C162 C163 v1.20

C. 162, pp. 317-333 en C. 163, pp. 2-5.

Maandag den {17820618} 18: Junij 1782.

‘S voormiddags alle present.

Door den Heere Gouverneur voorgedraagen Zijnde hoe dat aan Zijn Edele tot bijSondere ergerenis differente maalen was voorgekoomen dat d’ IngeSeetenen de Leevensmiddelen en andere in de huijshoudingen onontbeerlijke Saaken, niet tot de bij Placcaat van den 10: Julij 1781: gestelde prijsen konden bekoomen, en dat in sonderheijd Sommige der gepreviligeerde Burger Slagters in steede van het geslagt Schapen Vleesch voor Ses Stuijvers de Vijf Ponden te vercoopen, Zig niet OntZagen die Ordre te overtreeden en den Lieden het Schapen vleesch in een minder quantiteit dan Vijf Ponden voor een Schelling op te dringen en het aan dies Swaarte ontbreekende met Stucken van Schapen hartslagen aan te vullen, So wierd hierop door den Heer Independent Fiscaal M:r Willem Cornelis Boers te kennen gegeeven , dat bij het voorsz: placcaat tot nu ten welsijn der gesamentlijke IngeZeetenen en particulier om de arme en Schamele gemeente van de Knevelarijen en baatZugt van Sommige te bevrijden wel eene Zeekeren en bepaalde Prijs was gesteld geworden op de meeste ordinaire Leevensmiddelen, dog dat in plaatse van Zig daarna te reguleeren, reets kort daarop klagten van allerhande Soort dog Zeer in Vago ter Zijner Kennisse waaren gebragt.

dat Zelfs Burgerraaden deeser plaatse daar toe naar’t Schijnt door deeser of geene aangeSogt Zig insgelijx met dergelijke generale klagten bij hem Heer fiscaal hebben vervoegd gehad, en dat Zijn E: Zo toen als naderhand nog Seer dikwerf Wanneer Zig de geleengendheijd daartoe preSenteerd, aan deselve Burgerraden en anderen heeft te kennen gegeeven, dat dergelijke in Vago aangebragte klagten of generale discourssen hem Heere Fiscaal niet in Staat te Stellen, om teegens deeze of geene in’t particulier eene bepaalde Actie Conform aan het voorschrift der wet te Entameeren, maar dat hij tot dat eijnde nodig had een Sogen:d Corpus delicti dat is te Seggen, dat Zijl: over deese of geene willende komen klagen men de non observantie van het voorsz: Placcaat, als dan niet door Slaven maar in eijgener persoon of door een Europees die een behoorlijke verklaring konde passeeren de deese of geene goederen moeste koopen ter stond naar de koop Zig met die goederen bij ‘t officie Fiscaal vervoegen ten einde aldaar terstond ten overstaan van Heeren Gecommitteerdens uijt den Raad van Justitie te kunnen werden gewoogen en g’examineerd, en eene Verclaaring werden ingewonnen, Zo omtrend de Prijs als de qualiteit en identiteit der goederen Zelve; dog dat in verkeerd begrip waarin Zig onse meeste Ingeseetenen bevinden, als of Zijn namentlijk door eene dergelijke aangeevingen voor delateurs en aanbrengers Zouden moeten passeeren, tot hiertoe hem Heere Fiscaal niet van eens en dat nog wel Zeer gebreckig teegens eene onkundige weeduwe had in Staat gesteld om de behoorlijke en naar regten vereijschte informatiën teegens d’ overtreeders te kunnen inwinnen en mitsdien tot d’ executie van een So nuttig placcaat te procedeeren.

dat ondertusschen deselve non Executie niet aan het Zelve maar aan eene negligence aan de kant der Regeeringe of van die geene die het regt der hooge overigheid moet waarneemen wordende g’ attribueerd hij Heer Fiscaal heeft gemeend, daaromtrend de nodige en gepaste remonstratiën aan deeses Rade te moeten doen, met instantig versoek dat daarteegen op de promptste wijse mogte werden geremedieert, het Caracter der Regeering en van het Officie Fiscaal bij het Publicq gevindiceert en de mogelijkheid der Executie van het voorsz: placcaat bevordert.

Weshalven hierop gedelibereert Zijnde goedgevonden en beslooten is, bij publicatie en affixie van Billietten t’ ordonneeren dat een Ijgelijk aan wien de voorsz: Schandelijke knevelarijen Zullen weesen gepleegd, te weeten, dat eenige Leevensmiddelen of andere behoeftens niet in quant en qualiteit en tot de daarop gestelde Prijsen Zullen weesen verkogt, maar daarvoor meerder heeft moeten werden betaald gehouden Zullen weesen, Zulx dadelijk gem: Heer Fiscaal aan te geeven en aan Zijn E: behalven de in overtreeding der Wetten verkogte Leevensmiddelen en andere behoeftens ook te besorgen de behoorlijke bewijsen om teegens de Schuldige in regten te kunnen Procederen, op pœne dat niet alleen de Sodanige maar ook alle andere die van voorsz: onbehoorlijke handeling kennis gehad hebbende, het selve niet invoegen voorsz: van’t Officie Fiscaal Zullen hebben aangegeeven, Zullen werden geconsidereerd als daarin Selve te hebben getrampeert en mits dien ook vervallen Sijn in de Boetens bij’t bovengem: placcaat van den 10: Julie des voorsz: Jaers gestatueerd.

Waarna door ‘S Comp’s gecontracteerde Slagters Dirk Gijsbert en Johannes Gijsbertus van Reenen mitsg:s Jan Smook op heeden weederom gepræsenteerd Zijnde een Request van volgenden inhoude

Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtbaare Raad van Politie deeses Gouvernements.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Achtb: Heeren!’

‘Geeven met de Grootste Eerbied te kennen d’ onderget:s Gecontracteerde Slagters hoe wij geduurende de tijd van ruijm drie Jaaren, die Edele Compagnie van het benodigde versch Vleesch hebben voorsien, teegens een half Stuijver het pond volgens inhoud onser pagt Conditiën, als meede hoe zij Zeedert den Oorlog tusschen onse republicq en de kroon van Engeland , de fransche Hulptroupen hebben versorgt teegens Een Stuijver ‘t pond, en bovendien in gem: Jaaren Steeds belast Zijn, geweest met Zwaare Vlooten van de Fransche Natie Uijt welke Leverantien natuurlijk eene groote Schaarsheid van Vee is ontstaan die wij reeds in het voorl: Jaar voor uijt gesien hebben, en ten dien eijnde een request gepresenteerd aan Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: om verlof te bekomen van met de Caffers te mogen ruijlen, neemen wij nogmaels de Vrijheid Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb:s te verwittigen dat deese Schaarsheid hoe langs hoe meerder aanneemt Zo door de veepest die ons Land naar Godes welbehaagen moet ondergaan als door de Swaare droogtens en Sprinkhaanen die Zeedert eenige tijd de anders vrugtbaare en ter weijden geschikte velden onvrugtbaar hebben gemaakt, waar bij de roverijen den Caffers gevoegt de Landbouwers belet werd om Zijn Vee Fokkerij behoorlijk voort te Zetten die daar door ook onmogelijk in staat is om ons het benodigde vee te Leeveren en voor het geen zij Leeveren kan, bijna eens Zo veel Eijscht als wij bij den aanvang van ons Contract met de Edelen Comp:ie betaald hebben.’

‘Wel is waar dat de prijslijke voorsorg van UWel Edelen Gestr: en E: E: Achtb: gemaakt heeft om alleen knevelarijen die in’t Verkoopen der Hamels plaats Zou kunnen hebben te beletten door een placcaat te doen verkondigen, waar bij de Landbouwers bevoolen word hunne hamels teegens neegen Schellingen het p:s te verkoopen bij welk placcaat egter de prijs der Runderbeesten niet is vasgesteld, en welke ook onmogelijk bepaalt kan worden, dus sal de Landbouwer Zijn Schaapen voor neegen Schellingen verkopende, alleen Oogen om Zig door de Vercoop Zijner beestens Schadeloos te Stellen van de mindere prijs die hij voor Zijn Hamels krijgt en ons denselven naar Zijn Welbehaagen doen betaalen, te meer dewijl de hooge prijsen van de Booter en Zeep hem nodigen om Zich meerder op de handel daarvan als op die van het Vee, toe te leggen, uijt alle welke omstandigheeden Uwe Wel Edelen Gestr: en E: E: Achtb: gemackelijk Sult kunnen afmeeten dat wij Seedert de tijd dat wij voor de Edele Comp:ie geslagt hebben, groote verliesen hebben moeten ondergaan dewijl de vrije Slagters ter Zelfde tijd dat wij d’ E: Comp:ie Twaalf pond vleesch voor een Schelling vercogte en ons veth voor vier a vijf Rijxd:s de 100 ponden afstonden, van d’ IngeSeetenen voor vier a drie ponden vleesch een Schelling en voor Een Hondert ponden Veth tot Sesthien Rijxd:s afvroegen tot dat eijndelijk de prijsen daarvan bij Uwel Edelen gestr: en E: E: Agtb: wierde vastgesteld en op Ses ponden vleesch voor Een Schelling wierden bepaaldt, welke prijs egter op Versoek der Vrije Slagters door Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb: weederom is verandert en op Vijf ponden bepaalt, hier aan hebben wij gezien de bereidwilligheid van Uwel Edelen Gestr: en E: E: Achtb: worden opgedraagen een gunstige oog te slaan en dieselve in So verre Zij met reeden ten billijkheid over een komen toe te Staan, en hier door Zijn wij aangemoedigt om Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb: door nood geperst en onder verwagting van een gunstige antwoord de volgende versoeken voor te draagen.’

‘Eerstelijk Smeeken wij Uwel Edelen Gestr: en E: E: Achtb: Zulke middelen te beraamen die Uwel Edelen Gestr: en E: E: Achtb: naar derselver hooge wijsheid nuttig Zult oordeelen om de Schaarsheid der Runderbeesten te doen ophouden, het Zij door aan de Landbouwers of andere Zodanige lieden als Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: daartoe bequaam Zullen oordeelen, eene ruijling toe te staan, onder voorwaarden dat Zij het geruijlde vee Zullen moeten Leeveren, het welk wij alles teegens billijke prijsen altoos Zullen inslaan, dewijl wij nimmer van meening Zijn geweest, om ons door de voorgeslagene ruijling te verreiken, maar alleen om de Edele Comp: en de Vreemdelingen te verZorgen, dewijl wij ten hoogsten beschroomd Zijn van ons eenmaal geheel- en al van vee beroofd te Zullen Zien hebbende wij van primo Maij des voorleeden Jaars tot Ult:mo april 1782 over de Ses duijsend beesten ingekogt, waarvan wij egter bij d’ aankomst der thans alhier Zijnde vloot maar circa Een duijzend Stux hebben overgehouden en dewelke dagelijxe So Sterk verminderen, dat wij rijkhalsen naar de knegts die wij Landwaards hebben gesonden om weederom Vee te koopen, dog beeven van een met Leedige handen te rug te zien koomen, dus Smeeken wij Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: nogmaals om als waare voorstanders van de Edele Comp: Zulke middelen te beraamen als ons uijt onse Swaare en dringende nood kunnen redden, met ootmoedig versoek van nogmaals te willen gelooven, dat geen heb of- WinsZug ons deese Taal doet Slaan maar alleen het Vuurige Verlangen om ons als eerlijke en braave menschen in onse Onderneeminge te quijten, en om het welke te doen wij ten minsten voor ‘t Loopende Jaar Agt a Neegen duijZend Beesten benodigt Sijn om welke te bekomen wij geen het minste vooruijtsigt hebben.’

‘Ten tweede versoeken wij aller onderdanigst dat het Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: mogt behaagen, ons t’ ontslaan van de Leeverantien die wij tot nog toe voor de Fransschen Troupen hebben gedaan, wel verstaande egter dat dit versoek niet anders als door nood word gedaan, dewijl Wij Zoo als te vooren reeds voorgedraagen is, onmogelijk het Vee bij elkander kunnen brengen en bereid Zijn, om Zo dra de bewuste Schaarsheid ophoud weederom aan de Edele Comp:ie alles wat in ons vermogen is toe te staan dewijl de Verpligting kennende, die wij Zoo aan de Edele Compagnie als aan Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: verschuldig Zijn, nimmermeer Zullen poogen om door onreedelijke handelingen bij haar te verreijken, dog de nood dringt ons teegens ons ter deezer Stappen om Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: nog duijdelijker onder het Oog te brengen, neemen wij de Vrijheid Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: te Zeggen, als dat van de voorm: Ses duijZend Beesten Slegts Twaalf Hondert Zijn afgegaan, om de bewuste drie Hondert Sestig duijZend ponden vleesch voor de fransche agent te Souten, aan welke wij Zeekerlijk weederom andere Leeverantiën Zullen moeten doen buijten die die wij gewis aan de Uijt- en thuijs gaande Vlooten Zullen moeten doen, Zo als wij reeds bij de thans in de Baaij Fals Zijnde Vloot, onderVinden, voorwelke wij dagelijx met de Leverantien, die wij aan de Caab moeten doen bijna Vijftig beesten moeten Slagten, egter vinden wij ons verpligt Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: aan te bieden, omme indien wij van de Leverantiën aan de Fransche Troupen niet ontslagen kunnen worden, als dan te Zullen voortvaaren met deselve met alle mogelijk ijver te doen Zoo lang als onZe voorraad van Vee ons Zulx toelaat, hopende dat Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: ons daarin weederom te gemoed Sullen koomen, en de prijs daarvan te bepaalen, op Vijf Pond vleesch voor een Schelling en de Een Hondert Ponden Veth teegens Seeven Rijxd:s ende Staart Veth teegens Twee Stuijv:s het pond.’

‘Ten derden vinden wij ons verpligt Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: een verslag te doen van het geene wij verleedene Jaar ter handhaving onser Slagterij Uijtgegeeven hebben, bestaende in ruijm neegentig duiZend Rijxdaalders, waar en teegens wij niet meer als 94000 rijx:s hebben ingecasseerd waar uijt Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb: gemakkelijk gewaar kunnen worden, dat Zoo wij iets gewonnen hebben, hetselve Zeer gering moet Zijn, en eijndelijk Smeeken wij Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: op alle deese onse Versoeken een gunstig Oog te Slaan, en Zulke middelen te beraamen, als Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: noodig Zullen oordeelen, om ons uijt onse nood te redden, verseekerende Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: van opregte Erkentenisse die wij daar voor Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: altoos Sullen toedraagen.’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a /:was get:/ Jan Smook J: G: van Reenen’

‘D: G: van Reenen.’

So is naar hier over gehoudene deliberatiën beslooten in het Eerste Lidt van het voorm: Request niet te treeden, als genoegsaam verseekert Zijnde dat het gebrek aan Slagtbaar vee bij lange Zo groot niet is, als Sulx bij de Supp:te werd opgegeeven, en dat bij Zoo verre het al waar mogte Zijn, dat Zij Zig in Verleegendheid bevinden het bij haar benodigde Vee te kunnen magtig vonden, Zulx aan andere oorsaaken moet werden toegeschreeven: Terwijl ten opsigte van het Tweede Lidt van het voorsz: Versoekschrift tendeerende de vermeerdering der Prijsen voor’t versch vlees, de Talk en het Schaap Staartevet door haar aan d’ E: Comp: ten behoeve der fransse Troupes geleeverd werdende, is goed gevonden een in deesen reguaal te Stellen, met het geene waarvoor de gementioneerde articulen door de gepreviligeerde Burger Slagters volgens de Laatst gemaakte bepaling aan d’ Ingeseetenen worden verkogt en mitsdien dan de Supp:lte voor de ged: aparte Leverantie te doen.

doen betaalen

het geslagt versch vleesch Een Schelling de Vijf Ponden

d:o Schaapen Staarte Vet Twee Stuijvers het Pond

de Talk - Zeeven Rijxdaalders de Hondert d:o

en wijders de Leevende Runder Beesten tot de selfde prijs van Ses Rijxd:s ‘t Stuk als waer voor het Selve tot hiertoe Zijn geleeverd onder Conditis dat Zij met deese aparte Leverantie Zullen moeten Continueeren Zo lange d’ E: Comp:ie ‘t een en ander ten behoeve Zo wel der hier aanweesende Fransse Troupes als het in dienst en Zoldij der E: Comp: overgenomen Regiment van Luxemburg mitsg:s verders extra Ordinair Zal komen te benodigen dan wel uijterlijk ter tijd toe, Zal weesen g’expireerd het Contract het welk de Supp:lt in dato p:mo Febr: 1779 met d’ E: Comp: nopens het leveren van versch vleesch en leevendige Schaapen &:a ten behoeve haarer Scheepen het Herstelder en verderen ommeslag des Gouvernements hebben aangegaan invoegen van meermelde aparte Leverantien doende Supp:lt per een afsonderlijk Contract in Forma Zal moeten werden gepasseerd.

Vervolgens door den Heer Collonel Gordon voorgedraagen Zijnde dat nadien er thans geene grof wit hembde Linnen, nogte gewoone Coussen bij de particuliere IngeSeetenen konde werden bekoomen ‘S Compagnies gemeene Militairen overSulx Zig in dien opsigte in groote verleegendheid quamen te bevinden, met versoek dat dierhalven hieromtrend mogte werden voorsien; is hierop verstaan om geduurende den presenten Oorlog het benodigde Grof wit Linnen tot hembden voorged: militairen teegens inkoopsprijs uijt ‘S Comp:s Pakhuijs te laten verstrecken, mitsg:s de Heer Gordon teffens te Qualificeeren om Zo veel vlaams Linnen bij particulieren te laaten in koopen als er tot Twee paaren Slopkoussen voor ijder onder Officier en gemeene Soldaat werd vereijscht.

En nadien de Bastaard en andere hottentotten, de welke bij de eerst ontfangene tijding van den Ontstanen Oorlog onder de Wapen ingebragt en tot nu toe hier aangehouden Zijn, thans gevoeglijk Zou gemist en dus de kosten van derselve onderhoud kunnen bespaard werden, is dierhalven verstaan, deselve weederom haares wegs te laaten gaan met Stricte ordre egter om bij ‘t doen der alarm Seijnen Zig op ‘t Spoedigste weederom hier te laaten vinden.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] W: C: Boers

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur