C162 v1.20
C. 162, pp. 44-47.¶
Donderdag den {17820307} 7:e Maart 1782.
By de Heeren Leeden des Raads ter Lectuure rond geweest zynde, zeeker Request door den Capit:n Peder Berck, voerende het deensch part: Schip Maria Aletta gepresenteerd, en luydende als volgt.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extraord:r van Neederlands India, mitsgad:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a, beneevens den E: Agtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Geeft in allen Eerbied te kennen Peder Berck, Capitain van het ter Rheede leggend deensch particulier Schip Maria Aletta , dat hy ten Eylande Mauritius aangeweest zynde, aldaar heeft vernomen, dat de Ingezeetenen van het Deensch Comptoir Tranquebar zig in groot gebrek van genoegzaam alle Soorten van Leevensmiddelen komen te bevinden, dat hy Suppl:t zeer gaarne zyne Lands Lieden ter gem: plaatse in haare voorsz: verleegentheyd willende te hulp koomen, de vryheyd neemd Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: zeer instantig te verzoeken, aan hem Suppl:t te permitteeren, om alhier een Lading van allerhande Soorten van Leevens middelen te weeten Tarw, meel, Boter, Wyn, gezouten Vleesch &:a &:a, te mogen inkopen en ten fine voorsz: naar Tranquebar te vervoeren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ P: Berck.’
Soo is goedgedagt het daar by gedane verzoek aan den Suppl:t t’ accordeeren, gelyk het zelve aan hem g’ accordeerd werd by deezen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 48-84.¶
Dingsdag {17820319} 19 maart 1782.
‘S voormiddags alle present.
Door den op het deensch Comp:s Schip ‘t Casteel van Dansburg gecommandeerd hebbende Capitain Christiaan Philip Fuglede op heeden weederom ingeleeverd zynde een verzoek Schrift het welk aldus was luydende
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a, beneevens den Edelen Agtb: Rade van politie deezes Gouvernements.
‘Wel Edele Gestr: Heer en Edele Agtb: Heeren!’
‘Met diepschuldige Eerbied geeft te kennen Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: ootmoedigen Dienaar Philip Christiaan Fugleday, gecommandeerd hebbende het deens Asiatisch Oost Indisch Comp:s Schip ‘t Casteel van Dansburg , thans ingevolge de van Uwel Edele Gestr: en Edele Agtb: geobtineerde gunstige permissie, ten huyze van Juff:w de Wed: La Febre g’arresteerden.’
‘Dat op des Suppl:ns voor nu weynige dagen gepresenteerd Request, en de daar by g’ allegueerde reedenen en motiven het Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: hebbende gelieven te behaagen, den opper-Stuurman van het voorsz: Schip ‘t Casteel van Dansburg Junge uyt desselfs Civiel arrest te ontslaan, en het Commando van dien bodem op te dragen ten eynde het zelve in Staat werde gesteld de reyze naar Europa te kunnen voortzetten.’
‘Dat den Suppl:t verzeekerd zynde, dat buyten de teegenswoordigheyd van zyn persoon, nimmer aan de intentie van Uwel Ed: Gestr: en Ed: Agtb: zal kunnen werden voldaan, teffens ook, dat des Suppl:ts Heeren en Meesteren zig niet te vreeden zullen houden dat het Commando van ‘t zelve Schip aan een ander als aan die van den Suppl:t is aanvertrouwd geworden, te meer daar dien bodem met desselfs kostbaare Laading op des Suppl:ts naam is verassureerd, weshalven zo neemd den Suppl:t de vryheyd zig mits deezen te keeren tot Uwel Ed: Gestr: en Ed: Agtb:, ootmoedig verzoekende, dat het van hoogst derzelver gunstig welbehagen gelieven te zyn, hem Suppl:t in desselfs Qualiteyt op het voorsz: Schip Casteel van Dansburg te emploijeeren, op dat daardoor aan de geEerde intentie van Uwel Ed: Gestr: en Ed: Agtb: behoorlyk werde voldaan. Offereerende den Suppl:t eerbiedigst, tot en by de ontheffing van zyn arrest, des gerequireerd werdende zodanige Cautie te Stellen, mitsg:s by zyn /:God geeven :/ behoudende arrivement in Europa , zig te Submitteeren Sodanige Judicature, Regten ende Regteren, als Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: Zullen gelieven goed te vinden, aan hem Suppl:t voor te Schryven.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ P: C: Fuglede.’
Soo wierd voor den Heere Gouverneur alvorens te treeden om over dies inhoud te besoigneeren, aan den heer Independent fiscaal M:r Willem Cornelis Boers afgevraagd of en welke Consideratien Zyn E, als ex Officio teegens voorm: Fuglede hebbende g’ ageerd nopens het thans door hem gedaan Supplicq, mogte hebben, en deezen Rade veelligt zouden kunnen doen hesiteeren op het zelve te disponeeren, op het welk ged: Heer fiscaal kwam te betuygen dat, nadien Zyn E: desselfs remarques nopens de zwaarigheeden die er naar desselfs gevoelen zouden kunnen komen te resulteeren ingevalle de reeds by hem Heer fiscaal geentameerde procedures teegens gem: Fuglede alhier wierden gepoursuiveerd, in’t breede hadde gedetailleerd, by desselfs memorie ten dien belange in de jongste Sub 5 deezer gehoudenen Vergadering overgelegd, zyn E: overzulks daarby was persisteerende en uyt dien hoofde verzogt g’ excuseerd te zyn om thans in deeze Zaak te voteeren.
Weshalven door welgem: Heere Gouverneur aan de verdere Leeden des Raads in deliberatie wierd gegeeven, hoedanig op het door meerm: Fuglede gepresenteerd Request zoude dienen te werden gehandeld; Waar op aangemerkt Zynde, dat, gelyk by de besluyten, die men genoodzaakt is geweest omtrend den persoon van voorm: Fuglede te neemen, altoos in’t oog is gehouden, om zo veel immers mogelyk is geweest te prevenieeren dat door het verregaande misdryf van den zelven Fuglede niets nadeeligs voor de belangen van voorm: deensch Asiatische Comp: wierde veroorzaakt, en dus ook alle voorzorgen zyn gebruykt teegen de gevaaren en onheylen waar aan ‘t voorm: Schip het Casteel van Dansburg door het oproerig gedrag van dies Equipagie andersints zou zyn g’ exponeerd geweest, mitsg:s om ook teffens voor te komen, d’ onaangenaame gevolgen dewelke door dit voorval in de tusschen zyne Deensche Majesteyt en onze Republicq Subsisteerende goed harmonie en vriendSchap zoude kunnen komen t’ ontstaan die zelve reflectiën als nog de bases behoorde te zyn, waarop thans weederom hoofdzakelyk diende te werden gelet, te meer nadien voorm: Equipagie al immer opiniater blyven weygeren om met haare voorsz: bodem de reyze te doen, ingevalle voorm: Fuglede niet weederom in Commando op het zelve wierd gesteld en ‘er dus geen apparentie is, om dezelve op een andere wyze tot reeden te brengen, zulks het voorm: Schip ‘t Casteel van Dansburg in dien toestand hier blyvende leggen buyten en behalven andere onvoorziene fataliteyten, by het aanschietend winter Saysoen aan het grootste gevaar voor de als dan domineerende zwaare Stormen zoude moeten blyven blootgesteld; heeft men dierhalven raadzaamst g’ oordeeld en dienvolgens beslooten dikwerf gem: Capitain Philip Christiaan Fuglede uyt desselfs arrest t’ ontslaan, en het Commando op het voorsz: door hem gevoerde Schip ‘t Casteel van Dansburg weederom te laten overneemen, ten eynde gem: bodem desselfs reyze vervolgens zonder langer vertoef van hier zal kunnen vervorderen.
Sullende egter alvorens onder Cautie Juratoir zig moeten verbinden, omme terstond naar zyn arrivement in Europa zo dikwerf en zo ras het de Hoog Mogende Heeren Staaten generaal ofte de Wel Edele Groot Agtb: Heeren Bewindhebberen der generaale g’octroijeerde Neederlandsche Oost Indische Comp:s zal gelieven te behaagen hem t’ appointeeren ofte te doen appointeeren, het zy om hem Fuglede alleenlyk t’ onderhouden over het geval waarom alhier is g’arresteerd geworden het zy ook om hem desweegens verantwoording af te vraagen of te doen afvraagen, of wel de gepaste procedures ter dien zake teegens hem te doen onderneemen, altoos en in allegevallen ter eerster requisitie aan hoogst derzelver appoinctement of insinuatie te zullen voldoen, en zig te zullen Sisteeren en verantwoorden niet alleen maar ook t’ onderwerpen en te Compareeren voor Zodanigen Regter, als by hoog gem: haar Hoog mogende zal werden goedgevonden de Cognitie dier Zaak te demandeeren, hem wyders ten allen tyd voor denzelven Regter te houden voor gedagvaard, in zig zelven mitsdien ook daar door te Submitteeren aan alle de gevolgen, welke na regten en practyquen by absentie of non Comparitie teegens hem zouden kunnen werden verzogt en gedecerneerd, en eyndelyk in’t generaal en in alle opzigten alles te Zullen doen en verrigten ‘t welk met eenige mogelykheyd tot de compleete vervulling van d’ offerte in desselfs Request vervat, zoude kunnen werden geconsidereerd te behooren; al het welk desselfs beslag invoegen voorsz: erlangd hebbende, voorm: Capt:n Fuglede zig dadelyk na boord van het dikwerf gem: Schip ‘t Casteel van Dansburg zal moeten begeeven, en niet weederom aan Land vermogen te komen.
Welk besluyt in voegen voorsz: genomen weezende, heeft den Coopman en Keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur betuygd, zig daar meede niet te kunnen conformeeren, en mitsdien voor desselfs Contrarie advys Substantieelyk doen aanteekenen.
Dat de handelingen des Raads gehouden zo by het voorgevallenen met voorsz:e deensch Comp:s Schip ‘t Casteel van Dansburg , en vervolgens met dies hoofd, den Capt:n Fuglede, als byzonder met het besluyt van den 5: deezer gevallen op de reflexiën des Heer Independent fiscaals, in desselfs Memorie ten dien dage ter Tafel gebragt, niet wel weetende te combineeren met het besluyt op heeden, zo kort daar op genomen, ende zulks, zonder eenige g’ allegueerde reedenen, als de getourneerde en verschillende uytvlugten door ged: Fuglede in zyne Successive gepresenteerde Requesten geoppert, hy M:r Le Sueur vemeende, zig by de meerderheyd niet te kunnen voegen en inhereerende by het gementioneerde besluyt van den 5: deezer maand, dierhalven van gevoelen bleef dat dikwyls gem: Capt: Fuglede ingevolgen van dien en ten fine daarin vermeld, na het Vaderland behoorde te werden opgezonden.
Synde vervolgens geleezen een nader Request van den Engelschen particulieren Scheeps Capitain J: Hicks dewelke als passagier op’t voorsz: deensch Schip ‘t Casteel van Dansburg is bescheyden geweest en uyt hoofde van het deel dat denzelven in het gedoente van den Capitain Fuglede heeft genomen, dadelyk in arrest op het Commandeurs Schip de Morgen Ster overgebragt en zeedert ter zake voorsz: als Krygsgevangen is verklaard, welk Request van Inhoud was, als volgd.
To the Honble Baron van Plettenberg Governor, & Members of the Council at the Cape of Good Hope
‘Honble Sir & Gentlemen’
‘Capt:n van Gennep this morning has inform’d me he was direct’d to acq:t me that your Honble board has resolved te consider and detain me here a prisoner of War. I had not the most distant Idea that so heavy a misfortune could have befallen me from any part of my Conduct on board the Castle of Dansburg , and I much fear, I have been unhappy enough to have had it misrepresented, particularly about drawing my Sword which upon my honor I did not, not even think on it. It is true I had a Cutteau d’ Chasse by my Side. I was in bed and a sleep, when the noise on deck, with a cry, that the Ship was attack’d by arm’d boats, awaked me, on which I drest my Self and went on Deck. When the Cable was cut, I assist’d to set the Sail, being a Sea officer and possess’d with the apprehension, as was every body else, that there was a War between your Nation and the danes /: of course desirious to get I way:/ I did not in the least conceive it an Offence or any breach of Neutrality. I entreat you then Honble Sirs, not to ruin me by the determination you have taken, and if what I have truly related, Subjects me to a detention yet I beseech you not to enforce so heavy a Calamity against me, but Suffer me to depart in the Ship I came -did you but know the Situation of my private affairs, I am Sure that the benecolence of your hearts wou’d plead stronger for me, than any thing I can Say. My all, that I have been Struggling for in India this eighteen years is at stake, and its safety depends on my getting Soon to England , as my presence only can prevent an entire loss; a loss I am unable to repair both from my age, and the infirm State of my health.’
‘The little fortune I posses’d was remitt’d to a M:r Fletcher, a merchant in London , who has since fail’d from heavy losses he Sustain’d at Sea; and the Castle of Dansbourg is the third Ship on which Since Jann: 81 I have paid my passage to go to Save what I could of it. The first put back to Bengal with a leak in last May and the Second was stopt at Maddras in October by the Council there for other purposes.’
‘With the well founded hope that your humanity will feel for my Situation and Circumstances, I remain’
’/:onderstond:/’
‘Honble Sir & Gentlemen with the greatest Respect Your most humble and obedient Servant. /:was geteekend:/ J: Hicks /:in margine:/ Ship morning Star the 6 th March 1782.’
Waarop overwogen zynde, dat men niet weynig is g’embarrasseerd met de Engelsche Krygsgevangenen die op differente plaatsen verdeeld zynde Steeds van naby moeten werden gade geslaagen, en het uyt dien hoofde best is, om zig maar hoe eerder hoe beeter van voorm: Hicks t’ ontdoen, terwyl denzelven als dadelyk naar het voorgevallene met bovengem: Capt:n Fuglede in arrest gesteld Zynde, deeze detentie hem ook tot genoegzame Straf kan werden toegereekend, is verstaan denzelven Hicks als nu uyt het voorsz: arrest t’ ontslaan, en de vryheyd te laaten met het gemention:d Schip ‘t Casteel van Dansburg te vertrekken, Sullende denzelven zig ten Eersten op het zelve hebben te begeeven en op geenerly wyze aan Land mogen komen.
Waar na den Heer Gouverneur geliefde te kennen te geeven dat zyn Edele op het bekomen Rapport weegens de Slegte gesteldheyd van de hier permanente hoeker de Zon , de Schippers der aanweezende retour Scheepen de Morgen Ster en Batavia Gerrit Bergh en Bartholomeus Veau hadde gecommitteerd omme g’adsisteerd met den baas der Scheeps timmerlieden van ‘S E: Comp:s werf alhier, Philip van den Berg mitsg:s ten overstaan van den Equipagie meester Justinus van Gennep en den gezaghebber van voorm: hoeker, Daniel Haas op’t naauwkeurigst t’ examineeren in welke toestand het gedagte vaartuyg zig komt te bevinden en dat dezelve naar verrigting van dien van haare bevinding aan Zyn Edele hadden overgeleeverd het onderstaande Rapport
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordin:s van Neederlands India mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a.
‘Wel Edele Gestr: Heer’
‘Het van Uwer Wel Edele Gestrenge welbehaagen geweest zynde, ons onderget: Schippers der ter Rheede leggende Scheepen de Morgen Ster en Batavia expresselyk te committeeren omme ten overstaan van den Equipagie meester deezes Gouvernements, Justinus van Gennep ende g’adsisteerd door den baas der Scheeps timmerlieden Philip van den Berg, ten naauw keurigsten op te neemen en t’ examineeren, in welken Staat en toestand het by dit gouvernement gehoorend Hoeker Schip de Zon zig thans komt te bevinden, Soo verklaaren wy zulks ter presentie van den Gezaghebber Daniel Haas verrigt en by exact gedane visitatie bevonden te hebben, dat in het ruym van’t zelve geheele wegering en inhouten vervuurd en verrot, de bouwten door de kniën van ged: Ruym gaande los gewerkt, en rondsomme die bouten het Hout ten eenemaal aangestooken en verbroeyd is dus er geen mogelykheyd is daar aan eenige de minste Steevigheyd meer te kunnen toebrengen; Terwyl de geheele buykdeeling neevens de Watergangen van het dek insgelyks vermolmd en vergaan, mitsgad:s van het buyten Schip Zo agter als vooren, de Planken op veele Plaatsen meede verrot en het hout om de bouten en Spykers meest overal verbroeyd of vergaan is; boven het welke de Scheg op de hoogte van de kluys dwars afgebroken zynde, de naaden over de geheele romp zo wyd open staan, dat om dezelve weederom digt te krygen, het Calfaaten weynig kan helpen.’
‘Synde wyders de groote Mast als meede de groote en fokke Rhaas van den hoeker onbequaam en onbruykbaar terwyl de verdere Rondhouten aan het zelve gehoorende ten tyde dat het geciteerde Vaartuyg in de Saldanhabaay heeft geleegen en door de Engelschen is overmeesterd meestendeels alle weggenomen ofte ontramponeerd des voorsz: hoeker de Zon zig thans in dusdanigen Staat komt te bevinden, dat dezelve niet meer meriteerd d’ importante kosten van Reparatiën die men genoodzaakt zoude weezen daar aan te moeten doen en waar meede het zelve dog niet langer als drie a vier Jaaren meer zoude kunnen vaaren d’ onderget:s derhalven vermeynen best te weezen dat het ged: Vaartuyg wierde afgelegd ende gesloopt’
‘Gedenkende hier meede Pligt schuldig te hebben voldaan laaten d’ ondergeteekendens deezen dienen voor needrig berigt.’
’/:onderstond:/’
‘Cabo de Goede Hoop den [.....] Maart 1782. /:laager:/ Als geCommitteerdens /:was geteekend:/ G:t Bergh B: Veau, P:r v:n d:n Bergh /:in margine:/ ten mynen Overstaan /:geteekend:/ J: v: Gennep /:laager:/ Ter presentie van my /:en geteekend:/ D: Haas:-‘
Uyt welk Rapport dan komende te Consteeren dat gemention:n hoeker de Zon dusdanig Slegt gesteld is dat dezelve niet alleen niet waardig is, de zwaare reparatien die daar aan Zoude moeten werden gedaan, maar als dan nog maar drie a Vier Jaaren zoude kunnen vaaren, heeft men dierhalven moeten besluyten het meerm: Vaartuyg te doen afleggen en sloopen, mitsg:s de daar van komende materialen daar dezelve ten dienste der E: Comp:n Zullen kunnen werden gebruykt, t’ emploijeeren.
Gelyk meede nopens de thans in de Saldanhabaay leggenden hoeker de Snelheyd , als dermaten oud en afgevaaren zynde dat daar aan geene reparatien meer kunnen werden gedaan heeft moeten werden beslooten denzelven in voorsz: Saldanhabaay te doen Sloopen, ten eynde het daar van komend hout werk te kunnen doen dienen tot het weeder optimmeren van een nieuw Posthuys in plaatse van het vorige ‘t welk by de verschyning der Engelschen in voorsz: Baay in brand gestoken en ten eenemaal gedistrueerd geworden is.
En nadien uyt eene meede ingediende Verklaring van Expresse geCommitteerde Zee en Scheeps Timmerlieden Consteerd, dat by gedane visitatie van de boot van het alhier aanweezend Ceylons Retour Schip Amsterdam , is bevonden dat de voorsteeven in’t geheel los en uyt geweeken en het zelve Vaartuyg bovensdien reeds ten eenemaal oud en afgevaaren is, en dus tot eenig verder gebruyk onbequaam komt te weezen; zal overzulks ged:e boot meede werden afgelegd ende gesloopt.
Wyders door den Heere Gouverneur te kennen gegeeven zynde dat zyn Edele het Scheepje de Postillon ten Spoedigsten had doen in gereedheyd brengen, om ingevolge het op den 19 febr: jongstl: genomen besluyt, in Steede van’t Freguat de Herstelder naar’t Vaderland te werden g’ expedieerd en daar toe den 20:n deezer maand had bepaald, dog dat zyn Edele by de verschyning ter deezer Rheede van het deensch Comp:n Schip Mars in’t zeekere was g’ informeerd dat kort naar’t uytzeylen van dien bodem over deeze plaats na China Stond te volgen een ander Schip van gem: deensche Comp: waar op zig kwam te bevinden den Carga by ‘S
Comp:s directen Vaart en handel op China Egbert van Karnebeek die, als in den voorleeden Jaare met de brieven van hier aan de Heeren Meesteren over Copenhagen afgezonden zynde, nu naar alle apparentie ook weederom met depeches voor dit Gouvernement zal weezen gechargeerd en by die depeches veel ligt eenige ordres omtrend het vertrek der aanweezende Retour Scheepen zyn gesteld; Soo is op de teffens door welgem: heere Gouverneur gedane propositie beslooten het vertrek van het voorm: Scheepje de Postillon by provisie tot den 15: der aanstaande maand April uyt te Stellen.
Verders wierd door den Heer Secunde en Hoofd Administrateur Pieter Hacker overgegeeven de volgende Memorie.
‘Memorie van de nabeschr: Lyf Eygenen in de Ses jongst gepasseerde maanden door de natuurlyke dood overleeden, het Vee in gemelden tyd zo verrekt, als door ‘t wild gedierte vernield, als meede de fouly by ‘t openen van een Zoukel in ‘t Negotie Pakhuys te min, alles volgens Verklaaringen blykende, namentlyk’
‘Volgens bygevoegde Reekeningen van den Opziender van ‘S Comp:s Slaven Logie, gesterkt met Secretariale Verklaaringen, zyn in de jongst gepasseerde maanden September, October, November en December 1781 mitsgaders Jannuary en February deezes Jaars door de natuurlyke dood, overleeden te weeten’
‘
| afschryven { | 16 | kloeke Jongens |
| 2 | School d:o | |
| 3 | Zuygende d:o | |
| 13 | kloeke meyden | |
| 1 | School d:o | |
| 2 | Zuygende d:o | |
| 3 | Bandiete Jongens |
| afschryven { | 16 | kloeke Jongens |
| 2 | School d:o | |
| 3 | Zuygende d:o | |
| 13 | kloeke meyden | |
| 1 | School d:o | |
| 2 | Zuygende d:o | |
| 3 | Bandiete Jongens |
‘En volgens g’annexeerde Reekeningen van de Landdrosten gesterkt met Secretarieele beEedigde Verklaaringen, zyn meede in voorsz: tyd van ‘S Comp:s beestiaal, zo verrekt, als door ‘t wild gedierte vernield als’
‘
| afschryven { | 289 | Stuks Runderen |
| 18 | d:o Paarden | |
| 1 | d:o Ezel | |
| 2 | d:o Bokken | |
| In't Negotie Pakhuys | ||
| afschr: { | 10 | 1/2 lb Fouly by't openen van een Zoukel n:o 10 by naweeging te min |
| afschryven { | 289 | Stuks Runderen |
| 18 | d:o Paarden | |
| 1 | d:o Ezel | |
| 2 | d:o Bokken | |
| In't Negotie Pakhuys | ||
| afschr: { | 10 | 1/2 lb Fouly by't openen van een Zoukel n:o 10 by naweeging te min |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop d: 19 maart 1782. /:was geteekend:/ P: Hacker’
Waarop verstaan is, de daar by vermelde gestorvene Leyf Eygenen en het verrekt Beestiaal, als meede de te kort komende Fouly by de Negotie boeken deezes Gouvernements te doen afschryven.
Boven het welke nog door ged: Heer Hoofd Administrateur is in geleeverd de Reek: weegens de Zeeguls, die zeedert primo September des voorl: tot Ultimo febr: deezes Jaars zyn verkogt, luydende als volgt.
‘
| Zeguls D' A:o 1781/82. | ||||||||||||||||||||
| Debent | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||
| Ryxd: | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| p:mo 7ber 1781 restant Verbleeven | 738: | 1262: | 969: | 40: | 244: | 122: | 54: | 113: | 10: | 44: | 84: | 42: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
| 26 8ber 1781 bygekomen | 1600: | -: | -: | -: | 200: | 100: | -: | -: | 50: | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: |
| Somma | 2338: | 1262: | 969: | 40: | 444: | 222: | 54: | 113: | 60: | 44: | 84: | 92: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
| Credunt. | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||
| Ryxd: | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| Sedert primo 7ber 1781 tot dato verkogt | 1511: | 952: | 394: | 8: | 232: | 111: | 9: | 34: | 15: | 3: | 18: | 16: | 3: | 4: | -: | 27: | -: | -: | 1: | -: |
| de dato deeses restant. | 827: | 310: | 575: | 32: | 212: | 111: | 45: | 79: | 45: | 41: | 66: | 76: | 18: | 18: | 28: | 19: | 1: | 3: | 4: | 4 |
| Somma | 2338: | 1262: | 969: | 40: | 444: | 222: | 54: | 113: | 60: | 44: | 84: | 92: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
| Zeguls D' A:o 1781/82. | ||||||||||||||||||||
| Debent | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||
| Ryxd: | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| p:mo 7ber 1781 restant Verbleeven | 738: | 1262: | 969: | 40: | 244: | 122: | 54: | 113: | 10: | 44: | 84: | 42: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
| 26 8ber 1781 bygekomen | 1600: | -: | -: | -: | 200: | 100: | -: | -: | 50: | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: |
| Somma | 2338: | 1262: | 969: | 40: | 444: | 222: | 54: | 113: | 60: | 44: | 84: | 92: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
| Credunt. | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||
| Ryxd: | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| Sedert primo 7ber 1781 tot dato verkogt | 1511: | 952: | 394: | 8: | 232: | 111: | 9: | 34: | 15: | 3: | 18: | 16: | 3: | 4: | -: | 27: | -: | -: | 1: | -: |
| de dato deeses restant. | 827: | 310: | 575: | 32: | 212: | 111: | 45: | 79: | 45: | 41: | 66: | 76: | 18: | 18: | 28: | 19: | 1: | 3: | 4: | 4 |
| Somma | 2338: | 1262: | 969: | 40: | 444: | 222: | 54: | 113: | 60: | 44: | 84: | 92: | 21: | 22: | 28: | 46: | 1: | 3: | 5: | 4 |
’/:onder Stond:/’
‘In’t Casteel de Goede Hoop ultimo February 1782. /:was geteekend:/’
‘P: Hacker. /:in margine:/ Deeze Reeken:g door ons Onderget:e Independent Fiscaal en gecommitteerde Leeden uijt den E: Agtb: Raad van Justitie deezes Gouvernements behoorlyk nagezien en met de restanten geconfronteerd zynde, is dezelve in alle deelen accordeerende bevonden. - datum ut Supra. /:was geteekend:/ W: C: Boers, A: v: Schoor, S: C: Warneck. - /:lager:/ my present /:en geteekend:/ C: L: Neethling Secretaris.’
En nadien uyt voorsz: Reek: blykt, dat de in voorsz: Ses maanden verkogte Zeguls een Somma van Rd:s 2464 7/8 bedraagen, Soo is verstaan dat dit montant in ‘S E Comp:s Cassa overgebragt zynde by de bovengem: Negotie boeken Zal werden ingenoomen.
Synde laatstelyk op het diesweegens by Request gedaan verzoek door den ten Negotie Comptoire bescheyden zynde Boekhouder Abraham Theodorus Möller, goedgedagt, om, vermits door zyne Lichaams gebrekkelykheyd buyten Staat is zynen dienst langer behoorlyk te kunnen waarneemen hem Möller dierhalven met afgeschreeven gagie uyt ‘S Comp:s dienst t’ ontslaan.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 85-89.¶
Sondag den {17820324} 24 Maart 1782.
‘S voormiddags alle present.
Communiceerde den Heere Gouverneur dat deeze Vergadering door zyn Edele thans extra ordinair was belegd ten eynde aan de resp:ve Leeden op ‘t Spoedigste meede te deelen den inhoud van zodanige twee Brieven als met ‘S Comp:s op gisteren teegens den avond ter deezer Rheede g’ arriveerd Logger Scheepje de Swaluw zyn aangebragt en door haar Wel Edele Groot Agtb: de heeren Bewindhebberen en verdere gevolmagtigdens door de Extra Ordinaire Vergadering van Zeeventienen gecommitteerd en Sub datis 23 Aug:s en 28 September des gepasseerden Jaars aan deezen Rade gerigt.
Ende ten aanzien eerstgem: missive onder anderen behelsd, dat welgem: haar Edele Groot Agtb: veel belang komende te Stellen in’t ontvangen van Successive berigten omtrend den Staat der Zaaken in Indiën, om die reeden gaarne zouden zien, dat men geen bequaame geleegentheyd liet voorby gaan om aan haar Edele Groot Agtb: zo van het voorgevallene ten deezen Gouvernemente, als verders in Indiën, verslag te doen, Soo is by overweeging, dat, of wel het Snaauw Scheepje de Postillon bereyds was aangelegd ter overbrenging der papieren, zo van dit Gouvernement als die, dewelke met het freguat de Herstelder van Batavia zyn aangebragt, het voorsz: Logger Scheepje de Swaluw , uyt hoofde van dies ongemeene welbezeyldheyd daar toe diende te werden geprefereerd.
Dat aan den anderen kant by de presente tyds omstandigheyd het dagelyks kan voorvallen dat men een expresse, ‘t zy direct naar Ceylon dan wel over Mauritius derwaards Zoude moeten afzenden in welk geval dan geconsidereerd d’ ervarendheyd van den Schipper du Miny in dat Vaarwaater, het voorsz: Snaauw Scheepje de Postillon als dan met meerder nut tot zodanige Expeditie zal kunnen werden g’ emploijeerd dierhalven best gedagt en dienvolgens beslooten het meerm: Scheepje de Swaluw op medio der aanstande maand April weederom naar de haven van L’ Orient, van waar het zelve dit heen is gesteevend, te laaten vertrekken en met het zelve de brieven en papieren van dit Gouvernement, als meede die, dewelke met het fregat de Herstelder van Batavia voor’t Vaderland zyn aangebragt af te zenden terwyl wyders ter naaste Sessie over den verderen inhoud van het voorsz: ontfangen g’ Eerd aanschryvens zal werden gebesoigneerd.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 90-108.¶
Dingsdag den {17820326} 26 maart 1782.
‘S voormiddags alle present.
Na dat alvorens was geresumeerd de op den 24:e deezer genomene Resolutie, geliefde den Heere Gouverneur voor te dragen om nadien de Heer Robert Jacob Gordon door de hoog Gebiedende Heeren Meesteren, als Chef der Militie alhier was aangesteld tot Colonel, denzelven dierhalven volgens gebruyk ook nu als meede Lid in deezen Rade t’ introduceeren, en denzelven Heer Gordon, die ten dien eynde in het naaste appartement der Raadzaal was g’ appointeerd geworden, binnen verzogt, en aan zyn E: door welgem: heere Gouverneur desselfs promotie bekend gemaakt zynde, heeft denzelven, na dat de resp:ve Eeden als meede Lid deezer politique Vergadering, mitsg:s in den Raad van Justitie afgelegd, en op de tot hier toe vacant gebleevenen Stoel, door den gerepatrieerden Heer van Prehn bekleed geweest Sessie genomen had, vervolgens gedeclareerd.
Dat hy ten uytersten Sensibel was aan de gracieuse reflexie, welke het de hoog Agtb: Heeren Meesteren had behaagd, op zyn persoon te Slaan, te meer daar voor hoogst dezelve by deeze geleegendheyd aan hem was gedefereerd een rang, waarmeede geene zyner predecesseuren was begunstigd geworden, en dat hy dus ook op’t instantigst verzogt, dat by de missive aan welgem: heeren Meesteren zullende werden afgezonden, zyne hartgrondige dankzegging desweegens mogte werden betuygd; Terwyl hy vertrouwde door eene verdere exacte waarneeming zyner pligt, zig d’ attentie van hoogst dezelve te zullen waardig maaken.
Dat hy voorts niet voorby konde by deeze geleengentheyd te remarqueeren, dat verscheyde omstandigheeden, relatief tot de bediening welke hy nu effectief stond t’ aanvaarden, van hem vorderden, dat hy de vryheyd nam desweegens de gepaste remonstratien aan hoogstgem: heeren meesteren t’ addresseeren, dog dat de Constitutie van tyden en zaaken voor het teegenswoordige hem niet konden doen besluyten, de heeren Meesteren thans daar meede op te houden alleenlyk verzogt de vryheyd te mogen hebben, om zulks, wanneer de Zaken Zig weeder ten besten hadden geschikt, te mogen doen, en dat hy mogte werden gereekend dezelve zyne post niet anders dan onder beneficie van de voorm: reserve te hebben aanvaard en dat mitsdien ten blyke van dien dit zyn voorsz: declaratoir in diervoegen in deezen mogte werden g’ insereerd.
Waarna gebesoigneerd zynde over den verderen inhoude der van haar Wel Edele Groot Agtb: de Heeren Bewindhebberen en verdere gevolmagtigden der Hoog Edele heeren 17:en ontfangen g’ Eerde aanschryving neevens d’ Extract missives door gem: Illustre Vergadering aan haar Hoog Edelens de heeren der Hooge Indiasche Regeering, Sub dato 17 en 23 Aug:s mitsg:s 28 Sept:r des voorl: Jaars afgezonden; Soo is verstaan ten eynde Schuldpligtig te voldoen aan’t geordonneerde, om de nodige en hier aan handen zynde Leevensmiddelen, byzonder Vleesch na Indiën te verzenden in zodanige Quantiteyt, en zo dikwyls de geleegentheyd zulks zal toelaaten; als meede om alle mogelyke precautien te neemen ten eynde daar van altoos een goeden voorraad aan handen te hebben, ten eersten de quantiteyt van 25000 lb Rund Vleesch, mitsg:s 5000 lb Spek te doen in gereedheyd brengen, ten eynde dezelve Successivelyk by daar toe voorkomende Scheeps geleegentheyd naar Batavia te verzenden: Terwyl voorts zo na mogelyk zal werden nagegaan, welke Quantiteyt Tarw zig nog onder d’ Ingezeetenen ten Platten Lande buyten het by haar benodigd Brood en zaad koorn komt te bevinden, om daar na een Calculatie te kunnen maaken, wat daar van zal kunnen werden uytgevoerd, zonder in dien opzigte alhier zelve in verleegentheyd te geraaken, voor al in een tyd, daar men, zo voor de bereyds hier zynde fransche troupes, als die dewelke door d’ E: Comp:s Staan uytgezonden te werden en dagelyks te wagten zyn, een zo veel grooter Quantiteyt Graan als andersints komt te benodigen.
Maar dewyl welgem: heeren gevolmagtigdens by derzelver geEerde missive van den 23 Aug:s pass:o deeze Regeering onder anderen ook hebben gelieven aan te Schryven, om, indien het mogte gebeuren, dat op de hier aankomende retour Scheepen van vreemde Europische Natien Zig eenige Speciën mogten bevinden, waar van op ‘S Comp:s Etablissementen in Indiën gebruyk te maaken zouden zyn, men in zodanig geval zoude moeten tenteeren, of ‘er by de overvoerders geen geneegentheyd zoude weezen, om die gelden alhier te laaten, en daar voor Assignatiën op de generaale Neederlandsche Oost Indische Comp:n t’ accepteeren, met qualificatie om in dat geval, na ontfangst der voorsz: Speciën die Assignatiën aan de geinterresseerdens te verleenen tot zodanigen matige Cours, als Zulks zoude kunnen werden bedongen, en voorsz: Penningen wyders by d’ Eerste bequaame geleegentheyd naar Batavia of Ceylon te zenden, zo als zulks zig ‘t best zoude Schikken, dog dat men daar van eerst en vooraf zoude mogen afhouden, zodanige Som, als by dit Gouvernement volstrekt benodigt mogte weezen, Soo is verstaan, welgem: Heeren meesteren ten deezen opzigte Eerbiedigst te berigten dat buyten het enkel geval, dat in den Jaare 1779 door zeekeren portugeesch Coopman in Bengaalen , genaamd Maurinus Cranenburrg, met het van daar geretourneerde ‘S Comp:s Schip de Mercuur de Somma van 72000 Ropias is verzonden, en waar over wy d’ Eere hebben gehad haar Wel Edele Hoog Agtb: by onze onderdanige letteren van den 12:n feb: 1781 t’ onderhouden, het aan ons niet bekend is, dat er ‘t zy voor of naar dien tyd, eenige Speciën Uyt India zyn vervoerd, en er over Zulks geen apparentie is, om langs dien weg eenig ontzet van gelden te kunnen bekomen.
Dat gelyk men d’ Eere heeft gehad by onze Eerbiedige letteren van den 23: 9ber laatstl:n aan haar Wel Edele hoog Agtb: pligt Schuldig kennis te geeven van het besluyt dat men had moeten neemen, om van d’ Ingezeetenen alhier de dies tyds reeds hoog benodigde penn: te negotieeren, dien Conform de Somma van R:ds 64000:- van dezelve is opgenomen.
dat zeedert niet meer dan het bedragen van ƒ86721:9:- p:r assignatie op’t Vaderland in ‘S Comp:s Cassa gesteld zynde, alle die gelden neevens de verscheene pagt penningen en anderen gewoone Inkomsten door de buyten gewoone zwaare uytgaven reeds zo verre geabsorbeerd zyn, dat er in de jonsgt gepasseerde maand Maart in’t geheel maar de Somma van Rd:s 34684 20/48 is restant gebleeven en men genoegzaam verzeekerd is, dat ‘er thans by d’ Ingezeetenen geen naamwaardige Contanten meer gevonden werden om die van haar te negotieeren, invoegen dat by aldien niet in’t kort eenige der verwagt werdende Vaderlandsche Scheepen zullen komen opdagen, uyt dewelke ten behoeve deezes Gouvernements eenige Contanten Zullen kunnen werden geligt, men geen middel zal weeten op wat wyze zig uyt de presente verleegentheyd te redden, Weshalven hooggem: Heeren Meesteren op ‘t eerbiedigst zullen werden verzogt onze Successive gedaane geld Eysschen ten Spoedigsten te willen voldoen.
Dan hoe zeer men gelyk hier boven is gezegd, genoegzaam meend verzeekerd te kunnen Zyn, dat ‘er geen naamwaardige Contanten onder d’ Ingezeetenen alhier meer werden gevonden om die nog van dezelve voor d’ E: Comp:n te negotieeren, heeft men egter om hieromtrend niets onbezogt te laaten, beslooten, aan alle ende een ygelyk der Ingezeetenen zo hier aan de Caab als onder de resp:ve buyten districten Sorteerende by affixie van billiëtten te doen verwittigen, om ingevalle zy geneegen mogten zyn eenige Contante Penningen aan d’ E: Comp: ter leen op te Schieten, zy zulks ten Negotie Comptoire alhier zullen moeten opgeeven en dat van voorsz: van haar te negotieerene Capitalen, geduurende den tyd dat d’ E: Comp: dezelve Zal nodig hebben, d’ Intrest van een half p:r C:to ‘s maands zal werden betaald.
Synde voorts goed gedagt om onder Ultimo April mitsg:s 1 en 2 May aanstaande weederom te doen opneemen d’ effecten der Colonies, zo hier aan de Caab, als in de resp:ve buyten districten, en daar van na gewoonte de nodige Billiëtten te doen affigeeren.
En nadien in Steede van den overleedenen Onder Coopman en Pakhuys meester Petrus Ludovicus Le Sueur weederom een ander Lid in den Raad van Justitie alhier werd vereyscht, is dierhalven goed gedagt, den in voorm: bediening getreedenen onder Coopman Oloff Godlieb de Wet, volgens desselfs rang en ancienniteyt weederom als Lid in ged:s Justitieele Rade te laaten invallen.
Vervolgens wierd door den nieuw aangestelden Landdrost van Swellendam Constant van Nult Onkruyt, gepresenteerd het volgende Request.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extraord: van Neederlands India mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a, beneevens den Edelen Agtb: Rade van Politie.
‘Wel Edele Gestrenge Heer en Edele Agtbare Heeren!’
‘Geeft met den uytersten Eerbied te kennen Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb:s ootmoedige dienaar Constant van Nuld Onkruydt, Landdrost des districts Swellendam ‘
‘Dat vermits de verre afgeleegentheyd des gem: districts en andere inconvenientien ter zake van de Revieren en wegen, die in’t Winter Saisoen door den Zwaren regen dikwerf geheel en al onpassabel worden, het te meermalen is gebeurd, dat men, in Steede van in den Zoomer binnen Vier a vyf dagen herwaards te kunnen op komen, Zomtyds wel Veertien dagen, drie en ook wel Vier weeken daartoe heeft nodig gehad.’
‘Dat om de voorsz: redenen, den Suppl:t nu en dan buyten Staat zoude werden gesteld te voldoen aan de pligten dewelke zyn post zyn mede brengende en ten welken fine hy Suppl:t door Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: is aangesteld geworden, zo ten opzigte der by den Edelen Agtb: Rade van Justitie deezes Gouvernements R: O: geventileerd werden moetende zaken, als ter voldoening hiervan het verzuym, om in de dagelyksche voorvallende zaken in het voorsz: thans wyd uytgestrekte district, de behoorlyke voorzorge te kunnen dragen.’
‘Dat onder geEerd welduyden van Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: uyt dit een en ander onweederspreekelyk consteerd de adsistentie, dewelke den Suppl:t tot voortzetting der procedures, die hy voor welgem: Justitieelen Rade R: O: verpligt zal zyn te entameeren, Enquesten te beleggen, en voorts na vereysch van Zaken, by monde of geschrifte te voldingen noodig heeft, ook tot dat eynde aan zyne Predecesseurs ymand is vergund geweest; Weshalven den Suppl:t de vryheyd neemd hem mits deezen te keeren tot Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: ootmoedig verzoekende, dat het van hoogst derzelve gunstig welbehagen gelieve te zyn, den teegenswoordige gezworen Clercq ter Justitieelen Secretarye te permitteeren en mits dien te Qualificeeren, de door den Suppl:t R: O: voor meergem: Rade van Justitie te entamerene Zaaken waar te neemen, en zodanig t’ executeeren, als ‘t Zaaks omstandigheeden zullen komen te requireren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doenden &:a /:was geteekend:/ C: v: Nuld Onkruydt.’
Waar op ter consideratie der in’t voorsz: Request ter needergestelde reedenen, is goedgevonden, het daarby gedaan verzoek t’ accordeeren, gelyk het zelve geaccordeerd werd by deezen.
En is laatstelyk, op ‘t diendweegen p:r missive gedaan verzoek des kerkenraads aan Stellenbosch , aan dezelve toegestaan, den inkoop van een Huys tot wooning voor den koster haarer kerk, en de daar by benodigde penn:n ter Somma van ƒ4500:-, ter leen te mogen opneemen van den Eerw:e Kerkenrade alhier, welk laatstgem: Collegie teffens is gequalificeerd, ged:n pen:n ten fine voorsz: aan gecit:n Stellenbosche Kerkenraad zonder Intrest ter leen voor te Schieten.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 109-114.¶
Dingsdag den {17820402} 2 April 1782.
‘S voormiddags alle present.
Wierd door den Heer Gouverneur aan de Vergadering te kennen gegeeven, dat met ‘S Comp:s op den 23: der gepasseerde maand hier gearriveerde Logger Scheepje de Swaluw aan Zijn Edele meede was overgebragt eene Missive van haar Wel Edele Groot Agtb: de Heeren Bewindhebberen gecommitteerd tot de Zaaken van den presenten Oorlog gedagteekend 10: dec: des voorl: Jaars behelsende onder anderen dat herwaerd Stond te werden uijtgesonden het bij d’ E: Compagnie in dienst en Zoldij overgenoomen Frans Regiment van Luxemburg bestaande buijten d’ officieren in 1100: Coppen, met qualificatie op hem Heere Gouverneur om deeze Troupes naar omstandigheijd van Zaaken ter deeZer plaatse aan te houden, dan wel naar Ceilon voort te Zenden.
dat hij Heere Gouverneur een Zaak van dat gewigt niet op Zig alleen hebbende willen neemen, deSelve oversulx had gebragt in eene krijgsraad, dewelke door Zijn Edele was belegd met de Chefs der aanweezende Fransse hulp Troupes, mitsgaders de hoofden van ‘S E: Compagnies Militie en arthillerie alhier, en derSelver advijsen over de noodZaakelijkheijd omtrend het aanhouden dan wel voort senden der voorsz: verwagt werdende Troupes ingenoomen hebbende, deSelve eenparig van gevoelen Zijn geweest, dat de zelve geensints alhier konde werden gemist maar inteegendeel tot defentie deeZer plaats volstrekt wierden vereijscht en daarom noodwendig hier dienden te werden aangehouden.
dat op dit bij voorsz: krijgsraad eenpaarig uijtgebragt advijs dan bij hem Heere Gouverneur beslooten Zijnde het voorm: verwagt werdend Regiment alhier aan te houden, Zijn Edele dierhalven nodig geoordeeld had thans met deeZen Raade t’ overleggen waar en op wat wijze de meerm: Troupes best en gevoeglijkst Zouden kunnen werden gelogeerd.
Waarop overwoogen zijnde, dat ‘er behalven d’ eerst geconstrueerde regter voorvleugel van het nïeuwe Hospitaal waarin, mits het ten eenemaal bouvallig en irreparabel geworden oude Hospitaal de Zieken al Zeedert eenigen tijd sijn overgebragt, geen andere plaats ofte plaatsen voor handen zijn om het voorsz: Regiment, het Zij in’t geheel of ten deele te kunnen doen logeeren oversulks heeft moeten werden beslooten, het gementioneerde gedeelte van ‘t voorsz: nieuwe Hospitaal daartoe t’ emploijeeren; Terwijl aan den Heer Secunde Pieter Hacker is gedemandeert om neevens de verdere E: E: Commissarissen over het Hospitaal om te Zien welke, ‘t Zij Huijsen ofte andere gebouwen men van d’ IngeZeetenen in huur Zoude kunnen bekomen en geschikt Zijn om den Zieken daarin op een behoorlijke wijze te kunnen plaatsen.
Vermits onder de ter politicque Secretarije berustende papieren Zig ook komen te bevinden d’ ordonnantien nopens de permissiën aan d’ Ingezeetenen verleend, om persoonen uijt den dienst der E: Comp:ie te ligten en in de haare over te neemen als meede de ordonn: waarbij die permissiën jaarlijx Zijn vernieuwd, welke ordonn: Successivelijk ingebonden sijnde, thans in 59 Banden komen te bestaan, sonder immer van eenige dienst ofte gebruijk te kunnen zij en dus maar onnodig plaats komen te beslaan aan’t guarnisoen alhier te doen afgeeven om tot ‘t maken van Patronen te werden gebruijk
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 115-152.¶
Dingsdag den {17820409} 9: april 1782.
‘S voormiddags alle present behalven den E: Coopman en keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur.
Het Logger Scheepje de Swaluw in staat gesteld Zijnde om eerstdaags weederom van hier naar Europa te retourneeren, Soo is verstaan dit kieltje weederom naar de haven van l’Oriënt van waar hetselve dit heen is gesteevend, te laaten retourneeren, en hiervan aan dies overheeden een Schriftelijke Instructie ter hand te Stellen, waarbij egter aan de Selve de Vrijheid Zal werden gelaaten om, ingevalle Zij door onvoorsiene toevallen mogten werden verhindert voorsz: Fransse haven te besteevenen; als dan d’ eerste neutrale Haven de beste in te loopen, en dat Zodra ‘t Zij aldaar of te L’ Orient voormeld, Zullen weesen gearriveerd, Zij dadelijk hiervan kennisse aan d’ Edele Heeren Bewindhebberen ter præsidiale Camer Amsterdam Zullen moeten geeven, en derselver nadere ordres blijven afwagten.
En nadien Zig onder d’ Equipagie van’t ged: Scheepje de Swaluw komen te bevinden Zeeven Mattroosen genaamd
| Pierre Loepu van bilbaux | Winnende 72: Livres |
| Joseph kool van Straatsburg | |
| Louis Genguan van Silfias | |
| Anthonij Siebert van Sarbrugge | Winnende 50 Livres |
| Anthonij Wolmer van Pons | |
| Guilliaume Ogolle van Sardinien | Winnende 45 Livres |
| Louis Olivier van Sicreux | Winnende 30 Livres |
| Pierre Loepu van bilbaux | Winnende 72: Livres |
| Joseph kool van Straatsburg | |
| Louis Genguan van Silfias | |
| Anthonij Siebert van Sarbrugge | Winnende 50 Livres |
| Anthonij Wolmer van Pons | |
| Guilliaume Ogolle van Sardinien | Winnende 45 Livres |
| Louis Olivier van Sicreux | Winnende 30 Livres |
dewelke als in’t geheel niet tot de Zeedienst geschikt en dus daartoe onbequaam Zijnde d’ overheeden van het ged: Vaartuijg gaarne van deselve wenschten ontslaagen te Zijn, en dat aan den anderen kant den Heer Brigadier Conwaij haar wel als Recruten bij de onder Zijn Ed: Commando Sorteerende Troupes Zoude willen aanneemen, Soo is goedgedagt, voorsz: Zeeven persoonen uijt den dienst der E: Comp:ie t’ ontslaan en haar te permitteeren Zig ten fine voorsz: bij gedagte Heer Conwaij t’ addresseeren.
Op het den 6: deeser hier gearriveerd deens Retour Schip Johanna Maria , Zig weederom eenige Engelsche passagiers komende te bevinden die thans p:r request versoeken, om met hare familiën aan Land te mogen komen, is best gedagt Sulx alleen aan de Vrouwen en Kinderen met derselver Inlandse domesticquen te accordeeren, Zulx voorsz: Passagiers Zelve aan boord Zullen moeten blijven, en niet vermoogen aan Land te koomen.
Waarna ook is geleeZen een Request van den Capitain Edward Herveij, die Zeedert dat het door hem gevoerde Engels Snaauw Schip The Betsi dog nu hernaamd de Postillon hier ter rheede is genoomen als krijgsgevangen op ‘S Comp:s Post de groene Cloof is geplaatst geweest, luijdende het ged: Request als volgd.
‘Fishers Hok April 7:th 1782’
‘Honble Sir!’
‘I apprehend that there is but little probability of the Hollands Fleet arriving, or anij vessel being sent from hence, for Some months to come, It is extrimelij hard for one Circumstanced as I am to have bein So long in Confinement, and then not to See the smallest probabilitij of a Release; a report prevails that an English Fleet is expected to Bombard this place, but how can I expect, they would Succeed now that it is so capable of making a very great defence; from what foundation such a Report has rose, or what truth thur is in it I can not tell, From the Situation that England must be in at present, it is mij humble Opinion, that thur is but little probabilitij of anij Fleet coming to attack this Place; of this Sir you must be the best Judge’
‘Thus Sir you will perceive, I have not the smallest hope of a Release without something verij extraordinarij happening in mij favour, Yet I am well assured from your good wil towards me, that you will do all that’s in your power towards fowarding mij Departure. The possibility there is of getting a Passage in one of the Dean Ships, and what I have related, Induces me to make the following proposal, in Hopes it will be accepted when laid before the Board, if it should meet with your approbation.’
‘I give mij word of Honour to the Honble: the Gouvernor and Council of the Cape of Good Hope, not to act in any manner whatever against anij of the Europian powers, that is now at whar, against his Brittannic Majesty untill I am cleased by a Peace between His Brittannic Majesty, and thur High and mighty Lords of the united Neatherlands or that I am exchanged according to the Laws and Rules, in time of war, with that Power, You will sir oblige me in letting me know wether or no, my proposal will be accepted provided I can procure my Self a Passage’
‘Honble Sir’
‘Your most obliged Humble Servant /:geteekend:/ Edw:d Harvey’
Waar op raadsaamst is geoordeeld in’t voorsz: verzoek van ged: Capitain Hervey niet te treeden.
Nadien, niet teegenstaande ingevolge het op den 26 Maart Jongstleeden in deezen Raade genoomen besluijt alle ende een ygelyk der Ingezeetenen zo hier aan de Caab als onder de resp: buyten districten sorteerende, bij affixie van Billietten zyn verwittigd, om ingevalle zy geneegen mogten weesen eenig Contanten penn: aan d’ E: Compagnie ter leen op te schieten, zulx ten Negotie Comptoire te koomen opgeeven, en dat van voorsz: van haar te negotieerene Capitaalen geduurende den tyd dat d’ E: Compagnie dezelve zoude nodig hebben de Intrest van Een half perC:to ‘S maands zoude werden betaald, hier op egter zedert voorsz: Publicatie niets van belang heeft kunnen werden bekoomen, heeft men dierhalven moeten besluyten, om van de Perzoonen, die nog eenige gelden p:r assignatie op het Vaderland in ‘S Comp:s Cassa alhier zoude willen tellen die penningen geduurende het presente groot gebrek aan Contanten t’ accepteeren, om na de verkooping by d’ E Compagnie in’t aanstaande voorjaar 1783, of als dan geen verkooping zijnde, op ultimo Maij des gemelden Jaars, geld voor geld, ende zulx tot die zelfde Sommen welke alhier zijn ontfangen, te werden betaald; waar van aan een ygelyk insgelyks by affixie van Billietten wederom de nodige advertentie zal werden gedaan.
Synde vervolgens, geleezen de Memorie nopens de te kort koomende, mitsgaders gebrooken, bedorven en defect bevondene goederen, met het Freguat Schip de Herstelder van Batavia voor dit Gouvernement aangebragt, neevens de Schriftelyke verantwoording van den Capitain van het ged:e Freguat, Frederik Godert Weeber luydende als volgd.
‘Memorie van de nabesz: Aracq, Ryst & Zuijker etc: uijt de lading van ‘t provisie Schip de Herstelder bedorven, gebrooken als te min, gelijk te zien is by de verclaaring van gecommitt:s hier annex namentlyk’
‘
| 2340 1/2 | Cannen aracq op 52 Leggers bij pyling minder, als zijnde, 16 van 3, 23 van 4, 4 van 5, 1 van 6, 2 van 7, 1 van 9, 1 van 12, 1 van17, 1 van 18. 1 van 27 en 1 van 28 duijm wan, zijnde het vaatwerk doorgaans Slegt en verscheijde duygen gesprongen, 11 5/8 pC:to Schaars |
| 40570: | lb rijst op 387500: lb ofte 125 Coijangs te weeten. |
| 16880: lb bedorven of aangeslaagen, en | |
| 23690: d:o te min | |
| 127: | p:s Assietten, op 300 p:s in 2 Cassen gebrooken, zynde 42 1/3 pC:to Netto |
| 12 | p:s Deekens gecattoeneerde, groote Cust op 200 p:s in 5 packen door bijgekomene nattigheyd gevlekt. |
| 8 | d:o Deekens gecattoeneerde klijne Cust, op 200 p:s in 5 pakken meede door bijgekomene nattigheijd gevlekt. |
| 245: | lb Candij zuijker op 4780 lb in 11 Cannassers te min, zynde 5 1/8 pC:to Schaars |
| 69 | lb peeper op 2047 lb in 39 p:s Stroo Sacken te min, zijnde 3 3/8 pC:to Schaars |
| 15: | lb Waxkaarssen op 1500 lb in 3 Cassen, bij naweeging te min. |
| 60: | p:s dubl: Leere Brand Emmers in 1 Cas L:a P: P: die jongstleeden p:r 't Schip de Ceres voor de Colonie van Stellenbosch uijt Nederland aangebragt en volgens verklaaring van den Burger Brandmeester Johannes Victor op Stellenbosch in gemelde Cas niet zijn bevonden geworden |
| 1482: | lb Waxkaarsen in 3 Cassen meerder uijtgeleevert |
| 381: | d:o Wax ruuwe in 34 Cassen dan de factuur dicteerd |
| 2340 1/2 | Cannen aracq op 52 Leggers bij pyling minder, als zijnde, 16 van 3, 23 van 4, 4 van 5, 1 van 6, 2 van 7, 1 van 9, 1 van 12, 1 van17, 1 van 18. 1 van 27 en 1 van 28 duijm wan, zijnde het vaatwerk doorgaans Slegt en verscheijde duygen gesprongen, 11 5/8 pC:to Schaars |
| 40570: | lb rijst op 387500: lb ofte 125 Coijangs te weeten. |
| 16880: lb bedorven of aangeslaagen, en | |
| 23690: d:o te min | |
| 127: | p:s Assietten, op 300 p:s in 2 Cassen gebrooken, zynde 42 1/3 pC:to Netto |
| 12 | p:s Deekens gecattoeneerde, groote Cust op 200 p:s in 5 packen door bijgekomene nattigheyd gevlekt. |
| 8 | d:o Deekens gecattoeneerde klijne Cust, op 200 p:s in 5 pakken meede door bijgekomene nattigheijd gevlekt. |
| 245: | lb Candij zuijker op 4780 lb in 11 Cannassers te min, zynde 5 1/8 pC:to Schaars |
| 69 | lb peeper op 2047 lb in 39 p:s Stroo Sacken te min, zijnde 3 3/8 pC:to Schaars |
| 15: | lb Waxkaarssen op 1500 lb in 3 Cassen, bij naweeging te min. |
| 60: | p:s dubl: Leere Brand Emmers in 1 Cas L:a P: P: die jongstleeden p:r 't Schip de Ceres voor de Colonie van Stellenbosch uijt Nederland aangebragt en volgens verklaaring van den Burger Brandmeester Johannes Victor op Stellenbosch in gemelde Cas niet zijn bevonden geworden |
| 1482: | lb Waxkaarsen in 3 Cassen meerder uijtgeleevert |
| 381: | d:o Wax ruuwe in 34 Cassen dan de factuur dicteerd |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop den 9: apr: 1782 /:was geteek:d:/ P: Hacker’
Den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van Nederlands India, Gouverneur in Loco &C:a den Ondergeteekende Capitain ter Zee van ‘t freguat Schip van Oorloge de Herstelder hebbende gelieven te ordonneeren, omme behoorlijke verantwoordinge te doen, waar door de defecten op de Lading van voornoemde bodem voor dit Gouvernement aangebragt zijn ontstaan, zo verclaaren bij deezen de Oorzaak daar van te moeten zijn als in margine Staat aangehaalt bestaande in als volgt.
‘
| deeze minderheijd is toe te Schrijven aan de teerheijd van 't Vaatwerk, en de geduurige swaare beweeginge van 't Schip welke gantsch niet gemakkelijk werkt. dog wel voornamentlijk aan eenige alder swaarste beweeging die op den 25 en 26 Septemb:r hebben ondergaan als wanneer 't Schip door verbaazende Holle Zee en yschlyk Swaar Slingerde en werkt, ook aan de lange tyd welk de leggers in een heet en warm climaat in de Schip zijn geweest en ruijm 3 1/2 maand in't welk de wannigheid van de meeste Leggers heeft veroorzaakt. | 2340 1/2 Cannen aracq op 52 Leggers bij pijling minder als zijnde |
| 16 Leggers van 3 d:m wan | |
| 23 d:o d:o 4 d:o d:o | |
| 4 d:o d:o 5 d:o d:o | |
| 1 Legger van 6 d:m, 2 van 7, 1 van 9. 1 van 12, 1 van 17, 1 van 18, 1 van 27, 1 van 28 Zijnde 11 5/8 pC:to Schaars, zynde het de vaatwerk doorgaans Slegt en verscheyde duijgen gesprongen | |
| 'T bederf aan d' Rijst is toe te schrijven aan eenige leccagien in de Lijfnaaden welke bij ontlossing opengewerkt bevonden zijn en door de Sterke beweeging van 't Schip is veroorzaakt, 't welk niet heeft kunnen werden ontdekt of verholpen door volk van't Schip | 40570: lb rijst op 387500: lb ofte 125 Coijangs als |
| 16880: lb bedorven of aangeslaagen | |
| 't minder is voor eenig gedeelte veroorzaakt door dievereyen, bij ontlossing door Slaaven en andere gepleegd, 't welk niet na behooren heeft konnen teegengegaan werden omdat genoegsaam alle mijn vertrouwst onder officieren en mattroosen, of gestorven of ziek in 't Hospitaal waaren, zodat met geprest volk van andere Scheepen en Jongens het Schip hebben moeten lossen en op een weg van bijna 500 treeden, met verscheide bogten en draaijen laat oppassen, om zoo veel in mijn vermogen was alle dievereijen te verhinderen. ten anderen door een verbaasend getal van Rotten, welke geduurende de reyze in't Schip gehad hebbe en nog zijn, in weerwil van alle aangewende Vlijt, ten derde, en wel 't voornaamst; door dien de Rijst zeer Jong by ontfangst is geweest 3 1/2 a 4 maanden in een heet en warm Climaat in't Schip was eer dezelve ontlost kon werden, en dies merkelijk is uijtgedroogt, 't welk alles ten gevolge heeft gehad een Sterke mindering dat er geduurende de Rijse een Seer Sware broeijing in't Schip heeft geweest kan met verclaaringe beweezen werden, Ja dezelver is sodanig geweest dat bij ontlossing de buijte denning en wegering planken geheel en al open gehaald waaren, zo dat genoodzaakt ben geweest om breede teugels in en over de naden te laaten Spijkeren om weer in staat te zijn, Tarwe te konnen laaden, Zodat het zeer te verwonderen is geen brand in't Schip door de Swaare broeijing te hebben gekreegen. | 23690: d:o te min |
| de kassen ongeopend en wel geConditioneerd op Batavia ontfangen en hier ook zoo afgeleeverd, zo kan dit breeken niets anders als door overwerken met de in en ontscheep en brengen na land, Zijn geschied en dies buijten versuijm van den teekenaar deeses. | 127: p:s assietten op 300 p:s in 2 Cassen gepakt, gebrooken, zynde 42 1/3 pC:to Netto |
| als bij de bedorve Rijst is aangeroert | 12 p:s deekens gecattoeneerde groote Cust op 200 p:s in 5 packen door bijgekomen nattigheyd gevlekt. |
| Is onder dezelve oorzaakt als bij de bedorve Rijst aangehaald | 8 p:s deekens gecattoeneerde kleene kust op 200 p:s in 5 pakken door bijgekoomen nattigheijd gevlekt. |
| de zuijker moet niet regt droog geweest zijn, of door bijkomende leccagie zijn gesmolten alzo de Cannassers wel geConditioneerd, dog wat Smeerig van buijten zijn geweest bij de ontlossing | 245: lb Candij zuijker op 4780 lb in 11 Cannassers te min, zynde 5 1/8 pC:to |
| door de Sterke broeijing en lange tijd, dat geinbarqueert zijn geweest, uijt gedroogt tot Stof overgegaan en door de Eijlheijd der Zakken en veel verwerkke gespilt. | 69 d:o Peper op 2047 lb in 39 p:s dat Stroo Sakken te min, zijnde 3 3/8 tot pC:to Schaars |
| die moet zeekerlijk vogtiger geweest zijn bij inpakking dan bij de naweeging, alsoo de kasten wel geConditioneerd zijn bevonden en ook wel geweest zijn | 15: d:o Waxkaarssen op 1500 lb in 3 Cassen bij naweeging te min. |
| deeze Cast is ongeopent ontfangen en Zoo ook alhier wel geConditioneerd afgeleevert, Soo dat die brand Emmers daar niet ingepakt moeten geweest of voor de ontfangst bij mij, dan wel na de afleevering alhier daar zijn uijt genoomen. | 60: p:s dubbelde Leere Brand Emmers in 1 Cas L:as S S, die Jongstleeden p:r 't Schip de Ceres voor de Colonie op Stellenbosch uijt Neederland aangebragt en volgens verklaaring van den Burger Brandmeester Johannes Victor op Stellenbosch in gemelde Cas niet zijn bevonden geworden |
| deeze minderheijd is toe te Schrijven aan de teerheijd van 't Vaatwerk, en de geduurige swaare beweeginge van 't Schip welke gantsch niet gemakkelijk werkt. dog wel voornamentlijk aan eenige alder swaarste beweeging die op den 25 en 26 Septemb:r hebben ondergaan als wanneer 't Schip door verbaazende Holle Zee en yschlyk Swaar Slingerde en werkt, ook aan de lange tyd welk de leggers in een heet en warm climaat in de Schip zijn geweest en ruijm 3 1/2 maand in't welk de wannigheid van de meeste Leggers heeft veroorzaakt. | 2340 1/2 Cannen aracq op 52 Leggers bij pijling minder als zijnde |
| 16 Leggers van 3 d:m wan | |
| 23 d:o d:o 4 d:o d:o | |
| 4 d:o d:o 5 d:o d:o | |
| 1 Legger van 6 d:m, 2 van 7, 1 van 9. 1 van 12, 1 van 17, 1 van 18, 1 van 27, 1 van 28 Zijnde 11 5/8 pC:to Schaars, zynde het de vaatwerk doorgaans Slegt en verscheyde duijgen gesprongen | |
| 'T bederf aan d' Rijst is toe te schrijven aan eenige leccagien in de Lijfnaaden welke bij ontlossing opengewerkt bevonden zijn en door de Sterke beweeging van 't Schip is veroorzaakt, 't welk niet heeft kunnen werden ontdekt of verholpen door volk van't Schip | 40570: lb rijst op 387500: lb ofte 125 Coijangs als |
| 16880: lb bedorven of aangeslaagen | |
| 't minder is voor eenig gedeelte veroorzaakt door dievereyen, bij ontlossing door Slaaven en andere gepleegd, 't welk niet na behooren heeft konnen teegengegaan werden omdat genoegsaam alle mijn vertrouwst onder officieren en mattroosen, of gestorven of ziek in 't Hospitaal waaren, zodat met geprest volk van andere Scheepen en Jongens het Schip hebben moeten lossen en op een weg van bijna 500 treeden, met verscheide bogten en draaijen laat oppassen, om zoo veel in mijn vermogen was alle dievereijen te verhinderen. ten anderen door een verbaasend getal van Rotten, welke geduurende de reyze in't Schip gehad hebbe en nog zijn, in weerwil van alle aangewende Vlijt, ten derde, en wel 't voornaamst; door dien de Rijst zeer Jong by ontfangst is geweest 3 1/2 a 4 maanden in een heet en warm Climaat in't Schip was eer dezelve ontlost kon werden, en dies merkelijk is uijtgedroogt, 't welk alles ten gevolge heeft gehad een Sterke mindering dat er geduurende de Rijse een Seer Sware broeijing in't Schip heeft geweest kan met verclaaringe beweezen werden, Ja dezelver is sodanig geweest dat bij ontlossing de buijte denning en wegering planken geheel en al open gehaald waaren, zo dat genoodzaakt ben geweest om breede teugels in en over de naden te laaten Spijkeren om weer in staat te zijn, Tarwe te konnen laaden, Zodat het zeer te verwonderen is geen brand in't Schip door de Swaare broeijing te hebben gekreegen. | 23690: d:o te min |
| de kassen ongeopend en wel geConditioneerd op Batavia ontfangen en hier ook zoo afgeleeverd, zo kan dit breeken niets anders als door overwerken met de in en ontscheep en brengen na land, Zijn geschied en dies buijten versuijm van den teekenaar deeses. | 127: p:s assietten op 300 p:s in 2 Cassen gepakt, gebrooken, zynde 42 1/3 pC:to Netto |
| als bij de bedorve Rijst is aangeroert | 12 p:s deekens gecattoeneerde groote Cust op 200 p:s in 5 packen door bijgekomen nattigheyd gevlekt. |
| Is onder dezelve oorzaakt als bij de bedorve Rijst aangehaald | 8 p:s deekens gecattoeneerde kleene kust op 200 p:s in 5 pakken door bijgekoomen nattigheijd gevlekt. |
| de zuijker moet niet regt droog geweest zijn, of door bijkomende leccagie zijn gesmolten alzo de Cannassers wel geConditioneerd, dog wat Smeerig van buijten zijn geweest bij de ontlossing | 245: lb Candij zuijker op 4780 lb in 11 Cannassers te min, zynde 5 1/8 pC:to |
| door de Sterke broeijing en lange tijd, dat geinbarqueert zijn geweest, uijt gedroogt tot Stof overgegaan en door de Eijlheijd der Zakken en veel verwerkke gespilt. | 69 d:o Peper op 2047 lb in 39 p:s dat Stroo Sakken te min, zijnde 3 3/8 tot pC:to Schaars |
| die moet zeekerlijk vogtiger geweest zijn bij inpakking dan bij de naweeging, alsoo de kasten wel geConditioneerd zijn bevonden en ook wel geweest zijn | 15: d:o Waxkaarssen op 1500 lb in 3 Cassen bij naweeging te min. |
| deeze Cast is ongeopent ontfangen en Zoo ook alhier wel geConditioneerd afgeleevert, Soo dat die brand Emmers daar niet ingepakt moeten geweest of voor de ontfangst bij mij, dan wel na de afleevering alhier daar zijn uijt genoomen. | 60: p:s dubbelde Leere Brand Emmers in 1 Cas L:as S S, die Jongstleeden p:r 't Schip de Ceres voor de Colonie op Stellenbosch uijt Neederland aangebragt en volgens verklaaring van den Burger Brandmeester Johannes Victor op Stellenbosch in gemelde Cas niet zijn bevonden geworden |
‘Sullende UWE: gestrengen Ed: Agtb: uijt het in margine ter neder gestelde de waaragtige reedenen konnen beoogen, waar door de defecten der voor schreevene goederen haaren oorsprong hebben, om welke reedenen den ondergeteekende op de Eerbiedigste wyse versoekt, als een dienaar die d’ E Comp: Seedert dat hij dezelve bedient heeft altoos trouw en Eerlijk heeft behandelt, dat hij voor de defecten der voor aangeroerde goederen, niet moge werden belast.’
’/:onderstond:/’
‘In’t freguat Schip van Oorloge de Herstelder den 1 April 1782. /:was geteekend:/ F: G: Weeber.’
Over den inhoude welker Papieren met attentie gebesoigneerd en dien aangaande in overweeging genoomen zijnde dat de Cas waarin het voorsz: Porcelain afgepakt geweest, door de Scheeps Overheeden tot Batavia ongeopent ontfangen, en ook Sodanig alhier volgens het brute gewigt uijt geleevert zijnde, het bederf der Rijst ontstaan is dat door het Sterk arbeijden van het Schip bij Swaar weer de Lijfnaaden open gegaan en hier door veel water in het Schip is gekoomen zonder dat zulx aan eenige negligentie der Scheeps Overheeden kan werden toegeschreeven, heeft men dierhalven moeten besluijten het een en ander te passeeren en bij de negotie Boeken deezes Gouvernements te doen afschrijven.
Gelijk ook ten opzigte der gevlekte 20 p:s gecattoeneerde deekens is verstaan, dat nadien meede niet blijkt dat hier omtrend eenig verzuijm ofte agteloosheijd bij de Scheeps overheeden heeft plaats gehad zulx insgelyx te passeeren en de gemelde deekens voor d’ E Comp: daar dezelve zullen nodig weezen te doen emploijeeren.
Terwijl nopens de op de voorengem: memorie gespecificeerde 60 p:s leere brand Emmers dewelke in de Cas waar in dezelve zouden weezen afgepakt niet gevonden mitsgaders de wax, en waxkaarsen, die meerder dan de Factuur dicteerd alhier zijn ontfangen beslooten is, de Voorm: brand Emmers de presidiale Camer Amsterdam, voor dewelke het Schip Ceres waarin de Cas is afgescheept geweest, en verbleeven; is uijt gevaaren, wederom te doen aanreekenen en belangende de meerder uijtgeleeverde wax en waxkaarssen, dezelve bij de voorsz: negotie boeken te doen inneemen en de Hoofdplaatse Batavia p:r factuur ten goede te brengen.
Sullende egter wegens de te min uijtgeleeverde aracq, Rijst, zuijker, Peeper; en waxkaarsen, gem: Scheeps overheeden in maniere als volgd, op haar Zoldij Reecq:g werden belast namentlijk
| neederl geld | Ducatons van 66 Stv:s neederl geld | Indisch geld van 80 Stv:s p:r ducaton | ||
| 323 | kannen aracq Zijnde 1 5/8 pC:to Schaars teegen uijtkoopprijs | ƒ139:17:-: | p:s 42: 25/66 | ƒ169:10:08: |
| 23690 | lb Rijst teegens 1/2 Capitaal advance | d:o 724:14:08 | 219: 27/44 | d:o 878:09:-: |
| 102 | lb Candij Zuijker zijnde 2 1/2 pC:to Schaars teegens 1/2 Capitaal advance | d:o 19:15:-: | 5: 55/66 | d:o 23:19:-: |
| 28 | lb Peeper Zijnde 1 3/8 pC:to Schaars teegens uijtkoopprijs | d:o 12:12:-: | 3: 9/11 | d:o 15:05:08: |
| 15 | lb Waxkaarssen teegens 1/2 Capitaal advanse | d:o 20:15:-: | 6 19/66 | d:o 25:03:-: |
| ƒ1112:07:-: | ||||
| hier op 25 pC:to verhooging zijnde | d:o 278:02:-: | |||
| komt | ƒ1390:09:-: | |||
| bedraagt voor Reek: van den Capitain Fredrik godard Weeber weegens zijn 2/3 d:l | d:o 926:19:08: | |||
| en voor den Luijtenant voor zijn 1/3 d:l | d:o 463:09:08: | |||
| Somma als booven | ƒ1390:09:08: |
| neederl geld | Ducatons van 66 Stv:s neederl geld | Indisch geld van 80 Stv:s p:r ducaton | ||
| 323 | kannen aracq Zijnde 1 5/8 pC:to Schaars teegen uijtkoopprijs | ƒ139:17:-: | p:s 42: 25/66 | ƒ169:10:08: |
| 23690 | lb Rijst teegens 1/2 Capitaal advance | d:o 724:14:08 | 219: 27/44 | d:o 878:09:-: |
| 102 | lb Candij Zuijker zijnde 2 1/2 pC:to Schaars teegens 1/2 Capitaal advance | d:o 19:15:-: | 5: 55/66 | d:o 23:19:-: |
| 28 | lb Peeper Zijnde 1 3/8 pC:to Schaars teegens uijtkoopprijs | d:o 12:12:-: | 3: 9/11 | d:o 15:05:08: |
| 15 | lb Waxkaarssen teegens 1/2 Capitaal advanse | d:o 20:15:-: | 6 19/66 | d:o 25:03:-: |
| ƒ1112:07:-: | ||||
| hier op 25 pC:to verhooging zijnde | d:o 278:02:-: | |||
| komt | ƒ1390:09:-: | |||
| bedraagt voor Reek: van den Capitain Fredrik godard Weeber weegens zijn 2/3 d:l | d:o 926:19:08: | |||
| en voor den Luijtenant voor zijn 1/3 d:l | d:o 463:09:08: | |||
| Somma als booven | ƒ1390:09:08: |
Waarenteegen het bedraagen dat op de hier onder gespecificeerde goederen minder is te kort gekoomen als de gepermitteerde afschrijving dicteerd, dezelve overheeden op haare voorsz: Zoldij Reecq: op de volgende wijze zal werden goed gedaan als.
| nederl geld | Ducatons van 66 Stv:s nederl geld | Indisch geld van 80 Stv:s p:r ducaton | ||
| 623 lb Poeder Zuijker, als | ||||
| 454 lb de gevalideerde 3 pC:to op 15141 lb | ||||
| 169 d:o aan overwig | ||||
| 623 lb tegens uijtkoops Prijs | ƒ109:-:08: | p:s 3 5/132 | ƒ132:03:-: | |
| 40 lb Cattoene gaaren zijnde 2 pC:to tegens 1/2 Capitaal advanse | d:o 15:09:08: | 4 91/132 | d:o 18:15:-: | |
| ƒ150:18:-: | ||||
| Overzulx voor Reek: van voorzeijde Capitain Weeber voor zijn 2/3 | ƒ100:12:-: | |||
| en den Lieutenant voor 1/3 | d:o 50:06:-: | |||
| Komt als boven | ƒ150:18:-: |
| nederl geld | Ducatons van 66 Stv:s nederl geld | Indisch geld van 80 Stv:s p:r ducaton | ||
| 623 lb Poeder Zuijker, als | ||||
| 454 lb de gevalideerde 3 pC:to op 15141 lb | ||||
| 169 d:o aan overwig | ||||
| 623 lb tegens uijtkoops Prijs | ƒ109:-:08: | p:s 3 5/132 | ƒ132:03:-: | |
| 40 lb Cattoene gaaren zijnde 2 pC:to tegens 1/2 Capitaal advanse | d:o 15:09:08: | 4 91/132 | d:o 18:15:-: | |
| ƒ150:18:-: | ||||
| Overzulx voor Reek: van voorzeijde Capitain Weeber voor zijn 2/3 | ƒ100:12:-: | |||
| en den Lieutenant voor 1/3 | d:o 50:06:-: | |||
| Komt als boven | ƒ150:18:-: |
Ook is goed gevonden zodanige 19 p:s onbequame leggers, als zig in ‘S E Comp:s Wijn Kelder koomen te bevinden, en die volgens gebruijk onder Ultimo Augustus aanstaande p:r publicque Vendutie Zouden moeten werden verkogt, bij de Negotie boeken deezes Gouvernements te doen afschrijven mits het presente groot gebrek aan duijgen en yzere banden ten dienste der E Compagnie op de kuijpers winkel tot het maaken van mindere fusten t’ emploijeeren.
Verders is op het diesweegens gedaan Schriftelijke Supplicq aan den Boekhouder en geheijmschrijver van den Edelen Heer Gouverneur Johannis Fredrik Kirsten geaccordeerd een verzoek Schrift aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren onder ‘S Comp: Papieren over te zenden ter Obtenue van de qualiteid en gagie van onderCoopman, welk verzoek ter Confideratie van het goedgenoe dat de Supp:lt in desselfs voorsz: dienst komt te geeven, met een favorabel voorschrijvens aan Hoog gem: Heeren Majores zal werden geappuijeerd.
Door den persoon van Gabriël van Möller aan wien volgens besluijt van den 5 Maart Jongstleeden op desselfs versoek en uijt hoofde zijne aanhoudende Indispositie is toegestaan geworden met Stilstand van gagie p:r ‘t Snaauw Scheepje de Postillon naar Nederland te retourneeren thans nader bij Request vertoond zijnde.
dat zedert die veranderinge in de distinatie van het opgem: Snaauw Scheepje de Postillon zijnde voorgevallen, dat in Steede van het Selve naar Europa te rug was aangelegd, het onlangs van daar alhier gearriveerd Logger Scheepje de Swaluw , in het welke egter mits desselfs beknoptheijd geen de minste geleegendheijd tot een verblijff ofte lijfberging voor hem Suppl:t quam te weezen, om daarmede de reise te kunnen doen, en hij von Möller egter gaarne wenschte die hoe eerder hoe liever te vervorderen, met bijgevoegd verzoek, dat overzulx aan hem mogte werden geaccordeerd, buijten den dienst der E Compagnie, met het aanweezend deens Compagnies Schip ‘T Casteel van Dansburg na Europa te mogen vertrecken, is dierhalven goedgevonden ged: Gabriël von Möller uijt den dienst der E Comp: te ontslaan en aan denzelven te permitteeren om met het voorsz: Deens Schip ‘T Casteel van Dansburg na Europa te retourneeren.
Voorts wierd door den Heer Independent fiscaal m:r Willem Cornelis Boers uijt naam ende van weegens de verdere E: E: Scholarchen te kennen gegeeven, hoe dat onder deez’ en geene Zaaken, raakende de verbeetering der Schoolen alhier in’t generaal waartoe dezelve Scholarchen, bij besluijt van den 2 Septb:r 1779 zijn gequalificeerd, ook aan hun zijnde voorgekoomen, als een voornaam middel tot bevordering eener goede en geschikte ordre omtrend het Schoolhouden, dat wierde geintroduceerd een Soort van Reglement voor de gepreviligeerde School meesters, ten eijnde een yder derselve zouden kunnen weeten, waarna zig in’t bestier hunner Schoolen en het leeren en onderwijsen der Jeugd voortaan zoude hebben te gedragen, E: E: Scholarchen voormeld daar op onder approbatie deezes Raads hadden t’ Saam gesteld eenige Articulen, bij wijze van Reglement voor ged: gepreviligeerde Schoolmeesters, Zodanig als thans door opgem: Heer Boers in Rade wierde overgelegd, luijdende als volgd.
‘Reglement na welke de gepermitteerde Schoolmeesters deezer Steede in’t houden hunner Schoolen, zig zullen moeten gedragen.’
‘1.’
‘De Schoolmeesters Zullen verpligt zijn, Selfs School te houden, en het niet overlaaten aan ondermeesters, ten zij door Siekte genoodzaakt, en zij zullen geen ondermeesters mogen hebben ten zij ‘t getal der Leerlingen zo menigvuldig is, dat een Mensch zelve niet behoorlijk kan onderwijsen, En in Zulk een geval zullen geen ander ondermeesters gebruijkt worden worden, dan die door Scholarchen zijn bequaam gekeurt aangesteld en der selver ordres onderworpen.’
‘2.’
‘Zij zullen, indien Wettige Reedenen het niet verhinderen, het geheele Jaar School houden, en dezelve alleen op de volgende dagen laaten Stilstaan, op de Feestdaagen, Paaschen en Pinxteren en twee daar aan volgende daagen, moetende op Donderdag wederom begïnnen School te houden; op ‘t Feest van kersdaagen zal men den dag voor den Eersten Kersdag de School laaten Stilstaan en de dag na Nieuwejaarsdag wederom beginnen, verder zal de School Stilstaan, in die dagen dat de Burgerije de Wapenoeffening houd, uijtscheijdende op den dag voor desselfs begin, en wederom beginnende de dag na den Optrek; en eijndelijk op de Verjaaring van zijn Doorl: Hoogheijd den Heere Prince van Orange en Nassau &:a &:a &:a, en op Hemelsvaardag.’
‘3.’
‘Zij zullen de geheele week School houden, uijt gezondert des Woensdags en Saturdags nademiddags, welke de leerlingen tot een matige uijtspanning gegeeven word.’
‘4.’
‘Zij zullen Schoolhouden, des voormiddags van agt tot Elf uuren, en des nademiddags van Een tot Vier uuren, en naauwkeurig agt geeven welke leerlingen afweezig zijn, dezelve by de eerste geleegentheijd de Reedenen afvraagen en na bevinding van zaaken met hun handelen.’
‘5.’
‘Zij zullen de School met het gebed laaten beginnen en het Zingen van een Vers uijt de Psalmen laaten eijndigen: zorgdragende, dat dit in een goede Ordre en met betamelijken Eerbied verrigt word, en bij het uijt gaan der School, den leerlingen de goede Zeeden en deugd aanbeveelen.’
‘6.’
‘Een yder Schoolmeester zal in zyn School hunne Leerlingen bequame banken en Tafels bezorgen; de Jongens en Meijsjes afsonderlyk Plaatsen; en hun namate hunner bequaamheeden bij elkanderen Zetten.’
‘7.’
‘Zij zullen geen boeken in’t onderwijsen gebruijken, dan die tot heeden toe in gebruijk zijn, En hunne leerlingen, d’ Eerste beginselen des godsdienst uijt geen andere boeken Leeren, dan die ook tot heeden in gebruijk zijn.’
‘8.’
‘Zij zullen ook hunne Leerlingen ernstig vermaanen om den Heere te vreesen, hunne ouders, overheeden, Leeraaren, en alle die boven hen zijn, alle Eerbied te bewijsen, hunne meede leerlingen hunnes gelijkens, en zelfs hunne minderen, vriendelijk en bescheijden behandelen, en zig wel wagten dat zij des Heeren Naams niet ontheiligen; geen Vuijle en Lasterlijke woorden gebruijken, nog ymand op eenigerhande Wijze beleedigen.’
‘9.’
‘Zij Zullen zo veel als in hun vermogen is, zorge dragen dat hunne Leerlingen des Zondags de Openbaare Godsdienst bywoonen, en des Woensdags de kleijne Cathechizatie, in de kerke, waar by yder Schoolmeester by beurten, dog de Schoolmeesters der diacony met zyne kinderen, die onder de Diaconie behooren, altoos zullen moeten verscheynen, zullende zij de Ouders of andere die over hun gesteld Zijn, daar toe vriendelyk versoeken.’
‘10.’
‘Ook zullen de Schoolmeesters een goede order en tugt houden, den Vlijtigen en die zig Wel gedraagen roem en, den traagen en die ongeregelt zijn berispen, kleine veragting aandoen, en in geval van Halstarrigheijd, en niet anders kunnende, met Roede en Plak de gewoone huijsstraf kastijden, naar evenreedigheijd der misdaaden, en overeenkomstig hunne verschillende geaardheijd.’
‘11.’
‘De Schoolmeesters zullen voor ijder kind een behoorlijk maandgeld mogen vraagen, wordende de prijs bepaald’
‘Het staat nogthans den Schoolmeesteren vrij kinderen van Menschen die geen Ruijm bestaan hebben, voor minder geld, Ja zelfs voor niet te leeren, na dat d’ omstandigheeden zulx vorderen, welk verlies hen zo men vertrouwd rijkelijk zal vergoed worden door Sulken, welkers ouders een grooter inkoomen hebben, dog voor alle onderwijzing buijten den gewoonen School dienst, kunnen zij zoo veel bedingen als Redelijk geoordeeld zal worden.’
‘Volgens deeze genoemde Order zal een yder Schoolmeester deezer Steede zig stiptelijk gedraagen, en bij overtreeding van dien moeten verwagten, dat hun het houden van Schoolen zal ontzegt werden, zullende op d’ onderhouding van dezelve naauwkeurig agt gegeeven worden; en op dat men zig daar na zal kunnen reguleeren, zal aan een yder Schoolmeester hier van een Schriftelijk Afschrift werden gegeeven.’
’/:onderstond:/’
‘Aldus Geresolveert en G’arresteerd in de Vergaderinge van Scholarchen aan Cabo de goede Hoop, den 27 Maart 1782. /:was geteekend:/ W: C: Boers’
‘J: F: Bode J: J: Serrurier Christ:n Fleck Johannes Smuts’
Waarop goedgedagt en beslooten is het gedagte Reglement zodanig als het zelve is t’ approbeeren, en voortaan te doen dienen tot narigt en observance voor de gepreviligeerde Schoolmeesters met ordre aan een yder van hun, omme zig daarna Stiptelijk te gedraagen.
Hierna is geleezen een Missive, Sub dato 2: Januarij deezes Jaars door ‘S Comp:s Ministers te Canton in China aan deeze Regeering geschreeven en met het deens asiatisch Comp:s Schip Juliana Maria alhier aangebragt, behelzende dat zij aan den Super Carga Jacob Paul Certon, als niet hebbende kunnen voldoen aan d’ ordres der Heeren Meesteren, om met een van ‘S Comp: Scheepen te repatrieeren op desselfs verzoek hadden toegestaan de rheijse met voorm: deenssen Bodem t’ onderneemen ten einde bij desselfs aankomst alhier indien daar toe eene bequaame geleegendheijd mogte zijn met een van ‘S Comp: Scheepen verder naar Europa voort te vaaren, dog bij ontstentenisse eener diergelijke geleegendheijd als dan met onzer voorkennisse en toestemming op meermelde deenssen Bodem te verblijven
dat wijders onder bewaaring van ged: Super Carga Certon waaren versonden twee paquetten met Papieren, geaddresseerd aan de Heeren Commissarissen van de directen vaart en Handel op China ten eijnde dezelve alhier af te geven, welk Pacquetten voorschreeve ministers versoeken, p:r een ‘S Comp:s Bodem naar Nederland voort te zenden dog daar toe almeede geen Spoedige geleegendheijd zijnde als aan bijde die pacquetten immers het kleinste onder bewaaring van ged: Certon te laaten, Terwijl het grootste als die Spoed niet vereijschende alhier Zoude kunnen verblijven tot het vertrek van een ‘S Comp:s Schip indien daartoe binnen korten geen apparentie was.
En is hierop beslooten aan meerm: Carga Certon te permitteeren om vermits er geene geleegendheijd is om met een van ‘S Comp:s Scheepen te kunnen vertrecken, de rheijze overzulx met het gementioneerde deens Schip Juliana Maria naar Europa te vervorderen, en dat overzulx de voorsz: Twee pacquetten met papieren onder desselfs berusting zullen werden gelaaten.
Laatstelijk door den Landbouwer Johannis Roos ingediend zijnde het volgende Request
Aan den Wel Edelen Gestrengen Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinairis van Nederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop beneevens den Edelen Agtbaren Raad van Politie deeses Gouvernements.
‘Wel Edele Gestrenge Heer en E: E: Agtbaare Heer en Heeren!’
‘Met betaamelijke ontsag en Eerbied neemd de Vryheijd aan Uwe Wel Edele Agtb: by deezen te vertoonen den Ondergeteek: Burger van Drakensteijn Johannis Roos hoe dat hij op den 14: der gepasseerde maand Maart in den Agtb: Raad van Justitie alhier gepræsenteerd ende overgeleeverd hebbende het hier neevens gevoegde Copie Request, inhoudende verzoek niet alleen om van d’ E: E: Landdrost en krijgs Raad van Stellenbosch en Drakenstein , te mogen erlangen de nodige Copijen, van zodanige resolutie en Rapport als door dezelve aan Uwe Wel Edele Agtb: ten zijnen onregtmaatige beswaaringen zijn ingebragt geworden, maar ook om hoofdzaakelyk te verkrygen Viniam agendi, of die volkoomen vryheid, om vervolgens zulx nodig agtende, tot bewaaring en herstelling van zijn Eer en fatsoen, desweegens ook in regten te mogen betrekken voor den Ordinairen Regter de voorm: E: E: Landdrost en krijgs Raad, Soodanig als in dezelve Request Staat uijtgedrukt, daar op voor appostille heeft verkreegen, dat aan den Supp:t betreffende het eerste Lidt van zijn verzoek, bij haar agtbaarens, niets verleend wierd, en aanbelangende het Tweede Lidt, bij haar agtbaarens ook niet in de zaak konde worden getreeden; En nademaal de Supp:lt hieruijt niet anders navolgens het voetspoor van Regtsleeraaren, heeft kunnen afleijden, als dat ‘t eerste Lidt van des Supp:lts verzoek, vermits de klagte over hem bij UwEdele agtbarens is gebragt, ook van U Edele Agtb:ns moet afvloeijen en verleend worden, en dat het tweede Lidt volgens de Statuten van India en andere beschreeven Regten, niet Staat tot de Competentie van den Ordinairis of Dagelijksen Regter, maar wel bij Request Civil van Uwel Edele Agtbaarens, als repreesenteerende de Hooge Overheijd, moet versogt worden en dewijl aan den Supp:lt ook teffens uijt de Regts autheuren is komen te blijken dat van zodanige Magistraats beveelen als hier ten zijnen opzigte heeft plaats gegrepen geen appel of provocatie in Regten vald, nademaal de hem opgelegde Correctie, niet anders als arbitraal kan aangemerkt worden, alsoo de Zaak waar op zulks gevolgd is, niet bij forme van Proces voor den Ordinairis Regter aangelegt, maar wel by U Edele Agtb:, als d’ algemeene Magistraat van deeze Colonie, in klagte tegens den Ondergeteek: gebragt is.’
‘Een overmits ook den Suppl:t zig nog niet zo zeer over die arbitraale Correctie, als wel hoofdsaakelijk weegens de by U Edele Agtbaarens over hen onregtmaatig ingebragt klagten van d’ E: E: Landdrost en krygs officieren voormeld waarop de Correctie gevolgd is, beswaard vind, zo als breedvoerig in het voormelde Request hier neevens gevoegd aangehaald en uijtgedrukt is, gemerkt den Supp:lt op goede grond vermeend dat de zaak niet in zijn geheele toedragt en verband navolgens de reyne waarheyd, by UEdele Agtbaarens voort gebragt is, zo vind hij zig genoodzaakt om tot voorkooming van de Verdere gevolgen en van allerleij Schimp en Smaad van zijne meede Burgeren, die hier uijt voor hem andersints onvermeijdelijk voortvloeijen Zoude, gelyk hij reeds tot leedweesen heeft moeten ondergaan, en des noods zoude kunnen bewijsen, als ook tot herstelling en bewaaring van zijne goede Naam en faam, zig te moeten wenden tot UEdele Agtbaarens met ootmoedig en aanhoudend needrig versoek bij deezen, dat Uwel Edele Agtbaarens gelieven te verleenen de nodige mandamente of te appoinctemente van regten ook voor zoo verre in beneficie van regten voor de Supp:t mogte nodig weezen, met de Clausulen van Relief en inhebitie teegens den laps der fatalia, appellationis ende Commettimus waar door niet alleen aan den Suppliant moge werden afgegeeven de nodige Copijen autenticq van de door de E: E: Landdrost en krijgsraaden voorm: aan UEdele agtbaarens over hem ingebragte besluijt en Rapport of klagschrift maar waar door ook teffens in hoofdzaakelijk aan den Suppl:t verleend werd Veniam agendi om des noodig vindende, voor den Agtbaaren Raad van Justitie alhier te mogen Citeeren, d’ E: E:s landdrost en krijgsofficieren voormelde, die over zijne beswaarnissen gezeeten en dezelve meede onder geteekend hebben om een ijder afsonderlijk te geeven, onder aflegging van Solemneelen Eede, ter requisitie, ende ten præsentie van den Supp:lt zodanige getuijgenis of getuigenissen van Waarheijd als den Suppl:t dezelve uijtdrukkelijk en eenvoudig zal voor houden en afvraagen ende waarop den Supp:lt vermeend ook vervolgens te zullen kunnen gronden, en doen, zodanige verdere versoek of verzoeken van Regten ‘t zij bij Uwel Edele Agtbaarens ofte voor den andersints daar toe bevoegden Regter als den Supp:lt zijn meeste voordeel en beste regt zal nodig agten.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ J:s Roos, /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den 8: april 1782.’
Soo is uijt hoofde van de absurditeiten der bij ‘t voorsz: Schriftuur gedane versoeken, verstaan het Zelve te wijsen van de Hand.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten daage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
C. 162, pp. 153-161.¶
Maandag den {17820415} 15: april 1782.
‘S voormiddags alle present behalven den Collonel en Hoofd van ‘S Comp Militie de Heer Robbert Jacob Gordon.
Vermits onder de zeedert eenige dagen ter deezer reede gearriveerde Vreemde Naties Scheepen eenige Zijn geweest, die mits de dikke en met neevelen bezette Lugt niet van den Leeuwenkop hebben kunnen werden ontdekt, en dus zonder dat er voor dezelve is geseind geworden deeze Rheede hebben besteevend ‘t geen op gelyke wijse ook met vijandelijke Scheepen Zoude kunnen geschieden, zo is goedgedagt het Scheepje de Postillon eenige mijlen buijten de Wal te laaten kruijssen, ten eijnde bij ontdekking eeniger Vijandelijke Scheepen daarvan dadelijk kennisse te kunnen hebben.
Hier na door den Heer Gouverneur voorgedraagen zijnde, dat zijne Excellentie, den Heere de Bussij Lieutenant generaal en Commandant en Chef zijner Fransse Majesteits Land en Zee magt in Indiën had verzogt, om met Twee der thans ter rheede leggende Scheepen der E Comp: te mogen werden geadsisteerd, ten einde ten behoeven van ‘S Konings Esquaders en Troupen naar Mauritius over te voeren zo veel Tarwe, Wijnen en andere Provisiën als dezelve bequamelijk zouden kunnen inneemen; Soo is bij overweeging dat inde præsente omstandigheeden der tijden en Zaaken het weedersijds belang immer zoo zeer als bevoorens vordert, om de operatien onzer Voormelde geallieerde van onze Zijde op alle mogelijke wijse te faciliteeren en daar in meede te werken, en men het verzoek van opgem: Heer de Bussij geensints kan refuseeren overzulx beslooten om de Scheepen de Morgenster en Amsterdam die als bereids van de daar in afgelaaden geweest zijnde Balen met Caneel ontlost weesende, daartoe het gevoeglijkst kunnen werden geEmploijeert ten fine voorsz: aan de franssen bij te zetten, zullende dienvolgens na dat de in dezelve verbleevene Peeper en andere goederen meede met alle mogelijke Spoed ontscheept en hier aan land gebragt, mitsgaders in daar toe van de Ingezeetenen te huurene Pakhuijsen Zullen weezen geborgen, gemelde Twee Scheepen aan de Franssen werden overgegeeven, ende Zulx onder anderen met deeze bepaaling dat dezelve in de maand September ofte uijterlijk in October deezes Jaars weederom van Mauritius herwaards zullen moeten werden gezonden waar van tusschen den Onderget: gouverneur en den Commissaris de marine de Heer Percheron zal werden opgerigt een behoorlijk Contract met het geene voor de Resico van yder Schip zal werden bepaald.
Terwijl voorts geconsidereerd Zijnde het gevaar waaraan de meede aanweezende Scheepen d’ Indiaan en Batavia , mits het aanschietend Winter Saijsoen ter deezer Rheede Zoude weezen g’ exponneerd zonder dezelve in de teegenswoordige gesteldheijd des tijds naar een der andere onder dit Gouvernement gehoorende baaijen te durven afzenden, raadsaamst geoordeeld en dienvolgens beslooten is, dezelve meede na Mauritius af te zenden en daar toe waar te neemen de geleegendheijd om dezelve onder Convooij der binnen korten derwaards te Steevene fransse Konings Scheepen Le !S:t Michel% en L’ Illustre te laaten vertrecken, weshalven aan de overheeden dier kielen zal werden ter hand gesteld een Schriftelijke Instructie waarna zig in deezen zullen hebben te reguleeren en daar bij aan dezelve onder anderen worden voorgeschreeven, om insgelijks in de Maand September deezes Jaars wederom van Mauritius herwaards te vertrecken zonder hun daartoe egter een præcisen dag te bepaalen, ten einde ingevalle, zig eenige geleegendheijd mogte opdoen, om onder Convoij van een of meerder franssche Oorlog Scheepen ofte Freguatten te zeilen, zig als dan daar van te bedienen.
En voorts dat bij aldien zij in’t Zeekere mogten koomen te Weeten, dat er in October een of meerder fransse Oorlog Scheepen ofte Freguatten dit heen zouden vertrecken als dan de herwaards reijse zo lang te mogen uijtstellen.
dog geen diergelijk Convoij voor handen Zijnde als dan maar te zaam en neevens de voorwaards geciteerde Scheepen de Morgenster en Amsterdam , mitsgaders zodanige andere onzer Scheepen, als zig aldaar zouden mogen bevinden, de te rug rheijze naar dit Gouvernement aan te neemen.
Het alhier van Batavia aangelande Particulier Schip de Hercules , ingevolge het aanschrijvens ende bekoomene Qualificatie van haar hoog Edelens de Heeren der Hooge Indiase Regeering met Tarw en andere hierlandse Producten ten behoeve der E: Comp: binnen weinige daagen naar boven gem: Hoofdplaatse Staande te retourneeren is ten opzigte van de Vragt Voor dezelve laading best geoordeeld het zelve aan de g’eerde dispositie, van welopgem: haar hoog Edelens over te laaten
Wijders wierd door den Heer gouverneur geproduceert het onderstaande verzoek Schrift door den Cap:n Cornelis Bart voerende het ter Rheede leggend Keijserlijk Schip de Twee gebroeders gepresenteerd.
‘Monsieúr!’
‘Le Capitain Cornelis Jacques Bart Commandant le V:aux Inperial les deux freres appartenant a M:r Hennessij et Comp:ie d’ ostende, parti de de l’ Orient le 13: Janvier 1782 destine pour l’ etablissement Imperial Dellagoa , et addressé a M:rs van Dorselaar en Daniël Poulet, enploijes de la Compagnie priviligeé de Triëst a’ honneur de vous represente, que contrarie par les Calmes de la ligne et par les vents il a consomme une tres grande partie de Ses vivres que Ses pices au aijant Considerablement coulé il Sen est trouve plusieurs totallement vuide et d’ autre amoitie, ce qúi la forcé de venir relâche en cette Baije aijant été plusieúrs jours a la Cape par la violence de vents de Sudest qui impechaut de doubler le Cap et laij a faire de l’ eau parles hauts, ce qui l’ oblige de la faire cil fatter.’
‘Le Sousigne vous prie Messieurs Cetté garde a losel ces considerations de permettre quil se procúre des vivres de l énu, et du bois, et des provisons pour Son Equipage et fatale l et les Secoúrs necessaires a la secrete duo N:re Le deux Freres a fin qúil puisse Suirze promptement Sa destination poir Dellagoa et férés justice.’
’/:onderstond:/’
‘a Bord du V:aux Imperial Les deux Freres la 15 avril 1782. /:was geteek::/ Cornelis Bart.’
Waarop is goed gedagt aan den Supp:lt te permitteeren Zig alhier van water en brandhout mitstgaders de benoodigde victualiën voor desselfs Equipagie te voorsien en Sig dus in Staat te Stellen desselfs Rheijse van hier verder naar Rio de lagoa te kunnen vervorderen.
Sijnde Laatstelijk op het diendweegen door den Heer Commissaris Percheron gedaan verzoek beslooten aan den zelven tot behoef zijner allershcristelijkste Majesteids Scheepen de quantiteijd van Zeeventig Leggers ordinaire wijn teegens 45 Rijxdaalders de legger uijt ‘S Compagnies Wijnkelder te laaten verstrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Daage en Jaare voorsz
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: le Suëur
C. 162, pp. 162-165.¶
Dingsdag den {17820416} 16 April 1782,
‘S voormiddags alle present uijtgenoomen den Heer Collonel Robbert Jacob Gordon en E: Secretaris Oloff Martini Bergh beijde mits Indispositie.
Wierd door den Heer Gouverneur te kennen gegeeven hoe dat zijn Edele was geinformeerd dat de gantsche lading van het op den 12:e deezer hier gearriveerde Portugees particulier Schip Senhor do Bonfia S:t Maria door de Franssen voor ‘S Konings Reecq: was ingekogt, om met haar hier leggende Scheepen naar Mauritius zoo ten behoeve der Colonie als zijner Majesteits Esquaders aldaar te werden vervoerd.
Dat het ged:e Portugees Scheepje dus leedig van hier Staande te vertrecken deeze geleegendheijd hem Heere Gouverneur favorabel komende toe te Scheijnen om de fijne Thee en andere goederen dewelke alhier Soo uijt de naderhand door den vijand vervoerde Chinase Retourscheepen de Paarl , Honcoop en Hoogcarspel als uijt het verbrande Schip Middelburg zijn ontlost, naar Nederland te kunnen afzenden, zijn Edele dierhalven deeze zijne bedenking aan dezer Rade quam voor te draagen en Sustineerende dat ingevalle men hier in mogte reusseeren als dan wel ruijm de helft der voorsz: Chinaasse goederen in het voorsz: Scheepje zoude kunnen werden afgelaaden, waar op overwoogen zijnde dat voor zo veel men zulx voor als nog kan nagaan, zig geen andere of betere geleegendheijd zal voor doen, om de meerm: hier ontlost Thee en Verdere Cinaasse goederen anders dan door middel van neutrale Scheepen van hier naar Europa te kunnen afsenden oversulx eenpariglijk is beslooten, den Heer Independent Fiscaal M:r Willem Cornelis Boers en E: Coopman en Keldermeester Jacobus Johannis Le Sueur te Committeeren om na dat alvorens by Examinatie der documenten van het Portugees Scheepje, zullen hebben bevonden het zelve te weezen in die Termen, om ter zaake voorsz: gerustelijk met dies hoofden een engagement te kunnen aangaan als dan met dezelve in onderhandeling te treeden, hoedanig men op de voordeeligste wijze voor d’ E’ Comp: met dezelve zouden kunnen overeen koomen om zo veel van de voorsz: hier ontloste Chinase goederen als het meerm: Scheepje Senhor de Bonfia S:ta Maria zal kunnen neemen, naar zodanige plaats ofte Haaven als vervolgens zal werden beslooten over te voeren; Sullende op het hieromtrend door de ged: Heeren Boers en Le Sueur te doene Rapport zodanig nader en Formeel besluijt werden genoomen, als men ten meesten dienste der E Compagnie zal vinden te behooren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten daage en Jaare voorsz
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 166-193.¶
Donderdag den {17820418} 18 april 1782.
‘S voormiddags alle present ExCeptis den Heer Collonel Robbert Jacob Gordon en den E Coopman en Secretaris deeses Raads Oloff Martini Bergh beijde mits Indispositie.
Communiceerde den Heere Gouverneur ter vergadering dat door zijn Excellentie den thans hier aanweezende Heer de Bussij Lieutenant generaal en Cheff over zijn Allerchristelijke Majesteits Zee- en Landmagt in Indiën op gisteren aan zijn Edele was overhandigd eene Missive, houdende verzoek dat hij Heer Gouverneur geliefde, die ordre te Stellen waar bij wierde belet, dat geene der hier ter Rheede leggende vreemde Scheepen, van wat natie dezelve ook zoude mogen zijn, naar eenige Plaatsen inde Indiën bestemd deeze Rheede quamen te verlaaten voor en aleer hij Heer de Bussij met de Franssen Scheepen tot zijn Expeditie gehoorende van hier zoude weezen vertrocken en wel Expresse niet eerder dan drie daagen na het depart der Fransse Scheepen, het welk op den 25 st deezer maand was bepaald.
dat hij Heer Gouverneur hier op aan voorm: Heer de Bussij hebbende te kennen gegeeven, dat dewijl dit een zaak was de gantsche Regeering hier betreffende, aan welke het zelve zoude voordraagen overzulx de voorsz: Missive thans in Raade quam te Produceeren, luijdende dezelve als volgd.
‘Monsieur le Baron.’
‘Je vous prie de Vouloir bien donner vos ordres qu’ acun vaisseau de quelque nation qu il soit, na Sorte de votre bay e pour aller Soit aux Isle de France , de Bourbon , aux côtes Cormandel aux a Malabar a Mosambique ou a la Chine , que prealablement je ne Sois Sorte avec toute l expedition des Vaisseaux de Sa majeste tres Chretiënne et que les d:ts Vaisseaux cij dessus ne puisse sortir que trois jours aprés mon de parte, fixé du 25 de ce mois pour l’ ordre que vousaurés la conté de donner ne Sord par compres le V:aux allants in Europe. Jaij l’ honneur d’ etre avec les Sentiments de la Consideration la plus distinquee’
’/:onderstond:/’
‘Monsieur Le Baron, votre tres humble et tres obeissant Serviteur/:geteekend:/ Bussij /:in margine:/ au Cap de Bonne Esperance le 17: avril 1782.’
Na Lecture van welke Missive den Heer Gouverneur verder geliefde te remarqueeren, dat hoe zeer ook het weederzijds belang allesints vorderde dat voor de veijligheijd der hier zijnde Scheepen onser geallieerdens wierde gesorgd, en derhalven voornamentlijk diende te werden genoomen de noodige Præcautiën omme te verhinderen alle weegen en middelen, waar door aan den Vijand eenige kundschap van dezelve Soude kunnen werden toegebragt, en men dierhalven met reeden niet Soude kunnen weijgeren te voldoen aan het eerste Lid van het bovengem: verzoek van den Heer de Bussij om namentlijk te beletten dat geene die thans aanweezende uijtkoomende Deensse Scheepen deeze Rheede koomen te verlaaten, voordat de Franse Scheepen onder den heer de Bussij van hier zullen weesen vertrecken; zijn Edele egter belangende het Tweede lid van dat verzoek, te weeten dat Sulx wel Expresselijk niet eerder Souden moogen geschieden, dan drie daagen na het depart der Fransse Scheepen van begrip was.-
dat ofschoon wel volgens de brief van de Heer Bussij het vertrek der Fransse Scheepen op den 25 deezer maand was bepaald geworden het egter voor al in dit Jegenswoordig Jaargetij ligtelijk Soude kunnen gebeuren dat die Scheepen door Contrarie winden belet om te kunnen vertrekken dus langer dan den voorsz: tijd alhier werden opgehouden.
dat zig vervolgens eene geleegendheijd voor de Scheepen opdoende om van de Rheede te kunnen zeijlen, waar van de uijtkoomende Deensse Scheepen, ingevalle aan dezelve wierde verbooden niet eerder dan drie daagen na het depart der Franssen der Rheede te moogen verlaaten, Sig als dan niet meede zouden moogen bedienen, die Scheepen dus naderhand nog lange te vergeefs eene andere en nader Occagie tot derzelver vertrek zouden moeten blijven afwagten in dees tijd van ‘t Jaar dat de ZO:telijke Winden tot het uijtzijlen deezer Baaij dienlijk zeer Schaars waaijen, waar door die Scheepen dan bij het zoo na aanschietend winter Saijsoen Somwijlen aan veele perijkulen ter deezer Rheede konden blijven g’ Exponeerd: Weshalven Welopgem: Heer Gouverneur in Consideratie gaf, hoedanig op het voorsz: verzoek van den Heer de Bussij diende te werden gedisponeerd; waarop door alle de presente heeren Leeden eenparig Sijnde g’ avoueerd de Reedenen en Consideratiën van den heere Gouverneur, beslooten is, in het verzoek van de heer de Bussij soo verre te bewilligen, dat de alhier aanweesende en naar Indien gedestineerde Deensse Comp:s en particuliere Scheepen Tranquebar , Roepstorf en Constantia , nog tot het uijteijnde deezer maand zullen werden aangehouden, in welken tusschen tijd men vertrouwd, dat de Heer de Bussij met de fransse Scheepen onder desselfs bevel, wel van hier Sullen vertrekken, des de Capitains der voorm: drie densse Scheepen uijt naam deezer Regeering zullen werden aangekondigd, voor dien tijd deeze Rheede niet te verlaaten; en van welk Besluijt aan voormelden heer de Bussij kennis zal werden gegeeven.
Hier na meede geleezen zijnde het onderstaande Request door den Commandeur van het te Rheede leggende Deensch Konings Schip Wagerin de Heer Andreas Billij aan dezen Raade gepresenteerd
Aan den Wel Edelen Gestrenge Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinaires van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb Raad van Politie dezes Gouvernements.
‘Wel Edele Gestr Heer en E: Agtb Heeren!’
‘Geeft met de vereijschte Eerbied te kennen Uwel E Gestr en E agtb: onderdanigen Dienaar Andreas Bellij Commandeur Capitain op ‘t Deensch koninglijke Schip van Oorlog de Wagrien leggend ter rheede alhier geankert.’
‘Dat op de herwaards Rheijse van Tranquebar een der Scheeps Stuurlieden op des Supp:lts voorsz: onder hebbende Bodem is koomen te overleijden en den Suppl:t niet wel de rheijse durvende onderneemen Sonder dat die vacant gewordene Plaats behoorlijk zal weezen voorsien te meer daar de Posten van Officieren maar zeer bepaald zijn geworden Soo is’t dat den Suppl:t met Schuldige Eerbied hem is keerende tot Uwel Ed: gestrenge en E Agtbare ootmoedig verzoekende dat het van derzelver welbehagen gelieven te zijn hem Supp:lt te adsisteeren met een van derzelver alhier aanwesende Stuurlieden op dat de Supp:lt daar door in staat werde gesteld, door hoogst derzelve gunste zyne rheijse Spoedig te kunnen voortzetten.’
’/:onder Stond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ A: Bille’
Soo is, bij overweeging dat vermits Seedert het ongeval der inde Saldanhabaaij geleegen hebbende Retour Scheepen de Paarl , Honcoop , Middelburg , Hoogcarspel en de Dankbaarheijd , verscheydene der op die bodems bescheijden geweest Sijnde Stuurlieden zig alhier buijten Emploij bevinden, en overzulx gevoeglijk kunnen werden gemist; verstaan, een dier Stuurlieden, daar toe inclineerende uijt den Dienst der E Comp: t’ ontslaan en aan denzelven te permitteeren, met het ged: Deensch Ship Wagerien naar Europa over te vaaren.
Waarna door welgem: Heer Gouverneuur aan de leeden deezes Raads wierd geCommuniceerd dat door den Heer Independent fiscaal M:r Willem Cornelis Boers en E Coopman en Keldermeester M:r Jacobus Johannes Lesueur aan zijn Edele Waaren overhandigd de Papieren door den SuperCarga van de Portugeese Scheepje Senhor de Bomfia S:t Maria , Caetano Januario de Souza aan haar g’exhibeert en van de welke zij de voornaamste als het Passeport en Instructie in de Fransse Taal hadden doen overzetten en dat voorts door dezelve E E gecommitteerdens aan hem Heere Gouverneur was te kennen gegeeven dat zij naar Examinatie van dezelve Papieren, dewelke aan haar waaren voorgekoomen zig in de verEijschte ordre te bevinden, geen Swarigheijd hadde gemaakt om provisioneel en onder approbatie van dezen Raade te maaken Sodanige Schickingen en arrangementen als waar van zijlieden insgelijks eene zoo door hunlieden als door voorm: SuperCarga geteekend Exemplaar aan zijn Edele hadden overgegeeven, als thans neevens het bovengem: Passeport en Instructie quam over te leggen en alle welke papieren aldus waaren luijdende.
‘Au Bureau du Secretaire d’ Etat au livre de passe ports Folio 50 la presente est enregistrees au Palais de Nostra Senhora de ajudas le primo Dec: 1781.’
‘Joseph Leitgeb:’
‘Martinho de Mello e Castro Ministre et Secretaire d’ Etat de Sa majeste fidelle Pourtes affaires de Marine & des domains Ultramer’
‘font scavoir atous qui verron ce passeport, que le navire nommee Senhor de Bomfin et Santa Maria , Capitaine Lieutenant Philippe Nerijda Silva et Senhors Caettano José de Souza et Fils, Portugeus et Sujets deces Roijaumes font voijage de la ville de Lisbonne pour l’ Isle de Madeire , Cap de bonne Esperance et Madras et de retour pour la ditte ville de Lisbonne Sans quil y ait aucum Etranger, interessés dans le dit navire comme il peut recontrer dans Son voijage de Sortie ou de retour dans les different mers ou / ports quilque chefs ou officiers de vaisseaux et autres embarcations dece meme nation, sa majeste ordonnent aux dit de ne luij mettre aucun empechement.’
‘Et recommandent aux armees Escadres, et inbarcations des RoiS princes Republiques, Puissances, amis et allies de celle couronne de ne le Contraindre de poursuivre Son voyage, mais au Contraire de luij donner assistance et faveur de ce qui l’ aura besoin dans la certitude d’ unegal traitement envers les recommandeés de leur princes.’
‘Enfoij de quoy jai fait donner ce passeport, Signe de ma main et scelle du grand Sceaux des armes Roijalles.’
‘Donne ‘au palais de Nostra Senh:ra de ajuda ce 18 Decembre de l’ anne de J. Christ. 1781.’
‘Signe mart: de mello et Castro par ordre de Son Excellence Jose Gomes da Costa’
’/:in margine:/ Traduction Veritable mot pour mot de l’ original Portugais /:geteekend:/ Jean Dubonaire’
‘Instructions pour la conduite des Sujets de celle courenne Negociants, proprietaires, capitaines et maitre de Navires pour la Sureté de leur Commerce Maritime et libre Navigation aux ports Etrangers, formees par le Conseil de negoce de ces Roijaumes et Ses domaines, par ordre de sa majesté conjointement avec le Secretaire d’ Etat des affaires de la Marine & Domains ultra mer.’
‘article p:mo Les navires et embarcations des Sujets portugais peurent Librement et Surement naviguer Sous pavillon national et entrer non Seulement dans les ports des puissances neutres mais aussi avec celles actuellement en guerre, et Sortir des uns pour aller aux autres, que ne Sont point des Colonies Britannique D’amerique ou des places bloquees attacques ou assiegnées par mer ou parterre en ne portent dans les dits ports des puissances en guerre, des munitions de guerrre cest àdire armes a feuet blanches offensives ou diffensiv artillerie poudre balle et toutes qualite d’ ammunitions de guerre, Bois de Construction, agrez et autre genre de fourniture p:r la marine propre pour la Construction et armemant des navires et generalement tout a qui regard le Service de guerre Soit de mer ou de la terre a L’ exception des quantites necessaire et proportiones a la Consommation de leur voijages respectif & pour leur propre defense.’
‘2: Toules les autres Marchandise effects et genre Sans distinction que ne Sont point addresses aux Colonies britanniques D’ amerique , ou de la transportés quoij que appartenants au Sujets des puissances en guerre, peuvent Librement etre transportes dans les navires et embarquation portugais abord des quels elles jouissent de la protection du pavillon de la nation comme Sielles appartenoit au Sujets de Cette Couronne en observante Les Regles Suivants que tout fois les Susdit naviree et Embarcations Sortent des Ports de ce roijaume d’ avoir Soin de Se munir a bord de preuves authentique qu ils appartient veritablement aus Sujets de Sa majeste resident dans ses domains Scav: Un passeport royal passé non Seulement pour ce voyage d’ aller et de retour mais renouvelles dans le bureau de L’ Etat pour celles qui Suirront. Un Certificat des officiers du bureau de Consullat de Sortie comme il’sont expedies la quantité et qualite de marchandise declarés aux levre de carguason du navire connoissement de la Carguason declarés en general ou en gros Suivant la Coutume, les marchandise Embarquees le nom du chargeur, ou chargeurs la personne ou personnes a qui adresSeés le port destinees, Etque le Capitain Supercarque et au moins les deuxsiers de Son Equipage soient sujets de La Majesté naturels ou naturalises dans ce Royaume’
‘3:e Dans le cas cependant que les ses dits embarcations portugais se trouvent en grand besoin aux ports des puissances neutres ou en guerre, ils peuvent prendre aleur Services les Etranger, qui leur Seront necessaire en prenant des dits port des Justification et enseignements precis pour prouver les Justi motifs qui lesont obligés a se Servir des dits Etrangers.’
‘4:me Tous les vaisseaux qui auront été construit dans les ports des puissances en guerre et que de puis la presente guerre entre eux auront eté legalement achettés par les Sujets Portugais , doirent avoir a leur bord non Seulement le passeport Royal de Sa majesté et les documents cij dessus Indique mais aussi un Billet de Vente constituant la Legitimite de Lachat.’
‘5: les Capitaines et maitres doirent prendre bien garde de nepas avoir des connoissements Polices & autrés Documents maritimes en Duplicate, qui les rendront Suspect et qui leur chargement soit Consignes par des personnes Convenable’
‘6: Il est egalement Indispensable que les meme Capitaines et maitres portent une Charte de fretement, que le navire Soit fretté en entier ou engrande party mais au Cas de Setre mis enchargement pour recevoir de divers alors il Sussit les connoissements pour prouver le Contract fait entre le maitre & les proprietaires du chargement.’
‘7: Si le proprietaire de Marchandizes Lors du chargement Indique un port pour la Vente & une autre port plus Eloignes par Speculation de chercher La Vente plus avantageuse, ou pour quelque autre commodite L’un et L’autre Port doit etre declarer et Expecifies dans une Seule charte defretement ou Connoissement et non en deux different Document observant la meme precaution dans la facture pour quil ne se trouve aucune differance entre la Charte de fretement ou Connoissement avec lcelle’
‘8: les Embarcations Portugais qui auront decharges toute ou partie de leur Carguaison dans quelque Port Etranger et desirant retourner dans ces Roijaumes ou quelque autre, doivent avoir leur manifest et Depeches de Coutume, qui de signe leport dou ils viennent et le dernier Port de leur Destination, et la qualité de la carguaison qu ils portent ou en levent’
‘9: Les Capitaines et maitres de navires Lors du rencontre des embarcations des puissances enguerre doivent conserver leurs papiers sans en jetter de la mer pour eviter tout Soupcon qui peut tourner aleur prejudice.’
‘10: Tous les Propriëtaires capitaines et maitres des navires et Embarcations Marchand qui navigent aux ports Etrangers doivent avant de Sorter de ces Roijaumes, faire leur arrangement, par ecrit avec les matelosts & autres gens de leur Equipagie, ij declarant les gages et les conditions qui Sont arrangés pour l’aller et le Retour avec la signatur au bas, d’ unchacun de leur accord Lequel Contract ainsij executes doivent etre presentés au Conseil de negoce ou au majistrats des ports d’ ou ils Sortent pour etre reconnus et authorises pour en faire toute foij et valeur pour proceder avec au pres des majistrats des places, ou ils setrouvent tout ce que met effet au meme contract peut le convenir et pour proceder avec titre authenticque contre les dits matelots ou le autre personne de leur partij en cas d’ absence ou de fuite.’
‘11: Les Embarcations Portugais qui Tront posser le detroit de Gibraltar soit du cote de l’ ocean, ou de la mediterraneé peuvent le faire librement aijant leurs papiers et Carquaison en la forme cu dessus en evitant a l’ entree du detroit toute occasion de Soupcon avec la place de Gibraltar pendant quille Sera bloquee’
‘Les Sujets de cette couronne observant fidellement tous le points indiques dans les precedents articles peuvent etre assurés de meriter le roijal Protection effective de sa majeste en tout les cas qui contraint ou qui embarassente la liberté deleur navigation et commerce et aijant recours dans les Sus dits cas a ce Conseil avec leur representations et documens Legale, pour que par les memes ils peuvent parvenir a la Precence Royal de Lamajeste.’
‘Et pour que tous en Soient Instruits le conseil de Commerces deces Roijaumes et Ses domaines a fait public les presentes Instructions signe par le President et le Secretaire deputé /:get:/ Joao Henrique de Souza Theotonio Gomes de Carvalho.’
‘Veritable Traducton mot pour mot d’ l’ original Portugais /geteek/ Jean Debonaire’
‘Sous l’ approbation du Gouverneur et Contseil et ainsi sans etre oblige de remplices offres Soavantis, si par hazard elles ni Seroients pas approuvees on fait des reponses ou propositions Soivantes.’
‘Articles du Frettiments du vaisseau Senhor de Bonfin et S:ta Maria Commande par le Capitaine Philippe Nerey de Sylva et S:r Supercargue Caetano Januaro de Souza’
‘
| Art: 1 | |
| ad Art. 1: accordée | On payera pour le frettement du vaisseau entier excepte des chambres pour le Capitaine Supercarque et les Officiers, et la place qu on aura besoin pour placer l approvisionement de l Equipage la Somme de quarante mille Piastres grand le cargaison pourra etre dechargeé a lisbonne et ainse pour le frettement du vaissau d' ici jusqua lisbonne mais quand le Consul de la nation Hollandoise ou quelque autre charge des affairs de la Compagnie Hollandoise de Indes trouveroint bon de faire passer le vausseau avec Sa cargaison pour la Hollande allors dans ce cas la d' icij Jusqu a Amsterdam la Somme de quarante et cinqmille Piasters outre une benefice ou Remuneration de huit cent Piasters pour le Capitaine qui Commande le Vaisseau la quelle Somme et remuniration en toutes les deux cas deva etre payé dans Six mois de temps apres le de barquement de la Carguason soit que ce debarquement Se fasse a Lisbonne Soit a Amsterdam . |
| Art: 2 | |
| ad Art. 2: accordée | Toutes les araries accoummes Seront pour Compte des Fretteurs excepte lequi Seroit cause par la faute ou negligence du Capitaine ou officiers du vaisseau. |
| Art: 3 | |
| ad Art. 3: accordée | Les Fretteurs seront oblige de Charger le vaisseau et ausi de le mettre en etat de aller en mer avant le 15: du mois de may prochain |
| Art: 4 | |
| ad Art. 4: accordée/: en daaronder met de eijgenhandige bijvoeging van den Wel Edelen Gestr: Heer gouverneur J: V: Plettenberg NB Le Vaisseau etant per du par accident onne paijerarein du fret. | Quand le vaisseau malheureusement renoit se perdre par un accident quelque onpayera la motie du Fret mais quand cela Seroit arrive par la faute ou negligence du Capitaine ou d' autres Officiers, on ne payera rien du Fret Stipule non Seulement, mais les Chargant ou le Comptoire de messieurs Souza et Fils a Lisbonne Seront oblige de payer toutes les marchandises selon Le prix de la Facture |
| Art: 5 | |
| ad Art 5: accordée | Quand le vaisseau Servit pris par un Corsaire ou autre Vaisseau Anglois apres qu on auradresse les papier, comme le Cognoscement la Factuure &:a Selon legre de Supercarque Monsieur Caetano Januario de Sousa et la Cargaison resteroite dans les mains des anglois Sans etre rendu ala reclame qu on Sera oblige a faire on n' aura pas le droit d' exiger la moindre chose du Fret Stipule non Seulement, mais on s'engage de payer dans a Cas la ala Compagnie Hollandoise la Somme de Cinquante mille ecus pour un dedomagement |
| Art: 6 | |
| ad Art 6: accordée | En cas quon rencontera quelque Corsayre ou autres vaisseau meme Sil seroit anglois qui volera ou prandra une parti de la cargaison tout cela Sera pour le Compte de la Compagnie |
| Art: 7 | |
| ad Art 7: accordée | Les droit de la Douane a Lisbonne Seront pour le Comte de la Compagnie Hollandoise |
| Art: 8 | |
| ad art 8: accordée Tout sous Contition Sus mentionee aranque et accordee parnous sousignees dargees de Cette commission la par Le gouverneur & Conseil. au Cap le 17: avril 1782: /was geteekend:/ W: C: Boers, J: J: Le Suëur Caetano Januario de Souza. /:waaronder:/ | Quand le vaisseau Seroit pris par les anglois et a meme dans un port quel conque ou arrete en mer pour quel que temps, et il seroit rendu apres Sauffles dommages occasionneés par le retardement Seront pour le Comte de la Compagnie Hollandoise |
| door den WelEdelen Gestr: Heere Gouverneur J: v: Plettenberg eygenhandig is gesteld:/ on lui donnera une Assignation Sur la Compagnie des Indis payable a Six mois apres le debarquement de Son Cargasoin. |
| Art: 1 | |
| ad Art. 1: accordée | On payera pour le frettement du vaisseau entier excepte des chambres pour le Capitaine Supercarque et les Officiers, et la place qu on aura besoin pour placer l approvisionement de l Equipage la Somme de quarante mille Piastres grand le cargaison pourra etre dechargeé a lisbonne et ainse pour le frettement du vaissau d' ici jusqua lisbonne mais quand le Consul de la nation Hollandoise ou quelque autre charge des affairs de la Compagnie Hollandoise de Indes trouveroint bon de faire passer le vausseau avec Sa cargaison pour la Hollande allors dans ce cas la d' icij Jusqu a Amsterdam la Somme de quarante et cinqmille Piasters outre une benefice ou Remuneration de huit cent Piasters pour le Capitaine qui Commande le Vaisseau la quelle Somme et remuniration en toutes les deux cas deva etre payé dans Six mois de temps apres le de barquement de la Carguason soit que ce debarquement Se fasse a Lisbonne Soit a Amsterdam . |
| Art: 2 | |
| ad Art. 2: accordée | Toutes les araries accoummes Seront pour Compte des Fretteurs excepte lequi Seroit cause par la faute ou negligence du Capitaine ou officiers du vaisseau. |
| Art: 3 | |
| ad Art. 3: accordée | Les Fretteurs seront oblige de Charger le vaisseau et ausi de le mettre en etat de aller en mer avant le 15: du mois de may prochain |
| Art: 4 | |
| ad Art. 4: accordée/: en daaronder met de eijgenhandige bijvoeging van den Wel Edelen Gestr: Heer gouverneur J: V: Plettenberg NB Le Vaisseau etant per du par accident onne paijerarein du fret. | Quand le vaisseau malheureusement renoit se perdre par un accident quelque onpayera la motie du Fret mais quand cela Seroit arrive par la faute ou negligence du Capitaine ou d' autres Officiers, on ne payera rien du Fret Stipule non Seulement, mais les Chargant ou le Comptoire de messieurs Souza et Fils a Lisbonne Seront oblige de payer toutes les marchandises selon Le prix de la Facture |
| Art: 5 | |
| ad Art 5: accordée | Quand le vaisseau Servit pris par un Corsaire ou autre Vaisseau Anglois apres qu on auradresse les papier, comme le Cognoscement la Factuure &:a Selon legre de Supercarque Monsieur Caetano Januario de Sousa et la Cargaison resteroite dans les mains des anglois Sans etre rendu ala reclame qu on Sera oblige a faire on n' aura pas le droit d' exiger la moindre chose du Fret Stipule non Seulement, mais on s'engage de payer dans a Cas la ala Compagnie Hollandoise la Somme de Cinquante mille ecus pour un dedomagement |
| Art: 6 | |
| ad Art 6: accordée | En cas quon rencontera quelque Corsayre ou autres vaisseau meme Sil seroit anglois qui volera ou prandra une parti de la cargaison tout cela Sera pour le Compte de la Compagnie |
| Art: 7 | |
| ad Art 7: accordée | Les droit de la Douane a Lisbonne Seront pour le Comte de la Compagnie Hollandoise |
| Art: 8 | |
| ad art 8: accordée Tout sous Contition Sus mentionee aranque et accordee parnous sousignees dargees de Cette commission la par Le gouverneur & Conseil. au Cap le 17: avril 1782: /was geteekend:/ W: C: Boers, J: J: Le Suëur Caetano Januario de Souza. /:waaronder:/ | Quand le vaisseau Seroit pris par les anglois et a meme dans un port quel conque ou arrete en mer pour quel que temps, et il seroit rendu apres Sauffles dommages occasionneés par le retardement Seront pour le Comte de la Compagnie Hollandoise |
| door den WelEdelen Gestr: Heere Gouverneur J: v: Plettenberg eygenhandig is gesteld:/ on lui donnera une Assignation Sur la Compagnie des Indis payable a Six mois apres le debarquement de Son Cargasoin. |
Welk een en ander met de vereyschte attentie g’Examineerd en aan alle de leeden des Raads insgelyx toegescheenen zijnde dat dezelve Papieren waren inzodanige goede Ordre dat men uijt dien hoofde geen Swarigheid behoefde te maaken om met de voorm: Super Carga een formeel arrangement te maaken omtrent het huuren voor Reecq: der E: Compagnie van desselfs geciteerde Schip; Soo is ofschoon de voor de vragt gevorderde Somma van 45000 Ryxdaalders wel hoog te staan komt egter daar tegen wederom geconsidereerd.
Dat de alhier uijt de Chinase Retour Scheepen ontlost goederen nog langer ter dezer plaatse koomende te verblijven, het renteloos leggen van dusdanig important Capitaal als waarin die goederen koomen te bestaan, niet dan tot merkelyk nadeel voor d’ E Compagnie zoude komen te verstrecken.
dat ook de Thee door haare natuurlyke Eygenschap hoe ouder hoe meerder in deugd komende afte neemen, zulx meede geen geringe vermindering aan derzelver waarde zal koomen te veroorzaaken.
En dat in de derde plaatse het Seer onzeeker blyft of en wanneer zig de geleegendheijd zal voordoen, om meergem: goederen van hier te kunnen afzenden.
En dierhalven Eenpariglijk goedgevonden en beslooten om het voorm: Scheepje Senhor de Bomfia S:ta Maria voor reecq: der E Comp:ie ter aflading der alhier aan handen zijnde Chinaase goederen van den Voorm:e SuperCarga te huuren en mitsdien t’ approbeeren de resp: Poincten en Articulen tusschen voorm: Heeren Boers en LeSueur en SuperCargo Caetano Januario de Souza ontworpen, en door hunl: gezamentlijk op gisteren den 17 Deezer Onderteekend, met der byvoeging en verandering nogthans, als door den Heer Gouverneur selve met volkoomen toestemming van meerm: SuperCargo is gemaakt geworden en Eyndelyk de Heeren Boers en LeSueur te Authoriseeren om in Conformité van den inhoud van dezelve articulen voor gecommitteerde Leeden uijt den Raad van Justitie deezes Gouvernements in den Naame dezes Raads te passeeren, en te teekenen zodanige acte ofte actens, als tot het finaal accomplissement dezer zaak zal werden geoordeeld te behooren.
Den Schipper van het Batavias Retourschip d’ Indiaan alhier zijnde komen te overleijden is het Commando op dien Bodem als Gezaghebber opgedragen, aan den daar op bescheiden Opperstuurman Barend Barendse aan wien gedagte kiel met dies ap- en dependentie overzulx volgens d’ ordre der E: Comp: behoorlijk zal werden overgegeeven.
Door den Franssen Commissaris de Marine de Heer Percheron verzoek zijnde gedaan, om eenige Quantiteit Erwten en Boonen voor ‘S Konings Reecq: is dierhalven goedgevonden aan gedagte Heer Percheron het benodigde daar van uijt ‘S Compagnies Maguazijnen, te weeten d’ Erwten teegens 5 1/2 en de Boonen teegens 4 1/2 Ryx:s te laaten verstrekken.
Synde Laatstelyk geleesen de Requesten van den Oud Schipper der E Compagnie Jurriaan Verburg dien als Passagier met het Freguat de Herstelder van Batavia alhier is aangeland.
Den Constabelsmaat van het inde Saldanhabaay verbrand Chinas Retour Schip Middelburg David Vis.
Den Persoon van George Hendrik Dieffenbagh die als quartiermeester op ‘S E Compagnies Equipagie werf is bescheijden geweest.
Welke Persoonen verzoek koomende te doen om derzelver voorgenoomene Voijagiën naar Europa , mits ontstentenisse van geleegendheyd met ‘S Compagnies Scheepen, p:r de aanweesende Deense Retour Scheepen te moogen vervorderen; is zulx om de reedenen waarop hun verzoek is gegrond, aan dezelve geaccordeerd.
Terwyl op het meede in Scriptis gedaan Supplicq door de Weduwe wylen den Oud burgerraad Jacobus Alexander La Febre aan dezelve is toegestaan haar Twee zoons, in naamen Gysbert en Johannis Carolus La Febre met het Deens Compagnies Schip de Croon Prins na Europa over te Zenden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur mij Present J A Horak E: Clercq
C. 162, pp. 194-207.¶
Dingsdag den {17820423} 23 apr: 1782.
‘S voormiddags alle present.
Den Heer Secunde Pieter Hacker neevens de verdere E: E: Commissarissen van ‘t Hospitaal ter voldoening aan het Sub dato 2:en deezer genoomen besluijt heeden ingediend hebbende het volgende berigt
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Nederlands India Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien beneevens den Edelen Agtbaaren Politicquen Raad.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb Heeren!’
‘Uwe Wel Edele Gestr en Edele agtb: by besluyt van den 9: deezer Maand ons ondergeteek: Commissarissen van ‘S Comp:s Hospitaal alhier hebbende gelieven op te dragen, om vervolgens berigt te doen waar en hoe best dienlijk zoude weezen om ‘S E Comp: Zieken tegenswoordig in ‘t Epidemicque Huijs van het Nieuwe Hospitaal leggende, te verplaatsen, vermits dat gebouw moet werden ontruijmt Soo hebben wij d’ Eer te Seggen dat het Oude Hospitaal door ons bezigtigt zynde het zelve ten eenemaal irreparabel bevonden hebben en tot niet het minste gebruijk dienen kan, en overzulx de Reparatie principaal het houtwerk daartoe aan handen eens weezende waar van men zig ontbloot vind, niet waardig zoude zijn, dat daar aan zoude werden verbruijkt’
‘Verders de Caab rond gegaan zijnde hebben wij geen plaats ofte pakhuijsen die tot plaatzing der zieken ruijm en groot genoeg zijn, kunnen vinden dog wij hebben de Soogenaamde zijde Spinderij of koorn Pakhuijs van D E: Compagnie besigtigt, dat in drie verdiepingen bestaat, zeer goed en bruijkbaar bevonden, en zoude in het selve wel 400 Sieken kunnen geborgen worden, mits het graan daarin leggende sal moeten worden verplaatst kunnende het daar annex staande kleijne gebouw Seer goed , so tot een Combuijs als tot Lijfberging der bediendens van ‘t Hospitaal dienen mits dat aan de daar in staande Schoorsteen een klijne verandering ende gemakhuijsjes op de agterplaats werden gereed gemaakt eijndelijk hebben wij in ‘S E: Comp: Slaven Logie de Bandieten Zolder daar teegenswoordig geen bandieten op zyn meede zeer goed bevonden voor impotente die ligte wonden hebben, engaande en Staande zijn en daar wel bijna Een Hondert Stux zoude kunnen werden geplaatst en soude den Apotheecq in’t oude Hospitaal die onder dubbelt plat is en ontruijmt word, wel voor 100 Sieken nog plaats zijn’
‘Verhoopende hier meede aan d’ geeerde Intentie van Uwe Wel Edele Gestr: en E Agtb:e voldaan te hebben laaten wij deesen dienen voor Eerbiedig berigt’
’/:Onder Stond:/’
‘Wel Edele Gestr: Heer en Edele Agtb: Heeren. Uwe Wel Edele Gestr: en E Agtb: Seer ootmoedige Dienaaren /: was Geteekend:/ P: Hacker’
‘R: J: Gordon S: V: Echten P: Domus’
So is goedgedagt het graan magazijn der E Comp: het welk in vroeger tijden tot een zijde Spinderij heeft gediend neevens de andere opgegevene appartementen tot Logement voor de Zieken te doen appropraeeren So en indiervoegen, als zulx bij het ged:e berigt werd voorgesteld.
Waar na door den Oud burgerraad Christiaan George Maasdorp als een der gepreviligeerde wijn Kopers wierd gepræsenteerd het onderStaande Request.
Aan den Wel Edelen Gestrenge Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinairis van Neederlands India Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb:e Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb Heeren!’
‘Geeft met diepen Eerbied en onderdanigheid te kennen Uwer Wel Edele Gestr en E: agtb: nederigen Dienaar den Oud Burgerraad en Ritmeester Christiaan George Maasdorp hoe hy Supp:lt reeds seedert verscheijde Jaaren herwaards zig met het inslaan en weeder uijtverkoopen van Caabse Wijnen bij de groot maat hebbende erneerd de Continuatie van dien met den aanvang van dit Jaar 1782 weederom van welopgemelden Heere Gouverneur heeft verzogt ende geobtineerd’
‘Dat hy Supp:lt gewoon zijnde volgens den debiet van voorige Jaaren Steeds een Calculatie te maaken, hoe veel wijnen in een rond Jaar ter uytverkooping nodig heeft en als dan in tijds den inkoop te doen overzulx zig daar na reguleerende ook in den voorl: Jaare geduurende dien tijd, dat de Wijnen alleen van buijten mogen werden opgereeden daar van niet meer van de Wijngaardeniers heeft ingeslaagen en doen oprijden als hij vermeijnde, gelijk bevorens ordinair te zullen kunnen debiteeren.’
‘dan den Suppl:t in den weinigen tijd van circa vier maanden van dit loopend Jaar, zo door het afzetten van een groote quantiteit wijnen aan de Veele aanweezende Vreemde Natiën Scheepen, als den Sterken dagelijksen vertier onder de Ingezeetenen deezer Plaats in deezen Jeegenswoordigen tijd, dat zig zoo veel vreemdelingen hier koomen te bevinden, en de Consumptie dus ook grooter zijnde, reets byna zoo veel wynen meer hebbende vernegotieerd, als hij anders ordinair gewoon is te debiteeren is den Supp:lt daar door in’t geval gebragt, dat hij nu reeds voor uijt ziet tot groot nadeel en ruine van hem Supp:lt /:als zynde de wyn negotie het eenigste middel van zijn bestaan, mits gebrek aan wijnen daar meede te zullen moeten uijtscheijden en Stille Staan, om reedenen dat bij placcaat in den Jaare 1765, alhier g’ emaneerd onder zeekere pœnaliteijten is geordonneerd ende bevoolen, dat alle de Wijngaardeniers gehouden zullen weezen, haare wijnen voortaan alleen van primo September af tot Ultimo Jann: daar aan volgende van buijten Caabwaards op te reijden en dus in dien tusschen tijd van Primo Februarij tot Ultimo Augustus toe door niemand eenige Wijnen herwaards moogen werden opgebragt des den Supp:t aan de Wetten en Ordonnantiën deezer Regeering met allen Eerbied onder worpen, geen middel weetende Sig weederom van de benodigde wijnen te kunnen voorsien tot preeventie van het nadeel, dat daar uijt voor zig en zijn talrijk Huijsgezin Zeeker moet ontstaan geen anderen weg voor hem open vind, dan zig in allen Ootmoed te wenden tot Uwe Wel Edele Gestr: en E Agtb: met zeer nedrig verzoek, dat het dezelve dog goedgunstig moge behagen hem Supp:lt om alle de bijgebragte reedenen in dit geval en voor dit maal van de voorsz: gestelde ordres te examineeren, en aan hem te permitteeren de nog benodigde Wijnen ter quantiteit van 50: a 60 Leggers van de resp:ven Wijngaardeniers te mogen inslaan, en herwaards doen opreijden; in welk geval den Supp:t Zig op het Sterkste is verbindende wanneer onder die Weijnen eenige van de Jongste vendange Zullen weezen, die alleen te zullen gebruijken tot uijtsluijtinge voor daaglijxe Consumtie onder de Particuliere Ingezeetenen alhier en van diezelve wijnen geen de minste quantiteijt aan de Scheepelingen bijzonder die van vreemde Natiën te debiteeren zig verder onderwerpende alle zodanige restrictiën als Uwe Wel Edele Gestr: en E Agtb: zullen gelieven goed te vinden daar omtrend te bepaalen.’
’/:onder Stond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ C: G: Maasdorp.’
Waar op best is gedagt dat tot voorkooming der quade gevolgen, dien men zoude te wagten hebben ingevalle aan den Supp:lt wierde geaccordeerd de bij hem benoodigde wijnen binnen den bepaalden tijd van buijten te doen opreijden, overzulx in’t diendweegen gedaan verzoek niet te treeden, dog dat om zijnen wijn handel ten gerieven der Ingezeetenen te kunnen aan de gang houden aan hem Maasdorp uijt ‘S E Comp:s Wijnkelders zal werden verstrekt de quantiteit van 40 leggers Ordinaire witte wijn teegens 40 Rijxd: per legger met deeze bepaaling egter dat daarvan niets zal mogen uijtgevoerd maar alles tot gerief deezer Caabse Ingeseetenen werden gedebiteerd.
Sijnde voorts mits ‘t gebrek bij d’ Ingezeetenen aan blaauw linnen, beslooten om van de thans in ‘S Comp: Pakhuijs aan handen zijnde blaauwe guineesen, een partij p:r publique Vendutie te laaten verkoopen.
En nadien behalven 5 kleine kassen met Papieren, dewelke voor het vaderland van Batavia zijn aangebragt met het particulier Schip de Hercules , zig alhier meede koomen te bevinden, een aantal van 38 zoo groote als kleine Cassen met Papieren van de Bataviase en Ceilonse Retourscheepen d’ Indiaan , Batavia , de Morgenster en Amsterdam , als meede nog eenig kleene Cassen en Pacquetten met papieren der door den Vijand uijt de Saldanhabaaij vervoerde Scheepen de Paarl , Honcoop , Hoog Carspel en de Dankbaarheijd , mitsg:s het aldaar verbrande Schip Middelburg en het onzeeker is, wanneer er eene geleegendheijd zal zijn dezelve met Schip of Scheepen der E Comp: naar ‘t Vaderland te kunnen voortzenden, heeft men dierhalven op de hier toegedaane offerte van den Commandeur van het ter Rheede leggend Deens Konings Schip Wagerin de Heer Bille beslooten alle de voorsz: Cassen en Pacquetten met Papieren met evengem: Bodem mitsgaders de deensche Asiatische Comp:s Scheepen de Ganges en de Croonprins naar Coppenhaagen te zenden en de Heeren Directeuren van Even gemelde Compagnie te verzoeken dezelve aan te houden tot dat nopens derzelver verder afzendinge naar Neederland aanschrijvens onzes Heeren Meesteren zullen hebben bekoomen.
Wyders is mits de bij d’ E: Comp:e benoodigt Zijnde Brandewyn goedgedagt de Ingezeetenen bij affixie van Billietten te doen verwittigen, dat de geene die eenige Brandewijn aan d’ E Comp: zullen kunnen leeveren zulx van heeden af bij den keldermeester zullen moeten koomen opgeeven.
Gelijk meede goed gevonden is om het bequaame vaatwerk het welk heeft gediend tot gebruijk op de hier aangehoudenen Retourscheepen Batavia , d’ Indiaan en Amsterdam en het welk alhier is afgescheept geworden als.
| van Batavia | 8: heele en 2 halve Leggers |
| van Indiaan | 6: heele leggers |
| van Amsterdam | 10: heele leggers |
| van Batavia | 8: heele en 2 halve Leggers |
| van Indiaan | 6: heele leggers |
| van Amsterdam | 10: heele leggers |
in Steede van het zelve volgens gewoonte onder Ultimo Augustus aanstaande p:r publicque Vendutie te laaten verkoopen, om reedenen als bij besluijt van den 9: dezer meede ten dienste der E Compagnie op de Cuijpers winkel tot het vervaardigen van mindere Fusten te doen emploijeeren.
Laatstelijk is op het diesweegens gedaan verzoek door den Burger Johan George Visser aan den zelven, om reedenen in zijn gedagte Request vermeld, permissie verleend, om per ‘t aanweezend Deens Konings Schip Wagerin naar Europa te moogen vertrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 208-213.¶
Donderdag den {17820425} 25 apr 1782.
‘S voormiddags alle present.
Heeft den Heer Gouverneur heeden ter vergadering te kennen gegeeven, dat wanneer de Overheeden der Scheepen de Indiaan en Batavia ordre hadden gesteld, om de nodige preparatiën te maaken ten eijnde met d’ eerst door komende goede wind onder Convoij der Fransse Konings Scheepen Le S:t Michel en L: Illustre van hier naar Mauritius te vertrekken, het volk van het ged: Schip d’ Indiaan volstrect had geweigerd hier toe handen aan ‘t werk te Slaan.
dat d’ overheeden van dien Bodem hem Heere Gouverneur zulx hebbende doen bekend maaken, met byvoeging harer bekommering dat dit onbehoorlijk gedoente des volks wel ligt van dat gevolg konde zijn dat dezelve tot verdere baldadigheeden quam over te slaan, zijn Edele hier op ten eersten een detachement van [.....] Militairen uyt dit Casteel onder een Capitain Lieutenant, en vaandrig naar voorm: Bodem had afgezonden, met ordre defacto op het selve over te gaan en bij aldien het volk hun niet goedwillig zoude willen laaten overkoomen en tot verdere extremiteiten overgaan dezelve als dan met geweld tot reeden te brengen.
Bij welke gedane Communicatie van den Heer Gouverneur door den Heer Independent Fiscaal m:r Willem Cornelis Boers wierd gevoegd, dat zijn E: van het voorsz: gebeurde meede kennisse bekoomen hebbende zig naar ‘t voorm: Schip d’ Indiaan had begeeven, om diesweegens behoorlijk onderzoek te doen, dog dat bij desselfs komst aan boord het volk alle met het verrigten van het Scheepswerk beesig waaren, en hij Heer Fiscaal nopens haare Weijgeringen om met het Schip naar Mauritius te vertrecken bevonden had zulks te weesen veroorzaakt door het begrip waar in zij waaren gevallen, dat bij hun arriviment te Mauritius in dienst der Franssen Soude moeten overgaan.
dat hij Heer Fiscaal hier op de voornaamste belhamels, die zig het meeste teegens hunne officieren verset en het overige Volk in derzelver verkeerd begrip gesterkt hadden, door de dienaaren der Justitie in verzeekering had doen neemen, en hier aan Land in hegtenis Stellen, ten eijnde alle verdere onheijlen voor te koomen mitsgaders de Schuldigsten na merites te doen Straffen.
Waar op voor dit voorval gebesoigneert en ten dien belange over woogen zijnde.
dat het zelve zijn Source alleen heeft genoomen uijt het voorsz: ongegrond denkbeeld waarin het volk heeft geverseerd, en dat de Saak door de Scheeps overheeden ook Swaarder aangebragt zijnde, als dezelve zig in der daad heeft toegedraagen veel ligt door haar wel zoude hebben kunnen werden geprievenieerd, en zelve afgedaan bij aldien zij daar omtrend met wat meerder beleid en Cordaatheijd te werk waaren gegaan.
dat wijders de presente tijdsomstandigheijd niet komt toetelaaten om weegens het gantsche Scheeps volk ter Zaake haarer disobedientie met het meeste rigeur te handelen heeft men dierhalven Raadsaamst geoordeeld en dienvolgens beslooten, om tot herstellinge en verseekering der rust en goede ordre op’t gedagte Schip de Indiaan behalven de voorsz: in hegtenis gestelde, nog agt andere der voornaamste roervinken op de bovengemelde fransse konings Scheepen Le S:t Michel , en L Illustre te doen overgaan en daar meede naar Mauritius te laaten vertrekken, mitsg:s welgem: Heer Bussij te verzoeken deselve bij arriviment van meerm: bodem d’ Indiaan te Mauritius weederom daar op te plaatsen en daar meede herwaarts te laaten retourneeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 214-215.¶
Vrijdag den {17820426} 26 apr: 1782.
alle present.
| Door de Persoonen van | |
| Pieter van der Moolen | Ondermeester |
| Michiel Lunts | Bootsman |
| Pieter Bonten | Oppertimmerman |
| Gabriel Barbier | OpperZijlemaker |
| Johan Pieter Heijns en | Corporaals |
| Jacob Spangenberg | |
| Hermanus Barbier | hooplooper |
| Door de Persoonen van | |
| Pieter van der Moolen | Ondermeester |
| Michiel Lunts | Bootsman |
| Pieter Bonten | Oppertimmerman |
| Gabriel Barbier | OpperZijlemaker |
| Johan Pieter Heijns en | Corporaals |
| Jacob Spangenberg | |
| Hermanus Barbier | hooplooper |
die op diversse der in den voorl: Jaare hier aangehoudene Retour Scheepen Sijn bescheijden geweest, versoek gedaan sijnde, om mits ontstentenisse eener geleegendheid met ‘S Comp:s Scheepen te kunnen Repatrieeren p:r het aanweesend Deens Konings Schip Wagerin naar Europa te mogen vertrecken, is’t ged: versoek dier Supp:lten heeden bij de resp:e heeren Leeden in omvrage gebragt en daarop goedgevonden Sulx aan deselve t’ accordeeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 216-220.¶
Dingsdag den {17820430} 30: apr: 1782:
‘S voormiddags alle present.
Nademaal door de buijten gewoone uijtgaaff van Contanten, die men mits den Oorlog door de Croon van Engeland aan onse Republicq gedeclareerd, genoodsaakt is geweest te doen aan d’ eene Zijde en dat voor het agterblijven der vaderlandsche Scheepen de resp: voor dit Gouvernement gedane geld Eijsschen voorals nog niet zijn voldaan geworden, aan den anderen kant, de Contante Speciën, die als hier bij d’ E: Comp: aan handen geweest en Successivelijk van den Ingeseetenen genegotieerd Zijn, ten eenemael zijn g’ absorbeert, Zonder dat de hieromtrent in’t werk gestelde middelen zijn geweest, van dat Effect, dat ‘t voorsz: geld gebreck daar door heeft kunnen werden geremedieert, heeft men dierhalven moeten besluijten t’ introduceeren een op pergament gedrukte munt van de volgende waarde, als
| Van Ses | Stuijvers |
| Van Twaalf | |
| Van Vier en Twintig | |
| Van Ses en dertig | |
| Van Een | Rijxdaelders |
| Van Twee | |
| Van drie | |
| Van Vier | |
| Van Vijf | |
| Van Ses | |
| Van Agt | |
| Van Thien | |
| Van Twaalf | |
| Van Vijfthien | |
| Van Twintig | |
| Van Vijf en Twintig | |
| Van dertig | |
| Van Veertig | |
| Van Vijftig | |
| Van Sestig |
| Van Ses | Stuijvers |
| Van Twaalf | |
| Van Vier en Twintig | |
| Van Ses en dertig | |
| Van Een | Rijxdaelders |
| Van Twee | |
| Van drie | |
| Van Vier | |
| Van Vijf | |
| Van Ses | |
| Van Agt | |
| Van Thien | |
| Van Twaalf | |
| Van Vijfthien | |
| Van Twintig | |
| Van Vijf en Twintig | |
| Van dertig | |
| Van Veertig | |
| Van Vijftig | |
| Van Sestig |
Welke voorsz: munte gedrukt met dieselfde Stempels waarmeede de Zeegels werden geslaagen vanweegens deese Regeering door den heer Secunde Pieter Hacker, den E: Coopman en Keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur mitsg:s den Ondercoopman en Cassier Gerhardus Hendrik Cruijwagen met hare resp: namen onderteekend en de waarde ten overvloede daarneevens geschreeven dus bij d’ E: Comp: uijtgegeeven niet alleen tot dieselfde waarde weederom in betaaling aangenoomen, maar al dit Pargament geld naderhand wanneer Zij weederom van Contante Speciën zal werden voorzien van alle ende een ijgelijk Zal werden ingewisseld volgens de gewoone alhier rouleerende Specien, des aan alle ende een gelijk der Ingeseetenen deses Lands bij placcaat sal werden geordonneerd ‘t voorsz: Pergamentegelds een deugdsame munt in alle handelen geaccepteeren ende Zal gelijk hierboven is gesegd ter tijd toe deselve weederom bij d’ E: Comp: sal werden ingewisseld invoegen niemand Zig Zal mogen vervorderen deselve munt op wat voorwendsel ofte prætaxt het zoude mogen Zijn te wijgeren in betaaling aan te neemen op pœne dat teegens de sodanige na merites der saak Zal werden geprocedeerd.
Terwijl meede is verstaan de waarde der alhier roulleerende Vreemde goude specien te bepalen als volg te weeten
| de Portugeese Johannes | tot agt en een halve rijxd:s |
| d:o Zogenaamde goude mooren | tot Negen rijxd:s |
| d:o goude Ropeijen | tot Ses en een halve rijxd:s |
| d:o Louis d'or | tot Vier en driequart rijxd:s |
| d:o Guinje | tot Vier en driequart rijxd:s |
| d:o Seguinen | tot Thien en een quart rijxd:s |
| d:o Pagoden | tot Een en drie quart rijxd:s |
| d:o persiaanse of Moorse Ducaten onder de naam van Turquoise bekend | d:o Een en een halve d:o |
| de Portugeese Johannes | tot agt en een halve rijxd:s |
| d:o Zogenaamde goude mooren | tot Negen rijxd:s |
| d:o goude Ropeijen | tot Ses en een halve rijxd:s |
| d:o Louis d'or | tot Vier en driequart rijxd:s |
| d:o Guinje | tot Vier en driequart rijxd:s |
| d:o Seguinen | tot Thien en een quart rijxd:s |
| d:o Pagoden | tot Een en drie quart rijxd:s |
| d:o persiaanse of Moorse Ducaten onder de naam van Turquoise bekend | d:o Een en een halve d:o |
Tegens welke waarde de voorsz:: vreemde goude Specien in ‘S Comp: Cassa alhier sullen werden geaccepteerd boven het welke nog is beslooten bij ‘t voorsz: placcaat op’t nadrukkelijkste te verbieden, alle uijtvoer van Contante Speciën, ‘t Zij met ‘S Comp:s ofte vreemde Naties Scheepen en onder wat voorwendsel, het Soude Mogen Zijnde de dadelijke Verbeurte van dusdanige pC:to vervoerene Contanten waar van de helfte den Heer Officier en de weederhelft door den Aanbrenger Sal werden genooten.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 221-225.¶
Maandag den {17820506} 6: Maij 1782.
alle present.
Bij de heeren Leeden des Raads in omvrage gebragt zijnde het onderstaande request
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Geeft met Schuldigen Eerbied te Kennen Uw Wel Edele Gestr: en E: Agtb: needrigen dienaar Andries Alexander Berner, voerende als Capitain het ter rheede leggend Deensch particulier Schip Constantia .’
‘hoe hij Supp:lt reets kort na Zijn vertrek uijt Europa op de rheize impotent geraakt en den Opperstuurman van Zijn bodem meede Somwijlen Ziek geweest Zijnde hij Supp:lt Sig daardoor veel tijds in geen geringe bekommernisse en ongeleegendheid heeft komen te bevinden, om reeden dat buijten hem Supp:lt en Zijnen opperstuurman Sig geene andere Stuurlieden in’t Indische vaarwater bekend op’t Schip komen te bevinden aan wien in Sodanigen geval de directie over het selve konde werden aanvertrouwd.’
‘en nadien den Supp:lt Schoon wel eeniger maaten weederom van Zijn Ziekte alhier hersteld, egter vooruijt Ziet, dat bij aldien hij door Zijn Swacke Lichaams Constitutie op de voorhande Zijnde rheize weeder impotent en bedleegerig werdende, het geval als dan wilde dat Zijn Opperstuurman meede door Siekte buijten Staat was zijn dienst te kunnen presteerend ‘s Supp:ts bodem en daarop Zijnde Zielen, mits gebrek aan andere kundige Stuurlieden aan d’ uijtterste gevaaren Zouden Zijn g’ Exponeerd.’
‘om welke reeden den Supp:lt Sig gedrongen vind te wenden tot Uw Wel Edele Gestr: en E: Agtb: met Ootmoedig versoek, hem dog met een Stuurman in d’ Indische Vaarwaters bedreeven te willen adsisteeren en bij aldien Uw Wel Edele Gestr: en E: Agtb: daartoe gelieven te treeden, neemd den Supp:lt de Vrijheid voor te dragen den persoon van Andries Christiaan Stuur die als onderstuurman op het hier Sijnde Hollands Compagnies Schip de Morgenster bescheijden is as Sijnde den selven een Deen van geboorte, en dus die Taale magtig’
‘Terwijl den Supp:lt Sulx bij Uw Wel Edele Gestr: en E: Aghtb: werdende gerequireerd Sig op ‘t Sterkste Verbindende om bij Sijn Retour uijt Indien ged: Stuurman Stuur weederom in Zijn vorigen dienst alhier te Sullen overgeeven.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was get::/ Berner’
So is ter Consideratie der in ‘t ged: request aan gehaalde reedenen, vermits aan onderstuurman Andries Christiaan Stuur waaromme den deenssen Capt: Berner versoek doed te mogen werden geadsisteerd, gevoeglijk kan werden gemist geworden den selven uijt den dienst der E Comp: t’ ontslaan met permissie om op’t deens schip Constantia te mogen overgaan.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 226-246.¶
Dingsdag den {17820507} 7: Maij 1782:
‘S voormiddags alle present.
Door den Heere Gouverneur ter vergadering overgelegd en daarop geleesen Zijnde eene bij Zijn Edele ontfangen Copie der Conventie in dato 7: april des voorl: Jaars te Parijs tusschen den Wel Edelen Heere Bewindhebbers E: van de Perre en den heere Eerste advocaat der E: Comp: M:r F: W: Boers als gevolmagtigdens der Hoog Edele Heeren Zeeventhienen en den Heer [.....] Monthieu opgeregt Vervattende de Conventie waarop bij denselven is aangenoomen het bij d’ E: Comp: in dienst en Zoldij overgenomen Regiment van Luxemburg herwaards over te voeren; geliefde welopgem: Heere Gouverneur verders voor te draagen dat ofschoon Zijn Edele niets teffens had ontfangen de Conventie nopens den voet, waarop het ged: Regiment bij d’ E: Comp: is overgenomen en oversulx ten belange van ‘t onderhoud der Officieren en gemeene Zoldaaten geen positief besluijt konde werden genomen, de noodzaakelijkheijd egter vorderde, dat daaromtrend intusschen een provisioneele Schicking wierde gemaakt, En is hierop best gedagt dat tot Zoo lang de laatstgem: Conventie alhier niet Zal weesen ontfangen en dus Omtrend ‘t onderhoud der Officieren en gemeenen van het meerm: Regiment van Luxemburg niets Zeekers kunnen werden beslooten, de Selve op gelijke wijse als d’ officieren en gemeene Soldaaten der aanweesende fransse Troupes Sullen werden getracteerd.
Vervolgens nader gebesoigneert Zijnde over de plaats alwaar ‘t voorsz: verwagt werdend Regiment van Luxemburg het bequaamst Zoude kunnen werden gelogeerd, Soo is gemerkt daartoe geen andere geleegendheid aan handen is, dan ‘t Pakhuijs van den Burger Jacobus Johannes van den Berg, waarvan ‘t bovenste gedeelte al dadelijk naar de verschijning der voorsz: Fransse Troupen bij d’ E: Comp: van dies vorige beZitster de weed: wijlen den Schipper Hendrik Schreuder, teegens 40: Rd:s p:r maand is ingehuurd en in het welke het detachement uijt het Regiment van Austrasie haar verblijf voor als nog komt te houden, verstaan, dat Zoo dra onse Impotenten uijt de eerst volbouwde voorvleugel van het nieuwe Hospitaal in de thans voor deselve geapproprieerd werdende Logementen Zullen weesen overgebragt, ged: voorvleugel voor het voorsz: detachement van Austrasie , Zal ingeruijmd en het ged: Regiment van Luxemburg weederom in’t ged: Pakhuijs van bovengem: van den Berg werden geplaatst; maar nadien den selven van den Berg niet is te beweegen gewees, het ged: bovengedeelte van voorsz: Pakhuijs, langer tot het Logeeren van Troupes te blijven verhuuren en dat denselven bij den Heere Gouverneur ondertast Zijnde, tot wat prijs men het meerm: Pakhuijs ten behoeve der E: Comp:ie Zoude kunnen bekoomen hierop heeft betuijgd hetselve niet minder te kunnen afstaan dan voor de Somma van 48000 Caabse guldens ofte Rd:s 16000: als genoegsaam dieZelfde waarde Zijnde, als waarvoor ‘t selve hem bij Koop van geciteerde weed: Schreuder is te staan gekoomen, Soo is geconsidereert dat het meerm: gebouw, behalven dies Considerable groote ook over ‘t geheel Zeer hegt en Sterk opgetimmerd Zijnde, dienvolgens in allen gevalle altoos met gering verlies weederom Zal kunnen werden van de hand geZet, over sulx beslooten hetselve tot voorsz: Somma van Rijxd:s 16000: ten behoeven der E: Comp: van meerm: van den Berg in te koopen.
Wijders is geleesen een Request door de resp: gepreviligeerde Burger Slagters gepræsenteerde en luijdende als volgd.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, Gouverneur en directeur van Cabo de Goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a met ende beneevens den E: Agtb: Rade van Politie deeses Gouvernements.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Wij ondergesz: Supplianten geeven met verschuldige Eerbied te kennen, hoe dat Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: goedgunstig heeft gelieven goed te vinden t’ Emaneeren ente Statueeren, Sodanige heijlsaame Ordre, als op het Stuk der Slagterije tot nut en welzijn der Ingezeetenen alhier is beraamd, egter tot onser aller needrige Supplianten leedweesen ten uijttersten genoodsaakt en gedwongen Zijn aan Uwel Ed: Gestr: en E: E: Agtb: hoogwigtige attentie ter kennisse te brengen dat of schoon wij onderget: Supp:ten alle vlijt aangewend hebben om aan de knegten /:tot den inkoop gebruijk werdende :/ de nodige ordre te geeven, van de Hamels niet hoger in te koopen, als best met onse interesten was strookende, egter Soo hebbende wij Supp: moeten ondervinden, dat de Ingezeetenen ten platten Lande dewelke haar principaalste bestaan hebben, in’t aanqueeken van Beestiaal uijt baatsugt van tijd tot tijd de hamels hooger in prijsen doen Stijgen, en vermoedelijk hoe langer hoe erger zijn voortgang neemen Zal dus den onderget: Supplianten voorsz: hier in niet anders zien, als hunl: ruine en ondergang, omme door den tijd berooft te worden, van het geen Sij Supp:lte door hun vlijt en moeijte in veele Jaaren Sobertjes gewonnen hebben, hier bij in te boeten, vermits het voor den onderget: Supp:lten voorsz: ondoenlijk om aan de heilsaame door Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: gestatueerde ordre te voldoen, want de Hamels ligter als in vroeger dagen en Jaaren, en thans de tijd aan’t Vee niet werd gegund datse hun Jaaren van wasdom krijgen, dus voor het grootste gedeelte ligt en van Slegte qualiteiten en so indien op dien voet blijven Continueeren van Twaalf Schellinge, min of meer voor ijder Hamel te betaalen met 50: pC:to verlies hun neeringe Zullen moeten voortdrijven, daar men in Steede van 50 pC:to verlies wel 25 pC:to winst voor het Capitaal dat men hiertoe nodig heeft moet bijdragen, door dien ijder Troep hamels vee, dat uijt dit wijd uijtgestrekt veld gints en derwaards opgedreeven werd buijten onkosten van knegts en ‘t Capitaal der Slaaven en Paarden circa komt te beloopen Elf a Twaalf duijzend Guldens want men door de wijtuijtgestrektheijd als Cantebo , Sneeuwbergen , Bruijntjes Hoogte en Sondags Rivier , de troepen voor vier a vijf maanden niet wel onder de drie duijzend Hamelen kan laten aanbrengen Zo als ook eeven Zo een tijd komt te verloopen tot het vertier van dit Vee, het gevaar en resico van door de Heijdenen ofte Bossesmans te werden overrompelt Zo als hiertoe op kosten van de Supp:lt voorsz: Steeds 4: a 5: Bastaard Hottentotten voorsien van goed geweer, kruijd en loot tot adsistentie van de knegts en Slaven gehouden moeten worden, dus Ses pC:to voor het Capitaal voorsz: en 5 pC: resico resteert Veerthien pC:to ‘t welk naauwlijx rijkende is aan Interesten van verdere Capitaalen Zo tot de Slagterije gereguireerd werd als knegtsloon Verlies van Slaaven Paarden en afval van’t gewigt het welk wel een derde deel, door de Slegte wijde in tijd van drie a Vier maanden datse gehoed moeten worden komt t’ inporteeren.’
‘Dierhalven den Onderget: Supp:lte onder hoogwijser Correctie de Vrijheid neemen Zig tot Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: te wenden met ootmoedig versoek dat het van Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: goedgunstig welbehagen Zijn mogen Zodanige heijlsaame Ordre tot weeringe der baatZugtige te beraamen omme de Selve meede onder Taxatie te brengen of so als Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: tot ‘S lands welsijn en nutte Zullen goedvinden te behooren.’
’/:onder Stond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Johan George Steijtler, Jan Elias Voberg, J: J: Meijer, J: M: Elser, F: Sabresser, H: Memelingh /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den [.....] Maij 1782.’
Waarop overwoogen Zijnde dat bij Zo verre deselve Slagters gehouden Zijn, het bij hun benodigt vee in sonderheijd de hamels Zoo veel hooger in prijs als bevorens van de buijten Lieden te moeten inkoopen, Zij in Zulken geval niet in staat Zijn het geslagt Schaapen vleesch tegens 1 Stuijver het pond te kunnen verkoopen dog dat hier teegens meede in Consideratie diend te komen dat in de presente tijdsomstandigheeden alle waren meede Zeer hoog in prijs gesteegen Zijnde, den Landman Zijns onvermijdelijke behoeftens dus ook veel duurder als bevoorens moet betaalen en uijt dien hoofde het Zijne niet tot die prijsen als voorheen kan afstaan, So is best gedagt en dienvolgens beslooten de Cooplieden en meede Leeden deeser Vergaderinge d’ E E: Adriaan van Schoor en Jacobus Johannes Le Sueur te versoeken en te Committeeren om in eene ten dien eijnde met ende neevens de fungeerende en oud Burgerraaden, mitsgaders de thans hier present zijnde Stellenbosche Heemraaden Joost Rijnhard van As en Hendrik Oostwald Laubscher te houdene bijeenkomst, de voorsz: gepreviligeerde burger Slagters te hooren en vervolgens t’ overleggen op wat wijse gevoeglijkst Zoude kunnen werden bepaald de prijsen die door hun voor de Hamels aan de buijten Lieden Zoude dienen te werden betaald, dermaaten dat Zowel den Landman als ged: Slagters beide een behoorlijk bestaan kunnen genieten en deselfe Slagters dus in Staat mogen Zijn, het vleesch teegens een billijke prijs aan d’ IngeZeetenen alhier te kunnen verkoopen, waaromtrend voorsz: Commissie deeZen Raade van derselver Berigt en Consideratie gediend hebbende, bij deselve vervolgens Zodanige Besluijt sal kunnen werden genoomen als ten algemeenen welsijn Zal bevonden werden te behooren.
Hier na meede geleesen Zijnde het Onderstaand Request door den Burger Hendrik Meemeling als een der gepreviligeerde Burger Slagters gepresenteerd.
Aan den Wel Edele Gestr: Heer en M: J: van Plettenberg Gouverneur van Cabo de goede Hoop beneffens den E: Agtb: Raad van Politie,
‘Wel Edele Gestr: Heer E: Agtb: Heeren!’
‘Geeft met Schuldigen Eerbied te kennen, Hendrik Memelingh Burger en Slagter alhier, dat hij tot Zijn Leedweesen en Schade ondervonden heeft de duurte der Hamels Zijn knegt weeder heeft weggeZonden en wel bepaaldelijk in het Roggeveld om aldaar hamels te koopen, dog dat voorm: knegt te ruggekoomen is, Zonder een eenige Hamel meede te brengen, kunnende deselve niet minder bekoomen als 12 Schell: Zijnde den Supp:lt daar door voor eenige tijd ontstooken Zijnde van vee om zijn neeringe te kunnen gaende houden, Zo keert den Supp:lt Zig ootmoediglijk tot Uw Ed: Gestr en W: E: Agtb: Ootmoediglijk versoekende, dat het Uw Ed: Gestr en W: E: Agtb: behaage, hem Supp:lt te permitteeren omme met het Slagten te mogen Stille Staan tot Zijn knegt of volk weeder met vee opkomt.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende. /:was get::/ H: Memelingh /:in margine:/ 7: Maij 1782.’
Heeft den Heere Gouverneur betuijgd, ‘t overige Burger Slagters diesweegens te Sullen hooren en het daar heen tragten te Dirigeeren dat ged: Memelingh door hun met het benodigde vleesch werde geadsisteerd ten eijnde met het Slagten te kunnen Continueeren ter tijd toe Zelve weederom van Vee Zal weeSen voorsien.
Verders wierd door de Schippers der in de Saldanhabaaij geleegen hebbende en van daar door den Vijand vervoerde Chinase en Bengaalse Retour Scheepen Hoog Carspel , Honcoop en de dankbaarheid Gerrit Harmeijer, Axel Landt en Hendrik Steedsel ingeleeverd ‘t onderstaande Request
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinairis van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: raad van Politie,
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Vertoonen in alle needrigheid Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Ootmoedige Dienaaren d’ ondergeteekende Schippers der in de Saldanhabaaij geleegen hebbende Retour Scheepen Hoogcarspel , Honcoop en de Dankbaarheid , Gerrit Harmeijer, Axel Landt en Hendrik Steedsel.’
‘hoe dat thans Zijnde getermineerde procedures door den Heer Fiscaal Ex officio op ende jeegens de Supp:lte g’entameerde, de Twee eerstgem: Supp:lte bij Vonnisse des Raads van Justitie Zijn gesuspendeert in Ampt en Qualiteit met verbeurd verklaring hunner bij d’ E: Comp:ie te goed hebbende gagie en præmie mitsg:s de derde Supp:lt is verklaard Zeedert den 21 Julij des voorl: Jaars, wanneer sij Supp:lte hunne resp: Bodems hebben moeten verlaaten, geen gagie bij d’ E: Comp: te hebben gewonnen de Supp:lte Zig nu reeds den tijd van Neegen maanden hier ter plaats hebbende bevonden, in welken tijd het wijnige dat Zijl van het haare hebben mogen behouden reeds is verteerd, en de Supp:lten mits de verbeurd verklaring hunner gagiën geen middel van bestaan hebbende, waaruijt deselve hunne verdere verteeringen alhier kunnen goed maaken dus boven en behalven de Schaade die Zij: door het Verlies van Schip en goederen reeds hebben geleeden, in die omstandigheid Zijn gebragt, dat een langer vertoef ter deeser plaatse natuurlijk tot gevolg moet hebben een volstrekte Ruine voor hun en hunne familien, neemen Zij dierhalven de Vrijheid Zig te wenden tot Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: met needrig versoek, dat nadien het thans Zeer onZeeker is, wanneer de Supp:lte de geleegendheid Zullen bekoomen met ‘S Comp:s Scheepen naar Neederland te kunnen Vertrecken, oversulx aan hun moge werden gepermitteerd, bij aldien Zig daartoe Occagie presenteerd met een der Scheepen van Vreemde Mogendheeden naar Europa te moogen overvaaren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ G: Harmeijer, Axel Land, Hendrik Steedsel.’
Na lecture van ‘t welke is goedgevonden, om de reedenen in’t selve Request bij gebragt aan de Supp:ten te permitteeren bij voorkomende geleegendheid met een der Scheepen van Vreemde Mogendheeden van hier naar Europa te vertrecken: Terwijl aan den Schipper Landt nog is toegestaan desselfs Zoontje Christiaan Land gen:d die als jong mattroos bij hem is bescheijden geweest, met Zig derwaards meede te neemen.
Gelijk meede op het insgelijx ingediend Request van den derde waak Christiaan de Serff die als Sodanig op het voorsz: Chinas Retour Schip Hoogcarspel is bescheijden geweest goedgevonden ende beslooten is, om inselven voegen als volgens besluijt van den 5 maart deeses Jaars omtrend d’ officieren van het verbrand Chinas RetourSchip Middelburg is geschied de hier verbleevene gepermitteerde kist van ged: derde waak de Serff ‘S Comp:s weegen, p:r publicque Vendutie te doen verkoopen en dies provenu nadat daarvan 1 1/2 pC:to voor d’ E: Comp: Sal weesen afgehouden, aan den Supp:lt te doen betaalen, en voorts aan meerm: de Serff het hem toebehoorend Voets Casjes te laaten afgeeven.
Laatstelijk is op het diendweegen in Scriptes gedaan Supplicq aan den oud Burgerraad Jan Fredrik Willem Bottiger in eijgendom gegeeven, Twee Stukjes Land Zaamen groot Twee Hondert Ses en Twintig Quadraat Roeden en Zeeven en Tagtig dito Voeten geleegen annex het Thuijnland, het welk hij Bottiger nu onlangs van den Burger Jan Christiaan Bresler heeft gekogt.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 247-265.¶
Dingsdag den {17820514} 14: maij 1782:
‘S voormiddags alle present.
Is door den Coopman en dispencier d’ E: Adriaan van Schoor als hebbende met ende neevens de fungeerende en oud Burgerraaden mitsg: Heemraeden uijt het Stellenbosche district ter voldoening aan het op den 7: deeser genoomen besluijt, gehoord de gepreviligeerde Burger Slagters nopens het ten dien dage door hun ingeleeverd versoek Schrift op heeden van hunne Besoigne met deSelve Slagters en hoedanig in de voor haar voortgebragte beswaarnissen gevoeglijkst Zoude kunnen werden voorsien, ingediend het volgend Berigt.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Den ondergeteekenden, beneevens den E Coopman en Keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur, meede Leeden Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Vergaderinge op d’ ingebragte beswaarnissen door de gepræviligeerde Burger Slagters, bij besluijt van den 7: deeser maand gecommitteerd geworden Zijnde, om neevens fungeerende en oud Burgerraaden, mitsg:s de thans hier present Zijnde Stellenbosch Heemraaden, Joost Rijnhard van As en Hendrik Oostwald Laubscher in eene daartoe te houdene bijeenkomst, de voorsz: Slagters te hooren en vervolgens t’ overleggen op wat wijse gevoeglijkst Zoude kunnen werden bepaald de prijssen die door hun voor de Hamels aan de buijten Lieden Zoude dienen te werden betaald, dermaten dat Zo wel den Landman, als ged: Slagters, beide een behoorlijk bestaan kunnen genieten en deselve Slagters dus in Staat Zouden moogen Zijn, ‘t vleesch teegens een billijke prijs aan d’ IngeSeetenen alhier te kunnen verkoopen, Sal den onderget: d’ Eere hebben te berigten’
‘Dat gem: E: Coopman Le Sueur door eenige Subiet en kort voor het aangaan deezer Zittinge opgekomene beletselen verhindert Zijnde geworden deSelve meede bij te woonen, den onderget: dus ingevolgen het voorm: besluijt met de meede geteekende fungeerende en oud Burgerraaden, beneevens de Twee Heemraaden voormeld op heeden alleen hebbende gevaceerd, de gepreviligeerde Slagters Zijnde de Burgers Jan Michiel Elser, Jan Jacob Meijer, Hendrik Memeling, Johan George Steijdler, Jan Elias Voberg en Frans Sabresser, gesamentlijk voor Zig heeft doen verschijnen en deselve weegens hunne beswaarnissen aan Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: bij Requeste voorgedragen gehoord, principaalijk hierop uijtkomende dat Zij Slagters willende de Slagterije blijven voortZetten en de Ingeseetenen met het dagelijx benodigde vleesch voorsien, in deeser tijd genoodsaak Zijnde, aan de vee fockenden Landman Elf á Twaalf Schellingen en meer, voor een Hamel te geeven Sonder haarl: groote Schade en nadeel, het Vleesch en Vet niet voor die prijsen als bij placcaat van den 10. Julij des voorl: Jaars 1781: is vastgesteld konden uijtslagten en verkopen, Omme nu eenigen grond van reedenen deeser beswaarnissen t’ erlangen, heeft den onderget: van de voorsz: Slagters gevordert Quitantiën en andere Schriftelijke bewijzen waaruijt zoude kunnen blijken, hoeveel Zeedert eenigen tijd herwaards door hun voor de ingekogte hamels Successive is betaald geworden welke Quitantien g’ Exhibeerd Zijnde, is daaruijt gebleeken, dat wel is waar door eenige dier Slagters voor Sommige parthijen ingekogte hamels een Ducaton en wel iets meer, het Stuk is betaeld geworden dog volgens die selve Quitantiën den inkoop van’t grootste gedeelte in’t algemeen tot nog toe, niet hoger dan neegen a thien Schellingen heeft beloopen dus de prijs van Elf a Twaalf Schellingen niet anders als een enkeld geval moetende werden geconsidereerd te Zijn geweest derhalven niet als eene weeZendlyke reEele oorsaak en grond van beSwaar voor de Slagters konde werden aangenoomen.’
‘De gem: Slagters dan vervolgens met verschijdene andere raisonnementen het fundament van der selver beSwaarnissen hebbende Soeken te Staaven, alle meest uijtkoomende op het geene Zij reeds bij hunl: ingeleeverd request hebben aangehaald, hebben de Selve eijndelijk bij weege van memorie aan den Onderget: ingeleeverd Zeeker geschrift door hun allen te Zaamen Onderteekend, waarin presenteerden, Eerstelijk het Schapen vleesch en Vet aan de IngeSeetenen alhier te Zullen leeveren, tot de volgende prijsen namentlijk’
‘Ses Ponden vleesch voor een Schelling /:Zijnde de bepaalde prijs’
‘drie d:o Staartvet voor een Schelling en’
‘Een Hondert Ponden hard- of kaarsse Vet voor agt Rijxd:s /:Zijnde meede de vastgestelde prijs:/’
‘mits d IngeSeetenen, ten platten Lande wierde voorgeschreeven den Hamels voor agt Schellingen het p:s aan de Slagters te verkoopen, dog in de Tweede plaatse nadien Zij Slagters Sustineerden, dat de selve IngeSeetenen de hamels voor die prijs van agt Schellingen niet wel Zouden laaten, Zij Slagters als dan offereerden neegen Schellingen voor een Hamel te Zullen geeven mits dat het hun in dat geval vrij Zoude Staan, het vleesch teegens Een Schelling voor de vijf Ponden uijt te Slagten, blijvende het Staart- en hard vet op de reets gemelde prijs van Een Schelling voor drie lb Staart- en agt Rijxd:s de hondert ponden hard- of kaars vet’
‘Op welk laatste aanbod der Slagters dan ook de meeste reflexie geslagen en daer bij Voornamentlijk geremargueerd Zijnde dat wanneer een Landman neegen Schellingen voor een hamel krijgd, hij als dan, Zo wel als een Slagter een behoorlijk bestaan kan hebben en de laatste dan ook in Staat is, het vleesch aan d’ Ingeseetenen alhier te verkoopen niet minder als Vijf ponden voor een Schelling daar de priviligeerde Slagters in vroegere Jaaren bij denselver ordonnantie Zijn bepaald geweest, niet minder vleesch dan drie ponden voor een Schelling te mogen geeven, heeft den Onderget: dierhalven vermeijnd best te weesen deese presentatie den Slagters, als Zeer billijk voorkomende, aan Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: te moeten voordraagen, waarbij deselve gesamentlijk hebben aangenoomen, bij aldien’
‘Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Zouden kunnen goedvinden te Stellen die Ordre waar bij een ijder der IngeSeetenen ten platten Lande, Zig met het Veefokken geneerende, wierde verboden, voor Sodanige en Zo langen tijd als Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Zullen gelieven, haare hamels niet hoger dan neegen Schellingen het Stuk aan de Slagters, wie die ook Zijn te verkoopen, Zij Slagters als dan het Schaapen vleesch en Vet aan d’ IngeSeetenen alhier Zullen Leeveren tot’
‘Vijf Ponden vleesch voor een Schelling’
‘drie d:o Staart Vet d:o een d:o’
‘Hondert d:o hard d:o d:o agt Rijxd:s’
‘dan om in Zulken gevalle van den kant dien Slagters ook verseekerd te kunnen weesen, dat deselve namentlijk die Vrijheid niet Zouden moogen hebben, om den een voor den anderen iets meer voor een Hamel te geeven, en dus daar door tot elkanders nadeel, eene ordre die ten hunnen eijgenen versoeke Zoude werden gestatueerd, ‘t eerst te doen overtreeden, en oversulx aan deselve voorgehouden weesende, of en in hoe verre men in dit Stuk Zig van het teegendeel Zoude kunnen en mogen verseekerd houden, hebben de selve hierop eenpaarig betuijgd, niets liever te willen, dan dat aan Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: wierde voorgedraagen, dat wanneer hoogst deSelve Zoude moogen goedvinden, in’t versoek der Supp:lten te treeden, en de prijs op de hamels bij Billiet te bepaalen, als dan daar bij teffens meede mogte werden gesteld Zeekere pænaliteiten voor Zodanige der Slagters die de geringste waerde meer boven de bepaalde prijs van neegen Schellingen voor een haamel geeven of door andere middelen en weegen, met op de hoop voor ‘t gros iets toe te geeven, of andersints, direct ofte indirect, teegens het algemeen nut en doelwit in deesen Strijdig komen te handelen, en het geen Zij Zig geZamentlijk hebben onderworpen wanneer Zulx bij de hooge Overigheid Zal werden gereguleerd, altoos met Solemneelen Eede te Zullen moeten gestand doen.’
‘Dit een en ander dan aan den Onderget: toegescheenen weesende, als het eenigste middel waardoor aan’t heijlsaam oogmerk Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Zulx Eerbiedigst voor te dragen hierneevens aanbiedende de memorie door de meerm: Slagters aan den Ondergeteek:de gepræsenteerd, en laat deeSen dienen voor needrig berigt.’
’/:onderStond:/’
‘Cabo de Goede Hoop den 10 maij 1782 /:was geteekend:/ A: V: Schoor. /:lager:/ mij præsent /:geteekend:/ J: M: Horak E: G: Clercq. /:in margine:/ Als fungeerende en oud Burger- mitsgaders heemraeden /:en geteekend:/ A: G: Muller, Joh: Smuts, J: G: Munnik, J: S: W: Böttiger, Joh: van Sittert, G: C: Maasdorp, J: R: V: As, Hendrik Oostwald Laubscher’
‘Pro memoria !’
‘PreSentatie overgegeeven aan d’ E E: Agtb: Heeren Gecomm:s uijt den E Agtb: Raad van Politie, beneevens E E: Burger en Heemraeden, Soo fungeerende als die reeds gefungeerd hebben.’
‘Dat de onderget: Supp:lten die door onse Competente Overigheid, tot voortdryvingen der neeringe in de Burger Slagterije gepermitteerd Zijn, Zig Obligeeren willen, om het vleesch te Leeveren, te weeten Schaapen Vleesch, Staart en hard Vet aan de IngeSeetenen alhier teegens’
‘Ses ponden Schaapen Vleesch voor een Schell:’
‘drie ponden Schaapen Staart voor een Schell:’
‘Een Hondert Ponden Hard of kaarssen vet tot Agt Rijxdaalders’
‘Mits dat het van Uw Agtb: Welbehagen Sijn moge, de IngeSeetenen ten platten Lande die hun Grootste bestaan hebben in’t aanqueeken van het Beestiaal, te bepaalen, te weeten de hamels tot Agt Schellingen het Stuk, geduurende niet alleen voor deeSen voor ons seer Schaadelijken Oorlog, maar ook selve naar dien tijd’
‘Dog vermits wij Supp:lten Sustineeren dat den Landman ten platten Lande voorsz: Zig niet Zoo Seer hier toe Sal Obligeeren willen, Zoo preSenteeren wij Supp:lten voorsz: omme geduurende den Oorlog de Hamels te betaalen tot neegen Schellingen ‘t Stuk mits dat het Schaapen Vleesch en Vet als dan voor den bovengeStelden tijd bepaald werd, aan de IngeSeetenen te verkoopen het Vleesch tot vijf ponden voor een Schell: het Staart vet tot drie ponden voor een Schelling en het hard of Caarssen Vet als op de prijs voorsz: of Soo als Uw Agtb: Sullen goedvinden te behore vermits wij Overtuijgd Zijn dat Uw Agtb: hebben gelieven te ConSidereeren de klagten in’t Request als andersints de groote kosten, Resico, afval van vee en Intresten en wat dies meer is, hoopende dat Uw E: Agtb: en E: E: een goed gunstige Reflexie Zullen gelieven te neemen niet alleen tot Onser, maar ook tot ‘S Lands en ingeseetenens nutte Voordeeligst Sal werden bevonden te behooren.’
’/:Onderstond:/’
‘Cabo de goede Hoop den 10 maij 1782 /:was geteekend:/J: M: Elser,’
‘J: J: Meijer, H: Memelingh, Johan George Steijdler, Jan Elias Voberg, Frans Sabresser’
Waarop gedelibereerd weesende goedgevonden en beslooten is bij Placcaat t’ ordonneeren dat de Hamels door de buijten Lieden ‘t Zij aan de gepreviligeerde Slagters of wie het anders Zoude mogen weesen, niet hooger als tot Neegen Schellingen het Stuk Zullen mogen werden verkogt, Zonder ‘t Zij direct of indirect, eenige geld of geldswaarde op de koop toe te bedingen of aan te neemen, dan wel iets te practiseeren of in’t werk te Stellen waar door de goede Intentie deezer Regeering Zoude kunnen werden g’ eludeert op pœne eener Boete van Een duijZend Caabse guldens waarvan de helft by den aanbrenger en de Weederhelft bij den Officier die de Calange Zaldoen Zal werden genooten.
dat aan den anderen kant ook aan meerm: gepreviligeerde Slagters of wie het anders mogte Zijn, Zal werden geïnterdiceert, de Hamels teegens hooger Prijs als neegen Schellingen het Stuk van de buijten lieden in te koopen, ofte eenig geld of geldwaarde op de koop toe te geeven, ofte iets anders te practiseeren of in’t werk te leggen om deese onse beveelen te Stellen buijten Effect invoegen Zij hieromtrend ook voor hare knegts ofte andere tot het inkoopen van vee te gebruijkene perSoonen, Zullen moeten inStaan en verantwoorden alles op gelijke Verbeurt van Een DuijZend Caabse guldens ten profijte als hier bovens geZegd.
dat wijders Zo wel kooper als verkooper gehouden Zijn ten allen tijden ofte Zo dikmaals Zulx van haar Zal werden gevordert bij Solemneelen Eede gestand te doen dat door hun op geenerleij wijse teegens den inhoud van dit Placcaat is gehandelt.
Dat al verder ‘t in dato 10: Julij des gepasseerden Jaars g’ Emaneerd Placcaat in Zoo verre Zal werden gealtereerd dat ‘t geslagte Schapen vleesch voortaan door de Slagters de vijf Ponden voor den Schelling Zal mogen werden verkogt, als de prijsen van het Rundvlees, mitsg: het Staart en Caarssen vet, Zullen blijven Zodanig als deselve bij ‘t voorm: placcaat Zijn bepaald.
Terwijl laatstelijk is verstaan dat meerm: gepreviligeerde Burger Slagters gehouden Zullen Zijn op p:mo octob: deeses Jaars Zig bij den heere gouverneur te komen aanmelden, ingevalle Zij ‘t voorsz: privilegie voor’t aanstaande Jaar 1783 op nieuw Zullen willen versoeken om daarmeede van p:mo Januarij tot ‘t einde van ‘t selve Jaar te Continueeren.
Sijnde voorts aan den OnderStuurman Lourens Smit van Amsterdam die als sodanig op ‘t in de Saldanhabaaij geleegen hebbend’ Chinas retour Schip Honcoop is bescheijden geweest, op desselfs hierom bij request gedaan versoek permissie verleend om bij voorkomende geleegendheid met of ander vreemd Schip naar Europa te vertrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 266-284.¶
Dingsdag den {17820521} 21 maij 1782:
‘S Voormiddags alle present.
Vermits het ter rheede Leggend frans part: Scheepje L’ Union komende van Mosambique met een aantal van 279 Stux uijtgeleesene Slaven in Soort met intentie daarmeede van hier naar S:t Domingo voort te steevenen, door den Franssen Commissaris der Marine Mons: Percheron ten dienste des Konings Staat te werden g’ Emploijeerd en den daarop Commandeerenden Cap:n du Haxair Zig hier door bevind in het geval om voorsz: Slaaven alhier te moeten afzetten, So wierd ten deesen opsigte door den Heere Gouverneur geproponeerd dezelve voor Reecq: der E: Comp: in te koopen en vervolgens weederom p:r publicque Vendutie te verkoopen, ten eijnde dus te provenieeren dat wanneer dezelve bij deese Caabse Inwoonderen wierde ingekogt de Landlieden niet gehouden Zouden Zijn die Slaven ten duursten te moeten betaalen, en hieromtrend gevolgelijk geen monopolie wierd gedreeven; waar bij Zijn Edele verder quam te voegen geinformeerd te Zijn dat voorm: Cap:n du Haxier voorm: 279 Slaaven wel tot de Somma van Rd:s 39532:4: Zoude Willen afstaan en te Vinden Zijn, dat men dit montant met de Heer Percheron quam te verreekenen; invoegen de voorsz: Slaven door den anderen iets meer dan 153 Rijxd:s Zullende komen te bedraagen, men dus ofschoon deselve bij voorsz: publicque verkoop al geen Winsten quamen af te werpen, egter genoegsaam verSeekert konde Zijn, dat hierop geen verlies Soude vallen en hier bij dees avantage hebben het Kostens derSelve met de Heer Percheron te verreekenen, en daarenteegen de bij Vendutie te provenieere penn: in handen te bekoomen en daar van bij het teegenwoordig geldgebrek gebruijk te maaken: weshalven naar hierover gehoudene deliberatie is beslooten de meerm: 279 Stux Slaaven teegens voorsz: Somma van Rd:s 39532:4: van meerm: Franssen Capitain du Haxier in te koopen en dit montant met de Heer Percheron te verreekenen: Terwijl de meerm: Slaaven wijders op den 3: der aanstaande maand Junij, weederom p:r publicque Vendutie Zullen vercogt, en daarvan aan een ijgelijk bij affixie van Billietten kennisse werden gegeeven.
Wijders wierd door den Capitain Lieutenant van’t der Burger Cavallerij alhier aan Cabo Dirk Gijsbert van Reenen en den Lieutenant der Infanterie van gem: Caabsse Burgerije Johannes Gijsbertus van Reenen gepræsenteerd ‘t volgend Schriftuur
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, Gouverneur van Cabo de goede hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a en aan de Edele Agtbaare Raad van Politie,
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Agtb: Heeren!’
‘Geeven de Onderget: met de grootste Eerbied te kennen, hoe wij op primo febr: van den Jaare 1779 Zig hebben verbonden om geduurende de tijd van Vijf agter een volgende Jaeren het benoodigde vleesch te Leeveren Zo aan d’ uijt- en ‘t huijs gaande Scheepen der Ed: O: I: Comp:ie en dit Gouvernement als aan de Vreemde natiën, en hoe wij uijt hoofde van dit gemaakt Contract ons genoodsaakt hebben gevonden, om aan d’ alhier voor Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: getollereerde Franschen agenten, de proviSiën van Zout Vleesch, Zoo tot verversing der Vlooten van Zijne aller christelijkste Majesteit als het Eiland Mauritius , te beSchicken van welke agenten d’ Eerste met naame Montignij gebrek aan Contanten hebbende, ons door bemiddeling van den Edelen Gestrengen Heere Gouverneur heeft overgehaald om voor de helft der gedaane Leverantie Wissels in betaaling te neemen, welke propositie wij ten aansien van Zijn Wel Edelen Gestr: met de grootste bereidwilligheid hebben aangenoomen, om door dien weg de Vreemdelingen te faciliteeren dog bij der aankomst van Zijne Opvolger den Heer Monneron, Siende dat dit gebrek aan Contanten binnen korten tijd niet Verbeterd Zou worden en dat de Leverantien hoe langer hoe meerder Zoude aangroeijen, Zijn wij te rade geworden om van gem: Monneron een Wissel aan te neemen van Sestig duijZend Spaansche matten om het montant, daarvan nadat wij geleegendheid Zoude hebben van deeZe Som op Holland te trekken aan hem te Verantwoorden, Zo in Leeverantiën van Zoutvleesch als in ‘S Lands producten maar voorm: Monneron merkende, dat deese Somma, hoe aanZienlijk Zij ook zijn mag niet toereikend Zou Zijn om aan d’ onkosten te voldoen, die hij noodwendig Zou hebben moeten maaken uijt hoofde van den Oorlog waarin de Fransche Croon Zig met dien van Engeland vind ingewikkeld, vond hij noodsaakelijk ons van meerder fondsen te voorsien en op nieuw een Wisselbrief te geeven van Hondert Veertig duijZend Spaanse matten, die wij hem op de Zelfde voet als de vorige Zouden verantwoorden, eenigentijd hebben wij in bedenking gestaan, om ons tot Schuldenaars van Zulk een Swaar Capitaal te maaken, dog hoorende, dat Uw Wel Edele Gestr: en E: E: Agtb: de Colonisten als waare het nodigd ter aanneeming Zijner Wisselbrieven en Sorgden om Zijn Credit te bewaaren, door Copijen van Zijn geloofsbrieven te verleenen, hebben wij ons alleen met het vooruijtZigt, om UWel Edele Gestr: en E: E: Agtb: te believen, in eene Schuld gestooken die zij indien onse Wissels niet g’accepteerd waren geworden, met onse geheele Familie niet hadden kunnen betaalen, dog geensints om ons daar door tot voorwerpen van haat te maaken, Zo als wij thans meer dan ooijt geworden Zijn, blijkens de quaade en Laage gerugten die eenige IngeSeetenen ten onsen nadeele uijtstrooijen, eenige door te verhaalen dat ons Credit in Europa niet wel gevestigt is, anderen door ons te beSchuldigen als of wij de geheele Zo naauw beperkte Caabse handel voor ons alleen wilden behouden, beschuldigingen die al te laat dunkend verdigt Zijn, dan dat wij Zouden durven waanen, dat, Zij bij UWel Edele Gestr: en E: Agtb: ooijt ingang Zouden Vinden.’
‘Dog om weeder tot de Zaak te komen wij vinden ons verpligt, om voorm: Somma van Hondert Veertig duijZend Spaensche matten aan den Heer Percheron te verantwoorden en het grootste gedeelte daarvan in Zout vleesch tot Leevering van’t welke wij genoodsaakt Zijn, Zo als UWel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: niet onbewust kan weesen groote inkoopen van Vee te doen, buijten die geenen die wij doen moeten om de Edele Compagnie ende Vlooten van Zijn aller Christelijkste Majesteit te verSorgen, welke incoopen van Vee grooter Sommen gelds vereisschen dan wij in Staat zijn op Wisselbrieven te trekken, al wilden wij ook deselven voor geld om geld, Zo als wij reeds tot onse grootste Schade gedaan hebben, Ja Zelfs met Verlies afgeeven, dit alles ingeZien, Zijn wij te rade geworden om van den Heer du Hasé, Capitain van het fransche Schip L’ Union eene Lading Slaaven te koopen bestaande uijt circa 240 Stux a Een Hondert Vijf en Twintig Spaanse matten het Stuk en daarvoor in betaalinge te geeven een Wisselbrief door ons op Amsterdam getrocken om door dien weg Contanten gelderen in handen te krijgen, om onZe onderneeminge als gecontracteerde Slagters ten einde te brengen, hiertoe Wel Edele Gestr: Heere en E: E: Agtb: Heeren Zijn wij nog meerder aangezet door het vooruijtzigt ende ondervinding die wij hebben dat de Landbouwers of veeboeren niet gaarne in betaaling van hun Vee, anders dan Zilver Specien Zullen aanneemen, dewijl Zij aan deSelve eene meerdere ingebeelden waarde toeSchrijvende als aan de pergamente munt door UWel Edele Gestr: en E: E: Agtb: ter handhaving van ‘S Comp:s finantien ingevoerd, liever eenige tijd hun vee Zullen bewaaren, als het Selve te verkoopen, Zonder de vaste verseekering van in Contanten gelde, betaalt te Zullen worden, van welke wij egter Zo wel als van pergamente munten geheel en al ontblood Zullen worden Zoo ons de geleegendheeden worden afgesneeden, waar door wij ons in Europa Zijnde gelden Zouden kunnen trekken, Zo als wij Zien dat thans gedaan word, dewijl den wel Edelen Gestr: Heer Gouverneur ons rondborstig verclaard heeft, dat den Koop dier Slaaven, nimmer door Soude gaan en dat Zijn Wel Edelen Gestr: voorm: Lading voor Reecq: den E: Comp: in Zoude slaan deselve publicq vercoopen en met ‘S Lands producten betaalen, misschien dat eenige reedenen van Staat Zijn wel Edelen Gestr: hier toe verpligten, en wel Zulke die wij onmogelijk kunnen door dringen maar wij durven geen sints waanen, dat Zijn Wel Edelen Gestr: ooijt maatregulen Zou kunnen neemen, die tot Schaede van Land en Volk en tot nadeel van onse Vrienden en bondgenooten mogten verstrekken hierom hoopen wij ten Eersten, dat UWel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: als Regtschaapen en welgeaarde Vaderen des Lands, die dierbaare naamen niet Zullen willen Verliesen door d’ E: Comp:ie een gering voordeel te verschaffen, en dus ons met de meeste IngeSeetenen van ons eenigste middel van bestaan te berooven, namentlijk de ruijling verkoping en verhandeling der Producten en Eindelijk verSoeken wij UWel Edelen Gestr: en E: E: Agtb: de Koop daarvan Gelieft t’ aprouveeren, voor inkoops prijs aan de Veeboeren in ruijling voor vee en aan de Andere Landbouwers en Ingeseetenen voor Contanten af te staan.’
‘Hierop versoeken wij in alle onderdanigheid een gunstig Antwoord.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ D: G: V: Reenen, H: A: Truter’
‘als gemagtigden van Johannes Gijsbertus van Reenen.’
Welk Schriftuur geleesen weesende, heeft men Zoo uijt hoofde der daarin gebeeSigde Licentieuse en Onbetaamelijke Stellingen en Expressien, als de ongefundeerdheijd der Zaak Zelve, niet waardig en ook niet noodzakelijk geoordeelt daarop te disponeeren.
Terwijl ter deeser geleegentheid door den Heer Gouverneur wierd gedeclareert dat nadien Zedert eenigen tijd herwaards waaren ingeleeverd Schriftuuren bij forme van Requesten waarbij op een vrij verregaande wijse op het Caracter van Zijn Edele was geempiëteert en voorsz: Dirk en Jan Gijsbert van Reenen Zig hadden durven emancipeeren bij het bovengem: thans door hun ingediend Schriftuur op gelijke onbehoorlijke wijse te werk te gaan, Zijn Edele derhalven aan Zig reserveerde om ten gepasten tijde Zodanige mesures te neemen als hij tot maintien van het aan hem als hoofd gebieder des Colonie Competeerend respect en Authoriteit Zal Oordeelen te behooren.
Vermits ongeagt bij het Sub dato 12 9:bre 1765 door ons g’ Emaneerde Placcaat aan alle ende een ijgelijk der Wijngaardeniers is geinterdiceerd geworden, om van primo Februarij af tot Ultimo Augustus toe haare wijnen herwaards op te rijden ten eijnde hier door te provenieeren de Schadelijke gevolgen die er voor de Colonie in’t algemeen ende Wijngaardeniers in’t bijSonder onvermijdelijk moeste reSulteeren, wanneer de nieuw geperste Wijnen buijten ‘S Lands wierden vervoerd, egter ten deeSen opSigte is voorgekoomen, dat Zommige IngeSeetenen die maar alleen haar gewin hoe Zeer Zulx ook teegens het algemeen welsijn moge aanloopen, Zoekende te bevorderen de voorsz: gedane Interdictie wel Zoude willen interpreteeren, als of daarvan was uijtgeSondert de Baaij Fals en Zij dus de Vrijheid hadden, om binnen voorsz: bepaalden tijd de Wijnen direct van buijten derwaards te vervoeren, door welk Baatsugtig Gedoente gevolglijk niet alleen Zoude werden buijten Effect gesteld het ten nutte van het algemeen bedoeld oogmerk maar d’ E: Comp: teffens ook gefraudeert van haare wettige Inkomsten omtrend de Recognitie der van buijten Caabwaards opgebragte werdende Wijnen, So is om teegens het een en ander te voorsien beslooten bij Placcaat t’ interdiceeren en Verbieden dat door niemand wie het Zoude moogen Zijn eenige Wijnen naar de Baaij Fals Zullen moogen werden gebragt, om van daar ‘t Zij met ‘S Comp:s of Vreemde Naties Scheepen te werden vervoerd, zonder op een legale wijse te kunnen doen blijken, dat deselve Zijn koomende uijt Pakhuijsen der gepreviligeerde Wijnkoopers hier aan de Caab.
dat ook geen wijnen direct van buijten naar voorsz: Baaij Fals Zullen mogen werden gevoerd om geduurende het aanweesen der ‘t zij ‘S Comp: of vreemde Naties Scheepen te werden geconsumeerd, dan nadat hiertoe alvorens door den Edelen Heer Gouverneur zal weesen verleend een Schriftelijke permissie, die d’ Eijgenaars der wijnen gehouden Zullen Zijn dadelijk over te Geeven aan den posthouder aldaar ten eijnde vervolgens de daarop gestelde Recognitie voor d’ E: Comp: van drie Rijxd:s voor ijder Legger behoorlijk zal kunnen werden ingevordert, op pœne dat behalven de Confiscatie der Wijnen die Contrarie deeses in dikwerf gem: Baaij fals Zullen gevoerd Zijn, de Contraventeurs bovensdien in een Boete van Een duijzend Caabse guldens ten behoeve van den Heer Officier Zullen weesen verVallen.
Terwijl voorn: posthouder in voorm: Baaij fals ook uijtdruckelijk zal werden gelast en aanbevolen, naauwkeurig te letten en Zorge te dragen dat op geenerleij wijse teegens den inhoud van ‘t ged: t’ emaneerene Placcaat werde gehandelt.
Sijnde voorts op de verdere Instantiën der gepreviligeerde Burger Slagters en om de reedenen vervat in’t op den 14: deeser maand g’emaneerd placcaat goedgevonden de prijs van’t Schapen, Staarte Vet te bepaelen op Twee Stuijvers het pond, ende Sulx in Cas van Contraventie op de Boetens en pœne Zo wel voor den Kooper als verkooper daarteegens bij placcaat van den 10: Julij 1781 gesteld, sullende hiervan meede publicatie en affixie van Billietten de vereijschte kennisse werden gegeeven.
Uijt eene diesweegens overgelegd verclaring van gecommitteerde Zee en Scheepstimmerlieden, Zijnde komen te Consteeren, dat ‘s landsboot Arlequin bij gedane Visitatie is bevonden ten eenemael oud en afgevaaren, dus tot verder gebruijk onbequaam te weesen; is oversulx goedgevonden deselve te Sloopen, en bij de negotie boeken te doen afschrijven.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 285-294.¶
Saturdag den {17820525} 25 Maij 1782.
‘S voormiddags alle present
Na dat door den Heer Gouverneur vooraf was te kennen gegeeven dat deese Vergadering op expres versoek van den Collonel en Hoofd van ‘S E Comp:s Militie alhier de E: Robbert Jacob Gordon extra Ordinair hadden beleggen, en Zijn Edele daarop aan gem: Gordon had afgevraagd welke Zaaken als nu hadde voor te draagen; So wierd door denSelve overgegeeven de volgende Memorie.
‘Edele Heer en Mijne Heeren !’
‘De reedenen waarom ik den Edelen Heer Gouverneur deese Extra Ordidnaire Vergadering heb versogt, Zijn de volgende, voor eerst, om dat eenige dagen geleeden alhier is aangekomen een gedeelte van het Legioen van Luxemburg waarvan mij desselfs Commandant ter dier tijd rapport van gedaan heeft, en gisteren avond den 24 deeser maand insgelijx aan de Caab gearriveerd is, een Tweede Gedeelte van dat selve Legioen hebbende nu hun Collonel en Second met de Staf, Sonder dat mijn onder geteek:de eenig Rapport daarvan door eenig Officier van dat Legioen gedaan is, Ik heb gemeent, dat ik, om mij niet bloot te Stellen, aan reflexien, welke uijt mijn Stilswijgen ten opsigte van mijn gedrag als Hoofd gebieder van alle de Troupes van de Edele Comp:ie in dit Gouvernement, Souden kunnen worden gemaakt, niet moet nalaaten, aan Uwel Edelens af te Vragen of deese Troupes van het Legioen van Luxemburg als hollandse Troupes moeten worden aangemerckt en of deselve dus onder mijne Ordres staan of niet.’
‘ten tweeden, om dat ik tot hiertoe, nooijt eenige Rapporten of Lijsten, rakend den Staat der Arthillerie deeses Gouvernement uijtgenomen eene Lijst van de Veld Arthillerie en geteekend door den Vaandrig Roets van de Heer Major Gilquin gekreegen heb en dat insgelijx om die reedenen Sulks door de Compagnie Arthilleristen van het Legion van Luxemburg , Soude kunnen geweigert worden So versoek ik daaromtrend te mogen weeten in hoe verre de Arthillerie deeses Gouvernements onder mijne Ordres Staat.’
‘het een en ander heb ik na rijpe reflexie nodig geoordeelt tot vermijding van die disputen de welke nooijt in den dienst en veel minder in deese omstandigheeden te passe komen en tot mijne ijgene dekking en verantwoording te moeten Vorderen.’
’/:was geteekend:/’
‘R: J: Gordon, Collonel en hoofd van ‘S Edeles Compagnies militie deeses Gouvernements Cabo de goede Hoop den 25: maij 1782.’
Naar Lectuure welker memorie den Heere Gouverneur betuijgde dat nadien Zijn Edele bij een Missive Sub dato 15 Dec: des voorleeden Jaars door den Heer Bewindhebber P: E: van de Perre en den Heer Eerste Advocaat m:r Fredrik Willem Boers ingevolge de magt op haar Ed: verleend uijt Parijs geschreeven en aan hem Heere Gouverneur alleen gerigt, onder anderen ook was gequalificeerd om het Legion van Luxemburg na omstandigheid van Zaaken of hier aan te houden, dan wel verder naar Indiën te Senden en Zijn Edele dus vermeinde ten opzigte van het Eerste Lidt der voorsz: memorie van d’ E: Gordon ook alleen te kunnen disponeeren, hij heer Gouverneur des ongedagt hieromtrend wel wilde handelen met Concurrentie van deesen Rade, dog teffens van begrip was, dat bij deselve niet positief Zoude kunnen werden beslooten aangesien uijt eene bij zijn Edele Ontfangene en thans G’Exhibeerd Supplement van Sodanige Conventie als tusschen welgem: Heeren Gevolmagtigdens der hoog Edele heeren 17:en en den Heere Prince van Luxemburg te Parijs was geslooten quam te blijken, dat het voorsz: Legion van Luxemburg aan d’ E: Comp:ie was overgelaaten onder diverse Conditiën die hem Heere Gouverneur in’t algemeen nog onbekend waaren, nadien tot dato deeses de principale Conventie nog niet had ontfangen, dog dat Zijn Edele voorneemen was den nu uijt de Baaij Fals opgekoomenen Collonel en Second Catagorisch afte Vragen of ‘t Zij onder hem of eenige der andere Officieren van den grooten Staf een afschrift dier principaale conventie was berustende en de Selve bekoomen aan deesen Raade Zoude Communiceeren.
Waarop unaniem begreepen Zijnde, dat d’ exhibitie en examinatie van de selve Conventie Zoude behooren te werden afgewagt alvorens daaromtrend de ene of andere ReSolutie te kunnen werden genoomen en door den E Gordon ook ten dien opsigte in So verre daarin berust Zijnde, wierd vervolgens met betrecking tot het Tweede Lidt van desselfs vorengemelde Memorie namentlijk om te mogen weeten of en in hoe verre d’ arthillerij deeses Gouvernements onder Zijne Ordres Stond door den Heere gouverneur ter Tafel gebragt, en voorgeleesen d’ Instructie door de Hoog Edele Heeren Zeeventhienen aan d’ E: Gilquin voorgeschreeven en gedeclareert, dat Zijn Edele begreep, dat Zo wel d’ een als d’ andere Zig na deSelve Instructie behoorende te gedragen met bijvoeging op de vrage van d’ E: Gordon wat Zijn Edele dan verstond met de woorden in voorm: Instructie voorkoomende “dat ged:e E: Gilquin in alle Zaaken die den militairen dienst Concerneeren Zoude Staan onder de beveelen van het Hoofd en Cheff der Militie “dat hij Heere Gouverneur hierop niet anders konde antwoorden, als met de selve bewoordingen uijt meerm: Instructie Zelve, welk alZoo in Vage gedecideerd, door d’ E: Gordon Zijnde geconsidereerd aanleijding te Geeven tot veele dispuuten en onaangenaamheeden dewelke uijt de verschillende Interpretatie van dien tusschen hem en d’ E: Gilquin Zoude kunnen gebooren worden wierd door zijn E: verders versogt de Vrijheid te mogen hebben om bij d’ eerste Scheepsgeleegendheid daaromtrend de gepaste elucidatiën van de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren te moogen VerSoeken ‘t welk aan Zij E: door den Heer Gouverneur geaccordeerd zijnde geworden mits dat aan d’ E: Gilquin alvoorens daarvan een Copie Zoude werden ter hand gesteld, ten eijnde aan welgem: Heeren Meesteren Zijne remonstrantien en Consideratiën desweegens teffens te kunnen Suppediteeren is het selve door d’ E: Gordon als ten uijttersten reedelijk en billijk g’ accepteerd en aangenoomen.
En dewijl mits het gebrek aan Pargament niet heeft kunnen werden gecontinueerd met ‘t doen drucken der muncten bij placcaat van den 30: der Jongst gepasseerde maand april g’introduceerd heeft men dierhalven moeten besluijten dieselfde munten op ordinairen papieren op die selfde wijse als de Zeeguls gestempeld papier te doen slaan waarvan aan een ijgelijk bij publicatie en affixie van Billietten kennisse Zal werden gegeeven ten einde ‘t ged: papieren geld inselvervoegen als ‘t bevorens op pergament gedrukt als een deugdsame munt in alle handeling t’ accepteeren ende Zulx Zo met opsigt tot de weeder inwisseling bij d’ E Comp: als de pœne voor de geene die deese munten Zullen weijgeren in betaaling aan te neemen als bij het bovengemelde placcaat is g’ Expresseerd.
Terwijl al verder is verstaan om in gevalle ‘er onder het Roulleerend pergament geld eenige munten mogten werden gevonden waarvan Zoo wel de gedrukte munt als de daarneevens geschreevene waarde van dien niet genoegsaam kunnen werden onderscheijden, dusdanige onkenbaar gewordene Pergamente munten Zullen mogen werden gebragt bij den Ondercoopman en Cassier der E: Comp: Gerhardus Hendrik Cruijwagen om in plaatse van dien ander papieren Geld tot gelijke waarde t’ ontfangen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 295-309.¶
Dingsdag den {17820528} 28 Maij 1782.
‘S voormiddags alle present.
Door den Colonel en Second van het Regiment van Luxemburg Monsieur de Baudras aan den Heere Gouverneur ter hand geSteld Zijnde eene bij den Heer Prince van Luxemburg geauthoriseerde en onder den onlangs uijt de Baaij Fals opgekomene Lieutenant Colonel berust hebbende Copia der Oorspronkelijke Capitulatie in dato 7: april des gepasseerden Jaars 1781: tusschen denselven Heer Prince en de Wel Edele Heeren van de Perre en Boers als expresse gevolmagtigdens der Hoog Edele Heeren Zeeventhienen te Parijs geslooten en deselve Capitulatie door welgem: Heere Gouverneur heeden ter vergadering Overgelegd Zijnde, So wierd door den Heer Collonel Gordon gedeclameerd, dat vermits daar uijt nu quam te blijken dat het voorsz: Regiment alleen was staande, onder de ordres van den Heer Gouverneur hij Heer Gordon oversulx ten dien opsigte geheel en al was gedechargeerd, en dat gevolglijk daardoor komende te vervallen, ‘t eerste Lidt van desselfs ter Vergaderinge van 14 deezer gedaane propositie hij dus alleenlijk aan Zig reserveerde de aan hem geaccordeerde faculteit om ten opsigte van den Cheff een der Arthillerie alhier Zijne geproponeerde Elucidatiën van de Hoog Edele Heeren Zeeventhienen te versoeken.
En nadien het 3: art: van het Supplement van voorsz: Capitulatie dicteerd, dat het voorsz: Corps op den Zelfden voet als d’ andere Troupes der E: Comp:ie Zullende worden getracteerd en dienvolgens ook jouisseeren van deselfde gagie Emolumenten en Randsoenen als ged: ‘S Comp:s militairen komen te genieten, So is in Conformiteit van het geresolveerde onder den 7: deeser beslooten de gagiën en Randsoenen mitsgaders Cost en Servies gelden voor d’ officieren en gemeenen desgelijx ‘t huijs huur voor deselve Officieren te bepaalen als volgd te weeten
| Cost geld maakt Rijxd:s | |||||
| Realen van38 Stv: ijder | van 48 Stv: ijder | Servies geld | huijshuur | randsoenen | |
| Een Collonel | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Lieutenant Collonel | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Majoor | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Capitain | 13 | 10:02:02: | 12:-: | 12: | 7:04: |
| Een Capitain Lieutenant | 10 1/4 | 8:-:05: | 8:-: | 9: | 3:06: |
| Een Lieutenant | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een Vaandrig | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Sous Lieutenant | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Tweede Sous Lieutenant | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Chirurgijn Major | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een aalmoesenier | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een Chirurgijn aide Major | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een d:o Sous aide Major | 4 | 3:01:02: | 2:-: | 7: | - - |
| Een Cadet | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Fourier | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Sergeant | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Corporaal | 1 | -:06:02: | 1:04: | - | - - |
| Een Soldaat | 3/4 | -:04:04 1/2 | -:07: | - | - - |
| Cost geld maakt Rijxd:s | |||||
| Realen van38 Stv: ijder | van 48 Stv: ijder | Servies geld | huijshuur | randsoenen | |
| Een Collonel | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Lieutenant Collonel | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Majoor | 19 | 15:-:02: | 48:-: | 25: | 15:-: |
| Een Capitain | 13 | 10:02:02: | 12:-: | 12: | 7:04: |
| Een Capitain Lieutenant | 10 1/4 | 8:-:05: | 8:-: | 9: | 3:06: |
| Een Lieutenant | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een Vaandrig | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Sous Lieutenant | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Tweede Sous Lieutenant | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een Chirurgijn Major | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een aalmoesenier | 8 | 6:02:04: | 4:-: | 8: | 3:06: |
| Een Chirurgijn aide Major | 6 | 4:06:-: | 4:-: | 7: | 3:06: |
| Een d:o Sous aide Major | 4 | 3:01:02: | 2:-: | 7: | - - |
| Een Cadet | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Fourier | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Sergeant | 4 | 3:01:02: | 2:-: | - | - - |
| Een Corporaal | 1 | -:06:02: | 1:04: | - | - - |
| Een Soldaat | 3/4 | -:04:04 1/2 | -:07: | - | - - |
Terwijl voorts verstaan dat het huijs huur Zodanig als het selve boven volgens de qualiteit van ijder Officier is gereguleerd ook voortaan door d’ Officieren van ‘S Comp:s militie alhier dewelke geen woningen in’t Casteel hebben Zal werden genooten.
dan dewijl ten belange deeZer Schicking door den Heer Collonel Gordon in bedenking wierd gegeeven d’ oneijgentlijkheid dat Zijn E: met een gelijk Caracter als de Heer Baudras bekleeden bovensdien ook als het permanente hoofd van ‘S Comp:s militie ten deesen Gouvernemente op ‘t majors Tractement van ƒ50: ter aand en de daaraan gehegte Emolumente Zoude moeten blijven dienen ‘t geen dan behalven een merkelijke verkleening in desselfs aansien ook geen geringe onordre in den dienst moeste veroorsaaken tot wegneeming Zoo wel van voorsz: de proportie tusschen de gagie en douceurs van ged: Heeren Gordon en Bauras als de Confusiën die daar door in den dienst Zouden kunnen komen t’ ontstaan, beslooten, meermelde Heer Gordon insgelijx de gagie van ƒ200: ter maand met de daaraan geacrocheerde Emolumenten toe te voegen en ‘t een en andere van dato deeses te doen Cours neemen egter ter nadere approbatie der Hoog Gebiedende Heeren Meesteren, aan wien hier van pligtschuldig kennisse Zal werden gegeeven.
Het in dato 28: April Jongstl: van deese rheede vertrockene Schip Batavia het welk door een kort daar op geleedene Swaaren Storm veel Schaade aan Schip en Laading heeft bekoomen, en uijt dien hoofde genoodsaakt is geworden weederom naar deese Rheede te rug te keeren, door Expresse gecommitteerde Zee en Scheeps Timmerlieden exact gevisiteerd Zijnde hebben de Selve van haare bevinding aan den Heere Gouverneur overgegeeven het volgende Rapport
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a.
‘Wel Edele Gestr: Heer !’
‘Het Schip Batavia neevens d’ Indiaan op den 28: den gepasseerde maand April van hier t’ Zeil gegaan weesende, ten eijnde ingevolge bekoomene ordre t’ Samen onder Convoij der op dien datum meede van hier vertrockene fransse Scheepen, naar’t Eijland Mauritius te Steevenen, dog ged: bodem Batavia op den 1: deeser maand Maij en dus maar drie daagen na het depart van hier door seer Sware Stormen beloopen geworden sijnde, sodanig dat daar door behalven meer andere Schaaden aan Schip en Tuijg ook een Swaare Leccagie hebbende bekomen, dies overheeden dus genoodsaakt Zijn geweest den Steeven weederom na herwaards te wenden en op den 15: deeser maand, het ter deeser Caabse Rheede gearriveerd weesende, heeft Uwe Wel Edele Gestr: d’ ondergeteekende Schippers van de meede aanweesende Scheepen de Morgenster en Amsterdam , Gerrit Berg en Jan Willem Mekau gecommitteerd, omme ten overstaan van den E: Equipagiem:r deeses Gouvernements Justinus van Gennep en den Schipper van opgem: bodem Batavia , Bartholomeus Veau Exact op te neemen en t’ ondersoeken of en welke Schaden door die Leccagie aan de Lading van het Selve Schip Souden mogen weesen toegebragt, d’ onderget:s dierhalven die ordre pligtschuldig Sijnde nagekomen hebben alles naauwkeurig Examineerd en bevonden, dat de peeper die boven over de gantsche Lading in’t Ruijm is gestort reets circa drie voeten neederwaards is gesakt, waaruijt Sowel, als dat het Water bij de pompen bij Continuatie ten eenemaal Soet van Smaak komt te weesen, genoegsaam kan en moet worden vastgesteld, dat de Zuijker als de onderste laag Zijnde, door bijgekomene nattigheijd reets gedeeltelijk sal weesen weggesmolten en daar door veroorsaakt dat de daarop leggende Coffij baalen en losse peeper meer en meer na beneeden Sijn gesakt des d’ onderget:s van begrip zijn dat het meerm: Schip Batavia omme het verder bederff der Lading en principaal die der Coffij boonen voor te komen, ten eenemaal sal dienen te werden ontlost.’
‘Waarmeede gedenkende aan’t g’Eerd bevel van Uw Wel Edele Gestr: Pligtschuldig te hebben voldaan laaten d’ ondergeteekendens deesen dienen voor needrig Rapport.’
’/:onderstond:/’
‘Cabo de goede Hoop den 21 Meij 1782: Als Gecommitteerdens /:was geteekend:/ G: Bergh /:in margine:/ ten onsen overstaan:/ geteekend:/ J: V: Gennep B: Veau.’
Waarop is beslooten gem: kiel met alle mogelijke spoed te doen ontlossen en de Lading hier aan Land brengen ten eijnde de nog onbeschadigt gebleevene goederen voor bederf te bewaren ende gebreeken van het Schip behoorlijk te kunnen doen repareeren, terwijl het Schip Zo veel doenlijk teegens ‘t Swaar weer in het presente winter Saijsoen Zal werden gesecureerd.
Wijders door den oppercoopman en Secunde de Heer Pieter Hacker neevens den Coopman en keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur en den Ondercoopman en Cassier Gerhardus Hendrik Cruijwagen ingediend Zijnde het volgende berigt
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: politicquen Raad.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Uwe Wel Edele Gestr: en E: agtb: aan d’ onderget: hebbende gelieven op te dragen het doen drucken en slaan der Pargamente en papiere Munten die mits ‘t gebrek aan Contanten hebben moeten worden g’introduceerd mitsg:s om die Vervaardigde Munt vervolgens te teekenen Zo Zijn ter pligtschuldige voldoening van dien het bedragen van Zeven en Veertig duijsend Ses Hondert Ses en Neegentig en een halve rijxd:s Zo aan Pargamente als Papiere munte gedrukt ende geslagen ende Sulx in de volgende quantiteijt en differente waarde als.’
‘
| 1450 p:s van 1/8 Rd:s ijder | Rijxd:s 181:2:- |
| 2206 p:s van 1/4 Rd:s ijder | Rijxd:s 551:4:- |
| 945 p:s van 1/2 Rd:s ijder | Rijxd:s 472:4:- |
| 451 p:s van 3/4 Rd:s ijder | Rijxd:s 338:2:- |
| 2788 p:s van 1 Rd:s ijder | Rijxd:s 2788:-:- |
| 1559 p:s van 2 Rd:s ijder | Rijxd:s 3118:-:- |
| 1716 p:s van 3 Rd:s ijder | Rijxd:s 5148:-:- |
| 1109 p:s van 4 Rd:s ijder | Rijxd:s 4436:-:- |
| 1317 p:s van 5 Rd:s ijder | Rijxd:s 6585:-:- |
| 211 p:s van 6 Rd:s ijder | Rijxd:s 1266:-:- |
| 299 p:s van 8 Rd:s ijder | Rijxd:s 2392:-:- |
| 411 p:s van 10 Rd:s ijder | Rijxd:s 4110:-:- |
| 25 p:s van 20 Rd:s ijder | Rijxd:s 500:-:- |
| 30 p:s van 25 Rd:s ijder | Rijxd:s 750:-:- |
| 25 p:s van 30 Rd:s ijder | Rijxd:s 750:-:- |
| 25 p:s van 40 Rd:s ijder | Rijxd:s 1000:-:- |
| 25 p:s van 50 Rd:s ijder | Rijxd:s 1250:-:- |
| 201 p:s van 60 Rd:s ijder | Rijxd:s 12660:-:- |
| Somma | Rd:s 47696:04:- |
| 1450 p:s van 1/8 Rd:s ijder | Rijxd:s 181:2:- |
| 2206 p:s van 1/4 Rd:s ijder | Rijxd:s 551:4:- |
| 945 p:s van 1/2 Rd:s ijder | Rijxd:s 472:4:- |
| 451 p:s van 3/4 Rd:s ijder | Rijxd:s 338:2:- |
| 2788 p:s van 1 Rd:s ijder | Rijxd:s 2788:-:- |
| 1559 p:s van 2 Rd:s ijder | Rijxd:s 3118:-:- |
| 1716 p:s van 3 Rd:s ijder | Rijxd:s 5148:-:- |
| 1109 p:s van 4 Rd:s ijder | Rijxd:s 4436:-:- |
| 1317 p:s van 5 Rd:s ijder | Rijxd:s 6585:-:- |
| 211 p:s van 6 Rd:s ijder | Rijxd:s 1266:-:- |
| 299 p:s van 8 Rd:s ijder | Rijxd:s 2392:-:- |
| 411 p:s van 10 Rd:s ijder | Rijxd:s 4110:-:- |
| 25 p:s van 20 Rd:s ijder | Rijxd:s 500:-:- |
| 30 p:s van 25 Rd:s ijder | Rijxd:s 750:-:- |
| 25 p:s van 30 Rd:s ijder | Rijxd:s 750:-:- |
| 25 p:s van 40 Rd:s ijder | Rijxd:s 1000:-:- |
| 25 p:s van 50 Rd:s ijder | Rijxd:s 1250:-:- |
| 201 p:s van 60 Rd:s ijder | Rijxd:s 12660:-:- |
| Somma | Rd:s 47696:04:- |
‘Terwijl d’ onderget: omtrend het afgeeven der voorsz: Munten Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: g’ Eerde Ordre Zullen blijven afwagten’
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop den 28: maij 1782 /:was geteekend:/ P: Hacker’
‘J: J: Le Sueur G: H: Cruijwagen’
So is verstaan dat de daarbij gespecificeerde vervaardigde pargamente- en papiere munten ten bedrage van rd:s 47696:4: onder Ult:o deeses bij ‘S Comp:s groote geld Cassa ingenomen weesende, vervolgens aan bovengem: Ondercoopman en Cassier Cruijwagen Zullen werden afgegeeven, om daaruijt de nodige afbetaaling te doen, en ‘t Ged: bedraagen van rd:s 47696:4: te verantwoorden.
Laatstelijk overwoogen Zijnde dat in de teegenwoordige tijdsomstandigheid d’ uijtterste noodsaakelijkheid vordert dat wanneer den Vijand Zoude willen onderneemen ‘t Zij in deese Tafelbaaij , dan wel aan een anderen Oord te landen in Sulken geval aan den selven werde afgesneeden, niet alleen alle proviand, maar ook de middelen waarvan hij Zig Zoude kunnen bedienen om op een gemackelijke wijse ‘t Zij herwaards of verder in’t land te dringen, is dierhalven verstaan om bij renovatie mitsg:s ampliatie der bevorens hieromtrend gestelde en als nog Vigeerende ordres waarbij alle die geenen wier plaetsen bij of omtrend eenige Baaijen komen te leggen Zijn gelast om bij de verschijning des Vijands ten Spoedigsten met al hun Vee mitsg:s proviand, Wagens, paarden &:a Zig van daar te begeeven, ook op’t nadruckelijkste bij placcaat t’ ordonneeren en te beveelen dat in gevalle den Vijand Zig in deese Tafelbaaij of voor eenige andere Baaijen ofte Stranden mogte Vertoonen als dan niet alleen alle de geenen wien plaatssen bij of omtrend dusdanige baaijen oft Zee Stranden Sijn leggende, maar ook de Sulken die woonagtig Zijn of plaatsen hebben die den Vijand om herwaards te kunnen koomen Zoude moeten passeeren, de facto met al hun groot en klijn Vee, mitsg:s Waagens en Paarden, van daar Landwaards in Zullen hebben te trecken, en teffens al de op hunne plaatsen gevonden werdende Leevensmiddelen van daar te vervoeren en ‘t geene Zij niet kunnen meede neemen te distrueeren, mitsgaders hunne met wijn en Brandewijn gevulde Vaaten de Bodems in te Slaan dermaaten dat den Vijand Sig niets daar van Sal kunnen nutte maaken, op pœne dat de geene die deese beveele als waaraan het behoud deeses Lands Zo grotelijx is dependeerende niet promptelijk Zullen hebben agtervolgd maar daaromtrend in gebreeken Zijn gebleeven, Zonder genade met de dood Zullen werden gestraft.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 162, pp. 310-316.¶
Vrijdag den {17820607} 7: Junij 1782
‘S voormiddags alle present.
Op het te kennen geeven bij den Heere Gouverneur dat na dien aan den Heer Commissaris Percheron niet heeft kunnen werden toegestaan omme in de Scheepen de Morgenster en Amsterdam Coorn en wijn te doen afladen ende Sulx ten eijnde door ‘t ged: Graan de Scheepen niet te Zeer te verswacken en met opsigte tot de wijn, om wanneer daaraan eenige Leccagie quam t’ ontstaan, de in voorm: Scheepen afgeladene Coffij boonen en Lijwaaten daar door meede aan bederf en Schade Zoude weesen g’ exponeert: Weshalven voorm: Heer Percheron de Wijnen over diversse der in de Baaij Fals leggende Transport Scheepen hebbende moeten doen afladen en tot het vervoeren de Tarw het hier ter rheede leggend particulier Scheepje L’ Union emploijeeren dus tot het Transport van geSouten Vleesch, Biscuit en meel het Schip de Morgenster alleen komende te benodigen dierhalven voor’t Gebruijk van het Schip Amsterdam heeft komen te bedanken.
Dat wijders eenige der in Laatstgem: Bodem afgeladene Lijwaat packen nat geworden Zijnde, de Overige noodsaakelijk moeten werden nagesien: Is goedgevonden en beslooten ‘t gementioneerde Schip Amsterdam uijt de Baaij fals herwaards te laaten opkomen om de ged: Lijwaat packen behoorlijk te kunnen doen Visiteeren Sullende het ged: Schip bij dies verschijning ter deeser Rheede Zo veel mogelijk Zij teegens de in het presente Wintersaijsoen domineerende Stormen werden geSecureert terwijl verders is verstaan dat met meerm: Bodem Amsterdam niet alleen herwaards Zullen werden overgebragt het geSchut en d’ ammunitie dewelke het Fransch Freguat L’ appollon voor dit Gouvernement heeft ingehad, en in voorm: Baaij Fals ontscheept neevens de Bagagie der Officieren en gemeenen van het Regiment van Luxemburg desgelijx de Veldstukken munitiekisten &:a tot het Selve Regiment gehorende maar ook alle Zodanige goederen als van de ginder leggende deensse Scheepen ten behoeve den E: Comp:ie Zijn ingekogt.
Door den OnderCoopman en Landdrost van Stellenbosch en Drakenstein Daniel van Reijneveld, gepresenteerd Zijnde het volgend Request.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Den Onderget: Landdrost van Stellenbosch en Drakensteijn Daniël van Rijneveld neemd de Vrijheid Uw Wel Edele Gestr: en E: agtb: met allen Eerbied te vertoonen:’
‘dat gelijk door de groote verre uijtgestrektheid dier beide Districten en den dagelijxen aanwas en vermeerderinge der Colonisten onder deselve Sorteerende, alle Saaken aan het ampt van den Landdrost verknogt, So die tot de eijgentlijke magistrature Selve: betrecking hebben, als tot het departement van hem als een Officier der Justitie, eenelijk Sijn behorende hoe langer hoe meer van Sodanig eenen grooten ommeslag en wijd uijtgebreidheid Sijn geworden, het dus den Supp:lt in dien gewigtigen en moeijlijken Post gesteld Somwijlen niet moogelijk Soude weesen om alle Saaken dit Zijn ampt raakende in die ordre te dirigeeren als Zijne onvermijdelijke pligt, wel van hem Soude vorderen en wel voornamentlijk ten opsigte van al Sulke meenigvuldige affaires, die in Soo ConSiderabel toeneemende Colonie dagelijx voorvallen, waarin den Landdrost als officier werd gemelleerd, door dien hij om de Selve bij den Agtb: Justitieelen Rade alhier te Ventileeren, genoodsaakt is altoos in eijngenen persoon, present te weesen, en Sig veeltijds hier aan de Caab op te houden wanneer weederom andere gewigtige en pressante Saaken tot Zijne Magistrature behorende hem als op een en denselfden tijd derwaerds roepen en Zijne preSentie meede onvermijdelijk requieeren.’
‘Om welke reedenen dan den Supp:lt gedrongen is Sig te keeren tot Uw Wel Edele Gestr: en E: Agtb: deselve op’t onderdanigst voordraagende de Soo hoog nodige adsistentie die hij Supp:lt tot voortsettinge der Procedures R: O: voor opgem: Raad van Justitie alhier niet kan ontbeeren Versoekende derhalven Ootmoedigst dat het Van Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: welbehagen moge Sijn den jeegenwoordigen Geswooren Clercq ter Secretarije van Justitie Hendrik Lodewijk Bletterman te Qualificeeren omme de voorsz: procedures uijt naem ende van weegens den Supp:lt te kunnen en mogen waarneemen’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was get:/ D: V: Rijneveld.’
Soo is om de daarbij aangehaalde reedenen goedgedagt ende beslooten den jeegenwoordigen geswooren Clercq ter Justiteele Secretretarije Hendrik Lodewijk Bletterman te Qualificeeren om wanneer voorsz: Landd:s Rijneveld hiertoe niet Zal kunnen vaceeren, als dan het beleggen der Justitieele Papieren en het voortsetten Zijner Crimineele procedures bij den Raad van Justitie alhier voor denselven waar te neemen.
Aldus geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] W: C: Boers
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur