders etz.
168	lb.	zeep a 5 pr.cto. van 3370 lb. door 't uijtdrogen en uijtwegen vermindert.
23	lb.	gedroogde visch op 2123 lb. door 't verslepen van de ratten, uijtdrogen en uijtwegen vermindert, a 1 pr. cto. schaars.

Den dispencier.[^13]
11	lb.	catoen voor 't uijtwegen bij menigvuldige quantiteijten van 1154 lb schaars 1 p.cto.
48	lb.	swarte peper a 14 pr.cto van 3205 lb. voor spillagie, uijtwegen, en &a. als boven
15	lb.	wax a 5 pr.cto van 320 lb. voor 't vermijten, uijtwegen en verspillen.
27	lb.	Bataviase waxkaarssen a 1 pr.cto van 2775 lb. als boven
98	lb.	hop te weeten
28	lb.	a 1 pr.cto. van 3830 lb. door 't uijtwegen, uijtdrogen en verslepen der ratten vermindert.
60	lb.	zijnde de tarra van een ledige hopbaal, waar uijt de verstrekkingh geschiet is.
67	mudd.	tarwe a 14 pr.cto. van 4532 mud., zijnde de quantiteit die afgescheept is, voor spillagie, zoo in 't harpen als andersints.
270	lb.	swarte zuijker a 5 pr.cto. van 5422 lb	} voor lekkagie, spillagie, uijtwegen en verslepen van de ratten.
154	lb.	witte dito a 2 pr.cto. van 7728 lb.
12	lb.	candij a 1 1/2 pr.cto. van 861 lb.
19200	lb.	rijst, a 3 pr.cto. van 642854 lb., voor 't uijteeten van de calanders, verspillen van de ratten, en uijtwegen bij menigvuldige kleene quantiteijten.
142	lb.	hard broot op 25663 lb. door 't verslepen van de ratten, verspillen en uijtwegen vermindert, ruijm 4 pr.cto.
1 1/2	mud	bonen van 93 1/4 mud	} a 2 pr.cto. voor 't verspillen, uijtmeten, uijtdrogen en verslepen van de ratten.
3	mud	erweten van 159 1/4 mud
7	mud	garst van 359 mud	a 2 pr.cto voor 't uijtmeten, uijteeten van de calanders etz.
168	lb.	zeep a 5 pr.cto. van 3370 lb. door 't uijtdrogen en uijtwegen vermindert.
23	lb.	gedroogde visch op 2123 lb. door 't verslepen van de ratten, uijtdrogen en uijtwegen vermindert, a 1 pr. cto. schaars.

Den Equipagiemeester[^14]
130	lb. roet op 2598 lb.	} a 5 pr.cto. voor t uijtmeten en uijtwegen
175	kann. teer op 34 vaten en 96 kan
27	lb. swavel op 543 lb.
14	lb. salpeter op 3458 lb. gelaxeert.

Den Equipagiemeester[^15]
130	lb. roet op 2598 lb.	} a 5 pr.cto. voor t uijtmeten en uijtwegen
175	kann. teer op 34 vaten en 96 kan
27	lb. swavel op 543 lb.
14	lb. salpeter op 3458 lb. gelaxeert.

Den keldermeester.¹⁶

Op 52 leggers Caabse wijn 1 legger van de 32 leggers of 1 5/8 legger van ‘t geheel.

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, p. 20.

Dingsdagh den {17141106} 6en November 1714. Voormiddags.

¹⁷

Presentibus omnibus.

Door den E.Jacobus Cruse per schriftelijke attestatie van expresse gecommitteerdens aangethoond zijnde, dat’er op twee cassen vaderlands zeijldoek, nu jongst per ‘t schip Grimmesteijn aangebragt, een rol minder bevonden is, als desselfs factuur komt te dicteeren, zo is goedgevonden ende besloten om die rol bij de negotieboekken op reekening van winst en verlies te laten afschrijven.

Aldus geresolveert ende gearresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 21-22.

Dingsdagh den {17141120} 20en November 1714. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Nader gedelibereert zijnde omtrent de prijs van ‘t Caebs wagemakershout, ‘t gunt volgens resolutie van 14en Augustus jongstleden verstaen was tot zodanigen prijs te verkopen, als ‘t vaderlandse bevorens verkogt is geweest, zô is ten aansien, dat ‘t hout tot een wagen benodigt, nooijt compleet overgecomen, en uijt dien hoofde de regte prijse onbekent is, goedgevonden en besloten, om ‘t selve tot de volgende prijs voor contant te laten verstrekken, namentlijk:

	Rdrs.	schellingen
3 spaken voor	-	1
1 boeke vellingh tot	-	1
1 las	-	4
1 voortangh	-	4
1 langwagen	-	1
3 jucken tot	-	2
6 scheijen tot leeren	-	1
1 schamel	-	2
1 naef	-	3
3 leerboom	-	2
1 disselboom	-	2
1 buijkplank	-	6

	Rdrs.	schellingen
3 spaken voor	-	1
1 boeke vellingh tot	-	1
1 las	-	4
1 voortangh	-	4
1 langwagen	-	1
3 jucken tot	-	2
6 scheijen tot leeren	-	1
1 schamel	-	2
1 naef	-	3
3 leerboom	-	2
1 disselboom	-	2
1 buijkplank	-	6

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. P. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] ..........................

¹⁸

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 23-24.

Dingsdagh den {17141204} 4en December 1714. Voormiddags.

Present den Edele Heer Gouverneur en alle de leden, dempto den E.Jacob Cruse, door indispositie.

Door welgemelde Edele Heer Gouverneur te kennen gegeven zijnde, dat’er diverse mensschen klaegden, dat deese en geene der ingesetenen haer schapen met schurft besmet waren, en dierhalven te bedugten was, dat dat quaad verder zoude gaen, weshalven zijn Edele voordroegh oft tot welstand deser Coloniers niet hoognodigh zoude wesen, dat men om ‘t selve in tijts voor te komen, daer in bij placcaet voorsagh: zo is dieswegen gedelibereert zijnde, goedgevonde, invoegen als in dato sevenden September 1693 is geschiet, een placcaet daer tegens te laten uijtgaen.¹⁹

Aldus gearresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 25-26.

Woensdagh den {17141226} 26n December 1714. Voormiddaghs.

Presentibus omnibus.²⁰

Te kennen gegeven zijnde, dat men bij na geen smeekolen meer restant heeft, waar door men, ten aansien de gemene werken niet stil konnen staan, in grote verlegentheijt zoude geraken en bij aankomst der verwagt werdende retourvloot in de uijterste nood zijn, om deselve van ‘t benodigde te voorsien: zoo is om ‘t selve te prevenieeren, goedgevonden ende besloten om uijt het ter rhede leggende schip Oudenaarde zoo veel van die brandstoffe te ligten als men buijten schade der andere ladingh zal konnen bekomen.²¹

Voorts in consideratie genomen zijnde, dat dese en geene menschen hun niet ontsien, omme des nagts en wel principaal nieuwjaarsnagten in of uijt de huijsen en op de straten deser plaats te schieten, waar door met de rietdaken ligt brand zoude ontstaan; zoo is om ‘t selve zoo veel doenlijk voor te komen, geresolveert en besloten om bij affixie van biljetten alle ende een ijgelijk te verbieden, dat des nagts zigh nijmand verstoute in of uijt de huijsen, nogh op de straten, met eenigh geweer te schieten, op peene dat den geenen die daar op agterhaald werd voor ijder schoot in een boete van 25 rijxdds. zal vervallen zijn, zullende de boetens na usu verdeelt werden.

Aldus gearresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 27-29.

Maandagh den {17141231} 31n December 1714. Voormiddags. Extra ordinaire vergaderingh.

Presentibus omnibus.

Door den Edele Heer Gouverneur Maurits Pasques de Chavonnes ter vergaderingh geproduceert zijnde de overgebragte nominatien van de respective collegien deses gouvernements, zoo is na resumptie der selve en dieswegen over de verkiesingh van nieuwe leden in plaatse van de afgaande gebesoigneert wesende, voor af de electie door de Caabse kerkenraad op Francois Guito, als ouderlingh in plaatse van den afgaande Jan de la Fontaine gedaan, g’approbeert, en zijn voorts uijt het dubbelt genomineert getal tot diaconen verkoren

Jan van Hoorn voor en in plaatse van Jan Alders uijt ‘s Comps. dienaren en

Gerrit van Kerken²² in de plaats van Durant Sollier uijt de burgers.

Zijnde insgelijks de gedane electien van ouderlingen bij de Stellenbossche en Drakensteijnse Kerkkenraden op de persoonen van Adam Tas en Francois du Toij in stede van de afgaande Dirk Coetsé en Glaude Marre, mede g’approbeert en voor deselve kerken tot diaconen verkoren de volgende persoonen, namentlijk:

Voor de Stellenbossche Kerk

Jan Overholster in plaatse van de afgaande Barend Gildenhuijs

Voor de Drakenstijnse Kerk

Arnoldus Kruijsman en	} voor de afgaande Jacques Terron en Pieter Talifer.
Jan Durand

Arnoldus Kruijsman en	} voor de afgaande Jacques Terron en Pieter Talifer.
Jan Durand

Voorts is op versoek van de Eerwaarde Kerkkenraden van Stellenbosch en Drakensteijn voornt. om een Commissaris Politijcq tot het opnemen der reeken. en armgelden aldaar, goedgevonden in die qualiteit na derwaarts te zenden den capitain de Heer Dominicus Marius Pasques de Chavonnes.

Weijders zijn tot Burgerraden g’eligeert in plaatse van de afgaande Michiel Leij en Johannes Blankkenbergh

Hendrik Moller en

Gillis Sollier

Zijnde tot weesmeesteren verkoren geworden Jacob Voet in plaatse van Gerard van Baarsenburgh ‘s Comps. wegen en

Jacobus van der Heijden en	} voor de afgaande Johannes Heufke en Michiel Leij uijt de burgers
Valentijn Kleijnvelt[^23]

Jacobus van der Heijden en	} voor de afgaande Johannes Heufke en Michiel Leij uijt de burgers
Valentijn Kleijnvelt[^24]

In ‘t collegie van Commissarissen van civiel en huwelijkzaken zijn voor de afgaande Matthijs Bergstet uijt de burgers verkoren Fredrik Russouw

Mitsgaders in stede van Hendrik Moller als nieuw verkoren burgerraad Pieter Meijer.

Zullende den president van ‘t selve collegie den E. Jacobus Cruse, op ‘t versoek van Commissarissen blijven continueeren en den afgaande Burgerraad Johannes Blankkenbergh, in stede van den mede afgaande Burgerraad Michiel Leij, als ziekkelijk zijnde, in dat collegie dit jaar als vice precident assisteeren.

Zijnde voor Stellenbosch in plaatse van de afgaande Jan Overholster en Daniel Phijl tot heemraden verkoren Pieter van der Bijl en Adam Tas, en voor Drakensteijn in stede van de afgaande Jacques Terron en Matthijs Crugel²⁵ tot heemraden voor die collegie aangestelt Pieter Russouw en Arnoldus Kruijsman.

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 30-33.

Dingsdagh den {17150108} 8n Januarij 1715. Voormiddaghs.

Presentibus omnibus.

Door den E.Jacobus Cruse ter vergaderingh verthoont zijnde diverse memorien, waar bij aanthoont wat voor goederen, zoo in de dispens, negotiepakhuijsen enz., bij confrontatie der restanten van de negotie, tegens die der bijboekjes, over en te kort, mitsgaders volgens bevindingh oud en versleten zijn: zoo is om ‘t selve te redresseeren goedgevonden ende besloten om het overige en te kort komende in voegen nabesz²⁶ bij de negotieboekken tegens malkander over, en het te veel bevondene en bedorve in en af te laten schrijven, te weeten: Van de dispensgoederen, ‘t gunt bij de dispens meerder dan bij de negotie restant is, in te nemen: 170 lb. speck, 7 lb. hop, 1 lb. cattoen.

Van de Negotiepakhuijsen
198 lb. staal in te schrijven	} af te schrijven.
1 copere stoofpan, oud en versleten
1 10/12 gros lange pijpen in 't verstrekken enz. gebroken
3 ps. trekschroeven, bedorven.

Van de Negotiepakhuijsen
198 lb. staal in te schrijven	} af te schrijven.
1 copere stoofpan, oud en versleten
1 10/12 gros lange pijpen in 't verstrekken enz. gebroken
3 ps. trekschroeven, bedorven.

Timmerhout
46 sparren van 30 en 36 voet	} 't welke effectief meer restant dan bij de negotie bekent is, in te schrijven.
4 pomphouten
1 rib van 5 en 7 duijm
2 ribben van drie en drie duijm bij 't maguasijn te kort tegen 2 jatijbalcken, die er meer zijn, over te schrijven.
79 vellingen tegens 3 planken tot vellingen die te cort komen, over te schrijven.

Timmerhout
46 sparren van 30 en 36 voet	} 't welke effectief meer restant dan bij de negotie bekent is, in te schrijven.
4 pomphouten
1 rib van 5 en 7 duijm
2 ribben van drie en drie duijm bij 't maguasijn te kort tegen 2 jatijbalcken, die er meer zijn, over te schrijven.
79 vellingen tegens 3 planken tot vellingen die te cort komen, over te schrijven.

Van de wapenkamersgoederen
16 ligte snaphanen	} te weijnigh restant, tegen 42 sware snaphanen die over zijn, over te schrijven
19 musquets
32 degens die ër te weijnigh zijn, tegens 55 houwers, die meerder restant zijn, over te schrijven.
4 tromvaten tegens 2 te kort komende trommen over te schrijven.
De volgende wapenkamergoederen meer restant dan bij de negotie bekent, in te nemen:
82 patroontassen, 6 hellebaarden, 62 halve	} piekken.
210 heele
1 2/3 kip lont, 2 zadels met hun toebehoren, 7 dubbelde zadelgordinghs, 43 stiegriemen, 1 draagband, 37 braadspeeten, 1 tromschroef, 1 do. hoepel.

Van de wapenkamersgoederen
16 ligte snaphanen	} te weijnigh restant, tegen 42 sware snaphanen die over zijn, over te schrijven
19 musquets
32 degens die ër te weijnigh zijn, tegens 55 houwers, die meerder restant zijn, over te schrijven.
4 tromvaten tegens 2 te kort komende trommen over te schrijven.
De volgende wapenkamergoederen meer restant dan bij de negotie bekent, in te nemen:
82 patroontassen, 6 hellebaarden, 62 halve	} piekken.
210 heele
1 2/3 kip lont, 2 zadels met hun toebehoren, 7 dubbelde zadelgordinghs, 43 stiegriemen, 1 draagband, 37 braadspeeten, 1 tromschroef, 1 do. hoepel.

‘t Volgende als oud en onbequaam af te schrijven:

159 musquet bandeliers, 10 morgen starren, 1 kruijtdeken, 56 schutboren, 1 3/8 bos spaan tot scheeden, 308 lb terpentijn uijtgelekt, 43 handgranaten, 1 copere schutlepel, 1 lepel en varkestaart, 1 copere kruijtmaat, 2 beslage mortierstokken, 8 kruijtzeeven, 11 cardoesstokken, 20 schootkokers, 13 touwitsers,²⁷ 2 crassers, 1 buijgtangh, 1 tashaak, 7 lenssen, 7 boxhoorns, 58 ledige houte pijpen, 3 raspen, 44 rampaarden.

‘t Volgende sedert enige jaren met uijtwegen vermindert, mede af te schrijven als:

4 1/2	lb.	salarmoniacq op 86 lb. 44 pr.ct.
3 1/2	-	borax op 70 lb. 5 do
9	-	ijserdraat op 300 lb. 3 do.
4	-	amaril op 83 lb. 5 do.
3	-	antemonie op 62 lb. 5 do.

4 1/2	lb.	salarmoniacq op 86 lb. 44 pr.ct.
3 1/2	-	borax op 70 lb. 5 do
9	-	ijserdraat op 300 lb. 3 do.
4	-	amaril op 83 lb. 5 do.
3	-	antemonie op 62 lb. 5 do.

Zullende 352 vaam oud cabeltouw van tijd tot tijd door den equipagiemeester van de vier oude cabeltouwen van ‘t schip Overrijp volgens verklaringh aan land gegeven verstrekt, op dito touwen afgeschreven, en ‘t bedragen van de vier gemelde oude cabeltouwen wederom op ‘t generaal gelequideert werden.

Aldus g’arresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 34-37.

Donderdagh den {17150110} 10n Januarij 1715. Voormiddaghs. Extraordinarij vergaderingh.

Presentibus omnibus, dempto den captain de Chavonnes als in Commissie zijnde.

Den Raad tot ‘t lesen der g’eerde missive der Edele Hoogh Achtb.Heeren Majores gedateert in Amsterdam den 19n Julij 1714 op gisteren per ‘t Enkhuijser schip Risdam aangebragt,²⁸ vergadert en daar uijt ontwaart zijnde, dat haar Edele Hoogh Achtb. daar bij comen te ordonneren, dat den oppercoopman en secunde persoon Willem Helot op den ontfangh van dien buijten qualiteijt zal werden gestelt, om met afgeschreven gagie in dier voegen, benevens zijne famielje, met de eerst na derwaarts vertrekkende retourvloot versonden te werden. Zo is, op ‘t geproponeerde van den Edele Heer Gouverneur goedgevonden, voorne. secunde persoon door de bode deser camer te laten afvrage, of in Rade geliefde te comen, ten eijnde hem de ordres voornt. gecommuniceert werde, dogh zigh excuseerende, dat wegens verkoutheijt niet comen konde, versogt extract uijt gem. missieve. Zo is nader besloten, om hem ten overstaan van den independent fiscaal door de E.Es.Kaje Jesse Slotsboo en Johannes Swellengrebel, als daar toe gecommitteert, ‘t besluijt der Edele Heeren Majores bekent te maken, met verdre aankondigingh, dat zigh dierhalven tot vertrek konde vervaardigen en zigh op stonts ontdoen van ‘s Comps. oppassers, slaven en slavinnen, en te besorgen dat desselfs koets en paarden van ‘s Comps. stal gebragt, en ‘t huijs daar in woond, met ‘t uijt eijnde deser maand aan d’ E.Compe. ingeruijmt werd.²⁹ Mitsgaders dat ‘t ebbenhout en ‘t gunt daar van heeft laten maken, niet zoude veralieneren, maar dat ‘t zelve tot nader ordre der Edele Heeren Majores voor de E.Compe. zoude aangehouden werden.

Waar op den Heer fiscaal en genoemde gecommitteerdens heen gegaan en weder gekomen zijnde, rapporteerde[n], dat meergenoemde secundepersoon geantwoord hadde, niet te konnen geloven dat op ontboden was, alsoo dan selfs mede wel een briefje van de Heeren Majores zoude gekregen hebben,of ten minsten van een zijner vrienden daar onder zijnde,³⁰ maar versogt extract te mogen hebben, en wanneer hem gesegt was, de ordres te willen zien dat maar in vergaderingh zoude komen, zigh geuijt hadde, ‘t selve niet te willen doen.

Waar op verstaan is, geen extract af te laten geven, maar hem de volgende ordonnantie, door den Secretaris ter ordonnantie van den Gouverneur en Raat getekent toe te senden, zijnde de ordonnantie van de volgende inhout:

‘Den gewesene oppercoopman en secunde persoon, de Heer Willem Helot, werd bij desen, ingevolge de g’eerde ordres der Edele Heeren Majores, vervat bij hun missive gedateert, Amsterdam den 19n Julij 1714, op gisteren ontfangen, g’ordonneert om zigh benevens desselfs famielje gereet te maken, om met de eerst verwagt werdende retourscheepen, buijten qualiteijt met afgeschreven gagie na ‘t Patria te vertrekken, en weijders zigh op den ontfangh deses te ontdoen van desselfs Comps. oppassers, slaven en slavinnen; en te besorgen dat zijn koets en paarden van ‘s Comps. stal gebragt, en ‘t huijs daar in woond, met ‘t uijteijnde deser maand aan de E.Compe. ingeruijmt werd.’

Welcke ordonnantie hem door de bode ter hand gestelt zijnde, tot antwoord heeft laten geven, terwijl ‘t ordere van de Heeren Majores was, dat zoude obedieeren, versoekende ‘t een en ander, in de ordonnatie vermelt, tot ‘t eijnde deser maand te mogen behouden, ‘t gunt is gedeclineert; dogh op nader versoek geaccordeert de coets en paarden nogh twee dagen op stal te laten.

Aldus gedaan, gearresteert en besloten in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 38-39.

Dinghsdagh den {17150129} 29en Januari] 1715. Voor de middagh.

³¹

Presentibus omnibus, dempto den ondercoopman Swellengrebel door belet.

Den Edelen Heer Gouverneur te kennen gevende, dat dese ingezetenen albereits een goede quantiteit tarwe aan de E.Compe. gelevert hadden, en dat’er nog veel meer stont opgebragt te werden; en wijders voordragende wat met deselve, of wel met het geene men hier niet benodigt is, soude doen, door dien haar Edelens tot Batavia geen eijsch van granen hebben gedaan; zo is dieswegen gedelibereert zijnde, besloten omme agtervolgens de g’eerde ordres der Edele Hoog Achtb. Heeren Maijores, vervat bij missive van den 29en Juli 1710, waarbij ordonneeren met het zenden van tarw na Batavia te continueeren,³² een quantiteit van driehondert lasten nieuwe geharpte tarwe na Batavia te zenden; oftewel zo veel minder of meer als de scheepsruijmte gehengen en den aanbrengh van dat graan toelaten zal.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 40-45.

Dingsdagh den {17150212} 12n Februarij 1715. Voormiddags

³³

Presentibus omnibus, demto den independent fiscaal de Heer Cornelis van Beaumond, door indispositie.

Den Edele Heer Gouverneur te kennen gevende, dat ‘t strand aan en omtrent ‘t zeehooft hoe langer hoe meer aangroeide, waar door met leegh water geen, en met hoogh water wijnigh boots tot ‘t halen van water of andere zaken, aan of bij ‘t hoofd konden comen, ‘t gunt mede tot groot nadeel in ‘t lossen en laden der schepen komt te strekken, weshalven zijn Edle. betuijgde, dat daar in ten meesten dienste der E. Comp. behoorde voorsien te werden, en ‘t welcke niet anders dan met verlengingh van ‘t zelve hoofd, waar toe albereerts enige palen in voorraad en gekapt en aangereden zijn, kan verholpen werden: zo is dieswegen gedelibereert zijnde, ten aanzien men tot dat werk geen slaven genoegh aan de hand heeft, besloten om ‘t selve door twintigh man uijt ‘t guarnisoen te laten verrigten, en voor welke extraordinaire dienst een ijder van hen, gelijk te meermalen geschiet is, vier sware stuijvers daags zal genieten.

Door den Raad van Justitie deses Gouvernements ‘t volgende request gepresenteert zijnde:

Aan den Wel Edele Gestr, en achtbe. Heer den Wel Edelen Heere Maurits Pasques de Chavonnes, Raad Extra ordinair van Nederlands India en Gouverneur aan Cabo de Goede Hoop, als mede de resorten van dien, mitsgaders den E.Achtb. Politicquen Raad van ‘t selve Gouvernement.

‘Wel Edele Gestr. Achtb. Heer en E.Achtbe. Heeren,’

‘Terwijl er niet heijlsamers en betamelijker in een welgestelde regeeringh is, dat goede wetten, statuten, ordonnantien en regulen bij de hoge overigheijt werden beraamt, waar na haar subalterne regtbankken, schuijlende onder de kragtige vleugelen en beschermingh van uwel.Ede. gestr. en E.Achtbns., bij gelegentheijt van tijd kunnen rigten, en het goed oogmerk voldoen, ‘t geen bij de waireld wijse met soo veel sorgh, moeijte en arbeijd t’ zamen geraapt en in goeden schrifte ons is naargelaten. Soo heeft den Raad van Justitie deses Gouvernements, zijnde vertoonders in desen, in hunne vergaderingh van den laasten Januarij deses jaars, ook in consideratie genomen, nademaal tot heden geen vaste instructie voor de gem. Raad is beraamt of vastgestelt geweest, in ‘t behandelen en administreeren der Justitie, en wel principalijk of de statuten van India mede voor een grondslag der wetten met en benevens de Romainsche en hedendaagse regten (sonder vilipendie der alhier successivelijk g’emaneerde placcaten en ordonnantien) souden mogen werden in train gebragt en gevolgt werden, Uwel Edele gestr. en E.Achtbs. in alle eerbied te versoeken, dat geliefde de goetheijt te hebben een instructie te beramen en in te stellen, om de statuten van India met en benevens de Romainsche en hedendaagse regten in train te volgen, of hoedanigh omtrent deselve te mogen treden, en daar na, bij gelegentheijt van tijd te vonnissen, op dat den Raad haar daar naar in ‘t toekomende zoude konnen en mogen gedragen. Ook ondervonden zijnde, dat dese en geene voor andere personen eenige zaak voor dese bank hebbende, deselve defenderende, daar voor salaris naar hun welgevallen komen te vorderen, en somtijds exsessief de maat te boven gaande, die hun anders zouden konnen werden gaudeeren, indien een regulament daar op was beraamt.’

‘Zo is meede in gem. vergaderingh besloten bij desen te versoeken, dat een vast regulement mogt werden beraamt voor die geene, die haar in een anders zaak als procureur lieten gebruijken, om haarluijden daar naar te konnen rigten en ons te strekken tot instructie. (Onderstont): ‘t welk doende.³⁴ ‘

Zoo is dieswegen geraadpleegt zijnde, goedgevonden ende verstaan, dat voortaan omtrent de regts en gedinghzaken de statuten van India zullen gevolgt werden, in zoo verre deselve de placcaten en ordonnantien en respective raadsbesluijten bij dese regeringh van tijd tot tijd gegeven en genomen, niet en contrarieeren. Zullende bij den geenen, die eenige zaken voor anderen in regte waarnemen, geen meerder salaris mogen gevordert werden als de lijst, tot dien eijnde opgemaakt, comt te dicteeren.

Door den E.Jacobus Cruse ter vergaderingh vertoont en overgelevert zijnde sekere verklaringh van gecommitteerdens, die bij ‘t ontlossen der goederen, per ‘t schip de Oude Zijp van Batavia aangebragt,³⁵ bij der selver ontfangst aan land in de pakhuijsen present zijn geweest; zo is, na gedane resumtie der selve, bevonden dat er in vier pakken drongam gemt. No. 127, 67[3],³⁶ 676 en 678 tachentigh stx. meer is afgepakt, als dies factuur komt te dicteren, door dien ” er in ijder pak in plaats van 80, hondert stux zijn bevonden, en over zulx tagtigh stx. meer als aangerekent werd. Zijnde vervolgens de ondertenoemene goederen effectiev te kort en bedorven uijtgelevert, namentlijk:

4144	lb.	rijs op	150000	lb.,schaars 3 pr.cto.
9	-	wax-	1000	lb.,schaars 1 pr.cto.
7	-	waxkaarssen op	1000	lb.,schaars 3/4 pr.cto.
31	kanne klappusolij, zijnde de wannigheijt van twee halve leggers, als een van vijf dm. en een van 24 dm.
551	kannen aracq op 30 leggers[^37] met opvullen minder bevonden.
3	pond cattoen op 500 pond, schaars 3/4 pr.cto.
1	pomphout, 393 bossen padij bedorven.

4144	lb.	rijs op	150000	lb.,schaars 3 pr.cto.
9	-	wax-	1000	lb.,schaars 1 pr.cto.
7	-	waxkaarssen op	1000	lb.,schaars 3/4 pr.cto.
31	kanne klappusolij, zijnde de wannigheijt van twee halve leggers, als een van vijf dm. en een van 24 dm.
551	kannen aracq op 30 leggers[^38] met opvullen minder bevonden.
3	pond cattoen op 500 pond, schaars 3/4 pr.cto.
1	pomphout, 393 bossen padij bedorven.

Waar over gedelibreert zijnde, so is met eenparigheijt van stemmen goedgevonden ende verstaan, om de tagtigh stx. meerder bevondene drongams te laten inschrijven, mitsgaders om de te kort comende rijst, waxkaarssen en cattoen als een gemene en niet excederende spilagie ofte onderwigt, ende bedorven padij te passeren, als mede de wannigheijt op de clappusolij en arak, dogh dat het te kort comende pomphout, ‘t gunt den schipper zegt te weijnigh ontfangen te hebben, in gevolge de ordres van haar Ho.Edelens tot Batavia op de lopende zoldijreeke. van den schipper tegens 17 sware stuijvers zal werden belast.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] .........................

³⁹

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 46-47.

Dingsdagh den {17150312} 12en Maart 1715. Voor de middagh.

Presentibus omnibus.⁴⁰

In opmerkingh genomen wezende, de successive recommendatien der Heeren en Meesteren, namentlijk omme alhier in te voeren zodanige pagten of chijnsen als convenabelst en den inwoonderen verdragelijxt zouden sijn, gelijk sulx insonderheijt gelieven te bevelen bij missive van den 12e Augustus 1713 als 19en Julij 1714,⁴¹ zoo gaf d’ Edle. Heer Gouverneur de leeden in overdenkinge, dat gemerkt de wijnen nog in ‘t geheel vrij en onbelast zijn van eenige impositie, en die naast het coorn van de voornaamste teelt en bouw waren, daar in ‘t tegendeel dit laaste al lange jaaren billijk bezwaart was geweest met de thiende, of het derhalve niet equitabel zoude wezen op deze vogt van gelijken eenige belastinge te brengen totsoulaas van deconsiderable onkosten die d’ E.Compa. zoo veel tijd herwaardsin dit Gouvernementhad moeten dragen en welke nu tot verseekeringh deser plaatse door ‘t stigten vannieuwefortificatien, thans extraordinaar stonden t’ emporteeren.⁴² En ‘t gunt dan bij den E.Agtb.Raad in serieus overlegh genomen wesende, zoo is besloten en vastgesteld, dat alle de wijngaardeniers of wijnperssers, zonder onderscheijd, conform hunnen jaarlijxen opgift op de generale opneemrolle, aan den Heer ofte den E.Compe. zullen moeten betalen een Rijxdrs. van ijder leggervat wijn, dat zij sullen komen te winnen of te ougsten, en welke penningen prompt binnen ‘t jaar in ‘s Comps. cassa zullen moeten werden betaalt; zodanig als een ijder bij placcaat zal werden g’injungeert.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

⁴³

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 48-56.

Vrijdagh den {17150315} 15en Maart ao.1715. Voor de middagh extraordinaris.

Present d’ Edele Heer Maurits Pasques de Chavonnes, Raad Extraordinaris van India, Gouverveur enz., d’ E.Heer Cornelis Vlamingh,⁴⁴ Commandeur der tegenwoordige retourvloot, den E. oppercoopman en hooft administrateur Abraham Cranendonk, den E. vice Commandeur Daniel Keskes,⁴⁵ den E.captain Dominicus Marius Pasques de Chavonnes, den E. schout bij nagt Cornelis Goudszwaart,⁴⁶ den E.captain lieutenant Kaje Jesse Slotsboo, den schipper Hermanus Grendel,⁴⁷ den ondercoopman Sr. Jacobus Cruse, den schipper Simon van Hoorn,⁴⁸ den ondercoopman sr. Johannes Swellengrebel, den schipper Jacob Coole,⁴⁹ den ondercoopman Sr. Jan de la Fontaine, d’ schippers Balte Leesten,⁵⁰ Cornelis Dobber,⁵¹ Pieter Buijs,⁵² Hiddingh van Nooij,⁵³ Willem de Leus,⁵⁴ Michiel Rosekrans,⁵⁵ Jacob Verduijn,⁵⁶ Jan Vorste,⁵⁷ Frans de Broij,⁵⁸ Lambert Both,⁵⁹ Matthijs Burger,⁶⁰ Reijnier Heijpe,⁶¹ Jan Melchersz,⁶² den ondercoopman sr. Jan Stijger,⁶³ fiscaal der vloot. Demptis door indispositie belet d’ E.fiscaal independent Cornelis van Beaumont, de schippers Arnout van Kleef,⁶⁴ Jan Gerritsz Moes,⁶⁵ Jan Coster,⁶⁶ Jan van Hessel,⁶⁷ Wouter Thomasz⁶⁸ en den ondercoopman Raad en Secrets. Pieter de Meijer.

D’ edele Heer Gouverneur den Heer Commandeur, mitsgaders de verdere leden vergaderingh te kenne gegeven hebbende, waaromme deselve hadde gedaan convoceeren, te weten zo omme te ondersoekke, wat de respective retourschepen nog quamen te requireren, als omme te beramen een vasten dagh van vertrek, dewijle het nodeloos wagten, niet alleen tegens de ordre, maar wel insonderheit seer nadeligh was, en wijders de gesamentlijke hoofd officieren ende een ijder in ‘t bijsonder afvragende, wat zij meijnden nogh benodigt te zijn, omme de reijse verder gerustelijk na ‘t vaderland te konnen vervorderen, zo schenen er nog al diverse equipagiegoederen, vivres enz. te mancqueren: gelijk ook den schipper, Cornelis Dobber met het retourschip Corssloot voor Enkhuijsen van Batavia g’arriveert, den eersten antwoordende versogt, dat hij op ‘t schip Barnevelt voor Amsterdam repatrieerende, overgaan en van bodem changeeren mogt, met den schipper Simon van Hoorn, welke door den scheepsraad op de reijse van Batavia na herwaarts van opperstuurman door overlijden van den gewesen schipper op voorne. Barnevelt , Daniel Luijten, tot schipper was aangestelt, ten eijnde voor deselve Camer daar voor uijtgevaren was, zoude konnen te huijs komen; weshalven voorne. Dobber, op versoek buijten staande, in behoorlijk overdenkken genomen en geconsidereert wesende, dat de aanstellinge van gesegden van Hoorn, van eerste opperstuurman op ‘s commandeurs schip tot schipper, in plaats van den overledenen schipper, seer billijk en ordentelijk behoorde te werden aangesien, als mede wel voornamentlijk, dat de algemene ordres van de E.Compe seer precise komen te vervatten, dat men dog in alle verschansinge zal moeten observeeren, namentlijk omme de minste veranderinge te veroorsaken, behalven nogh, dat meergen. bevorderingh, in zee geschiet wesende, bij beroep van den Breden Scheepsraad en formele resolutie, zulx als een gedane zaak behoorde aangemerkt te werden; zö wierd met meerderheit van stemmen goedgevonden, daar omtrent geen veranderingh te maken, en bijgevolge voorne. Dobber zijn versoek te declineeren.

Voorts den schipper Matthijs Burger, met het retourschip Limburgh van Ceijlon alhier aangekomen, te kennen gevende, dat desselfs opperstuurman Jan Ringenbergh, op de reijse niet alleen doorgaans onpasselijk geweest zijnde, maar boven dien met den selven gantsch niet wel konde accorderen en overwegh komen, met versoek derhalve van een ander goed opperstuurman in diens plaatse mogt werden voorsien, te meer over de andere stuurluijden op dien bodem al mede niet veel te roemen was; zo wierd met genoegen van gedte. schipper Burger eenparigh besloten, gemelten Ringenbergh te laten overgaan tegens den opperstuurman op Beverwijk Pieter van de Geregten, en dese te plaatsen op ‘t schip Limburgh voors. En gemerkt ër nu nogh onvervult was een opperstuurmansplaats op ‘t commandeursschip de Berbices door ‘t optreden van den evengen. van Hoorn tot schipper, is na gedane omvrage al mede op ‘t voorstel van den Heer Commandeur Vlamingh daar op geplaast den opperstuurman van ‘t schip Lokhorst Hendrik Schalkenius, van gelijken wederom tot opperstuurman op dien bodem Cornelis van Breero, tweeden opperstuurman op ‘t schip de Berbice .

Door welke optredinge en verwisselingh dan bij gevolge komende te mancqueeren nogh een opperstuurman, zo is na resumptie van de oudste onderstuurlieden in voorne. retourvloot, daar toe aangestelt den onderstuurman Dirk Haan van ‘t schip Wassenaar , als de naaste daar toe wesende, ende sulx met de gagie van ƒ48 per maand, omme als tweede opperstuurman op ‘t schip Berbice over te gaan.

Mitsgaders eijndelijk op te kennen geven van den schipper Cornelis Dobber, dat om redenen gaarne van een ander hoogh bootsman wilde gedient zijn, dewijle den tegenwoordige Gerbrand Hendrik Kous hem niet wel en voldeed, denselve in die qualiteit te laten overgaan op ‘t schip Limburgh , en dese plaats wederom te vervullen met Matthijs Stevensz., bootsmansmaat van ‘t schip Zandenburgh , met de gagie van twintigh guldens ter maand, heden ingaande.

Bij instructie van de Hoge Regeringh van India voor gemte. Hr. Commandeur en verdere scheepsraad deser retourvloot, de secretarisplaats onvervuld, en ‘t selve gedefereert gelaten wesende aan zijn E., namentlijk omme uijt de althans repatrieerende ondercooplieden of boekhouders der schepen; en voorne. Commandeur daar benevens declarerende, dat ‘t sedert de reijse van Batavia op den 12n December ao.passo. daar toe aangesteld, en zeer wel bediend was geweest door Hieronimus de Ram, boekhouder op ‘t schip de Berbice , waar benevens, gelijk d’ Edele Heer Gouverneur nogh exhiberende sekere requesten sijn Wel Edele door voors. de Ram ter hand gestelt, houdende ootmoedigh versoek omme in gevolge zijn emplooij, zodanige verbeteringh van qualiteit en gagie, als de vergaderingh zal komen goed te vinden. En waar omtrent geremarcqueert wesende, dat de successive secretarissen der repatrieerende retourvloten, of ondercooplieden zijn, ofte wel op de reijse daar toe gevordert werden, zö wierd eenparighlijk besloten den suppt. te advanceeren tot ondercoopman met de daar toe staande gagie van ƒ40 per mt., ingaande van den 12n December dat tot Secrets. aangesteld is, blijvende het versoek van den ondercoopman Brand, boekhouder op ‘t schip de Generale Vrede , omme op een ander schip in die qualiteit te mogen overgaan, tot naaste zittingh uijtgesteld. Edogh is den schipper Hendrik Ben, twede schipper op Zuijderbeek , op zijn versoek omme te mogen repatrieeren voor de Camer Hoorn, daar voor uijtgekomen was, g’accordeert op het schip Beverwijk te laten overgaan, gelijk op versoek van schipper Willem de Leus, om een onderchirurgijn, alsoo ‘ër een benodigt was, goed gevonden is hem te voegen den soldaat Anthonij Groes van Geneve, met bevorderingh tot onderchirurgijn a ƒ14 per maand, als zijnde een persoon, volgens attestatie van den opperchirurgijn deses Casteels, daar toe volkome bequaamheit besittende.

De schippers Reijner Heijpe op Zuijderbeek , Jan Melchersz op Noodbeek , Lammert Both op Bentveld , alle van Ceijlon hier g’arriveert, te kennen gevende, dat de boter en rijs aldaar bekomen seer slegt en niet eetbaar was, versoekkende dat sulx door gecommitteerdens mogte werden ondersogt, zo zijn daar toe gecommitteert de E.Es. vice Commandeur, Daniel Keskes, schout bij nagt, Cornelis Goudswaart, den schipper en equipagiemeester, Jan Brommert, en den ondercoopman en dispencier, Sr.Johannes Swellengrebel, omme na bevindingh en schriftelijk gedaan rapport derwegens nader te besoigneren.

Den schipper Frans de Broij op Schellenbergh , betuijgende dat op Ceilon was opgescheept met 24 zoo impotenten als onbequame soldaten, met versoek, als maar 92 coppen in ‘t geheel sterk wesende, met eenige bequame matrosen mogte werden versterkt, zoo wierd goedgevonden met de geene, welke uijt het Gouvernement stonden verlost te werden, te sullen assisteren.

Gelijk die van alle de schepen, en insonderheit die van Zuijderbeek en Noordbeek , de een om 2, d’ andere om een zwaar touw, benevens eenigh lopend goed, als trossen, lijnen enz item nieuwe leggers in plaats van oude bedorvene versoekkende, verstaan is met het een en ander te zullen voorsien, zö dra die equipagie ons uijt het vaderland zullen toekomen, en dat zeer apparent met het alle uuren verwagt werdende schip Linschoten met de albereits 12 dagen g’arriveerde kiel Westerdijkshorn , te gelijk uijt Texel in zee gelopen, sal wesen, te meer althans een bodem, de wil na dese bhaij hebbende, in ‘t gesigt was, en sulx ter zake men tegenwoordigh van die equipagiegoederen, in sonderheit zware kabeltouwen, in ‘t geheel distitut⁶⁹ was.

Alle de 24 retourschepen dan dus verre in staat van reijsvorderingh wesende, verklaarde welgemelte Heer Gouverneur wederom, bij forme van repititie, de noodsakelijkheit harer vertrek en vervolgens na over en weder deliberatie met den E. commandeur en andere officieren, de bevelhebbers en schippers van dese rijkbeladene vloot afvragende, of in staat waren op ulto. deser de reijse verders te konnen ondernemen, en door de zelve g’antwoord wesende, dat wel op den 25n deser zoude konnen vertrekken, dan gemerkt hare ziekken ten deser hospitale leggende, het beter op den laasten agtende, en als dan daar toe volkomen bereit te konnen zijn, zö wierd het vertrek met consonante stemmen te dien dage besloten en vastgestelt, immers zö geen onbedenkkelijke tegenspoet of geval en quam te verhinderen.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaar voorschreeve.⁷⁰

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] Cs. VLAMING.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] DL. KESKES.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] CORNELIS GOUSWAART.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] HERMANUS GRINDET.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] SIMON VAN HOORN.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JACOB COOLE.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] JAN COSTER.

[Signed:] JAN VAN HESSEL.

[Signed:] CORNELIS DOBBEL.

[Signed:] WOUTER VAN DIJK.

[Signed:] P. BUIJS.

[Signed:] HEDDING VAN NOOIJ.

[Signed:] WILLEM DE LEUS.

[Signed:] M. ROOSEKRANZ.

[Signed:] JACOB VERDUIJN.

[Signed:] JAN VORSTER.

[Signed:] JN. MELCHGERSZ.

[Signed:] FRANS DE BROOIJ.

[Signed:] R. HEIJPE.

[Signed:] MTS. BURGER.

[Signed:] LAMBERT BOTH.

[Signed:] J. STEIJGER.

[Signed:] Mij present H. VAN DER MEER, PIETERSOON, E.g.clercq.

C. 33, pp. 57-58.

Donderdagh den {17150321} 21n Maart 1715. Voormiddags.

Den schipper van ‘t jongst uijt Patria gekomen schip Linschoten , met name Adriaan van der Linde, den Edele Heer Gouverneur te kennen gegeven hebbende, dat in zijne onderhebbende bodem ter ordre van de Edele Groot Achtbr. Heeren Bewindhebberen ter Camer Amsterdam, voor India afgeladen was ses stuks kabel of sware touwen, benevens eenige trossen en dat vermeijnde zulx in ‘t schip Westerdijkshorn ook gedaan te zijn, zoo heeft gemte. zijn Edele, vermits de presente retourschepen van ‘t selve grotelijks mancqueerde, op de betuijgingh van den Hr.Commandeur Cornelis Vlamingh, dat niet alleen veele der Batavische, maar ook de Ceijlonse schepen, en wel principaal ‘t schip Noordbeek noodsakelijk van sware touwen behoorden voorsien te werden, alsoo het geschapen stond, dat bij een stijve noordweste wind die bodem aan strand zoude raken, en andere insgelijks groot prijkel lopen; den secrets. deser vergaderingh, ten aansien de Raad van Justitie vergadert, en derhalven geen gelegentheit was den Raad te convoceren, bij de respective raadsleden rondgesonden met afvrage of niet van hoge noodsakelijkheit vonden, om voors. redenen gene. schippers te gelasten om dies factuurs aan land te brengen om te konnen zien, wat van die equipagiegoederen in gedagte schepen was afgeladen, om vervolgens uijt de selve zö veel te ligten als voor de retourschepen ten menageuste vereijscht wierd, en derselver onkostreekeningen voor ‘t ware montant te konnen belasten, zo is ‘t een en ander bij de leden des Raads van hoge nodigheit g’oordeelt en g’ amplecteert geworden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dag een jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 59-62.

Saturdagh den {17150323} 23 Maart ao.1715. Voormiddags gecombineerde vergaderingh.

Presentibus omnibus, demptis de schippers Balten Leesten, Michiel Rosekrans, Matthijs Burger, Aarnout van Kleef en Jan Gerritsz Moes.

Volgens besluijt den 15n deser maand genomen ‘t gedaan versoek van den ondercoopman en boekhouder van ‘t schip de Generale Vrede met name Gerrit Brand tot de naaste vergaderingh gecurcheert,⁷¹ en als nu dieswegen nader gedelibereert zijnde, zö is goedgevonden den selven, wegens zijne indispositie, op ‘t schip Berbice te laten overgaan, en in desselfs stede tot ‘t houden der boeken aan te stellen den pl. adsistent Jan van Hoorn, per ‘t schip Lokhorst buijten emploij van Ceijlon gekomen.

Zijnde op het te kennen geven van de schippers Reijnier Heijpe op Zuijderbeek , Jan Melchersz op Noordbeek , en Lambert Both op Bentvelt omtrent de slegte gesteltheit hunner reijs verstaan, dat de Batavische schepen ijder een half last van deselve in ruijlingh zullen overgeven, also g’oordeelt werd bovengene. bodems als dan voor de patriase vojagie genoegsaam zullen voorsien zijn, mitsgaders dat’er aan ‘t schip Noordbeek 10, en aan Zuijderbeek in plaatse zijner 21 onbequame, na nader visitatie zo veel leggers zal verstrekt werden, als tot de reijse zal benodigt weesen.

Door den opperstuurman van ‘t schip Beverwijk Jan Ringenbergh, bij request en schriftelijke attestatie zijner indispositie, waar door niet in staat is, de plaats als eerste opperstuurman na behoren waar te nemen, voorgedragen en dierhalven versogt zijnde, dat als twede opperstuurman met ‘t schip Ter Horst mogt repatriere[n], zö is dieswegen gebesoigneert zijnde, goedgevonden ‘t selve te arresteren; en verder besloten weder in desselfs plaats tot opperstuurman te vorderen den onderstuurman van Schoteroogh , Pieter van Dalen, met besoldinge van ƒ48 per maant.

En alsoo, met ‘t optreden van voorne. van Dalen op ‘t schip Schoteroogh , weder een ander onderstuurman gerequireer[t] werd, verstaan tot derde stuurman met de gagie van a ƒ26 per mt. op die bodem aan te stellen den matroos Jan Boda van Delft.

Ingelijks is ten aansien op ‘t schip Wassenaar nogh een stuurman vereijscht werd, tot derde stuurman op die bodem gevordert de matroos Ipe Claasz Ster, met een tractement van ƒ26 smaands.

Voorgedragen zijnde, dat de oppermeester van ‘t schip Schellenbergh , Christoffel Edikhuijsen, met kranksinnigheit besogt en behebt is, en dierhalven noodsakelijk was die bodem met een ander oppermeester voorsien wierd, zö is al mede goedgevonden den opperchirurgijn van de Generale Vrede , Christoffel Plato, op die bodem te doen overgaan, en als oppermeester weder op de Generale Vrede te plaatsen den onderchirurgijn van Horstendaal , Jan Hendrik Patroskie met de gagie van ƒ36.

Den Edele Heer Gouverneur te kennen gevende, dater uijt ‘t jongst g’arriveert schip Linschoten van ‘s lands carguasoen ten behoeve der retourschepen, die ‘t selve ‘t meeste zoude benodigen, eenlijk gelight waren ses zware touwen, namentlijk vijf van 17 en een van 13 dm., alsoo er voor de charter der presente schepen niet meer in te vinden waren, zo is verstaan, dater aan de schepen Noord en Zuijderbeek ijder twee en Wassenaar een van 17 dm., mitsgaders dat van 13 dm aan Schoteroogh zouden werden verstrekt, alsoo die bodems deselve ‘t noodsakelijkst requireeren.

Den schipper van Schellenbergh Frans de Brooij den Raad voordragende, dese morgen aan desselfs boort geweest te zijn, en tot leetwesen ondervonden te hebben, dat ‘t volk door opmakingh van den bootsman, welke hij betuijgde een guijt⁷² te zijn, des opperstuurmans ordre niet wilde obedieren, niet tegenstaande hij hen ‘t selve met alle ernst gelast en bevolen had, maar ter contrarie volmondigh zeijden niet den stuurman, maar des bootsmans commando te willen nakomen enz. Weshalven om alle verdre onheilen voor te komen, versogt ‘t selve mogt g’examineert en nagespeurt werden; zo heeft den heer fiscaal aangenomen ‘t selve desen dagh nogh te zullen verrigten.

Eijndelijk door wel gemte. Edele Hr. Gouverneur de Heer Commandeur, verdre vlagluijden en schippers afgevraagd zijnde, of ook nogh ‘t een en ander tot d’ aanstaande reijse na ‘t Patria benodigt waren, zoo hebben deselve eenparigh betuijgt niet meer van doen te hebben.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] Cs. VLAMING.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] DL. KESKES.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] CORNELIS GOUSWAART.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] HERMANUS GRINDET.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] JACOB COOLE.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] CORNELIS DOBBES.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] SIMON VAN HOORN.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] JAN KOSTER.

[Signed:] JAN VAN HESSEL.

[Signed:] WOUTER VAN DIJK.

[Signed:] PR. BUIJS.

[Signed:] HEDDING VAN NOOIJ.

[Signed:] WILLEM DE LEUS.

[Signed:] M. ROOSEKRANZ.

[Signed:] JACOB VERDUIJN.

[Signed:] JAN VORSTER.

[Signed:] JN. MELCHGERSZ.

[Signed:] FRANS DE BROOIJ.

[Signed:] R. HEIJPE.

[Signed:] LAMBERT BOTH.

[Signed:] J. STEIJGER.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 63-67.

Dingsdagh den {17150507} 7en Maij 1715. Voormiddags.

⁷³

Present den Edele Heer Gouverneur en alle de leden.

Den hoofdadministrateur de Heer Abraham Cranendonk, te kennen gevende, ondervonden te hebben, dat de fotassen, zo uijt de winckel als negotiepakhuijsen, volgens de prijscourant tegens 3/4, de custzeijlcleeden tot 1 1/2, en de beslage schoppen voor een Rdr. ‘t ps. moste verstrekt werden, en dat die goederen om de hooge prijse, niet of zeer weijnigh verstrekt wierden, en de E.Compe. als daer van een goeden voorraed bij de pakhuijsen restant zijnde, meede bleef zitten, zo gaf zijn E. in consideratie of ten aansien de fotassen met twee, de zeijlkleeden een, en beslage schoppen met een en twee derde capitael winst beswaert waren, daer de advance der vaderlandse goederen tegens 75 en de Indische ordinair maer met 50 per cent belast wierden, ten meesten dienst der E.Comp. niet nodigh zoude wesen, dat die prijse behoorlijk gereduceert, en wat geproportioneert wierden, om daer door in d’ selve meer vertier en aftrek te brengen.

Zô is dieswegen gedelibereert sijnde, goedgevonden, dat de fotassen tegens 1/2 de cust zeijlkleeden tot 14 en de beslage schoppen voor 3/4 Rds. voor contant zullen verstrekt werden: vermits d’ E.Compe. alsdan nog op de fotassen en beslage schoppen een capitael en op de zeijlkleeden schaers 75 per cent advanceert.

Voorgedragen zijnde, dat na ‘t afgaan van onse missive aan haer Edlens. tot Batavia de dato 26en Januarij,⁷⁴ en ‘t genomen besluijt om een quantiteijt van 300 lasten tarw of wel zoveel⁷⁵ meer of minder, als de scheepsruijmte gehengen, en den aanbreng van dat graen toelaten zoude, na die hooftplaets voort te schikken, tegen alle verwagtingh nog een goede partij in de maguasijnen gelevert is, waer door men met ‘t selve alsô tot bergingh van dien, geen genoegsame ruijmte aan de hand had, veel min behoorlijke plaets om ‘t selve te konnen verschieten en voor bederf praevenieeren; zo is na gehoudene raedpleegingh, door dien in de present ter rheede leggende scheepen genoegsame ruijmte is, noodsaackelijk g’oordeelt omme nog 60 lasten op dito bodems verdeelt, na Batavia over te maken, also dan nog ruijm voor een jaer voorsien blijven, en anders prijkel lopen dat het een met het ander zoude bederven.

Aangesien haer Ede. Groot Achtb. de Heeren van de Hooge regeringh tot Batavia bij der selver g’eert schrijvens van den 18 Februarij deses jaers, per ‘t naschip Schonewal den 30rn April aangebragt, ons hebben gelieven ter kennisse te brengen dat haer Edlens. Groot Achtbe. bij zeeker extract missive door den Ede.He[e]r Gouverneur en Raed tot Colombo , op den 14en December jongstleden van daer aan de Hoogh Edle.Heeren Principalen in het vaderland ges. en afgesonden genoteert gevonden hebben, niet alleen de ruwe en onagtsame handelingen van sommige schippers en andere officieren der schepen omtrent ‘s Comps. kostelijke equipagiegoederen, en speciael omtrent het touwerk, maer ook haere ontrouwe in het een en ander, met d’ E.Compe. te ontsteelen en aen de Caebse colonieren, daer bij alles veijl en van de gadingh zoude weesen, verkoopen of verruijlen en dien ‘t halven ons gelasten daer tegens te waken en doen waken, ten eijnde diergelijke vuijle dieverijen geweert of die se derven ondernemen agterhaelt, en zodanigh gestraft werden, dat andere een exempel daer aan mogen nemen.

Zô is op de propositie van den Edle. Heer Gouverneur, omme daer in te voorsien, en dat pernitieus quaed voor te komen, na gehoudene raedplegingh goedgevonden ende besloten, om bij publicatie en affixie van placcaet⁷⁶ alle ende een ijgelijk, van wat conditie en qualiteijt hij ook zoude mogen weesen, die hier met ‘s Comps. scheepen, zô uijt ‘t Patria, India, als van elders aanlanden, ofte ter rheede komen, wel scherpelijk te interdiceeren ende te verbieden, zigh te verstouten om eenige van des E.Comps. equipagiegoederen, ‘t zij van zeijlen, touwerk, teer, pick, roet, harpuijs, ofte eenige andere dier goederen, hoe ook mogt genaemt werden, mitsgaders eenige ammonitie van oorloge, vaetwerk, schoven, duijgen, spijkers, verwen, kaersen en wes meer tot scheepsnoodwendigheden gerequireert werd, voor deese of geene, wie ook zijn magh, in eenigh vaertuijgh, direct of indirect over te geven, of op eenige andere wijse aan land te brengen, ofte te doen brengen, veel min te verkopen, verruijlen of vereeren: op paene, dat de geene die daer op agterhaelt werden, zonder eenige oogluijkingh of aansien van persoonen, publicq zal werden gegeesselt en gebrandmerkt. Met welke straffe insgelijks zullen gestraft werden den geenen die alle zodanige of eenige dier goederen comen te kopen, ruijlen of als een verreringh, en in betalingh, of op eenige andere wijse⁷⁷ aan te nemen. En ‘t gunt in ‘t scheepsplaccaet tot waerschouwingh van een ider zal moeten g’inserreert werden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaere voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 68-70.

Dingsdagh den {17150521} 21n Maij 1715. Voormiddaghs.

Presentibus omnibus, dempto den independent fiscaal, de Heer Cornelis van Beaumont en ondercoopman Cruse, door belet.

Door den oppercoopman en hoofdadministrateur, de Heer Abraham Cranendonk, op ‘t stuk van den slavenhandel tot Madacascar ⁷⁸ geexamineert zijnde de lijsten van handelwaren per de scheepjes Noordgouw en Ter Aa in drie onderscheiden togten afgegaan, en wijders aangetoont hebbende, wat wel eijgentlijk voor de slaven besteet is, uijt de handelboekjes van Ter Aa opgenomen, ende daar en boven door de twee matroosen, welke als land en taalkundige, nu per ‘t scheepje de Leijdsman , na Madacascar , so tot den slavenhandel, als ‘t opsoeken en afhalen van zodanige manschap, als door de Francen van de schepen Schoonouwen en den Overwinnaar op gem. eijland en Ansuarij aan land zijn geset, mede gaande, opgegeven zijnde, met wat soorten van goederen men in de voors. handel best en meest te regte kan comen; en deselve ten dien eijnde door voorne. hoofdadministrateur tot den handel van slaven geproportioneert na de quantiteit en qualiteit der goederen sodanigh die in opgemelde togten besteet zijn, mitsgaders om daar uijt hunne schenkagie, costen tot verversingh enz. te konnen doen, ‘t volgende daar toe zoude vereijsen, namentlijk: 1506 1/2 stux Spaance realen, 1500 pond bussekruijt, 300 stux snaphanen, 3000 stux snaphaansteenen, 6000 stux cogels of loot daartoe, 90 pond specerijen, als 34 lb caneel, 16 lb. nagelen en 40 lb. noten, 50 pond peper, 10 ps. armosijnen, 4 ps. guinees , 4 ps. chitsen in soort, 50 pond coralen, konnende de aracq uijt de ruijme quantiteit, boven de reguliere provisie voor de slaven mede te geven, genoeg gevonden werden. Zö is, na resumtie van ‘t selve, goedgevonden alle de voorne. goederen tot den slavenhandel aan ‘t scheepje de Leidsman te laten verstrekken, en om dat bodemtje des te formidabelder tegens eenigh rover te doen zijn, met een corpl. en 12 man, 6 stukken cannon, 8 bassen en daar toe gehorende camers te versterken.⁷⁹

Wijders gedelibereert zijnde tot wat prijse, of met hoeveel advance het jongst uijt ‘t Patria aangebragte timmerhout voor contant zoude verstrekt werden, zo is verstaan, dat ‘t selve met een capitaal winst zal werden gedaan, en dat ‘t voorhenen aangebragte tot zodanige prijse zal moeten verkogt werden, als ër te dier tijd op gestelt is.

Aldus gearresteert en geresolveert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 71-86.

Dingsdagh den {17150604} 4n Junij 1715. Voormiddaghs.

Presentibus omnibus.

Den Edele Heer Gouverneur voordragende ondervonden te hebben, dat in dit Gouvernement nogh geen keur ofte eenige ordre gestelt is gewerden op ‘t silverwerk, ‘t welke door de silversmits alhier gemaakt werd, veel min op ‘t goud ofte ‘t setten van gesteente, waar door veele menschen grotelijks benadeelt en bedrogen werden, en waar omtrent van tijd tot tijd dieverse klagten ingekomen zijn; dien volgens proponeerende, dat ‘t selve van hoge noodsakelijkheit was, zoo is na gehoudene raadplegingh goedgevonden ende beslooten omme de volgende ordre tot een regel en rigtsnoer voor de silver of goudsmits deser plaatse in te voeren en prompt te doen agtervolgen.⁸⁰

‘Maurits Pasques de Chavonnes, Raad Extrs. van India en Gouverneur wegens der Vereenigde Nederlanden, g’octroijeerde Oost Indische Compe. aan Cabo de Goede Hoop, en derselver resorte, benevens den Raad, doen te weeten:’

‘Kennelijk wesende dat ër in alle staten, steeden, colonien en t’ samenwoningen niets noodsakelijker is, als dat alle handelingen, negotiatien, traffijcquen, konsten en handwerken geschieden, niet na ‘t plaisier of intrest van ijder burger ofte inwoonder, maar regulier, na vaste ordres en wetten, en dat onder dese belangen niet van ‘t minste is de konst en ambagt van ‘t goud en zilversmeeden, dat alhier tot den huidigen dage maar is g’exerceert na ‘t welgevallen van die geene zigh daar mede ernerende, sonder dat de goude en zilvere maaksels ooijt wettelijk gekeurt, gelettert ofte getoest⁸¹ zijn geworden, waar uijt gevolgt is, dat veele deser goede ingesetenen ‘t hier gemaakte gout en zilver te duur aangerekent, maar al te veel te kort gedaan ende bedrogen zijn geworden; en ons dierwegens iterative klagten te voren gekomen wesende, met versoekke daar inne te voorsien: zoo is ‘t, dat wij als een poinct van noodsakelijkheit onse gedagten daar over hebbende laten gaan, goedgevonden ende besloten hebben, het volgende ten desen subjecte tot ordre en regulament voor te schrijven, waar na een ijder van voorne. konst of ambagt alhier exercerende sigh stiptelijk zal moeten reguleeren: met dien verstande, dat aan ons behouden dese in ‘t vervolgh van tijd te mogen corrigeeren, vermeerderen ofte verminderen, soo als bevonden zal werden te behoren.’

‘Eerstelijk dat van nu voortaan alhier zullen worden gesteld twee, ofte ten minsten een keurmeester, kennis hebbende van ‘t goud en zilversmeden, met zijn app en dependentie, daar onder verstaande, het setten van gesteentens, emailleren enz, en waar toe voor tegenwoordigh werden aangesteld de burgers Andries Bruijns⁸² en Reijnier Smedinga,⁸³ ende dat voor den tijd van drie jaaren, welke g’expireert wesende, door deselve op nieuw bij welgem. Heer Gouverneur en Raad prolongatie zal moeten werden versogt; aan wie ‘t staan zal deselve te continueeren ofte andere te verkiesen.’

‘2.’

‘Niemand zal hier voorne. konst of handwerk mogen oeffenen, als met voorkennisse en admissie van den Heer Gouverneur en Raad deser plaatse, en zulx na dat door voorne. keurmeesters zullen zijn g’examineert, en behoorlijke proeve daar toe staande, voor deselve zullen hebben gewerkt na voorstel of opgift van keurmeesters en van zodanigen soort werks als den aankomelingh best zal geleert hebben.’

‘3.’

‘Dus meester geworden zijnde, en eed gedaan hebbende, geen werk onder de nabeschreve keuren te zullen verwerkken, ofte doen verwerkken, zal een ijder meester zijn eijgen besondere stempel moeten hebben en daar mede merkken, alle werk dat komen te maaken, boven het halv once swaar wegende, op de verbeurte van 10 rijxdds., en ‘t ongemerkte zilver onder de toets of alloij bevonden werdende, zullen in een dubbelde boeten vervallen zijn.’

‘4.’

‘’t Gemaakte werk, door de meesters gemerkt wesende, zullen gehouden zijn te brengen bij de keurmeesters voornt., die het zullen proeven daar ‘t hen gelieft, ‘t sij met steek of toets, en na wel bevindingh, op ‘t selve stuk stempelen het keurstempel, waar op de Hoop gegraveert zal moeten staan, en voor welke moeite keurmeesters genieten sullen twee stuijvers van ijder stuk werks, tot een mark wegende, en daar boven balanceerende, naar proportie van den gewigte.’

‘5.’

‘De goud of zilversmeden zullen alle jaar hun merk of stempel moeten brengen bij keurmeesters en deselve laten zien, omme geslagen te werden in een stuk latoen of coper dat bij keurmeesters zal werden bewaart omme de merkken van ijder meester te konnen kennen.’

‘6.’

‘Keurmeesters zal ‘t vrijstaan weekelijx, of wanneer gelieven zullen te gaan, bij de meesters en werkluijden omme te ondersoekken of ook wel en opregt gewerkt word.’

‘7.’

‘En ondervindende, dat ijmand eenigh werk ‘t sij gegoten of geslagen gemaakt heeft beneden den toets ofte alloij, die hier na beschreven zal werden, die zal verbeuren een Rdr. van ijder stuk, hoe kleijn ‘t wesen mogte en ‘t werk aan stukken geslagen.’

‘8.’

‘Niemand van dese neringh zal vermogen valssche steenen te slijpen en in goud te setten, nogte te verkopen voor fijne, op ses jaren gebannen en voorts crimenelijk gestraft te werden.’

‘9.’

‘Gelijk ook niet en zullen mogen in goud setten eeniger christallen, witte saphieren, witte amathisten, sulke topassen, citrine, clapbekken enz., welke daar inne gesteld een fijn juweel zoude konnen verbeelden, op verbeurte van de gesette stukken en verdre arbitrale correctie.’

‘10.’

‘Zoo zullen ook geen robijnen, saphieren, balaisen, esmarauden, amatisten, turcoisen of ander week gesteente mogen setten dan op haar regte foelien, en den diamant op zijn tincte zoo behoort.’

‘11.’

‘Ook en zal niemand goude of zilvere ringen, gespen enz. mogen maken, van binnen hol, veel min deselve met onsuijvere stoffen opvullen, op verbeurte van de gemaakte werken, ten zij sodanigh goed dat hol moet gemaakt werden, in welk geval ‘t selve met een gaatje zal gelaten moeten werden.’

‘12.’

‘Van gelijken zal niemant van dit ambagt eenige van buijten aangebragt goud of zilverwerk, ‘t sij groot of kleijn bij hen ingekogt wesende, mogen verkopen, ten zij ‘t selve ses dagen in hare winkels of gaijole openbaarlijk heeft ten toon gestaan, op peene van ‘t contrarie als complicen van diefte gecorrigeert te werden.’

‘13.’

‘Item dat niemand coper of latoen zal mogen vergulden, emailleren ofte opcieren met couleuren, als alleen kerkkroonen, paardetuijgen en diergelijke grote stukken, op peene van de werkken aan stukken geslagen te werden, en daar en boven nogh te verbeuren Rds. 50 voor de eerste reijse en de twedemaal behalve voldoeninge van voors. peene van hier gebannen te werden.’

‘14.’

‘Voorts dat het gout dat door de goudsmeden verwerkt zal werden, zal moeten zijn toetsgoud en niet lager; en zal moeten wesen negenthien caraten en drie greijn, ‘t welk genomen zal werden voor kleijne keur, het fijn goud gerekent op drie en twintigh caraat, thien en een half greijn.’

‘15.’

‘En het ander dat men filet of werkgout noemt, gerekent voor grote keur, zal moeten houden twee en twintigh caraten het fijn gerekent als boven.’

‘16.’

‘Zoo zal ook het zilver gerekent voor grote keur moeten houden elv penningen 5 greijn, zoo wel dat men slaat met den hamer, als ander gegoten groot of kleijn werk; behoudens dat groot geslagen werk ter remedie zal hebben een grein fijn per mark, en ‘t kleene gegoten werk acht greijnen ter remedie sonder meer, en sonder het werk ongewonelijk te overladen met seduur.’

‘17.’

‘En op dat de copers weeten, wat grote of kleijne keur zij, zullen alle de stukken werks van de groote keur getekent zijn met drie stempels, als een van dese plaats, een van de keurmeesters, en ‘t laaste van de meester die ‘t werk gemaakt heeft; daar het werk van de kleijne keur eenlijk met twee stempels zal getekent werden, als een van de meester die ‘t gemaakt heeft, en ‘t ander van de keurmeesters.’

‘18.’

‘Van welke twederleij soorten van goud als van silver zullen moeten werden gemaakt (indien de keurmeesters die albereits niet mogten hebben) opregte keurnadels, correct met voorne. toets accorderende, omme alle werkken na te toetsen: welke onder de keurmeesters tot stantnadels zullen moeten werden bewaart.’

‘19.’

‘Gelijk ijder dese neringh doende, zal moeten wegen met een juijste regtvaardige schaal en balance, en gebruijken geen andere als troijschen gewigte,⁸⁴ op peene contrarie bevonden werdende, telkens verbeuren zullen 25 Rijxdds.’

‘20.’

‘De boeten en breuke hier voren gemelt te verdeelen in drie deelen, namentlijk een derde deel ten proffijte van het gilde, een derde voor de keurmeesters, en het andere voor den armen van de gereformeerde godsdienst alhier, welke bij keurmeesters zullen ontfangen, in een boekje aangetekent, bewaart, en eens jaars, in de maand Januarij in ‘t bijweesen van alle meesters, reeke. van gedaan moeten werden.’

‘21.’

‘En keurmeesteren selfs breukigh wordende, zullen verbeuren dobbelde boeten.’

‘22.’

‘Laastelijk zullen keurmeesteren ook moeten b’edigen, dat dese ordonnantie in alle sijn poincten en deelen zullen opvolgen en doen opvolgen, sonder afwijkinge om lief nogh leet.’

‘23.’

‘En op dat dese te beter werde opgevolgt ende g’observeert, werd den Heer independent fiscaal en andere justitieeren⁸⁵ ernstigh aanbevolen, wel scherpelijk reguard op de overtreders van dien te nemen, omme gestraft te werden na behooren. (Onderstont): aldus gegeven in ‘t Casteel de Goede Hoop, den 4n Junij ao.1715. (Was geparapheert): M. P. de Chavonnes. (Ter zijde stont): ‘s Comps. cachet in roden lacque, (en daar onder): ter ordonnantie van welgem. Heer Gouverneur en den Raad. (Was getekent): Pr. de Meijer, Rt. en Secretaris.’

Door den oppercoopman en hoofd-administrateur de heer Abraham Cranendonk in gelevert zijnde ‘t volgende:

‘Vertoogh requisitoir aan den wel Edele gestrenge Heere Gouverneur en achtbare Raden van Politie des Gouvernements van Cabo de Goede Hoop.’

‘Aangesien bij resolutie den …⁸⁶ Maart deses jaars aan dese tafel genomen, om goede redenen van ongelegentheit en belet is uijtgestelt, aan den ondergetekende secunde en hoofd-administrateur deses Gouvernements den formeelen opdragt der gesubordineerde administratien te laten geschieden tot dat de retourvloot vertrokken zoude zijn.’

‘Edogh dat die tijd pas daar geweest is, of men heeft de handen door het aankomen van een goed getal scheepen uijt het vaderland kort na den anderen zö vol gehad, dat uijt een volslage onmogelijkheit tot dato deses aan den gemelde secunde geen andere reguliere opdragt, dan die van de grote cas en de negotieboekken heeft konnen werden gedaan,’

‘Ende dat wijders het jaar thans zö verre ingeschoten is, dat indien men tegenwoordigh al aan het doen van den verderen opdragt begonde, deselve niet volbragt zoude konnen zijn, of den tijd tot den generalen op neem der maguazijnen enz. onder ulto. Augustus zoude omtrent bereijkt weesen: invoegen hier mede een quasi superfluën arbeid zoude werden gedaan, overmits onder correctie vermeint, dat de noodsakelijkheit tot dese generalen opneem om de ware restanten onder dien datum op het sluijten der boekken te ontdekken, daarmede niet weggenomen zoude zijn, nogh dat deselve daaromme g’excuseert zoude mogen werden,’

‘Zoo heeft denselve secunde en hoofdadministrateur van zijn pligt g’acht uw wel Edele gestr. en achtbe. sulx als bij deesen eerbiedigh te verthonen ten eijnde sigh na derselver goedvindinge daar omtrent te konnen gedragen. Het zij dat uw wel Ede. gestr. en achtbe. hem de opdragt der effecten tot zijner verantwoordinge, zoodra de gesubordineerde administrateurs de handen daar toe ruijm hebben, en dus nogh voor den generalen opneem gelieve te doen ontfangen, of dat om vooraangehaalde redenen en verdere inconvenienten konnen goedvinden, dat werk met den generalen opneem onder ulto. Augustus te gelijk te laten geschieden: konnende in dien kleijnen uijtstel geen nadeel voor d’ E.Compe. geleegen weesen, alsoo den onderges. egter zijn dienst onder uwel Edle. gestr. en achtb. maintenue sal konnen waarnemen, als of alles alrede tot zijne verantwoordinge lopende was.’

‘Ende gemerkt des ondergeschrevenens ampt na die opdragte van sware verandwoordinge staat te werden, weshalven hem seer nodigh zijn sal, wel te weeten hoedanigh daar inne is gequalificeert, zoo heeft hij zigh doen geven de instructien der Heeren Commissarissen successive, en zoo wel daar bij, als in het door bladeren van eenige papieren ten negotiecomtoire berustende gevonden, een memorie den 23n Februarij ao. 1671 door den oud Gouverneur en Raad van India den Heere Isbrand Goske voor den administrateur en negotieboekhouder deser praesidie gegeven,⁸⁷ omme hem daar naar te reguleeren, dewelke den 13n Maij 1672 in de Hoge vergaderingh der Heeren Zeventhienen is g’approbeert,⁸⁸ mitsgrs. door den Heere van Meijdregt haar hoogh achtb. representeerende bij instructie dato 16 Julij anno 1685 aldaar g’insereert werd gehouden,⁸⁹ ende over zulx desselfs qualificatie, zoo als nogh niet beter weet, volkomen continueerende is.’

‘Maar dewijl er ‘t sedert, zoo door haar hoogh achtbr. de Heeren Majores, als door de regeringe in India, vervolgens eenige nader ordres, ten belange van dat ampt gegeven, ofte ook wel aan dese tafel eenige resolutien dien aangaande genomen konnen weesen, daar de approbatien uijt het vaderland of India reets op gekomen is, Zoo versoekt den onderges. als hem niet wel doenelijk zijnde, deselve ter secretarije uijt de groote volumes zo exacte als wel gerequireert wert, op te soekken, dat den Secretaris deser vergaderingh magh werden gelast hem ondergeschreven in copia of bij extracte te suppediteeren alle zodanige ordres, als hij onderges. buijten voormelde memorie en instructie zal moeten obedieeren, niet alleen om daar door alle misslagen voor te komen, nemaar, omme in allerleij gevallen sigh na die g’eerde ordres schuldpligtelijk te konnen gedragen.’

‘Onder des kan den meergeme. hoofdadministrateur hier niet voorbij uw wel Edele gestr. en achtbe. ook vertoogh te doen, hoe hem in den korten tijd, daar inne de eere gehad heeft dat ampt te bedienen, tot verwonderingh gebleken is, dat de overheden der uijtkomende scheepen, die na de intentie onser Heeren en Meesters voor de gantsche reijse naar Batavia of Ceijlon zoo wel voorsien moeten weesen, dat buijten merkelijk ongeluk aan zeijl en t’ reijl, rondhout enz. hier komende, niet dan water en ververssinge benodigt konnen zijn, doorgaans egter zodanige excessive eijsschen van equipagiegoederen &a. doen, als of zelfs voor de reijse van Holland tot hier maar soberlijk voorsien waren geweest; ende overmits men deswegen niet wel gerust zal konnen zijn, ten zij de consumptieboekjes wel opgemaakt met de bescheiden daar toe gehorende, als de beedigde attestatien der officieren, nevens de victualijlijste &a. op hunne aankomste ten negotiecomptoire over gelevert werden.’

‘Zö agt den onderges., met reverentie, indien uw wel Edele gestr. en achtbe. konde goedvinden, daar op ten desen fine in respecte van de ondercooplieden, boekhouders, assistenten of andere die de consumptieboekjes hebben gehouden hare ordres bij resolutie te arresteeren, dat den selven daar door immers meer als nu in staat zoude zijn, den wel Edele gestr.Heere Gouverneur dies aangaande van pertinent berigt te konnen dienen, ende zijn wel Edele gestr. daar door ook veel meer gerustheit in het tekenen der verstrekkinge tot veel gemelde eijsschen soude konnen vinden. ‘t Welke onder verbeteringe &a., (onderstont) Uwel Edele gestrenge en Achtb. seer gehoorsamen dienaar. (Was getekent): A. Cranendonk, (in margine): ingedient den 4n Junij ao. 1715.’

Zoo is dieswegen gebesoigneert zijnde, goedgevonden de nogh mancqueerende opdragt der effecten aan voorne. hoofdadministrateur zoo langh te verschuijven, omme ‘t selve te gelijk met den generalen opneem onder ulto. Augustus aanstaande te laten doen, mitsgaders dat onsen Secretaris de gerequireerde instructie enz., in zo verre die bevorens niet afgegeven zijn, voor zijn E. in copia of extractelijk zal afgeven, van gelijken, dat de schippers en boekhouders der aankomende scheepen zullen g’ordineert werden hunne victualijlijsten, consumptieboekjes en de daar toe specterende b’edigde attestatien enz. op hun comst, ten eijnde ordentelijk geresumeert konnen werden, aan de hoofd administrateur over te geven.

Aldus g’arresteert en geresolveert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENBONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 87-90.

Dingsdagh den {17150611} 11n Junij 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Door de E.Es.Kaje Jesse Slotsboo en Johannes Swellengrebel, leden deser vergaderingh, als expresse gecommitteert tot ‘t besigtigen eeniger wapenkamergoederen ter verandwoordinge van den capitain Olof Bergh staande, en ten dien eijnde door haar E.Es. ‘t volgende raport over gegeven zijnde:

An de Wel Edele Heer Gouverneur en den E.Achtbe. Politicquen Raad.

‘Wel Edele Heer en E.Achtbe.Heeren,’

‘Agtervolgens uwel Edele Achtbe. Commissie op ons ondergetekende verleend, om volgens een lijstje ons ter handen gesteld, eenige goederen van de wapenkamer ter verandwoordinge van de Heer Capitain Oelof Bergh gestaan hebbende, te visiteeren, so hebben wij ons ten zijnen huijse vervoegt, en aldaar na onse afvraagh en visitatie van deselve bevonden te mancqueeren, en ook in deser voegen te bestaan, namentlijk: 6 pr. pistolen, die goed en bequaam zijn, 6 pr. stiegbeugels, onbequaam, 6 pr. do. absent, 9 pr. paardestangen, onbequaam, 7 pr. holsters absent, 4 ps. carrabijnsriemen met slooten, absent, 10420 ps. snaphaansteenen absent, 3 ps. tromlijnen absent, 25 3/4 lb. ijserdraat absent, 16 lb. sal armoniacq absent, 5 lb. amoril⁹⁰ absent, 16 lb. borax absent, 3 ps. carabijns, goed en bequaam.’

‘Versoekkende gem. Heer Bergh dat uwel Edele en Achtbe. goetheit mogte weesen, dat ‘t bequame aangenomen, en ‘t onbequame, als in dienst der E.Compe. versleeten zijnde, mogt werden afges.; zijnde hij verders bereijd, het te kort gekomene in ‘s Comps. cassa te voldoen.’

‘Dit is ‘t geene dat wij meenen tot ons nedrigh raport te zullen dienen. (Onderstont): wel Edele Heer en E. Achtbe. Heeren, uwel Ede.Achtbe. aller ootmoedigste en onderdanigste dienaren. (Was getekent): K. J. Slotsboo en Jns. Swellengrebel. (In margne stont): in juditie overgegeven, den un Junij 1715. Aan Cabo de Goede Hoop.’

Zoo is na resumptie van dien, goedgevonden ende besloten, omme de bequaam bevondene goederen voor de E.Compe. aan te nemen, mitsgrs. ‘t onbequame als door langhdurigh gebruijk versleeten, te laten afschrijven en het te kort komende door voorne. captn. Bergh in cassa te laten betaalen.

Volgens verklaringh van expresse gecommitteerdens, die bij den ontfangh der goederen per de scheepen Westerdijkshorn de Leijdsman en Meijenburgh uijt ‘t Patria voor dit gouvernement aangebragt, present zijn geweest, aangetoont zijnde, dat de volgende goederen, op die ladinge te kort, en niet te vinden zijn geweest; als mede, dat uijt ‘t schip Meijenburgh 13 ribben van 4 en 5 duijm meerder aan land zijn gebragt en ontfangen, als de facturas komen te dicteeren, bestaande het te kort comende en te min uijtgeleverde in ‘t volgende, namentlijk:

Uijt Westerdijkshorn te kort
140 1/2	kan zecq, op drie leggers wan bevonden, als een 5 en twee van 6 duijm.
154 4/10	kan olijvenolij, bij peijling als boven op 20 halfamen wan bevonden, te weeten, 1 van 2, 8 van 3, 1 van 3 1/2, 8 van 4 en 2 van 44 duijm wan.
Uijt de Leijdsman
2431	stux klinckers te kort en 1519 aan twee stukken en
Uijt Meijenburgh te kort
1	grene balk van 8 en 10 duijm.
12	grene balk van 6en 8do.
2	grene deelen van 1 duijm, 29 gesaagde deelen, 4 ribben van drie en drie duijm,
103	ps. latten, 2000 klinkers.

Uijt Westerdijkshorn te kort
140 1/2	kan zecq, op drie leggers wan bevonden, als een 5 en twee van 6 duijm.
154 4/10	kan olijvenolij, bij peijling als boven op 20 halfamen wan bevonden, te weeten, 1 van 2, 8 van 3, 1 van 3 1/2, 8 van 4 en 2 van 44 duijm wan.
Uijt de Leijdsman
2431	stux klinckers te kort en 1519 aan twee stukken en
Uijt Meijenburgh te kort
1	grene balk van 8 en 10 duijm.
12	grene balk van 6en 8do.
2	grene deelen van 1 duijm, 29 gesaagde deelen, 4 ribben van drie en drie duijm,
103	ps. latten, 2000 klinkers.

Zoo is dieswegen gebesoingeert zijnde, goed gevonden ende verstaan, dat de wannigheit van de zecq en olij en het te kort uijtgeleverde timmerhout, benevens de klinckers op ‘t generaal zal werden af, en de overige 13 ribben ingeschreven werden; van gelijken nogh sekeren Comps. slaaf gent. Piesen, op de reijse van Ceijlon na herwaarts overleden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 91-92.

Dingsdagh den {17150618} 18n Junij 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Door den Edele Heer Gouverneur voorgedragen zijnde, dat diverse landbouwers nalatigh bleven om hunne ordonnantien van de landerijen, die zij luijden van de E.Compe. in leeningh besitten op de regte tijd te vernieuwen, waar door deselve de E.Compe. ‘t geld door dese regeringh daar op gesteld, genoegsaam soekken te onttrekken, boven en behalven, dat den Heer daar in omtrent ‘t middel van ‘t zegel mede werd benadeelt, weshalven zijn Edele proponeerde, dat daar inne bij tijds moest en behoorde voorsien te werden.

Zoo is dieswegens gedelibereert zijnde, goed gevonden ende geresolveert, dat een ijgelijk bij affixie van biljetten zal werden gewaarschout, omme hunne ordonnantien, waar van de tijd g’expireert is, so nu als telkens wanneer de tijd daar bij g’expireert zijn, binnen een maand sullen hebben te vernieuwen, op peene dat de geenen, die daar in nalatigh zijn, de eerste reijse in vijfthien, de twede maal in twintigh en de derde maal in een boete van dertigh rijxdds. zullen vervallen zijn; en egter van die tijd af, dat de ordonnantie vervallen is, den andere weer gemaakt, en ‘t selve daar in gespecificeert moeten werden.⁹¹

Aldus g’arresteert en geresolveert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 93-94.

Dingsdagh den {17150625} 25n Junij 1715. Voormiddaghs.

Presentibus omnibus.

In opmerkingh genomen zijnde, dat deese ingesetenen bij den generalen jaarlijkse opneem, die na ouder gewoonte onder ulto. December gedaan werd, niet regt en na waarheit connen opgeven, de nette quantiteit hunner ingesamelde of g’ougste granen, vermits de meeste landbouwers haar ougst niet dan verre in de maand Januarij bij huijs hebben, als wanneer dan nogh eerst aan ‘t dorssen gaan, veel min de wijnen die in Februarij en Maart daar aan eerst geperst werden; waar door niet alleen de E.Compe. in ‘t regt der thiende, maar ook in ‘t daar toe gestelde vatgeld ä een Rdr. per legger, grotelijks verkort werd: zoo is, om ‘t selve zoo veel doenelijk voor te komen, vastgestelt en besloten, omme deselve opneem voortaan, te weeten die van ‘t Caabse district aan den Heer fiscaal en twee burgerraden, en die van Stellenbosch en Drakenstein aan den landdrost en twee heemraden dier colonien, telkens onder ulto. April en eenige volgende dagen, onder presentatie van eeden exact te laten doen, en de Edele Heeren majores daar van behoorlijke kennisse te geven.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. V. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 95-101.

Dingsdagh den {17150716} 16n Julij 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Door den hoofd-administrateur de Heer Abraham Cranendonk, overgelevert zijnde ‘t volgende

‘Vertoogh aan den Achtbaren Raad van Politie, concernerende het geene door de ondertenoemene schepen volgens derselver facturen, of te kort, of boven en buijten dien als voor dit gouvernement geprojecteert, ontscheept en overgegeven is, namentlijk:’

‘

Niet conform de facturen mitsgrs. te kort of onbequaam:	daar en tegen uijtgelevert:
Per Rijssel
71 stux balken van 5 en 7 duijm.	24 stux ribben van 5 en 6 duijm
	47 stux balken van 4-5 do.
Arendsduijn
6 stux greene delen van 1 duijm.
4 stux vuurbalken van 14 duijm.
17 6/10 kan lijnolij door 't breken van 11 flessen.
Meijnden
25 stux ribben van 5 en 7 duijm.	24 ribben van 5 en 6 duijm
1 balk deel van 2 duijm.	2 do. van 4 en 4 do.
6000 pijpe duijgen.	2 balkdelen van 1 1/2 duijm.

‘

Niet conform de facturen mitsgrs. te kort of onbequaam:	daar en tegen uijtgelevert:
Per Rijssel
71 stux balken van 5 en 7 duijm.	24 stux ribben van 5 en 6 duijm
	47 stux balken van 4-5 do.
Arendsduijn
6 stux greene delen van 1 duijm.
4 stux vuurbalken van 14 duijm.
17 6/10 kan lijnolij door 't breken van 11 flessen.
Meijnden
25 stux ribben van 5 en 7 duijm.	24 ribben van 5 en 6 duijm
1 balk deel van 2 duijm.	2 do. van 4 en 4 do.
6000 pijpe duijgen.	2 balkdelen van 1 1/2 duijm.

‘

Witsburgh
200000 stx. copere coralen, le. soort	200000 stux copere coralen 3e. soort
	25 - pokhoute schijven.
't Noorderquartier
5184 kan of 4 3/8 vat schaars Swaantjes bier, bij peijlinge wan bevonden op een getal van 20 vaten, als per verklaringh.
Samson
4 ps. snaphaanladen, onbequaam.
Loosdrecht
24 ps. binten van 5 en 6 duijm.	25 stx. ribben van 5 en 7 duijm.
2 ps. balkdeelen van 2 duijm.	1 ps. balkdeel van 14 duijm.
1 ps. rib van 4 en 4 duijm.
Voorburgh
8914 kan Swaantjesbier op 30 vaten, bij de verklaringen en in 't brede gespecificeert.	2622 stux pijpeduijgen.

‘

Witsburgh
200000 stx. copere coralen, le. soort	200000 stux copere coralen 3e. soort
	25 - pokhoute schijven.
't Noorderquartier
5184 kan of 4 3/8 vat schaars Swaantjes bier, bij peijlinge wan bevonden op een getal van 20 vaten, als per verklaringh.
Samson
4 ps. snaphaanladen, onbequaam.
Loosdrecht
24 ps. binten van 5 en 6 duijm.	25 stx. ribben van 5 en 7 duijm.
2 ps. balkdeelen van 2 duijm.	1 ps. balkdeel van 14 duijm.
1 ps. rib van 4 en 4 duijm.
Voorburgh
8914 kan Swaantjesbier op 30 vaten, bij de verklaringen en in 't brede gespecificeert.	2622 stux pijpeduijgen.

‘

Per Ouwerkerk
12	stux carveelplanken, namentlijk:	12	stux carweelplanken[^92] als:
4	stux van 26 voet	1	ps. langh 31 voeten
8	stux van 30 do.	1	ps. langh 35 do.
		2	ps. langh 40 do.
		3	ps. langh 33 1/2 do.
		2	ps. langh 34 do.
		1	ps. langh 30 1/2 do.
		1	ps. langh 31 1/2 do.
		1	ps. langh 37 do.
60	stx eijke plankken als	63	eijke plankken als
4	ps. dik 6 duijm, lank 42 voeten	4	ps. van 6 duijm te weten
3	ps. dik 5 1/2 duijm, lank 43 1/2 do.	1	ps. van 41 1/2 voeten
4	ps. dik 5 duijm, lank 41 do.	1	ps. van 41 do.
15	ps. dik 4 1/2 duijm, lank 40 do.	2	ps. van 39 do.
22	ps. dik 4 duijm, lank 40 do.	-
12	ps. dik 3 1/2 duijm, lank 36 do.	4	stuk van 5 1/2 dm. lank 18, 20, 36 en 41 voeten.
144	ps. binten te weten
1	ps. van 5 en 6 dm. langh 22 voeten	5	stx. van 5 duijm
1/2	ps. van 4 en 4 dm. langh 22 do.	3	stx van 40 voeten
7	ps. van 3 en 4 dm. langh 22 do.	1	stx van 18 do.
15	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 23 do.	1	stx van 19 do.
48	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 22 do.	16	stx van 4 1/2 duijm als
53	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 21 do.	6	stx van 39 1/2 voet
8	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 19 do.	3	stx van 39 do.
6	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 18 do.	4	stx van 41 do.
4	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 24 do.	1	stx van 41 1/2 do.
2	ps. van 11 en 13 dm. langh 24 do.	1	stx van 26 do.
		1	stx van 17 do.
-		-
7 ps. balkdeelen van een dm.	22 stx van 4 duijm te weten

‘

Per Ouwerkerk
12	stux carveelplanken, namentlijk:	12	stux carweelplanken[^93] als:
4	stux van 26 voet	1	ps. langh 31 voeten
8	stux van 30 do.	1	ps. langh 35 do.
		2	ps. langh 40 do.
		3	ps. langh 33 1/2 do.
		2	ps. langh 34 do.
		1	ps. langh 30 1/2 do.
		1	ps. langh 31 1/2 do.
		1	ps. langh 37 do.
60	stx eijke plankken als	63	eijke plankken als
4	ps. dik 6 duijm, lank 42 voeten	4	ps. van 6 duijm te weten
3	ps. dik 5 1/2 duijm, lank 43 1/2 do.	1	ps. van 41 1/2 voeten
4	ps. dik 5 duijm, lank 41 do.	1	ps. van 41 do.
15	ps. dik 4 1/2 duijm, lank 40 do.	2	ps. van 39 do.
22	ps. dik 4 duijm, lank 40 do.	-
12	ps. dik 3 1/2 duijm, lank 36 do.	4	stuk van 5 1/2 dm. lank 18, 20, 36 en 41 voeten.
144	ps. binten te weten
1	ps. van 5 en 6 dm. langh 22 voeten	5	stx. van 5 duijm
1/2	ps. van 4 en 4 dm. langh 22 do.	3	stx van 40 voeten
7	ps. van 3 en 4 dm. langh 22 do.	1	stx van 18 do.
15	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 23 do.	1	stx van 19 do.
48	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 22 do.	16	stx van 4 1/2 duijm als
53	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 21 do.	6	stx van 39 1/2 voet
8	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 19 do.	3	stx van 39 do.
6	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 18 do.	4	stx van 41 do.
4	ps. van 4 1/2 en 6 1/2 dm. langh 24 do.	1	stx van 41 1/2 do.
2	ps. van 11 en 13 dm. langh 24 do.	1	stx van 26 do.
		1	stx van 17 do.
-		-
7 ps. balkdeelen van een dm.	22 stx van 4 duijm te weten

‘

Niet conform de facturen mitsgrs. te kort of onbequaam:	daar en tegen uijtgelevert:
	11 stx van 41 voeten
	1 stx van 41 1/2 do.
	1 stx van 42 do.
	1 stx van 40 1/2 do.
	6 stx van 39 do.
	1 stx van 36 do.
	1 stx van 37 do.
	12 stuks van 3 1/2 duijm. namentlijk:
	5 stx van 37 voeten
	1 stx van 39 do.
	2 stx van 36 1/2 do.
	1 stx van 35 1/2 do.
	2 stx van 41 do.
	1 stx van 40 do.
	63 stux eijke plankken
	155 binten, te weten:
	26 stx van 5 en 7 dm. lank 22 voeten.
	125 stx van 5 en 6 dm. lank 22 voeten.
	4 stx van 11 en 13 dm. lank 12 voeten.

‘

Niet conform de facturen mitsgrs. te kort of onbequaam:	daar en tegen uijtgelevert:
	11 stx van 41 voeten
	1 stx van 41 1/2 do.
	1 stx van 42 do.
	1 stx van 40 1/2 do.
	6 stx van 39 do.
	1 stx van 36 do.
	1 stx van 37 do.
	12 stuks van 3 1/2 duijm. namentlijk:
	5 stx van 37 voeten
	1 stx van 39 do.
	2 stx van 36 1/2 do.
	1 stx van 35 1/2 do.
	2 stx van 41 do.
	1 stx van 40 do.
	63 stux eijke plankken
	155 binten, te weten:
	26 stx van 5 en 7 dm. lank 22 voeten.
	125 stx van 5 en 6 dm. lank 22 voeten.
	4 stx van 11 en 13 dm. lank 12 voeten.

‘Omme alle welke te kort komende en verschillende goederen etz., zoo die volgens de geconfronteerde verklaringen tegens de facturen respective bevonden zijn, niet bij confusie in de negotieboekken te brengen, vermeijnt den ondergesz hoofd-administrateur (onder correctie), dat alle het geene niet volgens facture of zodanigh als bij deselve gespecificeert werd, ontfangen is, daar op met den anderen als reël⁹⁴ te kort komende afges.; mitsgaders wederomme ingenomen diende te werden, alles wat aldus en volgens de verklaringen daar en tegens uijt bovenstaande scheepen respective quasi te veel of over is ontfangen, regulerende de prijsen na de maten of soorten, zodanigh die pro rato of anders precise bij de boekken gevonden konnen werden, het welke specialijk omtrent de houtwerkken van noodsakelijkheit schijnt te wesen; want ingevalle die om hare varieerende lengtens in bepalinge van de minste tot de meeste t’ samen getrokken, ende de aangerekende prijsen volgens hare sorteringen daar over om geslagen wierde (gelijk gedaan konde werden) zoo zoude dat wel eenigh gemak in de boekken en voor die geene die de houtwaren onder haar hebben konnen geven, edogh de menschen die daar gaarne van gerieft waren, ende hare contanten daar voor uijtschieten, zoude zeer ongelijk gedient werden, bij voorbeeld de carveelplanken die van 30 1/2 tot 40 voeten en in diverse lengtens tusschen beide lopen, onder zodanige bepalinge gebragt zijnde, zoude den eenen een plank van 30 1/2 voet ende den anderen voor het zelve geld eene van 40 voeten langh toegerijkt konnen werden, dat zeer ongelijk en niet billijk zoude weesen, weshalven ende alsoo hier toe behoorlijke qualificatie van den Politijcquen Raad deses gouvernements werd gerequireert, soo versoekt den onderges. met alle respect, dat hem deselve door uw wel Edele gestr. en Achtbe. magh werden g’accordeert. (onderstont): In ‘t Casteel de Goede Hoop, desen 16n Julij ao. 1715. (Was getekent): A. Cranendonk.’

Zoo is, na resumtie van ‘t selve, en dieswegen gedelibreert zijnde, goedgevonden ende besloten omme de te kort komende lijnolij, de onbequame snaphaanladen, de wannigheit der bieren ende de te weijnigh uijtgeleverde houtwaren, pijpeduijgen en copere coralen op ‘t generaal bij de negotieboekken te laten afschrijven en daar en tegens ‘t uijtgeleverde timmerhout, copere coralen, pokhoute scheijven en pijpeduijgen, welke bij de facturaas niet bekent hebben gestaan, tot sodanige prijsen ten voordeelen van die hoofdreeke. in te doen nemen, als bij de boekken of facturen zal bevonden werden te behoren.

Den guarnisoenboekhouder en lid deser vergaderingh, den E. Jacobus Cruse, bij een memoritje aantonende datër van ‘t galjoot de Mercurius , dat gesloopt staat te werden, op de wapenkamer waren gebragt: 35 gevulde granaden, 13 onbequame vuurpotten, 1 snaphaancrasser, 2 musquetons, 9 snaphanen, 12 houwers, 4 metale bassen, waar onder een gescheurt, 11 camers tot do. en 9 patroontassen. Zoo is verstaan, dat die goederen bij de negotieboekken behoorlijk zullen ingenomen en als andre Comps. effecten verandwoord moeten werden.

Den independent fiscaal de Heer Cornelis van Beaumont, te kennen gegeven hebbende, dat de lijfeijgenen van d’ E. Compe. haar niets kreunen omtrent de straffe van geesselen en brandmerkken over ‘t weglopen, volgens resolutie van pmo. Junij 1711 daar toe gesteld, voor zoo verre deselve in ‘t aufugeeren geen crimen gedaan hebben, de dood waardigh; maar datër ter contrarie diverse slaven zijn, die hun werk van ‘t weglopen schijnen te maken, en dierhalven versoekkende, dat omtrent eenigh ander middel mogt beraamt werden; zoo is goedgevonden dat sodanige slaven boven de genoemde straffe, voortaan paar aan paar, om ‘t fugiteeren zoo veel doenlijk voor te komen, in de kettingh zullen geklonkken werden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 102-104.

Dingsdagh den {17150730} 30n Julij 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Door den Edele Heer Gouverneur geproduceert en vervolgens geresumeert zijnde zeekere lijste van agterstallige thienden, die deese en geene ingesetenen ten bedragen van ƒ17250.10.- van eenige jaren herwaarts aan de E.Compe. te quaad zijn, en welke agterstallen door den Heer hoofdadministateur volgens de thienderolle ter negotiecomptoire berustende, opgemaakt zijn gewerden; zoo is om ‘t selve te innen, en de E.Compe. van derselver wettigh regt te doen gauderen, goedgevonden ende besloten, omme bij affixie van biljetten alle ende een ijgelijk te waarschouwen, dat hunne agterstallige thienden met de eerstcomende oegst aan de E.Compe. in granen, wijnen of geld zullen hebben te voldoen, op peene van parate executie.

Volgens raport van gecommitteerde scheepstimmerluijden aangetoont wesende, dat de boots van de scheepen Wassenaar en Beverwijk door swaar weer van dregh geslagen, op strant geset en hier verbleven, onbequaam en irreparabel zijn, zoo is goedgevonden deselve te doen sloopen, en tot steen en kalkovenhout te laten gebruijken.

Voorgedragen zijnde dat ‘s Comps. wagens door ‘t sterven van een groote quantiteit trekbeesten niet en konde gebruijkt, en daar door dese en geene behoeften tot groot nadeel der gemeene en dagelijkse werken niet na behoren aangereden werden; en dierhalven door den Edele Heer Gouverneur aangetoont zijnde, de hoge noodsakelijkheit om een ruijling te doen: zo is besloten om den baas Swartsenburgh⁹⁵ met een corporaal en ses a zeven man af te senden om bij de hier om heen gelegene Hottentots eenige ossen voor de E.Compe. te ruijlen.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voorschreve.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 105-107.

Dingsdagh den {17150813} 13n Augustus 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus, dempto den independent fiscaal de Heer Cornelis van Beaumont, door indispositie en den captn. lieutenant den E. Caje Jesse Slotsboo door belet.

Den Edele Heer Gouverneur voorgedragen hebbende, dat de tijd der verpagtingh van ‘s lands inkomsten deses Gouvernements, die na jaarlijks gebruijk der laasten deeser maand staat te geschieden, op handen schiet, zo is na resumtie der respective pagtconditien goedgevonden ende besloten, deselve als voren op den ouden voet te doen verpagten, sonder daar in eenige veranderingh te maken; mitsgrs. dat de pagt der wijnen enz. van ‘t dorp Stellenbosch door den captn. Chavonnes en ondercoopman Cruse als daar toe expres gecommitteert,⁹⁶ op den laasten deser maand aan ‘t huijs van den land-drost, mede voor een geheel jaar zal verpagt werden, op deselve wijse als ‘t selve ‘t verleden jaar voor elf maanden gedaan is.

Door de oppercoopman en hoofd-administrateur de Heer Abraham Cranendonk, overgelevert zijnde sekere reeke. van den landdrost van ‘s Comps. beestiaal op deese en geene posten der E.Compe. restant en gestorven zijnde, en waar bij blijkt, dat sedert ulto. Februarij tot ulto. Maij laastl. een quantiteit van 276 beesten, 22 paarden en 6 muijlesels zoude gestorven zijn, zoo heeft zijn E. in consideratie gegeven, of niet noodsakelijk zoude weesen den landdrost bij sodanige reeke. om de drie maanden mede overgaf de raporten en verklaringen daar toe gehorende, om alsoo in staat te zijn deselve behoorlijk te konnen resumeeren en nasien, om alsoo de in en afschrijvingen bij de negotieboekken ordentelijk te doen: wijders versoekkende behoorlijke qualificatie om ‘t voren gene. gestorvene beestiaal, volgens die reekeningh te mogen afschrijven; waar over gedelibreert zijnde, goedgevonden ende verstaan is, dat den landdrost de raporten en attestatien tot genoemde reekeningh gehorende, mede zal overgeven, en vervolgens daar mede continueeren, en dat het bovengen. beestiaal bij de negotieboekken op winst en verlies zal afgeschreven werden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 108-112.

Dingsdagh den {17150827} 27n Augustus 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

Den Edele Heer Gouverneur voorgedragen hebbende, of ten meeste nutte en voordeele der E.Compe. niet dienstigh was, dat men gelijk ‘t verledene jaar aan Stellenbosch is gedaan, de sleet en tap van de Caabse koele, mitsgrs. Caabse en vaderlandse brandewijnen en gedistileerde wateren in de districten van de Caab en Drakensteijn bij de kleijne maat geconsumeert werdende, mede publicq liet opveijlen en verpagten, en ten reguarde het Caabse district voor zoo verre het de pagters aan ‘t Casteel of in de Tafelvalleij omtrent hun previlegie van tapneringh niet en prejudiceert.

Zoo is dieswegen gedelibereert zijnde met eenparigheit van stemmen vastgesteld ende beslooten, omme de voorn. pagten, te weeten die van de Caab, van agter de buijtenste huijsen van de Zouterievier en de Rodeblom , en zo ‘t geheele Caabse district door, op den laasten September aanstaande ten deesen Casteele op de nieuwe Cat te laten verpagten; en die van ‘t Drakensteijnse district ten zelve dage aan Stellenbosch ten huijse van den landdrost, door dien als dan den generalen jaarlijkse wapenschouwingh der Stellenbossche en Drakensteijnse ingesetenen, volgens gewoonte geschiet en de meeste menschen present zijn, door gecommitteerdens te laten opveijlen en verpagten.⁹⁷

Gelesen en geresumeert zijnde de overgebragt[e] nominatie van de Stellenbosche en Drakensteijnse Crijgsraad, zoo is uijt het daar bij genomineert dobbeld getal, in steede van den ontslagene Jan Durand, tot lieutenant verkooren den vaandrigh Joost Hendrik Frits; en in desselfs plaats weder tot vaandrigh aangesteld Schalk Willemsz van de Merwe;⁹⁸ mitsgrs. de vorderingh van Jurriaan Hanekom⁹⁹ tot sergeant g’approbeert, en wijders goedgevonden het gedaan versoek van gedagte krijgsraad om drie vaatjes buskruijt, 60 pond cogels en 600 vuursteenen in voorraad te hebben, wanneer eens schielijk in wapenen comen moesten, te accordeeren,¹⁰⁰ mits dat aan den capitain Chavonnes en ondercoopman Cruse in ‘t laaste deser week tot de verpagtingh na Stellenbosch gaande, van ‘t vorige dat gehad hebben, behoorlijke rekeninge doen.

Den Raad van Justitie versogt hebbende, dat een lijste van salaris mogt werden opgemaakt, waar naar haar de procureurs alhier of den geenen die jemands zaken voor haar bank waarnemen, zigh zouden hebben te reguleeren, zoo is goedgevonden daar omtrent deselve ‘t volgende tot een regulament te geven:

‘Regulament waar na den geene, welke voor den E.Achtbe. Raad van Justitie deses gouvernements parthijen als procureur diend, zigh zal hebben te reguleeren in het declareren hunner salarissen.’

‘

		Rds.	schellingen	stuijvers
Voor	't instellen van een insinuatie	-	2	-
-	consipieeren van een request en 't grosseren	-	4	-
	maar boven de twee zijden groot zijnde, noit meer als	1	-	-
Voor	presenteeren van een request	-	2	-
-	formeeren van conclusien in alle gelegentheden, mits niet boven de twee zijde belopende	-	4	-
	en daar boven lopende ijder zijde nogh	-	2	-
-	adviseeren of schrijven van een brief na buijten, behalven transportloon	-	2	-
-	assisteeren in 't recolleren van een attestatie en alle andere vacatien	-	2	-
-	idem in 't b'edigen	-	4	-
-	't consipieeren van allerhande schrifturen, hoe gent. zoude mogen zijn, voor ijder articul	-	-	4
-	van gelijken in 't interrogatoria voor ijder poinct	-	-	4
-	reproches of salvatien	-	4	-
-	't maken van inventaris, ijder vel	-	4	-
-	't doen beleggen van een attestatie en daar present zijnde	-	4	-
-	mondelinge besoigne of advijs met hunne meesters,	-	2	-
	maar langer als een uur durende, ijder uur	-	4	-
Voor	mondelingh pleijdoij of debat in Rade, 't gunt door den secrts. genotuleert werd	-	4	-
-	ijder default, comparuit of verstek, geen diffinitive condemnatie mede brengende	-	4	-
	en diffinitive condemnatie mede brengende	1	-	-
-	't horen van sententie, interlocutoir of diffinitiv	-	4	-
-	vacatie wanneer buijten moeten trekken, daags buijten reijs en teerkosten	1	-	-
-	extendeeren van deklaratie van salaris, 't zij groot of kleijn	-	4	-
	Wel verstaande, dat alle documenten behoorlijk en tamelijk werde gegrosseert, ten minsten 20 regulen op een zijde, de kosten des papiers daar inne begrepen.

‘

		Rds.	schellingen	stuijvers
Voor	't instellen van een insinuatie	-	2	-
-	consipieeren van een request en 't grosseren	-	4	-
	maar boven de twee zijden groot zijnde, noit meer als	1	-	-
Voor	presenteeren van een request	-	2	-
-	formeeren van conclusien in alle gelegentheden, mits niet boven de twee zijde belopende	-	4	-
	en daar boven lopende ijder zijde nogh	-	2	-
-	adviseeren of schrijven van een brief na buijten, behalven transportloon	-	2	-
-	assisteeren in 't recolleren van een attestatie en alle andere vacatien	-	2	-
-	idem in 't b'edigen	-	4	-
-	't consipieeren van allerhande schrifturen, hoe gent. zoude mogen zijn, voor ijder articul	-	-	4
-	van gelijken in 't interrogatoria voor ijder poinct	-	-	4
-	reproches of salvatien	-	4	-
-	't maken van inventaris, ijder vel	-	4	-
-	't doen beleggen van een attestatie en daar present zijnde	-	4	-
-	mondelinge besoigne of advijs met hunne meesters,	-	2	-
	maar langer als een uur durende, ijder uur	-	4	-
Voor	mondelingh pleijdoij of debat in Rade, 't gunt door den secrts. genotuleert werd	-	4	-
-	ijder default, comparuit of verstek, geen diffinitive condemnatie mede brengende	-	4	-
	en diffinitive condemnatie mede brengende	1	-	-
-	't horen van sententie, interlocutoir of diffinitiv	-	4	-
-	vacatie wanneer buijten moeten trekken, daags buijten reijs en teerkosten	1	-	-
-	extendeeren van deklaratie van salaris, 't zij groot of kleijn	-	4	-
	Wel verstaande, dat alle documenten behoorlijk en tamelijk werde gegrosseert, ten minsten 20 regulen op een zijde, de kosten des papiers daar inne begrepen.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] J. CRUSE.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 113-114.

Dingsdagh den {17150903} 3n September 1715. Voormiddags.

Presentibus omnibus.

In opmerkingh genomen zijnde, dat van tijd tot tijd eenige ambagtsluijden zo soldaten, matrosen als andere Comps. dienaren, de ambagten en handwerkken van smits, coperslagers, timmerluijden, metselaars, snijders enz. verstaande, op hun gedaan versoek van ‘s Comps. dienst ontslagen, en als burgers aangestelt zijn, met oogmerk en verwagtingh, dat deselve haar met hun handwerk of ambagt zoude erneeren, zoo dat betaamt; ‘t gunt egter door veele niet nagekomen werd, maar ‘t zelve van de hand zetten, en andere middelen van costwinninge ter hand nemen, tegens ons oogmerk, zoo is om ‘t selve voor te komen, en daar tegens behoorlijk te voorsien, op de gedane propositie van den Edele Heer Gouverneur geresolveert ende besloten, dat van nu voortaan alle den geenen, die eenigh ambagt of handwerk konnen en daar op hun vrijdom versoekken, gehouden zullen zijn met dat ambagt te continueeren, sonder buijten dien iets anders, dan met schriftelijk consent van de overigheit, bij de hand te mogen nemen, op peene dat contrarie doende, van hun vrijdom zullen verstoken werden.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jaare voorschreven.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. V. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij, PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

C. 33, pp. 115-119.

Vrijdagh den {17150906} 6n September 1715. Voormiddags, extra-ordinarij vergaderingh.

Presentibus omnibus.

Den schipper van ‘t roerloos en op den 20n Augustus in de Saldanhabaij ingelopene schip ‘t Slot Aldegonde , Jacob de Fries, op gisteren met onse permissie over de landwegh herwaarts gekomen en ter ordre van den Edele Heer Gouverneur met onsen equipagiemeester en de schippers van de respe. scheepen, den Bergh , Gamron en Ellemeet beraamt en overlegt hebbende, hoe en op wat wijse gemelte bodem op ‘t spoedigst en sekerste in staat van vertrek te brengen zoude wesen, en dienthalven door henluijden ‘t volgende schriftelijk raport over gelevert zijnde.

Wel Edele Heer Gouverneur de Chavonnes:

‘Ingevolge uwe wel Edele Achtb. ordre ons onderges. bij den andere vervoegt hebbend[e] omme te berigten wat nodigh diende beraamt te werden, ten eijnde het schip ‘t Slot Allegonde , op het spoedigste en sekerste in staat van vertrek te brengen, ende daar op gehoort het mondelingh raport van Jacob de Vries als schipper, wegens de gesteltheit en het defect van dien bodem, ‘thans sonder roer in de Saldanhabaij leggende, namentlijk hier in bestaande, dat alle de vingerlingen, behalven de bovenste, niet alleen gebroken, maar ook eenige met veere en al aan stukken zijn, en onse geringe gedagten met ernst daar over latende gaan, hebben niet beter konnen bedenken, als dat voorne. schip zal moeten werden gebragt in het inhamptje genaamt de Cingels , deel makende van voorne. Saldanhabhaij , en aldaar zoo verre met springgethij agterwaars op het droogh te zetten, omme des doenlijk met laag water de vereijschte vingerlingen daar aan te konnen brengen. Edogh dewijle dit wel zoude konnen misvallen, soo door gesteltheit van gronden als andersints, dat meergemelde Aldegonde aldaar dan noodsakelijk zal moeten werden gekield.’

‘En waar toe dan wel zoude vereijsschen een van de alhier ter rhede leggende scheepen, niet alleen omme te bergen de goederen, welke uijt voorne. Aldegondee zullen moeten werden gelost, ten eijnde op het droge te konnen werden geset, maar ook te dienen, wanneer het eerste niet willende lukken, dat schip, als gesegd, zoude moeten werden gekield, en tot welkers beijde benodigtheden, het daar toe g’ordonneerde schip de vereijschte hulpmiddelen dan van hier zoude konnen mede nemen.’

‘Waar mede agtende aan uwe wel Edele Achtbe. ordre voldaan te hebben, blijven met diep respect, (onderstont): Wel Edele Heer, uwe wel Edele onderdanige ootmoedige dienaren, (was getekent): J. Brommert, Jacob Onkruijd, Dl. van Crimpe, Bs. Coppello en Jb. de Fries. (In margine): Cabo de Goede Hoop, den 5n September 1715.’

Zoo is na resumptie van ‘t selve, en dieswegen zeer ernstigh gebesoingeert zijnde, om die bodem zo dra mogelijk in staat van reisvorder[ingh] te brengen, met eenparige stemmen vastgestelt en beslooten, omme den equipagiemeeste[r] benevens de schippers van de scheepen Ellemeet en ‘t Slot Aldegonda te committeeren, omme te ondersoekken, welke van de present ter rhede leggende scheepen bequaamst oordeelen zullen, omme te dienen tot het kielen of bankken van ‘t gen. schip ‘t Slot Aldegonda , mits zij gecommitteerdens verdagt moetende zijn, zoo veel mogelijk daar toe te nomineeren een bodem welke volgens stuagielijst bevonden werden zal de minste drankken voor India in te hebben, om die des te facielder in eene der eerst na Batavia vertrekkende schip of scheepen overgebragt te konnen werden, en voor bederf te bevrijden, en met eenen nogh per memorie te moeten opgeven, wat werktuijgen, hout, ijserwerk en verdre noodwendigheden dat ‘er vereijsschen zullen, om voorne. bodem van zijn defect te herstellen, om na ingekomen berigt de opperhoofden van de daar toe verkiesene en bequaamst bevondene bodem, bij schriftelijke ordonnantie van den Edele Heer Gouverneur te gelasten, hun sonder ‘t minste tijd versuijm zeilvaardig te maken, en met de daar toe vereijsschende noodwendigheden met den schipper de Fries en onsen opperscheepstimmerman na de Saldanhabhaij te stevenen, om daar gekomen zijnde, zoo wel met haar eijgen scheepsvolk als dat van ‘t roerloos schip, alle de goederen onder behoorlijke en bij de gesamentlijke opperhoofden hunner bodem getekende recepissen over te nemen, en deselve alle niet konnende bergen, in de daar aan de hand zijnde vaartuijgen of elders, met alle vereijschte toesigt, en wel principaal omtrent de contanten, te doen transporteeren, vervolgens ‘t meer genoemde schip, ‘t Slot Aldegonda , te helpen bankken, of er in diervoegen weder een nieuw roer konde aan gebragt werden, en ‘t zelve daar mede niet willende lukken, als dan te kielen, om na verrigtingh van dien, onder gelijke recipissen hunne overgenomene goederen op ‘t spoedigst in de eerste bodem weder over te brengen, en als dan na gedaan werk, te gelijk of wel ijder apart, zo ‘t best zal konnen vallen, op ‘t spoedigst na herwaarts te komen, en van derselver verrigtingh behoorlijk raport te doen.

Aldus geresolveert en g’arresteert in ‘t Casteel de Goede Hoop, ten dage en jare voors.

[Signed:] M. DE CHAVONNES.

[Signed:] A. CRANENDONK.

[Signed:] C. v. BEAUMONT.

[Signed:] D. M. PASQUES DE CHAVONNES.

[Signed:] K. J. SLOTSBOO.

[Signed:] ................................

[Signed:] JNS. SWELLENGREBEL.

[Signed:] JAN DE LA FONTAINE.

[Signed:] In kennisse van mij PR. DE MEIJER, Rt. en Secrets.

---

## Footnotes

---

1. Sien ondertekende kontrakte vir die jaar 1714 in C.670:Pacht Conditiën, 1687-1714, pp. 895-914. ↩

2. Eers in die monsterrol van 1715 word die vier kompanjieë afsonderlik genoem. Sien V.C.40:Generale Monsterrolle, 1701-1715, pp. 285-293. ↩

3. Sien die “Artijckel-Brief van de Geoctroyeerde Nederlandtsche Oost-Indische Compagnie, artikel LXII en LXIII in dieGroot Placaet-Boeckvan Mr. Cornelis Cau tweede deel kolom 1295. ↩

4. Geskryf in dieselfde skrif, waarin die laaste deel van die resolusie van 26 Junie oor die weesmeesters geskryf is. ↩

5. Sien C.682:Origineel Placcaatboek, deel III, 1714-1734, pp. 38-39. Gedruk in dieKaapse Plakkaatboek, 1707-1753, pp. 28-39. ↩

6. Sien instruksie aan die opperstuurman en gesaghebber, Roeland Roos, in C.702:Instruction, 1686-1722, Np. 592. ↩

7. Sien C.336:Attestatiën, 1712-1716, pp. 4-5. ↩

8. Joan de la Fontaine was onderkoopman en pakhuismeester. ↩

9. Eintlik staan na “Amst” die afkortingteken vir “ver”. Die H.K. het dit afgekort tot ,Amsters”. ↩

10. Joan de la Fontaine was onderkoopman en pakhuismeester. ↩

11. Eintlik staan na “Amst” die afkortingteken vir “ver”. Die H.K. het dit afgekort tot ,Amsters”. ↩

12. Johannes Swellengrebel was koopman en dispensier. ↩

13. Johannes Swellengrebel was koopman en dispensier. ↩

14. Jan Brommert was skipper en ekwipasiemeester. ↩

15. Jan Brommert was skipper en ekwipasiemeester. ↩

16. Gerard van Baarsenburgh was boekhouer en keldermeester. ↩

17. Neergeskryf deur Hugo van der Meer Pietersoon. ↩

18. Ruimte en stippels is gelaat vir die handtekening van Jacobus Cruse, wat ontbreek. ↩

19. Sien die plakkaat van 4 Desember 1714 in C.682:Origineel Placcaatboek, deel III, 1714-1734, pp. 40-43. Gedruk inKaapse Plakkaatboek, deel II, 1707-1753, p. 39. ↩

20. Geskryf in dieselfde handskrif as die resolusie van 18 September 1714. ↩

21. Sien C.336:Attestatie, 1712-1716, No. 142. ↩

22. Gerrit van Kerken was aan die Kaap gebore en die seun van Leendert van Kerken van Arnhem. ↩

23. Kom ook voor as Valentijn Cleijnveld of Clijnveld. Sien voetnoot 13 van 1708 in hierdie publikasie. ↩

24. Kom ook voor as Valentijn Cleijnveld of Clijnveld. Sien voetnoot 13 van 1708 in hierdie publikasie. ↩

25. Volgens dr. J. Hoge waarskynlik ‘n broer van Andreas Krügel. Hy was getroud met Margareta Coetse. Sien Stellenbosch 18/4:Testamenten, 1720, No. 16. ↩

26. Vermoedelik ‘n afkorting vir “na beschrijving”. ↩

27. Ook in die H.K. staan “touwitsers”. Waarskynlik word houwitsers bedoel. ↩

28. Sien C.435, deel I:Ink. St., 1715, pp. 60-69. ↩

29. Sien beskrywing van die ontruimde huis en inhoud in C.336:Attestatiën, 1712-1716, pp. 319-320, No. 146. Die verklaring is op 21 Januarie 1715 onderteken. ↩

30. Die gekursiveerde woorde is in dieselfde handskrif as die res van die resolusie in die linker kantruimte bygeskryf. ↩

31. Hierdie resolusie is geskryf in ‘n ander handskrif as die voorgaande resolusie, wat ook verkeerd ingebind was. ↩

32. Sien C.431, deel III:Ink. St., 1710-1711, p. 745. ↩

33. Hierdie resolusie is geskryf in dieselfde handskrif as die resolusie van 10 Januarie. ↩

34. Die oorspronklike stuk kon nie gevind word nie. ↩

35. Sien volledige lys goedere in C.336:Attestatiën, 1712-1716, pp. 331-334, No. 153. ↩

36. In die H.K. staan 637. ↩

37. Die woorde “zijnde een legger uijtgelekt en de rest” is na “30 leggers” deurgehaal, nadat “tien” in “een” verander is. ↩

38. Die woorde “zijnde een legger uijtgelekt en de rest” is na “30 leggers” deurgehaal, nadat “tien” in “een” verander is. ↩

39. Ruimte is oopgelaat vir die handtekening van die fiskaal, Cornelis van Beaumont. ↩

40. Geskryf in dieselfde handskrif as die resolusie van 29 Januarie 1715. ↩

41. Sien C.432, deel I:Ink. St., 1715 p. 63, waar in die brief van 19 Julie 1714 die ordre van 12 Augustus 1713 aangehaal word. ↩

42. Die gekursiveerde woorde in hierdie paragraaf is deur die skribent tussen die reëls bygeskryf. ↩

43. Volgens instruksie vervat in die brief van 19 Julie 1714 is Abraham Cranendonck in Willem Helot se plek aangestel as opperkoopman en sekunde met ‘n salaris van ƒ80 per maand. ↩

44. Cornelis Vlamingh het met sy vrou en seuntjie op die skip Berbices na sy vaderland teruggekeer ↩

45. Daniel Keskes was vise Kommandeur op die Herstelde Leeuw . ↩

46. Skout-by-nag op Horstendaal . ↩

47. Word Hermanus Grindet genoem en was skipper op ‘t Huijs te Hemert . ↩

48. Skipper van Berbices . ↩

49. Skipper van Sandenburg . ↩

50. Balten Leesten was van Vlissingen afkomstig en skipper van Reijnensteijn . ↩

51. Skipper van Corsloot . ↩

52. Was van Middelburg afkomstig en skipper van Westhoven . ↩

53. Word ook Hedding van Nooij genoem en was skipper op Doornick . ↩

54. Was van Amsterdam afkomstig en skipper van De Generale Vrede . ↩

55. Was van Amsterdam afkomstig en skipper van Grimmesteijn . ↩

56. Jacob Verduijn was skipper van Wassenaar . ↩

57. Skipper van Lockhorst . ↩

58. Skipper van die Schellenbergh . ↩

59. Skipper van Bentveld . ↩

60. Skipper van Limburgh . ↩

61. Skipper van Zuijderbeek . ↩

62. Skipper van Noordbeek . ↩

63. Ook Jan Steijger genoem, wat as boekhouer en onderkoopman op die Sandenburg ingeskeep, was. ↩

64. Was van Delft afkomstig en skipper van ‘t Huijs ter Horst . ↩

65. Skipper van ‘t Raadhuijs van Enkhuijsen ↩

66. Afkomstig van Delftshaven en skipper van Schoteroog . ↩

67. Afkomstig van Delftshaven en skipper van Beverwijck . ↩

68. Word ook Wouter Thomasz van Dijk genoem en was skipper op Popkensburgh . ↩

69. In die H.K. kom die meer gebruiklike spelling “destituijt” voor. ↩

70. Hierdie resolusie is geskryf deur dieselfde persoon wat die resolusie van 12 Februarie geskryf het. ↩

71. In die H.K. staan “geçurcheert”. Bedoel word “gesurcheert”, wat “uitgestel” beteken. ↩

72. Hier gebruik in die ongunstige betekenis van deugniet. ↩

73. Geskryf in die handskrif van 12 Maart 1715. ↩

74. Sien C.511, deel I:Uitg. Br., 1714-1717, pp. 257-259. ↩

75. Die gekursiveerde woord is deur die sekretaris, Pieter de Meyer, tussen die reëls bygeskryf. ↩

76. Sien C.682:Origineel Placcaatboek, 1714-1734, pp. 33-34; asookKaapse Plakkaatboek, 1707-1753, p. 55. ↩

77. Na “wijse” is “komen” deurgehaal. ↩

78. In die H.K. staan ” Madagascar “. ↩

79. Sien verdere instruksie aan die Leijdsman in C.336:Attestatiën, 1712-1716, p. 429. ↩

80. Die oorspronklike stuk het bewaar gebly in C.682:Origineel Placcaatboek, 1714-1734, pp. 89-98. Sien ookKaapse Plakkaatboek, 1707-1753, pp. 56-60. ↩

81. In die oorspronklike stuk asook in die H.K. staan “getoest”. ↩

82. Andries Bruijns was van Amsterdam afkomstig en getroud met Anna Elizabeth Bockelberg. ↩

83. Reijnier Smedinga was afkomstig van Dokkum in Friesland . Hy was getroud met Huijbertje Harmensz. Kraan van Amersfoort. In 1717 het hy toestemming gekry om “te mogen laten aansteeken en vervolgens branden een kalkoven alhier in de Tafelvalij aan dese kant van de Leeuwestaart . . .” Sien R.L.R. 3:Oude Wildschutboek, 1703-1718, No. 279 asookKaapse Grondbriewe, deel I, p. 312 en p. 368, deel II, pp. 154-155. C.J. 2649:Testamenten1686-1708, p. 251 en C.J.2650:Testamenten, 1709-1715, pp. 196-199. ↩

84. Dit was die pond-de-trois, wat in twaalf onse verdeel was. ↩

85. Die werkwoord “justitieeren” wat “reg doen” beteken, is hier gebruik in die sin van “mense wat reg doen”. ↩

86. Blanko gelaat. ↩

87. Sien C.700:Memoriën en Instructiën, 1657-1685, p. 262. ↩

88. Sien C.411, deel II:Ink. Br., 1668-1673, p. 675. ↩

89. Sien C.700:Memoriën en Instructiën, 1657-1685, pp. 513-514. ↩

90. Miskien word amaril bedoel. ↩

91. Oorgeneem inKaapse Plakkaatboek, deel II, 1707-1753, pp. 60-61. ↩

92. Ook in die H.K. staan “carweelplankken”. ↩

93. Ook in die H.K. staan “carweelplankken”. ↩

94. In die H.K. staan “reel” met een punt op die tweedee.Waarskynlik word hier “reëel” bedoel. ↩

95. Wolfgang Swartsenburgh het Coenraad Heijl as baas van die Kompanjie se skuur in 1715 opgevolg. ↩

96. Sien opdrag in C.702:Instructiën, 1686-1722, p. 595. ↩

97. Stellenbosch 1/4:Notule van landdros en heemrade, 1711-1715, 31 Augustus 1715, p. 152. Die oorspronklike brief van die krygsraad het bewaar gebly in C.435, deel III:Ink. St., 1715, p. 1031-1032. ↩

98. Is 13 Augustus 1673 gedoop, het in die huwelik getree met Anna Prevot, een van die Amsterdamse weesmeisies. In 1692 het hulle die plasie ” De Hoop ” gekry. SienGrondbriewe, Stellenbosch en Drakenstein , deel I, pp. 327-328. ↩

99. Word deur dr. J. Hoge Jürgen Hanekom van Rathlosen in die distrik Sulingen in Hanover genoem. Hy was getroud met Johanna van den Bosch, weduwee van Johannes Bockelberg en Maurits van Staden. ↩

100. Sien verslag van hierdie vergadering in Stellenbosch 13/2:Krygsraad Resolutiën, 1714-1726, 20 Augustus 1715 ongenommerd. ↩