C165 v1.20
C. 165, pp. 2-8.¶
Vrijdag den {17830516} 16 Maij 1783.
‘S Voormiddags alle præsent
De Vergadering thans Extra ordinair belegd Zijnde, gaf den Heere Gouverneur te kennen, dat op gisteren bij Zijn Edele was gekoomen, een der Lieutenants van het ter Rheede Leggend deens Konings Schip Infods Retten heevig klaagende, dat door den heer Brigadier en Chef der hier aanweesende fransse Troupes, voor desselfs Logement was gesteld een Soldaat ofte onder Officier, die Zig niet alleen aldaar bestendig geposteerd hield, maar ook wanneer hij Lieutenant het Zij om een wandeling te doen, of ter verrigting van ‘S Konings dienst, quam uijt te gaan, hem steeds op den voet volgde Sonder te weeten waarom Sulx geschiede, met versoek verders dat teegen diergelijke onbehoorlijke handelwijse en de gevolgen die daar uijt konden voortvloeijen, door hem heere Gouverneur mogten werden voorsien.
dat Sijn Edele hier opgem: Lieutenant had geantwoord, dat de goede ordre meede bragt, om van het geene waar over Sig beswaard vond aan den Heere Commandeur Cap:n Lutken als Sijnen Chef kennisse te geeven en dat bij aldien denselven hem Heer Gouverneur diesweegens quam t’ onderhouden, Sijn Edele daarop alle eguard Souden hebben en niet nalaaten daaromtrend te handelen, als d’ omstandigheid der Saaken Souden komen te vereijsschen.
dat hij heere Gouverneur hierop deese morgen van gemelden Heer Commandeur Capitain Lutken hadde ontfangen het volgende protest,
Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den Edele Agtbaaren Raade van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en Edele Agtbaare Heeren.’
‘De Heer Conwaij Brigadier der alhier in guarnisoen Zijnde Franssche Troupen op heeden van Zig hebbende kunnende verkrijgen om Zig in persoon te vervoegen bij Fredrik visser Lieutenant ter Zee in dienst van Zijn koninglijke Majesteit van Deenemarken , en bescheijden op deesen bodem, ‘t welk den ondergeteekende in denselven dienst van gem: Zijn koning als Capitain en Commandeur ter Zee d’ Eer heeft te voeren, en aan denselven visser Zo wel als aan den Lieutenant der Mariniers Adam Pontoppidan dewelke door den onderget: alhier worden agter gelaaten, omme ordre onder de alhier verblijvende Impotenten te houden toe te voegen een onder Officier, ten einde een wakend oog op hun te houden, van welke Despoticque Handelwijse door gem: Brigadier Conwaij in een plaats op het Territoir van den Staat der verEenigde Neederlanden gepleegt en alwaar den ondergeteekende vermeend, met andere neutrale Mogendheeden van gelijke prærogativen te moogen Jouisseeren, den onderget: heeft gemeend aan Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: de noodige kennisse te moeten geeven ten einde Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: tot voorkoominge van andere onaangenaame gevolgen in tijds Zodanige Messures Zullen kunnen neemen, als deselve Zullen vermeenen en Oordeelen te behooren.’
‘En dat daar den onderget: vermeend dat gemelden Heer Conwaij souden d’authorisatie en het Consent van Uwel Ed: Gestr: en Ed: Agtb: tot een diergelijke Stap geheel en al onbevoegd, Zulx egter onder het oog van Uwel Ed: Gestr: en E: Achtb: is geschied, neemd den Ondergeteekende van Zijn onvermijdelijken pligte te Zijn, omme bij Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: als repriesentanten van den Staat der VerEenigde neederlanden, tot maintiën van het regt van Zijn koninglijke Majesteid van Deenemarken des ondergeteekendens Heer en Meester, teegens de Zo ongepermitteerde en de wetten, Pacten en Conventen Strijdend gedoente en handeling van gem: Heer Conwaij, mitsgaders teegens alle de gevolgen met den aankleeven van dien op de Solemneelste wijse doenlijk te moeten protesteeren, Zoo als den Ondergeteekende verklaard te doen bij deesen, met reserve omme Zoo voor als door Zijn Majesteit den koning van Deenemarken als ook door mij onderget: diesweegens te kunnen doen en handelen als te rade werden Zullen.’
’/:onderstond:/’
‘Aan Boord van het Schip ten oorlog van Zijn Majesteid den koning van Deenemarken genaamt Infods Retten leggende Zeijlvaardig ter rheede van Cabo de goede Hoop den 15: maij in den Jare 1783 /: was geteekend:/ C: Lutken.’
Welk Schriftuur geleesen weesende heeft men ofschoon niet ongemerkt, kunnende passeeren dat gen: heer Lutken sonder Sig te hebben bepaald, om van het geval in questie deese Rade ‘t informeeren en dan afgewagt wat hier en door haar Soude werden gedaan, al dadelyk diendweegen komt te protesteeren, beslooten de heer gordon Collonel en Hoofd van ‘S Comp:s militie alhier te versoeken en te Committeeren Sig weegens deesen Raade te Vervoegen bij den heer Brigadier Conwaij en aan denselven ter hand te stellen, copia authenticq van het voorm: protest des heeren Lutkens met versoek Sig te willen expliceeren of en welke ordres door Sijn E: Sijn gesteld, waarover in ‘t gem: Schriftuur werd gedoleert ten eijnde men van de ware toedrag der sake grondig geinformeert Sijnde, dus sal kunnen oordeelen hoedanig verders in deselve te sullen moeten handelen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 9-20.¶
Saturdag den {17830517} 17 maij 1783
‘S Voormiddags alle præsent
Nadat door den Heer Collonel Gordon vooraf was te kennen gegeeven, dat ingevolge de gisteren op Zijn E: gedecerneerde Commissie Zig bij den Heer Brigadier de Conwaij vervoegd en aan denselven Copia Authenticq van het protest van den Capitain Commandeur Zijner Deensse Majesteits Schip van oorloge Infods Retten de Heer E: Lutken ter hand gesteld hebbende, teffens versogt had Zig t’ Expliceeren, noopens het geene waarover bij het voorsz: Protest werd gedoleerd gem: Heer de Conwaij hierop gedeclareerd had, deselve van hem begeerde Explicatie ten Spoedigsten aan den Heer Gouverneur te Suppediteeren, Soo wierd door welgem: Heer Gouverneur overgelegd een missive op heeden door d’ Heer Conwaij aan Zijn Edele en deesen Raade gerigt weesende van inhoude als volgd
‘Monsieur Le goúverneúr de plettenberg et à Messieurs de l’ honorable Conseil du Cap de bonne Esperance’
‘Messieurs!’
‘M: Le Colonel Gordon m’a Communiqué et explique de votre part, la protestation et la plainte de M: Lutker Capitaine Commandant le Vaisseau de guerre de la majesté Danoise L Infoeld’s Retten .’
‘J’ai L’honneur de vous observer, Messieurs que Lorque le dit vaisseau a relaché ici l’anneé dernieres j’ai non Seulement defendu qu’ on engageut aucun Soldat ou Matelot Danois , mais que j’ai fait même arreter et remis entre les mains de M: Le Fiscal Boers plusieur & Soldats et Matelots du dit vaisseaú qui S’ etoient cachés dans nos Casernes, j’ai fait punir Severement les Cas officiers ou Soldats qui les avoient refugies malgré mes ordres au retour du dit vaisseau en cette Rade j’ai reitéré le mêmes defenses; Trois hommes de mon Regiment ont deserté peu aprés, l’ arrivée du Vaisseau Danois M: Chiron má informé quelques jours apréz qu’ il avoit du deux Soldats de Pondicherry entrer avec beaucoup de Circonspection chez le Commandeur Danois , et en Sortir avec les memes precautions, j’ai apris qúe deux de ces hommes, qui aroient été engagés ici dans les derniers jours de Decembre S’ etoient donnés comme Soldats au Service de france de baucles par un Vaisseau portant pavillon Imperial quoiquils apartinssent reellementan Vaisseau Danois , D’aprés cette Information j’ai étés trouver le capitaine Danois je Lui cu dit que puisque ces deux hommes provenocent de Son Vaisseau il pouvoit les gardes et que je renouvellerai les défenses que j’avois deja faites, pour qu’on néngage at aucun Soldat ou Matelot Danois M: Le Capitaine Lutker, m’a promis de Soncôte et ma donné Sa parole, qu’il ne Souffriroit pas, qu’on prit sur son vaisseau aucun homme appartenant aux troupes francoises , Deux jours apréz quatre Soldats du Regiment ont deserté et trois autres ont deserté mardi dernier Plusieurs bas officiers et Soldats du regiment de Pondicherrij ainsi que de L’artillerie francoise ont deposé qu ‘on les avoit vivement Sollicité depasser en Europe sur Le Vaisseau Danois et que les personnes qui avoient cherché a les Séduire en leur faisant des Ofres considerables, etoient des Officiers de la Marine et des troupes Danois : ces bas officiers et Soldats S’offrent à être confrontés a vec les dites officiers Danois , qu’ils reconnoitront facilement, un particúlier du Cap a deposé qu’etant sur le dit Vaisseau de Guerre Danois il avoit vu plusieurs Deserteurs francois et entr ‘autres un nommé du Chateau lequel avoit emporté anga Six ceus Risdalles à une personne de cette ville: Un Officiers en montrant le dit du chateau L’apelloit par Derision le Marchand de M: de Conwaij pour lors j’ai ecrit M: Le Colonel Gordon et aprés lui avoir representé L irregularité ‘de ces procédés j’ai ajouté que j’etois persuadé que M: Le Gouverneur approuveroit les Mesures qu’on prendroit pour en arrêter les Suites.’
‘Je me Suis transporté hier de Normd Bush au Cap Je dois vous observer, Messieurs, que pendant le peu de Sejour que j’ai fait Normd Bush j’ai appercu trois officiers Danois qui parcouroient le Pais, malgrés les ordres Contraires qui je pense ont été donnés a cet Egard.’
‘Etant arrivé hier aprés midi en cette Ville j’ai rencontré un Officier Danois , je lui ai dit, en presence de deux Officiers francois que jetois Surpris, que l’ intention de M Le Commandant Lutker ne fut pas suire puis que malgré les promesser qu’il màvoit faites, M:r les Officiers de son Vaisseau et de Ses troupes Le permettoient de parler à nos Soldats et de les excites à la Desertion et que j’avois recu plusieur Depositions et informations a cet egard: En consequence, j’ai ainSi que j’en ai fait prevenir M: Le Colonel Gordon, fait Suivre Les Officiers Danois par un bas Officiers francois , non armé le bas Officiers avoit, l’ ordre d étre trés respectueux envers L’officier qu’il Suivroit et de se borner à empêcher L’officier Danois qu’il suivroit deparler à des Soldats francois , cette precaútion Messieurs, est prise chez toutes les puissances de L Europe et nà jamais été regardeé, comme un acte de Violence onde Despotisme, Elle est Surtout pratiqueé en hollande plus que chez aucun autre puissance de L Europe Si un Officier Etranger Suspect Se presentoit dans une ville Danoise , il Seroit non Seulement Suive avec Soin, mais il est encor plús Vraissemblable qu’il Seroit arréte!’
‘Je temoignerai toujours un profond respect comme je le dois, non Seulement pour Sa Majesté Danoise , mais pour toutes les rêtes couronneés et pour toute Puissance quel conque, Et ce nést certainement pas ij manquer, que de Veiller à la Conservation des hommes dont Sa Majeste trés Chretienne m’a Confie’ le commandement, et qu’il a envoije ici à grands fraix pour le fontiën de la cause commune Si ces, precautions avoient été prises plus tot, je Suis persuadé que la Desertion qui a eu Lieu ici il ij a quelques mois, náuroit pas été a beaucoup pres aússi forte.’
‘Je ne doute pas, Messieurs, qu’ avant peu vous ne Soijez bien convainaus, que j’ai marqué beaucoup plus de respect pour Sa Majesté Danoise que Messieurs Les Officiers Danois n ‘est ont marqué pour Sa Majesté tres Chretienne.’
‘Je Suis avec Respect’
’/:onderstond:/’
‘Messieurs Votre tres humbles et tres obeissant Serviteur /:was geteekend:/ Conwaij /:in margine:/ aú Cap de bonne Esperance Le 16 maij 1783 /:en daar onder:/ a Monsieur Le Baron de plettenberg, gouverneur et a Messieurs de L honorable Conseil du Cap de bonne Esperance’
En nadien meerm: Heer Conwaij bij deselve Missive op een gedetailleerde wijse te kennen geeft niet alleen welke deposition bij hem aan handen Zijn, dat Zo wel de Zee Officieren als die der mariniers van het gementioneerde Konings Schip Infods Retten verschijden Zoldaaten van het Regiment van hem Heer Conwaij op het Sterkst hadden geanimeerd Zig op het selve Schip en daarmeede na Europa te begeeven, maar bovendien ook in’t Zeekere geinformeerd te Zijn, dat een Zijner gedeserteerde Soldaaten Zig werkelijk aan boord van gemelde Bodems quam te bevinden, Zulx hij Heer Conwaij Zig genoodsaakt gevonden had gem: deensse Officieren van nabij te doen gade slaan door Een onder Officier, egter ongewapend en met Stricte ordre deselve Officieren alle respect te bewijsen en alleen te verhinderen dat deselve Zig in geen gesprek met eenige Fransse Soldaaten quamen in te laaten, So is gemerkt, men moet vast stellen dat alle de voorsz: omstandigheeden niet indiervoegen aan den Heer Commandeur Lutken Zullen weesen gerapporteerd en dat bij Zo verre Zig eenige der gedeserteerde Fransse Soldaten in desselfs onderhebbenden bodem mogten hebben verstooken, Zulks Zeekerlijk buijten Zijn Edelens kennisse ofte voorweeten Sal Sijn geschied, dierhalven goedgedagt voorschreeve Missive des Heeren Conwaij meede in Copia Authenticq aan gemelden heer Commandeur Lutken te doen ter hand Stellen in dat vast vertrouwen, dat Zijn E: niet Zal nalaaten, Zodanige deserteurs als Zig in desselfs Bodem mogten hebben weeten te versteeken aan gemelden Heer Conwaij te doen Restitueeren te meer daar denselven Zig beroept op Zijne in deesen gehoudene Handelwijse omtrend Sodanige Persoonen die wanneer het dikwerf gemelde Schip Infods Retten op desselfs uijtrheijse ter deeser plaatse heeft vertoefd Zig bij hem Heere de Conwaij hadden g’ Engageert deselve bij Ontdekking dat Zij tot d’ Equipagie van meermelden Bodem behoorden terstond had te rug Gegeeven.
Den voorleeser en Schoolmeester bij de gemeijnte aan Stellenbosch Christiaan Krijnauw, op desselfs hierom bij Request gedaan versoek uijt ‘S E: Compagnies dienst Ontslagen en met het burgerregt alhier Sijnde begunstigd; is in Steede van denselven Krijnauw weederom tot Voorleeser en Schoolmeester bij voorschreeve gemeijnte aangesteld, den Krankbesoeker Gillis de Korte
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 21-35.¶
Dingsdag den {17830527} 27 Maij 1783
‘S Voormiddags alle præsent
Is geleesen het geagt aanschrijvens van haar wel Edele Groot Agtb: de Heeren Bewindhebberen ter præsidiale Camer Amsterdam de dato 28: 9bre: des gepasseerden Jaars het welk met het op gisteren in de Baaij Fals g’arriveerd pruijssisch particulier Schip Potsdam is aangebragt, behelsend op wat wijse alhier Zullen moeten werden g’admitteerd de daarbij vern: Vijf Keijserlijke onderdaanen aan dewelke op Recommandatie van haar hoog Mog: door de hoog Edele Heeren Seeventhienen is geaccordeert Zig tot bevordering haarer onderscheijdene Takken van Weetenschappen naar deese gewesten te begeeven, des ‘t voorsz: geordonneerde Zo wel als het verder aangeschreevene ingevalle deselve Rijsigers teegens het geene aan hun is gelast en aanbevoolen, mogte koomen aan te gaan, Punctueelijk Zal werden opgevolgd en naargekoomen.
En nadien van de in’t Ceilons Retour Schip Amsterdam afgelaadene Coffij Boonen een goed gedeelte mitsg:s verscheidene Lijwaat packen in’t meede van het ged: Eijland afgesondene Schip ‘T Huijs te Spijk beijde door het meenigvuldig Zeewaater dat gem: Twee Scheepen in de bij haar geleedene Swaare Stormen hebben overgekreegen, nat geworden, en dus Zo bedurven als beschadigt geraakt, Zijn, gelijk meede een Quantiteit diversse Soorten van Thee uijt de Lading der Chinase Scheepen de Paarl , Honcoop , Middelburg en Hoogcarspel door het ontramponeerd raaken der Cassen niet weederom gevoeglijk kunnen werden afgescheept, Zo is in opsigte van voorsz: goederen best geoordeelt en dienvolgens beslooten, den Heer Hoofd Administrateur Pieter Hacker te Qualificeeren om nadat van de voorsz: bedurvene Coffijboonen Sal weesen gesorteerd, dat geene het welk nog eenigsints goed gebleeven is, deselve neevens de aangestookene Lijwaaten uijt de Lading van het Schip ‘T Huijs te Spijk mitsg:s de Thee die om de aangehaalde Reedenen niet weederom gevoeglijk kan werden afgescheept, p:r publicque vendutie te doen verkoopen; Terwijl mits het gebrek het welk d’ Ingeseetenen al Zeedert eenigen tijd aan voorsz: articulen hebben gehad ‘er geen Twijfel is of deselve Sullen alle nog met voordeel voor d’ E: Comp:ie kunnen werden afgeset.
Aan den Cap:n van het ter Rheede Leggend Oost-Indisch Particulier Schip de Dolphijn Honore Roux op Zijn diesweegens gedaan instantig versoek bij geset Zijnde geworden een Swaar anker en Touw ten eijnde voorsz: Bodem Zo veel mogelijk teegens het opgekoomene Stormend weer te Secureeren, heeft den Equipagiemeester van Gennep deesen aangaende aan den Heere Gouverneur gerapporteerd dat ged:e Cap:n Roux kort voor desselfs vertrek had begeerd, dat men het voorsz: anker en Touw weederom van hem Zoude te rug neemen, dog op de vertooning van hem Equipagiemeester dat nadien het Touw reets te waater geweest en het anker ook beschadigt was geraakt, deselve oversulx niet weederom bij d’ E: Comp:ie konde werden te rug genoomen, daarvan had afgesien met versoek dat het bedraagen van het een en ander hem en Zijne rheeders mogte werden aangerekend en het meermelde Anker en Touw intusschen voor hare reecq: alhier bewaard blijven, gelijk Sulx bij desselfs diesweegens aan gem: Equipagiemeester geschreeven en door denselven g’Exhibeerde Brieven nader komt te blijken, waarop is verstaan het voorsz: anker en Touw bij de negotie boeken deeses Gouvernement te doen afschrijven om door gem: Cap:n Roux en de rheeders van’t voorsz: Schip de Dolphijn met een advans van een half Capitaal aan d’ E:Comp: te werden vergoed en het ged:e Anker en Touw inmiddels voor haare Reecq: alhier te doen bergen waarvan aan d’ Edele Heeren Bewindhebberen te præsidiale Camer Amsterdam behoorlijk kennisse Sal werden gegeeven.
Vervolgens wierd door den Cap:n Andreas Chrijstij voerende ‘t deens Comp:s Schip Niccobar gepræsenteerd het volgend Request
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raade des voorsz: Gouvernements.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Geeft met d’uijtterste Eerbied te kennen Andreas Christij Commandeerende het asiatisch Comp:s Schip Niccobar .’
‘dat den supp:lt met Zijn voorsz: Bodem op den 20: Junij des voorl: Jaars van de Reede van Coppenhagen na Zee gesteevend Zijnde, geduurende en Zeedert tot onder de Linie Equinoctiaal Contrarie winden heeft gehad, alwaar de Supp:lt omtrend Thien geheele weeken door Stilte als andersints heeft geleegen, vooren al eer gevorderd is, het welk tot Zijn gevolg heeft gehad, dat den Supp:lt het grootste gedeelte van Zijne manschappen door de Ziekte die onder deselve aldaar onder de Linie een begin genoomen heeft is komen te verliesen, so dat den Supp:lt buijten allen Staat is gesteld, Zijn voorsz: Bodem na vereijsch te kunnen regeeren, veel minder Zijne rheijse na de Indiën Zonder behoorlijke adsistentie of gedeeltelijk Supplement te kunnen voortsetten.’
‘Weshalven den Supp:lt de vrijheid neemd, hem met den meesten Eerbied te keeren tot Uwel E: Gestr: en E: Agtb: met ootmoedig versoek, dat het van hoogst derselver welbehaagen Zijn mooge hem Supp:lt Zodanige adsistentie te doen koomen, als Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: Zullen kunnen en goedgunstig gelieven te verleenen.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Andreas Christij.’
Waarop goedgedagt is, om Sodanige Ses moorsse Mattroosen die Zig op ‘t Engelsch Compagnies Schip Grosvenor bevonden en bij het verongelucken van dien Bodem in ‘t Land der Caffers haar daarvan hebben gesauveerd, aan gemelde deensse Capitain af te geeven, mits aanneemende deselve bij Zijn komst te Bengaalen weederom aan de Engelsen over te Leeveren, als meede om Twee Indiase Vrouwspersoonen die insgelijx van het voorsz: Schip Grosvenor Zijn afgekoomen, ook over te voeren en geleegendheid te geeven om meede bij de Engelssen in Bengaalen te geraaken.
Sijnde voorts door Burgerraaden deeser steede ingevolge en ter voldoening van het aan haar geinjungeerde bij Resolutie van den 13: deeser maand heeden ingediend het volgend schriftelijk Berigt.
Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren’
‘Het heeft Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: behaagd in handen van ons onderget:s: Fungeerende Burgerraaden te Stellen, Zeeker request door den Burger Alexander van Breda aan Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: gepresenteerd houdende versoek om op desselfs Thuijn geleegen in deese Tafelvalleij te moogen oprigten een klijne Water moolen als meede een geringe verlegging omtrend de waterloop te moogen maaken ten einde daarop te hooren de eijgenaars der daar beneeden Leggende Thuijnen of en hoe verre Sulx tot derselver Præjuditie Zoude komen te Strecken Zo hebben d’ onderget:s d’ Eere Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: te berigten, dat Zij alvorens d’ Eijgenaars der beneeden de Thuijn van gem: Breda leggende Thuijnen hier over gehoord te hebben hun personelijk hebben vervoegt ter plaatse alwaar de voorsz: molen Zoude werden opgeregt, als meede de verandering die er in de waterloop Zoude dienen te werden gemaakt, en na naauwkeurige Examinatie bevonden, dat het opregten van ged:e moolen Zo min als het verleggen der waterloop het welk Zeer gering is, tot eenige het minste nadeel van de daar beneeden Leggende Thuijnen van de Heeren Jan Jacob Swanevelder en Johannes van Echten den Burger Lieutenant Johannes van Sitterd en den Commissaris van Huwelijxe Zaaken Johan Adolph Kuuhl en den burger Adriaan Smuts, Zoude kunnen strecken, d’ onderget:s vervolgens gem: Eijgenaars dier Thuijnen hier over gehoord hebbende produceerde den Heer Swanevelder, dat Sulx grootelijx tot Zijn nadeel Strekte, en dat desselfs Successeurs nog nadeeliger gevolgen daarvan Zoude te wagten hebben, Terwijl de vier anderen eenpariglijk oordeelden dat aan hun geen de minste præjudicie konde werden toegebragt, onder deese Restrictie egter, dat het aan hun gepermitteerd mag werden, ten allen tijden oculaire Inspectie te neemen, of ‘er Somtijds eenig quaad gebruijk van het water wierd gemaakt Zonder nogthans hier in door ijmand te worden belet.’
‘Wijders hebben d’ onderget:s d’ Eere Uwel Ed:e Gestr: en E: Agtb: Eerbiedigst te versoeken, dat wanneer het opregten van gem: moolen aan voorsz: Breda wierd geaccordeert, Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: als dan die Ordre geliefde te Stellen, dat alleen voor Zijn eijgen gebruijk en niet voor particulieren Zal hebben te maalen vermits de onderget:s vermeenen dat Sulks tot merkelijke præjuditie van ‘S Colonies moolens Zoude koomen te strecken.’
‘Waarmeede verhoopende aan de geEerde Intentie van Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: te hebben voldaan, Laaten wij deeser dienen voor needrig Rapport.’
’/:onderstond:/’
‘Cabo de goede Hoop den 26: Maij 1783. /:was geteekend:/ Joh: Smuts,’
‘H: Le Sueur, A: V: Sittert’
Waarop overwoogen Zijnde, dat of wel op eene na de besitters ofte Eijgenaars der beneeden leggende Thuijnen hebben verclaard, door de bij voorm: Alexander van Breda op te regtene kleene watermoolen geen nadeel te Zullen Lijden, den molenaar van ‘S E: Comp:s watermoolen egter van gevoelen is, dat een diergelijke moolen voor al wanneer het water uijt desselfs oude Loop Zoude moeten werden verleijd, en het welk in allen gevalle door een Sandige grond Zoude moeten geschieden, niet Zonder præjudicie voor ‘S Comp: voorsz: Moolen Zoude kunnen werden aangelegd, heeft men dierhalven best g’oordeeld de voorsz: uijt Leijding van ‘t waater uijt desselfs oude loop niet toe te staan, en dat bij Zo verre gem: Breda Zonder Sulx het opregten eener moolen, Zoude willen ter hand neemen daarop geen meerder Coorn als tot Zijn eijgen gebruijk nodig heeft Zal vermoogen te malen en gehouden zijn voor ijder mud aan den molenaar der nieuwe Burger windmoolen Ses Stuijv:s te betalen onder de pænaliteijten daartoe staande: Terwijl d’ Eijgenaars der beneeden leggende Thuijnen thans door den oud Scheepen te Batavia Jan Jacob Swanevelder en oud Coopman Johannes van Echten mitsg:s den Commissaris van Civiele en huwelijxe Saaken Jan Adolp Kuuhl, den Lieutenant der Burger Infanterie Johannes van Sittert en den Burger Adriaan Smuts beseeten werdende, ten allen tijden de vrijheid Zullen hebben te gaen besigtigen of ‘er door gem: Alexander van Breda of de volgende Eijgenaars van desselfs Thuijn met het waater dat tot drijven van Zijne moolen moet werden gebruijkt, niet ten nadeele hunner Thuijnen werd gedaan, Zonder dat eene diergelijke besigtiging aan hun op eeniger hande wijse Sal moogen werden belet.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t CasteeL de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 36-41.¶
Woensdag den {17830604} 4 Junij 1783
‘S voormiddags alle præsent
Heeft den Heere Gouverneur ter vergadering te kennen gegeeven, dat den Commissaris de marine en agent Zijner allerchristelijkste majesteid den Heere Percheron, op gisteren bij Zijn Edele verscheenen Zijnde, Zig niet alleen hooglijx hadde beklaegd over een Zeer verregaande atroce verbale Injurie die hem door den Titulair burger vaandrig Jeremias Auret was aangedaan, maar teffens ook aan hem Heere gouverneur had ter handen gesteld eene memorie diesweegens aan Zijn Edele en deesen Raade gerigt, verseld van eene attestatie noopens deese saak door den Cap:n L’abbé voerende het Keijserlijk particulier Schip Les deux Freres mitsg:s nog Twee andere Persoonen verleend en welke documenten thans door welgem: Heere Gouverneur overgelegd Zijnde, aldus waren luijdende
‘A’ Monsieur Le Baron de Plettenberg A Messieurs du conseil Superieur du Cap de Bonne Esperance’
‘Messieurs’
‘Le Sous signe Commissaire de la Marine de S: M: T: C: à l’honneur de vous remettre en original une déposition faite par plusieurs officiers francois digne de la plús grande Confiance, contre le nomme Auret fermier de la Baij false .’
‘Ce n’est pas sans amertume Messieurs, qúe le dit Commissaire se trouve dans la necessité de vous dénoncer le Sus dit fermier auret comme il le fait par cette Réquête en vous priant de vouloir bien vous occuper de la Satisfaction eclatante qu’il est en droit d’attendre des propos injurieux tenus contre sa reputation, et ferez Jústice.’
’/:onderstond:/’
‘Au Cap de bonne Esperance le 3 Jun 1783 /:was geteekend:/ Percheron’
‘Nous sous signez declarons sous la foij du Serment, Si nous en son mes requis que peu de jours apres notre arrivé a baije de false sur le vaisseau Imperialles deux freres d’ ostende , avons descendû au dit lien chez le seur Horet au quel de nons plusieurs ont demandé des provisions pour nos Vaisseau en presence du Capitaine du navire Imperial l’hipopotame le quel horet nous a dit en bon francois , que puis que nons allions au Cap, nous ij verrions mons: Percheron, qu ‘il nous prioit de lui dire que c’etoit un Coquin et qu’il envahissoit tout le Commence, et que S’ il vouloit etre marchand de faire batir Comme lui une maison qui lui avoit coúté douze mille piastres et que s’il lui arrivoit a l’avenir de Continuer le d: Commerce qu’il partiroit de Suitte pour le Cap faire cést plainte au gouverneur plus il a osé, nous avancer, que le vaisseau de la Comp:ie hollandoise que mons: Percheron afrait te et chargé du Compte du Roij pour Soulagé l’escadre francoise si au cas ellevat a baije de Falce , et qu’il n étoit rien de tout cela et qu’il savoit que c’ étoit pour compte de Monsieur Percheron et qu’il Vendoit meme aux vaisseau particulier des farinne et autre vivres, nous affirmons de plus fouls la meme foij, que nous ne nous Sommes determines a en parler a Monsieur Percheron que ce jourdhuij deuxieme jour du mois de Juin mille Sept cente quatre vingt trois.’
’/:was geteekend:/ f:cios labé Cap:n’
’/:onderstond:/’
‘Certifie avoir Entrendu dire tout cela a S:r Orette Berguij passagé /:Le c: deputatorz officier francois pasagé du vaisseau Les deux freres .’
So is gemerkt gedagte Heer Percheron als Zijnde een publicq en gecaractiseerd minister van hoog gemelde Zijne Majesteit, en die als sodanig alhier is geadmitteerd de bijsondere Protectie deeses Raads ter erlanging eener eclatante Satisfactie komt te reclameeren verstaan de Zaak te Stellen in handen van den het Fiscaals ampt pro interim waarneemenden ondercoopman M:r Jan Jacob Serrurier ten einde teegens den beschuldigden Zodanige actie voor den Justitieelen Raad deeses gouvernement t’ institueeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 42-56.¶
Dingsdag den {17830617} 17 Junij 1783
‘S Voormiddags alle præsent
In dato 14: deeser in de Baaij Fals Zijnde komen t’ arriveeren, het Schip Les deux Soeurs het welk den 15 febr: deeses Jaers onder keijserlijke vlagge van L’Orient is vertrocken, dog blijkens een door de Heeren Berard & Comp: aan den Heere Gouverneur gerigte en door Zijn Edele geproduceerde Missive, met dies inlaading aan d’ E: Comp:ie toebehoord; So is bij overweeging dat ‘er in voorsz: Baaij Fals geen geleegendheid is, om deselve Lading aldaar aan Land op te Slaan, nog ook thans geen ‘S Comp:s Vaartuijgen ginder aan handen Zijn, om voorsz: goederen herwaards te doen transporteeren en het ook niet raadsaam Zoude weesen het ged:e Schip Les deux Soeurs met desselfs voorsz: inlaading in het presente Wintersaijsoen naar deeser Rheede te doen opkomen, dierhalven best geoordeeld en oversulx beslooten meerm: Bodem in de Baaij Fals te laaten Vertoeven, tot dat het Wintersaijsoen Zal weesen afgeloopen en deselve als dan herwaards te laaten opkoomen om alhier te werden ontlost.
Vervolgens geleesen Zijnde de Missive door den Heere gouverneur en Raad te Colombo sub dato 16 Febr: deeses Jaars aan deese Regeering gerigt en p:r den Hoeker Catwijk aan Rhijn alhier aangebragt, waarbij haar Ed: ten belange van den met evengem: Hoeker overgekomenen Schipper Christoffel Beem die bij de verovering van Trinconomale op den 11: Januarij 1782: met het Comp:s Retour schip Groenendaal door d’ Engelssen was krijgsgevangen gemaakt, onder anderen komen te berigten, dat aan gem: Schipper door d’ Engelssen was gepermitteerd om te gaan waarheen hij wilde, maar dat hij Zig had moeten verbinden om geduurende deesen Oorlog teegens de Engelssen niet te Zullen dienen met bijvoeginge wijders dat bij aldien het toevallig mogte gebeuren dat alhier een Engelsman als krijsgevangen was aangehouden, ongevaar van het Zelfde Caracter, als dan wel een uijtwisseling Zoude kunnen geschieden, op approbatie van beide gouvernementen, So is geconsidereerd Zig als nog hier is bevindende Cap:n Edward Harvij die bij het neemen van het Engels Scheepje The Betsij is krijgsgevangen gemaakt verstaan. ‘denselven teegens meerm: Schipper Beem te doen uijtwisselen, op approbatie van haar Wel Edele Hoog Agtb: de Heeren gecommitteerde Bewindhebberen ter Illustre vergadering van Zeeventhienen en d’ Edele Heeren Directeuren der Engelssen Oost-Indische Compagnie, indiervoegen dat Zig de beide Persoonen bij een Acte voor Gecommitteerde Leden uijt den Raad van Justitie alhier reciproquelijk onder hun woord van Eer Sullen moeten Verbinden om voor ende al eer deese uijtwisseling Sal weesen geratificeert, niet teegens de weedersijdse Souverainen en resp: Comp:ie te Zullen dienen en dat ingevalle gem: Resp: Comp:ien deselve uijtwisseling niet mogten goedkeuren Zij als dan Zig Zelven weederom als krijgsgevangenen Zullen aanmerken, en Zig op d’ eerste ordre weeder Sodanig instellen ter plaatse daar Sulx Zal werden bevoolen.
Sijnde voorts door den opperstuurman van het in de Baaij Fals geankert leggend Pruijssisch Schip Potsdam Hermanus Kikkert die in ged: qualiteit voormaals is bescheijden geweest op ‘t Chinas Retourschip de Paarl gepræsenteerd het volgend Request.
Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Uwer wel Edele Gestr: en E: Achtb: needrigen dienaar Hermanus Kikkert thans opperstuurman op het in de baaij fals Leggend Pruijssisch Schip Potsdam sijnde voormaals in dienselve qualiteid beschijden geweest op het Chinas Retourschip de paarl geeft met Schuldige Eerbied te kennen hoe dat wanneer het evengem: Schip de Paarl van deese Caabse Rheede naar de Saldanhabaaij is afgesonden, alhier meede Zijn ontscheept Sijn Supp:lt Twee gepermitteerde kisten en twee voets castjes dewelke dan ook voor als nog Sig alhier Zijn bevindende.’
‘dat hij Supp:lt als nu Seer gaarne wenschte te hebben de voorsz: Zijne gepermitteerde kisten en voets casjes ten einde de daarin afgepakte Thee alhier p:r publicque vendutie te doen verkoopen, derhalven neemd hij de vrijheid Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: Eerbiedigst te versoeken Zijne ged:e gepermitteerde kisten en voets Casjes aan hem te doen afgeeven.’
‘Terwijl den Supp:lt al verder de vrijheid neemd Uwe wel Edele Gestr: en E: Achtb: neevens deesen aan te bieden, het afschrift eener Procuratie door den Bottelier Adrianus Vennik die insgelijx op het voorm: Schip de Paarl bescheijden geweest, gepasseerd, en waarbij denselven in die veronderstellinge dat Sijn gepermitteerde kist die al meede ter deeser plaatse is ontscheept geworden en verbleeven, bij eene bequaame geleegendheid naar Neederland Soude werden getransporteerd, hem Supp:lt volmagtschap heeft verleend, omme Soo wanneer hij Vennik mogte komen t’ overlijden dan wel bij desselfs absentie Sijne voorsz: gepermitteerde Kist van d’ Edele Heeren Bewindhebberen ter Camer Amsterdam op t’ Eijsschen en t’ ontfangen dan gemerkt de gepermitteerde kist van ged: Bottelier Vennik Zig werkelijk nog hier ter plaatse komt te bevinden en denselven reeds Soo een langen tijd tot merkelijk nadeel is verstooken gebleeven van het provenu van dien en ingevalle deselve nog langer alhier Soude moeten verblijven, Sulx als dan tot nog groter Schade en nadeel van den Eijgenaar moet Strecken: versoekt den Supp:lt derhalven ootmoedigst dat Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: op alle omstandigheeden gunstigst Reflexien Slaande van die goedheijd gelieven te Sijn, de gepermitteerde kist van voorm: Bottelier Adrianus Vennik meede aan hem Supp:lt te doen afgeeven om de daarin Sijnde Thee insgelijx p:r vendutie voor reecq: van den Eijgenaar alhier te doen verkoopen’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ H: Kikkert.’
Als meede door den Burger Carolus August Freislich in qualiteid als gemagtigden van den geweesen derdewaak op het voorwaards gemelde Schip de Paarl , Laurens Steenboom een gelijk versoek schrift, weesende van inhoude als volgd
Aan den wel Edelen gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Met vereijschten Eerbied geeft te kennen Uwer wel Edele Gestr: en E: Achtb: onderdanige Dienaar, den Burger Carolus Augustus Freislich; hoe hij Supp:lt bij procuratie, waarvan het afschrift deesen is geannexeerd, door den op ‘t Schip de Paarl bescheijden geweest Sijnde derdewaak Laurens Steenkamp, tot het waarneemen van desselfs Zaaken alhier gevolgmagtigd Zijnde, daarbij onder anderen meede Specialijk is gelast geworden, omme Zig bij Request t’ addresseeren aan Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: en te versoeken afgave van de gepermitteerde kist van voorsz: derdewaak Steenboom, die wanneer het ged:e Schip de Paarl van deese Caebsse Rheede naar de Saldanhabaaij is afgesonden geworden, onder anderen meede ontscheep en aan Land gebragt, mitsg:s alhier verbleeven is, Weshalven den Supp:lt ingevolge van dien de vrijheid neemd, Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: op ‘t ootmoedigst te versoeken dat de voorsz: gepermitteerde kist van gesegde Steenboom aan hem Supp:lt mag werde afgegeeven ten einde de daar in afgepakte Thee, voor reecq: van den Eijgenaar alhier p:r publicque vendutie te doen verkoopen.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ C: A: Freislich.’
Waarop is goedgevonden en beslooten, om de gepermitteerde kisten waaromme de voorsz: Supp:lten versoek komen te doen aan hun te doen afgeeven, ten eijnde de daarin Zijnde Thee alhier p:r publicque vendutie te doen verkoopen.
Voorts nagesien weesende, het Rapport van de vervaardigde Papiere munten geduurende d’ afgeweekene maand Maij.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinaris van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a neevens den E: Agtb: Politicquen Raad
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de onderget: hebbende gelieven op te draagen, het doen drukken en slaan der Pergamente en Papiere munten, die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten wierden geintroduceert, mitsg:s om die Vervaardigde munt vervolgens te teekenen, Zoo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueert en het bedraagen van Zesthien duijsend drie Hondert dertig Rijxdaalders aan Papiere munten gedrukt ende geslaagen, ende Zulx in de volgende quantiteit en differente waarde, als.’
‘
| 239 | p:s van 20 rd:s ijder | rd:s 4780:- |
| 208 | d:o d:o 5 d:o d:o | d:o 1040:- |
| 822 | d:o d:o 4 d:o d:o | d:o 3288:- |
| 1201 | d:o d:o 3 d:o d:o | d:o 3603:- |
| 1406 | d:o d:o 2 d:o d:o | d:o 2812:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste ondergeteekendens geteekend. | ||
| 2028 | p:s van 1/4 rd:s ijder | d:o 507:- |
| 2400 | d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 300:- |
| Somma rd:s 16330:- |
| 239 | p:s van 20 rd:s ijder | rd:s 4780:- |
| 208 | d:o d:o 5 d:o d:o | d:o 1040:- |
| 822 | d:o d:o 4 d:o d:o | d:o 3288:- |
| 1201 | d:o d:o 3 d:o d:o | d:o 3603:- |
| 1406 | d:o d:o 2 d:o d:o | d:o 2812:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste ondergeteekendens geteekend. | ||
| 2028 | p:s van 1/4 rd:s ijder | d:o 507:- |
| 2400 | d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 300:- |
| Somma rd:s 16330:- |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop Ultimo Maij 1783. /:was geteekend:/ J: J: Le Sueur, G: H: Cruijwagen, O: G: De Wet, W: f: V: Reede van Oudshoorn,’
‘P: D: Boonacker.’
Sal dies bedraagen ter Somma van rd:s 16330: bij de groote geld Cassa ingenoomen en vervolgens tot verantwoording aan den Cassier werden afgegeeven
Ende ten aansien niet noodsaakelijk is g’oordeeld, dat de Successivelijk gestempeld werdende Papiere munten van 2, 6: 12, 24: en 36: Stv:s tot die van Een Rijxd:r inclusive door drie Persoonen werdende onderteekend, Zo is goedgedagt, daaromtrend de volgende verandering te maaken en de voorsz: munten voortaan te doen onderteekenen als volgd, te weeten.
die van 36 Stv:s en Een Rijxd:s door den ondercoopman Oloff Godlieb de Wet
d:o d:o 12 en 24 Stv:s door den ondercoopman William Ferdinand van
Reede van Oudshoorn
d:o d:o 2: en 6 Stv:s door den Onder Coopman Pieter Diederik Boonacker.
waarvan aan het Publicq de nodige kennisse bij affixie van Billietten Sal werden gegeeven.
Met het aanweesend deens Schip van de Cust van Guinee alhier aangebragt Zijnde derthien persoonen, dewelke behoorlijk afreekening en ontslag van den Capitain te hebben bekoomen, Is verstaan deselve persoonen op hun versoek als Mattroosen in dienst der E: Comp: aan te neemen, Zijnde deselve genaamd
| Claas Berner van Straalsond | met ƒ15:- | |
| Jurgen Breweegen d:o Middelburg | ||
| Christiaan Welk van Pommeren | ||
| Salomon Hartman van Amsterdam | ||
| Carsten Claassen van Norden | ||
| Jan Braaudsen van Hamburg | ||
| Hendrik Speetmaker d:o d:o | d:o 14:- | |
| Jan Marelis van ZierikZee | ||
| Cornelis Christ:n Ackerman | van Middelb: | d:o 12:- |
| Willem Swemmer | d:o d:o | |
| Jochem Willemse | d:o d:o | |
| Daniël Schaak | d:o Amsterdam | d:o 10:- |
| Jan Penningraad | d:o Westphaalen |
| Claas Berner van Straalsond | met ƒ15:- | |
| Jurgen Breweegen d:o Middelburg | ||
| Christiaan Welk van Pommeren | ||
| Salomon Hartman van Amsterdam | ||
| Carsten Claassen van Norden | ||
| Jan Braaudsen van Hamburg | ||
| Hendrik Speetmaker d:o d:o | d:o 14:- | |
| Jan Marelis van ZierikZee | ||
| Cornelis Christ:n Ackerman | van Middelb: | d:o 12:- |
| Willem Swemmer | d:o d:o | |
| Jochem Willemse | d:o d:o | |
| Daniël Schaak | d:o Amsterdam | d:o 10:- |
| Jan Penningraad | d:o Westphaalen |
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 57-60.¶
Dingsdag den {17830624} 24 Junij 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Door den Burger Vaandrig Jens Janssen en den Baas metselaar Jan Coenraad Hessenbosch als gemagtigdens van den onderstuurman Hendrik Tamssen die op het in A:o laatst van hier naar Ceilon vertrockene dog Zeedert vermiste Freguat de Herstelder is bescheiden geweest bij Request versoek gedaan Zijnde, dat de hier verbleevene gepermitteerde kisten van gedagte onderstuurman Tamssen aan hun mogten werden afgegeeven ten einde de daar in Sijnde Thee alhier Per Vendutie te doen verkoopen, Is der Supplianten versoek geaccordeert mits dat voorschreeve verkooping ‘S Compagnies weegen Sal gedaan en het aan haar Competeerend [.....] Procent van de te provenieerene penningen werden ingehouden.
Sijnde voorts op het diesweegens meede bij Request gedaan versoek van den derdewaak Willem Starink van Amsterdam die in voorschreeve qualiteid is bescheiden geweest op het Retourschip T Huijs te Spijk permissie verleend, onder afgeschreeven gagie met het Hollands Particulier Schip de Nepthunus naar Batavia te Vertrecken.
Gelijk meede aan den Engelssen Capitain Edward Harvij, als in Conformiteid van het geresolveerde onder den 17 de deezer teegens den Schipper Christoffel Beem uijtgewisseld, Sig met het in de Baaij Fals Leggend Deens Konings Schip Infods Retten naar Europa te begeeven.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 61-69.¶
Dingsdag den {17830715} 15 Julij 1783
‘S voormiddags alle present.
Vermits den tijd der verpagting van ‘S Lands gemeene middelen en Inkomsten begind op handen te Schieten, is dierhalven verstaan deselve verpagting weederom onder Ultimo der aanstaande maand Augustus op den gewoonen voet te Laaten geschieden en daarvan volgens gewoonte Billietten te doen affigeeren
Terwijl het Placcaat van den [.....] verbiedende den uijtvoer van Wijn en brandewijn als nog moetende Stand grijpen, den impost daarvan oversulx ditmaal weederom niet meede sal werden verpagt.
Waarna is geleesen het onderstaende request door d’ E: Comp:ie gecontracteerde Slagters gepræsenteerd.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur en Directeur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Politicquen Raad deeses gouvernement.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘De ondergeteekende gecontracteerde Slagters der E: Comp:ie bevinden Zig in de noodsaakelijkheid Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: op de aller Eerbiedigste wijse te moeten vertoonen hoe dat door de aanhoudende Schaarsheid van vee, meerendeels ontstaan door de Swaere Leverantien die Zijlieden van tijd tot tijd, Zo voor den ommeslag der E: Comp:ie als ten dienste der Fransse hulptroupen ende verdere vreemde Natiën in ‘t algemeen hebben moeten doen, Zijlieden het vee thans niet dan tot enorme hooge prijsen, van de Landlieden kunnen inkoopen te meer daar deselve Landlieden, volstrekt begeeren te werden betaald in Silvere Speciën dewelke d’ onderget: ten dien einde reeds tot 25 pC:to toe voor papiere geld in gewisseld hebben, en nog tot Soodanig verlies Zoeken magtig te worden, Sonder deselve meerder te kunnen bekomen’
‘Om welke reedenen Zij onderget: Sig thans niet in Staat Zouden bevinden, om de Beesten en het vleesch gerequireerd Zullende werden ten dienste der thans in de Baaij Fals Leggende Scheepen van den Staat /:dewelke Zij volgens den Inhoud van hun Lieder met d’ E: Comp:ie gepasseerd Contract, niet als tot den ommeslag van dien behoorende kunnen aanmerken:/ te Leeveren, tot die prijsen, waar voor de Leverantien aan d’ E: Comp: Zelve geschieden nog ook tot dies, dewelke volgens een apart gepasseerd Contract voor de te doene verstreckingen aan de franssen Hulptroupen en de Regimenten in dienst en Soldij der E: Comp:ie overgaan, Zijn bepaald geworden Zonder dat Zij onderget:s daar bij een Considerabel verlies Zouden moeten ondergaan.’
‘Dan dewijl d’ onderget:s begrijpen dat de voorm: Scheepen van onzen Staat ten dienste der E: Comp:ie uijtgeZonden Zijn en Zijlieden deselve in deezen ook niet gaarne Zouden willen beswaaren, indien hierteegen eenig hulpmiddel konde gevonden werden dat hun te gelijk eenigsints vooral te groote Schaade mogte kunnen bevrijden, Zo neemen Zij onderget:s de vrijheid Uwe wel Edele Gestr: en Edele Agtb: voor te stellen of deselve niet Souden kunnen goedvinden, om aan hunlieden tot eenig Soulagement in derselven voor uijt te Ziene Schade te permitteeren, dat Zij Lieden de Beesten, Schaapen en het vleesch, het welk geduurende hun lopend Contract nog Zal werden gerequireerd voor alle hier aankomende Scheepen van Vreemde natiën, voortaan tot de navolgende prijsen Zullen moogen Leeveren, als.’
‘
| de Beesten | 20 Sp: matten ijder |
| de hamels of schaapen | 20 Schell: |
| het geslagt beesten vleesch en | |
| d:o d:o Schaapenvleesch | à 3 Stv:s 't lb |
| de Beesten | 20 Sp: matten ijder |
| de hamels of schaapen | 20 Schell: |
| het geslagt beesten vleesch en | |
| d:o d:o Schaapenvleesch | à 3 Stv:s 't lb |
‘in welk geval de onderget: in Staat kunnen Zijn, om de benoodigtheeden voor de bovengem: hollandse Oorlog Scheepen op dieselve voet, als omtrend de Twee voorige hier aangeweest Sijnde is geschied te Leeveren tot die Zelve prijsen, dewelke door de Fransche hulptroupen &:a na Luijd van het voorm: apart Contract werden betaald.’
‘En in hoope dat het Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: Zal moogen behaagen deese gedaane voorstelling billijk te vinden, Zoo neemen d’ onderget:s dan ook de vrijheid Uwe wel Edele Gestr: en Edele Agtb: op het onderdanigst te Solliciteeren deselve aan te merken als een Zeer ootmoedig Supplicq en daarop favorabel reguard te willen Slaan’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Jan Smook J: G: van Reenen’
‘D: G: van Reenen.’
Waarop gedelibereert en overwoogen Zijnde, dat door d’ Excessive groote Consumptie die er Seedert den ontstaanen oorlog met Engeland , door de hier gepasseerde Swaar bemande Fransse konings Scheepen en de Troupen die op de onder derselver Convoij naar India vertrockene Transport Zijn g’ Embarqueerd geweest, als meede der hier aangeweest Zijnde Scheepen van andere vreemde natiën is gewaakt, mitsg:s de Considerable quantiteit van ‘t vleesch dat aan de Fransche en Luxemburgse Troupen heeft moeten worden verstrekt, het slagtbaar vee thans seer Schaars en niet dan tot Zeer hooge prijsen te bekoomen Sijnde, ‘t versoek der Supp:lt dus op billijke gronden is gefundeert en dierhalven meriteert dat daarop reguard werde genoomen, oversulx verstaan is aan deselve ‘S Comp:s Slagters te permitteeren om aan de resp: hier aankoomende vreemde naties Scheepen het Leevend en geslagt vee tot de volgende prijsen te moogen vercoopen als
| Een Leevend Rundbeest | tot 20: Rijxd: |
| Een d:o Hamel | d:o 20 Schell: |
| en het geslagt Zo rund als schapen vleesch | d:o 3 Stv:s 't lb |
| Een Leevend Rundbeest | tot 20: Rijxd: |
| Een d:o Hamel | d:o 20 Schell: |
| en het geslagt Zo rund als schapen vleesch | d:o 3 Stv:s 't lb |
Waar door de voorsz: Slagters volgens derselver betuijging dan ook in staat Zullen Zijn, om het benodigd Leevend vee en geslagt vleesch ten behoeve van het aanweesend Esquader oorlog Scheepen van den Staat op den selven voet als omtrend de hier aangeweest Zijnde Freguatten Jason en Brunswijk is geschied te Leeveren, mitsg:s in de Leveranties van het een en ander voor de meerm: auxiliaire Troupen Sodanig als sulx bij het in dato 10: Julij des voorl: Jaars door haar gepasseert afsonderlijk Contract is bepaald, te kunnen Continueeren sonder daarbij andersints Important nadeel en Schade te lijden.
Sijnde voorts aan den Burger Jacobus Johannes Luttig op desselfs hier om bij Request gedaan versoek in Eijgendom gegeeven een Stuk Lands tot een Erf gel: aan de Paarl onder het district van Drakenstein gend: Welgegund groot drie hondert en Sestig quadraat roeden, ten einde op ‘t selve ten gerieve der daaromstreex woonende gebuuren desselfs Zadelmaakers ambagt t’oefenen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 70-71.¶
Dingsdag den {17830722} 22 Julij 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Geleesen weesende een missive van den Heere Grave de Meuron Collonel Commandant van het bij d’ E: Compagnie in dienst en Soldij overgenomene Regiment van dien Naam, waarbij versoekt, dat eenige Soldaaten van Sijn ged:e Regiment die Zig hebben Schuldig gemaakt aan te Zamen rottinge tot desertie in dienst der E: Comp: van hier mogten werden versonden, So is verstaan de voorsz: persoonen, met namen Edme Jean Collin, Pierre Amart de La Boetonniere, Nicolaas vaillant, Luis francois Damesniel, Joseph du Bourg, Jean Baptist Johannis, Jacque Bourgogne, en Marthin Bordax.
inselver voegen als Laats onder den 25: maart deeses Jaars, om even gelijke reedenen, met eenige van hetselve Regiment is geschied, als Soldaaten met ƒ9 p:r m:d onder een verband van vijf Jaaren in dienst der E: Compagnie met het ter rheede Leggend hollands particulier Schip de nephtunus naar Batavia te versenden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh
[Signed:] R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 72-90.¶
Dingsdag den {17830729} 29 Julij 1783
‘S voormiddags alle Præsent.
Door de gepriviligeerde Burger Slagters heeden ingedien Zijnde het volgend Request
‘Wel Edele Gestr: en Agtbaare Heer en E: E: Agtbaare Heeren!’
‘Door ‘t Jongste de Slagterij betreffende placcaat is den Inkoop der Hamels tot 9 Sch: ‘t Stuk en de verkoop des vleesches door de Slagters tot vijf Ponden voor 1 Sch: bepaald. En deese bepaaling is ‘t die ons niet alleen tot hier toe veele moeijelijkheeden en nadeel heeft toegebragt, maar tans gar doet vreesen, dat wij insgeheel Zonder vee en buijten Staat Zullen Zijn, aan de Inwoonders het noodige vleesch te Leeveren, door diens gebrek de naarste omstandigheeden Zeekerlijk ontstaan moesten de reeden daarvan Zijn notoir en door de al mondelijx aangebragte klaagden aan Uwel E E: Agtbaarheedens Zelf bekent liggende deese voornaamentlijk in den teegenZin, dien den Landbouwer en vleesbesitters voor ‘t papier hebben dat Zij tot betaaling ontfangen moeten en voor haarlieden naar hun voorgeeven met al te veel ongemak en resico verbonden Zijn Zal, Zo dat Zij daarom op geenderleij prijse aan een bepaaling willen gebonden Zijn, en hunne producten en vee Liever houden, ‘t Zij dan dat Zij door andere noodsaakelykheeden tot diens verkoop gedwongen worden, of Zij daarvoor krijgen ‘t geen Zij ‘er vraagen, Maar bij deese omstandigheeden ‘t voor ons geheel onmoogelijk Zijnde, na de bestemming van voorm: placaat onse Inkoop te doen, en nog minder in ‘t Laatste geval ons vleesch voor de geordineerde prijs te geeven, Zien wij ons door deese dringendste reedenen genoodsaakt Uwel E E: Agtbaarheeden door deese Lastig te vallen wel deselve ootmoedigst versoekende Zo lang de gemelde omstandigheeden voorliggen ons van de nakoming van dit meergem: plaCaat hoog gunstig t’ ontslaan en te permitteeren, onse inkoop op Sulke wijse te meugen doen, als deselve best kan geschieden en naar dies proportie Zo dan ons vleesch ook te vercoopen.’
‘Daar over onderdanigst submissent imploreerende Zijn wij met alle onderdanigheid en Respect.’
’/:onderstond:/’
‘Wel Edele Gestr: en E Agtbaare Heer en E E: Heeren. Uwel E E:’
‘Agtbaarheedens onder daanigst ootmoedigste dienaars /:was geteekend:/ Johan Jacob Meijer, Frans fabresser, J: M: Elser, J: G: Stijdler, W: v: Reenen /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den 25 Julij 1783.’
Heeft men tot voorkooming van het andersints bij de Ingeseetenen te lijdene gebrek moeten besluijten het in dato 14 Maij des gepasseerden Jaars g’Emaneerd placcaat waarbij aan de op geZeetene ten platten Lande is Verbooden de hamels hooger dan tot neegen Schellingen, het Zij aan de Slagters of andere IngeZeetenen te verkoopen, weederom in te trecken en te vernietigen en mitsdien aan voorsz: gepriviligeerde Slagters de vrijheid te laaten om het bij haar benodigd vee, van de Landlieden te moogen inkoopen, tot alsulke prijsen als Zij met deselve Zullen kunnen overeenkomen mits het geslagt Schapen vleesch niet hoge ofte meer dan voor Twee Stijvers het lb weederom Zal moogen werden uijtverkogt ende Sulx alles tot weederSeggens toe, Sullende hier van bij Publicatie en affixie van Billietten de nodige advertentie werden gedaan.
Gelijk meede door den Burger Johannes August Bresler als aanneemer ofte Entrepeneur van het Hospitaal voor de Zieken van het Regiment van Pondicherrij het volgende versoekschrift wierd gepresenteerd.
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van NeederLands India, mitsg:s Gouverneur en Directeur van Cabo de Goede Hoop beneevens den E: Agtb: Raad van Politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Remonstreerd met Schuldigen Eerbied, den ondergeteekenden als Entrepeneur of aanneemer van ‘t Fransche Hospitaal der Sieken van ‘t alhier in Besetting leggende Regiment van Pondicherij dat denselven heeft vertrouwd, dat de Schickingen en bepaalingen door Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: gemaak, omtrend den prijs des Leevensmiddelen, Sodanig Souden Sijn gebleeven en Stand gegreepen hebben, als daar over door Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: is gestatueerd geworden dog dat niet teegenstaande dit, alle Leevensmiddelen van tijd tot tijd in Sulken hoogen Prijs gesteegen Zijn, dat den Requestrant uijt hoofde Zijner aanneeminge ter besorging der vivres Berging etc voor de fransche Zieken daar door op de kragtigste wijse gedrongen en genoodsaakt word Zig ootmoedig tot Uwel Ed: Gestr: en E: Achtb: te wenden, in dat vertrouwen dat goedgunstige Reflexie Sal geslaagen worden op de ongelijkheid van de Prijsen der Leevensmiddelen in den voorleeden Jaare vergeleeken met de teegenwoordige gestelheid daarvan, als wanneer de toegelegde betaaling van Een en Twintig Stuijvers p:r man in allen deelen voldoende was, om deur Supp:lt een matig voordeel te geeven, als konnende tot dagelijx onderhoud der Zieken, de onderstaande Leevensmiddelen, tot de navolgende prijsen bekoomen, als.’
‘
| Ses ponden vleesch | Voor Ses Stuijvers |
| Agt P:s Klijne witte brooden | d:o Ses d:o |
| Een halve aam wijn | d:o vijf tot neegen rijxd:s |
| Een d:o d:o Brandewijn | d:o neegen rijxd:s |
| Een d:o d:o Asijn | d:o drie en een halve d:o |
| Een Vragt Brandhout | d:o Drie Rijxd:s |
| Ses ponden vleesch | Voor Ses Stuijvers |
| Agt P:s Klijne witte brooden | d:o Ses d:o |
| Een halve aam wijn | d:o vijf tot neegen rijxd:s |
| Een d:o d:o Brandewijn | d:o neegen rijxd:s |
| Een d:o d:o Asijn | d:o drie en een halve d:o |
| Een Vragt Brandhout | d:o Drie Rijxd:s |
‘Dog is den Supp:lt voor teegenswoordig verpligt en gedwongen, de opgem: provisiën in te koopen en te Betaalen, So als in ‘t ondervolgende word vermeld, Namentlijk.’
‘
| drie a vier Ponden vleesch | voor Ses Stuijvers |
| Seeven p:s klyne witte brooden | d:o Ses Stuijvers |
| Een halve aam wijn | d:o Twaalf Rijxd:s |
| Een halve aam Brandewijn | d:o Twaalf d:o d:o |
| Een halve aam Asijn | d:o Vijf en een halve rd:s |
| Een vragt Brandhout | d:o vier en drie quart rd:s |
| drie a vier Ponden vleesch | voor Ses Stuijvers |
| Seeven p:s klyne witte brooden | d:o Ses Stuijvers |
| Een halve aam wijn | d:o Twaalf Rijxd:s |
| Een halve aam Brandewijn | d:o Twaalf d:o d:o |
| Een halve aam Asijn | d:o Vijf en een halve rd:s |
| Een vragt Brandhout | d:o vier en drie quart rd:s |
‘Waaruijt Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: konnen Sien en overweegen, dat den request met goed regt in Schuldpligtigen Eerbied de vrijheid neemt deesen aan’
‘Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: te Presenteeren en aan te toonen dat denselven dwaaselijk Soude doen van te gelooven in de Teegenswoordige gesteldheid dier dingen, van Sijn Broodwinning eenig voordeel te genieten, maar dat de omstandigheeden van tijd en Zaaken dus voortloopende, Sonder dat ten Sijner opsigte daarin wierde voorsien, Sij als dan de eijge oorsaak Sijner ruine Soude Zijn neemende den Requestrant verder de vrijheid Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: needrig te demonstreeren, dat denselven dagelijx voor een getal van Zeeventig Zieken, iets meer dan dertig rijxd:s aan Revenuen ontfangst, en voor welk getal Impotenten, de onkosten en andere uijtgaaven beloopen tot agt en Twintig Rijxd:s in detail te bewijsen en aan te toonen, So dikwijls als van den reg:t mogte worden gevordert en’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: sullen kunnen goed vinden, dus dat ‘er een seer onevenreedige en klyne winst of voordeel over blijft, waarvan Interesten van Capitaalen, knegts en ambagtslieden moeten worden betaald, Sonder te reekenen andere klijnigheeden en toegiften die van den requestrant geEijscht worden als; denselven heeft voor So lange de Chirurgijns van ‘t regiment Meuron het hospitaal der Sieken van ‘t Regiment Pondicherrij bediend hebben, niet alleen Twee van hun op eyge kosten moeten onderhouden, maar daar en boven vrije wooning mitsgaders gifte en Contanten moeten geeven, Sonder dat ‘er t’eeniger tijd daarvoor vergoeding is gevraagd geworden, aldus is deese goedheid tot een wet gemaakt en het is aan’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: genoegsaam bekent, dat den requestrant niet verpligt is, de heelmeesters te onderhouden, maar dat de Entreprise van denselven eeniglijk is bepaald tot het onderhouden en Logeeren der Sieken.’
‘So is ‘t wel Edele Gest: Heer en E: Agtb: heeren dat den Requestrant uijt kragte en aandrang der aangehaalde Reedenen, Sig ootmoedig tot Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: keerd needrig insteerende reguard en attentie te willen neemen op de voorsz: gegronde beswaaren en of van den Supp:lt kan geEijscht worden, ter Sijner desavantage de meergem: Sieken bij de teegenwoordige duurte der Leevensmiddelen te onderhouden voor dienselfden prijs, als toen de vivres en mindere waaren in dat vertrouwen, dat het Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: geensints sal misnoegen geeven, daaromtrend van den Reg:t voorstellingen goedgunstiglijk te hooren, namentlijk dat ‘t aan Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: mooge behaagen om den Supp:lt eenigermaate Schadeloos te Stellen, in de teegenswoordige tijdsgesteldheid van aan den Selven gunstig te willen accordeeren Dertig Stuijvers p:r man voor het onderhouden en Logeeren der opgem: Zieken, als naar gewoonte, en ten maatigen voordeele van den Supp:lt in Steede van de toegelegde betaaling van Een en Twintig Stuijvers, voor deselfde onderhouding en herbergen der Impotenten, dat bij de teegenwoordige omstandigheeden onvoldoende, en den Supp:lt merkelijk schade is.’
‘Ofte wanneer Uwel Ed: Gestr: en E: Achtb: mogten komen goed te vinden en te Resolveeren de Randsoenen uijt ‘S E: Comp: magazijne te verstrecken mitsg:s het witte brood en groentens, op dien voet als in ‘S E: Comp:s andere hospitaalen gebruijkelijk is te ordonneeren en ‘t vleesch uijt ‘S E: Comp:s slagthuijs te geeven, dat het als dan aan Uwel Ed: Gestr: en E: Achtb: goeddagte, om aan den Supp:lt eeniglijk voor ‘t Logeeren en Fourneeren van Ligt, oppassing en brandhout ter betaaling toe te Leggen vijfthien Stuijvers p:r man en dat bij Resolutie van Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: tot eene der beide voorstellingen /:met Eerbied, daar meede met Primo der aanstaende maend Augustus worde aangevangen en vervolgens gecontinueerd worden tot andere tijds veranderingen of so lange het Regiment van Pondicherrij alhier verblijven Sal.’
‘Dog mogte ‘t onverhoopt komen te gebeuren dat Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: geensints in de aangehaalde voorstellingen Souden konnen treeden, en niet souden goeddunken daarinne veranderingen te maaken, het geene egter in onderdanigheid gesegd, den Supp:lt bij vervolg der tijden, meer en merkelijker schaade Zoude toebrengen, wanneer Sig daarmeede moeste Contenteeren, So neemt denselven met allen ootmoed de vrijmoedigheid, van aan Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: te verklaaren dat denselven door het Reg:t van eijgen behoud aangedrongen, liever deese Sijn broodwinning ten eenemaal wil afstaan, dan deselve ter Sijner eijgener Schaade blijven aanhouden of Continueeren het geene in ‘t toekomende klaarlijk blijken Soude, ten eenemaal ruineus voor hem geweest te Sijn, dierhalven versoekt den requestrant nogmaals Seer needrig en Instantig, dat Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: gelieven te delibereeren en te resolveeren overeenkomstig de gesteldheid en de gevolgen der Saake, door welke Zorge Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: als ‘S Landsvaderen en Requestrant als burger en Inwoonder deeser plaatse een maatig voordeel Sullen besorgen, tot welsijn en prosperiteid van hem en de Sijnigen en aldus doende derselver importante Schadens vergoeden en te gemoed koomen welke nadeelen bij langer versuijm van Redres, denselven Sullen aandringen en noodsaaken Uw E: Gestr: en E: Agtb: onderdanig te versoeken om met den Eersten in ‘t geheel van Syne Entreprise ontheft en ontslaagen te Sijn, tot voorkoominge Sijner eijgener Ruine.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende enz: /:was geteekend:/ J: A: Bresler. /:in margine:/ overgegeeven ter politicque vergadering In’t Casteel de goede Hoop op den 29: Julij 1783.’
Waarop goedgedagt is alvorens op het ged:e versoekschrift te disponeeren het selve te Stellen in handen van den oppercoopman en Secunde de Heer Pieter Hacker om daarop te dienen van berigt.
Waarna is geleesen de volgende Missive door den Heer Grave de Meuron Collonel Commandant van het alhier guarnisoenhoudend Regiment Switsers van dien Naam aan den Heer Gouverneur en deesen Rade gerigt.
‘Á Monsieúr Le Gouverneur et messieurs du noble Conseil de La Regence du Cap’
‘Monsieúr Le Baron!’
‘D’apres l’accusation portér contre quelques Soldats de mon Regiment Soúp connes d’avoir fabriqúe du faux papier monnoie aucoin de La noble Compagnie j’ai fait informer et la procedure de la Justice de mon Regiment, ordonnée j’usqu’a Conviction me parait asser instruite pour etre en état de prononcer un jugement definitif,’
‘La nature du crime interessant particulierement La noble Compagnie et la public, je crois, devoir Monsieur Le Baron Sauf mon droit de Jurisdiction dans toute Son étendue Sou mettre la connaissance de cette affaire au Conseil de La Regence de cette Colonie pour La faire terminer par Sa Justice ainsi, qu’il le jugera à propos, Je remettrai des qu’ on le voudra une Copies artiére des information recollemens et confrontations faites en Consequence.’
‘J’ai L’honneur d’etres avec Respect.’
’/:onderstond:/’
‘Monsieúr Le Baron. Votre tres húmble et tres obeissant Serviteúr /:was geteekend:/ de Meuron. /:in margine:/ au Cap Le 25: Juillet 1783:’
Waarop overwoogen Zijnde, dat volgens het 22: Articul der Capitulatie tusschen de Heeren gedeputeerdens der neederLandsche Oost Indische Compagnie en opgem: Heer Collonel de Meuron in dato 28 maij 1781: te Parijs opgeregt, aan Sijn Edele de vrije regte oefening over desselfs voormelde Regiment is verbleeven mits Sig omtrend de Straffen voegende, naar de alhier vigeerende Wetten, Sonder dat bij deselve Capitulatie eenige Limitatie is gemaakt, omtrend misdaaden over welke de Regts oefening van het meermelde Regiment niet ten diffinitive Zoude gaan, heeft men dierhalven in het voorstel van gedagte Heer de Meuron om de bij desselfs voorsz: missive vermelde delinqueerende Persoonen aan deese Regeering over te geeven, ten einde deselve door den ordinairis regter deeses Gouvernements te doen Sententieeren en Straffen niet kunnen treeden.
Laatstelijk door den Heer Secunde en hoofd administrateur Pieter Hacker ingediend Sijnde, de onderstaende Memorie
‘Memorie van de nabeschreevene rottang p:r ‘t Particulier Schip de Nephtunus volgens Factuur gedateerd 14 Jan: 1783 van Batavia na herwaerds aangereekend, dog volgens g’annexeerde verklaering van den Schipper en opperstuurman dier bodem op batavia niet ontfangen Zijn te weeten.’
‘500 bossen bind Rottangs a 40 p:s ijder Bos’
‘koste met de ongelden ƒ132:13:-‘
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop den 29: Julij 1783 /:was geteekend:/ P: Hacker’
Is daarop verstaan de bij deselve memorie vermelde 500: bossen bind Rottings Indiase hoofd Plaatse weeder te rug te reekenen.
Aldus geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 91-98.¶
Dingsdag den {17830815} 15: aug: 1783
‘S voormiddags alle præsent behalven den heer Collonel Gordon.
Heeft den heer Secunde Pieter Hacker ingevolge en ter voldoening van het aan Sijn E geinjungeerde ter Jongste vergadering op het als doen gepræsenteerd request van den Burger Johannes Bresler als aanneemer ofte enterpreneur van het hospitaal voor het frans Regiment van Pondicherrij heeden ingediend het volgende Berigt.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg raad Extra ordinaris van Neederlands India, mitsg:s gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtbaaren Raad van Politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: ter jongste sessie deeser vergadering, den onderget: oppercoopman en Secunde, hebbende gelieven ter hand te Stellen het als doen ingeleeverd request van den burger Johannes Bresler, als aanneemer van het opgeregt Hospitaal voor de Sieken van ‘t frans regiment van Pondicherrij behelsende de Swaerigheeden die Zig door de presente buijtengewoone duurte der Leevensmiddelen brandhout &:a in voorsz: omslag voor hem quamen op te doen, en waar door hij buijten Staat wierde gesteld deselve tot het bij hem aangenomen tantum van 21 Stuijvers voor ijder Zieke langer te kunnen gaande houden en den ondergeteek:de teffens te demandeeren, om den Supp:lt ter Saake voorsz: gehoort hebbende Uwe wel EdeLe Gestr: en E: Agtb: vervolgens te dienen van berigt en Consideratiën, So heeft den Onderget: naar alle de voorsz: Swaarigheeden van poinct tot poinct te hebben g’ Examineerd en hem daar het vereijscht wierd, door den Supp:lt had doen elucideeren bevonden, deselve Effectivelijk naar waarheid te Sijn opgegeeven en het voor den Supp:lt oversulx niet doenlijk is, op den Præsenten voet in voorsz: omslag te Continueeren, Zonder daar bij Schaade te lijden, veel min iets te kunnen profiteeren, dan den onderget:e gem: Bresler onder ‘t oog gebragt hebbende dat de diesweegens door hem versogte verhooging tot 30: Stuijvers voor ijder Zieken wat te hoog op Stok Zoude loopen, betuijgde denselven te vreede te Sijn, bij aldien het Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: mogte behaagen hem 27: Stuijv:s voor ijder man toe te Seggen, als wanneer hij voor Sijn moeite en Sorge dog maar een Sober voordeel Soude genieten.’
‘den onderget: voorn:de Bresler insgelijx voorgehouden hebbende dat daar men hem niet had gevergd, om de Twee Chirurgijns van Meuron in ‘t bij hem opgeregt Hospitaal te neemen om over de Fransse Zieken te practiseeren en hier in door hem naar ijgen goed dunken gehandelt was, hij dierhalven ook geene voldoening voor deselve van d’ E: Comp:ie konde vorderen, So heeft denselven Sig in deesen meede vrij reedelijk betoond en van de versogte vergoeding voor voorsz: Twee Chirurgijns t’ eenemaal afgesien weshalven den onderget: de vrijheid neemd Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: als reedelijk en billijk voor te draagen om aan meerm: Bresler voor ijder Zieken een tantum van 27: Stuijvers p:r dag toe te leggen, te meer dewijl den onderget: wel verseekerd is, dat ‘er niemand Zal werden gevonden die Zulx voor mindere Zal kunnen aanneemen.’
‘Waarmeede den onderget: verhoopende aan de g’ Eerde Intentie van Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: te hebben voldaan de vrijheid neemd met verschuldigt Respect blijven.’
’/:onderstond:/’
‘wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren. Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: onderdanigste en gehoorsaamen Dienaar /:was geteekend:/ P: Hacker /:in margine:/ overgegeeven in Raade van Politie den 5: Aug: 1783’
Waarop goedgedagt is, om mits de in het gedagte Schriftuur ampel gedetailleerde reedenen aan voorschreeve Bresler voortaan een Tantum van Seeven en Twintig Stuijvers ‘S daags voor ijder Zieken toe te leggen en te Laaten voldoen;
Ten aansien, het thans in de Baaij Fals geankerd Leggend Esquader ‘S Lands Scheepen naar den 15: deeser vandaar naar deese Caabsche Rheede Staat op te koomen, Soo is goedgevonden den Posthouder Brand te doen aanschrijven om d’ overheeden van het ginder meede vertoevend Retour Schip Amsterdam te gelasten onder geleide van het gedagte Esquader herwaards te koomen, en dat hij Posthouder Zig wijders van deese geleegendheid Zal moeten bedienen om de goederen die Zig in de Baaij Fals bevinden en hier moeten Zijn, met voormelde Bodem Amsterdam dit heen te Zenden, Terwijl wijders den Capitain van het insgelijks nog in de Baaij leggende en voor Reekening der E: Compagnie afggelaaden keijserlijk Particulier Schip Les Deux Soeurs ook Zal werden gelast ter selvertijd de baaij fals te verlaaten en herwaards op te komen.
Dewijl ook mits de op handen Zijnde vreede thans koomen te Cesseeren de Reedenen waarom het Robben Eijland heeft moeten werden geabandonneert Soo is verstaan, de gebouwen aldaar weeder behoorlijk in Staat te Stellen en het selve Eijland door het gewoone Detachement uijt dit Guarnisoen als voorheen te laaten besetten, mitsgaders de dus lange alhier bewaarde Bandieten weederom derwaards te doen Transporteeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 99-104.¶
Dingsdag den {17830812} 12 Aug:s 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Vermits het gebrek aan Coorn ten deezen hoofdplaatse thans dermaaten is toegenoomen dat de gepriviligeerde broodbackers reets hebben moeten geadsisteerd werden uijt den geringen voorraad die in de MaguaZijnen der E: Compagnie aan handen was, en waarvan beswaerlijk iets konde werden gemist, ten einde hier door voor te koomen dat deselve niet met brood backen moeste uijtscheijden So is, bij overweeging dat de goede Ingeseetenen en wel bij Sonderlijk de behoeftige Lieden, door gebrek aan het voorsz: onontbeerlijk voedsel eerlang in d’ uijtterste ongeleegendheid Staan te geraaken, ingevalle hieromtrend niet op alle mogelijke wijZe wierde voorsien, noodsaakelijk geoordeeld en dienvolgens beslooten bij affixie en Publicatie van Billietten aan alle ende een ijgelijk der Landbouwers te gelasten om al ‘t Coorn dat Zij nog te missen hebben ten alderspoedigsten Caabwaards op te brengen en aan d’ E: Comp: te Leeveren, Terwijl ter Consideratie van d’ excessive prijsen die de Landbouwers in deesen tijd voor de bij haar onvermijdelijk benodigt Zijnde goederen moeten betaalen, teffens heeft moeten werden beslooten, voor het Coorn dat door haar van nu tot aan den nieuwen Ougst aan d’ E: Comp: Zal werden ingeleeverd, de Somma van Een Hondert Caabsse guldens voor de vragt van Thien mudden te doen betaalen en het Coorn dat de meerm: gepriviligeerde Broodbackers tot evengem: tijd toe naar maate van ijders debiet Sullen koomen te benoodigen ten einde haare backerije aan de Gang te kunnen houden tot dieselfde prijs uijt ‘S E: Comp:s MaguaZijnen te Laaten verstrecken
Vervolgens wierd door den heer Collonel Gordon te kennen gegeeven, dat de Officieren en onder Officieren van ‘t Guarnisoen alhier zijn E: differente reijsen hadden geklaagd dat Zijl: mits de teegenswoordige en immer meer en meer toeneemende excessive duurte der Leevensmiddelen, niet langer in Staat waaren, met hunner gagien, mitsg:s kost en Servies gelden te kunnen bestaan, en dierhalven seer instantig hadden vesogt, dat hierin op d’ eene of andere wijse mogte werden voorsien, Terwijl gelijke voordragten en versoeken door den Heer Major Gilquin voor die der arthillerie en genie, als meede door den Heer Grave de Meuron, voor d’ Officieren en onder ditos van desselfs Regiment aan den Heere Gouverneur Zijn gedaan geworden:
weshalven heeft moeten werden beslooten, om de Servies gelden dewelke aan d’ Officieren en onder Officieren van Guarnisoen neevens die der arthillerie alhier, alsmeede aan d’ Officieren en onder Officieren van het in ‘S Compagnies dienst en Zoldij Staande Regiment van Meuron Zijn toegelegd, tot weederZeggens, ofte ter tijd toe dat de voorschreeve Præsente duurte der Leevensmiddelen Zal weesen gecesseerd, te verhoogen in maniere als volgd te weeten.
| Voor die van het guanisoen houdend Bataillon alhier. | ||
| rd:s | rd:s | |
| Een Capitain | van 12:- | tot 20:- |
| Een Lieutenant | d:o 4:- | 14:- |
| Een Vaandrig | d:o 4:- | 12:- |
| Een Sergeant | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Rapport Schrijver | d:o 1:04 | 3:- |
| Een Corporaal | d:o 1:04 | 2:04: |
| Voor die der Arthillerie | ||
| rd:s | rd:s | |
| Een Capitain Lieutenant | van 12:- | tot 18:- |
| Een Lieutenant | d:o 10:- | 14:- |
| Een vaandrig | d:o 8:- | 12:- |
| Een Constapel | d:o 6:- | 7:04 |
| Een Constapelsmaat | d:o 4:04 | 5:04 |
| Een Cannonier | d:o 3:- | 4:- |
| voor die van de Genie | ||
| Een Extra ordinair Ingenieur | d:o 10:- | 12:- |
| voor die van het voorsz: regiment van Meuron | ||
| Een Capitain | d:o 12:- | 20:- |
| Een Lieutenant | d:o 8:- | 18:- |
| Een D:o Lieutenant | d:o 4:- | 14:- |
| Een Sous Lieutenant | d:o 4:- | 12:- |
| Een Vaandrig | d:o 4:- | 12:- |
| Een chirurgijn Major | d:o 4:- | 14:- |
| Een Tweede Chirurgijn | d:o 4:- | 10:- |
| Een Cadet | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Sergeant | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Corporaal | d:o 1:04 | 2:04 |
| Voor die van het guanisoen houdend Bataillon alhier. | ||
| rd:s | rd:s | |
| Een Capitain | van 12:- | tot 20:- |
| Een Lieutenant | d:o 4:- | 14:- |
| Een Vaandrig | d:o 4:- | 12:- |
| Een Sergeant | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Rapport Schrijver | d:o 1:04 | 3:- |
| Een Corporaal | d:o 1:04 | 2:04: |
| Voor die der Arthillerie | ||
| rd:s | rd:s | |
| Een Capitain Lieutenant | van 12:- | tot 18:- |
| Een Lieutenant | d:o 10:- | 14:- |
| Een vaandrig | d:o 8:- | 12:- |
| Een Constapel | d:o 6:- | 7:04 |
| Een Constapelsmaat | d:o 4:04 | 5:04 |
| Een Cannonier | d:o 3:- | 4:- |
| voor die van de Genie | ||
| Een Extra ordinair Ingenieur | d:o 10:- | 12:- |
| voor die van het voorsz: regiment van Meuron | ||
| Een Capitain | d:o 12:- | 20:- |
| Een Lieutenant | d:o 8:- | 18:- |
| Een D:o Lieutenant | d:o 4:- | 14:- |
| Een Sous Lieutenant | d:o 4:- | 12:- |
| Een Vaandrig | d:o 4:- | 12:- |
| Een chirurgijn Major | d:o 4:- | 14:- |
| Een Tweede Chirurgijn | d:o 4:- | 10:- |
| Een Cadet | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Sergeant | d:o 2:- | 3:04 |
| Een Corporaal | d:o 1:04 | 2:04 |
Aldus geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 105-117.¶
Dingsdag den {17830819} 19 aug:s 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Gaf den Heere gouverneur te kennen dat het uijtkomende Schip Rotterdams welvaren den 8 deezer maand en dus voor d’ Expiratie van den bepaalden tijd deese Tafelbaaij ingeloopen Zijnde Zijn Edele den Equipagiemeester Justinus van Gennip neevens de Schippers der thans aanweesende Scheepen bij Schriftelijke Commissie had gelast naauwkeurig t’ Examineeren de Journaalen gehouden bij d’ overheeden van het ged:e Schip Rotterdams welvaaren , ter ervaaring of en door welke oorsaaken deselve deese Tafelbaaij teegens d’ ordres hadden aangedaan, en dat voorsz: Examinatie door gementioneerde gecommitteerdens behoorlijk verrigt Zijnde deselve van hunl: bevinding aan hem Heere Gouverneur hadden overgeleeverd het volgende Schriftlijke Rapport.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a
‘Wel Edele Gestr: Heer!’
‘Het heeft uwel Edele Gestr: behaagd, bij eene Schriftelijke Commissie van den 9: deeser maand Augustus, den Ondergeteek:de Equipagiemeester Justinus van Gennep te demandeeren, om neevens de alhier aanweesende Schippers der E: Comp:ie Christoffel Beem, Christiaan van Veerden en Isaac Louis de Bellon naauwkeurig te Examineeren de Journaalen gehouden bij d’ overheeden van het meede aanweesend uijtkomend Schip Rotterdams welvaaren , ten einde daaruijt t’ Ervaaren, of en door welke oorsaake deselve overheeden Sijn genoodsaakt geweest, voor d’ Expiratie van den daartoe bepaalden tijd, deese Tafelbaaij in te loopen en naar bevinding van Zaaken te geeven, behoorlijk Rapport in Geschrifte’
‘Ter voldoening aan welk g’Eerd bevel de Journaalen op het voorsz: Schip Rotterdams Welvaaren gehouden door de geZamentlijke onderget:s Zijnde g’Examineerd, hebben deselve daaruijt ontwaard.’
‘dat dien Bodem vier dagen bevoorens deese Tafelbaaij heeft aangedaan, door Storm en reegenagtig weer overvallen Zijnde geworden, men dus mits de Continueele digt betrockene Lugt geduurende dien tijd Zig heeft verstooken geZien van de geleegendheid en het middel om de Seekere en vertrouwde breete te kunnen neemen.’
‘dat op den vierden dag Zijnde geweest den 7: deeser Loopende Maand Augustus teegen den nagt, de Lugt eenigsints Zijnde opgeklaerd men ten half thien uuren bij ‘t maanligt op ‘t onverwagtste Land had ontdekt en dus ontwaard, Zig meer dan nagissing noordelijker te bevinden.’
‘dat hierop inmediaat van Cours veranderende en bij de wind om de N:W: gestooken Zijnde, men dus had getragt, weederom van en buijten de wal te geraaken, dan dewijl het Schip, door de hoog aanschietende Zeën uijt het westen en daarop volgende Stilte, hoe langer hoe nader naar de wal wierd voortgesleept en het derhalven teegens alle aangewende pogingen ondoenlijk geworden was, om uijt de wal te houden, in Zoo verre dat het Schip inteegendeel ter middernags door den Stroom en de hoge deijningen reets Zo na daar aan was gedreeven, dat aan den Leeuwen Staart en de hoek van de Zeeduijnen voor deese Tafelbaaij verkend raakte, men als toen in deese allerdringenste omstandigheeden tot behoud van het Schip het besluijt had moeten neemen deese Tafelbaaij te besteevenen en aldaar ten anker te komen.’
‘Daar nu uijt dit alles komt te blijken, dat bij d’ overheeden van het voorwaards gem: Schip Rotterdams welvaaren , geen de minste negligentie in de manoeuvres nogte omtrend de Zeijlaas ordres heeft plaats gehad en ‘t eenelijk moet werden geattribueert aan het Stormagtig en duijster weer, dat Zij eenige daagen voor deese wal hebben ontmoed, waar door Zij Zig ontstooken hebben gesien van de bewustheid eener seekere breedte, dus om die reedenen noordelijker en nader dan na gissing aan deese Tafelbaaij Zig bevindende, en daarop Zoo onverwagt in den nagt land ontdekkende, Sonder dat ‘er eenig middel was, om weederom buijten het selve te geraaken, d’ overheeden oversulx genoodsaakt Zijn geworden /:gelijk d’ onderget: dan ook moeten betuijgen in ‘t geval de beste keuse te Zijn geweest:/ deese Tafelbaaij te moeten binnen Loopen.’
‘Sijn d’ onderget:s derhalven onder Reverentie van gevoelen, dat door d’overheeden van ‘t Schip Rotterdams welvaaren , met het inloopen deeser Tafelbaaij in d’ omstandigheid, waarin Zig hebben bevonden, tot behoud van ‘t Schip na beste Zeemanschap en dus geensints in willekeurige ofte moedwillige overtreedinge eeniger ordres is gehandelt geworden.’
‘Met het welk d’ onderget:s vermeijnen aan de g’ Eerde Intentie Uwer wel Edele Gestr: te hebben voldaan, laaten deesen dienen voor needrig berigt.’
’/:onderstond:/’
‘Cabo de goede Hoop den 15 aug: 1783 /:was geteekend:/ J: V: Gennep,’
‘C: V: Veerden, J: L: de Bellon, Chr:l Beem.’
Uijt den inhoude van welk Rapport komende te blijken, dat omtrend het aandoen deeser Tafelbaaij geensints door eene moedwillige overtreeding der ordres bij gem: Scheeps overheeden is gehandeld, maar dat deselve onvermijdelijk genoodsaakt Zijn geweest, deese Baaij in te loopen, is dierhalven verstaan, meerm: Scheepsoverheeden t’ absolveeren van d’ actie die andersints teegens deselve Zoude hebben moeten werden geinstitueerd.
Uijt het alhier guarnisoen houdend Bataillon Militairen op de Scheepen ‘T Zeepaard , SchoonderLo , de Bodt en Java geplaatst geworden Zijnde, Zodanig aantal Zoldaaten als daarop noodwendig werden vereijscht, is dierhalven ten einde het ged:e Bataillon weederom tot het gefixeerd getal van 400: Coppen te Completeeren op de propositie van den heere Gouverneur beslooten van het ter rheede Leggend uijtkomend Schip de geregtigheid 19 en van bovengem: Bodem Rotterdams Welvaaren 25: Zoldaaten te ligten en hier aan te houden, waarvan aan haare Hoog Edelens de Heeren der hoge Indiase Regeering de verSchuldigde kennisse Zal werden gegeeven.
Vervolgens wierd door welgem: Heere Gouverneur ter Tafel gebragt, Zeeker Schriftuur door den op het hoekerSchip Catwijk aan Rhijn bescheijdenen opperstuurman Lourens Cornelissen aan Zijn Edele en deesen Rade gerigt, behelsende niet alleen klagten weegens meenigvuldige verongelijkingen die hem door den Schipper Isaac Louis de Bellon Zoude weesen aangedaan, maar waarbij gem: Schipper ook verscheijdenen malversaliën omtrend het verduijsteren en t’ Zoek brengen van diversse Compagnies goederen werd aangetijgd; Waarop is verstaan, de Zaak ter ondersoek te Stellen in handen van den ondercoopman en Pro interim Fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier ten einde daaromtrend vervolgens te handelen Zodanig als desselfs Eed en ampt komt meede te brengen.
Door de Hoofden der resp: Schrijf Comptoiren alhier den Heer Gouverneur voorgedraagen Sijnde, dat de onder hun dienst doende pennisten, bij de teegenswoordige buijtengewoone duurte der Leevensmiddelen met geene mogelijkheid voor Zig Zelven, gesweegen dan de geene die vrouwen en kinderen hebben, met deselve hunne familiën van het gewoone Costgeld van [.....] realen van agten p:r maand kunnende Subsisteeren, oversulx Zeer instantig hadden versogt dat het deese Regeering goedgunstig mogte behaagen, haar in deeze hunne kommerlijke toestand te gemoed te gaan, Zo is besloten aan de voorsz: op de resp: Comptoiren en elders dienst doende Pennisten geduurende de præsente duurte der Leevensmiddelen een Extra douceur van vijf Rijxdaalders ‘S maands boven derselver Costgeld en emolumenten uijt ‘S E: Comp: Cassa te Laaten verstrecken.
Alle welke Zaaken invoegen voorsz: afgehandelt Zijnde geliefde welgemelde Heeren Gouverneur ter Occagie dat het feest van S:t Louis Zijnde Zijner Allerchristelijkste Majesteids maandag den 25: deeser Staat in te vallen, te kennen te geeven, dat het selve Feest nu Twee Jaaren agter een door de Franssen op een door plegtige wijse gecelebereert Zijde, Zijn Edele vermeijnde dat Zulx uijt erkentenisse der gewigtige diensten door hoog gemelde Zijne Majesteit in het beschermen van ‘S Compagnies Etablissementen in het generaal en van dit Gouvernement in het bijsonder beweesen, ditmaal ‘S Compagnies weegen behoorde te werden gedaan, te meer daar mits de op handen Zijnde vreede waarschijnlijk dit de Laatste maal Soude Sijn, dat Zulks bij het aanweesen der Fransse Troupes zoude kunnen geschieden, Soo is verstaan het voorschreeve Feest van S:t Louis op voorschreeve 25: deeser ‘S Compagnies weegen te doen Vieren, Sullende mitsdien ‘S morgens te Ses ‘S middags te Twaalf en Savonds meede te Ses uuren telkens Canon van het Casteel te werden gedaan en de Leeden der Regeering mitsgaders die der verdere Collegien neevens ‘S Compagnies gequalificeerde dienaaren en voornaamste uijt de burgerije met haare vrouwen desgelijx d’ officieren der aanweesende Fransse en Meuronsse Troupen mitsgaders die van ‘S Compagnies militie en Burgerije des avonds in het Casteel op een Soupé en Bal werden onthaeld.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 118-121.¶
Woensdag den {17830827} 27: aug:s 1783
alle præsent.
Door Burgerraaden deeser plaatse op heeden aan den Heer Gouverneur overgegeeven Zijnde, het volgende aan Zijn Edele en deesen Raade gerigt Request.
Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop &:a &:a beneevens den E: Agtb: Politicque Raad.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Geeven met alle Eerbied te kennen Burgerraaden deeser Steede dat vermits de nieuw aangelegde windmoolen Zo verre gevordert is, om teegen het begin der aanstaande maend Septb: te kunnen werden gebruijkt, Soo hebben d’ onderget: nodig geoordeelt, eenige Veranderinge in de pagt Conditiën te maaken en wel in het 7:de en 10: Articul om reedenen dat ‘er nu Twee Moolenaars moeten weesen, derhalven versoeken d’ onderget:s dat het van Uwel Edele Gestr: en E: Achtb: welbehaagen mag weesen, omme de hier bij geannexeerde pagt Conditie te willen approbeeren als meede te Consenteeren, dat ‘er geen publicque verpagting der windmolens en geschieden, door dien den moolemaaker Swartz het werk aan de nieuwe moolen heeft voltooijd en aan de onderget:s is komen te versoeken, om als molenaar aan gem: nieuwe moolen een Jaar te blijven en daar voor op te brengen, behoorlijke pagt penn: en Terwijl den Molenaar Matthijs van Eijsden aan de oude windmoolen, meede alle genoegen in Zijnen dienst betoond, Sonder dat eenige klagten teegens hem bij de onderget: werden gedaan, dus onder Correctie vermeenen derselven meede als Molenaar Zoude kunnen voortloopen, onder betaaling der Pagtpenningen.’
‘Waar over d’ onderget:s al meede needrig versoeken Uw wel Edele Gestr: en E: Achtb: gunstige approbatie.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ J: Smuts, H: Le Sueur, A: V: Sittert’
So is bij omvrage aan de heeren Leeden gedaan goedgedagt ‘t versogte bij ged: request t’ accordeeren en mitsdien aan burgerraaden voorn: te Permitteeren om de beide windmoolens niet publicq te doen verpagten, maar in de nieuwe moolen, als moolenaar voor Een Jaar te Stellen den moolemaaker Johan George Schwartz en den Pagter der oude moolen Matthijs van Eijsden meede te laten Continueeren beide onder de daarvan te passeerene Conditien en voorwaarden volgens het meede overgelegd ontwerpen de verandering bij ‘t 7: en 10: Articul gemaakt.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 122-125.¶
Saturdag den {17830830} 30 aug:s 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Na voorgaande klokke geklep en uijtroeping van den bode volgens Jaarlijx gebruijk getreeden Zijnde tot de publicque verpagting der gemeene middelen en Inkomsten deeses gouvernements navolgens de diesweegens geaffigeerde Billietten, Zijn deselve ingemeind geworden, door al sulke persoonen en tot Sodanige prijsen als hier onder staat uijtgedrukt, te weeten.
| 'T moutbier | ||||
| Jan de goede | ƒ1400: | |||
| Brandewijnen | ||||
| Eerste | quart | Jan Simon Keijser | ƒ11200:- | |
| Tweede | d:o | Marten Bateman | d:o 12750:- | |
| derde | d:o | Willem de Kruger | d:o 13500:- | |
| vierde | d:o | Christiaan Bam | d:o 12100:- | 49550: |
| Vaderlandse Bieren en wijnen | ||||
| Marten Bateman | 600: | |||
| Caabsse wijnen | ||||
| Eerste | Quart | Willem van Rheenen | ƒ12400:- | |
| Tweede | d:o | d:o d:o d:o | d:o 12400:- | |
| derde | d:o | d:o d:o d:o | d:o 12800:- | |
| vierde | d:o | Jan Guill: van helsdingen | d:o 14300:- | |
| ƒ51900:- | ||||
| welke vier Perceelen van de pagt der Caabse koele wijnen vervolgens na den inhoude der pagt Conditien weeder opgeveijld en afgeslaagen weesende Zijn deselve ingemeind geworden door den Burger Daniël Hugo in Voegen denselven generaalen pagter der voorsz: wijnen is gebleeven voor een Somma van | d:o 61400: | |||
| Caabsse wijnen &:a aan 't Ronde Bosje en in de Baaij Fals | ||||
| Jan Andries Bam | d:o 3700: | |||
| Koele en Brandewijnen aan Stellenbosch en Draakenstein . | ||||
| Hendrik Weeber | d:o 1150: | |||
| So dat de geheele pagtpenn: bedragen | ƒ117800: |
| 'T moutbier | ||||
| Jan de goede | ƒ1400: | |||
| Brandewijnen | ||||
| Eerste | quart | Jan Simon Keijser | ƒ11200:- | |
| Tweede | d:o | Marten Bateman | d:o 12750:- | |
| derde | d:o | Willem de Kruger | d:o 13500:- | |
| vierde | d:o | Christiaan Bam | d:o 12100:- | 49550: |
| Vaderlandse Bieren en wijnen | ||||
| Marten Bateman | 600: | |||
| Caabsse wijnen | ||||
| Eerste | Quart | Willem van Rheenen | ƒ12400:- | |
| Tweede | d:o | d:o d:o d:o | d:o 12400:- | |
| derde | d:o | d:o d:o d:o | d:o 12800:- | |
| vierde | d:o | Jan Guill: van helsdingen | d:o 14300:- | |
| ƒ51900:- | ||||
| welke vier Perceelen van de pagt der Caabse koele wijnen vervolgens na den inhoude der pagt Conditien weeder opgeveijld en afgeslaagen weesende Zijn deselve ingemeind geworden door den Burger Daniël Hugo in Voegen denselven generaalen pagter der voorsz: wijnen is gebleeven voor een Somma van | d:o 61400: | |||
| Caabsse wijnen &:a aan 't Ronde Bosje en in de Baaij Fals | ||||
| Jan Andries Bam | d:o 3700: | |||
| Koele en Brandewijnen aan Stellenbosch en Draakenstein . | ||||
| Hendrik Weeber | d:o 1150: | |||
| So dat de geheele pagtpenn: bedragen | ƒ117800: |
Vermits d’ opgave der wijnen dewelke ingevolge de diesweegens bij billietten gedane aanmaaning door de resp: wijngaardeniers Zo onder dit Caabse District als die van Stellenbosch en drakensteijn Sorteerende is geschied op verre na niet toerijkend is tot het geene d’ E: Comp: Zoo voor den præsenten omslag ter deeser plaatse als ten behoeven van ‘t volk haarer hier passeerende Scheepen en ter versending naar India komt te benoodigen niet teegenstaande men de prijs der aan d’ E: Compagnie te Leeverene wijnen Zelfs onlangs Zoo merkelijk boven het geene bevoorens voor deselve is betaald, heeft koomen te verhoogen, en deese agterhoudentheid met des te meerder ongenoegen moet werden beschouwd nadien deselve ten principale onder de voornaamste wijngaardeniers komt plaats te hebben, Soo is verstaan aan een ijgelijk der Wijngaardeniers bij Publicatie en affixie van Billietten te gelasten, om van heeden af tot uijtterlijk den 15: deeser maand, een nadere opgaaf te doen van de wijnen en brandewijnen die men genoegsaam verseekerd is, dat Zij ter Leevering aan d’ E: Compagnie nog ruijm te missen hebben, ten eijnde men dus niet genoodsaakt Zal moeten Zijn alsulke maatregulen te neemen, en in het werk te Stellen, als ‘er Zullen werden vereijscht, om d’ E: Comp: in deesen buijten verleegendheid te Stellen ende Sulx voor al in een tijd daar deselve, Zo ten behoeve der hier Zijnde hulptroupen als voor het aanweesend Esquader ‘S Lands Scheepen een Zoo veel grooter quantiteit dier dranken als andersints onvermijdelijk komt te benoodigen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 126-130.¶
Dingsdag {17830902} 2 Sept: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Het Schip les deux Sœurs den 23 aug:s uyt de Baay fals hier ter Caabsche Rheede gearriveerd zynde, is verstaan desselfs Lading ten eersten te doen ontlossen en aan den heer Secunde Pieter Hacker op te dragen, om de goederen, voor zo verre men zulks uyt de daar op gestelde merken, als andersints zal kunnen nagaan voor Batavia en Ceylon te behooren in d’ eerste derwaards te vertrekken Staande bodems, dewelke dezelve bequaamlyk Zullen kunnen inneemen, te doen overscheepen, waar van dan aan haar Hoog Edelens de Heeren der hooge Indiasche Regeering tot Batavia, mitsg:s den heere Gouverneur en Raad tot Colombo , behoorlyk kennisse Zal werden gegeeven, Terwyl daar en teegens het ged: Schip les deux Sœurs , mitsg:s het hollands particulier Scheepje de Factor , Zullen werden belaaden met de hier nog aan handen zynde goederen uyt de Ceylonsche Retour Scheepen Amsterdam , de morgen Ster en ‘t Huys te Spyk , mitsgaders den hoeker Catwyk aan Rhyn , als meede het restant der Cassen met Thee, dewelke alhier uyt de Chinasche retour Scheepen de paarl , Honcoop , Middelburg en Hoog Carspel zyn gelost geworden
En is voorts goed gedagt, om van het gezouten hollandsch Vleesch & Spek ‘t welk voor Batavia in het bovengem: Schip les deux Sœurs is afgeladen, de quantiteyt van [.....] Vaaten Vleesch en [.....] dito met Spek ten behoeven van het aanweezend Esquader Lands Scheepen te doen ligten.
Vervolgens in opzigte der Exercitie en Wapenschouwing der Caabsche Burgery die volgens gewoonte op den 20 October aanstaande zoude moeten geschieden, in overweeging genoomen zynde, dat genoegzaam alle de huyzen binnen de Caab, met Officieren van de Regimenten van pondicherrij en Meuron bezet zynde, de van buyten tot het verrigten haarer voorsz: Exercitie op te komen Landlieden overZulks geen Logis voor hun zullen kunnen vinden, en dat wyders tusschen de groote meenigte der voorsz: Troupen, dewelke als dan ook op het Exercitie veld Staan te zamen te vloeijen, en de in wapenen Zynde burgers ligtelyk eenige disordres en moeijelykheeden zouden kunnen komen t’ ontstaan, overzulks raadzaamst geoordeeld en dienvolgens beslooten, ged: Burgery voor dit Jaar weederom van d’ Exercitie en Wapen Schouwing t’ excuseeren.
Synde voorts op de diesweegens by Request ten gedane verzoeken der resp:ve aanneemers der Jongst verpagte Brandewyns perCeelen, item die der Vaderlandsche Bieren en wynen, mitsg:ds der Caabsche koele en Brandewynen aan ‘t Ronde bosje en in de Baay fals , weederom aan dezelve geaccordeerd, om tot beeter voortzetting haarer neering, de verzogte by tappers te mogen aanstelten.
Aldus geresolveerd ende gearresteerd In ‘t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 131-148.¶
Maandag den {17830908} 8 Sept:r 1783
‘S voormiddags alle present behalven den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, mits indispositie
Communiceerde den heer Gouverneur, dat in de gepasseerde nagt hier ter Rheede Verscheenen weezende een Engelsch Comp:s Scheepje, the Spy genaamd, en gevoerd by Capt:n Shawoord, het welk den 12: Augustus Jongstleeden van S:t Helena dit heen is vertrokken, daar meede was aangebragt een missive, door de heer Corneille, gouverneur vandat Eyland, aan hem Heere gouverneur gerigt, welke missive, door Zyn Edele geproduceerd, is van den volgenden inhoud
‘To his Excellency Joachin von Platenborg governor of the Cape of good hope’
‘Honble Sir!’
‘Preliminary Articles being Signed and ratified between his majesty of Great Britain and Their High mightnesses the States general of the united provinces, on the 3 d february last, I have the honor of congratulating you upon So happy an envenment, hoping at Same time, that that union, so long subsisting between Great Britain and the States of Holland /:though interrupted of late:/ may ever continue in future to the End of time, to the mutual honor and advantage of both Nations’
‘In obedience to the orders of my master the king of Great Britain , transmitted by the Honble the Court of Directors, my honble Employers for all Hostilities, both by Land and Sea, to cease in a Specificq time, and that now expired, I have dispatched Capt: Sherwood, Comm:r of the honble Comp:y paket Spy to your government, in order to receive Such Brittannish Subjects, as during the Course of the war may have been captured and brought into the Cape, particularly Capt: Harvey and his officers together with M:r Lewin, whom I understand are Still with you, likewise the unhappy people of have may been Saved from the honble Comp:s Ship Grosvenor , Ship wrecked on your Coast the latter end of last year - Where there any of the subjects of the States here, I Should have returned them by this conveyance, and make not the least doubt of your ready compliance to this my Request, assuring you at Same time, that any of the Ships of the States, that touch at this Island Shall be received with the Same cordiality as before the war.’
‘I have directed Capt: Sherwood to purchase some things for this Settlement, which I flatter my Self may meet with your concurrence and permission, and that you’ll aford him your protection during his stay at your government.’
‘I shall allways be happy, Sir, in receiving your commands at any time and have the honor to be’
’/:onderstond:/’
‘Honble Sir! Your most obedient and most humble Servant /:was geteekend:/ Dan:l Corneille /:in margine:/ St: helena 10:t Aug:t 1783’
Waar over gedelibereerd Zynde, is beslooten, ged: Scheepje the Spy , hier ter Rheede wel te admitteeren, dog aan dies Capitain alleen toe te Staan, om aan de Wal te komen en dat nog onder restrictie van Zig niet te begeeven buyten den omtrek der huyzen aan de Caab, uyt hoofde dat den bepaalden tyd, op welke d’ onbepaalde wapenStilstand tusschen onze Republiq en Engeland moeste ingaan, reeds verscheenen zynde, d’ Engelschen geduurende denzelven, niet als vyanden kunnen werden aangemerkt ofte behandeld, dog omtrend de provisiën is beslooten, zo veel maar alleen toe te Staan, als tot de te rug reyze naar S:t helena ten hoogsten noodzakelyk zal werden geoordeeld; Terwyl den heer Gouverneur op zig heeft genomen, met den Heer Commandant van het aanweezend Esquader de nodige maatregulen te beraamen, omtrend het aan en afvaaren van vaartuygen en Chaloupen aan het voorm: Scheepje the Spy : en Zal by nadere vergadering over de krygsgevangenen werden gedisponeerd.
Vervolgens wierd door welop gem: heere Gouverneur meede overgelegd het onderstaande Request, door ende van weegens zommige der in de Tyger- en Koe- Bergen en daaromstreeks woonende Landbouwers aan Zyn Edele overgegeeven
‘Request Eerbiedig overgegeeven aan den Wel Edelen Gest: heer M:r Joachim van Plettenberg, Gouverneur en Directeur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien, mitsgad:s E: Agtbaaren Raade van politie deezes gouvernements.’
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Agtb: Heeren!’
‘Geevende met verschuldigde ootmoed en Eerbied te kennen Uw Wel Edelens gestr: en E: E: Agtb: zeer needrigen dienaaren’
‘hoe dat d’ ondergeteek: Suppl:ten hebben moeten ondervinden, dat goedgevonden is, bij Zeeker Request door de Bakkers aan Uwel E: Gestr: u E: E: Agtb: gepreesenteerd, te Statueeren en te bepaalen, dat het graan ofte Tarwe aangereeden zoude werden teegens Een hondert guldens de Vragt, ofte Tien mudden Caabs valuatie, tot de tyd van den aanstaande nieuwen inoogst van Tarwe’
‘En vermits alle Articulen, Zo tot den Lanbouw behoord, als wagens, ossen &:a in een Considerablen hoogten van pryzen gesteegen Zyn, So tot dekking van ‘t Lichaam, als andersints, niet alleen by den ambagtsman, maar ook by alle Negotianten’
‘Soo vinden Zig d’ ondergeteek: Supp:ten verpligt tot Uw wel Edele Gestr: en E: E: Agtb: te wenden, met dit ootmoedig verzoek, hen die vryheyd te vergunnen dat zo indien reeds de E Comp: van ‘t tantum dat in de Magazynen nodig is, voorzien zal zyn, zy Supplianten als dan dat voorregt mogen behouden hunne graanen te mogen veralieneeren, als best met hun Intrest zal mogen over een komen, gelyk voor tyds, en wel van dien tyd aan, dat uw Ewel Edele Gestr: en E: E: Agtb: op dit ingediend Request een besluyt Zal genomen hebben’
‘Vermits de Bakkers de Graanen gedaald geweest zynde, waar van overvloedige Exempelen te vinden zyn, zig nooyt hier over bezwaard hebben’
‘en of het mogte gebeuren, dat ze hunne bezwaaren mogten hebben ingebragt aangaande het onderscheyt tusschen papieren en Zilvere munt, dat zeer sterk rouilleerd, en in zwangen gaat, soo verpligten zig d’ onderget: Supplianten, Uw wel Edele Gestr: en E: E: Agtb: hoogst gevenereerde ordre te obedieeren, hunne betaaling voor de graanen in voorzegde papiere munt te neemen, onder die mits, dat Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb: goedgunstig zodanige ordre gelieven te beraamen, dat zo min ambagts man Negotiant of verder, hy Zy wie dat hy zal zyn mogen, eenig onderschyd te Zullen mogen maken tusschen het papiere en Zilvere mund, want zo voort Sleepende het algemeen door kwalyk g’intentioneerde baatzugtige persoonen, die haaren voordeel hier inne Zoeken niet alleen den onderg:e Suppl:ten voor hun bestaan, maar ook generalyk in ‘t algemeen genomen in hunnen handel en bestaan werden gestremd daar men dog overtuygd is, dat ‘S E: Comp: Cassa, alwaar den bronwel der papiere munt uyt voortvloeyd, het zy wat het zy door gem: papiere mund voldaan en betaald, werd, dus dit niet door Uwel Edele Gestr: en E: E: Agtb: bepaald werdende volstrekt hier uyt resulteeren moet een fataale ruine voor ‘t algemeen. Dierhalven ootmoedigst verzoeken, dat uwelEdele Gestr: en E: E: Agtb: dit zodanig Schikken, als best tot ‘S Lands nut en welzyn Zullen goet vinden te behooren.’
’/:Onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Hendrik Engela, David Malan,’
‘Martinus van der Spuy, Dirk Gysbert Verwey, Adriaan Louw, de wed: Michiel van Niekerk, Andries Lategan, P: G: v: d: Byl, G: v: d: Byl, J: Laubscher, A:n V:n Reenen, Antoni Vlotman, A: Heyns, Wed. van Niekerk, Hendrik Johannes de Necker, Jacob Eksteen, Tobyas Mostert, Jacobus Laubscher, A:n G:a Loubser, Wed. Mostert, Helena de Klerk Weduwe van Pouwel Bester, Johannis Verwey, Johannis Louw A:Zoon, Albertus B: van Niekerk, Ockert Mostert, Tobias Mostert Tobiasz, Daniël Louw, J: Louw A: Zoon, Johannis Louw J;G: Zoon, Albertus petrus Meyburgh, A:m Russouw, F: de Villiers, P:r de Villiers D:d Zoon, C: Verwey, Charel Marraeijs, Johannis poulus Eksteen.’
’/:in margine:/ Cabo den 2:e Sepember 1783’
Waarop is verstaan, zonder daar op voor als nog eenig besluyt te neemen, het zelve Request ter politique Secretarije te Seponeeren.
Wyders geresumeerd weezende nog een ander Request, door de burgers Gideon Joubert Gideonsz: en paulus Joubert gepresenteerd, waarby verzoek doen, dat, nadien Zylieden te zamen hadden ingekogt het woonhuys, met de daar annex Bakkerije en dies toebehooren, van den burger Adriaan de Necker, in deeze Tafel vallley , onverzulks aan hun mogte werden gepermitteerd, omme geduurende de nog resteerende vier maanden van dit ten eynde lopend Jaar 1783, uyt het zelve Huys, mitsg:s op de verleende Ordonnantie en naam van voorm: Adriaan de Necker, neevens alle andere gepriviligeerde Brood-bakkers alhier, ten gerieve van den gaande en komende man brood te mogen bakken en verkopen; Soo is goedgedagt het voorsz: verzoek der Suppl:ten t’ accordeeren.
Synde voorts nagezien het onderstaande Rapport van de vervaardigde en geteekende papiere munten geduurende de gepasseerde maand Augustus
Aan den wel Edelen Gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinair van Neederlands India, mitsg:s gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: politiquen Raad
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de ondergeteek:e hebbende gelieven op te dragen het doen drukken en Slaan der pergamente en papiere munten, die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden g’introduceerd, mitsgaders om die vervaardigde munt vervolgens te teekenen, Soo hebben wy ter pligtschuldige voldoening van dien geContinueerd, en het bedragen van Vier duyzend Agt en Dertig Ryxdaalders en Sestien Stuyvers aan papiere munten gedrukt en geslagen ende Zulks in de volgende Quantiteyt en differente waarde, te weeten’
‘
| 2023 | p:s van 1 Rd:s yder | Rd:s 2023:- |
| 586 | d:o d:o 3/4 d:o d:o | d:o 439:24 |
| 1600 | d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 800:- |
| 1600 | d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 400:- |
| 2405 | d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 300:30 |
| 1805 | d:o d:o 2 Stv:s d:o | d:o 75:10 |
| Somma | Rd:s 4038:16 |
| 2023 | p:s van 1 Rd:s yder | Rd:s 2023:- |
| 586 | d:o d:o 3/4 d:o d:o | d:o 439:24 |
| 1600 | d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 800:- |
| 1600 | d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 400:- |
| 2405 | d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 300:30 |
| 1805 | d:o d:o 2 Stv:s d:o | d:o 75:10 |
| Somma | Rd:s 4038:16 |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de Goede Hoop den 31:e Augustus 1783 /:was geteekend:/ O: G: de Wet, W: f: v: Reede van Oudshoorn, P: D: Boonacker’
Welkers bedragen uytmakende Rd:s 4038:16 by de Negotie boeken ingenomen, en tot de dagelyksche uytgave aan den Cassier ter verantwoording zal werden afgegeeven
En nadien uyt een ingediend berigt van geCommitteerde Zee- en Scheeps timmerlieden consteerd, dat de hier verbleevene boot van ‘t aan de fransche afgestaane Schip Batavia dermaten oud en afgevaaren, en dus zodanig Slegt gesteld komt te weezen, dat daaraan geen Reparatiën meer kunnen werden gedaan, is dierhalven verstaan het ged: Vaartuyg te doen afleggen en Sloopen en ‘t daarvan komend houtwerk, als anders nergens nut toe weezende, tot brandhout voor d’ E: Comp: t’ emploijeeren
Waar na ter vergadering is verscheenen, den heere Jacob pieter van Braam, Capitain Commandant van ‘S Lands Esquader van Oorlog, werdende geintroduceerd door de militaire Capitains Lodewyk Christoff Warnecke en Christiaan philip van Heyden, die Zyn Wel Ed: Gestr: op ‘t Zeehoofd hadden gerecipieerd, terwyl by het aan de wal komen, het Salut met 17 Canon Schooten van de couvre face Imhof wierd gedaan: by welke geleegentheyd de gewoonlyke Complimenten zynde afgelegd, aan ged: heer Commandant is toegezegd geworden alle hulp en assistentie voor ‘S Lands Scheepen die in de teegenswoordige omstandigheeden eenigsints zullen kunnen werden beweezen, onder eene weederzydsche belofte van Steeds alles te zullen vermyden, wat eenigsints de goede harmonie en verstandhouding Zal kunnen hinderlyk Zyn.
Aldus geresolveerd ende gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 149-153.¶
Saturdag den {17830913} 13 Sept:r 1783
‘S voormiddags alle present except den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, by indispositie
Gaf den heere Gouverneur te kennen, dat deeze Extra ordinaire Vergadering had doen beleggen, ten eynde te disponeeren nopens de Engelsche krygs gevangenen waaromtrend men de beschikking by naatste Vergadering tot nadere geleegentheyd hadde uytgesteld, te meer, daar Zyn Ed: heeden morgen van dezelve hadde ontfangen, het thans overgelegd werdend verzoek Schrift
’ Vissers hok 12:t Sept: 1783’
‘Right Honble Sir! and Gentlemen!’
‘Being informed that the English packet the Spy has been dispatched from S:t Helena , to this place with favorable accounts, relative to a peace between England & the States of Holland, & with orders to take the English prisoners to S:t Helena , we request that you’ll be pleased to permit us to depart for that Island.’
‘Should you Sirs have received no official Intelligence of these accounts, where by we could at once be restored to our full liberty, we will very gladly Subscribe such conditions, as may be Judged necessary on the present occasion, & to our obtaining our enlargement.’
‘Our long confinement of Two years and a half, will, we hope, be some inducement to your granting our present Request, which will be esteemed the greatest obligation by’
’/:onderstond:/’
‘Right Honble Sir and Gentlemen! Your most humble Servants /:was geteekend:/ Archibald Blair, John Robinson, James Plunckett, Lewis Andrew de la Chaumette’
Na lectuure van welk Request men goedgedagt heeft, zo om de middelen by het selve g’allegueerd, als uyt hoofde, men niet weynig zeedert den oorlog met de bezorging dier Lieden g’ Embarrasseerd is geweest, aan haar lieder verzoek te voldoen, en dus aan dezelve vryheyd te geeven, met het thans alhier aanweezend Engelsch Scheepje the Spy naar S:t Helena te verryzen, mits alvoorens by Solemneelen acte voor geCommitt: Leeden uyt den Raad van Justitie deezes Gouvernements Zig onder hun woord van Eer verbindende, van niet te zullen dienen teegens den Staat der verEenigde Neederlanden nog te onze Comp: geduurende den presenten oorlog, die tot dusverre maar alleen als opgeschort kan werden aangemerkt, bevorens in Europa eene finale uytwisseling te hebben erlangd, en dat zy daar en boven, gesteld dat eene denkelyke vreede wierd getroffen, by haar lieder arrivement in Engeland zig direct zullen vervoegen by de heeren Directeuren der Engelsche Oost Indische Comp: ten eynde tusschen de resp:ve Neederlandsche en Engelsche Oost Indische Comp:en omtrend eene directe vrylaating ofte onbepaalde uytwisseling de nodige Schikkingen kunnen werden vastgesteld en ter uytvoer gebragt, ten welken eynde aan onze heeren meesteren by eerste geleegentheyd ged: Acte zal werden aangeboden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 154-176.¶
Dingsdag {17830916} 16 Sept:r 1783
‘S voormiddags alle present exceptis den heer Colonel Robert Jacob Gordon en den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, d’ eerstgem: by absentie, en de laatst gen: mits indispositie
Wierd door den heere Gouverneur te kennen gegeeven, dat ‘S Lands Schip van Oorlog de princes Louisa , gevoerd by den Heere Capitain Grave van Rechteren, genoodzaakt zynde geweest van hier na de Saldanhabaay te vertrekken, ten eynde aldaar te werden gekield, en als dan gerepareerd van een zwaar lek, dat op de uytreyze voor in de boeg hadde bekomen, hy heere Gouverneur geen zwarigheyd had gemaakt, op verzoek van den heer Capitain Commandant Jacob pieter van Braam ordres te Stellen dat ‘S E: Comp:s Schip Amsterdam meede derwaards zoude zeylen om ged: oorlog Schip in ‘t kielen t’ assisteeren, als het welk daar toe was geoordeeld het geschiktste vaartuyg te zyn, en ook gevoeglykst voor eenigen tyd konde werden gemist, met welke dispositie de verdere heeren Leeden betuygden zig te Conformeeren
Door den E Coopman en Dispencier Adriaan van Schoor, als president van weesmeesteren van weegens het zelve Collegie ingeleeverd zynde het onderstaande vertoog
Aan den wel Edelen Gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extraord:s van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Vertoonen met verschuldigt respect Weesmeesteren deeser Steede dat in den nagt tusschen den 4:e en 5:e der presente maand September vermist zynde den Capitain van het ter deezer Rheede geankerd leggend keyzerlyk Schip les deux Soeurs in name René Francois Blanckman, denwelken Zig ter dier tyd aan boord van desselfs evengem: geCommandeerden bodem hebbende bevonden, men vaststeld, dat op d’ eene of d’ andere wyze buyten het Schip geraakt en ongelukkig verdronken Zyn Zal; de vertoonders hier van geinformeerd, en teffens ook onderrigt dat zig van denzelven in Europa bevinden drie minderjaarige kinderen, by zyne vooroverleedene huysvrouw in Huuwelyk verwekt, mitsdien gemeend hebben ten eersten te moeten doen onderzoeken, of gem: Capt: Blanckman ten belange zyner nalaatenschap en kinderen eenige Testamentaire ofte andere dispositiën mogte hebben opgeregt dan wel, of by ontstentenisse en gebreeke van dien, de vertoonders in hunne Qualiteyt verpligt zouden zyn dezelve nalaatenschap ten voordeele der daar in belang hebbende te aanvaarden en voor het Intrest van voorsz: thans ouderlooze kinderen te zorgen.’
‘Dat den Secretaris van der vertoonders Collegie, zig ten dien fine, vervoegd hebbende ten huyze van den oud weesmeester Johan Coenraad Gie, alwaar gezegde Capt: Blankman is gelogeerd geweest, denzelven van gem:e Gie had verstaan, dat den overleedene geen Testament of andere Actens van uyterste wille had gemaakt dog dat deszelvs by hem Gie meede gelogeerd zynde Neef, die als Schryver op het voorsz: Schip les deux Soeurs bescheyden en Naessens genaamd is, in handen had zeeker geschrift, waar by denzelven en den Chirurgyn van geciteerden bodem, in name Mahieu door wylen meerm: Blankman was voorgeschreeven, hoedanig en op wat wyze met desselfs onder ged: Gie berustende koopmanschappen, en ‘t geen verder zig aan boord bevond, te handelen, en dat dezelve Naessens en Mahieu, naar dictamen van ‘t gem: document, bereyds eenige goederen hebbende verkogt, voorneeme waaren d’ overige insgelyks te gelde te maken; Terwyl d’ Eerstgem: had gezegd, dat zyl: buyten des, door den hier aanweezenden Commissaris en agent der Marine zyner aller Christelyke majesteyt, de heer Percheron waaren gequalificeerd geworden, om des verstorvenen boedel op een effen bodem te brengen, dan dat gem: heer percheron, hier over door voorm: Secretaris onderhouden, gedeclareerd had daaromtrend van gedagten of concept veranderd te zyn, ende zulks om reedenen dat den overleedene, ofschoon in Frankryk gebooren, egter niet als een Sujet van hoogst ged: zyne majesteyt konde werden geConsidereerd, dewyl hy zig uyt desselfs Ryk begeeven en elders Domicilium had verkooren, invoegen zyn E: niet van intentie was, zig op eenigerhande wyze met zyne zaaken te bemoeijen.’
‘Dat hier op van meerm: Schryver Naessens verzogt, en door denzelven afgegeeven zynde Copia van het Document in questi, de vertoonders uyt dies inhoud hebben komen te ontwaaren, het zelve principalyk te behelzen eene Lastgeeving van den overleedene aan de voorwaards gerepte Naessens en Mahieu, ten fine desselfs goederen te verkopen, en na betaaling Zyner depensen, de overschietende penningen aan hem te bezorgen; en dat het gem: geschrift voor ‘t overige ten eenemaal was ontbloot van de formaliteyten, dewelke ter benoeming van boedel Redderaars noodzakelyk behooren te werden geobserveerd; gelyk Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: uyt het zelve document, het welk de vertooners de vryheyd neemen, met het daar van gemaakte Translaat, hier neevens over te leggen, by geliefte nader Zullen kunnen beoogen.’
‘En nadien het voorsz: g’allegueerde klaarlyk consteerd, dat de veelmaals genoemde Naessens en Mahieu geen de minste bevoegdheyd hebben, om der aflyvige Goederen en Effecten onder hun bewind en administratie te neemen, Zo vloeyt daar uyt /:onder Eerbiedige reverentie:/ notoir en van Zelf voort dat denzelven als ab intestato overleeden moetende werden aangemerkt het aanvaarden en redderen zyn’s boedels en nalaatenschap overzulks niemand anders als de vertoonders, amptshalven is incumbeerende; Waar by nog komt, dat het hier vooren gementioneerde by hem gevoerde Schip van weegens d’ E: Comp: ten dienste deezes Gouvernements bevragt en uytgesonden Zynde, dit ook omtrend desselfs persoon en Goederen byzondere reflexie meriteerd.’
‘Dan hoe zeer de vertoonders op alle deeze goede gronden vermeynen, zig met denzelven boedel te kunnen en moeten meleeren hebben zy egter, gemerkt by derzelver Instructie niet distinct is ter needer gesteld, hoedanig zig omtrend nalaatenschappen te gedragen, dewelke door hier passeerende vreemdelingen als in cas Subject, met er dood werden ontruymd, zonder ten dien opzigte de nodige voorzorg te hebben gebruykt, voor zig veyligst hebben geoordeeld, Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: van den gantschen toedragt en gesteldheyd deezer Zaak de verEyschte kennis te geeven, en voorts ootmoedig te verzoeken dat het van Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: welbehagen mag zyn, de vertoonders te qualificeeren, omme al het geen door dikwerf gem: Capt:n Blankeman alhier is nagelaaten, onder zig te Slaan, ten eynde voor het regt der gem: uytlandige weezen en andere geinterresseerdens te vigileeren, en den boedel vervolgens tot liquiditeyt te brengen; dog ingevalle Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: mogte komen goed te vinden, ten dien requarde anders te disponeeren, Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: als dan van die goedheyd gelieven te zyn, de vertoonders desweegen voor alle op- en aanSpraak te secureeren en dechargeeren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a Uyt Naam en last van weesmeesteren voormeld /:was geteekend:/ T: C: Rönnenkamp Secretaris /:in margine:/ Ter weeskamer aan Cabo de goede hoop den 15 September 1783’
Soo is, naar Lecture van het zelve, om de daar by geallegueerde reedenen, goedgedagt ende beslooten, Weesmeesteren voormeld te qualificeeren om te treeden tot het aanvaarden en d’ administratie der nalaatenschap van den vermisten Capt: Blankman, ten eynde met de goederen dewelke zig van hem hier ter plaatse komen te bevinden en tot zynen boedel behoorende, Zodanig te handelen, als best voor d’Intressen en belangen der uytlandige weezen, en andere daar by geinterresseerden Zullen vinden te behooren
Vervolgens wierd door opged: E: van Schoor en den E: Coopman en Keldermeester M:r Jacobus Johannes le Sueur, meede Leeden deezer Vergadering, en die als geCommitt:s uyt dezelve, neevens fungeerende Burger Raaden hebben gevaceerd, omme ingevolge beSluyt van den 16 December 1780, weederom te formeeren een Nieuwe Quotisatie rolle voor deezen Jaare 1783, ingediend het volgende berigt
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordin:s van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Ter voldoening aan den inhoud van Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Resolutie van den 16 December 1780, d’ ondergeteekende meede Leeden uyt Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Vergadering, met fungeerende burger Raaden deezer plaatse hebbende gevaceerd tot het nazien en formeeren eener nieuwe Quotisatie Rolle Zo van ‘S Comp: dienaaren als Burgeren voor deezen Jaare 1783, ten eynde te reguleeren de vermeerdering ofte vermindering dewelke naar de Constitutie en veranderingen van tyden en yders omstandigheeden, naar hun gedagten Zouden behooren plaats te hebben mitsg: te taxeeren en belasten alle Zodanige der Dienaaren en Burgers die te vooren nimmer Zyn getaxeerd ofte belast geweest, Zyn derhalven door d’ ondergeteek: provisioneel en onder Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: g’Eerde approbatie, de verandering daaromtrend, mitsg:s de nieuwe belastingen van de geenen die nog nimmer belast Zyn geworden alles Zodanig gereguleerd en bepaald geworden, als met de reedelykheyd mitsg:s met de gesteldheyd van yders vermogen, zo verre men Zulks immers met eenige mogelykheyd heeft kunnen nagaan, het meest overeenkomstig komt te weezen, gelyk zulks by eene deezen geannexeerde Lyst Specifiq is opgegeeven en aangeteekend; Terwyl de onderget: hier meede aan Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: intentie vermeenende te hebben voldaan, de finale dispositie hier omtrend aan dezelve overlaatende, d’ Eer hebben met de meeste Eerbied Zig te noemen’
’/:onderstond:/’
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren! Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: ootmoedige Dienaaren /:was geteekend:/ A: v: Schoor, J: J: Le Sueur,’
‘Joh:s Smuts, H: le: Sueur, A: v: Sittert /:lager:/ mij present/:en geteek:/ J: M: Horak E:g Clerq /:in margine:/ Cabo de goede hoop & 13 7ber 1783’
Welk berigt met de daar annexe Lyst der voorsz: Taxatie geresumeerd weezende, is verstaan, dezelve Taxtie ten vollen t’ approbeeren, en mitsdien Burgerraaden voormeld te qualificeeren tot den ontfangst der voorsz: quotisatie penningen volgens d’ overgelegde Lyst
Synde voorts meede geleezen een Request door den boekhouder en gezwooren vendu Clercq Carel Albregt Haupt en den oud Commissaris van Civiele en huuwelyks Zaken Hendrik Pieter Warnecke, in qualiteyt als Codicillaire gemagtigdens van wylen den titulair Capitain Fredrik Godert Weever gepresenteerd zynde van den volgenden inhoud
Aan den wel Edelen gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinair van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Met diepschuldig respect geeven te kennen den boekhouder en gezwooren Clercq Carel Albregt Haupt, en den oud Commissaris van Civiele en huuwelyks Zaaken Hendrik pieter Warnecke, in Qualiteyt als Codicillaire gemagtigdens van den titulair Capitain ter Zee Fredrik Godart Weever in den voorleeden Jaare 1782 met het fregat Schip de herstelder het laatst naarde Indiën vertrokken’
‘Dat wanneer het voorm: fregat de Herstelder in het Zelve Jaar 1782 te Batavia was aangelegd als een advys Jagd naar Neederland, en met eenen ter overbrenging van goederen en provisiën voor dit gouvernement, ten eynde na ontlossing derzelve de reyze weeder naar Neederland voort te Zetten, voorm: Capt: Weber, zo wel als Zyne opper- en deks-Officieren, in dit zeeker vooruytzigt en vertrouwen van met het zelve fregat te repatrieeren, hun lieder gepermitteerde kisten op Batavia met Thee hebben gevuld en dus meede gevoerd.’
‘dat egter, na arrivement van het ged: Schip de Herstelder , Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: hebbende gelieven die verandering in de geprojecteerde reyze te maaken, dat het zelve, in Steede naar Neederland te vertrekken, aan de franschen is bygezet geworden, ter overvoer van provisiën naarde fransche Eylanden.’
‘Dat dus die verandering in de distinatie Zynde vastgesteld, opged: Capitain Wever Zig hier op by Request hebbende geaddresseerd aan Uwe Wel Edele Gestr:’
‘en E: Agtb: en verzogt dat de gepermitteerde kisten, zo wel van hem, als zyne Opper- en deks officieren, alhier mogte werden ontscheept, en aan hun afgegeeven, denzelven by geEerd besluyt van den 5 Maart des gem: Jaares 1782 op dat verzoek heeft geobtineerd gunstig fiat, ingevolge ‘t welk de voorsz: kisten van meerm: Capt: Weever en Zyne Officieren dan ook ontscheept en ter deezer plaatse verbleeven zyn’
‘Dat nadien voormelden Capt: Weeber op zig hadde genomen, zo wel de zorg voor de kisten van zyne meerm: Officieren, als die zyner eygene, hy dierhalven alle die kisten, ten getal van Elf Stuks, by zyn vertrek van hier naar Mauritius hadde gelaaten onder bewaaring en zorg der Supplianten als zyne gemagtigdens tot dat hy van daar Zoude weezen geretourneerd.’
‘dan het voorm: fregat de herstelder door ‘t fransche ministerium te Mauritius voormeld, verder naar d’ Indiën voortgeschikt geworden zynde, heeft men naderhand van daar tyding bekomen, dat het zelve fregat op de reyze van Triconomale naar Colombo , door zeer zwaare stormen beloopen geworden, en naderhand niet opgedaagd zynde, derhalven wierde vast gesteld, in dien storm, met alle de daar op geweest zynde Zielen, waar onder dan voornamentlyk den Capit:n Weber en verdere Officieren, zullen weezen vergaan en gebleeven.’
‘Ende ten aanzien alle de hier vooren gem: kisten nu reeds zeedert anderhalf Jaar alhier hebben gestaan in een pakhuys, waarvoor tot nu toe maandelyks de huur heeft moeten werden betaald, het geen reeds tot merkelyk nadeel der Eygenaars dier kisten heeft gestrekt, daar Zy behalven dat bereyds zo een langen tyd zig hebben moeten verstooken zien van dies provenu en bovensdien ingevalle de Thee in dezelve kisten afgepakt, nog langer tyd daar in zoude moeten verblyven, ontwyfelbaar considerabel in deugd en waarde moet verliezen; des het een en ander tot gevolg heeft een andere allergrootste Schaade en nadeel voor de daar by geinterresseerdens, ofte regt hebbende.’
‘Derhalven vinden de Suppl:ten om alle de vooraangehaalde reedenen Zig gedrongen hun te keeren tot Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: ootmoedigst verzoekende dat aan hun mag werden gepermitteerd, de Thee, waarmeede de hier voorgem: kisten Zyn gevuld, alhier p:r publique vendutie voor reek: der Eygenaars te gelde gemaakt werde, ten eynde vervolgens na den Schriftelyken last, door den Capt: Wever hier agtergelaaten, een yders provenu naar aftrek van het geen d’ E Comp: daar van Competeerd, naar ‘t Vaderland te remitteeren’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ C: A: Haupt, H: P: W arnecke’
Waarop om de middelen daar by voorgedragen, goedgevonden is, aan de Supp:ten te permitteeren om de Thee, waarmeede de kisten, in derzelver Request vermeld Zyn gevuld, alhier p:r publique vendutie te doen verkopen, en van welkers provenu vervolgens het geen d’ E: Comp: daar van toekomt, in Cassa alhier zal werden betaald.
Hier na den Heere Gouverneur voordragende, hoe dat de heylzame maatregulen, by deeze Regeering van tyd tot tyd ten algemeenen nutte genomen door baatzugtige menschen op allerhande wyzen waaren verydeld en buyten effect gesteld, en hoe ‘er langzaamerhand een dis Credit over het alhier by nood ingevoerde papiere munt wierd gebragt waar van de dagelyks gehoord werdende klagten een door slaand bewys uytleeverden, de Leeden deezer Vergadering kwam aan te bieden een ontwerp van een placcaat, het welk ad Litterem werdende uytgevoerd, hy Heere Gouverneur vermeende in Staat te Zullen Zyn, de difficulteyten en murmureeringen zo niet over ‘t geheel, ten minste voor een groot gedeelte, te doen ophouden, tot tyd en wyle ontzet van geld uyt het Vaderland zal zyn aangekomen met verzoek, dat de verdere heeren ged: ontwerp wilden nazien, ten eynde by eerstkomende vergadering desweegens te disponeeren.
Aldus geresolveerd en de gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent
[Signed:] J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 177-199.¶
Dingsdag {17830923} 23 Sept: 1783
‘S voormiddags alle present dempto den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, mits indispositie
Wierd door den Heer hoofd administrateur Pieter Hacker met verzoek om daarop dispositie t’ erlangen in Rade geproduceerd d’ onderstaande Memorie
‘Memorie van de nabeschr: Clappus Oly, Yzer, houtwerken &:a uyt de volgende Scheepen, zo te min, gebroken als by pyling minder, de Specerijen in ‘t Negotie pakhuys by naweeging minder als meede de Leyf Eygenen, in de Ses jongst gepasseerde maanden door de natuurlyke dood overleeden ‘t vee, in gem: tyd zo verrekt, als door ‘t wild gedierte vernield, en eyndelyk verscheydene goederen Zeedert primo September A:o pass:o tot ultimo Aug:s jongstleeden, in de resp:ve pakhuyzen onbruykbaar bevonden, alles volgens Verklaaring van geCommitteerdens, namentlyk’
‘
| Uyt de Logger de Swaluwe | |||
| afschr: | 454 | lb gesorteerd yzer, op 30179 lb in 641 Staven en 10 pakken, by naweeging te min | |
| Uyt het hoeker Schip Catwyk aan Rhyn | |||
| afschr: | 61 1/2 | Kannen Clappus oly op 1136: Cannen in 2 heele Leggers en 3 Bierpypen, pylende de heele Leggers 1 van 3 en 1 van 4 duym, en de Bierpypen van 3 duym wan, zynde 6 3/8 pC:t ruym | |
| Uyt 't Fregat Schip Jagt Rust | |||
| verkopen op d' onkost reek: van deezen bodem belasten | 182 | p:s koorn Zakken op 500 p:s te weeten | |
| 102 p:s onbequaam en onbruykbaar | |||
| 80 d:o volgens verklaaring der Scheeps Overheeden, mits gebrek aan Zyldoek te Gale tot reparatie der oude Zeylen verbruykt | |||
| Uyt 't Schip le Fier | |||
| afschr: | 900 | lb Bussekruyd in 9 vaten a 100 lb yder, te weeten | |
| 200 lb in 2 vaten te min uytgeleeverd | |||
| 200 d:o d:o 2 d:o ten eenemaal bedorven en weg weggeworpen | |||
| 500 d:o d:o 5 d:o vogtig, zynde deeze reeds met het Schip Java in de maand may jongstl: naar Batavia ter vermaaling verzonden | |||
| Uyt het pruyssisch Schip Prins Heinrich | |||
| afschr: | 7 | p:s glaaze wyn pompjes op 25 p:s gebroken in 1 Cas N:o 72 | |
| 102 | d:o gesorteerde drinkglaazen op 400 p:s gebroken in dezelve Cas | ||
| 13 | Tonnetjes Swartzel, op 200 p:s in 8 Cassen N:o 77 tot 84, verbruykt tot het opvullen der half leedig bevonden Tonnetjes | ||
| 6 1/4 | gros lange porcelyne Tabaks pypen op 12 gros gebrooken | ||
| 1 3/4 | d:o korte halve d:o d:o d:o d:o d:o d:o d:o | ||
| op 4 gros d:o d:o d:o in 1 Cas N:o 71, veroorzaakt door de Slegte gesteldheyd van de Cas | |||
| verkopen | 78 | p:s gr: deelen van 2 d:m op 350 p:s | gebroken, defect, verrot en verweerd |
| 105 | d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:o d:o 500 d:o | ||
| 10 | d:o Balken van 5 en 7 d:m d:o 115 d:o | ||
| 2 | p:s gr: Balken van 5 en 6 d:m op 25 p:s | ||
| 2 | d:o d:o Ribben d:o 3 d:o 6 d:o d:o 25 d:o | ||
| 10 | d:o d:o d:o d:o 3 d:o 4 d:o d:o 40 d:o | ||
| inneemen | 2983 | lb netto Spaansche Zeep in 5 Cassen gemerkt K, N:o 94 en 98, meerder uytgeleeverd, dan op de factuur vermeld Staan, Zynde egter de Nommers op 't Cognoscement bekend | |
| In't Negotie pakhuys | |||
| afschr: | 2 | lb Nagulen op 60 lb in 1 Cas W:e b:o 217 lb te min bevonden, p:r het Schip de Nephtunis aangebragt | |
| 2 | d:o foely d:o 70 d:o | ||
| 208 | lb Tabak, by naweeging minder, als | ||
| 64 lb op 536 lb aan 36 Rollen in 1 Cas L:a 2: 2: A:o 1780, p:r 't Schip de Ceres aangebragt | |||
| 144 d:o d:o 1058 lb aan 72 Rollen, in 2 Cassen L:a U: en V: A:o 1781, p:r 't hoeker Schip Catwyk aan Rhyn alhier aangebragt |
| Uyt de Logger de Swaluwe | |||
| afschr: | 454 | lb gesorteerd yzer, op 30179 lb in 641 Staven en 10 pakken, by naweeging te min | |
| Uyt het hoeker Schip Catwyk aan Rhyn | |||
| afschr: | 61 1/2 | Kannen Clappus oly op 1136: Cannen in 2 heele Leggers en 3 Bierpypen, pylende de heele Leggers 1 van 3 en 1 van 4 duym, en de Bierpypen van 3 duym wan, zynde 6 3/8 pC:t ruym | |
| Uyt 't Fregat Schip Jagt Rust | |||
| verkopen op d' onkost reek: van deezen bodem belasten | 182 | p:s koorn Zakken op 500 p:s te weeten | |
| 102 p:s onbequaam en onbruykbaar | |||
| 80 d:o volgens verklaaring der Scheeps Overheeden, mits gebrek aan Zyldoek te Gale tot reparatie der oude Zeylen verbruykt | |||
| Uyt 't Schip le Fier | |||
| afschr: | 900 | lb Bussekruyd in 9 vaten a 100 lb yder, te weeten | |
| 200 lb in 2 vaten te min uytgeleeverd | |||
| 200 d:o d:o 2 d:o ten eenemaal bedorven en weg weggeworpen | |||
| 500 d:o d:o 5 d:o vogtig, zynde deeze reeds met het Schip Java in de maand may jongstl: naar Batavia ter vermaaling verzonden | |||
| Uyt het pruyssisch Schip Prins Heinrich | |||
| afschr: | 7 | p:s glaaze wyn pompjes op 25 p:s gebroken in 1 Cas N:o 72 | |
| 102 | d:o gesorteerde drinkglaazen op 400 p:s gebroken in dezelve Cas | ||
| 13 | Tonnetjes Swartzel, op 200 p:s in 8 Cassen N:o 77 tot 84, verbruykt tot het opvullen der half leedig bevonden Tonnetjes | ||
| 6 1/4 | gros lange porcelyne Tabaks pypen op 12 gros gebrooken | ||
| 1 3/4 | d:o korte halve d:o d:o d:o d:o d:o d:o d:o | ||
| op 4 gros d:o d:o d:o in 1 Cas N:o 71, veroorzaakt door de Slegte gesteldheyd van de Cas | |||
| verkopen | 78 | p:s gr: deelen van 2 d:m op 350 p:s | gebroken, defect, verrot en verweerd |
| 105 | d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:o d:o 500 d:o | ||
| 10 | d:o Balken van 5 en 7 d:m d:o 115 d:o | ||
| 2 | p:s gr: Balken van 5 en 6 d:m op 25 p:s | ||
| 2 | d:o d:o Ribben d:o 3 d:o 6 d:o d:o 25 d:o | ||
| 10 | d:o d:o d:o d:o 3 d:o 4 d:o d:o 40 d:o | ||
| inneemen | 2983 | lb netto Spaansche Zeep in 5 Cassen gemerkt K, N:o 94 en 98, meerder uytgeleeverd, dan op de factuur vermeld Staan, Zynde egter de Nommers op 't Cognoscement bekend | |
| In't Negotie pakhuys | |||
| afschr: | 2 | lb Nagulen op 60 lb in 1 Cas W:e b:o 217 lb te min bevonden, p:r het Schip de Nephtunis aangebragt | |
| 2 | d:o foely d:o 70 d:o | ||
| 208 | lb Tabak, by naweeging minder, als | ||
| 64 lb op 536 lb aan 36 Rollen in 1 Cas L:a 2: 2: A:o 1780, p:r 't Schip de Ceres aangebragt | |||
| 144 d:o d:o 1058 lb aan 72 Rollen, in 2 Cassen L:a U: en V: A:o 1781, p:r 't hoeker Schip Catwyk aan Rhyn alhier aangebragt |
‘Volgens bygevoegde Reekeningen van den opziender van ‘S Comp: Slaaven Loge, gesterkt met Secretarieele Verklaaringen, Zyn in de jongst gepasseerde maanden Maart, April, May, Juny, July en Augustus, van ‘S Comp: Slaaven door de natuurlyke dood overleeden, te weeten’
‘
| afschr: | 7 p:s Kloeke Jongens |
| 5 d:o Zuygende d:o | |
| 4 d:o Kloeke Meyden | |
| 2 d:o Zuygende d:o | |
| 1 d:o Bandiete Jonge |
| afschr: | 7 p:s Kloeke Jongens |
| 5 d:o Zuygende d:o | |
| 4 d:o Kloeke Meyden | |
| 2 d:o Zuygende d:o | |
| 1 d:o Bandiete Jonge |
‘En volgens g’annexeerde Reekeningen van de Landdrosten, gesterkt met Secretarieele B’ Eedigde verklaaringen, zyn meede in voorsz: tyd van ‘S Comp: beestiaal zo absent, verrekt, als door ‘t gedierte verslonden, te weeten’
‘
| afschr: | 44 | paarden |
| 1 | Ezel | |
| 1326 | Runderen, te weeten | |
| 1275 verrekt | ||
| 51 zeedert 4 Jaaren Successivelyk absent geraakt | ||
| 4 | Bokken |
| afschr: | 44 | paarden |
| 1 | Ezel | |
| 1326 | Runderen, te weeten | |
| 1275 verrekt | ||
| 51 zeedert 4 Jaaren Successivelyk absent geraakt | ||
| 4 | Bokken |
‘De volgende goederen Zyn geduurende dit Boekjaar, ofte zeedert p:o September a:o pass:o tot ultimo Augustus deezes Jaars, by diverse administrateurs onbequaam en onbruykbaar bevonden, namentlyk’
‘
| by d' Arthillerij | |||
| verkopen | 2 | p:s affuyten tot 6 lb | |
| 2 | d:o voor wagens | ||
| In 'S Comp:s Hospitaal | |||
| Verkopen | 3 | p:s Serpentyne Steene vyzels | |
| 4 | d:o Tinne gangbekkens | ||
| 9 | d:o Klisteer Spuyten | ||
| 4 | d:o Tinne Water flessen | ||
| 2 | d:o Yzere potten | ||
| 2 | d:o Kruyde Schaaren | ||
| 9 | d:o haire en Trommel Ziften | ||
| 24 | d:o Laat LanCetten | ||
| 18 | d:o Incisie Schaaren in Soort | ||
| 6 | d:o Scheermessen | ||
| 1 | d:o Incisie mes | ||
| 16 | d:o hegt Naalden in Soort | ||
| in de Wyn kelder | |||
| tot maken van klyn vaatwerk ten dienste | 17 p:s heele Leggers | ||
| deezes gouvernement t' emploijeeren | |||
| in 't Negotie pakhuys | |||
| Verkopen | 7 | p:s py Laaken gemotteerd | |
| 5 | d:o armosynen effene dubbelde door de wormen en kakkerlakken beschadigt en gevlekt | ||
| In de Dispens | |||
| verkopen | 2 | p:s klyne Balancen | door langduurig gebruyk onbequaam geworden |
| 847 | gonnij Zakken | ||
| 324 | koorn Zakken ongetaxeerd | ||
| In 't Equipagie pakhuys | |||
| verkopen | 8 | p:s leere Brand Spuyt Slangen verrot en onbequaam | |
| 89 | d:o leere Brand Emmers, door langduurig gebruyk onbequaam geworden | ||
| 4 | d:o Scheeps pompen, welke door langduurig leggen geborsten, door de wormen gevreeten, en daardoor ten eenemaal onbruykbaar zyn geworden, als | ||
| 3 getaxeerd | |||
| 1 ongetaxeerd |
| by d' Arthillerij | |||
| verkopen | 2 | p:s affuyten tot 6 lb | |
| 2 | d:o voor wagens | ||
| In 'S Comp:s Hospitaal | |||
| Verkopen | 3 | p:s Serpentyne Steene vyzels | |
| 4 | d:o Tinne gangbekkens | ||
| 9 | d:o Klisteer Spuyten | ||
| 4 | d:o Tinne Water flessen | ||
| 2 | d:o Yzere potten | ||
| 2 | d:o Kruyde Schaaren | ||
| 9 | d:o haire en Trommel Ziften | ||
| 24 | d:o Laat LanCetten | ||
| 18 | d:o Incisie Schaaren in Soort | ||
| 6 | d:o Scheermessen | ||
| 1 | d:o Incisie mes | ||
| 16 | d:o hegt Naalden in Soort | ||
| in de Wyn kelder | |||
| tot maken van klyn vaatwerk ten dienste | 17 p:s heele Leggers | ||
| deezes gouvernement t' emploijeeren | |||
| in 't Negotie pakhuys | |||
| Verkopen | 7 | p:s py Laaken gemotteerd | |
| 5 | d:o armosynen effene dubbelde door de wormen en kakkerlakken beschadigt en gevlekt | ||
| In de Dispens | |||
| verkopen | 2 | p:s klyne Balancen | door langduurig gebruyk onbequaam geworden |
| 847 | gonnij Zakken | ||
| 324 | koorn Zakken ongetaxeerd | ||
| In 't Equipagie pakhuys | |||
| verkopen | 8 | p:s leere Brand Spuyt Slangen verrot en onbequaam | |
| 89 | d:o leere Brand Emmers, door langduurig gebruyk onbequaam geworden | ||
| 4 | d:o Scheeps pompen, welke door langduurig leggen geborsten, door de wormen gevreeten, en daardoor ten eenemaal onbruykbaar zyn geworden, als | ||
| 3 getaxeerd | |||
| 1 ongetaxeerd |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop d: 23: Septr: 1783 /:was geteekend:/ P: Hacker’
Waarop is verstaan, dat de daar by vermelde gestorvene Leyf Eygenen en het verrekt Beestiaal der E: Comp: by de Negotie boeken deezes gouvernements Zullende werden afgeschreeven, men voorts met de verdere by gem: Memorie gespecificeerde aangebragte goederen, zodanig zal doen handelen, als in Margine derzelve Staat aangeteekend.
Synde voorts meede nagezien de Reekening der restant gebleevene, mitsgaders in de Jongst gepasseerde Ses maanden verkogte Zeguls luydende als volgt
‘
| Zeguls D' A:o 1782-3. | ||||||||||||||||||||
| Debent | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||||||
| Rd:s | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| p:mo Maart 1783 restant gebleeven | 105: | 570: | 495: | 20: | 43: | 68: | 83: | 116: | 12: | 34: | 19: | 31: | 6: | 4: | 27: | 7: | 1: | 3: | 4: | 4 |
| den 17 febr: 1783 bygekomen | 2000: | 1500: | 1000: | -: | 300: | 100: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: |
| den 23: May 1783 bygekomen | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: | 50: | -: | 50: | -: | 10: | 10: | -: | -: | 10: | -: | -: | -: | |
| Somma | 2105: | 2070: | 1495: | 70: | 343: | 168: | 83: | 116: | 62: | 34: | 69: | 31: | 16: | 14: | 27: | 57: | 11: | 3: | 4: | 4 |
| Credunt. | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||||||
| Rd:s | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| Zeedert p:mo Maart jongstleeden tot dato verkogt | 1924: | 1118: | 477: | 24: | 131: | 102: | 27: | 73: | 17: | 1: | 32: | 13: | 9: | 3: | -: | 10: | 1: | -: | -: | -: |
| de dato deezer restant. | 181: | 952: | 1018: | 46: | 212: | 66: | 56: | 43: | 45: | 33: | 37:: | 18 | 7: | 11: | 27: | 47: | 10: | 3: | 4: | 4 |
| Somma | 2105: | 2070: | 1495: | 70: | 343: | 168: | 83: | 116: | 62: | 34: | 69: | 3: | 16: | 14: | 27: | 57: | 11: | 3: | 4: | 4 |
| Zeguls D' A:o 1782-3. | ||||||||||||||||||||
| Debent | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||||||
| Rd:s | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| p:mo Maart 1783 restant gebleeven | 105: | 570: | 495: | 20: | 43: | 68: | 83: | 116: | 12: | 34: | 19: | 31: | 6: | 4: | 27: | 7: | 1: | 3: | 4: | 4 |
| den 17 febr: 1783 bygekomen | 2000: | 1500: | 1000: | -: | 300: | 100: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: |
| den 23: May 1783 bygekomen | -: | -: | 50: | -: | -: | -: | -: | 50: | -: | 50: | -: | 10: | 10: | -: | -: | 10: | -: | -: | -: | |
| Somma | 2105: | 2070: | 1495: | 70: | 343: | 168: | 83: | 116: | 62: | 34: | 69: | 31: | 16: | 14: | 27: | 57: | 11: | 3: | 4: | 4 |
| Credunt. | ||||||||||||||||||||
| van | van | van | van | van | van | van | van | van | van | |||||||||||
| Rd:s | 1/8 | 1/4 | 1/2 | 3/4 | 1: | 2: | 3: | 4: | 5: | 6: | 8: | 10: | 12: | 15: | 20: | 25: | 30: | 40: | 50: | 60 |
| Zeedert p:mo Maart jongstleeden tot dato verkogt | 1924: | 1118: | 477: | 24: | 131: | 102: | 27: | 73: | 17: | 1: | 32: | 13: | 9: | 3: | -: | 10: | 1: | -: | -: | -: |
| de dato deezer restant. | 181: | 952: | 1018: | 46: | 212: | 66: | 56: | 43: | 45: | 33: | 37:: | 18 | 7: | 11: | 27: | 47: | 10: | 3: | 4: | 4 |
| Somma | 2105: | 2070: | 1495: | 70: | 343: | 168: | 83: | 116: | 62: | 34: | 69: | 3: | 16: | 14: | 27: | 57: | 11: | 3: | 4: | 4 |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop ultimo Augustus 1783. /:was geteekend:/’
‘P: Hacker. /:laager:/ Deeze Reekening door ons ondergeteekende geCommitteerdens uijt den E: Agtb: Raad van Justitie en den pro Interim Fiscaal alhier, behoorlyk nagezien en met de restanten geconfronteerd zynde, is dezelve in alle deelen accordeerende bevonden. - datum ut Supra. /:was geteekend:/ G: H: Cruywagen, S: v: Echten, J: J: Serrurier /:daaronder:/ my present /:en geteekend:/ C: L: Neethling Secret:s’
Uyt dewelke zynde komen te Consteeren dat de verkogte Zeguls geduurende voorsz: tyd de Somma van Ryxd:s 2349 1/2 hebben bedragen, Zal dit montant volgens gebruyk in ‘S E: Comp: Cassa overgebragt en by de Negotie boeken deezes gouvernements werden ingenomen.
Vervolgens nog geleezen weezende drie andere Memoriën van voorsz: heer hoofd administrateur, als volgt.
‘Memorie van ‘t geene by Factuur p:r ‘t fregat Schip Jagt Rust gedagteekend in de Stad Gale op’t Eyland Ceylon , den 24 Juny 1783 dit Gouvernement in aanreekening is gebragt, te weeten’
‘
| 137 lb Booter Caabsche by aanbreng p:r bovengem: bodem van hier in 3 Leggers minder bevonden, en vermits de Bruto gewigten net en zelfs op de Legger N: 6 10 lb over bevonden zyn, werd deeze minderheyd, ingevolge besluyt in Rade aldaar op den 17: Juny 1783, herwaards ten laste gebragt | ƒ56:01:08 |
| 75 lb Caabsch Spek, idem in 't Vat N:o 3, dog dewyl het Bruto gewigt maar 19 lb en 't netto 94 lb minder waren bevonden, Zo werd de meerdere minderheyd in 't Netto gewigt, ingevolgen besluyt, herwaards ten laste gebragt | do 27:13:- |
| 117 lb Caabsch Vleesch ad idem in 2 halve Leggers, waar van de Bruto gewigten aldaar 82 lb meerder bevonden zyn, waaromme ingevolge gem: besluyt herwaards werden ten laste gebragt | do 10:19:08 |
| Somma | ƒ94:14:- |
| 137 lb Booter Caabsche by aanbreng p:r bovengem: bodem van hier in 3 Leggers minder bevonden, en vermits de Bruto gewigten net en zelfs op de Legger N: 6 10 lb over bevonden zyn, werd deeze minderheyd, ingevolge besluyt in Rade aldaar op den 17: Juny 1783, herwaards ten laste gebragt | ƒ56:01:08 |
| 75 lb Caabsch Spek, idem in 't Vat N:o 3, dog dewyl het Bruto gewigt maar 19 lb en 't netto 94 lb minder waren bevonden, Zo werd de meerdere minderheyd in 't Netto gewigt, ingevolgen besluyt, herwaards ten laste gebragt | do 27:13:- |
| 117 lb Caabsch Vleesch ad idem in 2 halve Leggers, waar van de Bruto gewigten aldaar 82 lb meerder bevonden zyn, waaromme ingevolge gem: besluyt herwaards werden ten laste gebragt | do 10:19:08 |
| Somma | ƒ94:14:- |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop d: 23 Sept:r 1783 /:was geteekend:/ P: Hacker’
‘Memorie van de na te meldene goederen, als ‘er p:r d’ onderstaande Scheepen uyt Europa onaangereekend herwaards zyn aangebragt, te weeten’
‘
| p:r 't Schip l' Angelique Benech | |
| 500 p:s Bommen van 12 d:m Caliber | w:t 75000 lb |
| 2 d:o metaale mortiers d:o 12 d:m d:o | d:o 3105 d:o |
| 2 d:o Yzere affuyten | d:o 5152 d:o |
| 1000 d:o Yzere kogels van 24 lb bals | d:o 24000 d:o |
| 1103 d:o d:o d:o d:o 18 d:o d:o | d:o 19854 d:o |
| p:r 't Schip Le Fier | |
| 40000lb Buskruyd in 400 Vaten a 100 lb yder | |
| 6 p:s Yzere Canons van 18 lb, zonder affuyten | |
| 300 d:o kogels van 24 lb, uytgeleeverd, die op de factuur niet bekend Staan | |
| p:r de Logger de Swaluwe | |
| 29062 lb gesorteerd yzer in 641 Staven | |
| 1117 d:o d:o d:o d:o 10 pakken | |
| 300 d:o kogels van 18 ld w:t 5400 ld |
| p:r 't Schip l' Angelique Benech | |
| 500 p:s Bommen van 12 d:m Caliber | w:t 75000 lb |
| 2 d:o metaale mortiers d:o 12 d:m d:o | d:o 3105 d:o |
| 2 d:o Yzere affuyten | d:o 5152 d:o |
| 1000 d:o Yzere kogels van 24 lb bals | d:o 24000 d:o |
| 1103 d:o d:o d:o d:o 18 d:o d:o | d:o 19854 d:o |
| p:r 't Schip Le Fier | |
| 40000lb Buskruyd in 400 Vaten a 100 lb yder | |
| 6 p:s Yzere Canons van 18 lb, zonder affuyten | |
| 300 d:o kogels van 24 lb, uytgeleeverd, die op de factuur niet bekend Staan | |
| p:r de Logger de Swaluwe | |
| 29062 lb gesorteerd yzer in 641 Staven | |
| 1117 d:o d:o d:o d:o 10 pakken | |
| 300 d:o kogels van 18 ld w:t 5400 ld |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop den 23 September 1783 /:was geteekend:/ P:Hacker’
‘Memorie van zodanige Jaty planken als door d’ overheeden van het Schip Batavia te min zyn uytgeleeverd, van die geene die tot guarnieering in voorsz: bodem hebben gediend, namentlyk’
‘100 p:s Jaty planken op 500 p:s te min’
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede hoop den 23 September 1783 /:was geteekend:/’
‘P: Hacker’
Is goedgedagt ende beslooten om d’ ammunitie goederen en ‘t yzer, op d’ eerste memorie gespecificeed, alhier onbereekend ontfangen by de voorsz: Negotie boeken deezes Gouvernements te doen inneemen, tot zodanige pryzen, als waar voor dezelve articulen gewoonlyk by de geCiteerde boeken zyn lopende; Terwyl het bedragen van ƒ94:14:- op de tweede memorie vermeld, en die door het Ceylons ministerie, weegens aldaar p:r het Scheepje Jagt Rust te min uytgeleeverd vleesch, Spek en booter, dit Gouvernement zyn aangereekend, by meerm: Negotie boeken op Reek: van winst en verlies Zullen werden afgeschreeven; Sullende eyndelyk het bedraagen der 100 p:s Jaty Planken, op de derde memorie bekend gesteld, als door d’ overheeden van het Schip Batavia te min uytgeleeverd, op de Soldy Reekening van den Schipper Bartholomeüs Veau, die bevoorens het zelve Schip Batavia heeft gevoerd, werden te lasten gebragt in deezer voegen, namentlyk
| 100 p:s Jaty Balken, met 2 Capitaalen avans | |||
| Neederl: geld | Duc:s van 66 Stv:s Need: geld | Ind: geld van 80 Stv:s p:r Duc:n | |
| ƒ74:05:- | p:s 22 1/2 | ƒ90:-:- | |
| hier op 25 pC:to verhooging zynde | d:o 22:10:- | ||
| bedraagd te zamen | ƒ112:10:- |
| 100 p:s Jaty Balken, met 2 Capitaalen avans | |||
| Neederl: geld | Duc:s van 66 Stv:s Need: geld | Ind: geld van 80 Stv:s p:r Duc:n | |
| ƒ74:05:- | p:s 22 1/2 | ƒ90:-:- | |
| hier op 25 pC:to verhooging zynde | d:o 22:10:- | ||
| bedraagd te zamen | ƒ112:10:- |
Waar na meerm: heer Secunde en hoofd administrateur hebbende te kennen gegeeven, dat, daar de geringe quantiteyt Brandewynen die men van de buyten Lieden voor d E: Comp: heeft kunnen magtig werden, op verre na niet toereykend was geweest, voor de buyten gewone Consumptie, die door het aanweezen der franschen hulp Troupen nog blyft voortduuren, men reeds Zeedert eenigen tyd de Randsoenen in wyn hadde moeten verstrekken die, vier Leggers wyn gereekend teegens een Legger Brandewyn, Zeer hoog in prys kwamen te Staan, en een groote verorbering in wyn veroorzaakten, van welk Lands product meede geen voldoende opgaaf voor dit Jaar als nog by de wyn gaardeniers was gedaan, het te voorzien is, dat men met ‘er tyd in verleegentheyd zal geraaken, zo wanneer hier inne by deezen Rade niet wierde voorzien; heeft men uyt overweeging van dit een en ander en overtuyging, dat de buyten Lieden geen genoegzaame quantiteyt van wyn en brandewyn aan d’ E: Comp: zullen willen leeveren, Zo lang vermeenen by de particuliere Leverantien meer voordeel te kunnen trekken, derhalven moeten besluyten, opgem: Heer hoofd administrateur te qualificeeren, omme van d’ aanweezende fransche Scheepen de Quantiteyt van vyftig Leggers, of daar omtrend, Brandewyn in te kopen, te meer, daar de Comp: by de verstrekking van dat vogt tot randsoen in vergelyking van de Caabsche wynen die daar toe moet werden verstrekt, nog zal komen te winnen
Door den burger Jacobus Johannes van den Berg, in qualiteyt als Codicillaire gemagtigde van den Opper Stuurman Barend Barendse, die als gezaghebber met het Batavias Retour Schip d’ Indiaan in den voorl: Jaare 1782 van hier na Mauritius is afgezonden, by Request verzoek gedaan Zynde dat aan hem mogt werden gepermitteerd, de Thee waar meede de gepermitteerde kisten van opged: gezaghebber Barendse Zyn gevuld en die by desselfs vertrek alhier onder berusting van hem Supp:lt zyn verbleeven, p:r publique vendutie te doen verkopen; Soo is verstaan, dat verzoek van den Supp:lt aan denzelven t’ accordeeren mits dat van het provenû der te verkopene Thee alhier in Cassa werde voldaan, het geen d’ E: Comp: volgens d’ ordre daar van competeerd.
Wyders gedisponeerd Zynde op eenige ingediende Requesten, houdende verzoek ter emancipatie van Leyf Eygenen, waar van volgens gebruyk by de Notulen behoorlyk aanteekening is gehouden; is by deeze geleegentheyd ten eynde diergelyke meenigvuldige Vrygeevingen van Slaven, zo veel mogelyk teegen te gaan en voor het vervolg bezwaarlyker te maken op de propositie van den Heer Gouverneur goedgevonden en dierhalven beslooten, den tyd, geduurende welke de geene die zig by de vry brieven voor d’ alimentatie en onderhoud der vry gegeevene als Borgen moeten verbinden en bevoorens altoos maar tot Tien Jaaren is bepaald geweest, voortaan tot Twintig Jaaren toe te verlengen.
Het by den Heer gouverneur ontworpene placcaat, by de heeren Leeden des Raads ter rond leezing geweest Zynde, heeft men na resumptie geapprobeerd en vastgesteld, en is goedgevonden het zelve dadelyk te doen publiceeren en affigeeren, mitsgaders de nodige Exemplaaren naar de buyten districten te verzenden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak E g Clercq
C. 165, pp. 200-206.¶
Dingsdag {17830930} 30 Sept:r 1783
‘S voormiddags alle præsent, exept den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, mits indispositie.
Den heer gouverneur overleggende een Memorie van zodanige provisiën en victualiën als door den Heer Jacob pieter van Braam, Capitain Commandant van het aanweezend Lands Esquader ten behoeven van het zelve zyn opgegeeven, is daar op verstaan, al het geene men daar van aan handen heeft, uyt ‘S Comp: magazynen teegens de gewoone Inkoops pryzen te laaten verstrekken, en zodanige Articulen waarvan men by d’ E: Comp: niet is voorzien, van particulieren te doen inkoopen, tot welk een en ander den heer Secunde en hoofd administrateur Pieter Hacker gequalificeerd, en ten dien fine d’ opgem: Memorie aan zyn E: ter hand gesteld is
Dan gemerkt men door de groote Consumptie in den ommeslag der E: Comp: en de schaarsheyd aan koorn, Zig buyten Staat bevind de gerequireerde 80‘000 ponden hard brood Comp: weegen te kunnen verstrekken, en het zelve om die zelve reedenen van gebrek aan koorn by d’ Ingezeetenen particuliere Brood bakkers meede niet wel Zal Zyn te bekomen, Zal opgem: Heer Secunde Hacker zig by den fransche Commissaris, die heer Percheron informeeren hoe veel hard brood uyt de by hem aan handen zynde voorraad aand’ E: Comp: zal kunnen byzetten, als hebbende aan den heere gouverneur reeds verklaard bereydwillig te zyn de Comp: buyten verleegentheyd te houden, daar in den voorleeden Jaare dezelve dienst alhier van de Regeering had genooten
En nadien men zeer Schaars van gezouten Vleesch, en nog minder van Boter is voorzien, om daar van het benodigde uyt te ryken, zal uyt de Lading van het keyzerlyk Schip de twee gezusters voor Batavia aangebragt, eenige Vaten met gezouten vleesch geligt, mitsg:s de Booter van buyten opgebragt werdende voor d’ E: Comp: aangehouden en ingeslaagen werden, tot ‘er tyd toe men daar van meede genoegzaam zal weesen voorzien
Waar na geleezen zynde het onderstaande verzoek Schrift van den heere grave de Meuron, Colonel Commandant van ‘t hier zynde Regiment van die zelve naam
‘A Monsieur le Gouverneur, et a M:rs les membres du Conseil de la Regence du Cap’
‘Messieurs!’
‘Le besoin de maintenir parmi les Soldats les pratiques de la Religion, que nous professons m’engagea de demander a Paris a M:r les deputés de vouloir bien comprendre un Ministre dans la constitution de mon Regiment. Ils Sentirent comme moi la justice de cette demande mais ils m’observerent en même tems, que mon Regiment etant destiné pour des possessions ou l’exercice de notre Religion etoit en vigueur, il me Seroit facile de trouver un ministre, qui pût remplir cet objet’
‘Malheureusement le Zêle de ceux qui sont au Cap, n’a pas eté Secondé par leurs pouvoirs, aucun d’ eux ne possedant assis d’allemand, ni de francois , pour se faire entendre. Le hazard vient de conduire ici un homme, dont les mœurs et la conduite Sont attesteès irreprochables par mons:r orthuys. Sn:r Breguet joint a des Talens particuliers la faculte de pouvoir précher en allemand et en francois, et paroit propre en tout a precher dignement une place de ministre dans mon Regiment. Je vous Supplie donc, mess:rs de vouloir bien l’agreér en cette qualité et de lui accorder en consequence le traitement de Capit:n en Second, que Je Sollicite pour lui’
‘Ma priere est fondeé Sur des motifs trop respectables, pour n’etre pas accuellie par vous avec les regards qu’elle merite’
‘J’ ai l’ honneur d’ etre avec respect’
’/:onderstond:/’
‘Messieurs! Votre trés humble & trés obeissant Serviteur /:was geteekend:/ de Meuron /:in margine:/ au Cap le 29 September 1783’
Soo is, om de reedenen in het zelve g’allegueerd, goedgevonden, om den daar by voorgedragene Mons:r Breguet den dienst als veld prediker by het voorsz: Meuronsche Regiment te laaten waarneemen, en ten dien fine aan denzelven, onder approbatie onzer Heeren Meesters in’t Patria toe te leggen de gage en verdere Emolumenten, die de Eerste Lieutenant onder het Zelve Corps komen te genieten.
Synde voorts, in Steede van den Substituut Landdrost aan Swellendam , Willem Zellig, die op zyn hierom by Request gedaan verzoek, ter zake zyner Lichaams Corruptie, van dien dienst ontslagen en in Burger vrydom gesteld is, weederom tot Substituut Landdrost ter gem: drostdije aangesteld, den persoon van Johan Fredrik Meeding, ende Zulks met vermeerdering van gage tot ƒ20 onder een nieuw drie Jaarig verband
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 207-210.¶
Dingsdag d: {17831007} 7: Octob:r 1783
‘S voormiddags alle present, behalven den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh, mits indispositie
Vermits den tyd van de aanbesteeding der Leverantie van versch Vleesch en leevendige Schapen aan ‘S Comp:s passeerende Scheepen, ‘t hospitaal en Slaven Loge, die jongst op den 1: febr: 1779 voor den tyd van vyf Jaaren is geschied, thans weederom begind aan te naderen, is derhalven verstaan, dat weegens de nieuwe aanbesteeding der voorsz: Leverantie op den 1: februarij des aanstaanden Jaars 1784, omme p:mo May daar aan in te gaan, aan alle ende een ygelyk by affixie van Billietten kennis zal werden gegeeven
Voorts nagezien zynde een Reek: van het geen geduurende deezen Oorlog tot onderhoud der Engelsche Krygs gevangenen die op ‘S E: Comp: post ‘t Vissershok zyn geplaatst geweest, uyt ‘S Comp: Cassa is betaald geworden, bedragende Rd:s 2806:45; is de dispositie daar op uytgesteld, tot dat meede Zal weezen ingekomen de Reekening van Zodanige onkosten, als door het Commando uyt de Swellendamsche Land militie, tot opspeuring der Schipbreukelingen van het op deeze kusten verongelukte Engelsch Schip the Grosvenor uytgezonden geweest, hebben moeten werden gedaan.
Waar na den heere Gouverneur kwam over te leggen een Extract uyt het Journaal, gehouden op het aanweezend keyzerlyk Schip le Marchand Italiën , en door den Capitain van dat Schip Louis Pondavij , aan zyn Edele overhandigt, behelzende dat op de herwaards reyze van dien bodem van ‘t Eyland Bourbon , op de zuyder breete van 30 gr: 28 min:, en lengte van 27 gr: 20 min:, op 2 1/2 mylen van het Land, teegens over een klyne Inham of Baay van weynig diepte, op’t Land twee witte vlaggen, eenige afstand van elkanderen en tusschen dezelve verscheyden aangestokene vuuren waaren gezien geworden.
Waar op goedgevonden is, het voorsz: Extract onder de papieren ter politique Secretarije te doen bewaaren
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 211-239.¶
Dingsdag {17831021} 21 Oct:r 1783.
‘S voormiddags alle present, behalven den E: Coopman en Secretaris Oloff Marthini Bergh mits indispositie
Door het Eerw: collegie van Kerkenraade der hervormde gemeynte alhier op heeden ingediend Zynde het onderstaand vertoog
Aan den Wel Edelen gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van politie
‘Wel Edele Gestr:e Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Met verschuldigde Eerbied neemen Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: onderdanige Dienaaren, de Kerkenraad deezer Steede de vryheyd aan Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: te vertoonen, dat zeedert het Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: gunstig heeft behaagd, Zo wel aan ons, als aan den Eerw: Lutherschen Kerkenraad, niet alleen Copia authenticq te verleenen der Resolutiën, by hun hoog Edelens de heeren der Hooge Indiasche Regeering van tyd tot tyd nopens de Luthersche gemeynte te Batavia ontworpen, beveelende by die geleegentheyd, volgens Resolutie van den 22: October 1782 aan den Eerw: Lutherschen Kerkenraad, om Zig te gedragen aan de Successive ordre van boven gem: heeren der Hooge Indiasche Regeering, dewelke van Batavia ontfangen en aan dien Kerkenraad ter narigt en observance zyn afgegeeven, ende Zulks alles onder de pœnaliteyten daar by gestatueerd; maar ook by Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: dispositie van den 10: December 1782, nogmaals den Eerw:e Lutherschen Kerkenraad te gelasten, Zig Stiptelyk naar de Resolutiën van hun Hoog Edelens de heeren der Hooge Indiasche Regeering te gedraagen en nog eens volgens Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: besluyt van den 18: february 1783 te verstaan, zig te houden aan het besluyt by hun Hoog Edelens de heeren der Hooge Indiasche Regeering, waar van, Zo wel, als van alle verdere dispositiën Extract Authentiq aan den Eerw: Lutherschen Kerkenraad, tot desselfs narigt en observance was afgegeeven; wy ons met de aangenaame hoop gevleyd hadden, dat daar door alle geleegentheyd tot verschil tusschen ons en de gemeynte de Augsburgsche Confessie toegedaan, voor altoos zoude zyn afgesneeden, en wy dus nimmer in de onaangename noodzakelykheyd zouden raaken, Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: aandagt tot beslissing van kerkelyke disCrepantiën te moeten bepaalen’
‘Dan het gehouden gedrag van den Eerw:e heer Lutherschen predikant (want hoe weynig waarschynlyk het ook is, zyn wy egter nog al geneegen het voorgevallene liever aan den heeten dog in dit geval kwalyk bestierden yver van den Eerw: heer Kolver, dan aan het bedaard en beredeneerend besluyt van den geheelen Eerw:e Lutherschen Kerkenraad toe te schryven) noodzaakt ons en och, of het de laatste maal zyn mogt tot Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: den toevlugt te neemen’
‘Reeds voor eenigen tyd wierden wy gewaar dat de kinders der tot onze kerk gemeente behoorende weduwe Dreijer en onder deeze een dogter, ja zelf een Zoon der weduwe Bresler, waar van Zo wel wylen den vader, als de nog leevende Moeder voor gereformeerde Ledematen te boek Staan, by den Eerw:e Luthersche Predikant in de gronden Zyner belydenis onderweezen wierden - wy die wisten hoe strydig dit was met den inhoud der Bataviasche wetten, en egter liefst willende dit uytbottende zaad van Tweedragt, zonder veel gerugt te maaken, beletten om verder op te schieten, verzogten den E: Agtb: heer Secunde in qualiteyt als Commissaris Politicq, om den Eerw: Heer Kolver daar over te onderhouden, gelyk Zyn E: Agtb: ook gedaan heeft, dog zonder dat die waarschouwing de verwagte en gewenschte uytwerking gehad heeft. Immers niet lang daar na ontdekten wy dat Zyn Eerw:e deeze Zyne bovengem: Leerlingen nog voor het onlangs gehouden Heylig Avondmaal tot Leedemaaten Zyner kerk zoude aanneemen, wy nog al geneegen om, indien mogelyk, dit smeulend Vuur, Zonder eclat te maken, uyt te doven, gaven ook hier van kennis aan den heer Commissaris Politiq en verzogten om Zyn E: Agtb: bemiddeling dan Schoon ook toen Zyn E: Agtb: Zig niet onttrokken en den Eerw: heer Kolver daar over aangesproken heeft, hebben wy egter moeten Zien, dat Zyn Eerw: de twee Zoons en eene dogter der wed: Dreijer en eenen Zoon der wed: Bresler (en wie weet hoe veel anderen nog, Schoon ons tot nog toe by namen niet bekend) tot Leedematen Zyner gemeente aangenomen heeft.’
‘Nu mogen wy niet langer zwygen; ‘t geen te vooren uyt vreede Lievende Inzigten ons weederhouden heeft, zoude nu de naam van Strafwaardige onverschilligheyd voor de belangens onzer Gemeente verdienen, en ons aan onverantwoordelyk pligt verzuym doen Schuldig verklaaren, want Wel Edele Gestr: heer en E: Agtb: heeren, de overtreeding der Bataviasche wetten, Zo wel als van Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: herhaalde beveelen, is zo stout, zo Sterk, zo duydelyk, dat wy ten bewyze daar van niet nodig hebben, het gehouden gedrag van den Eerw: heer Kolver te beredeneeren, maar ons alleen vergenoegen Zullen Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: op den Inhoud der wetten van hun Hoog Edelens te wyzen, niet alleen is, volgens dezelver besluyt van den 6 Xber 1754 aan de Lutheranen verboden het maken van proselijten, en daar by ten vollen gepersisteerd by Resolutie van den 31 Xber 1754 en dit door de heeren majores uytdrukkelyk geapprobeerd, blykens Extract uyt de patriasche missive van den 4: 8ber 1756, als waar in hun wel Edele Groot Agtb:e declareeren “Na Examen en overweeging van alle de ingekomene Memoriën en berigten, geen reeden hebben gevonden, om in het besluyt der Hooge Indiasche Regeering van den 31: Xber 1754; eenige Verandering te maken, vermits daar door geen de minste prejuditie of nadeel was toegebragt aan de vryheyd van Godsdienst oefening of eenige andere voorregten, welke wy aan die van d’ Augsburgsche Confessie hebben vergund; wy conformeeren ons mitsdien met UEd: voorsz: besluyt van den 31: Xber voorschreeven, en recommandeeren laatstgem:e Lutherschen Kerkenraad om niet alleen Zig met de verschuldigde gehoorzaamheyd zig daar na te gedragen, maar ook in’t byzonder &:a &:a &:a”’
‘Om nu alle verkeerde interpretatie en uytvlugten eens voor al af te Snyden, hebben hun Hoog Edelens goed gevonden Zig nader t’ expliceeren, wat zy door het maken van proselijten wilden verstaan hebben, by Resolutie van den 20: Jann: 1761, waar in tot ampliatie der besluyten van den 6: en 31: December 1754, onder anderen gezegd word. “mitsgaders tot voorkoming om door zulke ongepermitteerde en Sub- en opreptive middelen geene Ouderen van Kinderen van de gereformeerde Religie tot die der Luthersche afte trekken en over te haalen aan laatstgem: (Lutherschen) Kerkenraad voor den aanstaanden t’ interdiceeren om kinderen, die van Ouder of Ouders geboren Zyn, van welke d’ eene, of beyde de gereformeerde, dan wel nog de gereformeerde, nog de Luthersche gemeente zyn toegedaan, item geadopteerde kinderen, inboorlingen Zynde van andere huysgezinnen als waar van d’ adoptant de Luthersche Godsdienst beleyd of toegedaan is, van wat gezinte de man of vrouw van Zulk een huys ook weezen mag, gelyk Zulks in regard deezer laatste reeds by het voornoemde besluyt van 31 Xber 1754, is vastgesteld, in de Luthersche Kerk op te voeden, te onderwyzen, ofte doopen en tot Lidmaaten te neemen, op pœne van Ryxd:s 500 - boete voor de armen te verbeuren, zo by den predikant, als by den geenen die zodanige kinderen opvoeden en in die Leere onderwyst en teffens ook het Collegie van weesmeesteren te gelasten, om de pupillen van haaren kaamer, welke ouder of ouders de gereformeerde Religie zyn toegedaan geweest, alleen onder opvoeding te stellen van Zodanige persoonen, die dezelve en geen anderen Religie omhelzen”’
‘Dus dan de wet en derzelver, teegen de voorafgedaane waarschouwing van den heer Commissaris politiq aan gedane overtreedinge klaar en onweederspreekelyk Zynde, willen wy egter, uyt diepen Eerbied voor Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: ons menageeren daar aan den regten naam te geeven. het zy ons nogthans gepermitteerd daar omtrend te remarqueeren, hoe onvoorzigtig het is, in eenen tyd waar in maar al te veele Ingezeetenen van dit Land de heylzaamste wetten van Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: hebben zoeken kragteloos te maken, de zodanige geleegentheyd te geeven, om Zig nu te Sterken met het voorbeeld, ‘t zy van een kerkelyk Collegie of (zo de Eerw:e Luthersche Kerkenraad het gehouden gedrag van desselfs voorZitter disavoueerd) ten minste van eenen voorganger der gemeynte. dog vind den Kerkenraad deezer Steede zig gedwongen om zig tot Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: te keeren, met zo Eerbiedig als ernstig verzoek om de Resolutiën der Hooge Indiasche Regeering en Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: eygene besluyten van den 22: October 10:Xber 1782, en den 18: Februarij 1783, te handhaven, door den Eerw: Lutherschen Kerkenraad of den predikant te Constringeeren, om Zig naar derzelver letterlyken Inhoud te gedragen, ten minsten tot zo lang ‘er niet door de Hoog gebiedende Heeren Meesters anders daar omtrend Zal Zyn gestatueerd - En om voor het aanstaande alle verdere moeijelykheeden voor te komen, neemen de Suppl:ten de vryheyd Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: by deezen needrig te verzoeken, dat het van derzelver gunstig welbehagen mag zyn, den Eerw: heer Lutherschen predikant of Kerkenraad te gelasten, om alle drie maanden aan den E: Agtb: Heer Commissaris politiq een authentique en door een der Kerkenraads Leeden onderteekende Lyst over te geeven, van alle zodanige kinderen als ‘er van tyd tot tyd in de Luthersche kerk gedoopt, en van alle zodanige persoonen als er tot Lidmaaten van die gemeynde zullen aangenomen zyn.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende /:laager:/ Uyt naam en Last van Kerkenraade voorsz:e’
’/:was geteekend:/ J: M: Cruywagen Diacon Scriba /:in margine:/ Cabo de Goede Hoop de 6: October 1783’
Is daarop verstaan den Eerw:e Lutherschen Kerkenraad by missive te Schryven
dat hoe zeer men met reeden vertrouwd en ook vastelyk verwagt had dat de besluyten by deezen Rade genomen, by geleegentheyd der geschillen tusschen den Eerw: gereformeerden kerkenraad en haar Eerw: ontstaan, zo wel als de Successive Resolutiën by haar Hoog Edelens de heeren der hooge Indiasche Regeering nopens d’ oefening des Lutherschen godsdienst alhier genomen, en aan voorsz: Lutherschen Kerkenraad ter hand gesteld, ingevolge de daar by gedane adhortatie deezes Raads, punctueelyk zouden zyn agtervolgd geworden, men egter daar van tot byzondere verwondering en geen mindere ontstigting en misnoegen het teegendeel had moeten ondervinden, nadien uyt het vooren Staande vertoog des gereformeerden Kerkenraads was gebleeken, dat den predikant der voorsz: Luthersche gemeynte, d’ Eerw: Andreas Lutgerus Kolver, teegens de duydelyke en Stellige ordres van welopgem: heeren der Hooge Indiasche Regeering, had kunnen goedvinden, nu onlangs drie minder Jaarige Kinderen /:en onder deeze zelfs een dogter:/ van wylen den burger Thomas fredrik Dreijer, waar van de moeder is van de gereformeerde Religie, als meede nog een onmondige Zoon van den Extraordin:r Lieutenant der Arthillerij Johannes Bresler, zynde geweest van de gereformeerde Religie, tot welke kerkgemeenschap desselfs weduwe meede behoord, als Leedemaaten van de Luthersche gemeente aan te neemen en dus doende geleegentheyd tot nieuwe geschillen en onlusten tusschen de beyde Kerkenraden te geeven.
en dat wyders voorsz: Lutherschen kerkenraad in’t gemeen, en voorn: D:s Kolver in’t byzonder op ‘t aller ernstigst Zullen werden gelast, te zorgen, dat niets het zy omtrend den kinderdoop, ofte het aanneemen van Leedemaaten, meer kome te gebeuren, Strydig met de aan dezelve ter hand gestelde ordres maar dat in teegendeel dezelve zonder de minste afwyking werden opgevolgd, ten minsten ter tyd toe dat door de hoog Gebiedende meesteren in’t Vaderland finaal zullen weezen gedecideerd de tusschen d’ Eerw: gereformeerde en Luthersche Kerkenraden ontstane disputen, waar van door deeze Regeering aan haar Edele hoog Agtb: de verEyschte Kennis gegeeven Zynde hoogstderzelver dispositie overzulks dagelyks werd te gemoed gezien, Sullende men andersints, by overtreeding van deeze overbodige herhaalde ordres, hoe ongaarne ook, genoodzaakt zyn, de meerm: vigeerende wetten na den Letter te doen executeeren.
Terwyl meerm: Lutherschen Kerkenraad verder zal werden gelast, om Jaarlyks wanneer haaren Staat Reek: aan deezen Raad werd overgegeeven, daar neevens te voegen een Lyst der persoonen, die geduurende het afgelopene Jaar tot Leedemaaten van derzelver gemeynte zyn aangenomen, en der gedoopte Kinderen van beyder Sexe
Hier na wierd door den heere gouverneur overgelegd Zeeker Request, van weegens eenige in de buyten districten woonende Ingezeetenen aan zyn Ed: overhandigt, zynde van den volgenden inhoud
Aan den Wel Edelen gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra ord:r van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtbaaren Raaden van politie deezes Gouvernements
‘Wel Edele Gestr: en E: E: Agtbaare Heeren!’
‘Geeven reverentelyk te kennen Uw wel Edele gestrengen en E: E: Agtbaarens zeer needrigen Dienaaren en dienaressen, des ondergeteekendens’
‘hoe zy Supeljanten en Supeljante Zeedert eenige Jaaren herwaards tot Schaade van hunnen ondergeteekendes hebben moete onvervinden, als namentlyk de betaalinge aan den ponthouder der onderste pont, geleegen thuschen de honing en de piquet berg, terwyl d’ ondergeteekendens Supel:tn daar van geen gebruyk kunnen maken, om reedens wille, het voor eerst te verre uyt de weg legt en ten anderen, het wagen pad ook onbruykbaar is, weegens diepe klooven en Stylen hoogtens, en koomt te zyn.’
‘Wel Edele Gestr: en E: Agtbaarens, zo indien wy ondergeteekendens by ockasie de voorsz:e pont mogten gebruyken, zo Zullen wy ondergeschreeven aan den pondhouder voor het overbrengen oonzer Supeljanten ofte Sup:t beneevens Slaven, wagens, ossen &:a op Stond Contand betaalen’
‘Maar terwyl wy ondergeteekendens geene gebruyk van voorsz: pondt kunnen maken, zo is des ondergeteekendens ootmoedig verzoek, aan Uw wel Ed:n Gestrengen, als meede den Wel Ed:n E: Agtb: Raden van policie deezes gouvernem:ts, omme van de Lasten welke wy ondergeteekendens ‘S Jaarlyks zonder het genot van voorsz: pondt, aan gem:e pondthouder moeten betaalen, ten eenemaal door UwelEdelens Gestrengen en E: E: Agtb: mogten werden ontslagen, om geene ‘S Jaarlykse penningen van dato deezes aan voorm: pondt houder te betaalen, als by ockasie hier vooren in deezen Requeste aan Uwel Edelen Gestr: en E: E: Agtb:ns zeer needrigen Suppeljanten verzogt ende gepresenteerd worde’
’/:onderstond:/’
‘’t welk Doende /:was geteekend:/ Leendert Ras, Theunis Kotze, Jacobus’
‘Smit, Jacobus Visser, Dawit Jordan, Henrich Tiar, Johannes Coetzee, Adriaan Louw D: S:, Anna magdalena Senecal, Wed: wylen Joh:s Ras, de Wed Hugo Lambrechts, Jasper Visser /:in margine:/ Exhibitum in Judicio peket bergh den 7: October 1783’
Waar op best gedagt is, de Suppl:ten en teekenaars van het Request met derzelver bezwaarnissen te renvoijeeren aan Landdrost en Heemraden van Stellenbosch en Drakensteyn onder welkers Jurisdictie de beyde pontons, op de berg Rivier leggende, sorteeren
Vervolgens is meede geleezen een Request van den Schipper op het aanweezend hoeker Schip Catwyk aan Rhyn , Isaac Louis de Bellon, waar by verzoekt van het Commando op dien bodem te werden ontslagen en met het meede ter Rheede leggend Zeeuws part: Schip de Factor te repatrieeren; dan nadien de middelen daar in geallegueerd, niet zyn van dien aard en dat gewigt, om daarop het verzogte ontslag te verleenen, is dierhalven de finale dispositie daar op uytgesteld geworden.
Hebbende wyders de geCommitt:s tot het doen vervaardigen en teekenen der papiere munt, ingeleeverd de volgende Memorie, nopens de voorsz: munten geduurende de gepasseerde maand November geslagen
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg Raad Extra ordinair van Neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: politicquen Raad
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Uwe wel Edele gestr: en E: Agtb: aan d’ ondergeteekendens hebbende gelieven op te draagen, het doen drukken en Slaan der pergamente en papiere munten die, mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden g’introduceerd, mitsg:s om die vervaardigde munt vervolgens te teekenen, Zoo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien geContinueert en het bedragen van Vier Duysend, Ses hondert, vyf en vyftig Rijxdaalders en Ses Stuyvers aan papiere munten gedrukt en geslagen, ende Zulx in de volgende quantiteit en differente waarde namentlyk’
‘
| 300 p:s van 3 Rd:s ijder | Rd:s 900:- |
| 200 d:o d:o 2 d:o d:o | d:o 400:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatst ondergeteek:s geteekend. | |
| 1006 p:s van 1 Rd:r ijder | d:o 1006:- |
| 993 d:o van 3/4 d:o d:o | d:o 744:36: |
| 1610 d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 805:- |
| 1600 d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 400:- |
| 3195 d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 399:18: |
| Somma | Rd:s 4655:06: |
| 300 p:s van 3 Rd:s ijder | Rd:s 900:- |
| 200 d:o d:o 2 d:o d:o | d:o 400:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatst ondergeteek:s geteekend. | |
| 1006 p:s van 1 Rd:r ijder | d:o 1006:- |
| 993 d:o van 3/4 d:o d:o | d:o 744:36: |
| 1610 d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 805:- |
| 1600 d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 400:- |
| 3195 d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 399:18: |
| Somma | Rd:s 4655:06: |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop ult:o September 1783. /:was geteekend:/’
‘J: J: le Sueur, G: H: Cruijwagen, O: G: De Wet, W: F: v: Reede van Oudtshoorn, P: D: Boonacker.’
En is na dies resumptie verstaan, dat de daar by gespecificeerde Munten, bedragende Rd:s 4655 3/4 by ‘S Comp:s groote geld Cassa ingenoomen en uyt dezelve Zal werden overgebragt in de dagelyksche of klyne Cassa om aldaar by den Cassier te werden verantwoord
Synde by deeze geleegentheyd beslooten, geene gelden meer op Assignatie t’ accepteeren omme in Neederland geld voor geld weederom te werden betaald.
Door den E: Coopman en Dispencier Adriaan van Schoor zynde voorgedragen hoe dat de Ryst en Suyker, deezen Jaare uyt de Ladingen der hier geweest zynde hollandsche part: Scheepen de Hercules en de Nepthunis voor d’ E: Comp: ingeslaagen, niet door hem Dispencier, maar door den heer Secunde Pieter Hacker als hoofd administrateur, op Qualificatie van deezen Raad ingevolgen besluyt van den [.....] was ingekogt, en het een en ander even en in Zelver Voegen, als het geen daar van Comp:s weegen alhier werd aangebragt, zonder eenig overwigt by hem Dispencier was ontfangen geworden waaromme hy dan vermeende, dat in dit geval van geen applicatie konde zyn den inhoud van ‘t 12: Art:l by het generaal Reglement op de afschryvingen, van den Jaare 1764: dicteerende; dat d’ administrateurs geene afschrijvingen mogen genieten, of minderheyd opbrengen op het geene by hun ingekogt en met hun overwigt ontfangen, dan wel met provisie bezwaard is: verzoekende over Zulks, dat ter zyner Schaadeloos Stelling, by d’ uytdeeling der Randsoenen en afleevering van provisiën, waar by andersints absoluut zoude moeten te kort komen, aan hem moge werden gepermitteerd d’ ordinaire afschryvingen op de voorsz: ingekogte en by hem ontfangene Ryst en Suyker, te weeten drie p:r C:t op de Ryst en twee op de Suyker; is hier op verstaan de verzogte afschryvingen, om de daar voor zynde billyke reedenen aan ged: E: Dispencier te accordeeren.
En nadien zeedert het besluyt van den 1: der voorl: maand September, en daar op afgezondene ordre aan den Landdrost van Stellenbosch en Drakensteyn , door eenige der principaalste Wyngaardeniers, onder die districten sorteerende, voor als nog geene, ten minsten geen naamwaardige meerdere opgave van wynen ter leevering aan d’ E: Comp: is gedaan geworden, heeft den heere gouverneur op zig genomen te zullen expedieeren zodanige ordres, als zyn Ed: zal vermeynen noodig te weezen, om d’ E: Comp: de nog ontbreekende wynen te doen bekomen
Van het onlangs in de Baay fals geleegen hebbende uytkomend Schip de Geregtigheyd een aantal van 19 militairen recruten geligt geworden zynde, tot Transport van welkers Bagagiën van den in ged: Baay woonagtig zynden burger Jeremias Auret, de daar toe benoodigde wagens hebben moeten werden gehuurd, is verstaan, den huur daar voor R:s 20 bedragende uyt ‘S Comp:s Cassa aan ged:e Auret te doen betaalen, en het zelve by de Negotie boeken deezes Gouvernements te doen Stellen op Reekening van onkosten Extra ordinair.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede hoop ten Dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] Mij Præsent J: C: Horak Eg Clercq
C. 165, pp. 240-244.¶
Woensdag {17831029} 29: October 1783.
‘S namiddags alle present uijtgenomen den Heer Collonel Gordon en E: Coopman en keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur.
Heeft den Heere Gouverneur en deese door Zijn Edele buijten gewoon belegde vergadering overgelegd eene Missive door haar wel Edele Groot Agtb: de Heeren gevolmagtigdens door d’ Extra ordinaire Vergadering van Zeeventhienen, in dato Amsterdam den 29 nov: 1782; welke Missive Zijnde gedagteekend ‘S Hage den 13: Junij deeses Jaers, en met het heeden morgen gearriveerd ‘S lands Freguat van Oorlog Munnickendam hier aangebragt, met attentie geleesen weesende, door den Heere Gouverneur in Consideratie wierde gegeeven, of men, terwijl ‘er geen gegronde Reedenen bekend waaren, die een langer verblijf van het aanweesend ‘S Lands Esquader ter deeser plaatse quamen te vorderen veel min volstrekt noodsaakelijk te maaken oversulx niet behoorde te berusten in de nadere Schicking, bij welgem: Heeren gevolmagtigde Bewindhebberen met Zijne Doorlugtigste Hoogheid den Heere Erfstadhouder, als Admiraal generaal beraamd, nopens het vertrek van het ged: Esquader naar de Hoofdplaats van Indiën, alwaar geoordeeld werd, dat hetselver met Zeer veel nut Zoude kunnen werden g’Emploijeerd, tot Zodanige Oogmerken als naar gehouden overleg tusschen den Heer Gouverneur Generaal en Heeren Raden van Indiën met den Commandant over het voorsz: Esquader den wel Edelen Gestr: Heer Jacob Pieter van Braam, raadsaamst en voor ‘S Comp:s dienst meest geschikt Soude werden geoordeelt; Waarop gedelibereert Zijnde, eenpariglijk is beslooten Zig met het gevoelen en de voordragte van den Heer Gouverneur nopens het niet langer aanhouden van’t meerm: Esquader te Conformeeren en dierhalven in de vaste Suppositie dat ged:e Heer Commandant van Braam aangaande het Verseilen met ‘S Lands Esquader van hier naar Batavia, bij eene aan deeZen Rade ter bestelling aan Zijn Edele toegeSondene geslootene Missive, de nodige beveelen van hooggem: Heere Admiraal Generaal Zal hebben bekoomen, aan Zijn Wel Edele Gestr: ingevolge de begeerte en expresse ordres onser hoog gebiedende Heeren Meesteren t’ offereeren om aan ‘S Lands Scheepen dewelke met Sulk een heilsaam Oogmerk naar Indiën werden gesonden uijt ‘S Compagnies MaguaZijnen te doen voorsien van alle sodanige Vivres en Scheeps behoeftens als alhier aan handen en eenigsints te missen Zijn, ten welken eijnde den heer Secunde en Hoofd administrateur Pieter Hacker is versogt ende gequalificeert des weegens het nodige met meerm: heer Commandant van Braam te reguleeren.
Sijnde hierna naar Lectuure van ‘t g’eerd aanschrijvens van hoogstged: Heeren 17:e de dato 11 Junij d’ A:o pass:o neevens het Extract uijt de missive onder evengem: datum aan haar Hoog Edelens de Heeren der hooge Indiase Regeering tot Batavia afgegaan, door den Heere Gouverneur overgelegd, eene daartoe relative Brief, bij Zijn Edele ontfangen van den Heer Advocaat van der Goes om neevens de bevoorensgemelde Missives der Heeren Meesteren ter Secretarije te werden bewaard.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
C. 165, pp. 245-249.¶
Dingsdag {17841104} 4 novbr: 1784
‘S voormiddags alle present.
Door den Capitain titulair ter Zee Fredrik Godart weeber als sodanig in Commando geweest op het Freguat de Herstelder wanneer in den Jaare 1781: van hier weeder naar Indiën is vertrocken, onder berusting van den Boekhouder en geswooren vendu Clercq Carel Albregt Haupt en den oud commissaris Hendrik Pieter Warnecke, als zijne gemagtigdens hebbende gelaaten de gepermitteerde kisten Soo van hem Cap:n Weeber selve, als die Sijne opper- en deks officieren van Batavia meede gebragt, onder welke kisten Sig meede komen te bevinden eene van den Constapel Dirk van der Haa, een van den Schiemansmaat Fredrik Makul en eene van den Kuijper Jan Dem, dewelke op het voorm: Freguat de Herstelder bescheijden geweest Sijn, Soo is gemerkt men seeker berigt heeft, dat het meerm: freguat de Herstelder met de daarop geweest sijnde Equipagie, in een Swaaren Storm is gebleeven en sig ter deeser plaatse niemand bevind die tot den ontfangst en administratie der kosten van voorm: drie persoonen is gequalificeerd, oversulx verstaan de voorm: drie gepermitteerde kisten aan den Curator ad Lites alhier te doen afgeeven, ten einde deselve bij voorkoomende bequaame Scheeps occagie naar Neederland ad Jus labentum aldaar over te Senden.
Sijnde voorts aan den oud Burger Capitain Johannes Matthias Bletterman op Zijn diesweegens bij Request gedaan versoek in Eijgendoms gegeeven een Stuks Lands groot drie morgen en vier Hondert en Veertig quadraat Roeden, leggende annex Zijn oude Land en plaats aan de Paarl Diamant , mits daar van vier Schellingen voor ijder morgen ofte Rd:s 1 3/4 Jaarlijks aan d’ E: Compagnie betaalende.
Gelijk meede aan den Landbouwer Johannes van Aarden hierom in Scriptis versoek doende, In Eijgendom is gegeeven Seekeren veeplaats geleegen onder de Staart van de groote Paardeberg genaamd de Knolle fonteijn die door hem bereijds eenige Jaaren van d’ E: Compagnie in Leening is beseeten geweest, onder die mits egter dat boven en behalven d’ ordinaire Recognitie penningen van Rd:s 24: Jaarlijx nog tot een Erkentenisse aan d’ E: Compagnie voor den Eijgendom te betaalen een Somma van Een Hondert Rijxdaalders.
Seekeren Augustinus Solats van Parijs die als Soldaat op ‘t uijtkomend Schip de Geregtigheijd is bescheijden geweest en weegens ‘t begaan van een Crimineel Delict op hetselve Schip nog binnen gaats voor Texel Leggende daarvan afgehaald en op ‘t ‘S Lands freguat Juno bij vonnisse des Krijgsraads gestraft, dog vervolgens als Commandeur der militairen ‘S Lands dienst genoomen zijnde, bij arrivement van ‘t ged: freguat weederom aan d’ E: Compagnie is overgegeeven, Is verstaan denselven weederom als Soldaat in dienst der E: Comp: te neemen en indiervoegen met een der ter Rheede Leggende ‘S Comp: Scheepen naar Batavia te Versenden, Sullende het geene weegens Justitieele Costen ter Somma van ƒ36:13:4: nog aan ‘t Land debet is uijt ‘S Comp:s Cassa alhier voldaan en daarvoor op desselfs Zoldij Reecq: werden gedebiteerd.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] A: V: Schoor
C. 165, pp. 250-262.¶
Dingsdag den {17831111} 11 nov: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Gaf den Heere Gouverneur te kennen, dat bij de Cherte Partije tusschen d’ E: Comp:ie en des Reeders van het ter Rheede Leggend Sweeds Particulier Schip Concordia was bedongen, dat dien Bodem desselfs Lading alhier ontlost hebbende van Batavia ofte Ceilon Zoude moeten vertrecken, ten einde op eene dier plaatsen met een retour Lading voor ‘t VaderLand te werden bevragt, ten ware alhier een genoegsame Lading aan handen was waarmeede deselve als dan direct van hier naar Zeeland, de Maas of Texel Zoude moeten retourneeren, dog waar teegens Zig verscheide reflexien quaamen voor te doen, nademaal omtrend de meede hier Zijnde Keijserlijke en Franssen Particuliere Scheepen Les deux Soeurs en L’ Harmonie expres is bedongen dat deselve de daarin afgelaadene goederen en g’ Embarqueerde Troupen ter deeser plaatse ontscheept hebbende, direct weederom met Ladingen van hier Zullen retourneeren en dat deesen Twee Scheepen met ende beneevens het dagelijks verwagt werdende, en met een Detachement der Luxemburgse Troupen bevragt Sijnde particulier Schip L’ Esperance de la Paix , dat meede van hier na het Vaderland zal moeten bevragt werden, de aan handen Zijnde goederen voor ‘t Vaderland bequamelijk kunnende inneemen ‘er aan den anderen kant thans geen goederen bij dit Gouvernement werden gevonden om het gem: Schip Concordia daarmeede voor Batavia of Ceilon te belaaden, en dien Bodem oversulks ballast Scheeps naar ged: Indiase Hoofdplaatse Zoude moeten vertrecken, en desselfs Lading alhier werden ontlost, waarin weederom deese Swarigheid resideerden, dat nadien het seer onSeeker is welke ordres de Heeren Meesteren Zoo omtrend de ter rheede Leggende Retourscheepen Amsterdam en ‘T Huijs te Spijk , als den Hoeker Catwijk aan Rhijn Zullen komen te Stellen en de Lading van’t voorm: Schip Concordia niet in voorm: bodem kunnende werden overgescheept, oversulks noodsaakelijk aan Land Zoude moeten werden gebragt, ‘t welk Zo niet ondoenlijk immers ten hoogsten beswaerlijk wierde gemaakt, door ‘t gebrek aan Pakhuijsen om de voorsz: Landing te kunnen opslaen en bergen en hier bij nog komt het volhandig werk met het in gereedheid brengen van ‘S Lands Esquader en der aanweesende ‘S Comp:s Scheepen en dat door de in het presente Saisoen domineerende felle Z: O:te winden, de rheede dikmaels verscheidene dagen agter een ten eenemaal onvaarbaar werdende gemaakt onvermijdelijk Considerabel veel tijds Zal komen te verloopen, voor ende al eer de Lading van het meermelde Schip Concordia alhier aan Land Zal weesen gebragt, dat hij heere gouverneur om alle de voorsz: inconvenienten den Capitain van ‘t ged: Schip Concordia , Claas Breitholst hadde voorgedraagen, om met de voorsz: Lading naar Batavia voort te Steevenen dan dat denselven hier in eenige Swarigheid hadde gemaakt en aan Zijn Edele ter hand gesteld het volgend Schriftelijk Versoek:
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Gouverneur &:a &:a &:a tot Cabo de goede Hoop.
‘Den Capitain Claas Breithols voerende het op den 31: October passato ter deeser Rheede gearriveerd Schip Concordia het welk afgehuurd is, om volgens den inhoud van Twee Cherte partijen gepasseerd te L’ Orient in dato 31 Dec: 1782 en 28 Maart 1783 tusschen de Heeren J: J: Berard en Comp: /:ter eenre Zijden ageerende voor Reecq: der Ed hollandsche Oost-Ind: Comp: en hem Cap:n voormeld :/ aan de andere Zijde voor reecq: en ingevolge de ordres Zijner rheeders :/ Zijne Lading, voor gem: Comp:ie ingescheept, aan Cabo de goede Hoop of in de Baaij Fals /:eene rheede aldaar ter Plaatse :/ te ontlossen door den wel Edelen Gestr: Heer Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg, aan Cabo voornoemd resideerende, geordonneerd geworden Zijnde, om met deselve Zijne Lading na Batavia te gaan en die aldaar, in plaatse van ter deeser Rheede te ontlossen; neemd de vrijheid den wel Edelen Gestr: Heer Gouverneur voormeld te versoeken dat daar hij na luijd van gem: Cherte partije niet in Staat is, om aan d’ ordres van Zijn Wel Edele Gestr: te voldoen Zonder de intentie Zijner rheeders, die Zeer Klaar uijt deselve Cherte partijen blijkt, te misduijden, Zijne Lading alhier ter plaatse mag werden ontlost en hij vervolgens ‘t Zij met een retourvragt naar Europa ter plaetse daar hij volgens gemaakt accoord bij voormelde Cherte partij en aangehaald moet te rug keeren, dan wel met Ballast na Batavia of Ceilon Zo als gem: Edelen Heer Gouverneur Zulx goed sal komen te vinden mag werden g’Expedieerd, om in het Laatste geval op een der voormelde Etablissementen in Indiën arriveerende, aldaar een Lading in Retour t’ ontfangen en daarmeede te rug te keeren, of inteegendeel Zo het den wel Edelen Gestr: heer gouverneur alhier niet goed mogt dunken, dit versoek toe te Staan, en Zijn wel Edele gestr: het gem: Schip met dies Lading naar Indiën geliefde voort te Senden, hem Cap:n alsdan te permitteeren om daarteegens protest te maaken en hetselve aan deese Regeering in te Leeveren ten eijnde Zig daarmeede teegens Zijne Rheeders behoorlijk te kunnen dekken, als wanneer hij meede /:dan wel in allen geval:/ Zo hij naar Indiën voortseijld :/ versoekt om teegens behoorlijke betaaling te moogen werden voorsien van de nodige provisien voor eene Reijse van Ses maanden, nadien hij deselve in Europa niet heeft bekoomen dan tot deese plaats, alwaar hem voorm: Heeren Berard & Comp:ie verseekerd hebben dat genoegsaam proviand en andere benoodigtheeden voor de verdere rheijse Zoude Zijn t’ erlangen.’
‘Ook versoekt den onderget: dat den wel Edelen Gestr: heer Gouverneur de goedheid gelieft te hebben om Twee Capitains of Schippers bij hem aan boord te Senden, om de aan Zijn Schip geleedene Schade t’ Examineeren en daarvan een omstandig Rapport te doen, op dat hij daar omtrend aan Zijne Rheeders insgelijx eene behoorlijke verantwoording kan voorleggen.’
‘Inmiddels dat hij d’ Eer heeft Zig met alle onderdanigheid te noemen.’
’/:onderstond:/’
‘Den wel Edelen Gestr: Heer Gouverneur Zijn wel Ed: Gestr: Ootmoedige en gehoorsame Dienaar /:was geteekend:/ Claes Breitholtz /: in margine:/ Cabo de Goede Hoop den 6: November 1783’
Welk versoekschrift geleesen weesende, dan Heere Gouverneur verder in Consideratie gaf hoedanig in deese Zaak Soude dienen te werden gehandelt met bijvoeging dat Zijn Edele voorm: Capitain Breitholtz had aan geZegd voor deese RaadZaal præsent te Zijn, om diesweegens nader te werden gehoord, Waarop overwogen Zijnde, de hier vorengem; bij evengem: Heere Gouverneur geallequeerde inConvenienten, om ‘t meermelde Schip Concordia alhier te doen ontladen en hoeveel meer en beeter het met het Intrest der E: Comp:ie Zoude quadreeren indien de Lading in’t Schip konde verblijven en dier bodem daarmeede naar Batavia vertrecken, te meer daar genoegSaam alle de goederen waaruijt de Lading komt te bestaan voor ged:e Hoofdplaatse gehoorende dus ook Zo veel te Spoediger aldaar Zoude kunnen werden aangebragt, eenpariglijk beslooten gem: Capitain BreitholtZ dit nader voor te slaan; Waarop denselven in Rade verscheenen en hem Zulx voorgehouden Zijnde heeft denselven naar Zijne bedenkelijkheeden Zodanig als deselve bij desselfs voorsz: Request Sijn ter needer gesteld herhaald en op de diesweegens gedane afvrage te hebben betuijgd, dat desselfs onderhebbenden bodem een nieuw en allesints hegt en Sterk Schip quam te Sijn, eijndelijk aangenoomen met de meermelde Lading naar Batavia te vertrecken en hiervan een acte in forma voor Gecommitteerde Leeden uijt den Raad van Justitie alhier te passeeren onder deese Conditie dat daarbij voor Zijne Rheeders Zal weesen gereserveerd, om voor ‘t verder Transport van dikwerfgem: Lading tot naar meerm: Indiase Hoofdplaetse van d’ E: Comp:ie te mogen vorderen, het geene door deselve aan andere Particuliere Scheepen, die met goederen uijt het vaderland derwaards Zijn gezonden, is betaald ofte Sodanig in deesen andersints tusschen beide Contrahenten Zal werden overeengekoomen.
En is op ‘t verder door meerm: Capitain Breitholtz gedaan versoek beslooten aan denselven de benodigde Provisien voor de rheise van hier naar Batavia te Laaten volgen.
Wijders nagesien Zijnde het Rapport van den Vervaardigde Papiere munten in den voorleeden maand
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a nevens den E: Achtb: politicquen Raad.
‘Wel EdeLe Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de Onderget: hebbende gelieven op te Dragen, het doen drukken en slaan der pergamente en papiere munten, die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten wierden geintroduceert, mitsg:s om die vervaardigde munt vervolgens te teekenen, Zoo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueert en het bedraagen van Agthien duijsend Zeeven Hondert vijf en Twintig Rijxd:s en 22 Stuijv:s aan papiere munten gedrukt ende geslagen, ende Sulks in de volgende quantiteit en differente waarde, als.’
‘
| 600 p:s van Rd:s 10: ijder | Rd:s 6000:- |
| 600 d:o d:o d:o 6 d:o | d:o 3600:- |
| 500 d:o d:o d:o 4 d:o | d:o 2000:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste onderget: geteekend, als. | |
| 3100 p:s van 1: Rd:s ieder | d:o 3100:- |
| 3090 d:o d:o 3/4 d:o d:o | d:o 2317:24 |
| 1010 d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 505:- |
| 2010 d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 502:24 |
| 5005 d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 625:30 |
| 1796 d:o d:o 2 Stuijv:s | d:o 74:40 |
| Somma | rd:s 18725:22 |
| 600 p:s van Rd:s 10: ijder | Rd:s 6000:- |
| 600 d:o d:o d:o 6 d:o | d:o 3600:- |
| 500 d:o d:o d:o 4 d:o | d:o 2000:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste onderget: geteekend, als. | |
| 3100 p:s van 1: Rd:s ieder | d:o 3100:- |
| 3090 d:o d:o 3/4 d:o d:o | d:o 2317:24 |
| 1010 d:o d:o 1/2 d:o d:o | d:o 505:- |
| 2010 d:o d:o 1/4 d:o d:o | d:o 502:24 |
| 5005 d:o d:o 1/8 d:o d:o | d:o 625:30 |
| 1796 d:o d:o 2 Stuijv:s | d:o 74:40 |
| Somma | rd:s 18725:22 |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop Ultimo October 1783 /:was geteekend:/’
‘J: J: Le Sueur, G: H: Cruijwagen, O: G: De Wet, W: F: V: R: V: Oudshoorn, P. D. Boonacker’
So is verstaan deselve tot den uijtgaaf en verantwoording aan den Cassier te doen afgegeeven.
Synde voorts aan den burger Abraham Le Roux op Zijn p:r request gedaan versoek in Eijgendom gegeeven een Stuk Land geleegen onder het District van Drakensteijn aan de berg rivier groot 595 quadraat roeden, mits voor het selve Jaarlijx vier Schellingen aan d’ E: Compagnie werde betaald.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 263-293.¶
Dingsdag den {17831118} 18 Nov: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Op den 13: deeser maand alhier Zijnde komen t’ arriveeren het Engels konings Transport Schip Content geliefde den Heere Gouverneur heeden ter vergadering over te leggen de volgende Twee Brieven door den op voorm: Bodem Commandeerenden Capitain Stoddart aan Zijn Edele en deezen Raade gerigt.
’ Content Table Bay 13 nov: 1783’
‘Honorable Sir and Sirs’
‘His Britannich Majestij’s Transport the Content under mij Command, being in the greatest Distress from having become so verij Leakij since her Departure from Bombaij the 10 th of last April that the Crew have been often in bad weather, almost Constantlij at the Pump, which has rendered one of them totallij useless and the onlij one now remaining almost Decaijed, and being in the greatest want of allmost every Species of cordage for running Rigging the greatest part of her Sails Destroijed so far, as to Stand in need of large Repairs: and our provision being nearlij Expended, I Judged it most prudent for the preservation of the Lives of Fifty People on board to put in here for assistance from the Friendship our Nation have often experienced from ijou, I: therefore intreat ijour Honourable Council will be so good to order such Necessaries for heaving done the Content , to stop the leaks as maij be wanted: and the following provision, Rigging, Sails and Pumps: as theij are reallij essential for our Preservation and for us to prosecute the remainder of our inteded voijage to England with the utmost Dispatch’
‘
| Bread | Thirtij Hundred w:t | ||
| Beef | Nine Hundred D:o | ||
| Pork | Eight Hundred w:t | ||
| Flour | Five Hundred D:o | ||
| cordage Four coils | 2 1/2 Inch | ||
| One D:o | 3 1/2 | ||
| Two D:o | 3 | ||
| One D:o | 1 1/2 | ||
| One D:o | 1 | ||
| cable | one D | 4 | |
| Canvass: Bolts | Six n:o 6 | ||
| Twine | Thirtij Pounds | ||
| Sails needles | One Hundred | ||
| Pumps | large one | ||
| Pitch 4 Barrels | Nails 30-800 | Scuper Nails | 500 |
| Tar 2 d:o | 24-1000 | Pump Tacks | 1000 |
| Ochum 16 hund W:t | 20-1000 | Woolding | 500 |
| Spikes 56 lb | 12-2000 | Pump Bolts | Twelve |
| Nails 40:d - 800 | 8-1000 |
| Bread | Thirtij Hundred w:t | ||
| Beef | Nine Hundred D:o | ||
| Pork | Eight Hundred w:t | ||
| Flour | Five Hundred D:o | ||
| cordage Four coils | 2 1/2 Inch | ||
| One D:o | 3 1/2 | ||
| Two D:o | 3 | ||
| One D:o | 1 1/2 | ||
| One D:o | 1 | ||
| cable | one D | 4 | |
| Canvass: Bolts | Six n:o 6 | ||
| Twine | Thirtij Pounds | ||
| Sails needles | One Hundred | ||
| Pumps | large one | ||
| Pitch 4 Barrels | Nails 30-800 | Scuper Nails | 500 |
| Tar 2 d:o | 24-1000 | Pump Tacks | 1000 |
| Ochum 16 hund W:t | 20-1000 | Woolding | 500 |
| Spikes 56 lb | 12-2000 | Pump Bolts | Twelve |
| Nails 40:d - 800 | 8-1000 |
‘and the following Gentlemen, Officiers in His Majestij’s Service, desire me to request the favour of your Permission to reside on shore during the Outfit of the Ship, that theij maij the better recover, the fatigne of a long, painful Voijage and for the better recissablishment of their health.’
‘
| Lieut:t Horn | Of the Navij |
| Cap:n Power | 20:te Regiment |
| Lieut:t Corfield | 47: D:o |
| Ensign Carruthers | D: D:o |
| Lieut:t Treen | 100: D:o |
| Ensign Grant | 8 Regiment |
| Captain Hudson late of the Tree Susters Transport | |
| Capitain Armstrong | Prudence D:o |
| Lieut:t Horn | Of the Navij |
| Cap:n Power | 20:te Regiment |
| Lieut:t Corfield | 47: D:o |
| Ensign Carruthers | D: D:o |
| Lieut:t Treen | 100: D:o |
| Ensign Grant | 8 Regiment |
| Captain Hudson late of the Tree Susters Transport | |
| Capitain Armstrong | Prudence D:o |
‘and I again beg have to request the favour of your ordres to expedite every thing necessarij for us, which will confer a most lasting obligation on us all’
‘I am with the greatest Respect.’
’/:onderstond:/’
‘Honb:le Sir and Sirs - Your most obed:t and most humble Servant. /:was geteekend:/ J:n Stoddart agent for Transports.’
‘Content Cap of Good Hope 15 nov 1783’
‘Honorable Sir and Sirs.’
‘Agreeable to ijour Excellencij’s direction to me this Morning, I waited on Capitain Van Gennep, the Master attendant in Companij with M:r van Cahman, for his opinion of the Safetij of heaving down His Britannick Majestij’s Transport the Content under mij Command in this Baij, who desired me to inform your Excellencij bij Letter, that he is firmlij Convinced that it Will be verij Dangerous and unsafe to attempt it heve: and recommanded Saldanhabaij as the most fit and proper place for that purpose.’
‘Therefore request the favour of your Excellencij and the Members of the Honourable Supreme Council to grant me permission to remove the content from hence to Saldanhabaij to get her hove donn, and put in a State of Securitij to prosecute the remainder of her intented voyage to England , with the utmost Dispatch:’
‘And I beg leave to Assure ijou that everij Command and Restriction that maij be judged necessarij to laij on me, shall be faithfullij Complied with to the utmost of mij Power, I am with the greatest Respect.’
’/:onderstond:/’
‘Honorable Sir and Sirs. Your most obed:t and most Honb:le Serv:t /:was geteekend:/ J:n Stoddart P:S: I beg leave also to inform ijour Honourable Board, that the Master of the Ship in his Report to me of the 13:te current omitted to make a calculation for provisions for the Invalided officers, and Seamen on bourd, but for his ships Brew onlij, I am there fore to request yon will be pleased to grant Permission for the following proportion of provisions to be Issued, in addition to the quantitij Specified in mij Letter to ijou of the 13: th Inst:t’
‘
| Bread | Sixteen Hundred weight |
| Flour | Four d:o d:o |
| Beef | Four d:o d:o |
| Pork | Three d:o d:o |
| Pease | Fiftij two Gallons |
| Oil | Twentij Six d:o |
| Vinigar | Fijftij two Gallons |
| Spirits | one Hundred d:o |
| Or Wine | Two hundred d:o |
| Bread | Sixteen Hundred weight |
| Flour | Four d:o d:o |
| Beef | Four d:o d:o |
| Pork | Three d:o d:o |
| Pease | Fiftij two Gallons |
| Oil | Twentij Six d:o |
| Vinigar | Fijftij two Gallons |
| Spirits | one Hundred d:o |
| Or Wine | Two hundred d:o |
Waarop gedelibereerd en overwoogen Zijnde dat volgens het diesweegens gedaan Rapport van den E: Equipagiemeester van Gennep het voorsz: Schip Content Zig inderdaad in dusdanige Slegten toestand komt te bevinden, dat hetselve door onophoudelijk pompen nauwlijx boven water kan werden gehouden en dus bij mangel der vorsogte hulpe gevaar loopt nog hier ter rheede te Zinken, oversulx heeft moeten werden besloten aan gem: Cap:n Stoddart t’ accordeeren met desselfs voorm: Zoo Zeer Slegt gestelden Bodem van hier te verseijlen naar de Saldanhabaaij , ten einde deselve aldaar te doen Kielen en dies Swaare Leccagie te Stoppen: onder expresse bepaaling egter dat het volk Zig alleen op’t Schapen Eiland sal mogen onthouden Zonder Zig daarvan af veel min ergens Landwaards te moogen begeeven, of dat ‘er buijten de herstelling van’t Schip iets anders hoegenaamd Sal moogen werden gedaan ofte ondernomen van welk een en ander aan den Schipper van het in voorsz: Saldanhabaaij vertoevend Freguat Jagt Rust Cornelis Andriesz: p:r Missive Zal werden kennisse gegeeven, met ordre om aan d’ eene Zijde aan voorm: Engelssen Bodem wel toe te staan Zodanige adsistentie als deselve onvermijdelijk zal komen te benoodigen, dog aan den anderen kant nauwkeurig te letten en Sorge te dragen dat ‘er op geenerhande wijse teegens onse hier bovengem: Intentie gehandelt, maar daar aan in alles Stiptelijk werde voldaan: Terwijl ten belange van het door gem: Capitain gedaan versoek voor de Zieke en Swak gestelde Officieren, die Zig op het Schip bevinden, is goedgedagt aan deselve
t’ accordeeren om ter hunner herstelling aan Land te mogen komen, onder Conditie dat Zij, buijten eene dagelijxe wandeling in ‘S Comp:s Thuijn Zig niet uijt hunne Logementen Zullen begeeven.
Gelijk al verder nopens de door gem: Cap:n Stoddart versogte Victualie en Scheepsbehoeftens best geoordeeld is daarvan een Lijst te stellen in handen van voorwaards gem: E: Equipagiemeester van Gennep omme nauwkeurig na te gaan, wat ‘er voor’t meermelde Schip Content volstrekt nodig Zal Zijn om van hier naar S:t Helena te kunnen Steevenen.
Vervolgens door den Heere Gouverneur te kennen gegeeven Zijnde dat de persoonen, van
Alle op de in de Saldanhabaaij in ‘s vijands handen gevallene of verbrande Chinase Retourscheepen bescheijden geweest verscheijden baldadigheeden gepleegd, die egter niet Sodanig waaren om deselve diesweegens Crimineel te doen actioneeren So is verstaen de vier eerstgem: in Namen Johannes Francois Knegt, Michiel van Schepping, Pieter Gontelaar en Johannes Baptist Rennij te degradeeren tot Mattroosen à ƒ9: ter maand en neevens d’ overige naar Batavia te versenden.
Gelijk welgem: Heere Gouverneur meede geliefde voor te draagen, dat door den wel Edelen Gestr: Heer Commandant over het aanweesend ‘S Lands Esquader versoek was gedaan dat de personen van
| Feije Geers Schotsman | van Sonda | Mattroos |
| Cornelis Kellenaar | d:o Scherpenh: | d:o |
| Jan Carel Krol | d:o Pinsdorff | d:o |
| Joseph Schats | d:o Coblents | d:o |
| Joseph Magonie | d:o Keulen | d:o |
| Paul Martinus Holm | d:o Conigsbergen Trompetter |
| Feije Geers Schotsman | van Sonda | Mattroos |
| Cornelis Kellenaar | d:o Scherpenh: | d:o |
| Jan Carel Krol | d:o Pinsdorff | d:o |
| Joseph Schats | d:o Coblents | d:o |
| Joseph Magonie | d:o Keulen | d:o |
| Paul Martinus Holm | d:o Conigsbergen Trompetter |
uijt ‘S E: Comp:s dienst ontslagen en aan hun gepermitteerd mogte werden in ‘s Lands dienst over te gaan: Waarop geconsidereerd de drie eerstgem: niets aan d’ E: Comp:ie debet Zijn, is verstaan, deselve uijt haar dienst te Largeeren met permissie Zig in die van’t Land te mogen engageeren, dog ten opsigte der drie Laatstgem: als nog weegens Transport gelden te quaad Zijnde, best geoordeelt, deselve ter nadere dispositie van haar Hoog Edelens de Heeren der hoge Indiase Regeering met ‘S Lands Schip Utrecht naar Batavia te laaten vertrecken mits de voorsz: door hun nog debiteerende Transport penn: alvorens in ‘S Comp:s Cassa alhier Zullen weesen betaald.
En nadien het vertrek van ‘t voorsz: ‘S Lands Esquader op den deeser is vast gestelden hetselve dus veel eerder dan de hierleggende ‘S Comp:s Scheepen te Batavia Staat aan te koomen, is dierhalven besloten Sodanige drie kisten met Contanten, dewelke met het Schip de Princes van Orange en een dito met bharen goud p:r de Vrouw Everhardina voorgem: hoofdplaatse Zijn uijtgesonden p:r ‘S Lands Schip Utrecht derwaards te versenden.
Gelijk meede op de diesweegens gedaane Versoeken der met de Scheepen Rotterdams welvaaren en de Geregtigheijd uijtgevaaren Capitain militair Hieronimus Casemirus Carolus Baron de Profalouw en Lieutenant Jean Baptist Bertrand de Hellebroek aan deselve is geaccordeerd hare rheijse den eersten met het Schip de vrouw Everhardina en Laatstgem: p:r ‘t oorlogs freguat Juno naar Batavia te laaten vervorderen, Sullende dierhalven derselver afgeschreeven geweest Sijnde gagie weederom van dato deeses Cours neemen.
Vervolgens geleesen Zijnde het onderstaande Vertoog door den ondercoopman en pro Interim fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier ingediend
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinaris van neederLands India, en Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den ressorte van dien, beneevens den Edelen Agtb: Rade van Politie deeses Gouvernements
‘Wel Edele Gestr: en W: E: Achtb: Heeren’
‘De onderget: Prov: Fiscaal M:r Jan J: Serrurier had d’ Eer van voor eenigen tijd te ontfangen een Extract Resolutie genomen in Rade van Politie in het Casteel de goede Hoop op Dingsdag den 19 Aug:s 1783 dienende ten geleide van Zeeker Schriftuur door den op het Hoeker Schip Catwijk aan Rhijn bescheijdenen Opperstuurman Laurens Cornelissen aan Uw Ed: gestr: en Ed: Agtb: gerigt, behelsende niet alleen klagten weegens meenigvuldige verongelijkingen die aan hem opperstuurman door den Schipper Isaac Louis de Bellon Zoude weesen aangedaan, maar waarbij gem: Schipper ook verscheijde malversatien omtrend het verduijsteren en t’ Zoekbrengen van diversse ‘S E: Comp: goederen werd aangetijgd en neemd derhalven de vrijheid ter voldoening van de door Uwel Ed: Gestr: en Ed: Agtb: Zeer gracieuse resolutie van het gelibelleerde Stuk te Stellen in handen van hem onderget:e ten einde daaromtrend vervolgens te handelen, Sodanig als desselfs ampt en Eed Zoude komen meede te brengen, aan Uw Ed: Gestr: en Ed: Agtb: met alle vereijschte veneratie voor te draagen.’
‘Dat hij onderget:e op het naauwkeurigste ondersogt hebbende de gesegde Schriftuuren deselve hem Sijn voorgekoomen, in allen deelen Chicaneus irrelevant, impertinent, en hunne oorsprong neemende meer uit eene ongefundeerde rencune, weegens het gedrag van den Schipper Bellon teegens ged: opperstuurman gehouden, dan uit eene inwendige neijging om ‘S Compagnies voordeelen te behartigen.’
‘Welke rencune was spruijtende uit de pœne aan hem opperstuurman geinfligeerd van boven en behalven een arrest van eenigen tijd en Suspensie in Zijn post aan meergem: bellon als gesaghebber van den bodem, waarop hij opperstuurman Was, bescheiden, en teegens wien hij ook voornamelijk hadde gepecceerd excuSen te vraagen en beeterSchap te belooven, eene Zaak welke Sommige Characters als Zeer humiliant Sijn aanmerkende en niet zelden tot wraaklust doet overslaan :/ waarna gesegde opperstuurman dan ook in Sijne oude qualiteit op denselven bodem is gebleeven.’
‘Dit is meend de onderget: de Source der beschuldigingen met eene optelling van welke de onderget:de al te praetieuse attentie van Uw Ed: Gestr: en WEd: Agtb: niet Sal lastig vallen, maar eenvoudig declareeren dat /onder Correctie vermeend/ de bij gebragte beschuldigingen niet beweesen te Sijn en hij onderget: dierhalven geen fundament Ziet om R:O: teegens ged:e Bellon te Ageeren.’
‘Dit is immers Zeeker, dat de meergem: opperstuurman op aanklagte van den Schipper Bellon door de Ceilonse Regeering is gecondemneert, omme de bovengem: Straffe te ondergaan, en niet weeder dan nagemaakte Excuusen en gedane beloften van Beeterschap in Officio geehabiliteerd, dus Soude het eene aperte absurenteijt Zijn, van te willen veronderstellen dat de meerm: opperstuurman Zig niet Soude hebben bediend van de incusatien welke hij teegens den gesaghebber, op een tijd, wanneer deselven Zijn aanklaager was, vermeende te hebben en daar door Sijne innocentie aan hooggem: regeering en daarenteegen de Schuldigheid van Sijner accusateur te demonstreeren, maar neen de opperstuurman heeft te dier tijd niets van dien aard geallegueerd, immers kan daar van niets blijken, exactio et indicates en komt van agteren met een inculpatie niet alleen tendeerende om den gesaghebber in Zijne beurs, maar teffens in Zijne qualiteid condemnabel te verklaaren, dat daarbij nog komt dat de aangetijgde malversatiën komende ten lasten van meerbovengem: Schipper Bellon Zouden zijn gepleegd, op Ceilon en Isle de France , welker afgeleegentheid de saken bijna onmogenlijk ten minsten Zeer moeijelijk en Langsaam te ondersoeken maakt, en daar so als voren geZegd, de geinfligeerde pœne aan geZ: opperstuurman, denselven niet alleen geauthoriseerd, maar Selfs aangeSpoord Zoude hebben om Sijnen gesaghebber in Loco delicti te accuseeren, heeft hij sulx nogthans gemenageerd, en co ipso getoond, niets reëels teegens denselven te hebben in te brengen weshalven men heel vijlig Zoude kunnen Concludeeren dat de beschuldigingen van den opperstuurman teegen Zijn gesaghebber plane ongefundeerd zijn.’
‘Dat voor ‘t overige bij inspectie van den Inventaris van het hoeker Schip Catwijk aan Rhijn aan het negotie Comptoir alhier overgeleeverd en waarvan de onderget: Copie geligt heeft blijkt dat de beschuldigde de helft van het touwwerk het welk hij Zoude verkogt hebben uit ‘S E: Compagnies Pakhuijsen te Ceilon niet ontfangen heeft, Zodat dit een aperten Leugen van dien opperstuurman Schijnt te manifesteeren dat vervolgens voor het gedrag van den geZ: Bellon komt te militeeren, de aprobatie welke hij geduurende de tijd dat in d’ E: Comp:ie dienst geweest is en insonderheid van Zijne Conduites geduurende den Oorlog gehouden, heeft moogen wegdraagen behalven dat het allesints Zo uit de manier van inculpeeren als uit de handelwijse van den opperstuurman Zelve notoir is, dat de voorsz: inculpatiën Zo als boven reeds is aangemerkt, minder uit een principe om ‘S E: Comp:s welsijn te behartigen als uit een resentiment en het waare Caracter van den accusateur Zijn voort Spruijtende.’
‘Terwijl de onderget: pro caetero heeft aangewend alle moeijte om was het mogelijk van de waarheid der inculpatiën te worden overtuijgd dan, dat deselve heeft ondervonden dat alle de deks officieren niet anders dan in voordeele van den gesaghebber hebben kunnen getuijgen, dat geene Comp: goederen bij hun weeten Zijn van boord gebragt en het volk alle de aan het selve Competeerende Randsoenen ontfangen heeft, alwaaromme de onderget: vermeend voorals nog met geen fundament eene actie teegens meerm: Bellon te kunnen institueeren en dienthalven geene Swarigheid vind om aan Uw Ed: Gestr: en Ed: Agtb: te declareeren, dat Zo uit hoofde van de Oprobatie der beschuldigingen als der verafgeleegentheid van de Plaatsen waarop hij Bellon Zoude hebben gemalverSeerd en daar bij komende impossibiliteit, om opged:e plaetsen volleedige imformatien te bekomen, onder Correctie van meening is, dat Sonder hæsitatie onder afschrijving der gagien en verantwoording van den Inventaris Zo als die aan het negotie Comptoir alhier is overgeleevert, aan gem: Bellon op Zijn versoek /:waarvan de onderget: van ter Zijden geinformeerd is:/ en teevens den opperstuurman Laurens Cornelissen onder gelijke afschrijving van gagie uijt den dienst der E: Comp:ie te dimitteeren en na Patria te versenden.’
‘Terwijl de onderget: inhope van hiermeede aan Uw Ed: Gestr: en E: Agtb: intentie voldaan te hebben, aan hoogst derselver verligt en Penetrent oordeel overlaat omme in deese saak Zodanig te handelen als de gewoone Prutentie aan deselve altoos komt te dicteeren en Zig beveelende het gunstig aandenken en Zeer vermoogende Protectie van Uw Ed: Gestr: en E: Agtb: met de diepste Veneratie blijft.’
’/:onderstond:/’
‘Wel Edele Gestr: en WEd: Agtb: Heeren. Uw Ed: Gestr: en Edele Agtb: ootmoedige Dienaar. /:was geteekend:/ J: J: Serrurier. /:in margine:/ Cabo de goede hoop den [.....] November 1783.’
So is verstaan het selve alvorens daarop te disponeeren ter nadere Lecture aan de resp: Leeden des Raads te laaten rond gaan.
Ook wierd door den Burger Jacobus Johannes Vos gepræsenteerd het volgend Request
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van neerlands India, Gouverneur van Kaap de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a en de Edele Achtbaare Raad van Politie deeses Gouvernements.
‘Wel Edele Gestr: en E: E: Agtb: Heeren.’
‘Geeft in alle onderdanigheid en met verschuldige Eerbied te kennen, Jacobus’
‘Johannes Vos Burger en Inwoonder alhier dat hij Supp:t sig op den Eersten October van’t Jaar 1781 heeft verbonden, om de nodige Materialen ter opbouw van het nieuwe Hospitaal aan te rijden en Zig met alle moeite en vlijt heeft toegelegd, om Uwel Edele Gestr: en E E: Agtb: daar in alle genoegen te geeven en dus ook begunstigt is geworden, om de vereischtens tot den aanleg van de Fortificatien, door Zijne wagens te moogen laaten rijden, die hem toen ter tijd Zijne Zorge en Yver reedelijk beloond, door dien de benoodigheeden tot dat werk op eene ordentelijke voet onder de IngeSeetenen verkogt en vermangeld wierden en hij Supp:lt het koorn van de resp: Landbouwers tot een Civiele prijs kunnende bekoomen ‘t Brood en Beschuit bakken Sterk exerceerende dus in Staat was Zijne paarden gedeeltelijk met Zeemelen te kunnen voederen.’
‘Doch de wisselvalligheeden die deese Colonie door de neetelige omstandigheeden van Europa heeft moeten ondergaan hebben Zig t’ Saamen verbend tot nadeel van den Supp:lt dewijl deselven alle de vereischtens die hij geduurig moet inkoopen om het geene hij aangenoomen heeft ter uitvoer te brengen, meer dan een Capitaal hebben doen reijsen Zo als eenige nadere detailles Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: ten vollen Sullen doen blijken.’
‘Ten tijden dat de Supp:lt het aanrijden der behoeftens voor de Fortificatiën aannam kon hij een goede wagen bekomen voor Rd:s 175: en thans moet men voor deselven geeven Rd:s 235 a 230: Voor de Garst die toen verkogt wierd voor 7 a 8 Schellingen, eischt de Landbouwer teegenswoordig 24 Schell:, Het Stroo dat men toen betaalen kon met Rd:s 6: kost in deese duure tijden Rd:s 8: à 10 en voor het kaf dat voor Rd:s 10: wierd aangereeden word thans Rd:s 16: afgevraagt.’
‘Wanneer men hier bij voegt, de duurte der karre- rij paarden, die eertijds verkogt werdende voor Rd:s 20: à 25: thans naauwlijx te bekoomen Zijn voor Rds: 35:à 40: als meede die der Tuijgen waarvoor den Supp:lt Rd:s 80: moet betaalen in Steede van Rd:s 50: en dan eindelijk nagaat wat uijtgaven hij niet ‘S maandelijx moet doen tot den inkoop der benodigde Garst, kaf, Stro, Teer, Vet, Hoefijsers &:a Zo tot voeder voor Circa 100: Paarden, als tot in goede standhouding van 24: à 28 wagens en daarbij voegt de maandelijxe Huur van Stallen en de Practijcq over de Paarden, die meestal alles Rd:s 50: beloopt, dan sal men oogschijnlijk kunnen Zien, dat het geene aan hem Supp:lt ‘S maandelijx uit ‘S Comp:s Cassa word betaeld, hoe aansienlijk die Som ook Zijn moge, nogthans niet toereikende is om alle deese onkosten te kunnen vergoeden.’
‘En dewijl deese omstandigheeden geene andere vooruijtsichten aan de Supp:lt verschaffen dan die Zijner totale ruine waarvoor hij nogthans weegens de aan hem opgelegde pligten moet waaken, So neemt hij mits deese de vrijheid Zig tot Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: te keeren met seer ootmoedig en ernstig versoek dat het Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: mogt behaagen hem in deese voor hem So nadelige omstandigheeden eenigsints te Soulageeren en aan hem uit ‘S Comp:s GraanmaguaZijnen, teegens inkoops prijs dat is Zo als de E: Comp: thans betaald, te laaten verstrekken drie duijsend Mudden Garst, meenende hier door in Staat gesteld te Zullen worden, om het gem: werk Zonder Zijne Schade en tot verder genoegen van Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: te kunnen voortZetten. Egter Zo Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: niet mogten goed keuren aan den Supp:lt op dit Zijn needrig versoek fiat te verleenen, so Smeekt hij aller onder danigst daarvan op eene andere wijse gededomageert te mogen worden, en dat het als dan Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: mogt behaagen hem voor ijder vragt die hij voortaan Zal rijden ten dienst der fortificatiën, die door haare afgeleegendheid de meeste moeite kosten en de meeste wagens vernielen te doen betaalen Twintig Stuijvers ofte vijf Twaalfde rijxdaelder Zullende hij Supp:lt om Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: een blijk te geeven dat geen Schraapzugt het doelwit Zijner pogingen is, voortvaaren met de materialen tot den opbouw van het nieuwe Hospitaal en andere Stichtingen vereischt wordende, voor deselve prijsen te rijden die hij daar altoos voor heeft genooten.’
‘Den Supp:lt berust Zig verders op de Equiteit die in alle de Maatregulen door Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: genoomen doorstraalt, en smeekt Uwel Edelen Gestr: en E E: Agtb: ter Sijner opsigte Zodanige te neemen, waardoor Sijn ondergang en die van Zijn HuisgeZin best Zullen kunnen voorgekoomen worde.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was get:/ J: J: Vos:’
Waarop overwogen Zijnde, dat den Supp:t in de bij hem aangenoomene Leverantien der Gespecificeerde materialen bij continuatie goed genoegen heeft gegeeven ende presente hoog gesteegene prijsen voor wagens, Paarden en’t Voeder voor die dieren ten vollen bekend Zij, Zulks het versoek van den Requestrant allesints op billijke gronden komende te Steunen wel meriteerd dat daarop reguard genoomen werd te meer daar men geen de minste vooruijtZigt kan hebben dat ‘er Ijmand Zal werden gevonden, die meermelde Leverantie voor minder Sal kunnen aanneemen, oversulx goed gevonden en beslooten den Heer Secunde Pieter Hacker te qualificeeren, om met voorm: Jacobus Johannes Vos ten belange der door hem versogte vermeerdering voor de vragten der bouwstoffen die hij voortaan ten dienste van ‘S Comp: werken Zal komen aan te reijden, indiervoegen te Contracteeren, als ten haaren meesten voordeele Zal kunnen geschieden.
Sijnde voorts op ‘t Schriftelijk versoek van Twee Engelsse Passagiers in naamen M:rs Forbes en Gawith dit bij den ontstanen oorlog alhier aangehouden sijn en hunl: verblijf Seedert ten platten Lande gehad hebbende aan deselve gepermitteerd met voorkoomende Scheeps geleegendheid naar Bengalen te Retourneeren.
Den Bode der Swellendamse Colonie Christoff Fredrik Wotki, op Sijn versoek van dien dienst ontslaagen Sijnde, is in desselfs plaatse weederom tot Colonies Bode aldaar aangesteld den persoon van Jacob van Antwerpen die als Sodanig uijt burger vrijdom in dienst der E: Comp:ie is aangenomen.
Laatstelijk is aan den Landbouwer Daniël Malan op desselfs hier om bij Request gedaan versoek voor vijfthien Jaaren in Erfpagt gegeeven Seeker Stuk bouwland bij desselfs oude Land en plaats genaamd de Leeuwen valleij in de wagenmaakers valleij onder het District van Drakensteijn groot vier morgen Zeeven en vijftig quadraat roeden en Ses dito voeten, mits voor hetselve Jaarlijx Vier rijxd:s aan d’ E: Comp:ie betalende
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 294-301.¶
Dingsdag den {17831125} 25 9bre: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Het ter Jongste vergadering ingeleeverd vertoog van den ondercoopman en Pro interim Fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier bij de Resp: Leeden des Raads rond geleesen en thans weederom ter Tafel gebragt Zijnde, Zoo is gemerkt desselfs declaratie dat om de daar bij aangehaalde Reedenen met geen Fundament eenige actie teegen den Schipper van het Hoeker Schip Catwijk aan Rhijn Isaac Louis de Bellon heeft kunnen institueeren en de teegens hem gedane beschuldigingen van den opperstuurman Laurens Cornelisz: moeten werden aangemerkt, als voorkoomende uijt eene rancune weegens de Correctie die hem door de Regeeringe te Ceilon op d’ aanklagte van ged:e Schipper Bellon was opgelegd, best geoordeeld, gem: opperstuurman Laurens Cornelisz: te Stellen buijten den dienst der E: Comp:ie en dus met afgesz: gagie p:r eerstvoorkoomende geleegendheid naar NeederLand te dimitteeren, en aan den Schipper Bellon op Zijn hierom Gedaan versoek desselfs ontslag uijt ‘S E: Comp:s dienst t’ accordeeren, met Permissie om p:r ‘t pruijssisch particulier Schip Frederich der grossen naar ‘t VaderLand te vertrecken, weshalven desselfs gagie van dato deeser Zal werden afgeschreeven.
En ten aansien ‘er thans geen sterke dranken bij d’ E: Comp:ie aanhanden nog ook te bekoomen Zijn, om de verstrecking der gewoone randsoenen daarvan te kunnen Laaten Continueeren, heeft men dierhalven moeten besluijten, om de voorsz: randsoenen ter tijd toe d’ E: Compagnie weederom van Aracq en Brandewijn Zal weesen voorsien, in geld te Laaten verstrecken.
Vervolgens is geleesen het volgend Request van den Capitain van het op 21: deezer hier gearriveerd Fransch particulier Scheepje de Caroline
‘Á Monsieur Le Baron de Plettenberg Gouverneur du Cap de bonne Esperance Et Messieurs du Conseil Superieur.’
‘Le Soussigné Capitaine du Vaisseau francois La Caroline a l’honneur de vous representer qu’aijant obtenu de Messieurs Les administrateurs de L’ Isle de France La Permission d’aller en Traite a Mosambique , d’ou il vient avec une quantite de deux cent quarante noirs et Negresses, Il vous plaira en faire l’ acquisition pour le Compte de la noble Compagnie D’Hollande Si cela, convient a Ses Interets et a vos Arrangements Si non de luy permettre de les vendre a qui bon luij Semblera en lettres de Change, Sur la Hollande ou france ne Comptant point emportes aucune D’ enrées de cette Colonies.’
’/:was geteekend:/ J: Rocher’
Waarop overwoogen Zijnde, dat ingevalle men de voorsz: Slaaven tot een billijke Prijs Zoude kunnen bekoomen, deselve bij de teegenswoordige onderhanden Zijnde Fortificatie werken, van grooten dienst Zouden Zijn, Is dierhalven verstaan dat ingevalle voorsz: Capitain deselve Slaven door malkanderen gereekend tot 120: Mexicanen Zal willen afstaan, deselve als dan tot die prijs voor d’ E: Comp:ie in te koopen en andersints geconsidereerd ‘t gebrek dat ‘er bij d’ IngeZeetenen, voor al de Landlieden al Zeedert eenigentijd herwaards heeft g’Exteerd, aan ged:e Cap:n Rocher te permitteeren, deselve alhier aan gem: onse IngeSeetenen te mogen. verkopen.
Sijnde voorts omtrend de Troupes gehoorende tot het Legion de Waldner dewelke p:r het alhier Zijn aangekoomen en nu verder naar India Staan voortgesonden te werden, verstaan om aan d’ Officieren en Zoldaaten van het voorsz: Corps voor ofte geduurende den tijd dat deselve hier Zijn geweest te doen betaalen deselfde Servies gelden als bij die van ‘t Guarnisoen alhier werden genooten als meede aan gem: Officieren en gemeenen insgelijx geduurende den tijd dat hier aan Land Zijn geweest, deselfde kostpenn: als in’t Vaderland door d’ E: Comp: voor hun geduurende de Reijse tot hier toe is betaald te laaten verstrecken.
Ook is aan den Capitain Claas Breitholtz voerende het Sweeds particulier Schip Concordia het welk voor reecq: der E: Comp:ie te L’ orient afgelaaden Sijnde, thans met deselve Lading naar Batavia Staat te vertrecken geaccordeert om de bij hem benodigde provisiën te mogen uijtvoeren.
Door den Lieutenant de marine in ‘S Lands dienst op ‘t aanweesend Esquader onder bevel van den wel Edelen Gestr: Heer Jacob Pieter van Braam Capitain en Commandant over hetselve, Franciscus van Heerden ingeleeverd Sijnde een versoek Schrift en daarneevens overgelegd Seeker Request, met de daarop verleende Appostille, waarbij denselven Zijn ontslag uijt dienst van den Lande heeft versogt ende geobtineerd egter alleen onder die mits dat door den Regeeringe alhier aan hem wierde geaccordeert Zijn verblijf in deese Colonie en overgang in den burgerstand versoekende den Supp:t derhalven met het burgerregt te werden begunstigd en Permissie om Sig als Sodanig hier ter plaatse te moogen needersetten, So is verstaan het ged:e versoek van voorm: Franciscus van Heerden t’ accordeeren en aan denselven mitsdiens een vrijbrief te verleenen, om Sig alhier als Burger t’ Erneeren.
En is voorts op het ingedien Request door den opperchirurgijn van het aanweesend Ceilons Retourschip ‘t Huijs te Spijk Lambertus van der Ploeg, aan denselven geaccordeert, met afgeschreeven gagie p:r het meede ter Rheede Leggend Pruijssisch Particulier Schip Frederich der Grossen naar NeederLand te vertrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Suëur
C. 165, pp. 302-315.¶
Dingsdag den {17831202} 2 Decbr: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Is op heeden ter Tafel gebragt en daarop geresumeerd het gevenereerd aanschrijvens der Hoog Edele Heeren Zeeventhienen de dato 18 Junij deeses Jaars, het welk met het ter rheede leggend Schip Brederode alhier is aangebragt behelsende onder anderen.
dat haar Edele Hoog Agtb: ten opsigte der aan deselve van hier gesuppediteerde Disputen, dewelke tusschen de gereformeerde en Lutherse Kerkenraaden waaren ontstaan, geen reeden hadden gevonden, om over voorsz: Zaak een uijtspraak te doen, alvorens deselve door Heeren Commissarissen tot de Haagse BeSoigne Zouden weesen ondersogt.
dan dat haar Edele Hoog Agtb: of schoon bij missive van den 4: 8bre 1756 aan haar Hoog Edelens de Heeren der Hooge Indiase Regeering in Consideratie hadden gegeeven of niet aan de Lutheraanen in’t Stuk van het doopen van kinderen eene meerdere vrijheid konde werden gegeeven daar door egter niet konden werden begreepen, het daaromtrend door welgem: haar Hoog Edelens gestatueerde te hebben ingetrocken, So is verstaan dat hier van ingevolge het teffens geordonneerde bij welgem: Heeren Meesteren Extract Authentic aan gem: Luthersen kerkenraad Zal werden afgegeeven, ten einde Zig daarna te gedraagen, mitsg:s een gelijk Extract aan den gereformeerden Kerkenraad om te waaken, dat de Luthersen de in dit opsigt aan hun gestelde paalen niet overtreeden met Recommandatie aan beijde van onderlinge Rust en vreede
Hierna geliefde den Heere gouverneur te kennen te geeven, dat weegens de geduurige klagten door Burgerraaden aan Sijn Edele gedaan dat d’ IngeSeeten niet alleen niet tot genoegen van Brood wierden voorsien, maar daaraan veel tijds gebrek moesten lijden, het welk ten principaale hier uijt quam t’ ontstaan, dat verscheide der gepreviligeerde broodbackers Zig niet in tijds van Coorn hebbende voorsien, het dus voor d’ andere die daar voor hadden geZorgd, niet mogelijk was, een ijgelijk te kunnen gerieven dat Zijn Edele om hier in voor’t vervolg te voorsien hadde geconcipieerd, Sodanige Ordonn: op ‘t Stuk van het broodbacken als thans ter vergaderinge quam te produceeren; welke ordonn: hierop geleesen en goedgekeurd Zijnde, is verstaan dat deselve indiervoegen met Primo Januarij 1784: Zal werden inGevoerd.
Sijnde voorts in Steede van den uijt ‘S Comp: dienst ontslagenen Schipper Isaac Louis de Bellon het Commando over den Hoeker Catwijk aan Rhijn weederom opgedraagen aan den opperstuurman van het aanweesend Schip Hoolwerf Clement Bijendorp als een nugteren en bequaam Zeeman aan wien Zulx gevolglijk met gerustheijd heeft kunnen werden toevertrouwd, Sullende gem: Bodem derhalven conform d’ordres der E: Compagnie aan gem: Gesaghebber Bijendorp werden overgegeeven.
Vervolgens wierd door den Capitain militair Fredrik Burger gepræsenteerd het volgend Request
Aan den wel Edelen gestr: Heere Joachim Baron van Plettenberg Raad Extra Ordinair van neerlands India Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a mitsg:s Aan den E: Agtbaare Politicquen raad deeses Gouvernements.
‘Wel Edele gestr: en E: Achtb: Heeren!’
‘Geeft met verschuldige Eerbied te kennen, Fredrik Burger Capitain militair in dienst der E: neederlandsche Oost-Indische Compagnie in die qualiteid alhier dienende en tot deselve in deesen Jaare door UwEd: Gestr: en E: Agtb: bevordert: gunste voor dewelke hij Zijn Leeven lang de Suijverste blijken van dankbaarheid Zal toonen’
‘Maar hoe aangenaam hem het tijdstip was als hij ontwaar wierd, dat het UwEd: Gestr: en E: Agtb: behaagt had hem tot deese qualiteid te verheffen Zo veel te gevoeliger is het teegenwoordige Oogenblik voor hen wanneer hij Zig den Rang Ziet beneemen, door iemand aan wien hij vermeend Zulx niet te Competeeren.’
‘Reedenen waarom hij Zig door deesen onderdanigst tot Uw Ed: Gestr: en E: Achtb: is wendende, ootmoediglijk de vrijheid neemende aan deselve voor te draagen.’
‘Dat hij Supp:lt in den Jaare 1755: is getreeden in dienst van d’ E: hollandsche Oost-Indische Compagnie en Seedert het Jaar 1761 tot het Jaar 1772: deselve als Officier heeft gedient met vlijt, ijver en Ambitie gelijk een braaf Militair betaamd. Dat hij in den Jare 1772 gerepatrieerd Zijnde in de qualiteid Van Lieutenant, ter verrigtinge Zijner famille Saaken vervolgens Zijne beesigheeden gedaan hebbende, door de Heeren Bewindhebberen bij dewelke hij Zig d’ Eere had gegeeven van te Vervoegen dadelijk is aangesteld als Lieutenant Militair voor dit Gouvernement.’
‘Wanneer iemand op het gedrag, of dienst van den Supp:lt iets te Zeggen hadde gehad, of immer teegen het selve wat in te brengen geweest waare of ook reeds geschied was, Zoude het wel Ed: Gestr: en E: Agtb: Heeren doen reeds bij Heeren en Meesteren geschied Zijn geweest, en Zoude deselve hem niet hebben verwaardigt met die Post, met dewelke Zij hem verEerden om andermaal naar hunne wingewesten over te gaan, en deselve aldaar te bekleeden.’
‘Den Supp:lt heeft thans den ouderdom van 60: Jaaren bereijkt, in 1781: met de eerste gerugten van den Oorlog tusschen Engeland en den Staaten Generaal der verEnigde neederLanden heeft het UwEd: Gestr: en E: Agtb: behaagt als de oudste Lieutenant hem tot de qualiteid van Capitain Lieutenant te bevorderen.’
‘Ofschoon wij alhier voor vijandelijke Aanvallen Zijn behoed geworden niet min heeft egter den Supp:lt den dienst neevens de andere Effective Capitains en in deselfde betrekking gedaan met de Liefde vlijt en Eere, dewelke hem als een oud Officier betaamen, en ook aangebooren Zijn.’
‘Gelijk den Supp:lt in het begin deezer aanvoerende heeft het UwelEd: Gestr: en E: Agtb: behaagt om hem in deezen Jaare met de qualiteid van Capitain te honoreeren en met de Gagie van dien te beneficeeren. Maar alle de goedheeden welke UwEd: Gestr: en E: Agtb: den Supp:lt hebt gelieven te bewijsen, doet hem Leed dat Zijne Ambitie hem in de noodsaakelijkheid steld om UwEd: Gestr: en E: Agtb: te moeten klaagen. Dat hij met vervreemdinge gehoord hebbende dat de Heer Buissini voormaals vaandrig Militair onder UwEd: Gestr: en E: Agtb: Resort thans als Capitain weederom door Heeren en Meesteren uijt het VaaderLand derwaerds gesonden denselven den rang boven den Supp:lt Zoude moeten neemen.’
‘Den Supp:lt vermeend, dat het een oud gebruijk is, bij d’ E: neederlandsche Oost-Indische Compagnie dat alle diegeene welke uit het vaderland herwaards in qualiteid Vertrocken, hun rang begint van die tijd dat het Schip op het welke Zijn Zig bevinden onder Zeil gaat gelijk van dat tijdstip dan de gagie ook eerst een aanvang neemt. Den Capitain Buissini heeft eeven gelijk de andere werf officieren van de Compagnie een accoord met de heeren Bewindhebberen gemaakt om hondert Manschappen, teegens een Seekere bepaalde Summa voor ieder hoofd te Leeveren en wanneer deselve voltallig waaren Zoude hij Capitain Zijn, Indien nu denselven die hondert Man niet bij malkanderen hadde kunnen brengen, was het accoord vervallen en daarbij het aanvaaren Sijner onderneeming in 1781, hij Zeekerlijk de hondert manschappen nog niet heeft gehad, ten anderen daar de Heer Buissini geduurende den gantschen tijd Zijner werwing van de heeren van het Bewind als Lieutenant is betaald, kan den Supp:lt niet denken dat Zijn Rang als Capitain van dien tijd moet gereekend worden en hij Supp:lt onder de Heer Buissine Zoude moeten dienen.’
‘Het Soude den Supp:lt die thans wel denselfde Rang met den Heer Buissini bekleed, egter in Zijne Jaaren, Zeer hard vallen om onder denselven te dienen, daar hij Supp:lt so lang Officier is geweest, selfs de heer Buissini nog als Sergeant heeft gediend, onder deselfde Compagnie waar den Supp:lt als Lieutenant bij was geplaatst’
‘den Supp:lt versoekt desweegen, dat het UwEd: Gestr: en E: Agtb: grootgunstelijk mooge behaage om in deesen te willen voorsien op die wijse so als’
‘UwEd: Gestr: en E: Agtb: naar hunne wijse voorsorge Sullen goedvinden te behooren of andersints aan den Supp:lt permissie te verleenen om Sig in deesen p:r requeste aan de hoog Agtb: vergaderinge ter Camer van 17:en te mooge addresseeren.’
’/:onderstond:/ ‘T welk doende &: /:was geteekend:/ F: Burger.’
Waarop gemerkt de Commissie waarbij de Capitain Buissini bij de hoog Edele heeren 17:en tot die Qualiteid is benoemd, van een ouder of vroeger datum, dan de alhier gedanen aanstelling van ged: Capitain Burger komt te Zijn in het door hem gedaan versoek niet heeft kunnen werden getreeden; Zijnde egter aan hem de vrijheid gelaaten Zig diesweegens p:r request aan hooggem: Heeren Meesteren t’ addresseeren en het selve onder ‘S Comp:s papieren over te Zenden.
Wijders nagesien wesende het Rapport nopens die vervaardigde papiere munten in den afgeweekene maand November.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim Van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India mitsg:s Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a neevens den E: Agtb: Politicquen Raad.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan d’ onderget: hebbende gelieven op te draagen, het doen drukken en Slaan der Pergamente en papiere munten, die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden geintroduceert, mitsgaders om die vervaerdigde munt vervolgens te teekenen, Zoo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueert en het bedraagen van 11730 Rd:s en 12 Stv:s gedrukt ende geslaagen, ende Sulxs in de volgende quantiteit en differente waarde, als.’
‘
| 250 p:s van Rd:s 20: ijder | Rd:s 5000:- |
| 300 d:o d:o d:o 3 d:o | d:o 900:- |
| 950 d:o d:o d:o 2 d:o | d:o 1900:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste onderget:s geteekend, als. | |
| 2000 p:s van Rd:s 1: ijder | d:o 2000:- |
| 2000 d:o d:o d:o 1/2 d:o | d:o 1000:- |
| 2106 d:o d:o d:o 1/4 d:o | d:o 526:24 |
| 2424 d:o d:o d:o 1/8 d:o | d:o 303:- |
| 2418 d:o d:o 2 Stuijvers | d:o 100:36 |
| Somma | Rijxd:s 11730:12 |
| 250 p:s van Rd:s 20: ijder | Rd:s 5000:- |
| 300 d:o d:o d:o 3 d:o | d:o 900:- |
| 950 d:o d:o d:o 2 d:o | d:o 1900:- |
| Zijnde de volgende door de drie laatste onderget:s geteekend, als. | |
| 2000 p:s van Rd:s 1: ijder | d:o 2000:- |
| 2000 d:o d:o d:o 1/2 d:o | d:o 1000:- |
| 2106 d:o d:o d:o 1/4 d:o | d:o 526:24 |
| 2424 d:o d:o d:o 1/8 d:o | d:o 303:- |
| 2418 d:o d:o 2 Stuijvers | d:o 100:36 |
| Somma | Rijxd:s 11730:12 |
’/:onderstond:/’
‘In’t Casteel de goede Hoop den 30: November 1783 /:was geteekend:/ J: J: Le Sueur, G: H: Cruijwagen, O: G: de Wet, W: F: V: R: van Oudshoorn, P: D: Boonacker.’
Is verstaan dies bedragen ter Somma van Rijxd:s 11730: 12 in ‘S E: Comp:s Cassa te doen brengen en aan den Cassier ter uijtgave verantwoordinge af te geeven.
Terwijl Laatstelijk op het hier om bij request gedaan versoek aan de weed:e Jacobus Petrus Kriel in Eijgendom is gegeeven een Stuk Erfs geleegen aan de Paarl Diamant genaamd Nooijt gedagt , groot een morgen vier hondert Ses quadraat Roeden en Twee dito Voeten.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh
[Signed:] R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Sueur
C. 165, pp. 316-367.¶
Dingsdag den {17831209} 9 decbr: 1783
‘S voormiddags alle præsent.
Den Heer Commissaris Percheron van de Successivelijk aan Zijn E: uijt ‘S Comp:s Cassa opgeschootene penn: ten behoeven van Zijn allerchristelijkste Majesteits dienst ten bedrage van 125000: Rd:s een Obligatie hebbende gepasseerd So is op de propositie van den Heere Gouverneur verstaan van voorsz: Somma ten behoeven der E: Comp: t’ accepteeren een wisselbrief op de Koninglijke Thesaurie te Parijs welke wissel met d’ eerste geleegendheid aan de heeren Meesteren Zal werden overgeSonden, ten einde teegens het geene hooggem: Zijne Majesteit van d’ E: Comp:ie is competeerende te werden geliquideert.
Ende ten aansien opgem: heer Commissaris Percheron al de Brandewijn, die voor ‘S Konings reecq: heeft ingekogt, nu, mits d’ aanstaende te rugkomst van het grootste gedeelte Zijner Majesteits vloot uijt Indiën niet komt te benodigen en daar van de quantiteit van 60 a 70 Leggers Zal kunnen missen, is dierhalven beslooten den E: Coopman en keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur te qualificeeren, om voorsz: parthij van 60 à 70 Leggers brandewijn, van ged: Heer Percheron over te neemen, tot de Somma van [.....] Rijxdaelders p:r Legger, waar voor die bij Zijn E: Zelve Zijn ingekogt.
Voorts bij geleegendheid dat den heer Baillij de Suffren, Lieutenant Generaal en Cheff Zijner hooggem: Majesteit Zeemagt in Indien dagelijx met eene divisie van desselfs Esquader hier werd verwagt door den heere Gouverneur voorgedraagen Zijnde, of Zijn Excellentie weegens de Zeer gewigtige diensten in’t beschermen Zoo van deese Colonie als het important Eiland Ceilon aan d’ E: Comp: beweesen, niet met eenige bijsondere distinctie behoorde te werden behandelt, So is beslooten, dat ten eersten een Convenabel mitsgaders behoorlijke gemeubileerd Logement voor Zijn Excellentie ingereedheid gebragt en denselven bovensdien geduurende Sijn aanweesen alhier op kosten der E: Comp:ie Zal werden gedefroijeerd.
Hier na is geleesen het onderstaande request door den Collonel van het Regiment van Luxemburg Marquis de Longuerue gepræsenteerd.
‘Representations addressées à Monsieur le baron de Plettenberg Gouverneur du Cap et a Messieurs de Son Conseil par M: Le m:quis de Longuerue Colonel Commandant le Regiment de Luxembourg au Service de la noble Compagnie et M: M: les officiers de Son dechament actuellement avec lui’
‘Messieurs!’
‘d’ apres l éxposé verbal du traitement dont on se propose uses tant envers ma Trouppe que mes officiers et moi meme Jecroiroir manquer à l’ honneur et au devoir de ma plac Si Sans vous est faire les plus justes et les plus vives representations, J’ acquies vois, a un traitement aussi éloigne des clauses Et conditions enoncées dans les differens Articles de ma capitúlation.’
‘Par l’article 3: de la nouvelle Capitúlation il est dit Le corps de Volontaires de Luxembourg Sera traite á commencer du 1:e Janvier 1782 sur le même pied que les autres troupes au Service de la noble Compagnie Hollandoise et Joui La de mêmesappoinctemens solderations &autres emolumens quelconques, dont Jouissent & JouiZont Les autres troupes de la Compagnie Suivant les différens usage des etablissement ou il aura Sa destination cet article et simple et clais, et n’ést Susceptible d áucune interpretation.’
‘Le Regiment a pleinement join de l ‘Execution, de cette clause; je demande le meme traitement, n’áijant connoissance directe d’ aucun ordre qui ij derogen n’ éstimant pas même qu’il puisse ij en avoir Jamais, Pourroit il en cela ij avoir rien d’ ujuste dans ma presentation’
‘Il S’ est cependant élevé une Contestation l’ ors du paijement fait au Corps quant au prix du florin et ce n’ a été qu’avec des reserves de la part de Monsieur Le Gouverneur qu’il a accordé lé traitement Sur le pied du florin d’ Hollande quoiqu’il n’ ij ait encore rien de diffinitivement statué a cet egard, je ne fais mille difficúlté d’ accepter le paijement dece qui m ést du Sur le pied de florin du Cap et le tout Sans vouloir en cela nuire en rien aux interets du Regiment.’
‘C’est dont Sur ce pied que je demande a Monsieur Le gouverneur et a’ vous Messieurs le paijement, de tout ce qui revient a ma troúp a mes officiers et a moi meme, tant pour appointemens Logement nourriture Service rations, et autres Emolumens a Compter de pries le 1 Janvier 1782 et auterme de Larticle de la d:re Capitulation.’
‘A des demandes Si justement fondees Monsieur Le gouverneur alleque des ordres particulieres de la Compagnie à L’ appui des quels il entend ne faire Compte ni que des appointement Seuls depuis notre depart de france à la deduction des mois de Maij et Juin recús d’avance et à raison de neut florins du Cap par homme et en Suivant proportionement aux Grades, ce qui est absolument contraire a L’article 3 de la noúvelle Capitulation, Ma demande est d’ autant plus juste que le Regiment a pleinement Join de L’execution de cet article, et que je ne puis penser Messieurs, que le malheur d’ avoir été fait prisonnier est venant a ma destination les perter qui S’est sont suivier, celui d’une traverseé de Cinq mois et dessu pour nous rendre ici de nouveau, Soint des raisons pour etres plus maltraites que le Corps et d’ une maniere absolument Contraire à la Capitulation’
‘Non Seulement ou nous refuse le traitement a compter de l’époque de Janvier 1782 mais encore ou pretend ne nous accorder rien autre chose que les appointmens ne pourvant etre régardés ici que comme en relache comment cette allegation absolument nulle pas elle meme pourroit elle L’emporter Sur les Clauser portees dans la CapitúlationJouisse de toutes les rations Emolumens &:eatels que les autres troupes de la Compagnie Pour prouver de plus le peu de validité de ce raisonnement, et l’impossibilité de le mettres en balance avec la Capitúlation, ne juis je pas Messieurs, parti de france Sur me vaissiau frêté pas la noble Comp:ie pour Se rendre au Cap? ‘n ‘Etoit il pas directement addressé a Monsieur Le Gouverneur, ne Suis je pas ici entierement a Ses ordres? Jouis je en prendre d’ autre qui de lui? ne Suis je pas dans une des possessions de la noble Compagnie? comment d’apres cela pourros je être regarde comme en relache? ‘de plus le Regiment n’apas éprouvé cette difficulte Il est parti d’ici pour Ceijlon par ordre de mons:r Le Gouverneur de meme par Son ordre Seul le detachement partira pour Sijrendre ou ailleurs a Sa volonté; Je ne puis d’on regarder ce repos, comme une Simple relache ici Sur le prétexte être prive des avantage qui me Sont accorder par la Capitulation.’
‘Comment d’aussi foibles raisons peúvent elles être miser en balance et L’emporter Sur un pacte une Convention Sacrée faite entre la noble Comp:ie Et Monsieur Le Prince de Luxembourg Et Sur la foi de la quelle Je me Suis rendre ici moi même’
‘mes demandes vous paroitront Messieurs trop justes pour n’ être pas accordeés’
‘d’apres cet expose ne doutant point qu ‘il n’ ij ait quelque meprise, Soit dan Les ordres Soit dans l’ interprétation qu’on est force d’ij donner, j’espere, Messieurs, que vous trouveres de votre Justice, de me renvoijer aux Clauses de ma Capitulation, et me faire pleinement Jour des Conditions ij enoncées, comme m étant duës de droit.’
‘vous plaise ordonner qu’il me Sera alloue d’apres me demandes des Sommes en a compte de ce qui peut m’ etre dû, & apeu prés egales a ce qui doit me revenir au terme de la capitulation a la Condition toutes fris, Si vous le requeres d’ en Compter en plus ou en moins d’ apres que les difficultes qui S’ elevent Seront a l’amiable terminees comme Je l’ espere.’
‘J’ettés les yeux egalement Messieurs Je vous prie Sur l’article 8 de la nouvelle Capitulation vous ij reconnoitres sans peine la confirmation, de l’article 3: Sur lequel J’etablis la Justice de mes demandes.’
’/:was geteek:d:/ Le m:is de Longerue Le chev: le Clerc, de latour Richard de la chase de Boisvilliers de la conve’
Voorts nog een diesweegens ingediend berigt van den ondercoopman en Soldij Boekhouder Salomon Van Echten, Luijdende als volgt.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim Van Plettenberg, raed Extra Ordinair van neederlands India, en Gouverneur van Cabo de Goede Hoop beneevens den E: Achtb: Raad van politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E E: Agtb: Heeren!’
‘Op ‘t geEerd bevel van UwEd: Gestr: en E: Agtb: omme te moeten dienen van berigt nopens het hier bij geannexeerd versoekschrift van den Collonel Commandant en de verdere Officieren gehorende aan ‘t Regiment Luxemburg So voor Sig selve als de onder hun hebbende Troupes omme t’ Seedert p:mo Jan: 1782 tot heeden te genieten deselfde onderhoud, randsoenen en Emolumenten dewelke genieten de Troupes van d’ E: Comp:ie volgens de verscheide besittingen waar hunne destinatie Zijn Zal.’
‘Waarop den onderget: in allen Eerbied de vrijheid neemt UwEd: Gestr: en E: Agtb: berigte dat de Troupes van d’ E: Oost-Indische Comp: Soo opper als onder Officieren mitsgaders gemeene geduurende de Reise naar India niet meer als hunne Soldijen en onderhoud komt te genieten en de Randsoenen en verdere Emolumenten niet eerder als bij aankomst ter Plaatse hunner destinatie aanvang neemt.’
‘den onderget: blijft mits dien ook in dat Vertrouwen omtrend ‘t derde articul van de nieuwe Capitulatie opgeregt tusschen den heere Prince van Luxemburg en de Heeren gedeputeerdens om inselver voegen met ‘t Regiment te werden gehandelt als met de andere Troupes van d’ E: Comp:ie dus geene pretentie op Randsoenen en Emolumenten voor de Reijse als synde door d’ E: Comp: onderhouden, door hem uijt voorsz: Articul wettig kan werden gemaakt, Egter laat den Eerbiedigen Teekenaar Sulx aan’t wijser oordeel van UwEd: Gestr: en E: Agtb: over.’
‘Door UwEd: Gestr: aan’t Regiment van hier naar Ceilon vertrocken op hunne diesweegens gedaane versoeken volstrekt geweijgert, egter bij aanhouden, Ja selfs bij weijse van een Supplicq nader aangedrongen waarop UwEd: Gestr: aan hunl: heeft laaten verstrecken onder Cautie de restituendi bij eene verbandschrift So wanneer de Heeren majores in’t Patria Sulx niet mogte accordeeren.’
‘Betreffende de soldijen al meede op ordre van UwEd: Gestr: en E: Agtb: aan voorsz: van hier vertrocken Regiment voor de maand April, Meij en Junij 1782: betaald de guldens teegens Swaar geld vervolgens met Ligt geld naar Indiasch Cours, Zijnde door UwEd: gestr: aan de Officieren op hunne versoek toegestaan, omme ‘S maandelijx uijt ‘S E: Comp: Cassa te mogen genieten het Supplement van 25 pC:to dat het verschil tusschen Swaar en Ligt geld uijtmaakt edog ter approbatie van de heeren Majores in’t Patria;’
‘Gedenkende hier meede aan de g’Eerde Intentie van UwEd: Gestr: en E E: Agtb: te hebben voldaan.’
’/:onderstond:/’
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Agtb: Heeren. UwEd: Gestr: en E E: Agtb: Ootmoedigen en gehoorsaame Dienaar. /:was geteekend:/ S: V: Echten. /:in margine:/ Cabo de Goede Hoop den 8: december 1783.’
Waarop geconsidereerd het detachement, ‘t welk Sig thans met Zijn E: hier bevind niet anders is en kan werden aangemerkt, dan als een Corps het welk dit gouvernement is passeerende om Sig bij het Regiment te voegen, oversulx is verstaan de te goed hebbende gagie Zoo wel van hem Heer de Longuerue als die der verder Officieren en gemeenen van’t voorsz: detachement van den 1: Julij deeses Jaars wanneer Sijl de aan hun geadvanceerde Twee maanden solds hebben genooten tot op derselver vertrek naar Ceylon te doen betaalen, laatende aan Zij E: gereserveerd, Zig omtrend Zijne anders gedane vordering aan haar Ed: Agtb: de Heeren gedeputeerdens van haar wel Edele Hoog Agtb: de Heeren 17:en te Parijs t’ addresseeren: Terwijl van dit besluijt aan ged: Heer Marquis de Longuerue Zal werden kennisse gegeeven.
Verders wierd door den Heer Secunde Pieter Hacker als Præsident des Raads van Justitie gepræsenteerd het volgend Request door gem: Raade aan deese Regeering gerigt.
Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim Van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van Neederlands India en Gouverneur van Cabo de goede Hoop met den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: politicquen Raad alhier.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Met de uijterste Eerbied vertoonen den præsident en Leeden des Raads van Justitie deeses gouvernements.’
‘Hoe den Ondercoopman en Landdrost van Stellenbosch en Draakensteijn Daniël van Rijneveld op den 19 Junij Jongstl: aan den Raad van Justitie een Request gepræsenteerd en daarbij vertoond hebbende, dat hij Landdrost door den niet onder Stellenbosch maar onder dit Caabse district Sorteerenden en woonenden Landbouwer Johannes Krijnauw blijkens de daar neevens gevoegde onderhandsche bijlaagen, deesen alle Soo wel als ‘t voorsz: request Sub n:is 1 tot 8 in copia Authenticq geannexeert, en dus als Officier der Justitie op het grievenste was gescholden voor een schelm en konkelaar met versoek dat het deesen Raade tot mainctenue Van Zijn ampt als Landdrost en tot Conservatie van het ontsag als Officier, die saak om de wille van de hem Supp:lt daar door aangebragte hoon en Læsie mogt werden gesteld in handen van den Pro Interim Fiscaal, den Raad dus insiende het vermeetel bestaan van den buijten des seer bekenden Johannes Krijnauw vermits onder de Jurisdictie van ‘t Caabse district behoord, die Saak bij appostil hebben gesteld in handen van gem: pro Interim fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier ten Sodanigen fine als bij dat Request is ter needer gesteld.’
‘Dan gem: pro Interim Fiscaal, in Steede van die Zaak behoorlijk te Entameeren, of eenig onder Soek daarna te doen, de voorsz: onderhandse depositien volgens Sijl voor gecommitteerden Leeden van Justitie in forma te doen beleggen en dus in forma probanti te brengen Sig hebbende kunnen emancipeeren, omme op den 17: Julij Jongstl: met een vertoog hier Sub n:o 9 bijgevoegd aan onser Raade van Justitie t’ addresseeren en daarbij te poseeren, dat dewijl die onderhandsche verklaaringen waaren gegeeven door nabestaanden en maagen van voorsz: krijnauw hij /:onder eene breedvoerige uijtweijdinge:/ Sustineerde niet gefundeert te Zijn om die saak in regten te vervolgen, Seggende in’t eijnde Van dat vertoog het door hem voorgedraagene onder het oordeel des Raads te brengen, omme nader in die Saak te disponeeren, So als deesen raade Soude vermeenen te behooren.’
‘Dat den Raad het voorsz: Vertoog ter rondleesingen in advijs gehouden hebbende vervolgens op den 9 October Jongstl: daarop heeft beslooten gem: pro Interim fiscaal te ordonneeren om de voorsz: onderhandsche depositien voor gecomm: Leeden des raeds van Justitie te doen beleggen en in forma probanti te brengen, denselven pro Interim fiscaal van dat besluijt een Extract authenticq ter handen gesteld geworden is.’
‘Dat evengem: pro interim fiscaal na den ontfangst van dat besluijt, hebbende kunnen goedvinden, Sig dientweegen bij den Eersten Teekenaar als præsident te vervoegen, daarover sijne bevreemding te betuijgen, en onder anderen teffens te Seggen, dat hij Sustineerde door den Raad van Justitie niet te kunnen werden geordonneerd; heeft den Præsident daar van aan den Raad kennis gegeeven, als wanneer goed gevonden is, gem: pro Interim fiscaal in Judicie te vraagen, wat hij eijgentlijk daarmeede wilde te kennen geeven? of wat hij met sijn gesustineerde quam te bedoelen? op’t welke denselven substantieelijk seijde, dat den Raad van Justitie navolgens de Instructie door de heere majores aan de Independent Fiscaals gegeeven, en welke Charge hij Pro Interim bekleedde deselve fiscaals niet konde Ondonneeren, dewijl sij onder het directe gebied der Heeren Superioren Stonden en aan deselve alleen verantwoordelijk waaren.’
‘Dat hij bij’t overgelegde vertoog weegens de saek van Johannes Krijnauw had ontvouwt de reedenen, waarom hij vast Stelde dat hij die Saak in regte niet konde voortsetten, de hem overgeleeverde verklaaringen waaren verleend van Bloedmaagen en nabestaanden dewelke hij tot het præsteeren van den Eed niet konde Constringeeren, en den Raad hem door die ordre Soude brengen in moeijelijke omstandigheeden met de Ingeseetenen deeser Colonie Sustineerende dus niet gehouden te Sijn om de Ordre van den Raad van Justitie op te volgen, met bijvoeging: dat hij Sijne beswaarnissen reets bij missive aan de Heeren Majores had gedaan en ook bij de Eerste vergadering van Justitie een vertoog wilde inleeveren, en teegens die ordre protesteeren op dat het niet tot præjuditie van de volgende Independent fiscaals strecken mogt.’
‘Ofschoon nu gem: pro interim fiscaal inmiddens te gemoed gevoerd wierd, dat wat de Instructie der fiscaals betroff deselve was gegeeven aan de Independent Fiscaals en ‘t wel scheen dat hij als slegts pro interim ‘t fiscaals ampt waarneemende, Sig nogthans sterker en meerdere prærogativen toeEijgende dan de bevoorens alhier gefungeert hebbende Independent fiscaals, aangeSien de Crimineele Regtsrolle deeses gouvernements veele Exempelen opleeverden dat de Independent fiscaals /:onder anderen de Heeren Blesius van Beaumont, van den Henghel van Oudshoorn en Cloppenburg:/ door den Raad van Justitie waaren geordonneert hoedanig Sig in deesen of geene Saaken hadde te gedraagen, welke fiscaals ongetwijfelt niet onkundig geweest Zijn van’t hun Competeerend voorregt en wel Verre van in oppositie te komen, Selfs, en onder anderen de heer van den Henghel, die dog een seer kundig en bedreeven regtsgeleerde geweest was, mitsgaders de Heeren van Oudshoorn en Cloppenburg, aan den Raad van Justitie hebben versogt te moogen werden geordonneert, hoedanig Zig in’t een of ander geval Souden hebben te gedragen, dog op’t welke dien pro interim fiscaal quam te advanceeren dat hij den Post van Independent fiscaal thans waarneemende dus vaststelde dat hem ook de daaraan behoorende prærogativen toequaamen en dat ofschoon de voorige Independent fiscaals door den Raad van Justitie waaren geordonneert, hij Sustineerde dat deselve op haare prærogativen niet hadden geregardeert.’
‘Dat voorsz: pro Interim fiscaal Serrurier ook daarna op den 6 deeser maand November in Judicio heeft overgeleevert een breedvoerig vertoog, deesen meede in Copia Authenticq Sub n:o: 10 annex waarbij denselven Sijne Sustenue en pretense prærogativen soekende te Staaven, teffens nader allegeert de reedenen waarom hij meent dat hij de ordre des Raads niet behoeft te Executeeren, in de saak Contra Johannes Krijnauw te Entameeren, ten fundament Stellende dat de onderhandsche depositiën waaren verleend door bloedmaagen en naastbestaanden Sonder so het Schijn in aanmerking te neemen, de Situatie der Saak nog geremarqueert te hebben in den hoeveelsten graad die maagschap komt te bestaan, als meede ook niet, dat alle regulen des regts haare Excepties hebben en dat in Saaken, alwaar geene andere persoonen præsent geweest sijn de andersints reprochabele getuijgen, moeten werden geadmitteerd mitsgaders dat nabestaande eerder teegen als voor hunne vrienden mogen getuijgen over welke een en andere positien de D: D: so wel Commentarieeren als over de voorsz: stellingen van den pro Interim Fiscaal.’
‘Den Raad van Justitie Siet Sig derhalven genoodsaakt mits deesen te keeren tot Uwe Ed: Gestr: en E: E Agtb: en uijt den Context van het voorenstaande aan derselver verligte kunde met veel Eerbied open te leggen, hoe den Raad door de Singuliere Sustenue en teegenstreeving van den pro interim fiscaal als het waare buijten Staat gesteld word, om de Justitie volgens Eed en pligt t’ administreere: gemerkt So wanneer een officier der Justitie en als sodanig den fiscaal in saaken de Justitie betreffende, moet gehouden worden en ook in der daad is, Sustineert boven de Regtbank Selfs verheeven te Sijn en dus ‘S raads gewijsdens niet behoeven te volbrengen, denselven voortaan ook Zouden kunnen vaststellen, dat den Regter nimmer bevoegt Zij, aan de fiscaals in hun Officie Eijsch doende, Soo wanneer den Regter Sulx bevind te behooren bij Vonnis denselven iets te ontseggen, nog desselfs Eijsschen te kunnen aggraveeren, diminueeren of daaromtrend sodanig te moogen disponeeren als volgens regt en billijkheid oordeelen te behooren, maar eenelijk aan des fiscaals Intentie en Schickingen het Zeegul moeten hangen, dan den raad Sustineert met meer voeg, dat den pro Interim fiscaal over Zijne seer abusive Suppositie ten overvloede toe Soude moeten Sijn overtuijgd, So wanneer denselven maar eenelijk in aanmerkinge hadde genoomen, dat selfs de effective Independent Fiscaals en alle Officieren der Justitie Soo wanneer deselve iemand weegens ‘t een of ander Feijt in hegtenisse neemen, daarvan volgens de ordonn: van koning Philips over de Crimineele Justitie g’Emaneert, binnen den tijd van 24: uuren aan den Regter kennis geeven en als dan ‘S Regters approbatie of disapprobatie afwagten moeten.’
‘Uijt welke wijnige allegatiën alleen, volgens der onderget:s Sustenue volkomen Consteerd, dat den Fiscaal voor So verre de administratie van Justitie betreft, de ordres en besluijten des Raads behoord op te volgen en voldoen en dat dus de Sustenue, des pro Interim Fiscaals gantsch infundamenteel komt te Zijn.’
‘En om Uwel Edele Gestr: en E: E Achtb: teffens aan te toonen dat de vorige Independent Fiscaals de ordre van den Raad van Justitie niet alleen hebben opgevolgd, maar Selfs wel hebben versogt te moogen werden geordonneerd, hoe deselve hun in Sommige gevallen Souden hebben te gedraagen, so neemt den Raad van Justitie de vrijheid hierneevens te voegen Authenticque Copias en Extracten uijt de Crimineele Regts Rolle van N:ris 11 tot 28:’
‘dan dewijl den Pro Interim Fiscaal te kennen gegeeven heeft, hem met sijne gesustineerde beswaarnissen reets te hebben geaddresseert aan de wel Edele Hoog Achtb: Heeren en Superiores So neemt den Raad van Justitie de vrijheid Uwel Edele Gestr: en E: E Achtb: Eerbiedig te verSoeken, dat het van denselven gunstig welbehagen Zijn moge ten belange deeser Oppositie de Saake insgelijx aan onse hoog Gebiedende Heeren Superiores Voor te draagen en te versoeken dat het hun wel Edele Hoog Agtb: gelieven mooge den Raad van Justitie te gelasten, hoe denselven Zig voortaan in’t administreeren der Justitie ten opsigte der Fiscaals sal hebben te gedraagen.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ P: Hacker, R: J: Gordon,’
‘O: M: Bergh, A: V: Schoor, L: C: Warneck, T: C: Rönnenkamp, O: G: de Wet, G: H: Cruijwagen, S: V: Echten, Joh: Smuts, H: Le Sueur, A: V: Sittert /:in margine:/ Cabo de goede hoop den 4 deC: 1783’
Welk versoekschrift geleesen weesende is verstaan het selve neevens de daartoe gehoorende bijlaagen p:r eerst vertreckend Schip of Scheepen in Copia Authenticq aan de Hoog gebiedende Heeren meesteren in’t patria te Suppediteeren met onderdanig versoek daarop Zodanig te disponeeren als haar Ed:e Hoog Agtb: naar derselver hoog wijs oordeel Zullen vinden te behooren: Terwijl welopgem: heeren Majores ten deesen belange teffens Eerbiedigst onder het ooge Zal werden gebragt, dat daar het voorm: pro interim fiscaal ten vollen bekend is, hoe seer in deese rusteloose Caracter der resp: Officieren van de Justitie maar ook teegens de authoriteit des raads selve werd geimpiëteerd, denselven oversulx veel eerder had behooren te coöpereeren gem: Raad in haar respect en aansien te maintineeren, in Steede van Zijnen kant iets te Contribueeren, het geen immers notoir tot verswacking van haar authoriteid moeste verstrecken en dat bij So verre Zulx bij hem in dat dagligt was beschouwd hij hier door Ontwijfelbaar Zoude Zijn weerhouden geworden, haar Edele Hoog Agtb: buijten de minste voorkennisse deeser Regeering in haare Zo gewigtige occupatiën, met Saaken die in der daad dog niet anders dan als Pointilles kunnen en moeten werden aangemerkt t’ incommodeeren.
Synde vervolgens door den heer Gouverneur ter Tafel gebragt eene Reekening van ‘t bekostigde door d’ officieren en verdere manschappen uijt het Swellendams district, geZamentlijk hebbende uijtgemaakt, het Commando het welk is uijtgesonden geweest tot redding der Schipbreukelingen van het in’t Land der Caffers verongelukte Engels Comp: Schip The Grosvernor, welke reecq: door Landdrost en Heemraaden van Swellendam Voorm: nagesien, mitsg:s getaxeerd ende gemodereerd Zijnde, komt te bedragen Ryxd:s 6587:18 Stv:s Zo is na dat deselve reecq: was geapprobeerd, beslooten dit montant aan Landdrost en Heemraaden van het meerm: Swellendamse District uijt ‘S E: Comp: Cassa te doen betaalen, om vervolgens aan de bij voorsz: Reekening Vermelde persoonen het geen een ijder volgens voorsz: gedane Taxatie en moderatie is Competeerende te werden gedestribueerd.
Terwijl ten opsigte der bij meerm: Reecq: aangehaelde ongeinteresseerde handelwijse van den Burger Barend Lindequast die nog voor Zijne moeijte en kosten voor de meede genomene Hottentotten, nog voor een gefourneerde wagen en Treckossen, van welke dieren Zelfs eene op den Togt is komen te verrecken niets heeft gepretendeert, maar betuijgd heeft Zig volkomen te vreeden te houden, met het geene hem onsentweegens Zoude werden toegelegd, is verstaan niet alleen de bij voorsz: Reecq: door Landdrost en Heemraaden tot een gifte voor hem opgebragte Somma van 90 Rijxd:s ten vollen t’approbeeren, maar hetselve Collegie bovensdien aan te Schrijven, voorsz: Barend Lindequast bij eene convenable geleegendheid in hare vergadering het genoegen deeser Regeering weegens desselfs in deesen betoonde belangloosheid te kennen te geeven, met verseekering dat men dan ook niet Zal afsijn hem diesweegens bij voorkoomende geleegendheid ten goede indagtig te Zijn.
Sullende voorts aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren onder oversending van Copia der voorsz: Reecq: mitsg:s het op den Togt gehoudene Journaal pligtschuldig kennisse van de voorsz: betaalde kosten werden gegeeven ten einde hetselve weeder van d’ Engelsse Oos-Indische Comp:ie te kunnen invorderen op Zodanige wijse als haar Edele Hooge Agtb: Sullen komen goed te vinden.
Gelijk thans ook ten opsigte van Sodanig bedraegen van Rd:s 2806:45: Stv:s als weegens het onderhoud dat voor d’ alhier krijgsgevangenen gemaakte en van den 5: april 1781 tot den 14: der Jongst gepasseerde maand September op ‘S E: Comp: post ‘T Vissershok geplaatst geweest Zijnde Engelssen Successivelijk uijt ‘S Comp:s Cassa is betaeld; verstaan is, dat daarvan meede een behoorlijke Memorie aan hoog gem: Heeren Meesteren Zal werden overgesonden, ten einde insgelijx door ged:e heeren Directeuren der Engelsse Oost-Indische Comp:ie wier dienaaren voorm: personen Zijn geweest te werden gerembourseerd.
Door het Eerwaarde Collegie Kerkenraade der Lutherse gemeijnte op heeden meede ingeleeverd Zijnde het volgende Schriftuur
Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim Van Plettenberg, Raad Extra Ordinaris van NeederLands India, mitsgaders Gouverneur Van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Achtb: Raade van Politie
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘De kerkenraad der Lutherse gemeente alhier, heeft met Leetweesen uijt Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: g’Eerd aanschrijvens van den 21: October 1783 gesien dat d’ Eerw: kerkenraad der gereformeerde gemeente alhier, ingeleeverd heeft, een vertoog tot beswaar van onsen Predikant, om dat Zijn Eerw: drie minderjaerige kinderen tot Leedemaaten van onse Gemeente heeft aangenoomen, het smert ons seer, dat gem: Vertoog van den Eerw: gereformeerden Kerkenraad op ons versoek, ons niet is ter hand gesteld, waar door wij buijten Staat geweest Zijn, bij Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: ons daar over te verantwoorden dan uit den inhoud van Uwel Ed:’
‘Gestr: en E: Agtb: voorsz: missive, kunnen wij genoegsaam opmaaken, dat wij in gem: Vertoog niet van de gunstigste Zijde voor gedraagen Zijn en wij Zijn verseekert, dat Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: volgens Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: billijke en gematigde denkwijse niet Zoo Zeer Souden Zijn ontstigd geweest of misnoegen jeegens ons opgevat hebben bij aldien het ons vergunt geweest waren om Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: het volgende, dat de saak omtrend de drie aangenomene Leedemaaten verandert, te moogen voor het oog te brengen, namentlijk dat de Eerste eene dogter Zijnde van onsen Broeder Kirchman gedeclareert heeft nimmer belijdenis van Godsdienst te Sullen doen Zo haar geweijgert wierd, die van onsen godsdienst af te Leggen, Zij heeft dit vrijwillig en met Consent van haar moeder gedaan, en ofschoon minderjaerig is Zij toch van die Jaaren, dat Zij wijnige maanden daarna in’t huwelijk getreeden is.’
‘de Tweede is de dogter van wijlen den Burger Thomas Fredrik Dreijer die niet alleen Lidmaat was van onse Gemeente, maar ook oud voorstander derselve en of wel de Moeder is van de gereformeerde religie, heeft Zij nogthans aan onsen Predikant gedeclareert, geene van haare kinderen in’t Stuk van Godsdienst te sullen dwingen dewijl Zij van gevoelen is, dat men in Saken de Ziel betreffende, niemand moet dwingen en dat ook haare dogter daar en boven betuijgd hadde geene belijdenis te Sullen doen van eenige Godsdienst, dan van de onse, hebbende gem: weed:e Dreijer ten deesen opsigte nog verclaerd dat alleen de vroegtijdige dood van haaren vader den Burger Johannes Hend:k Frank die Lutersch was, heeft belet dat Zij Zelfs onsen godsdienst niet is komen te omhelsen, gelijk haare Twee Broeders Johannes Gijsbertus en Jacobus Arnoldus Frank hebben gedaan, en die Leedemaaten onser kerk Sijn.’
‘het is waar dat de Soon van wijlen den Extra ord: Lieut:t der arthillerie Johannes Bresler ook nog onmondig is en uit ouders gebooren die beide gereformeerd Zijn, dan deese Jongeling is reeds beesig geweest, met Zijn belijdenis te Leeren bij een Deenschen Predikant voor de komst van onsen Leeraar alhier en dus voor dien tijd daar toe geinclineert geweest desselfs moeder is volkoomen meede te vreeden, het is een Jongeling bijna 19 Jaaren oud dient Sodanig Een Jongeling niet te weeten tot wat voor kerkgemeente hij Zig voegen sal? Is het niet beeter belydenis te doen van een van beide Godsdiensten /:onse Predikant laat daar in ieder Zijne vrijheid, en heeft nooijt en sal nooijt, tot het doen van deese of geene belijdenis iemand op een indirecte wijse tragten over te haalen :/ dan Zonder Godsdienst te omhelsen voort te Leeven? Zo als ‘er helaas veele in dit Land woonen, die Vrouw, kinderen en Kindskinderen hebben, en nog geen Leedemaaten sijn van de Christelijke kerke.’
‘Wat de wetten der hooge Indiasche Regeering betreffen op welken de Eerw:d gereformeerden kerkenraed Sig beroept, komt het ons onder Verbeetering voor, dat men daaruit nimmer kan bewijsen dat men onse Leeraars op Batavia heeft willen verbieden, dochters tot Leedemaaten aan te neemen, wier Moeders van den Gereformeerden Godsdienst Zijn, de Hooge Indiasche Regeering verbied hetmaaken van Proselijten, buijten de huijsgeZinnen der belijdenis van deWanneer nu een Luthers Leeraar eene dogter van een Luthersen vader en gereformeerde Moeder, tot Lidmaat aanneemt, wie kan Zeggen, dat Sulx is proselijten maaken? de dogter omhelst immer geen vreemden Godsdienst maar denselven, tot welken een van haar ouders Zig belijd.’
‘Voornamentlijk Schijnt teegen ons te Sijn So als men Zig dan daarop hoofdsaakelijk beroept de Resolutie genoomen in Raade van Indien den 20 Januarij 1761, dan die wel in geSien Sijnde, blijkt het, dat deselve alleen betrecking heeft, tot Pupillen die Staan onder die Curateele van de weescamer Zo als dan ook ‘t aanneemen van een weeskind tot Lidmaat onser gemeente, die uijt gereformeerde ouders gebooren was, geleegendheid tot deese resolutie gegeeven heeft en dat ‘er geene andere bedoelt worden, dan Sodanige pupillen blijkt uit het verbod om kinderen, die van ouder of ouders gebooren Zijn, van welke d’ een of beide de gereformeerde Godsdienst Zijn toegedaan in de Lutherse kerkop te voeden &als kinderen door een Kerkgemeente opgevoed worden, dan moeten Sodanige Kinderen ouderloos Zijn, dus werd hier gesien op weeskinderen, dit leerd ook duijdelijk het Slot van voorn: Resolutie, waar in het Collegie van Weesmeesteren gelast werd, om de Pupillen van haar Camer welker ouder of ouders de gereformeerde Religie Zijn toegedaan geweest alleen onder opvoeding te Stellen van Sodanige Persoonen die deselve, en geen andere Religie omhelsen.’
‘En om van het een en ander in het Zeekere onderregt te Zijn, hebben wij ons geaddresseert aan onsen Eerw: Kerkenraad op Batavia met vriendelijk versoek te moogen weeten hoe voornoemde wetten aldaar werden begreepen, wij hebben van den oudsten Leeraar den Eerw: Heer Hooijman berigt ontfangen, dat Zijn Eerw: tot Leedemaaten aanneemealledie in de waarheeden genoegsaam onderweesen Sijn en Zig vrijwillig melden tot het doen belijdenis. Men laat dus op Batavia kinderen uit een gereformeerde en Lutherse ouder gebooren, de vrijheid welke van beide Godsdiensten Zij willen belijden, deselve vrijheid hebben alle Inwoonders van ons Lieve Vaderland, ieder doet daar in naar best geweeten, ieder Christen beleid Zig tot die kerkgemeente in welke hij naar Zijne gedagten Zijnen God en verlosser op de beste wijse kan dienen, op wat voor fundament kunnen dan tog d’ Eerw: Geestelijken ter deeser plaatse begeeren dat dogters uit gereformeerde Moeders en Lutherse vaders gebooren, moeten verhinderd worden, belijdenis te doen van onsen Godsdienst, hoe Zeer zij ook daartoe geneegen Zijn? wat is dat anders als Conscientie dwang in den hoogsten graad, waar van ieder weldenkend mensch een afkeer heeft, waar is eene gemeente van ons in de neederlanden, of in eene neederlandsche Colonie die in Zulke enge Palen word ingeSlooten, wij twijfelen niet of dit is aan de Eerw: heeren gereformeerde predikanten alhier overbekend, het is ons dus onbegrijpelijk, hoe hun Eerw: kunnen vergen, ons te verbieden dat nergens verboden is.’
‘Wij vleijen ons dat de bijgebragte gronden Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: Zullen doen Sig, hoe wijnig grond van klagte de Eerw: gereformeerde kerkenraad jeegens ons hebbe, en daar wij nu in het Zeekere onderregt Zijn dat onse Leeraars op Batavia alle die vrijwillig tot hun Eerw: komen, belijdenis van Godsdienst af neemen, twijfelen wij niet of Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: Zullen onsen predikant dieSelfde vrijheid gunnen, die de onsen op Batavia hebben, Terwijl wij ook niet Twijfelen, of onse hoog Gebiedenden de heeren Meesteren die ons Soo Edelmoedig Vrijheid van Godsdienst geschenken hebben Zullen in dit Stuk ons hetselfde voorregt laaten genieten, dat alle onSe gemeentens in alle plaatsen van NeederLand en den ressorte van dien besitten. Wij hebben gemeind verpligt te Zijn omme het een en ander ter behartiginge van de belangens onser Gemeente Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: Eerbiedig te kennisse te moeten brengen doende het ons leed, dat men ons heeft genoodsaakt Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: daaromtrend /:hoe ongaarne ook:/ lastig te vallen, dan wij vlijen ons, dat Sulx door Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: niet qualijk Sal werden opgenoomen, maar dat hoogst deselve ons veel meer, met Uwer wel EdeLe Gestr: en E: Agtb: aanhoudende protectie Zullen gelieven te verEeren, het geen ootmoedigst versoekende hebben wij voor ‘t Overige d’ Eere met Schuldige onderwerpinge ons te noemen.’
’/:onderstond:/’
‘wel Edele Gestr: Heer en E Agtb: Heeren, Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: Zeer ootmoedige en gehoorsaame Dienaaren /:was geteekend:/ Andreas Lutgerus Kolver Pastor, T: C: Rönnenkamp, J: A: Hitzman, C: Matthiessen,’
‘C: Paulsen, H: L: Bletterman, Jens Janssen /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den 2 DeCember 1783.’
So is verstaan dat het selve in Copia authenticq bij de tot deese Zaak Specteerende en door den Eerwaerden gereformeerden kerkenraad ingediende papieren, aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren in’t Vaderland Zal werden overgesonden.
Voorts geleesen Zijnde Zeeker Request van Jacob van Antwerpen, thans Colonies bode aan Swellendam , houdende verSoek dat nadien hij bij Zijne uijtreijse in den Jaare 1763 als Zoldaat in dienst der E: Comp:ie bij de Præsidiale Camer Amsterdam hadde gepasseerd eene maand Cedul van drie maanden gagie Jaarlijx ten behoeven Zijner in Neederland agtergelaatenen Huijsvrouw en hij thans aanschrijvens hadde bekomen, dat ged: Zijne huijsvrouw reets was Overleeden het dierhalven deesen Raade mogte behaagen hem Supp:lt te begunstigen, met voorschrijvens aan d’ Edele heeren Bewindhebberen ter Camer Amsterdam voormeld, ten einde de voorsz: maand cedulle moge werden geroijeerd, So is verstaan des Supp:lts versoek t’ accordeeren ten welker fine het ged: Request in Copia Authenticq aan welgem: Heeren Bewindhebberen Zal werden overgesonden, En is aan den adsistend op het aanweesend uijtkomend Schip Hinloopen Jan Baptist Richard op Zijn versoek, en vermits tusschen denselven en den Schipper van dien bodem Cornelis Lorijn op de herwaards rheijse eenige verschillen Zijn ontstaan, tot voorkooming van verdere oneenigheeden gepermitteerd op het Schip de vrouwe Everhardina dat meede hier ter rheede legd over te gaan.
Gelijk verder op het deS weegens bij request gedaan Supplicq van den koster der drakensteijnse kerk Hartwich Johannes Luttig aan denselven in Eijgendom is gegeeven een Stukje Lands annex desselfs oude Erf aan de Paarl groot Twee Morgen mits voor ijder morgen Jaarlijx vier Schellingen aan d’ E: Comp: betaalende.
Voorts is na Lectuure der ingediende nominatie van kerkenraade Zo hier aan Cabo als in de buijten districten, goed gevonden, de gedane Electie van ouderlingen t’ approbeeren en voorts uit het dubbeld genomineerd getal tot Diaconen te verkiesen de volgende Persoonen
In de kerk hier aan Cabo
Adam Gabriël Muller tot ouderling in Steede van den afgaanden Johannes Smuts
Petrus Johannes Truter en Fredrik Jacob Bernardi tot Diaconen voor de afte treedene Casparus van Eerten en Johannes van Sittert Junior.
In de Stellenbosche Kerk
Jacobus Conterman tot ouderling voor den uytgedienden Jan de Villiers Jan Pietersz
Samuel Johannes Cats tot diacon in plaetse van den afgaanden Paul Roux
In de Kerk aan Drakenstein
Pieter de Villiers d’ oude tot ouderling in Steede van den afgaande Johannes Petrus Le Roux.
Schalk Willemse van der Merwe en Daniël Le Roux tot diaconen voor de uijtgediende Petrus Johannes de Villiers en David van der Merwe
In de Kerk in’t Land van Waveren .
Jacobus du Toit Ouderling en Schalk Theron tot Diacon de eerstgem: in Steede van Jan Gijsbert Olivier en Laatsgem: voor Thomas Arnoldus Theron.
In de Swartlandse Kerk
Matthijs Michielse Basson tot ouderling voor den afgaanden Hendrik van de Westhuijsen.
Evert Laubscher tot diacon in plaatse van Christoffel Lombard
Terwijl wijders op de ingeleeverde nominatie van kerkenraade der Lutherse gemeente in Steede van den afgaanden Ouderling Tobias Christiaan Rönnenkamp en de Diaconen Clemens Matthiesen en Christiaan Paulsen weederom in die Kerk Zijn verkooren
Christiaan Ludolph Neethling tot Ouderling en Christaan Fredrik Permans
Daniël Fredrik Lehman tot Diaconen
Sullende Kerkenraade der buijten Districten verder werden aangeschreeven dat dewijl ‘er deesen Jaare weederom geen Commissaris Politicq naar derwaards Staat af te gaan, Zij dierhalven Zullen moeten Sorgen, dat de reecq: harer arme penningen ten eersten in gereedheid gebragt en herwaards overgesonden werden.
Ook Zijn uijt de in dubbele getale genomineerde persoonen om na gebruijk in d’ onderStaande collegiën dienst te doen, verkooren, als.
Tot Burgerraaden
Jan Hendrik Munnik en Johannes Carnspek in plaatse van d’ uijtgediende Johannes Smuts en Andries van Sittert.
Tot Weesmeesteren
Clemens Matthiessen en Jan Hendrik Munnik in Steede van Pieter Diederik Boonacker en Christiaan George Maasdorp.
Tot Commissarissen van Civiele en Huwelijx Saaken
Johannes Gysbert Blankenberg en Daniël Fredrik Lehman in plaatse van d’ af te treedene Hendrik Lodewijk Bletterman en Pieter Meijering.
En is in steede van den E: Coopman en Secertaris deeses Raads Oloff Martini Bergh die op Zijn versoek van het præsidie in dat Collegie is ontslaagen weederom tot præsident verkooren, den Coopman en Keldermeester mitsg:s meede Lidt d’ E: M:r Jacobus Johannes Le Sueur.
Tot heemraaden aan Stellenbosch en Drakensteijn .
Eduard Wium en Christman Joël Ackerman
Jacob de Villiers Jansz: en Johannes Petrus Roux
ter plaatsvullinge van d’ afgaande Phillip Wouter de Vos, Andries Christoffel van der Bijl, Philippus Albertus Meijburg en Stephanus du Toit Pietersz:
Tot heemraaden aan Swellendam
Esaias Meijer en Ernst Fredrik du Toit voor d’ uitgediende Ferdinand Albregt Bierwaard en Christiaan de Jager
Alle welke Zaaken invoegen voorsz: afgehandeld Zijnde den Heer Gouverneur geliefde te kennen te geeven dat ‘er op gisteren diversse Swaare Engelsse Scheepen tot in het gesigt deeser Rheede Waaren verscheenen, dewelke mits de harde Z:O: wind deselve niet hebbende kunnen besteevenen, het oversulx bij het Robben Eijland hadden moeten Setten, dog thans neevens nog andere uijt Zee koomende en insgelijx Engelsse vlaggen voerende Scheepen herwaards quamen op Zeijlen, en onder dewelke Zig eene met een Commandeurs Stander van de groote Top quam te bevinden des Voorm: Scheepen ongetwijfeld het Esquader konings Scheepen onder den Commandeur King waar van men reeds tijding had dat het selve van Madras naar Europa Stond te Vertrecken Sullende weesen Zijn Edele Zig dierhalven verpligt vond de Respective Leeden deeser Vergadering af te vraagen, hoedanig vermeijnde, dat Omtrend voorschreeve Aankoomende Scheepen Soude dienen te werden gehandelt, Waarop gedelibereerd Zijnde eenpaarig is Verstaan, deselve ingelijker voegen als met de onlangs hier aangeweest Zijnde Engelsche Konings Scheepen Pondicherrij en Medea is geschied t’ admitteeren, te weeten om behalven de hoofden derselve niemand aan Land te laaten koomen, en dat ten opsigte tot de Leevensmiddelen men buijten het geene Zij tot dagelijkse verversinge Zullen koomen te benoodigen, niets aan deselve Sal laaten verstrecken veel min eenigen uijtvoer daar van Permitteeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh
[Signed:] R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Sueur
C. 165, pp. 368-381.¶
Woensdag den {17831210} 10 Decbr: 1783
‘S voormiddags alle present.
Heeft den Heere Gouverneur heeden ter vergadering geproduceert eene Missive op gisteren bij Zijn Edele ontfangen van de Heer Richard King Commandeur Zijner Groot Brittanische Majesteits als doen hier gearriveerd Esquader Luijdende als volgd.
‘Hero, Table Baij the 9 Decb:r 1783.’
‘Sir!’
‘I have the Honour to enclose for your Information the order I received from Sir Edward Hughes Knight of the Bath, vice Admiral of the Blue and Commander in chief in India, to coase Hostilitas with the Subjects of the States General of the United Provinces , and in consequence of it I came here with the fullest Confidence of meeting with everij Assistance that States in Amitij with each other can furnish and had I met any Dutch Ship at Sea in Distress I should have known it to be my Duty to have geven them everij Relief in mij Power. Mij Surprise therefore was very great when mij officier informed me that the Scorbutic Men of mij Squadron could not be permitted to Land, and that, Her Majestij’s ‘Squadron under mij Command could only be allowed a Daijlij Pittance and not furnished with the Stores it maij be in want of I have however Saluted the Place in the customarij manner, and as I trust the enclosed order fram Sir Edward Hughes to me will Convence ijou Sir that a Treatij of Peace is concluded between the King of Gread Britain and the States General, I must demand in Consequence there of the free Libertij of the Port in the same manner as formerlij and in particular that you will grant Permission for the Scorbutic Men of the Squadron to be immediately Landed as the being on Land is the onlij cure for that Disorder, I am obliged to you Sir for your Invitation on shore, but I can never allow mijself anij pleasure while the men I have the honour to Command are in Distress. It is mij Dutij to request a Decissive inmediate answer to the Demand I have made in Consequence of the Peace which undoubtedlij Subsists between Great Britain and the States General, as my Situation wil not admit of delaij and I persuade mij self Sir you will not hesitate to complij with Such a reasonable Requisition, I have the honour to be.’
’/:onderstond:/’
‘Sir. Your most obedient serviteur /:geteekend:/ R: King.’
‘Bij Sir Edward Hughes Knight of the Bath vice admiral of the blue &’
‘A Treatij of Peace being concluded between Great Britain and the States General of the united Provinces , and hostilities in the East Indies being Stipulated to cease between the Said Powers, at the same Epoch as between Great Britain and France ‘
‘You are thersore herebij required and directed to cease alle Hostilities against the Ships vessels and Subjects of the said States General from and after the 9 th of this month till further orders, Dated on board His Majestijs Ship Superb in Madrass Road the 20: Julij 1783 /:was geteekend:/ Edw: Hughes /:in margine:/ Commodore Richard King Bij Command of the Admiral Arth:r Cuthbert: /: a Copij /:get:/ R: King.’
Waarop gebesoigneert Zijnde eenpariglijk is beslooten Zig te Conformeeren met het antwoord het welk door den heer Gouverneur aan den door ged: Heer Commandeur King op gisteren aan Land geSondene Officier behelsende dat men niet konde permitteeren de Sieken van het voorsz: Esquader alhier aan Land te laaten komen is gegeeven, als over een Komstig Zijnde met het op gisteren diendweegen genomen besluijt het geen aan gem: heer King in antwoord op desselfs voorsz: Brief meede p:r missive Zal werden te kennen gegeeven, met bij voeging wijders
dat de manier waarop men ‘S konings Scheepen Pondicherrij en Medea alhier heeft behandelt, Zijn Edele tot klaarsten konde overtuijgen dat men niet ongeneegen is de gevolgen eener opschorting der vijandelijkheeden hier ter plaetse in agt te neemen, dog dat het een onverschoonlijke onvoorsigtigheid Soude Sijn bij aldien men in het onseeker tijdsgewrigt, waarin men Zig met betrecking tot d’ Engelsse voor als nog komt te bevinden permitteerde dat een aantal van ruijm 1500 Zieken aan de wal wierde gebragt dewelke weederom geSond geworden Zijnde ons ten hoogsten Zouden belemmeren, wanneer Onverhoopt de vreedens onderhandelingen niet aan onse Verwagting quamen te beantwoorden, en daar de vijligheid deeser Colonie als het voornaamste onser pligtsbetragtingen niet uijt het ooge konde werden gesteld.
dat om nogthans de menschlijkheid te betragten en hem heer King te doen Zien, dat men geduurende de wapenstilstand d’ onderdanen Zijner Brittanische Majesteid egter alle hulp en bijstand wilde bewijsen, in So verre d’ omstandigheid van tijd en plaatse komen toe te laaten, en men in alle gevallen aan onse Heeren en Meesteren Zal kunnen verantwoorden had beslooten Zijn Edele voor te Stellen om de Scorbuticque Zieken Zijns Esquaders te plaatsen op het Robben Eijland , alwaar deselve Zoo wel van de Landlugt Zouden kunnen profiteeren, als eene voldoende Lighaamsbeweeging neemen om binnen korten tot voorige gesondheid te geraaken, gesteld dat Zijn Edele niet mogte goedvinden een hospitaals Schip hier ter rheede aan te leggen, Zo en indiervoegen als Zulks op meer andere plaatsen gebruijkelijk is.
dat wanneer dit voorstel hem heer Commandeur King mogte gevallen, men den posthouder van ‘t voorsz: Robben Eijland Zoude gelasten voorm: Zieken aldaar te Ontfangen in de seekere verwagting dat bij Zijn Edele wel die ordres Zullen werden gesteld, dewelke tot voorkoming van alle verwarringen en ongereegeldheeden Sullen werden vereijscht en Laatstelijk.
dat den toestand waarin deese Colonie Zig thans met betrecking der Leevensmiddelen komt te bevinden ons beletten om aan Zijn Ed: onderhebbend Esquader eene verdere of meerdere verstrecking van vivres toe te Staan, dan die, dewelke volstrekt tot een dagelijxe ververssing voor d’ Equipagie werd vereijscht, te meer daar de Scheepen van Oorloge Zijner aller christelijkste Majesteit dagelijx uijt Indiën hier wierden verwagt, en het hem heer Commandeur King niet onbekend konde Zijn, de weesentlijke diensten die de neederlandse Maatschappij van deselve heeft genooten.
Sijnde hier na meede geleesen de onderstaande Missive van den Commissaris van hooggemelde Zijner Allerhristelijkste Majesteit marine de Heer Percheron.
‘A: Monsieur Le Baron de Plettenberg et a Messieúrs le Conseillers du Conseil Superieur Supplie Adrien Louis Percheron agent de la Marine de France ‘
‘Detant que l’incertitude ou nous sommes quela grande Bretagne cet acquiscé aux propositions de paix faites par leurs hautes puissances les Etats generaux; ne nous permettant pas de Considerer Les Sujets comme nos amis il ne Seroit pas prudent de Se piquer de generosité enverseux Ils ne Latribue roient /:comme ils sont tous les joúrs :/ qu á crainte on a foiblesse’
‘L’arriveé de L’Esquadre angelaise dans cette rade peut etre consideré comme ún tres grand avantage pour quelques Individus en particulier, mais envisager Sons les rapports politiques qui doivent nous diriger Sa presence ne peut etre qúin finiment prejudiciable au bien General’
‘Je vais m’ éxpliquer’
‘Le commissaire de la marine a fait part a monsieur Le Gouverneur des ordres qu’il a recus du ministre pour preparer les vivres necessaires tant au Transport des troupes francaises qui sont dans cette colonie qu au retour des vaisseaux de sa mejesté qui setrouvent sous les ordres du Lieutenant General M:r de Suffren attendu I cij a chaque Instant.’
‘C’est en ConSequence de ces ordres et de l’agrement de monsieur Le Gouverneur que le S Guij a été charge de se procurer les approvisonnements utiles a ces deux objets mais pour donner a messieurs de la regence úne prueve de sa reconnoissance Sur la protection illimitée qu’il savoient donnée a Ses Operations, Le commissaire a Cherche le moijens de laisser á cette Colonie Ses ressources en differents genres, par exemple il en avoit un du prix excessif ou le vin aller monter S’ il se fut procurer Ses besoirs dans ces genre le Sur haussement que la plu part des habitants eussent Supporté sans participer au benefice del exportation determiné le Commissaire a Seprocurer tout celui qu’il a pu achetter des vaisseaux francois qui ont relache au Cap Son attention S’est encore portée Sur tous les objets de premiere necessité comme Viande Salée Beurre Praisse &’
‘Reste le buscuit et la farine qu’il faut necessairement tirer du Cap, et que les Boulangers Seuls ont droit de fabriquer.’
‘Vous Savés les difficultés qu á essúije dans les mois de maij Juin et Juillet dernier, la flotte de m: de Peijnier faute de Biscuit et de farine qui n ‘avoient pu etre fabriques a tems. ces difficultes viennent encore de se faire sentir pendant l’armément de vos quatre vaisseaux des Etats.’
‘Il est de notoriété que Si ces difficultés ont pu provenir de La Lenteur des mouture de grains on de ce que les farines en provenant ne Sont arrivés ni a tems ni en quantité proportioneé aux demandes elles ont en grande partie leux cause, dans les divertissement tant de grain que de farine et Biscuit favorises par la facilite d’ en sous-tirer des parties considerables pour fournir aux Vaisseaux Etrangers, ce qui donne par la ouvertúre un genre de monopoli qu’il est important a la colonie d’ empecher.’
‘Le consideré Messieurs, il vous plaise pour consolider et rendre a Jamais memorables les Services que les Troupes et les Vaisseaux de Sa majeste ont recu de la part de la regende et mettre L’escadre de Monsieúr de Suffrin a L’abrij de la Concurrence et du besoin, ordonner, qu’il ne Sortira plus de cette Colonie de Biscuit et de farine que pour vos v:aus et les notres, et que l ‘Escadre Anglaise ne pourra tirer d’autres Secours que ceux necessaires a ses malades.’
’/:onderstond:/’
‘Au Cap de Bonne Esperance Le 9 December 1783 /:was geteekend:/ Percheron.’
Waarop is verstaan, dat op het daarbij gedaane versoek van gedagte Heer Percheron allesints reguard Sal werden genoomen en mitsdien aan hooggemelde Zijne majesteits Scheepen het nodige bij præferentie werden verstrekt, waarvan aan voormelden Heer Percheron bij Extract deeses sal werden kennisse gegeeven.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Sueur
C. 165, pp. 382-388.¶
Dingsdag den {17841216} 16 X:bre 1784
‘S voormiddags alle præsent.
Op het te kennen geeven bij den Heer Secunde Pieter Hacker, dat op het frans part: Schip L’ Esperance de la paix waarmeede ‘t detachement Luxemburgse Troupen alhier is overgekomen, Zig komen te bevinden diversse goederen dewelke voorgem: Troupes gediend hebbende, dus bij de franschen niet meer wierden benoodigt en daar en teegens voor meerm: Troupes op derselver voorhanden Zijnde rheise naar Ceilon Zoude te Stade komen, is verstaan Zijn E: te qualificeeren, om Voorm: goederen na te Zien en het geene daar van ten behoeve van meerm: Troupes werd gerequireerd teegens billijke Prijzen van de Franssen Over te neemen.
Voorts wierd door den onlangs uijt neederland hier gearriveerd den Capitain militair Buissini gepræsenteerd het volgend Request
Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim Van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur Van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’
‘Den onderget: Capitain Militair Wilhelm Buissini door de Heeren Majores in’t patria tot die qualiteit aangesteld met een Tractement van ƒ80: ter maand om als Sodanig onder het bataillon alhier dienst te doen, neemd in allen Eerbied de vryheid Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: te versoeken aan hem gelijkvormig met de andere Militaire Capitains bij de voorsz: Bataillon meede toe te leggen de gagie van Een Hondert Guldens ‘S maands met de daar toe gehoorende Emolumenten.’
‘dan bij aldien Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: Swaarigheid mogte vinden aan den Supp:lt direct de versogte Vermeerdering Zijner gagie, t’accordeeren, So versoekt hij als dan needrigst dat het Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: moge behaagen dit Sijn Supp:lts Request in Copia aan welopgem: Heeren Majores te Suppediteeren en des Supp:lts versoek met gunstig voorschrijvens Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: t’ appuijeeren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend :/ W: Buissine’
Waarop is verstaan dat hetselve onder ‘S Comp: Papiere aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren Zal overgeSonden, en met een favorabel voorschrijvens deesen Regeering werden geappuijeerd.
Vermits het Soo wel voor de belangen der E: Comp: als tot Welsijn deeser Colonie Selve van d’ uijtterste aangeleegendheid is, dat men in’t Zeekere moge weeten de quantiteit van Tarwe die de Landbouwers na aftrek van het geen Zij tot hun brood en Zaad Zelve nodig hebben, Zo aan d’ E: Comp:ie als ter Consumptie der Inwoonderen te missen hebben, en Sullen kunnen Leeveren ten einde met gerustheid sal kunnen werden gecalculeerd, of men bij de teegenswoordige Ongewoone groote Consumptie van Soo een Considerabel aantal Troupes, mitsg:s Sterk bemande Fransse en Engelsse konings Scheepen niet alleen genoeg Sal kunnen rondschieten maar ook daar en boven in Staat werden na Batavia alwaar men al Zeedert eenigen tijd gebrek aan’t voorsz: graan heeft geleeden, en ook naar Ceilon eenige Tarw Zonder onse eijgene Inwoonderen eenig nood lijdend gebrek te veroorsaaken te kunnen afsenden. So is verstaan alle ende een ijgelijk der Coornbouwende Landlieden bij publicatie en affixie van Billietten op’t nadrukkelijkst t’ ordonneeren om ten Spoedigsten en wel bepaaldelijk van den 1:n tot den 15: der aanstaande maand Jann: ten negotie Comptoire te komen opgeeven de quantiteid van’t Coorn, dat Zij Zullen kunnen missen en Leeveren gelijk meede dat alsulke Landbouwers die gewoon geweest Zijnde eenige Tarw aan d’ E: Comp: te Leeveren, egter tans niets te missen hebbende gehouden Zullen Zijn, Sulx insgelijx ten voorsz: negotie Comptoire te doen aanteekenen.
Welke opgaven door een ijgelijk allesints ter goeder Trouwe en Sodanig, dat daarop volkoomen Staat sal kunnen werden gemaakt, Zal moeten geschieden, ten einde een ijder des gerequireerd werdende Zijne opgave met Solemneele Eede Sal kunnen bevestigen Terwijl omtrend de geene die bevonden Zal werden Sig aan eenige agterhoudentheid te hebben Schuldig gemaakt op geenerlije wijse eenige de minste Conniventie plaats gegeeven, waarteegens de Sodanige als fraudateurs en meineedigen ter Stengsten in regten sal werden geprocedeert.
Sullende dienvolgens de Landbouwers die geen Tarw hebben laaten aanteekenen of hebben doen aanteekenen niets te missen te hebben en nogthans eenige Tarw opbrengende verdagt moeten Zijn, dat deselve Tarw aangehouden en ten behoeve der E: Comp: Sal werden geconfisceerd.
Sijnde wijders onderstuurman van het ter Rheede Leggend hoekerschip Catwijk aan Rhijn Justinus Philippus Man op desselfs hierom bij Request gedaan versoek met afgeschreeven gagie uijt den dienst der E: Compagnie ontslagen en aan hem Permissie verleend, met een der aanweesende Pruijssische partculiere Scheepen naar Europa te vertrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] R: J: Gordon
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Sueur
C. 165, pp. 389-392.¶
Vrydag den {17831226} 26 Decbr: 1783
alle præsent behalven den heer Collonel Robbert Jacob Gordon.
Bij de heeren Leeden des Raads in omvrage Zijn gebragt, het onderstaande Request van den gesaghebber op het aanweesend Pruijssisch particulier Schip Maagdenburg Jan Nieuwenhuijsen
Aan den wel Edelen Gestr: heer M:r Joachim Van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Den gesaghebber op het hier ter rheede leggend pruijssisch retourschip Maagdenburg Jan Nieuwenhuijsen neemd in allen Eerbied de vrijheid Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: versoeken dat nadien van het geringe aantal Manschappen op des Supp:lt voorsz: Bodem dienst doende op de herwaards rheijse vier mattroosen Zijn koomen t’ overlijden, en dierhalven hoogst noodsakelijk Sijnde, dat het getal der Coppen voor de verdere rheijse van hier naar neederland werde geSuppleerd, het oversulx van Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: welbehaagen mooge Sijn, den Supp:lt met de vier benodigde mattroosen t’ adsisteeren, te meer daar het opgedagte Scheepje Maagdenburg voor reecq: der neederlandsche Oost Indische Maatschappij is vaarende en de daarop bescheijdene manschappen in Soldij van deselve Compagnie Sijn Staande om welke reedenen den Supp:lt needrigst voordraagt, dat op dien bodem mogen werden geplaatst de volgende Vier Mattroosen alhier in dienst van d’ E: Compagnie bescheijden, namentlijk’
‘Jochem Lonquest van Lubek’
‘Jan Lux d:o Melinge’
‘George Schik d:o Langenston’
‘Jan Meles d:o Antwerpen’
‘Ende Sulx met behoud hunner gagie en genot van Præmie voor de t’huijs reijse.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Jan Nuijhuijsen.’
Is daarop verstaan gedagte geSaghebber met de aan desselfs Equipagie ontbreekende mattroosen t’ adsisteeren, waartoe de bij hetselve request voorgedragene persoonen, als sodanig op het ged: Schip Maagdenburg sullen werden geplaatst om met ‘t selve behouden gagie en præmie naar Neederland te vertrecken.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:
[Signed:] J: V: Plettenberg
[Signed:] P: Hacker
[Signed:] O M Bergh R:t en Secret:s
[Signed:] A: V: Schoor
[Signed:] J: J: Le Sueur