C166 v1.20

C. 166, pp. 2-51.

Marginalias d’ A:o 1784.

C. 166, pp. 52-57.

Dingsdag den {17840106} 6 Jann: 1784

‘S Voormiddags alle Præsent

Ingevolge het geresolveerde, onder den 30 Sept: des voorleeden Jaars, uijt de Lading van het Particulier Schip les Deux Soeurs , ten behoeven van ‘S Lands Esquadre, de quantiteit van Circa 76 Vaten gezouten vleesch geligt, en het restant van hetszelve vleesch naderhand ten dienste zo van den Hoeker Catwijk aan Rhijn als ‘S Comp:s retourscheepen die des benodigt waren, verstrekt geworden zijnde, is dierhalven Verstaan de geheele quantiteit van het meerm: vleesch in 125 Vaten hebbende beslaan, na dat deselve bij de Negotie boeken deeses Gouvernements Zullen weesen ingenomen weederom bij deselve boeken te doen afschrijven.

Vervolgens nagezien weesende het onderstaande Rapport der vervaardigde Papiere Munten in de gepasseerde Maand December

Aan den wel Edelen Gestr: heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: Politicque Raad

‘Wel Edele Gestr: Heer en E Agtb: Heeren!’

‘Uwe Wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de ondergeteekendens hebbende gelieven op te dragen, het doen drukken en Slaan der Pergamenten en Papiere Munten die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden g’introduceerd, mitsg: om die vervaardigde Munt vervolgens te teekenen, Zo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueerd, en het bedragen van Een en Veertig Duijzend Seeven Hondert Twintig Rd:s aan Papiere Munten gedrukt ende geslagen, ende Sulks in de volgende quantiteit en differente waarde, als.’

‘

600	p:s van 20 Rd:s ieder	Rd:s	12000:-
1230	d:o d:o 10 d:o d:o	d:o	12300:-
600	d:o d:o 6 d:o d:o	d:o	3600:-
400	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	2000:-
400	d:o d:o 4 d:o d:o	d:o	1600:-
700	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	2100:-
600	d:o d:o 2 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie laatste Ondergeteekendens geteekend als
2025	p:s Van 1: Rd:s ieder	d:o	2025:-
3614	p:s van 3/4 rd:s ieder	d:o	2710:24
2410	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	1205:-
2412	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	603:-
3012	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	376:24
	Somma	Rd:s	41720:-

‘

600	p:s van 20 Rd:s ieder	Rd:s	12000:-
1230	d:o d:o 10 d:o d:o	d:o	12300:-
600	d:o d:o 6 d:o d:o	d:o	3600:-
400	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	2000:-
400	d:o d:o 4 d:o d:o	d:o	1600:-
700	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	2100:-
600	d:o d:o 2 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie laatste Ondergeteekendens geteekend als
2025	p:s Van 1: Rd:s ieder	d:o	2025:-
3614	p:s van 3/4 rd:s ieder	d:o	2710:24
2410	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	1205:-
2412	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	603:-
3012	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	376:24
	Somma	Rd:s	41720:-

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de Goede Hoop Ult:o Xbre 1783 /:was geteekend:/ J: J: Le Suëur, G: H: Cruijwagen, O: G: de Wet, W: F: v: Reede van Oudshoorn, P: D: Boonacker.’

So is verstaan, het bedragen derselve ter Somma van Rd:s 41720: bij de Negotie Boeken te doen inneemen en tot de dagelijxe Uijtgave aan den Cassier ter Verantwoordinge af te geeven.

En is voorts aan den burger Stephanus Petrus Jordaan, op desselfs hierom bij Request gedaan versoek in Eijgendom gegeeven een Stuk Erfs gelegen aan de Paarl Diamant onder ‘t District van Drakensteijn ter grote van Vier en Zeeventig quadraat Roeden.

Gelijk meede aan den Landbouwer Jacobus Retief, daarom insgelijks in Scriptis versoek komende te doen, voor den tijd van Vijfthien Jaaren in Erfpagt is verleend, een Stuk Lands annex sijne Plaats Soetendaal genaamd, en mede in’t District van Drakenstein ter grote van Twee morgen en Een hondert Vijf en Veertig quadraat roeden, mits voor hetzelve Jaarlijx 48 Stuijvers in ‘S Comp:s Cassa betalende.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorschreeven

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 58-61.

Dingsdag den {17840113} 13 Jann: 1784

‘S voormiddags alle Præsent

Vermits van d’ aanweesende Particuliere Scheepen l’ Harmonie , les Deux Soeurs en l Esperance de la Païx die door de Heeren Meesteren Zo met Troupes als goederen en Provisiën voor dit Gouvernement Zijn uijtgezonden, en nu weederom met de hier aan handen Zijnde Indiasse goederen naar’t Vaderland Staan te Vertrekken, het eerstgem: op off teegens den 25 deeser Sal kunnen werden afgevaardigd; Zo is verstaan dien Bodem aan de Camer Rotterdam te Consigneeren, mitsg: de Twee andere Zo dra gereed Zullen Zijn te laten volgen, en van deselve les Deux Soeurs aan de Præsidiale Camer Zeeland en L’ Esperance de la Paix aan die van Amsterdam t’ addresseeren.

Den Ondercoopman Philip Rijnier Boon die van ‘t Schip Brederode mits Indispositie alhier is verbleeven, thans versoek komende te doen, vermits volkomen hersteld, en dus in Staat is de Rhijse na Batavia voort te Zetten met het Schip de Draak na derwaards te mogen vertrekken; is sulx aan hem geaccordeert.

En zijn wijder d’ ondergenoemde Twee Personen op hunl: des weegens bij Request gedaan versoek uijt den dienst der E: Compagnie ontslagen en aan deselve permissie verleend omme met afgesz: gagie en mede neeming hunner gepermitteerde kisten p:r het ter Rheede leggend kijzerlijk Particulier Schip les Deux Soeurs naar Europa te vertrecken namentlijk Gillis van Laarbeek geweesen Derdewaak op het retourschip de Dankbaarheid en Willem Bax, die als Bottelier is beschijden geweest op het Freguat Schip de Herstelder .

Terwijl meede aan den Perzoon van Jacques Louis Gabriël de Garand de Choiseul van Rumillij die als Constapelsmaat met het hier vorengemeld Schip de Draak is uijtgevaaren, op desselfs versoek sijne demissie uijt den dienst der E: Compagnie en Permissie is verleend om met een der aanweesende Fransse Scheepen van hier naar Mauritius te vertrekken.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 62-67.

Woensdag den {17840121} 21 Jann: 1784

‘S voormiddags alle Præsent

Door den heer Gouverneur ter Tafel gebragt zijnde d’ onderstaande Twee Brieven op eergisteren bij sijn Edele van den Heer Engels Commandeur King ontfangen, mitsgaders aan hem Heere Gouverneur en deesen Rade gerigt.

‘Cape of Good hope the 19 th Jann:ij 1784.’

To the Honourable Joachem of Plettenberg, Governour and Director, and Council of the Cape of Good Hope

‘Gentelemen’

‘The Exeter a Ship of His Majesty’s Squadron under mij Command having been on examination, found unfit to proceed on the Voyage to England , I intend to have her put up for sale at a Public Auction and therefore Request you will be pleased to give your Permission accordinglij; that I may give Public Notice of the Time when and the conditions on which she will be sold; and I also desire permission that some old Stores and Provisions maij be sold at the same Time.’

‘I have the honour to be, Gentlemen, your most Obedient humble Servant /:geteekend:/ R: King’

‘Cape of Good hope the 19 Jann:ij 1784’

To The honourable Joachim Baron of Plettenberg, Governour and Director, and Council of the Cape of Good Hope

‘Gentlemen’

‘The Ships of His Majesty’s Squadron under mij Command, having sustined Considerable damage in a hard Gale of wind, and several Articles of Provisions having been entirely spoiled,particularlij Bread, I am to request you will be pleased to permit the quantity of the different Species of Provisions undermentioned, to be sent onboard the Ships, because they are in absolute want of them, and it will be impossible for me to prosecute mij Voyage to England without Such Supply. The Ships being now in great forwardness in other Respects, I persuade my selfs you will give immediate Directions for their being Supplied, otherwise the Squadron must be detained here at a great Expence, for the Chance of some British Ships arriving from India with Bread.’

‘I have the honour to be, Gentlemen, your most Obedient humble Servant /:geteekend:/ R: King’

‘

Bread	Four hundert and Sixty thousand Pounds
Wine	Thirtij two thousand Gallons
Flour	One hundred thousand Pounds
Raisins	Fifteen thousand Pounds
Pease	Seven hundred Bushels
Sugar	Ten thousand Pounds
Vinegar	Two thousand five hundred Gallons

‘

Bread	Four hundert and Sixty thousand Pounds
Wine	Thirtij two thousand Gallons
Flour	One hundred thousand Pounds
Raisins	Fifteen thousand Pounds
Pease	Seven hundred Bushels
Sugar	Ten thousand Pounds
Vinegar	Two thousand five hundred Gallons

‘or such quantity of the different Species of Provisions, as can be most conweniently Spared.’

Zoo is naar dat over den inhoud van voorsz: Brieven was gebesoigneerd, verstaan aan gem: heer King t’ accordeeren, om het onder desselfs Esquader gehorend Schip The Exeter alhier bij Publicque Vendutie te doen verkopen, op sodanige tijd en wijze, als Sulx bij sijn Edele het Convenabelst sal werden geoordeelt, gelijk meede om zig ten behoeven van het Esquader van 80 a 100 Leggers Wijn, mitsg: de opgegeevene quantiteit Zuijker, Rosijnen en Azijn te mogen voorsien; dan ten opzigte der mede versogte quantiteit hard brood, Meel en Erwten, overwogen Zijnde dat mits de grote Schaarsheid van ‘t Coorn, d’ Ingezeetenen zelve tegenswoordig het in hare huishouding benodigde brood, niet ten genoegen kunnen bekomen, heeft dierhalven omtrend voorsz: drie Articulen voor als nog niet kunnen werden gedisponeerd, waarvan aan gem: heer Commandeur King p:r Missive kennisse sal werden gegeeven.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur

C. 166, pp. 68-75.

Donderdag den {17840122} 22 Jann: 1784

‘S Voormiddags alle Present

Geliefde den Heere Gouverneur te kennen te geeven dat, daar de Capitulatie dewelke in dato 30 Maij 1781 ingevolge het geEerd aanschrijvens van haar Wel Edele Groot Agtb: de Heeren Gecommitteerde Bewindhebberen en Verdere Gevolmagtigdens der E: Comp: Sub 17 Februarij bevorens aan sijn Edele en den Heer Secunde Pieter Hacker gerigt, tusschen hem Heere Gouverneur en ged: Heer Secunde ter eenre en den Heer Intendant Chevreaux als hiertoe door sijn aller Christelijkste Majesteits Minister de Marine de Heer Marquis de Castries Speciaal gemagtigd, ter andere zijde, was opgerigt, uijtdrukkelijk dicteerd, dat wanneer de Troupes die door hooggem: zijne Majesteit waren bestemd, en vervolgens ook effectivelijk herwaards zijn gezonden, om deese Colonie tegens de Vijandelijke onderneemingen der Engelssen te beschermen, alhier niet meer zoude weesen benodigd, deselve als dan met de eerste geleegendheid zouden moeten werden gezonden naar het Eijland Mauritius met Fransse Scheepen, en bij ontstentenisse van dien met die der E Comp:ie en het geval nu daar was, dat de Vredens Præliminairen tusschen alle de Resp:e in oorlog geweest zijnde Mogendheeden, en dus ook die tusschen onze Republicq en de Croon van Engeland bereids geteekend, mitsg:s geratificeerd zijnde een langer Verblijff van voorsz: Troupes alhier niet meer nodig quam te zijn, en dat of wel ‘er zig thans geen Fransse Scheepen ter Rheede bevonden, om deselve naar Mauritius over te voeren, men egter daar toe een zeer goede geleegendheid aan handen had, om sulx op een Convenable wijze met ‘S Comp: Scheepen te kunnen doen, gemerkt behalven de Ceilonse Retourscheepen Amsterdam en ‘t Huijs te Spijk , als van derselver ingehad hebbende Lading en ten eenemaale ontlost Zijnde, daartoe mede zeer gevoeglijk d’ uijtkomende Scheepen Zeeduijn en Blijenburg zouden kunnen werden geEmploijeerd; Vervolgende welgem: Heer Gouverneur Verders met aan de Resp: Leeden des Raads derselver Sentimenten in deesen af te Vragen, waarop door deselve eenpariglijk Verclaard Zijnde, van het zelfde begrip te zijn, dat een langer aanhouding van bovengem: Fransche Troupes niet noodzakelijk quam te zijn, en derselver vertrek naar Mauritius hoe eerder hoe beter behoorde Plaats te hebben, te meer daar men door de Schaarsheid van genoegzaam alle Leevensmiddelen, bereids in grote Verleegendheid verseerde, hoedanig het met het onderhouden dier Troupes te Zullen kunnen gaande houden; betuijgde sijn Edele wijders den Heer Brigadier Conway het vertrek der meerm: Troupes voor te Slaan, en t’ offereeren deselve met ‘S Comp:s Scheepen naar Mauritius te doen overvoeren, en in gevalle Sulx bij sijn Edele sal werden geaccepteerd, als dan dien aangaande, met deesen Rade behoorlijk nader besluijt te neemen.

Vervolgens is geleesen zeeker klagtschrift door den Capitain Moreau voerende het ter Rheede leggend Russisch Particulier Schip le S:t Jean Baptist aan deesen Rade gepræsenteerd, en luijdende als volgt.

A Messieurs du Conseil Superieur du Cap de bonne Esperance

‘Messieúrs’

‘J’ai relaché en cette Baije avec le Navire Russe le S:t Jean Baptiste pour Cause de Voye d’Eau dans l’Espoir a’y trouver Les Secours necessaires pour y Carener mon Vaisseau; J’y au fait les Reparations que les Circonstances mont permis, Et a l’Instant de mon depart, Messieurs les Anglois ont enlevé mon Eqúipage, et non contents de retenir les Sujets de Sa Majesté L’Imperatrice de toutes les Russies a Bord de leurs Vaisseaux Ils Sont Venus a mon Bord pour enlever les Effets de mes Matelots Deserteurs avec ménace Sur le Rétus que l’on a fait d eles leur livrer de revenir les prendre de Force. Je Suis icy Messieurs Sur la Foy des traités entre toute S les Nations et sous la Protection du Pavillon Hollandois En consequence’

‘Je la reclame et rend la Régence responsable de toutes les Insúltes qui Seront faittes au Pavillon de sa Majesté l’Imperatrice de toutes les Russies au quel Cas J’ abandonne le Vaisseau et Sa Cargúaison au Conseil Superieur qui répresente icy la Régence’

‘Au Cap de Bonne Esperance Le Vingt un Janvier 1784.’

’/:signé:/ Moreau’

Waarop is verstaan van de daarbij gedane hevige Doleantie aan den Heer Engels Commandeur King onder toezending van Copie van het voorschreve klagtschrift des Russische Capitains p:r Missive kennisse te geeven, met bijvoegeing dat men zoude verwagten dat door sijn Edele wel de verEijschte ordres zoude werden gesteld, dat ‘er door de Scheepen van desselfs Esquader aan die van ander Mogendheeden hier ter Rheede op geenerlij wijze eenige InSultes werde aangedaan.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 76-103.

Dingsdag den {17840127} 27 Jann: 1784

‘S Voormiddags alle Præsent

Heeft den Heere Gouverneur heeden weederom ter Vergadering overgelegd eene Missive Sub 24:n deeser door den Heer Engels Commandeur King aan zijn Edele en deesen Rade gerigt, behelzende desselfs nadere instantiën om met de bereids verzogte quantiteit Brood en Meel ten behoeve van desselfs onderhebbend Esquader te mogen werden gerieft, welke Missive was van inhoud als volgd

Cape of Good hope the 23 Jann:ij 1784

To the honourable Joachim Baron of Plettenberg Gouvernour and Director, and Council of the Cape of good hope

‘Gentlemen’

‘In the letter I had the honour to address you on the 19:th instant I acquainted you that His Majaesty’s Ships under my Command had sustined considerable damage in a Gale of wind, that different species of Provisions /Bread in particular/ had been spoiled, and I requested you would geve permission that his Majestij’s Squadron might be Supplied with those Articles without which it would be inpossible for me to proceed on my voyage to England . Bij the answer you have favoured me with, I understand, you give Permission for a supplij of Wine, Raisins and Vinegar, but decline granting Bread and Flour which are the Species of Provisions So much wanted, that six ships of my squadron which will be ready to sail from this Port about the 15:th of next Month must be detained until they reserve their proportion of those Articles.’

‘The Time these Ships and the maining part of the Squadron must contenue here depend entirely on the pleasure of you Gentlemen the Governour and Council of the Cape of Good Hope, because until permission is granted for the supplij of Bread and Flour requested, the Ships Cannot move’

‘I will make no observations now, on the astonishment it must occasion in England if I should be obliged, hereafter, to represent officially, that te greater part of the Squadron otherwise readij to proceed, was detained in the Port of a State at Peace and in friend-Ship with great Britain by want of Bread and Flour for Sea Store at a time when there is no apparent Scarsity of grain.’

‘I must therefore in ordre to exculpate mijself from the Imputation of unnecessary delaij at this port, and to Justify my conduct to my Sovereingn, Repeat my Requisitions once more, which I desire I may be under stood to do in the most urgent and pressing manner possible, and from absolute necessity that the quantity of Bread and Flour, I have desire permission to export to the king’s Ships and which I can purchase, may no longer be withheld from me, as I Cannot proceed to England until the Demand I have made is Complied which’

‘The Natural Friendship which again happily subsists between the king of great Britain and the States of the united Provinces gave me Reason to espect I should meet with no difficulty in obtaining a Supply of such essential Articles of Provisions for the Support of His Majesty’s Subjects returning to His Dominions’

‘I have the honour to be Gentlement Your most obedient humble Servant /:geteek:/ R: King’

En is na dat ten dien belang Rijpelijk was gedelibereerd verstaan gem: Heer Commandeur King te rescribeeren, dat zoo dra maar met eenige mogelijkheid zal kunnen werden geweeten, of en in hoe verre Sulx Sal kunnen geschieden, zonder onze Ingezetenen in d’ ongeleegendheid te stellen om naderhand zelve gebrek te lijden, men niet sal afzijn om zoo veel immers mogelijk sal weesen hem Heer King inde voorsz: behoeftens voor desselfs Equader te gemoed te gaan en daarvan ook zo Spoedig mogelijk aan Sijn Edele kennisse te geeven; met bijvoeging wijders, dat men hem Heer Commandeur inmiddels wel konde Verseekeren dat den ougst van het Coorn op lang na Zo Favorabel niet was uijtgevallen als misschien eenige belang hebbende Persoonen Sijn E: wel zouden hebben doen geloven.

Waarna door welgemelde Heere Gouverneur meede wierd overgelegd een Tweede Missive, door gedagte Heer King nopens de Doleantiën van den Capitain Maureau voerende het Russisch Particulier Schip le S:t Jean Baptiste insgelijx op voorschreeven 24 deeser aan Sijn Edele en deesen Rade geschreeven dus luijdende.

Cape of good hope the 24 Jann:ij 1784

Tho The honourable Joachim Baron of Plettenberg Gouvernor and Director and Council of the Cape of good Hope

‘Gentlemen’

‘In return to your Letter enclosing a Complaint made by the Master of the Russiais Ship S:t John Baptiste I have enclosed for your information the representation of the Super Cargo of the said Ship to me, which induced me to receve under my protection the subjects of the Empress of all the Russias His Majesty’s Ally as it appeared theij had been most injurieusly and Cruelly Treated and were onshore without means of subsistance. They were neither taken out of the Ships nor enticed to enter en board His Majestij’s Ship; theij asked for relief and it was mij duty to give it them after they had been received onboard one of the Ships of my Squadron their Cloaths were Sent for, which the Master of the Ship injustly refused to deliver, and as the Claoths are Still in his Possession it is a proof no Force could have been used’

‘My Conduct in many instances since my arrival in this Port, must convince all impartial Persons that I have been Scrupulously exact in conforming to the Neutrality of the Port, and not meaning to deviate from it, I Shall not detain anij of the Crew belonging to the S:t John Baptist who may be disposed to return onboard the Said Ship but it must not be expected that I will compel Subjects of His Majesty’s Allies in distress and abandoned bij the Master of the Ship in which they had served, to leave the Asijlum theij sought in His Majesty’s Ship provided no Complaint appears of their having Transgressed against the laws and Customs of the State or Nation in whose Port they reside.’

‘I have the honour to be Gentlemen Your most Obedient and most humble Servant /:geteek:/ R: King’

Welke Missive neevens het daarin vermelde Schriftelijk Versoek en voorstel door den Super Carga van gementioneerden Bodem aan de Heer King gedaan, geleesen weesende is verstaan, het door Sijn Ed: gedane berigt nopens d’ ongefundeerde klagten van voorm: Russische Capitain, te houden voor bedeeld, en meerm: Missive met dies bijlagen ter Secretarije te doen Seponeeren, om ingevalle de Heeren meesteren weegens deeze Zaak Zouden mogen werden geincommodeerd, als dan altoos de VerEijschte Elucidatiën diesaaangaande aan haar wel Edele Hoog Agtb: te kunnen suppediteeren.

Waarnaar welgem: Heer Gouverneur Communiceerde, dat sijn Edele in Conformiteit van het op den 22:e deeser genomen besluijt den Heer Brigadier Conwaij nopens het vertrek der Troupes onder desselfs bevel Staande onderhouden, en daarbij geoffereerd hebbende tot derselver transport de nodige Scheepen der E Comp:ie te zullen bezorgen, gemelde Heer Conway hierop had Verclaard dat sijn Edele hier over met den Commissaris Percheron had gesproken, en zij beide van gevoelen waren, dat nadien een langer verblijf der Troupes alhier, niet meer noodzakelijk quam te zijn, derselver Vertrek hoe eerder hoe beeter behoorde plaats te hebben, en dat gem: Heer Percheron wijders op zig had genomen, dieswegens met hem heere Gouverneur de nodige arrangementen te maken, en op te geeven de benodigtheeden waar van meerm: Troupes op de rhijze zouden dienen te werden Voorsien, gelijk ‘t een en ander quam te blijken uijt d’ onderstaande bij Sijn Edele van ged:d Heer Conway ontfangene Missive.

‘Au Cap de bonne Esperance le 25 Janv: 1784’

‘Monsieur Baron’

‘J’ai Commúniqué la Lettre que vous mavez fait l’honneur de m’écrire hier, a Mons Percheron agent du Roi chargé de Suivre l’execution du traite convenu entre vous et M: Chevreau’

‘Il pense ainsi que moi qu on ne Scauroit dé Sormais S’ occuper trop tôt de l’ Embarquement des Troupes Francoises dont le Sejour au Cap est inutile a la ConServation de cette Colonie’

‘M:r Percheron S’est Chargé de Vous remettre un itat des rations ustenciles et de prendre avec vous tous les arrangements Concernants l’Emplacement et la Subsistance des Troupes’

‘Je Suis avec Respect Monsieur le Baron Votre tres humbles & tres obeissant Serviteur /:Signé:/ Conwaij’

Weshalven dan eenpariglijk is besloten hiertoe ten eersten allezints de nodige preparatiën te doen maken, en zonder tijd Versuijm te laten in Staat stellen de Scheepen dewelke tot het transport der voorsz: Troupes werden gerequireerd, en waartoe is Verstaan t’ Emploijëren de Retourscheepen Amsterdam en ‘t Huijs te Spijk , nevens d’ uijtkomende Bodems Zeeduijn en Bleijenburg dewelke de daarop geplaatste Troupes te Mauritius ontscheept hebbende de Twee eerste weederom herwaards Zullen moeten te rug keeren, dog Zeeduijn en Bleijenburg vandaar naar Batavia voort steevenen Terwijl de op laatstgem: Twee kielen beschijdene Militairen en de Zeevarenden die ‘er meerder op sijn, dan tot d’ Equipagie werd benodigd van deselve geligt en op d’ andere naar Batavia te vertrekken Staande Schepen Zullen werden geplaatst.

Vervolgens zijn geresumeerd de Reecq: der Arme penn: van de hier te lande zijnde Vijff Gereformeerde Kerken luijdende als volgd.

‘

'T generaale Montant des Capitaals deeser Caabse Diaconij Armen bestaande in 't volgende
A:o 1783, op Primo Januarij was 't Capitaal		ƒ236139:10:-
Waarvan afgetrocken word de Volgende te Voorenstaande Reecq:n en Crediteuren, als
de Bibliotheecq	ƒ2761:10:-
diversse Pupillen &:	d:o 8671:05:-	11432: 15:-
blijft oversulx voor't weesentlijke Capitaal		ƒ224706:15:-
In dit Jaar bijgekomen
Aan Grafsteden	ƒ1935:17:-
d:o Armbossen	d:o 1009:03:-
d:o Aalmoesen	d:o 7170:-:-
d:o Interessen	d:o10621:15:-
d:o Verhuurde Gestoeltens	d:o 568:16:-
d:o Winst en Verlies	d:o 143:02:-
d:o Vonnissen	d:o 180:-:-
d:o Testamentaire & Liberale Giften	d:o 960:-:-	22588:13:-
			ƒ247295:08:-
Gaat af
Aan Onkosten der Armen	ƒ11402:08:-
d:o Onkosten der Kerk	d:o1958:08:-	13360:16:-
Blijft onder Ult:o December 1783		ƒ233934:12:-
Bestaande in de Volgende Partijen
Aan Cassa over Restant	ƒ13250:04:-
d:o Obligatiën & Custing brieven	d:o 176800:-:-
d:o Agterstallige Interessen	d:o 9321:13:-	ƒ199371:17:-
Waarvan detraheere, het geen d' ondervolgende van 't evenvoorgaande als Crediteuren zijn Compeeterende te wete
de Bibliotheecq	ƒ2905:10:-
Diversse Pupillen &:a weegens zo veel derselver Reekeningen Credit loopen	d:o 8671:05:-	ƒ11576:15:-
		Resteerd	ƒ187795:02:-
Aan Ornamenten van de Kerk	d:o 1099:10:-
d:o de Diacony van 't Land van Waveren	d:o 23440:-:-
d:o de Diaconij van Swartland	d:o 21600:-:-	ƒ46139:10:-
		Somma	ƒ233934:12:-

‘

'T generaale Montant des Capitaals deeser Caabse Diaconij Armen bestaande in 't volgende
A:o 1783, op Primo Januarij was 't Capitaal		ƒ236139:10:-
Waarvan afgetrocken word de Volgende te Voorenstaande Reecq:n en Crediteuren, als
de Bibliotheecq	ƒ2761:10:-
diversse Pupillen &:	d:o 8671:05:-	11432: 15:-
blijft oversulx voor't weesentlijke Capitaal		ƒ224706:15:-
In dit Jaar bijgekomen
Aan Grafsteden	ƒ1935:17:-
d:o Armbossen	d:o 1009:03:-
d:o Aalmoesen	d:o 7170:-:-
d:o Interessen	d:o10621:15:-
d:o Verhuurde Gestoeltens	d:o 568:16:-
d:o Winst en Verlies	d:o 143:02:-
d:o Vonnissen	d:o 180:-:-
d:o Testamentaire & Liberale Giften	d:o 960:-:-	22588:13:-
			ƒ247295:08:-
Gaat af
Aan Onkosten der Armen	ƒ11402:08:-
d:o Onkosten der Kerk	d:o1958:08:-	13360:16:-
Blijft onder Ult:o December 1783		ƒ233934:12:-
Bestaande in de Volgende Partijen
Aan Cassa over Restant	ƒ13250:04:-
d:o Obligatiën & Custing brieven	d:o 176800:-:-
d:o Agterstallige Interessen	d:o 9321:13:-	ƒ199371:17:-
Waarvan detraheere, het geen d' ondervolgende van 't evenvoorgaande als Crediteuren zijn Compeeterende te wete
de Bibliotheecq	ƒ2905:10:-
Diversse Pupillen &:a weegens zo veel derselver Reekeningen Credit loopen	d:o 8671:05:-	ƒ11576:15:-
		Resteerd	ƒ187795:02:-
Aan Ornamenten van de Kerk	d:o 1099:10:-
d:o de Diacony van 't Land van Waveren	d:o 23440:-:-
d:o de Diaconij van Swartland	d:o 21600:-:-	ƒ46139:10:-
		Somma	ƒ233934:12:-

’/:onderstond:/’

‘Aldus Gedaan en Getransporteert in Kerkenraade aan Cabo de Goede Hoop, ten overstaan van mij ondergeteek: als Commissaris Politicq den 26 Jann:ij 1784 /:was get:/ P: Hacker.’

‘

Cassa Reekening der Armen Gelde zo als bevonden is op Ult:o December 1783.
Debet
Aan den Oud Heemraad Mons: Jan de Villiers Jan Pietersz volgens Obligatie de dato 14 April 1782 a 5 pC:to	ƒ4500:
Het bovenstaande hier van afgetrokken	d:o 8352:09
Zo resteerd het Capitaal der Armen	ƒ3852:09
Credit
Bij 't Sluijten der vorige Jaars Reekening is 'er p: restant in Cassa gebleeven	ƒ910:06
Onder de Godsdienst in't Jaar 1783 gecollecteerd	d:o1024:01
nog wegens Interessen Giften en Kerke Geregtigheden &	d:o 5622:08
Somma	ƒ7556:15
Hiervan Uijtgegeeven aan Alimentatie en diversse benodigdheeden	d:o 2194:06
Zo dat 'er aan Contanten dit Jaar in Cassa blijft	ƒ5362:09
d' obligatiën bedragen	d:o 900:-
d' agterstallige Intressen	d:o 290:-
de Kerke Ornamenten	d:o 1800:-
Somma	ƒ8352:09
Waarvan afgetrokken de nevenstaande Somma van	d:o 4500:-
Zo Resteerd het Capitaal der Armen	ƒ3852:09

‘

Cassa Reekening der Armen Gelde zo als bevonden is op Ult:o December 1783.
Debet
Aan den Oud Heemraad Mons: Jan de Villiers Jan Pietersz volgens Obligatie de dato 14 April 1782 a 5 pC:to	ƒ4500:
Het bovenstaande hier van afgetrokken	d:o 8352:09
Zo resteerd het Capitaal der Armen	ƒ3852:09
Credit
Bij 't Sluijten der vorige Jaars Reekening is 'er p: restant in Cassa gebleeven	ƒ910:06
Onder de Godsdienst in't Jaar 1783 gecollecteerd	d:o1024:01
nog wegens Interessen Giften en Kerke Geregtigheden &	d:o 5622:08
Somma	ƒ7556:15
Hiervan Uijtgegeeven aan Alimentatie en diversse benodigdheeden	d:o 2194:06
Zo dat 'er aan Contanten dit Jaar in Cassa blijft	ƒ5362:09
d' obligatiën bedragen	d:o 900:-
d' agterstallige Intressen	d:o 290:-
de Kerke Ornamenten	d:o 1800:-
Somma	ƒ8352:09
Waarvan afgetrokken de nevenstaande Somma van	d:o 4500:-
Zo Resteerd het Capitaal der Armen	ƒ3852:09

’/:onderstond:/’

‘Aldus Gedaan en Nagezien in Kerke Vergadering aan Stellenbosch den 11 Januarij 1784. /:was geteekend:/ P:s Kuijs, J: de Villiers Jpz:, P: A: Mijburg, J:s Conterman, P: Roux, C: J: Ackerman, J: J: Cats’

‘

'T Generale Montant des Capitaals deeser Drakenstijnse Diaconij Armen bestaande in 't Volgende
A:o 1783 P:mo Jann:ij was het Capitaal		ƒ13804:04
In dit Jaar bijgekomen
Aan Aalmoesen en huure der Pastorij	ƒ977:02
d:o Verkogte Wijn	d:o 738:-
d:o Intressen	d:o 336:-
d:o Kerkhofs geregtigheid	d:o 112:08
d:o Armbossen	d:o 32:-
d:o Testamentaire en Libaale Giften	d:o 36:-
d:o huurbanken	d:o 138:-	ƒ2370:-
		16174:04
gaat af
Aan onkosten der Armen aan Drakenstein	d:o 688:-
d:o der Armen van Waveren	d:o 262:-
d:o der Kerk en desselfs gebouwen	d:o 920:13
d:o Ryloon wegens de Heeren Predikanten	d:o 534:-	d:o 2404:13
dus blijft onder ultimo December 1783 zo aan Scheepenekennissen obligatiën als Cont:en		d:o 13769:07

‘

'T Generale Montant des Capitaals deeser Drakenstijnse Diaconij Armen bestaande in 't Volgende
A:o 1783 P:mo Jann:ij was het Capitaal		ƒ13804:04
In dit Jaar bijgekomen
Aan Aalmoesen en huure der Pastorij	ƒ977:02
d:o Verkogte Wijn	d:o 738:-
d:o Intressen	d:o 336:-
d:o Kerkhofs geregtigheid	d:o 112:08
d:o Armbossen	d:o 32:-
d:o Testamentaire en Libaale Giften	d:o 36:-
d:o huurbanken	d:o 138:-	ƒ2370:-
		16174:04
gaat af
Aan onkosten der Armen aan Drakenstein	d:o 688:-
d:o der Armen van Waveren	d:o 262:-
d:o der Kerk en desselfs gebouwen	d:o 920:13
d:o Ryloon wegens de Heeren Predikanten	d:o 534:-	d:o 2404:13
dus blijft onder ultimo December 1783 zo aan Scheepenekennissen obligatiën als Cont:en		d:o 13769:07

’/:onderstond:/’

‘Aldus Gedaan en Nagezien in de Kerk-Vergadering aan Drakenstein de 12 Jann:ij 1784 /:was get:/ J: P: Roux, S: du Toit, D: v: d: Merwe, G: Joubert, S: W: V: D: Merwe, D:l Le Roex’

‘

Reekening Nopens den Staat der Armen Cassa In 't Zwartland gehouden Ult:o Xb:re A:o 1783.
1782 ult:o Xbr: was het restant der in Cassa gebleevene Contanten	1228:-
In dit Jaar bijgekomen aan Aalmoesen	961:02
Kerkegeregtigheeden, en Vrijwillige giften	157:08	ƒ2346:10
daarvan gaat af diversse onkosten tot het Repareren der Kerk, Predikants, Dominies, en Costers Woning, alles volgens overgeleeverde Reecq: mitsg:s eenige andere benodigdhedens		d:o 1116:15
dus blijft onder dato deeses p:r Restant		d:o 1229:11
daar en tegen is deese Diaconij aan die Van Cabo de Goede Hoop volgens diversse Schepenekennissen Debet	2700:-
Waarvan gesubstraheerd de bovengem:
nu p:r Restant blijvende Contante	1229:11
Zo dat deese Kerk nog Debet blijft		d:o 25770:05
Ofte aan Hollands Courant geld		d:o 20616:05

‘

Reekening Nopens den Staat der Armen Cassa In 't Zwartland gehouden Ult:o Xb:re A:o 1783.
1782 ult:o Xbr: was het restant der in Cassa gebleevene Contanten	1228:-
In dit Jaar bijgekomen aan Aalmoesen	961:02
Kerkegeregtigheeden, en Vrijwillige giften	157:08	ƒ2346:10
daarvan gaat af diversse onkosten tot het Repareren der Kerk, Predikants, Dominies, en Costers Woning, alles volgens overgeleeverde Reecq: mitsg:s eenige andere benodigdhedens		d:o 1116:15
dus blijft onder dato deeses p:r Restant		d:o 1229:11
daar en tegen is deese Diaconij aan die Van Cabo de Goede Hoop volgens diversse Schepenekennissen Debet	2700:-
Waarvan gesubstraheerd de bovengem:
nu p:r Restant blijvende Contante	1229:11
Zo dat deese Kerk nog Debet blijft		d:o 25770:05
Ofte aan Hollands Courant geld		d:o 20616:05

’/:onderstond:/’

‘Aldus Gedaan en Gesloten ter Kerken vergadering in ‘t Zwartland den Ultimo December 1783 /:was get:/ Hendrik van der Westhuijsen, P: V: D: Bijl, wegens ziekte absent Matthijs Michielse Basson, C: Lombard, Hend:k Nicolaas Kotze, E: Joh:s Loubser.’

‘

Reekening nopens den Staat der Armen Cassa In 't Land van Waveren onder Ult:o Xbr 1783.
A:o 1782 was 't restant der in Cassa gebleevene Cont:en	ƒ2674:-
In dit Jaar bijgekomen
Onder 't doen van den godsdienst gecollecteerd	d:o 1040:11
Over betaalde Kerkengeregtigheden mitsg:s Testamentaire Vermakingen en Liberale giften	d:o 250:-
Weegens huurbanken ingekomen	d:o 58:08
Van Swellendam ingekomen	d:o 89:11	ƒ4112:14
daarvan gaat af
Weegens diversse benodigdheden van kerk, en Predikants woninge mitsg:s andere Kerkelij [.....] gebouwen te Versien &:		d:o 1148:10
Blijvende dus onder dato deses p:r restant		ƒ2964:04
Daar en tegen is dese kerk Debet Aan de Diaconij van Cabo de Goede Hoop weegens diversse Schepene kennissen	ƒ29300:-
Waarvan detraheere de bovengem: nu p:r restant bijvende Contanten	2964:04
Sodat de Kerk thans aan die van Cabo de Goede Hoop nog ten agteren blijft		ƒ26335:12
ofte aan Hollands Courant geld		d:o 21068:12

‘

Reekening nopens den Staat der Armen Cassa In 't Land van Waveren onder Ult:o Xbr 1783.
A:o 1782 was 't restant der in Cassa gebleevene Cont:en	ƒ2674:-
In dit Jaar bijgekomen
Onder 't doen van den godsdienst gecollecteerd	d:o 1040:11
Over betaalde Kerkengeregtigheden mitsg:s Testamentaire Vermakingen en Liberale giften	d:o 250:-
Weegens huurbanken ingekomen	d:o 58:08
Van Swellendam ingekomen	d:o 89:11	ƒ4112:14
daarvan gaat af
Weegens diversse benodigdheden van kerk, en Predikants woninge mitsg:s andere Kerkelij [.....] gebouwen te Versien &:		d:o 1148:10
Blijvende dus onder dato deses p:r restant		ƒ2964:04
Daar en tegen is dese kerk Debet Aan de Diaconij van Cabo de Goede Hoop weegens diversse Schepene kennissen	ƒ29300:-
Waarvan detraheere de bovengem: nu p:r restant bijvende Contanten	2964:04
Sodat de Kerk thans aan die van Cabo de Goede Hoop nog ten agteren blijft		ƒ26335:12
ofte aan Hollands Courant geld		d:o 21068:12

’/:onderstond:/’

‘Aldus Gedaan en Nagezien ter Kerkenvergadering In ‘t Land van Waveren den 8 Januarij 1784 /:was geteek:/ J: A: Kuijs V: D: M: Jan Gijsbert Olivier, Hend:k Moller, D: du Toit, J: H: Theron de Jonge, S:k W:mse du Tooy, Charl Theron, dewelke volgens gewoonte in Copia naar ‘t Vaderland Zullen werden afgezonden.’

Gelijk meede is nagezien de Generale Staatreekening der Luthersche Kerk alhier van Primo January tot Ultimo December des Voorleeden Jaars 1783 neevens een Lijst der Persoonen die geduurende dat afgelopen Jaar tot Leedematen zijn aangenomen, als meede der gedoopte kinderen bij die kerke in die tijd welke Reekening en Lijsten insgelijks in Copia aan de Heeren Majores zullen werden gesuppediteerd: Terwijl voorts nog is verstaan van voormelde Lijsten der Leedematen en gedoopten een afschrift aan de gereformeerde Kerkenraad alhier te doen ter hand Stellen.

Hierna geleesen Zijnde het onderstaande Request door den Gezaghebber van het ter Rheede leggend KyZerlijk Particulier Schip de Twee Gezusters Andries Romberg gepresenteerd.

Aan den wel Edelen Gestr: heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India mitsg:s Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Politicquen Raad.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’

‘Vertoond met behoorlijk Respect Uwer Wel Edele Gestr: en E: Agtb: needrige Dienaar den Gezaghebber van het Keijzerlijk Particulier Schip de Twee GeZusters Andries Romberg, dat van het gering aantal Manschappen op des Supp:lts voorsz: Bodem bescheiden geweest, alhier verscheide Persoonen zijn komen t’ overlijden; En nadien het ten hoogsten noodzakelijk is, dat het getal der Coppen voor de Verdere Rhijze van hier naar Neederland zoo na mogelijk werde gesuppleerd zoo neemd hij de Vrijheid Uwe wel Edele Gestr: en E Agtb: Eerbiedigst te Versoeken van die goedheijd te willen zijn hem Supp:lt met de benodigde Mattroosen t’ adsisteeren, waar toe den Suppliant dan de volgende vijff alhier in ‘S Compagnies dienst beschijdene Persoonen voordraagd Naamentlijk’

‘Om met stilstand van gagie en zonder het genot der Præmie voor de t’huijs rhijze met zijn meerm: onderhebbenden Bodem naar Neederland over te vaaren’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:/:was get:/ A: Romberg’

Soo is verstaan de vijff Mattroosen in hetzelve Request vermeld met Namen

Met afgeschreeve gagie en buijten het genot eeniger Præmie voor de T’huijs Rhijze, met het opgemelde Schip de Twee GeZusters naar Neederland te laten Overvaaren.

Sijnde voorts aan den oud Lieutenant Militair Carel Fredrik Brink op desselfs hierom bij Request gedaan versoek permissie verleend, om neevens zijne vijff kinderen, met d’ Eerst voorkomende en hem best Convenieerende Scheeps geleegendheijd naar Europa te Vertrekken.

Den Baas op ‘S Compagnies Post de Groene Cloof Hans Schreuder op desselfs versoek mits Sijne toeneemende Jaaren en Lichaams Corruptiën met afgeschreeven gagie uijt den dienst der E Compagnie zijnde ontslagen, is voorts op het deswegens bij Request gedaan versoek door den gewesen Coster bij de Swartlandse kerk Jan Rust van Scherpenzeel, die in den Jare 1775 gratis uijt voorm: dienst der E: Comp:nie als Mattroos is gelargeerd geworden ten eijnde op versoek van Kerkenrade in ‘t Swartland gem: dienst als koster aldaar waar te nemen, dog waarvan thans is ontslagen geworden goed gevonden aan denselven Jan Rust als als nu de gerequireerde vrijbrieff als burger alhier te verleenen.

En is wijders in steede van den ontslagen Johan George Lochner wederom tot burger bode hier aan de Caab aangesteld den burger Jurriaan Prins.

Terwijl laatstelijk op versoek van den burger Christ:n Gunter aan denselven in Eijgendom is verleend een Stuk Land gel: onder ‘t district van Stellenbosch groot een Morgen mits voor hetzelve Jaarlijx Vier Schell: aan recognitie in ‘S Comp:s Cassa betalende.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur

C. 166, pp. 104-109.

Zaturdag den {17840131} 31 Jann: 1784

‘S Voormiddags alle Præsent uijtgenomen den heer Collonel Robbert Jacob Gordon

Met het op gisteren ter deeser Rheede g’arriveerd Retourschip Schoonderlo alhier aangebragt, en op heeden geleesen weesende het geagt Aanschrijvens van de Heeren der Hoge Indiasche Regeering de dato 28: Octob: des gepasseerden Jaars waar bij haar Hoog Edelens onder anderen hebben gelieven te melden, dat den Edelen Heer oud Eerste Raad en Directeur Generaal van Indiën Hendrik Breton, als Admiraal der Retour Vloot deses Jaars met het Schip ‘T Slot ter Hoge komende te Repatrieeren, teffens door welgem: Haar Hoog Edelens als Commissaris over dit Gouvernement was benoemd, met ordre dat zijn Edele als zodanig gerecipieerd, mitsg:s voorgesteld, erkend, en gehoorzaamd zoude worden, Soo is Verstaan, dat zo dra het voorm: Schip het Slot ter Hoge deese Rheede opzijlende, men aan de gewoone Admiraals vlagge zal kunnen weeten dat zig voorm: Heer Commissaris Breton op hetzelve komt te bevinden, de facto wanneer dien Bodem het Anker zal hebben laten vallen, het Salut van 21 Canon Schoten van de C’ouvre Face Imhof sal werden gedaan.

dat zo dra men bij de te rug komst van den Equipagiemeester zal hebben verstaan op wat tijd sijn Edelens voorneemens sal zijn aan Land te komen denzelven door Twee Leeden des Raads met den Secretaris zal werden afgehaald en Zoo dra uijt de Chaloup op ‘t Zeehoofd sal zijn gekomen, weederom met 19 Canon Schoten van voorm: Couvre face zal werden verwelkomt.

dat den heer Gouverneur zig inmiddels met de overige Leeden des Raads mitsg: de gequalificeerde Dienaren der E: Comp:ie op ‘t ged: zeehoofd vervoegd hebbende, zijn Edele aldaar door de selve gerecipieerd, en naar ‘t Casteel sal werden geconduiseerd.

dat de Burgerije zo te voet als te Paard, als meede het Regiment van Meuron, zig onder haar Vaandels en Standaarden zullen Posteeren in Twee Rijen van ‘t Zeehoofd af, tot voor de Poort van ‘t Casteel waarbinnen de Militie deses Casteels zig insgelijx in Twee Rijen gesteld hebbende, den Heer Commissaris bij het passeeren van alle de voorsz: Troupes onder het roeren der Trommen, mitsg: het blazen der Trompetten, door d’officieren met het Sponton en zijdgeweer, mitsg: de Vaandels en Standaarden zal werden gesalueerd.

Vervolgens bij nadere deliberatie over het bij den Heer Engels Commandeur king gedaan herhaald versoek om met d’ opgegeevene quantiteit Hard Brood en Meel ten behoeven van desselfs onderhebbend Esquader te mogen werden geadsisteerd overwogen zijnde dat Sijn Edele bij desselfs Missive van den 24:sten deeser positif komt te declareeren, om zonder genot van voorschreeve Twee Articulen deese Plaats met geen mogelijkheijd te kunnen verlaten; zulx hoe langer een zoo groot en Sterk bemand aantal Scheepen zig alhier zal blijven onthouden hoe Importanter gevolglijk zullende zijn de Consumptie die hetzelve in ‘t Brood en Meel Staat te maaken, men op ‘t laatst dog genoodzaakt zal weesen, om ten eijnde voorschreeve Scheepen eenmaal te kunnen quijt worden haar met een gedeelte der voorsz: benodigde vivres t’ adsisteeren, heeft men dierhalven moeten besluiten aan ged: heer Commandeur King te permitteeren zig alhier ten behoeve van desselfs Esquader te mogen voorsien van

200000 lb hard Brood en

40000 d:o Meel

Het welk alles is, dat naar gemaakte Calculatie met het bereids opgebragte en nog van buijten verwagt werdend Coorn, met mogelijkheid, en Zonder de Colonie zelve in Verlegendheid te Stellen zal kunnen werden gemist.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur

C. 166, pp. 110-115.

Maandag den {17840202} 2 Febr: 1784

‘S voormiddags alle Præsent

Is op de propositie van den heer Gouverneur goed gevonden en besloten weederom geld op Assignatiën in ‘S Compagnies Cassa t’ accepteeren op den gewoonen voet en volgens d’ ordre omme teegens 67 Stuijvers de Ducatons in ‘t Vaderland te werden betaald.

En nadien thans meestendeels zijn komen te Cesseeren de reedenen waaromme de Prijzen der Wijnen en Brandewijnen aan d’ E Compagnie werdende geleeverd, bij billiëtten van 27 Augustus 1782 en 4 Februarij 1783 tot Thien Rijxdaalders p:r Legger zijn verhoogd geworden, is derhalven verstaan de Prijsen op voorsz: dranken weederom te Stellen op den ordinairen voet gelijk bevorens, te weeten die der wijnen op Veertig en de Brandewijnen op Sestig Rijxdaalders.

Waar na door welgem: Heere Gouverneur wierd te kennen gegeeven, dat daar navolgens de desweegens geaffigeerde Billiëtten thans weederom volgens gewoonte Stond te geschieden d’ aanbesteeding der Leverantie van Versch Vleesch, en Leevendige Schapen ten behoeve van ‘S Comp:s passeerende Scheepen ‘t hospitael &: en d’ ondervinding had doen zien, hoe dat de Jegenwoordige gecontracteerde Slagters in de laatste Jaaren geduurende den oorlog, zig telkens hadden beswaard over de Prijs van ‘t vleesch etc: dat door hun ten behoeve der hier zijnde Troupes als anderzints Extra ordinair heeft moeten werden geleeverd, in zoo Verre dat men genoodzaakt was geweest, de Prijsen op het geslagt vleesch en leevend Vee etc: te moeten Verhogen; Sijn Edele derhalven nodig hadde geoordeelt te proponeeren omme tot Voorkominge van alle Soortgelijke Exceptiën in ‘t Vervolg de Liefhebbers tot den aanneem van voorm: Leverantie vooraf te verwittigen dat deselve zullen moeten Verdagt weesen, dat onder de Conditiën en Voorwaarden waarop d’aanbesteding als nu Staat te geschieden, onder anderen wel Expresselijk mede sal wesen en blijven begreepen al het Vleesch en leevend Vee, Soo voor den gewonen ommeslag als het geene Extra ordinair Zoo voor de hier zijnde Troupes passeerende ‘S Lands Scheepen, als anderzints, onder welke benaaminge ook Comp:s weegen onvermijdelijk sal weesen benodigt, en dat sal moeten werden geleeverd tot die Prijsen, waar voor de meermelde Leverantie als nu bij de minstbiedende sal werden aangenoomen.

met welk voorstel van den heer Gouverneur d’ E E Leeden zig hebbende geconformeerd ende byeen zynde Liefhebbers sulx aangekondigd wesende, wierd daarop getreeden tot de Publicque verpagting der voorsz: Leverantie van versch vleesch en leevendige Schaapen etc: omme met Primo Maij aanstaande inte gaan, ende sulx weederom op het voorbeeld van de laatste Rhijze gelijk de Pagt conditiën dicteeren te weeten, voor den tijd van Een, Drie, of Vijf Jaaren om dus te mogen ondervinden op welke van de drie gemelde tijden die Leeverantie ten minsten Prijze en op de voordeeligste wijze voor d’ E Compagnie sal kunnen werden aanbesteed; En is naar behoorlijke Klocke geklep en uijtroeping van den Bode het laagste Bod gevallen voor den tijd van vijf Jaaren op vijf en Een halve duijten het Pond geslagt So Schaapen als Beesten Vleesch, en Vier Schellingen een Leevend Schaap waarvoor die Leverantie in Vier bijzondere Perceelen bij de burgers Willem van Reenen, Jan Michiël Elzer en Jan Jacob Meijer is aangenoomen geworden.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 116-125.

Maandag den {17840202} 2 Febr: 1784

‘S nademiddags alle Præsent

Het Retourschip ‘T Slot ter Hooge heeden Voormiddag behouden ter deeser Rheede gearriveerd en met hetselve in eene wenschelijke Staat van gesondheid alhier aangeland zijnde den wel Edelen Groot Agtb: Heere Hendrik Breton Directeur Generaal Titulair van India, mitsgaders Admiraal der Retourvloot, deeses Jaars en Commissaris over dit Gouvernement, die ingevolge het geresolveerde ter Jongster Vergadering door de Resp: Leeden des Raads van Boord afgehaald en op het Zeehoofd door den Edelen Heere Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg neevens alle Zoo ‘S Comp:s gequalificeerde Dienaaren als voornaamste uijt de Burgerije gerecipieerd en tusschen de in het geweer Staande Burgerij mitsgaders het Regiment van Meuron, naar het Casteel, alwaar het Bataillon Militairen meede in ordre gerangeerd Stond, bijgelijd Zijnde; heeft Zijn wel Edele Groot Agtb: naar dat alle de voorsz: Persoonen haare Complimenten aan hoogst deselve hadden afgelegd en Vertrocken waaren, dadelijk Sessie in deezen Raade genoomen en daarin aanvankelijk overgelegd de Commissie waarbij Zijn Edele door haar hoog Edelens de Heeren der Hooge Indiasche Regeering tot Commissaris over dit gouvernement is benoemd en aangesteld, dewelke aldus was luijdende.

‘M:r Willem Arnold Alting Gouverneur generaal en de Raaden van weegens den Staat der VerEenigde Neederlanden en der Neederlandse geoctroijeerde Oost-Indischen Compagnie in India.’

‘Allen den geene die deezen Zullen Zien ofte hooren Leesen Salut doen te weeten’

‘Nademaal in Rade van India op den 21: deeser goedgevonden is, ter occagie dat thans als Admiraal over de Retourvloot van hier na Neederland staat te vertrecken, den heer Directeur Generaal Titulair Hendrik Breton door Zijn Edele teffens te doen visiteeren het Caabse Gouvernement, ten einde na de Intentie der heeren Principaalen niet alleen van den Jare 1656 af hier toegeleegen hebbend, maar ook bij haren brief van den 24 maart 1656 nader ten opsigte der van hier repatrieerende Leeden deeser Tafel uijt gedrukt aan haar Edele hoog Agtb: bij Zijn arrivement in neederland te kunnen doen een distinct berigt van den toestand der Zaaken aldaar.’

‘Soo is ‘t dat wij den gemelden Heer Breton om deselve daartoe dies te beeter in Staat te Stellen door deesen onsen openen brieff en Commissie authoriseeren en Committeeren als onsen Expressen Commissaris ten voormelden Gouvernemente met Zodanige magt en authoriteit, als aan die Commissie bevoorens is geaccrocheerd geweest om uijt onsen name geduurende Zijn aanweesen aldaar ‘t oppergezag waar te neemen en voorts met advijs van den Gouverneur en Raad aldaar, sodanige ordres te Stellen, als in alsulke Commissie toestaat en betaamd, mitsgaders voor den dienst van de Comp:ie onder de nadere approbatie deezer Regeering of van de Heeren onse Principaalen Zal werden nodig geoordeelt.’

‘Gebieden en beveelen wij derhalven den heer Raad Extraordinair Titulair en Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg, of die geene die ter Verschijninge van den gem: heer Breton het gesag aldaar soude moogen voeren, neevens den Raad ten voormelde Gouvernemente mitsg:s alle andere officieren, Suppoosten Soldaaten Mattroosen Burgers en verdere onderdaanen, in of buijten den dienst van d’ E: Comp:ie onder derselver gehoorsaamheid aan de Caab bescheijden Zijnde, niemand uijtgeZondert den meergem: Heer Breton als onsen Commissaris behoorlijk te erkennen, te Eeren, respecteeren en gehoorsaamen, als ook tot uijtvoering van deese Zijne Commissie alle hulpe en bijstand met Raad en daad naar vermoogen te bewijsen, op den Eed waarmeede eeniegelijk aan de generaale neederlandsche geoctroijeerde Oost-Indische Compagnie verbonden is, also wij Zulx ten dienste derselve ende tot naarkominge der ordres onser voorsz: Heeren Principaalen, Zodanig bevonden hebben te behooren.’

’/:onderstond:/’

‘Gegeeven In ‘t Casteel Batavia op ‘t Eijland Groot Java deezen 31: October 1783: /:was geparagrapheert:/ W: A: Alting /:in margine stond:/ ‘S Compagnies Groot Zeegul op een roden Ouwel gedruckt /: en daar onder:/ Ter ordonn: van hoog gem: Hunne Edelheedens /:was geteekend:/ A: de Bok Secretaris.’

Waarop Zijn wel Edele Groot Agtb: door den Heere Gouverneur en resp: Leeden des Raeds, met desselfs voorsz: Caracter op het Eerbiedigst wierd gefiliciteerd, met verseekering dat gelijk Zijn wel Edele Groot Agtb: als Sodanig steeds Sullende geEerd en gerespecteerd werden, men ook niet Zoude nalaaten desselfs beveelen Schuldpligtig t’ obedieeren en naar te koomen.

En is voorts op Zijn Edelens goedvinden beslooten desselfs voorstellinge als Commissaris op aanstaande Donderdag den 5: deeser te laaten geschieden, Soo en in diervoegen als sulx omtrend de voorstelling van Zijn hoog Edelheid den teegenwoordigen Heere Gouverneur Generaal Willem Arnold Alting tot die Eminente waardigheid op Expres aanschrijvens van haar Hoog Edelens alhier is in agt genoomen, Sullende dienvolgens de resp: Collegien van Justitie, Weesmeesteren, Commissarissen van Civiele en Huwelijx Saaken, den Burgerkrygsraad, mitsg:s d’ Eerw: Predikanten en resp: Kerkenraden der gereformeerde en Lutherse gemeentens bij Missive aangeschreeven en alle verdere gequalificeerde Dienaaren der E: Comp: mitsg:s voornaamste uijt de Burgerij door den Boode werden geappoincteerd, om ten voorsz: dage des morgens de Clocke neegen uuren ten deesen Casteele voor de Raad Zaal te verschijnen om de meerm: Commissie van welopgem: Heere Commissaris te hooren voorleesen.

Waarna Zijn wel Edele Groote Agtb: geliefde over te leggen de Zeer geagte Letteren door hoog gem: Heeren der Hooge Indiase Regeering aan Zijn Edele mitsg:s den heere Gouverneur en deesen Raade gerigt en gedateerd 28: October en 14: novbr: des gepasseerden Jaers, behelsende d’ Eerstgemelde haar hoog Edelens Dispositie omtrend de benoeming van den Edelen Heer Commissaris om in die qualiteit de Saaken alhier, Zoo veel de kortheid des tijds Zulx soude toelaaten te visiteeren en de tweede missive de aanstelling van den Heere Extra ordinaris Raad van India M:r Jacob Cornelis Mattheus Radermacher tot Vice Admiraal der Vloot en om bij onverhoopt overlijden van den Heere Admiraal Zijn Edele in die qualiteit op te volgen, waar naar men Zig alhier Schuldpligtig Zullende gedraagen, voorts niet in gebreeken Zal blijven om het verder geordonneerde bij voorschreeve Brieven nopens de voldoening der in faveure van meervelmelde Heere Commissaris geaccepteerde Wissel ter Somma van Een duijsend Rijxdaalders als om de vijff Bataviasche Retourscheepen het ontbreekende aan haare Zeijlen alhier te doen suppleeren, meede behoorlijk naar te koomen.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] H: Breton

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur

C. 166, pp. 126-130.

Donderdag den {17840205} 5 febr: 1784

Ingevolge het besluijt van den 2: deeser maend Februarij den dag der voorstellinge van den wel Edelen Groot Agtb: Heere Hendrik Breton Titulair Directeur Generaal van Neederlands India en Admiraal en Chef der Retourvloot deeses Jaars, als Commissaris deeses Caabsse Gouvernements op heeden bepaald Zijnde, Zoo Zijn deesen morgen nadat de vlagge van ‘t Casteel reets vroeg was bijgemaakt, de clocke neegen uuren alhier in ‘t Casteel op de voorzaal bijeen gekoomen de resp: Collegiën van Justitie, Weesmeesteren, Commissarissen van Civiele en Huwelijx Saaken, desgelijx de Kerkenraden van de gereformeerde en Lutherse gemeentens neevens de verdere gequalificeerde Comp:s Dienaaren in geene Collegie Sessie hebbende, d’ officieren Zo van ‘S Comp:s militie het Corps d’arthillerie en Genie, neevens die van het aanweesend Meuronse Regiment als die der Burgerije, en eijndelijk de Capitains der ter rheede leggende ‘S Comp:s Scheepen met de daarop Zijnde gequalificeerdens; waarop naar het luijden der Klocke van het Casteel, de deuren der Raadzaal waarin welopgem: Edelen Heer Commissaris neevens den Heere Gouverneur en resp: Raadsleeden Zig bevonden geopend, en de voorsz: vergaderde persoonen in evengem: Raadsaal binnen geroepen, en door den Heer Raad Extra ordinair van India en gouverneur in Loco M:r Joachim van Plettenberg, aan deselve wierd Voorgehouden hoe dat bij den Heer Gouverneur generaal en Raade van Indiën goedgevonden en verstaan Zijnde, om tot Commissaris deeses Gouvernements aan te Stellen en te benoemen den als Admiraal der Retourvloot repatrieerenden Heer Directeur Generaal van Neederlands India Hendrik Breton hier teegenswoordig, deese bijeenkomst Expres was belegd geworden, om Zijn Edele als Sodanig voor te Stellen en aan de Vergaderde gemeente bekend te maaken, ten welken einde een ijder met vereijschte aandagt Zoude hebben te hooren, na het voorleesen der Commissie bij Welgem: Heeren der Hooge Indiasche Regeering op den Heeren Breton verleend, omme ingevolge dies inhoude Zijn Edele geduurende desselfs aanweesen alhier in Qualiteit als Commissaris te erkennen t’ Eeren, te respecteeren en te gehoorsaamen, als waar door aan d’ Intentie en beveelen van gedagte hooge Regeering sal werden voldaan.

Welke Commissie hierop door den E: Coopman en Secretaris van Politie Oloff Marthini Bergh opgeleesen en na het eijndigen derselve alle de voorschreeve bij een vergaderde Collegiën en bijsondere persoonen weederom vertrocken weesende Zijn daarop voorts tot Bekendmaaking deeser voorstelling aan ‘t publicq 21 Canon Schooten van de Couvre face Imhof gedaan en deese Plegtigheijd daarmeede beslooten.

Aldus Gedaan ende Uijtgevoerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] H: Breton

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Suëur

C. 166, pp. 131-152.

Dingsdag den {17840217} 17 Febr: 1784

‘S Voormiddags, Præsent de wel Edele Groot Achtb: Heer Commissaris Hendrik Breton mitsgaders den Edelen Heer Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg en alle de Leeden.

De Ceilonsse Retourscheepen ‘T Huijs te Spijk en Amsterdam , door expres gecommitteerde Zee- en Scheeps Timmerlieden naauwkeurig gevisiteerd Zijnde, heeft den heere Gouverneur heeden ter Tafel gebragt het Rapport dat door deselve van haare bevinding in dato 31: Jann: Jongstl: aan Zijn Edele is overgeleeverd, Zijnde van Inhoude als volgd.

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a

‘Wel Edele Gestr: Heer!’

‘D’ onderget: Schippers der ter Rheede Leggende ‘S E: Comp:s Scheepen Roosenburg Zeeduijn Straalen en Blijenburg , Gerrit Harmeijer, Jan Fredrik Zeegers, Willem de Wijn, en Willem Jacob Andriesse ingevolge Uwer wel Edele Gestr: geEerde ordre, geadsisteerd met den baas der Scheeps Timmerlieden van ‘S E Comp:s werft alhier Meijndert van Eijk, beneevens de oppertimmerlieden van ijder der vier opgem: Scheepen ten overstaan van den E: Capitain ter Zee en Equipagiemeester deeser Gouvernements Justinus van Gennep en de Schippers der hier aanweesende Ceilonsse Retourscheepen ‘T Huijs te Spyk en Amsterdam op ‘t naauwkeurigst opgenomen en ondersogt hebbende in wat toestande even gemelde Twee Scheepen ‘T Huijs te Spijk en Amsterdam Sig thans komen te bevinden en of deselve Sijn in Sodanigen Staat, dat Souden kunnen dienen Tot Transport der Fransse Troupes van hier naar de Fransse Eijlanden; hebben d’ onderget: Gecommitt:s thans d’ Eer te berigten dat bij eene Exacte Visitatie en Examinatie dier Twee Scheepen is bevonden:’

‘Het Schip ‘T Huijs te Spijk niets te mankeeren dan dat hetselve diend te werden gecalfaat, eenige Stukken in de berghouten geset en wijders hier en daar eenige Reparatiën gedaan, als wanneer dien Bodem Volkoomen in Staat Sal Sijn tot den overvoer der voorengem: Troupes:’

‘dog dat daar en teegen aan ‘t Schip Amsterdam Sijn ontdekt de volgende defecten, namentlijk:’

‘de buijtenhuijd van het onderste berghout tot geheel na boven toe verrot en vergaan, reets sodanig, dat alle de bouten los Sitten en door het uijtrotten der bouten ook verscheide kniën Syn losgeraakt:’

‘een deksbalk in’t groote Luijk doorgebroken:’

‘de focke en bezaans masten de bezaans Rae en boegspriet ten eenemaale vermolmd.’

‘al het Staande en Loopend tuijg meede vergaan:’

‘en principaal de Romp van ‘t Schip over het geheel meest alsodanig uijtgedroogd, dat bij de allergeringste beweeging van het Schip de Lijfnaaden en Haaken Sig tot eene seer merkelijke tusschen wijdte openen en Sluijten:’

‘Welke voorsz: defecten aan het Schip Amsterdam en wel de voornaamste derselve Sijn van dien aard en dat gewigt, dat deselve volgens der onderget:s Eenparig gevoelen, hier ter plaatse met geen mogelykheid kunnen werden gerepareerd, op Sodanigen wijse en in Soo verre, dat dit Schip weederom Zeebouwen en dus eene Reijse van hier naar Europa , Indiën ofte Werwaards anders heen sal kunnen doen.’

‘Hiermeede gedenkende aan Uwer wel Edele Gestr: geEerd bevel pligtschuldig te hebben voldaan, laaten d’ onderget:s deesen dienen voor needrig berigt.’

’/:onderstond:/’

‘Cabo de Goede Hoop den 31: Januarij 1784: /:en daar onder:/ Als gecomm:s /:geteekend:/ G: Harmeijer, Jan Fred:k Seegert, W:m de wijn, W: J: Andriesse, M: V: Eijk, Pieter Vos Gijs de Vries Fredrik Steur, Wilhelm Hostemarda /: in margine:/ Ten overstaan en in Præsentie van ons /:en geteekend:/ J: V: Gennep, C: V: Veerden, B: Veau.’

Waarop is verstaan de weinige Reparatie die het Schip ‘T Huijs te Spijk komt te vereijschen ten Spoedigsten te laaten geschieden; Terwijl ten belange van het Schip Amsterdam als blijkens het voorsz: Rapport dermaten Slegt gesteld Zijnde, dat het selve met geen mogelijkheid ter deeser plaatse kan werden gerepareerd, heeft moeten werden beslooten gem: Kiel alhier af te leggen en te doen Sloopen

‘Waarna door den Gesaghebber van het ter rheede Leggende Pruijssisch particulier, dog te Batavia voor reecq: der E: Compagnie afgelaadene Schip Aurich gepræsenteerd Sijnde, het volgende Berigt en versoekschrift.’

‘Eerbiedig Berigt van’t pruijssisch Schip Aurich aan den wel Edelen Gestr: Heer den Heere Plettenberg Gouverneur Generaal van Cabo de goede Hoop & & &:’

‘Van den onderget: Gesaghebber van vooren gem: Bodem.’

‘Als dewelke per deesen met Schuldige Eerbied te kennen geeft, dat aan hetselve thans hier ter rheede leggend Schip van vooren in de Boeg, en ook agter en voor bij de Steeven veel Lekkagie is bevonden Zo dat geduurende de rheijse van Batavia meest alle Wagten heeft moeten gepompt worden.’

‘En dewijl den Timmerman op voorgemelde Bodem op de Reijse is komen te overlijden En wij bij een diergelijke gesteldheid van ons Schip daarvan niet wel te buijten kunnen; Soo versoekt den onderget: Uwel Edele Gestr: hiermeede zeer Eerbiedig, om eenige Schickingen gelieven te maaken, dat voorbenoemd Schip van een goede Timmerman worde voorsien. Als meede ook van een goede Bootsman, Schieman, Bottelier, bootsmansmaat, en Kuijper, Dewijl onsen Bootsman en Schieman weegens siekte en volgens verklaaring van den Doctor onbequaam tot Scheepsdienst Zijn En de bottelier, Bootsmansmaat en Kuijper, overleeden is, En niet wel sonder Officieren kan in Zee gaan.’

‘Zo vertrouwe Uwel Edele Gestrenge de Saak Zal in Overweeging neemen, en deselve best mogelijks tot voldoening van mijn versoek sal Schikken, En verder de goedheid hebben om ook nog eenige Matroosen op gem: boodem te plaatsen, dewijl wij met seer wijnige goede Mattroosen Zijn voorsien en voor ‘t overige seer swak van volk Zijn, Zoo dat geduurende de Rijse van Batavia na de Caab voll op te doen hebben gehad, als wij bij een aankomende Stormbuij de Zijlen na behooren moeten bergen.’

‘Verders hebbe de Eer met Schuldige onderdanigheid en agting te Zijn.’

’/:onderstond:/’

‘Wel Edele Gestr: Heer. Uwel Ed: Gestr: dw: en onderdanige Dienaar. /:was geteekend:/ P: Modderman /:in margine:/ In’t Schip voorn: Leggende ter rheede Cabo de goede Hoop den 3 Februarij 1784:’

Soo is geconsidereerd het belang dat d’ E: Comp: in gem: Bodem is hebbende verstaan niet alleen de aan deselve vereijschte reparatiën dog voor Reecq: der Reeders te laaten geschieden, maar aan gem: kiel bovensdien ook de versogte onder officieren en onvermijdelijk nodig Zijnde Mattroosen bij te setten en dus in Staat te Stellen de Rheise met gerustheid van hier te kunnen vervorderen.

Sijnde voorts naar Lectuure van een ingediend Request bij den Schipper Christoffel Beem voormaals gevoerd hebbende het te Trinquenemale in ‘S vijands handen gevallene Schip Groenendaal en tendeerende om in Qualiteid als Tweede Schipper onder het genot van desselfs vorige gagie op een der ter Rheede leggende Retourscheepen te mogen werden geplaatst; goedgevonden des Supp:lts versoek t’ accordeeren en denselven als Tweeden Schipper met een der ged: retourscheepen te laaten repatrieeren, mitsg:s desselfs vorige gagie van ƒ [.....] p:r maand van dato deezer te laaten Cours neemen, Zullende mitsdien, de bij hem intusschen genoten Somma van Een Hondert Ropijen ‘S md:s van heeden afcesseeren.

Den oud Heemraad aan Stellenbosch Hendrik Cloete bij een op heeden door hem ingediend Schriftuur Zig hooglijks komende te beklagen, dat den Kerkenraad aldaar Sonder d’ allerminste Voorkennisse van hem had kunnen goedvinden, desselfs nog minderjaarige Zoon Johan Gerard Cloete voor haare Vergadering te doen ontbieden en van hem te vergen eenige hem voorgehoudene vraag Poincten te beantwoorden en door deese Zo vreemde als onbevoegde handelwijse Zo wel hem Cloete als opgem: Zijnen minderjaarigen Zoon, ten hoogsten in hunl: Eer en goede naam te benadeelen, Is hierop best gedagt, voorm: Kerkenraad aan te Schrijven ten eersten uijtvoerig te berigten, wat ‘er van deese Zaak Zij, om welke reedenen Zij gem: Johan Gerard Cloete voor hare Vergadering hebben doen ontbieden en wat ‘er met en omtrend hem aldaar is gepasseerd, ten einde hier door in Staat te Zijn, deesen aangaande Zodanig te disponeeren als men naar Regt en billijkheid, mitsgaders tot conservatie van de Rust en Vreede in de Stellenbosche gemeente Zal vinden te behooren.

Waarna door den Heere Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg ter Tafel wierd gebragt, Zeeker request door de oud burgerraaden Johannes Meijndertz Cruijwagen en Hendrik Oostwald Eksteen, mitsgaders den oud Heemraad aan Stellenbosch Hendrik Cloete neevens nog Elf Ingeseetenen Zo uijt dit Caabse district als die van Stellenbosch en Drakenstein onderteekend waar in deselve naar een breedvoerig detail over de præsente Constitutie der Colonie en haare bekommering dat deselve wel ras weederom soude vervallen in die nadeelige Situatie als waar in deselve Zig voor den oorlog had bevonden, ter oorsaake van de wijnige geleegendheid die de Ingeseetenen hadden gehad, haare Producten en dat tot nog Zeer geringe prijsen te kunnen demanueeren met bijgevoegd instantig Versoek dat het deese Regeering mogte behaagen hierop een gunstige reflexie te Slaan, en derselver intercessie voor haar bij de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren t’ emploijeeren, ten einde door haar Edele Hoog Agtb: aan deese Colonie alsulke meerdere uijtweegen als nodig Zijn tot een beeter en bestendig vertier harer producten open te Stellen, als meede aan de Colonisten de faculteit te verleenen, om hare producten in de Colonie Zelve elkanderen over Zee te kunnen toe voeren, waar door een vermeerdering van inwendig debiet voor al in de gemeene wijnen en gemackelijker verkrijging van het nodige Timmerhout Zoude werden te weeg gebragt; In opzigte van welk Schriftuur tot geen geringe verwondering voorgekomen Zijnde, dat de Supp:lt hare bekommering dat de Colonie Zeer Schielijk weederom Soude vervallen in dien Slegten Staat, als waar in deselve Zig voor den Oorlog tusschen Frankrijk en Engeland heeft bevonden, koomen voor te draagen, in een tijd dat deselve Zig Zeedert hare erectie nimmer in beeter en florisanter Staat heeft bevonden, gemerkt aan d’ eene Zijde alle producten, Zonder onderscheid Zeedert voorm: oorlog van tijd tot tijd tot alsulke prijsen als waarvan men bevorens nimmer heeft gehoord, gesteegen en daar en teegens alles wat den Landman voor Zig en Zijne familie nodig heeft meede al Zeedert een geruijmen tijd herwaards tot Seer modicque prijsen te bekoomen Zijn, geliefde welopgem: Heere gouverneur wijders te seggen dat na dien genoegsaam alles wat in het voorsz: Schriftuur betreffende den præsenten toestand der Colonie is ter needer gesteld, door Zijn Edele aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren op het door deselve van Zijn Edele gevorderd berigt met de middelen tot redres was voor gedraagen het dienvolgens Zeer apparent was, dat daar op in’t korte bij hoogst deselve Zoude werden gedisponeerd, weshalven dan eenpariglijk best geoordeeld en dienvolgens beslooten is, het voorsz: Schriftuur Zo als het legd in Copia Authenticq aan hoogst gem: Heeren Meesteren te Suppediteeren.

Verders geresumeerd weesende het onderstaende Rapport van de vervaardigde papiere munten in de afgeweekene maand Januarij

Aan den Wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, raad Extra Ordinairis van Neederlands India, Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a neevens den E: Achtb: Raad van Politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’

‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de ondergeteek:s hebbende gelieven op te draagen het doen drucken en Slaan der pergamente en Papiere munten die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden geintroduceert, mitsgaders om die vervaardigde munt vervolgens te Teekenen Zo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueerd en het bedraagen van 98724 Rijxdaalders aan Papieren Munten gedrukt ende geslaagen ende Sulx in de volgende quantiteit en differente waarde als.’

‘

700:	p:s van 60 Rd:s ijder	Rd:s	42000:-
1000:	d:o d:o 20 d:o d:o	d:o	20000:-
2000:	d:o d:o 10 d:o d:o	d:o	20000:-
1100:	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	5500:-
1000	p:s van 4 Rd:s ijder	d:o	4000:-
400	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie laatste onderget:s geteekend.
1580	d:o van 1 Rd:s ijder	d:o	1580:-
1600	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1200:-
4012	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	2006:-
3600	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	900:-
2100	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	262:24:-
1812	d:o d:o 2 Stv:s d:o	d:o	75:24:-
	Somma Rijxd:s	d:o	98724:-:-

‘

700:	p:s van 60 Rd:s ijder	Rd:s	42000:-
1000:	d:o d:o 20 d:o d:o	d:o	20000:-
2000:	d:o d:o 10 d:o d:o	d:o	20000:-
1100:	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	5500:-
1000	p:s van 4 Rd:s ijder	d:o	4000:-
400	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie laatste onderget:s geteekend.
1580	d:o van 1 Rd:s ijder	d:o	1580:-
1600	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1200:-
4012	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	2006:-
3600	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	900:-
2100	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	262:24:-
1812	d:o d:o 2 Stv:s d:o	d:o	75:24:-
	Somma Rijxd:s	d:o	98724:-:-

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de goede Hoop Ult:o Jan: 1784 /:was geteekend:/ J: J: Le Sueur, P: H: Cruijwagen, O: G: de Wet, W: f: v: Reede van oudshoorn, P: D: Boonacker.’

Is verstaan dies bedraagen ter Somma van Rd:s 98724: bij ‘S E: Comp:s Cassa te doen inneemen om door den Cassier te werden verantwoord.

En is meede nagesien de reecq: der Weesgelden onder ult:o Xb:re des voorl: Jaers luijdenden als volgt.

‘

Generaale Reekening der Weescamer onder ult:o Decbr: 1783
1783
primo Jann: was 't Capitaal op de Boeken	rd:s 412891:46
en't restand der Contanten op de openstaande Boedels	54272: 37	Rd:s 467164:35
In dit Jaar bijgekomen op de Boeken, als
Aan geprofiterde renten op de uijtstaende Capitaalen	15157:19
d:o nieuwe Bewijsen	8213:-
d:o ingekomene penn: ten voordeele der weesen	56900:22
op d' openstaande Boedel reecq:	20557:39	100828:32
		Rd:s 567993:19
In dit Jaar afgegaan op de Boeken te weeten weegens betaalde bewijsen	Rd:s 3862:44
d:o uitgegeeven Contanten tot voldoening en onderhoud der weesen mitsg:s camer ongelden	d:o 57239:46
op d' openstaande boedel reecq:	d:o 37549:12	98652:06
Sulks onder dato deeser resteerd een Somma van		469341:13
Welk evengem: Capitaal in't volgende bestaat namentlijk
In diversse verbandbrieven	d:o 419688:23
d:o verscheenen Intresten	d:o 12371:22
d:o 't restant der Contanten op de openstaande Boedels	d:o 37281:16	469341:13

‘

Generaale Reekening der Weescamer onder ult:o Decbr: 1783
1783
primo Jann: was 't Capitaal op de Boeken	rd:s 412891:46
en't restand der Contanten op de openstaande Boedels	54272: 37	Rd:s 467164:35
In dit Jaar bijgekomen op de Boeken, als
Aan geprofiterde renten op de uijtstaende Capitaalen	15157:19
d:o nieuwe Bewijsen	8213:-
d:o ingekomene penn: ten voordeele der weesen	56900:22
op d' openstaande Boedel reecq:	20557:39	100828:32
		Rd:s 567993:19
In dit Jaar afgegaan op de Boeken te weeten weegens betaalde bewijsen	Rd:s 3862:44
d:o uitgegeeven Contanten tot voldoening en onderhoud der weesen mitsg:s camer ongelden	d:o 57239:46
op d' openstaande boedel reecq:	d:o 37549:12	98652:06
Sulks onder dato deeser resteerd een Somma van		469341:13
Welk evengem: Capitaal in't volgende bestaat namentlijk
In diversse verbandbrieven	d:o 419688:23
d:o verscheenen Intresten	d:o 12371:22
d:o 't restant der Contanten op de openstaande Boedels	d:o 37281:16	469341:13

’/:onderstond:/’

‘Ter Weescamer aan Cabo de goede Hoop ultimo December 1783’

’/:en daar onder:/ Continueerende en aankomende weesmeesteren /:was geteekend:/ A: V: Schoor, A: G: Muller, H: Chiron, H: J: de wet, C: Matthiessen, J: H: Munnik /:in margine:/ Afgaande weesmeesteren /:geteekend:/ G: C: Maasdorp, P: D: boonacker.’

Voorts door den Vaandrig militair alhier Jacob Klinkhamer Michaelsz: bij request te kennen gegeeven Zijnde, dat hij reeds Zeedert lange door een gecontracteerde Ziekte of ongemak aan Zijn linkerbeen aangetast Zijnde, daar door buijten Staat was om Zijn dienst als officier bij de militie waar te neemen, met versoek derhalven omme behoudens desselfs qualiteid als Vaandrig met afgen: gagie p:r eene der aanweesende retourscheepen te moogen repatrieeren, Soo is verstaan, aan ged: Vaandrig Klinkhamer desselfs ontslag en vertrek van hier invoegen voormeld t’ accordeeren.

Terwijl wijders op het desweegens gepresenteerd Request aan den ondercoopman en secretaris der weescamer Tobias Christiaan Rönnenkamp is geaccordeerd, omme ter bedieninge en oppassinge der Twee bij hem gelogeerd Zijnde dogters van den Edelen heer Raad Ordinair Johannes Vos dewelke haar op het aanweesend Retourschip ‘T Zeepaard bevinden meede naar Neederland te moogen laaten overvaaren Twee Vrijgegeevene Lijf Eijgenenen in naamen Maij en Mina van Sambouwa, mits voor deselve betaalende het daartoe Staande Transport en kostgeld voor de heen en weeder reijse van Batavia naar Neederland en weederom te rug.

Hierna geleesen weesende Seeker Request van den Eersten Lieutenant bij de Vierde Compagnie burger Dragonders aan Stellenbosch Thomas Arnoldus Theron, waerbij versoekt dat mits verscheide Lighaams Corruptiën principaal Zigt quaalen, waaraan was Laboreerende, van voorsz: Zijne Officie mogte werden ontslaagen, Soo is geconsidereerd den selven niet alleen is een persoon nog in de beste fleur Zijner Jaaren maar die ook gelijk men wel onderregt is Zijne affaires allesints Zelfs komt waarte neemen en de bij hem voorgegevene Lichaams Corruptiën oversulks maar voor geprætexteerd moeten werden gehouden, verstaan, het voorschreeve door hem gedaan versoek t’ ontseggen.

Sijnde wijders op het in Scriptis gedaan versoek door den Brandmeester Johannes Hendrik Franck aan denselven in Eijgendom uijt te geeven, Seeker Stukje Lands leggende annex Zijn Thuijn in deese tafelvalleij groot neegen en vijftig quadraat roeden en Een en Zeeventig dito Voeten.

Laatstelijk wierd door den heere Gouverneur ten opsigte van het afgelegde Engels Konings Schip the Exeter te kennen gegeeven, dat den Romp ofte het Hol van’t selve ingevolge ‘t geaccordeerde aan den Heer Commandeur King op den [.....] deeser bij Publicque vendutie was geveild dog niet hoog genoeg in prijs hebbende kunnen werden aan den man gebragt, ter ordre van Sijn Ed:e buijten de rheede geboegseert en aldaar was verbrand geworden.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:

[Signed:] H: Breton

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 153-183.

Dingsdag den {17840302} 2 Maart 1784

‘S voormiddags Præsent den wel Edele groot Agtb: Heer Commissaris Hendrik Breton mitsgaders den Edelen Heer Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg en alle de Leeden, uijtgenoomen de Heer Collonel Robbert Jacob Gordon mits indispositie.

Den directeur over ‘S E: Comp:s Fortificatiën en chef der arthillerie alhier de Heer Philippus Hermanus Gilquin ingevolge desselfs Instructie nopens diversse noodsaakelijke vereijschtens Zo tot het in Staat Stellen der Arthillerie als ter Spoediger voltooijing der onder handen Zijnde Fortificatiën Werken aan den Heere Gouverneur overgegeeven hebbende het volgend schriftelijk versoek en voordragte

Aan den wel Edelen gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinaris van Neerlands India mitsg:s Gouverneur en Directeur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a

‘Wel Edele Gestr: Heer!’

‘Het werktuijglijke der arthillerie alhier geduurende den oorlog considerabel toegenomen Sijnde, en dagelijx meerder Consistentie Krijgende gelijk sulx op ‘t allersigtbaarste is blijkende dewijl ‘er thans omtrend Twee Hondert en Vijfftig bruijkbaare affuijten op de differente Batterien geplaatst Zijn die een Continueel onderhoud vereijsschen, So neeme de vrijheid Uwel Ed: gestr: op het Eerbiedigste voor te dragen, dat het ten uijtersten Convenabel Schijnt de arbeijders die in de Artillerie Winkels op Imhoff werken op eene vaste en permanente voet te brengen, Soo ende gelijk de andere arbeijders aan de Fortificatien en Carrieres der Ed: Comp: gebragt Zijn op dat ik daar door in Staat gesteld werde bequaam volk tot deesen noodsaakelijke werken te konnen bekomen en van deselve ten allen tijden verseekert Sijn het welke tot dus verre seer gebrekkelijk en op eene onvoldoende en voor de Ed: Comp:ie Schadelijke wijse ingerigt is geweest, als hebbende ik gemelde ambagtslieden voor den oorlog meestendeels van andere posten moeten leenen of te Saamen brengen, en geduurende denselven arbeiders van de Fransche Artillerie van Pondicherij moeten huuren ten kosten van de Ed: Comp:ie Sonder daarop ten allen tijden Staat te konnen maaken.’

‘Dierhalven vermeen ik onder Eerbiedige Correctie dat alhier het ware belang der Ed: Oost-Indische Comp: vordert om de arbeiders die in de arthillerie winkels behooren tot een Vaste post te maaken, en vermits ‘er tot dus verre nog geene ruijmte of behoorlijke plaats voor handen is, om ‘er toerijkent getal in te konnen bergen, so versoeke dat de ambagtslieden der Arthillerie maar provisioneel tot twaalf en een Baas mogen gebragt werden als Ses Smits, drie wagenmaakers en drie Timmerlieden, Sullende ik niet manqueeren in’t Vervolg wanneer de geleegendheid Zulx Zal permitteeren en wij van de nodige ruijmte Zullen voorsien weesende vereijschte representatien te doen ter Suppleering van dit modique getal ambagtslieden voor den Steeds toeneemende omslag der Arthillerie.’

‘En dewijl mij door ondervinding gebleeken is dat de Twee onder officiers, die sig thans bij de Klipbreekers bevinden, niet bestand Zijn, om op den duur Twee Klipkuijlen te Exploiteeren, vermits in dit ongestadig Climaat ‘er Sig nu en dan een impotent bevind, Soo versoeke door Uwel Edele Gestr: geauthoriseerd te werden om nog Een Corporaal te mogen voordraagen en Vermits mij meede gebleeken is, dat het ordinaire getal gehuurde slaven voor de klipkuijlen niet toerijkend is, Soo versoeke nog vijf en Twintig Slaven tot het nodige werk der Klipkuijlen bij particulieren te moogen huuren, het welk nu gemakkelijk Zoude kunnen gevonden worden, door dien ‘er Zeedert veele Slaven in deese Colonie aangebragt Zijn.’

‘Waarmeede d’ Eer heb met diepe Eerbied te verblijven.’

’/:onderstond:/’

‘Wel Edele Gestr: Heer Uw wel Edele Gestrengheids seer gehoorsaamen en onderdanigen Dienaar /:was geteekend:/ P: H: Gilquin /:in margine:/ Cabo den 23 Februarij 1784:’

Soo is bij overweeging der hooge aangeleegendheijd dat de arthillerie alhier steeds in behoorlijke staat werde onderhouden oversulx beslooten, het getal der ambagtslieden volgens het voorstel van opgem: Heer Gilquin op een vasten voet te brengen en deselve mitsdien voor eerst te bepaalen op

Alsmeede nog een Coporaal bij de Klippenbreekers.

Terwijl om het werk in de Klipkuijlen des te beeter voort te setten is verstaan, meermelde Heer Gilquin te qualificeeren daartoe nog 25: Slaaven t’ emploijeeren en dit getal van particulieren in te huuren.

Waar na door den Capitain Van, en een der geassocieerde in de uijtrusting van het ter rheede leggend en op den 22 der jongst gepasseerde maand febr: van Querimbo alhier gearriveerd fransch part:r Scheepje La Charlotte is gepræsenteerd het volgend Request.

A: Monsieurs Hendrik Breton Directeur General et Commissair a Mons:r Joachim van Plettenberg Goúverneúr et a Monsieurs Les Conseillers du Conseil Superieur au Cap de bonne Esperance

‘Messieurs’

‘Les Soussignés Capitaine proprietaire et associes en L’armemant du Senault particulier francois La Charlatte venunt de la cote d’ el fricque prendent la liberté de vous representer tres humblement.’

‘qu’ayant eû en mer aintrés mauvais tems et perdu les deux luniers et La miZaine la Navire faisant de l’eau, le grand mat trés avarié an point qu’il est obligé de le faire demarter pour le Visiter, aijant craint de le faire en mer s’est vu force de deriger sa route, vens le cap de Bonne Esperance, comme etant le port le plus a Sa portée ou il est arrivé le 22: Febr: dernier avec une carguaison de 120: Esclaves mosambicque Le navire d’one de Suppliants n’ etant pas en etait de reprendre la mer de plus d’un mois par les grands besoins qu’il a Il se trouve a cette Egard meme hors d Etat de La reprendre avec Sa cargais on náijant pas suffissament de vivres pour en Noirs et Son Equipage pour La traversée jusquá l’ isle de france deforte qu’il est contraint d’ en acheter.’

‘Les frais qu’il est oblig é de faire icij les Voilles qu’il a besoin indispensablement faire racommoder Le grand mat et ne pouvant faire ces operations au navire par ce que on est géné par les noires, point d’argent pour paijer ces depenses toutes ces raisons forcent les Suppliants de S’addresser á vous Messieurs avec la humble prieré de vouloir bien leurs accorder La permission de faire vente icij de la Sus dite quantité de 120 noirs mosambiques Et S’il pouvoit Convenir a La noble compagnie d’en faire l’achat, les Supplicants Se feront un honneur Savoir en donner La preference.’

‘mais en cas que Messieurs ne J’ugeroient pas á propos d’accorder aux Suppliants la permission de vendre toute lacargaison les Suppliants les prient tres instament de leurs accorder, celle d’en vendre Seulemen [.....] 40: preus pour pouvoir Satisfaire aux besoins les plus pressans et d’etre en Etat d’entreprendre leur voyage pour le Lieús de leur destinatiors.’

’/:was geteekend:/ A: Josselin [.....] favery.’

Waar op gebesoigneerd en overwoogen Zijnde dat nadien ‘er Zeedert den ontstanen Oorlog met Engeland , geen vaartuijg ter inhandeling van Slaaven heeft kunnen werden uijtgezonden het gebrek aan die dienst baare menschen thans dermaaten groot is dat men gelijk hier boven is aangehaald, heeft moeten overgaan tot het inhuuren van Slaven, ten eijnde de onder handen Zijnde noodsaakelijke werken der E: Comp: niet te doen Stilstaan oversulx is beslooten den Heer Gouverneur te qualificeeren over den inkoop met ged:e Capitain in onderhandeling te treeden ten fine die slaaven bij de Comp:ie aan te handelen, Zoo wanneer op reedelijke voorwaarden Zullen te bekomen Zijn en bij ontstenisse hier van permissie te verleenen om soo veel te verkoopen aan particulieren als absoluutelijk ter goedmaaking Zijner onkosten Zal komen te benodigen.

Door de Schippers der ter rheede Leggende retourscheepen ‘T Slot ter Hoge en ‘T Zeepaerd , Lambertus Arnout Halffman en Pieter Thijssen bij Request te kennen gegeeven Zijnde, dat Zij te Batavia maar voor 120 Copen waaren gevictualieerd; daar nogthans d’ Equipagie van eerstgem: Kiel in 159 en die van Laatstgem: in 161 Coppen quam te bestaan, met bijgevoegd versoek dat dierhalven het geen invoegen voorsz: te min aan haare onderhebbende Scheepen was verstrekt, alhier mogte werden gesuppleert, Zo is verstaan, gemelde Schippers hare restanten te doen opgeeven, ten einde daar uijt na te gaan tot hoe verre het voorsz: versogte Supplement Zal moeten geschieden het welk dan Zal werden gedaan met Sodanige provisiën als men thans aan handen heeft, Terwijl mits het præsente gebrek aan rijst, is beslooten den Heer Secunde en Hoofd administrateur Pieter Hacker te qualificeeren, het benodigde voor meerm: Scheepen ten civielsten prijse van Particulieren te doen inkoopen: gelijk meede is beslooten ged: Heer Hoofd administrateur insgelijx te qualificeeren om met de Heer Commissaris Percheron ‘t nodige omtrend de Randsoenen en Provisiën voor de Franssen op derselver rheise van hier na Mauritius te reguleeren.

Vervolgens is bij resumptie der Papieren van het fransch particulier Scheepje La Thereze het welk voor Reecq: der E: Comp:ie te L’orient is afgelaaden en volgens de met dies Reeders geslotene Cherte partij naar ontscheeping van desselfs Lading naar Batavia Zal moeten vertrecken verstaan het ged:e Scheepje ten eersten te doen ontlossen en als dan na Batavia te Zenden, om aldaar ingevolge den Inhoude der Cherte partij een Retourlading voor de Comp: in te neemen en Zullen Zodanige goederen uijt deselve Lading die alhier gevoeglijk kunnen werden gemist en volgens de betuijging van den wel Edele heer Commissaris, ter gem: hoofdplaetse Zeer benoodigt Zijn derwaards bij bequaeme geleegendheid werden geSonden.

Sijnde voorts ter occagie der voorgenomene conspiratie door d’ Oosterse Slaven die Zig op ‘t retourschip ‘T Slot ter Hoge hebben bevonden, noodsaakelijk geoordeeld haar hoog Edelens de heeren der hoge Indiase Regeering te versoeken dat het deselve moge behaagen, de door haar Hoog Edelens gedane Interdictie om geen oosterse Slaven naar dit Gouvernement te vervoeren te doen renoveeren, met die bepaaling, dat ‘er op Sodanige verswaarde pœnaliteiten, als haar hoog Edelens Zullen goed vinden op geenerleij wijse eenige oosterse Slaven, ‘t Zij onder benaming van Niassers, Sumatranen of andersints en dus maar alleen Bengaalders en Mallabaaren als Zeer faciel van d’ eerstgem: t’ onderscheijden Zijnde herwaards moogen werden aangevoerd.

Vermits Zo wel onder het alhier guarnisoen houdend Bataillon militairen, als ‘t Corps arthilleristen, mitsg:s ambagtslieden en verdere besettelingen een groot aantal persoonen werden gevonden, die mits d’ Expiratie van hun verbonden tijd inclineeren met de retourscheepen deeses jaars te repatrieeren Zo dat bij aldien hier in niet op d’ een of andere wijse soude kunnen werden voorsien de besetting deeses Gouvernements merkelijk Staat te werden verswakt ende Sulx in een tijd dat men geene resources heeft om deselve met andere manschappen te Suppleeren, Zo is op de propositie van den Edelen Heer Commissaris beslooten, om in selvervoegen, als dit op Batavia werd gepractiseerd, de voorn: hun tijd uijtgediend hebbende persoonen, door het toeleggen van Zeekere Præmie ofte gratificatie tot ‘t aangaan van een nieuw verband t’ engageeren en mitsdien aan de geene die Sig op nieuws voor Een Jaar Zullen willen verbinden Thien Rijxd:s en aan die dewelke een nieuw drie jaarig verband zullen willen aangaan rd:s vijff en Twintig tot een douceur uijt ‘S Comp:s Cassa te laaten betaalen.

Vervolgens is geleesen het onderstaande Rapport weegens de nadere aan het Ceilons retourschip ‘T huijs te Spijk gedane visitatie

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a

‘Wel Edele Gestr: Heer’

‘Na dat den onderget: Capitain ter Zee en Equipagiemeester deeses gouvernements Justinus van Gennep neevens eenige Zee en Scheeps Timmerlieden op Expresse ordre Uwer wel Edele Gestr: hadden g’Examineerd het alhier ter Rheede leggend Ceilons retour Schip ‘T Huijs te Spijk en daarop volgens bevindinge verklaard dat dien bodem na eenige benoodigde reparatiën Zoude kunnen dienen tot Transport der Fransse Troupes van hier naar de fransse Eijlanden, heeft het Uwe wel Edele Gestr: vervolgens behaagd, voorm: Equipagiemeester te demandeeren om neevens des kundige Zeelieden te dienen van nader berigt, of het ged: Schip ‘T huijs te Spijk naar Transport der hier voorengem: troupes met gerustheid verder naar Indiën soude kunnen werden voortgesonden, of dat geoordeeld Soude werden best met het belang der E: Comp: over een te komen en tot preservatie van het Schip selve dienstiger te Sijn, dat dien bodem van daar weeder na herwaerds quame te retourneeren.’

‘d’ onderget: Equipagiemeester derhalven om te voldoen aan de g’Eerde Intentie Uwer wel Edele Gestr: heeft ingenoomen het advis der meede geteekende Schippers der aanweesende Scheepen Blijvenburg , Zeeduijn en Amsterdam , W:m Andriese Johannes Seegers en Bartholomeus Veau mitsg:s die van den baas der Scheeps Timmerlieden van ‘S E: Comp: werf alhier Meijndert van Eijk en d’ oppertimmerlieden van voorm: drie Scheepen volgens hetselve Sijn d’ onderget:s eenpaarig van gevoelen dat of Schoon ‘t voorm: Schip ‘T Huijs te Spijk teegenswoordig nog in So verre in Staat is om te kunnen dienen tot Transport der Fransse Troupes naar ‘t Eijland Mauritius het egter met de meeste Intrest der maatschappij en tot præservatie van ‘t Schip selve best soude weesen, dat ‘t voorm: Schip ‘T Huijs te Spijk na volbragte reijse van Mauritius weederom herwaards retourneeren, om vervolgens naar Neederland te kunnen werden afgevaardigd, om reeden dat dat Schip reets so lange in Indien geweest en daar door seer afgevaaren sijnde, volgens attestatie van den daarop Commandeerenden Schipper Christiaan van Veerden deesen annex, Expres naar Neederland is aangelegd, omme aldaar te werden vertimmerd en daar door eene geheele nieuwe reparatie over het geheel t’ erlangen, als wanneer dien bodem vervolgens nog op verscheijde Togten tot nut der E: Comp:ie sal kunnen werden g’Emploijeerd, waar en teegen wanneer het voorm: Schip ‘T Huijs te Spijk weederom naar d’ Indiën soude moeten reijs vorderen alwaar de benodigde reparatie en vertimmering aan hetselve niet Soo goed en na behooren kan werden gedaan, dien bodem dus daar door binnen korten tijd in Sodanigen Slegten en irreparabelen toestand sal komen te geraaken dat deselve van geen nut of dienst sijn en in’t geheel geen Zee meer sal kunnen bouwen.’

‘Dienende deesen voor Eerbiedig Berigt’

’/:onderstond:/’

‘Cabo de goede Hoop den 1: Maart 1784 /was geteekend:/’

‘J: V: Gennep, W:m J:s Andriesse, Jan fred: Seegert, B: Veau, M: V: Eijk, Wilhelm Hoste, Hend:k Mensecost, Fredrik Steur’

Waarop is verstaan, de overheeden van dien bodem te gelasten, om naar dat de Fransse Troupes die met gem: Bodem naar Mauritius staan getransporteerd te werden aldaar Zullen weesen ontscheept, als dan direct herwaards met ged: hunl: onderhebbenden Bodem te retourneeren, ten einde vervolgens ter vertimmering naar ‘t Vaderland te kunnen werden gesonden.

En nadien niet alleen volgens het onlangs p:r het schip de Dolphijn ontfangen Schrijvens van Ceilon aldaar groot gebrek aan Coorn wierd geleeden, maar dat men ook volgens d’ affirmatie van den Edelen Heer Commissaris Zig te Batavia in geen mindere verleegendheid ten opsigte van het ged: graan komt te bevinden en het dierhalven van het uijtterste belang is dat voorsz: Coloniën ten allerspoedigsten en Zoo veel immers mogelijk Zij in deese haare benoodigtheid Werden bijgesprongen, is dierhalven verstaan bij Publicatie en Affixie van Billietten aan alle Coornbouwende Ingeseetenen op ‘t nadruckelijkst te gelasten, om bij aldien Zig buijten ‘t Coorn dat Zij reeds ter Leeveringe aan d’ E: Comp:ie ten negotie Comptoire hebben doen aanteekenen nog iets van dit graan te missen hebben, Zulks ten eersten meede ten voorsz: negotie Comptoire te koomen opgeeven ten einde men hier door in Staat moge werden gesteld, voorsz: Indiase Hoofdplaatse en ‘t Ceilons gouvernement in haare voorsz: verleegendheid te kunnen adsisteeren, Terwijl voorts na het geene welopgem: Heeren der hoge Indiasche Regeering in deesen opsigte Zelf wel hebben gelieven aan de hand te geeven, is beslooten om vooral Zulk nog te Leeveren Coorn de somma van Een Hondert Caabsse guldens voor de vragt van Thien mudden te doen betaalen.

Als nu ook ingekoomen weesende ‘t van den Stellenboschen kerkenraad gevorderd berigt, Sodanig als het selve bij Resolutie van den 17: der jongst verweekene maand Februarij is aangehaald; So is gemerkt daar uijt komt te blijken de Reedenen waarom Zij hebben vermeend om van de ten laste van den minderjarigen Johan Gerard Cloete lopende gerugten kennisse te neemen, en hem ten dien eijnde voor haare Vergaadering t’ ontbieden en t’ ondervraagen en de verseekering van ged:e kerkenraad van geen de minste intentie te hebben gehad iets ten nadeele aan d’ eer Zo wel van gem:d Johan Gerard Cloete als van desselfs vader den oud heemraad Hendrik Cloete toe te brengen, verstaan in voorsz: betuijginge te berusten en de Zaak daar te laaten te meer daar meerm: Johan Gerard Cloete de hem voorgehoudene vraage wel op eene minbitse wijse had kunnen ontleggen, zullende voorm: Kerkenraad egter werden Gerecommandeerd Zig voortaan bij Zoortgelijke gevallen met meerder voor- en omsigtigheid te gedraagen.

Wijders geleesen weesende het onderstaande Request van den Burger Jan Jacob Schreuder

‘Request overgegeeven aan den wel Edelen Gestr: heer Gouverneur en Directeur M:r Joachim van Plettenberg mitsg:s den E: Agtb: Raade van Politie deeses gouvernements van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a’

‘Wel EdeLe Gestrenge Heer en E E: Agtbaare Heeren!’

‘Geeft met verschuldigen Eerbied Uw wel Ed: Gestr: en E: Agtb: zeer needrigen Supp:lt den Burger Jan Jacob Schreuder te kennen hoe dat hij op den 25 Septb: 1783 bij den E: Agtb: Raad van Justitie alhier ingediend heeft, Seeker Request, alwaar hij Supp:lt met de uijtterste Submissie te kennen gaf, dat Zeeker Stukje Thuijnland, geleegen tusschen de thuijnen van den meede thuijniers Johannes Hendrik Franke en Abraham a de Haan Zig bevond, dewelke blijkens Transport en Erfgrondbrieven van gemelde de Haan en den Supp:lt Zeedert den 23 Junij 1737 door den geswooren Landmeeter E: W: Cochius tot wegneeminge van verdere geschillen is bepaald en welke ook na dien tijd voorsz: aan de besitters der voorm: Twee Thuijnen Successiven op deesen voet is verkogt geworden, om ten Eeuwigen dage deese overeenkomst te laaten Stand grijpen, om welke reedenen, vermits altoos dispuut met gem: Francke had, den Supp:lt Commissie versogt, gelijk als ook het appostille was Fiat Commissie, dus E E: gecomm: van welgem: Raade bevonden, dat ‘t Stukje Land bij overeenkomst aan beide de Thuijnen, blijkens hunne Transporten en Erfgrondbrieven behoorde en annex was, Zo als ook E E: heeren gecomm: voorsz: de præsentatie aan de Supp:lte voorbragten dat namentlijk den Supp:t van desselver prætensie Zoude afsien, egter vermits den Supp:t Zig hier niet toe geregtig Zag, wijgerde Sulx om dat de besitter van neevens aanleggende Thuijn A: de Haan hier meede blijkens reeds aangehaalde Transporten, daar aan beregtigd was; Egter E: E: gecomm: antwoorden, dat gem: de Haan Zulx niet aanging, gelijk als ook door den bij E E: Gecomm: geadsisteerde Secretaris S:r Christiaan Ludolph Neethling den Supp:lt Zijne prætentie afvroeg wat te willen hebben voor het Strookje Land, Zo als den Supp:lt onweetende Twee Hondert Caabse guldens vroeg om tot den daar aan volgenden morgen of dag door gem: Franke dit in bedenking te neemen, Zo als ook naar dat op den 6 9bre 1783 van het berigt, bij den E: Agtb: Raad van Justitie gediend had, gedisponeert wierd, dat Sodanige onderlinge getroffen Conventie ten bij Zijn van wijlen voorm: geswooren Landmeeter Cochius voor onbestaanbaar en onWettig is verklaard en ‘t versoek van den Supp:lt van de hand geweesen is.’

‘Waar op den Supp:lt voorsz: Sig naar uijtwijzinge van Zijn gedaane versoek Zig tot Uwel Ed: gestr: heeft vervoegt, ten fine te moogen weeten, of hij Supp:t het regt van het Transport Soude moogen behouden ofte niet, Zo als ook van Zijn wel Ed: gestr: dit gunstige antwoord bequam als ‘t uwe is dan Zo Zult gij ‘t behouden en als het Compagnies Land is of koomt te Zijn, dan Zal ik ‘er meede doen wat ik wil, :/ den Supp:t ook heeft moeten ondervinden, dat den ondercoopman en Landmeeter S:r Christoffel Hieronimus Lijste bij gem: Francke was, om hem Sulx aan Sijn Land te meeten’

‘Weshalven den Supp:lt Zig tot Uwel Ed:d Gestr: en E E: Agtb: was wendende met ootmoedig versoek, vermits gem: Strookje Land die door Conventie om ende tusschen de Thuijnen van voorm: a: d: Haan en den Supp:lt gelegde Waterloop getroffen is, mitsgaders Transporten Successive op beijde Thuijnen voorteids Zijn gepasseert Zonder twijfel in questie Zal kunnen koomen dat het dan van Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: gunstige welbehaagen Zijn moge, dat voorm: Jan Hendrik Franke dat Stux Lands in questie moge geordonneert werden, ten profijte van den Supp:lt te laaten leggen, terwijl den Supp:lt vermeend, daaraan geregtigd te Zijn volgens Transport deesen requeste Annex Zo als hij Supp:lt Zig ook ter Contrarie verbind, omme alle verdere disputen voor te koomen, dit Land behijnen of bemuuren zal of So als Uwel Ed: gestr: en E E: Agtb: Zullen goedvinden te behooren. Antidoalis Scriptura’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ J: J: Schreuder /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den 24: Februarij 1784:’

So is verstaan hetselve te Stellen in handen van den Heer Secunde Pieter Hacker als Præsident des Raads van Justitie om deesen Rade te dienen van berigt, hoedanig het met deese Saak in het geposeerde door ged:e Schreuder in desselfs bovengem: Request eijgentlijk geleegen legd.

Aan den repatrieerenden Eerw: Predikant Jacob Casper Metzlar op desselfs versoek toegestaan Zijnde van’t Retourschip Java waarmeede van Batavia alhier is gearriveerd op het Retourschip ‘T Slot ter Hoge te mogen overgaan.

Is voorts aan den Schipper van het hier aangehouden en thans afgelegd Ceilons Retourschip Amsterdam Bartholomeus Veau op Sijn bij request gedaan versoek permissie verleend om behoudens qualiteit en gagie en’t meede voeren Zijner gepermitteerde goederen p:r een der aanweesende Retourscheepen te Repatrieeren.

Gelijk meede aan den geweesen Rooijmeester te Batavia Gabriël Ditmar die in den Jare 1781: van daar alhier is aangekoomen en seedert verbleeven, op desselfs meede in Scriptis gedaan Supplicq is geaccordeert met het aanweesend uijtkoomend Schip Zeeduijn naar Batavia te rug te keeren, Sijnde ter Consideratie dat heeft doen blijken; dat door hem het volle Transportgeld voor de Reijse tot naar NeederLand te Batavia is betaald geworden, van de betaaling dier ongelden van hier naar derwaards g’Excuseerd.

Terwijl verder op het diesweegens ingediende Request van den Fiscaal der Retourvloot op het Schip ‘T Zeepaard , Swen Johan Wimmercrantz aan denselven is toegestaan, Seekeren vrije Javaans Jongeling Pieter Santong genaamd beneeden de Thien Jaaren oud die hij van Batavia heeft meede gebragt ter verdere opvoeding met Sig naar Neederland meede te neemen, mits voor de Reijse derwaards het Transport en kostgeld in ‘S Comp:s Cassa alhier betaalende

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare voorsz:

[Signed:] H: Breton

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 184-214.

Dingsdag den {17840309} 9 maart 1784

‘S voormiddags præsent den wel Edele groot Agtb: Heer Commissaris Hendrik Breton mitsg:s den Edelen Heer Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg en alle de Leeden.

Wierd door den Heer Hoofdadministrateur Pieter Hacker ingedien het kort vertoog der Lasten deeses gouvernement geduurende dit Boekjaar 1782/3 neevens die van ‘S Jaars bevoorens ofte d’ a:is 1781/82 dewelke bedraagen als volgd te weeten.

	d' a:is 1782/3	d' a:is 1781/2
Onkosten van Scheepen	ƒ162632:14:08	ƒ74586:06:08
'T nieuwe Hospitaal	d:o --------------	7773:12:08
Trein en Oorlogs Onkosten	d:o 70490:19:08	101750:09:-
Onkosten aan de Hulptroupen &:a	d:o 230926:10:-	278067:18:08
'T Regiment Luxemburg	d:o 179231:04:-	65078:18:08
'T Switserse Regiment Meuron	d:o 232998:03:-	---------------
Randsoenen Ordinair	d:o 103150:08:-	102260:10:08
Onkosten ordinair	d:o 59019:18:-	48099:07:08
Onkosten Extra ordinair	d:o 5994:12:08	6998:13:08
Timmeragie en Reparatie	d:o 47623:04:-	60226:18:08
Fortificatiën	d:o 136264:18:08	63552:14:-
Onkosten van 'S Comp: Lijf Eijgenen	d:o 32196:06:-	27882:13:-
'T Hospitaal	d:o 34403:11:-	15577:14:08
Reekening van Condemnatie	d:o 4422:08:-	4530:13:-
Onkosten van Chaloupen &:a	d:o 18291:12:-	12443:16:-
Zoldijen aan Land	d:o 176794:10:-	197128:02:08
Scheeps Zoldijen	d:o 65381:16:08	54956:08:08
Reekening van Intrest	d:o 17076:12:08	179:02:08
'T Legioen van Waldener	d:o 17135:03:-	---------------
Somma	ƒ1592298:11:-	ƒ1121093:19:-

	d' a:is 1782/3	d' a:is 1781/2
Onkosten van Scheepen	ƒ162632:14:08	ƒ74586:06:08
'T nieuwe Hospitaal	d:o --------------	7773:12:08
Trein en Oorlogs Onkosten	d:o 70490:19:08	101750:09:-
Onkosten aan de Hulptroupen &:a	d:o 230926:10:-	278067:18:08
'T Regiment Luxemburg	d:o 179231:04:-	65078:18:08
'T Switserse Regiment Meuron	d:o 232998:03:-	---------------
Randsoenen Ordinair	d:o 103150:08:-	102260:10:08
Onkosten ordinair	d:o 59019:18:-	48099:07:08
Onkosten Extra ordinair	d:o 5994:12:08	6998:13:08
Timmeragie en Reparatie	d:o 47623:04:-	60226:18:08
Fortificatiën	d:o 136264:18:08	63552:14:-
Onkosten van 'S Comp: Lijf Eijgenen	d:o 32196:06:-	27882:13:-
'T Hospitaal	d:o 34403:11:-	15577:14:08
Reekening van Condemnatie	d:o 4422:08:-	4530:13:-
Onkosten van Chaloupen &:a	d:o 18291:12:-	12443:16:-
Zoldijen aan Land	d:o 176794:10:-	197128:02:08
Scheeps Zoldijen	d:o 65381:16:08	54956:08:08
Reekening van Intrest	d:o 17076:12:08	179:02:08
'T Legioen van Waldener	d:o 17135:03:-	---------------
Somma	ƒ1592298:11:-	ƒ1121093:19:-

Uijt welkers te Zaamen treckinge is komen te blijken, dat de Lasten, in het Generaal deesen Jaare ƒ471204:12 meerder als pass:o hebben gerendeert en ijder Last post op Zig Zelven het volgende meer of minder heeft bedraagen, als.

	meerder	minder
Onkosten van Scheepen Zijn in dit Jaar meerder als a:o pass:o uijt hoofde van de meerderheijd der Kielen uijt Europa alhier aangeland welke ten meesten deele door de Slegte Staat waar in Zij aangekomen Sijn langer als na gewoonte hebben moeten vertoeven, en aan veele kostbaare articuls als ankers Touwen &:a gebrek gehad en weeder voorsien Zijn geworden, van alle de noodige provisiën waarvan d' ontstentenis, door derselve Langduurige reise grooter als na gewoonte was, waarbij gevoegd het geene aan de Scheepen Amsterdam en 'T Huijs te Spijk geduurende dit Boekjaar alhier verbleeven Zo aan provisien als benodigde reparatie is te kosten gelegd en eijndelijk de verhoging der prijsen van veele Landsproducten als Hard brood, Boter, wijn, Brandewijn &:a dit meerder bedraagen heeft Veroorsaakt		ƒ88046:08:-
'T nieuwe Hospitaal welkers op bouw thans komst te kosten ƒ372291:19:08 is geduurende dit boekjaar niet beswaard dewijl het geen op dien reekening ten bedraage van ƒ22630:16 Staat belast volgens politicq raeds besluijt Sub dato 9 maart 1784: op reecq: van Trein en oorlogs onkosten is overgeschreeven uijt aanmerking dat de arbeids lieden en Slaaven aan deese Stichting gebeZigd wordende Staande dit Jaar schoon niet aan de fortificatien Zelfs nogthans tot diversse andere noodwendige werken Zijn g' emploijeerd geworden en dus dit huijs die last niet kan draagen		7773:12:08
Onkosten aan de Hulp Troupen meede minder als in a:o pass:o het geen veroorsaekt is, door dat men in het voorleedene boekjaar een groot aantal Troupen van de regimenten Medocq, acquitaine &:a die eenige tijd alhier verbleeven Zijn, mitsg:s door het vertrecken van het detachement van austrasie waar door de kostgelden en veele andere uijtgaaven van Huijs huur &:a beneevens de Randsoenen Zijn verminderd geworden	-------------	47141:08:08
Trein en oorlogs onkosten bedraagen minder als in 't voorleedene boekjaar, welke vermindering te weege is gebragt Zo door het afdanken der bastaart Hottentotten en van eenige Commandos waarbij gevoegd dat in het gepasseerde Jaar veele Zaakelijkheeden Zijn gemaakt geworden, Zo tot 'S lands defensie als andersints welke men van dit boekjaar heeft kunnen ontbeeren en eyndelijk door de mindere overschrijving dit Jaar van't nieuwe Hospitaal	----------------	31259:09:08
'T Regiment Luxemburg Sommeert meerder als in't voorleedene Boekjaar door dien deselve als doen Slegts 4 maenden alhier in quartier heeft geweest in dit boek jaar 6 maanden waarbij gevoegd d' onkosten bij 't vertrek van hetselve veroorsaekt en de goede maenden uijt de winkel aan de Troupen verstrekt dit meerder komt uijt te maaken	114152:05:08	--------------
'T Switserse Regiment de Meuron deese nieuwe Lastpost is veroorsaekt door het arrivement van dat Corps het welk sints desselfs aankomst in de maend Januarij alhier is versorgt geworden, ende betaaling van desselfs verdiende en te goed gemaakte Soldijen heeft genooten alles ten bedraagen van	d:o 232998:03:-	----------
Randsoenen ordinair bedraagd dit Jaar meerder als in't voorleedene Zo uijt hoofde van de duurte van aracq ryst &:a als door de meerderheid der kostpenningen uijtgereijkt	d:o 889:17:08	------------
Onkosten ordinair beloopt dit Jaer meerder als in't voorgaande Zo door de duurte van't ijser, Houtwerken Equipagie goederen &:a van welke articuls veele bij hoog gebrek alhier hebben moeten werden ingekogt welker prijsen die waarvoor d' E: Comp:ie deselven dit Gouvernement aanreekend verre overtreffen, waarbij nog komt eenige vermeerderde huijshuur en gegageerde persoonen dit meerdere different komt uijt te maaken	d:o 10920:10:08	-------------
Onkosten Extra ordinair sommeert minder als in't voorleeden Jaar, door dies in't Zelve eenige Zitbanken voor d' Ed: Heer Gouverneur en Raad in de gereformeerde Kerk Zijn gemaakt geworden en dat 't vertrek der Kweekelingen van het Colombosche Seminarium Zints eenige maanden deese reekening van dit Last post heeft bevrijd	-------------	1004:01:-
Timmeragie en Reparatie monteerd dit BoekJaar meede minder als in't voorgaende omdat in het selve de nieuwe officierswooningen vlaggemans en wagthuisje is gebouwd en dat in het teegendeel in't teegenwoordige geene gebouwen van aanbelang Zijn gemaakt maar Slegts de nodige reparatien gedaan	---------------	12603:14:08
Fortificatiën beloopt inteegendeel meerder als A:o p:o dewijl men Staande dit boekjaar de verstercking van dit Land met meerder magt heeft voortgeset waartoe men noodsakelijk een veel grooter getal van Slaaven waagens &:a heeft moeten beesigen, waarbij gevoegd het geene aan de Heer Percheron is betaald voor de van Mauritius alhier aangekoomen pallissaden Batterij planken &:a een meerder bedraagen vertoont van	d:o 72712:04:08	------------
Onkosten van 'S Comp: Lijf Eijgenen bedraagd in dit Jaar ook meerder en is Sulx veroorsaakt door dat aan 'S Comp: Slaaven 68: p:s pijlaaken en 18 p:s Carsaaijen tot winter Kleederen is verstrekt het welk in 't laatst gepasseerde Jaar bij ontstentenis van die Stoffen niet heeft kunnen geschieden	d:o 4313:13:-	-----------
'T Hospitaal monteerd meede meerder als in't gepasseerde Jaar, Schoon de verteerde gagie van diversse persoonen in dat huijs gealimenteerd die van a:o p:o in gelden verre overtreft deese meerderheid is ten grootsten deele veroorsaakt door dien men bij gebrek aan genoegsaame ruijmte genoodsaekt is geweest de Kranke Scheepelingen van de Scheepen de ganges , de Bodt , Schoonderlo , Java , Holland en de Zeeuw bij Particulieren te Logeeren als meede door de grootere quantiteit medicamenten, gereedschappen, Kleeding, deksels &:a en eijndelijk door de Exhorbitante duurte van veele vereijschtens voor de Zieken		d:o 18825:16:08
Reekening van Condemnatie minder als in het voorleeden Jaar, ontstaende uijt het mindere getal van gecondemneerdens 't welk deese Last post aanmerkelijker had doen daalen Zo niet de meerm: duurte van Rijst &:a Sulx had verhinder	---------------	108:05:-
Onkosten van Chaloupen &:a Sommeeren meerder door de houtwerken Equipagie en andere goederen verstrekt tot den aanbouw van de nieuwe Boot Gelderland beneevens het geen is verbruijkt tot het maaken van 7 Stellen nieuwe Zeijlen, hebbende de hooge prijsen van veele Equipagie goederen niet wijnig meede gewerkt tot het meerder bedraagen van	d:o 5847:16:-	--------------
Zoldijen aan Land dit Jaar minder als in't voorgaande Spruijtende uijt de mindere Verstreckte monteering van dit Jaar als a:o pass:o ten bedraage van	ƒ10165:10:-
de minder verstrekte goede maanden	d:o 9611:-:-
de mindere Verteerde heele gagie	d:o 557:02:08
en overSulx een minder bedragen van	-------------	20333:12:08
Scheeps Zoldijen bedraagen dit boek Jaar meerder als in't voorgaande ter oorsaake van de meerdere uijtgereikte goede maenden voornamentlijk aan het volk op de Scheepen 'T Huijs te Spijk en Amsterdam geduurende dit Jaar alhier verbleeven	d:o 10425:08:-	------------
Reekening van Intrest dit Jaar meede meerder uijt hoofde dat geduurende hetselve de Intressen van Rijxdaelders 133500: hebben moeten werden voldaan, waar onder eenige Capitaalen die geen vol Jaar hebben gestaan die egter bedraagen ƒ17076:12:08 En in't voorleeden Jaar is alleen eenige maanden Intrest betaeld op Rd:s 3600: ten bedrage van	179: 2: 8
het welk een meerheijd Vertoond van	d:o 16897:10:-	----------
'T Legioen van Waldner aan het Detachement van dit Corps is bij desselfs passagie alhier aan diversse Provisien dranken &:a mitsgaders gagie en advancen voor d' officieren en gemeenen en veele anderen noodwendigheedens in de 7 laatste maanden van dit boekjaar te kosten gelegd	d:o 17135:03:-	-----------
Somma	ƒ593164:15:08	ƒ120224:03:08

	meerder	minder
Onkosten van Scheepen Zijn in dit Jaar meerder als a:o pass:o uijt hoofde van de meerderheijd der Kielen uijt Europa alhier aangeland welke ten meesten deele door de Slegte Staat waar in Zij aangekomen Sijn langer als na gewoonte hebben moeten vertoeven, en aan veele kostbaare articuls als ankers Touwen &:a gebrek gehad en weeder voorsien Zijn geworden, van alle de noodige provisiën waarvan d' ontstentenis, door derselve Langduurige reise grooter als na gewoonte was, waarbij gevoegd het geene aan de Scheepen Amsterdam en 'T Huijs te Spijk geduurende dit Boekjaar alhier verbleeven Zo aan provisien als benodigde reparatie is te kosten gelegd en eijndelijk de verhoging der prijsen van veele Landsproducten als Hard brood, Boter, wijn, Brandewijn &:a dit meerder bedraagen heeft Veroorsaakt		ƒ88046:08:-
'T nieuwe Hospitaal welkers op bouw thans komst te kosten ƒ372291:19:08 is geduurende dit boekjaar niet beswaard dewijl het geen op dien reekening ten bedraage van ƒ22630:16 Staat belast volgens politicq raeds besluijt Sub dato 9 maart 1784: op reecq: van Trein en oorlogs onkosten is overgeschreeven uijt aanmerking dat de arbeids lieden en Slaaven aan deese Stichting gebeZigd wordende Staande dit Jaar schoon niet aan de fortificatien Zelfs nogthans tot diversse andere noodwendige werken Zijn g' emploijeerd geworden en dus dit huijs die last niet kan draagen		7773:12:08
Onkosten aan de Hulp Troupen meede minder als in a:o pass:o het geen veroorsaekt is, door dat men in het voorleedene boekjaar een groot aantal Troupen van de regimenten Medocq, acquitaine &:a die eenige tijd alhier verbleeven Zijn, mitsg:s door het vertrecken van het detachement van austrasie waar door de kostgelden en veele andere uijtgaaven van Huijs huur &:a beneevens de Randsoenen Zijn verminderd geworden	-------------	47141:08:08
Trein en oorlogs onkosten bedraagen minder als in 't voorleedene boekjaar, welke vermindering te weege is gebragt Zo door het afdanken der bastaart Hottentotten en van eenige Commandos waarbij gevoegd dat in het gepasseerde Jaar veele Zaakelijkheeden Zijn gemaakt geworden, Zo tot 'S lands defensie als andersints welke men van dit boekjaar heeft kunnen ontbeeren en eyndelijk door de mindere overschrijving dit Jaar van't nieuwe Hospitaal	----------------	31259:09:08
'T Regiment Luxemburg Sommeert meerder als in't voorleedene Boekjaar door dien deselve als doen Slegts 4 maenden alhier in quartier heeft geweest in dit boek jaar 6 maanden waarbij gevoegd d' onkosten bij 't vertrek van hetselve veroorsaekt en de goede maenden uijt de winkel aan de Troupen verstrekt dit meerder komt uijt te maaken	114152:05:08	--------------
'T Switserse Regiment de Meuron deese nieuwe Lastpost is veroorsaekt door het arrivement van dat Corps het welk sints desselfs aankomst in de maend Januarij alhier is versorgt geworden, ende betaaling van desselfs verdiende en te goed gemaakte Soldijen heeft genooten alles ten bedraagen van	d:o 232998:03:-	----------
Randsoenen ordinair bedraagd dit Jaar meerder als in't voorleedene Zo uijt hoofde van de duurte van aracq ryst &:a als door de meerderheid der kostpenningen uijtgereijkt	d:o 889:17:08	------------
Onkosten ordinair beloopt dit Jaer meerder als in't voorgaande Zo door de duurte van't ijser, Houtwerken Equipagie goederen &:a van welke articuls veele bij hoog gebrek alhier hebben moeten werden ingekogt welker prijsen die waarvoor d' E: Comp:ie deselven dit Gouvernement aanreekend verre overtreffen, waarbij nog komt eenige vermeerderde huijshuur en gegageerde persoonen dit meerdere different komt uijt te maaken	d:o 10920:10:08	-------------
Onkosten Extra ordinair sommeert minder als in't voorleeden Jaar, door dies in't Zelve eenige Zitbanken voor d' Ed: Heer Gouverneur en Raad in de gereformeerde Kerk Zijn gemaakt geworden en dat 't vertrek der Kweekelingen van het Colombosche Seminarium Zints eenige maanden deese reekening van dit Last post heeft bevrijd	-------------	1004:01:-
Timmeragie en Reparatie monteerd dit BoekJaar meede minder als in't voorgaende omdat in het selve de nieuwe officierswooningen vlaggemans en wagthuisje is gebouwd en dat in het teegendeel in't teegenwoordige geene gebouwen van aanbelang Zijn gemaakt maar Slegts de nodige reparatien gedaan	---------------	12603:14:08
Fortificatiën beloopt inteegendeel meerder als A:o p:o dewijl men Staande dit boekjaar de verstercking van dit Land met meerder magt heeft voortgeset waartoe men noodsakelijk een veel grooter getal van Slaaven waagens &:a heeft moeten beesigen, waarbij gevoegd het geene aan de Heer Percheron is betaald voor de van Mauritius alhier aangekoomen pallissaden Batterij planken &:a een meerder bedraagen vertoont van	d:o 72712:04:08	------------
Onkosten van 'S Comp: Lijf Eijgenen bedraagd in dit Jaar ook meerder en is Sulx veroorsaakt door dat aan 'S Comp: Slaaven 68: p:s pijlaaken en 18 p:s Carsaaijen tot winter Kleederen is verstrekt het welk in 't laatst gepasseerde Jaar bij ontstentenis van die Stoffen niet heeft kunnen geschieden	d:o 4313:13:-	-----------
'T Hospitaal monteerd meede meerder als in't gepasseerde Jaar, Schoon de verteerde gagie van diversse persoonen in dat huijs gealimenteerd die van a:o p:o in gelden verre overtreft deese meerderheid is ten grootsten deele veroorsaakt door dien men bij gebrek aan genoegsaame ruijmte genoodsaekt is geweest de Kranke Scheepelingen van de Scheepen de ganges , de Bodt , Schoonderlo , Java , Holland en de Zeeuw bij Particulieren te Logeeren als meede door de grootere quantiteit medicamenten, gereedschappen, Kleeding, deksels &:a en eijndelijk door de Exhorbitante duurte van veele vereijschtens voor de Zieken		d:o 18825:16:08
Reekening van Condemnatie minder als in het voorleeden Jaar, ontstaende uijt het mindere getal van gecondemneerdens 't welk deese Last post aanmerkelijker had doen daalen Zo niet de meerm: duurte van Rijst &:a Sulx had verhinder	---------------	108:05:-
Onkosten van Chaloupen &:a Sommeeren meerder door de houtwerken Equipagie en andere goederen verstrekt tot den aanbouw van de nieuwe Boot Gelderland beneevens het geen is verbruijkt tot het maaken van 7 Stellen nieuwe Zeijlen, hebbende de hooge prijsen van veele Equipagie goederen niet wijnig meede gewerkt tot het meerder bedraagen van	d:o 5847:16:-	--------------
Zoldijen aan Land dit Jaar minder als in't voorgaande Spruijtende uijt de mindere Verstreckte monteering van dit Jaar als a:o pass:o ten bedraage van	ƒ10165:10:-
de minder verstrekte goede maanden	d:o 9611:-:-
de mindere Verteerde heele gagie	d:o 557:02:08
en overSulx een minder bedragen van	-------------	20333:12:08
Scheeps Zoldijen bedraagen dit boek Jaar meerder als in't voorgaande ter oorsaake van de meerdere uijtgereikte goede maenden voornamentlijk aan het volk op de Scheepen 'T Huijs te Spijk en Amsterdam geduurende dit Jaar alhier verbleeven	d:o 10425:08:-	------------
Reekening van Intrest dit Jaar meede meerder uijt hoofde dat geduurende hetselve de Intressen van Rijxdaelders 133500: hebben moeten werden voldaan, waar onder eenige Capitaalen die geen vol Jaar hebben gestaan die egter bedraagen ƒ17076:12:08 En in't voorleeden Jaar is alleen eenige maanden Intrest betaeld op Rd:s 3600: ten bedrage van	179: 2: 8
het welk een meerheijd Vertoond van	d:o 16897:10:-	----------
'T Legioen van Waldner aan het Detachement van dit Corps is bij desselfs passagie alhier aan diversse Provisien dranken &:a mitsgaders gagie en advancen voor d' officieren en gemeenen en veele anderen noodwendigheedens in de 7 laatste maanden van dit boekjaar te kosten gelegd	d:o 17135:03:-	-----------
Somma	ƒ593164:15:08	ƒ120224:03:08

Gelijk meede uijt het voorschreeve Vertoog is komen te blijken dat de Reekening van Winst en Verlies dit Boek Jaar heeft bedraagen, als

d' A:is 1782/3	d' A:is 1781/2
Winst en Verlies	20942:12:08	Winst en Verlies	ƒ33369:05:08
'S Lands Inkomsten	d:o 222272:02:08	'S Lands inkomsten	d:o 206926:-:08
	ƒ243214:15:-		240295:06:-

d' A:is 1782/3	d' A:is 1781/2
Winst en Verlies	20942:12:08	Winst en Verlies	ƒ33369:05:08
'S Lands Inkomsten	d:o 222272:02:08	'S Lands inkomsten	d:o 206926:-:08
	ƒ243214:15:-		240295:06:-

hebbende de winsten en ‘S Lands Inkomsten oversulx dit boekjaar meerder als in’t gepasseerde opgeleeverd een Somma van ƒ2919:09:-

Sijnde egter de winsten dit boekjaar minder als a:o pass:o nadien in het Laatstgem: een quantiteit LijfEijgenen verkogt Zijn, eenige advans hebben uijtgeleeverd als meede dat op de goederen in dit loopende Jaar verkogt, minder winst is gevallen.

Waar en teegens ‘S Lands Inkomsten een aanzienlijken vermeerdering op leeveren Zo door de meerder betaalde recognitie penningen voor de Leenings Plaatsen, betaalde ‘S Heeren Geregtigheid van verkogte Vaste goederen als meede door de meerdere geleeverde Runder beesten voor agterstallige recognitie, verkogte Zeeguls en thiende van het graan Sijnde egter de recognitie van Eijgendoms en Erfpagt landerijen mitsgaders die der opgebragte Wijnen minder.

En is ten deesen belange verstaan opged: Heer Hoofd administrateur te qualificeeren om met het sluijten der Boeken te doen voortgaan.

Waarna geresumeert weesende de versoekschriften van d’ E: E: Dispencier en keldermeester mitsgaders den Pakhuijsmeester tendeerende om te moogen genieten de ordinaire Jaarlijxe afschrijvingen op de goederen, dewelke door haarl: geduurende het voorleeden Jaar Zijn verstrekt geworden, welke versoekschriften aldus waren Luijdende.

Den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinaris van Neederlands India mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie, word Eerbiedig versogt, dat aan den onderget: Dispencier mag werden toegestaan d’ ordinaire afschrijving van d’ onderstaende goederen, dewelke door Spillagie, Leccagie, aanslaan der Muuren, als andersints onvermijdelijk in Een Jaar komen t’ ontstaan namentlijk

‘

459	mud Tarwe op 18383 mud te weeten
	274 1/4 mud op 9142 5/8 mud over't Jaar geleegen hebbende a 3 pC:to
	184 3/4 d:o d:o 9240 3/8 d:o binnen 't Jaar aangebragt a 2 pC:to
172	mud Rogge op 50 mudden over 't Jaar a 3 pC:to
37 7/8	d:o Garst d:o 2179 d:o als
	20 3/4 mud op 1036 1/2 mud over 't Jaar a 2 PC:to
	17 1/8 d:o d:o 1142 1/2 d:o binnen het Jaar a 1 1/2 d:o
2 1/4	mudden gemeene gordt op 152 mud binnen 't Jaar a 1 1/2 pC:to
1/8	d:o Fijne d:o d:o 11 d:o d:o d:o d:o d:o d:o
66 1/8	d:o Boonen op 1323 mud Zijnde 5 pC:to
25 1/4	d:o Erwten d:o 1389 d:o te weeten
	18 mud op 898 5/8 mud over 't Jaar a 2 pC:to
	7 1/4 d:o d:o 490 3/8 d:o binnen d:o d:o 1 1/2 d:o
17202	lb rijst op 573437: lb Zijnde 3 pC:to als
	7075 lb op 235859 lb d' ordinaire afschrijving
	10127 lb op 337578 lb d' alhier ingekogte en vol [.....] resolutie van den E: Agtb: politicquen Raad de dato 21 8bre 1783 meede de ordinaire afschrijving geaccordeerd
1397	lb Biscuijt op 86197 lb, als
	421 lb op 21082 lb over 't Jaar a 2 pC:to
	976 d:o d:o 65115 d:o binnen d:o d:o 1 1/2 d:o
437	lb Poeder Zuijker op 21846 lb Zijnde 2 pC:t te weeten
	211 lb op 10540 lb d' ordinaire afschrijvinge
	226 d:o d:o 11306 d:o meede alhier ingekogten volgens Resolutie van den E: Agtb: politicque Raad de dato voorsz: d'ordinaire afsz: geaccordeerd
4	lb Candij Suijker op 188 lb Zijnde 2 pC:to
44 3/8	d:o Peeper op 2025 lb te weeten
	42 1/8 lb op 1872 1/2 lb over 't Jaar a 2 1/4 pC:to
	2 1/4 d:o d:o 152 1/2 binnen d:o d:o d:o 1 1/2 d:o
26 3/4	lb gaarn Cattoene op 1337 1/2 lb over 't Jaar a 2 pC:to
7	d:o Wax gemeene d:o 254 d:o d:o d:o d:o 3 d:o
65	d:o d:o Caarssen d:o 2321 d:o te weeten
	55 lb op 1827: lb over 't Jaar a 3 pC:to
	10 d:o d:o 494 d:o binnen d:o d:o 2 d:o
7	lb Zeep op 372 lb Zijnde 2 pC:to
44 4/10	Cannen olijven olij op 1482 1/2 Can: binnen 't Jaar a 3 pC:to
10 4/5	d:o Lijn d:o d:o 361: d:o d:o d:o 3 d:o
5 2/10	d:o Clappus d:o d:o 173 d:o d:o d:o 3 d:o

‘

459	mud Tarwe op 18383 mud te weeten
	274 1/4 mud op 9142 5/8 mud over't Jaar geleegen hebbende a 3 pC:to
	184 3/4 d:o d:o 9240 3/8 d:o binnen 't Jaar aangebragt a 2 pC:to
172	mud Rogge op 50 mudden over 't Jaar a 3 pC:to
37 7/8	d:o Garst d:o 2179 d:o als
	20 3/4 mud op 1036 1/2 mud over 't Jaar a 2 PC:to
	17 1/8 d:o d:o 1142 1/2 d:o binnen het Jaar a 1 1/2 d:o
2 1/4	mudden gemeene gordt op 152 mud binnen 't Jaar a 1 1/2 pC:to
1/8	d:o Fijne d:o d:o 11 d:o d:o d:o d:o d:o d:o
66 1/8	d:o Boonen op 1323 mud Zijnde 5 pC:to
25 1/4	d:o Erwten d:o 1389 d:o te weeten
	18 mud op 898 5/8 mud over 't Jaar a 2 pC:to
	7 1/4 d:o d:o 490 3/8 d:o binnen d:o d:o 1 1/2 d:o
17202	lb rijst op 573437: lb Zijnde 3 pC:to als
	7075 lb op 235859 lb d' ordinaire afschrijving
	10127 lb op 337578 lb d' alhier ingekogte en vol [.....] resolutie van den E: Agtb: politicquen Raad de dato 21 8bre 1783 meede de ordinaire afschrijving geaccordeerd
1397	lb Biscuijt op 86197 lb, als
	421 lb op 21082 lb over 't Jaar a 2 pC:to
	976 d:o d:o 65115 d:o binnen d:o d:o 1 1/2 d:o
437	lb Poeder Zuijker op 21846 lb Zijnde 2 pC:t te weeten
	211 lb op 10540 lb d' ordinaire afschrijvinge
	226 d:o d:o 11306 d:o meede alhier ingekogten volgens Resolutie van den E: Agtb: politicque Raad de dato voorsz: d'ordinaire afsz: geaccordeerd
4	lb Candij Suijker op 188 lb Zijnde 2 pC:to
44 3/8	d:o Peeper op 2025 lb te weeten
	42 1/8 lb op 1872 1/2 lb over 't Jaar a 2 1/4 pC:to
	2 1/4 d:o d:o 152 1/2 binnen d:o d:o d:o 1 1/2 d:o
26 3/4	lb gaarn Cattoene op 1337 1/2 lb over 't Jaar a 2 pC:to
7	d:o Wax gemeene d:o 254 d:o d:o d:o d:o 3 d:o
65	d:o d:o Caarssen d:o 2321 d:o te weeten
	55 lb op 1827: lb over 't Jaar a 3 pC:to
	10 d:o d:o 494 d:o binnen d:o d:o 2 d:o
7	lb Zeep op 372 lb Zijnde 2 pC:to
44 4/10	Cannen olijven olij op 1482 1/2 Can: binnen 't Jaar a 3 pC:to
10 4/5	d:o Lijn d:o d:o 361: d:o d:o d:o 3 d:o
5 2/10	d:o Clappus d:o d:o 173 d:o d:o d:o 3 d:o

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de goede Hoop den 31: Augustus 1783. /:was geteekend:/ A: V: Schoor.’

Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinaris van neederlands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’

‘Den onderget: Keldermeester versoekt seer Eerbiedig aan Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: dat aan hem mag valideeren de hier onder gespecificeerde afschrijving, te weeten.’

‘

1155 1/2	Cann: aracq: op 11556 1/2 Cann: die onder dato deeses restant verblijven a 10 pC:to
25850	d:o Caabsse wijn op 28502 1/2 Cann: die onder dato deeses meede restant verblijven a 10 pC:to
646 1/2	d:o Caabsse brandewijn op 6467: Cann: die onder dato deeses Insgelijx restant verblijven a 10 pC:to
63	d:o wijntint op 633: Cann: dewelke almeede onder dato deeses restant verblijven a 10 pC:to

‘

1155 1/2	Cann: aracq: op 11556 1/2 Cann: die onder dato deeses restant verblijven a 10 pC:to
25850	d:o Caabsse wijn op 28502 1/2 Cann: die onder dato deeses meede restant verblijven a 10 pC:to
646 1/2	d:o Caabsse brandewijn op 6467: Cann: die onder dato deeses Insgelijx restant verblijven a 10 pC:to
63	d:o wijntint op 633: Cann: dewelke almeede onder dato deeses restant verblijven a 10 pC:to

’/:onderstond:/ In’t Casteel de goede Hoop den 31 aug:s 1783. /:was geteekend:/ J: J: Le Sueur’

Aan den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Achtb: Raad van Politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’

‘Den onderget: Pakhuijsmeester versoekt Eerbiedig, dat aan hem mag werden toegestaan d’ ordinaire afschrijving op de ondertenoemene goederen, geduurende dit boekjaar onvermijdelijk gevallen te weeten.’

‘

Craamerijen
8	lb alluijn op 270 5/8 lb over't Jaar geleegen hebbende a 3 pC:to
13 1/4	lb Stijfsel d:o 265 lb a 5 pC:to
Loot
3 1/8	lb Plat op 2535 lb a 1/8 pC:to
Kooper.
5 1/8	lb ges: op 4185: lb a 1/8 pC:to
Ijzer
203 3/4	lb op 20376 binnen 't Jaar aangebr: a 1 pC:to
Verwen.
1	lb fijne op 39 lb a 3 pC:to
90 3/4	d:o ges: grove d:o op 3025 lb a 3 pC:to
Tabak
57 3/4	lb op 1924 a 3 pC:to
Specereijen
1 3/4	lb nooten op 173 5/8 lb	} a 1 pC:to
1 3/4	d:o nagulen d:o 172 d:o
1 7/8	d:o Foulij d:o 191 7/8 d:o
1 7/8	d:o Canneel d:o 189 7/8 d:o

‘

Craamerijen
8	lb alluijn op 270 5/8 lb over't Jaar geleegen hebbende a 3 pC:to
13 1/4	lb Stijfsel d:o 265 lb a 5 pC:to
Loot
3 1/8	lb Plat op 2535 lb a 1/8 pC:to
Kooper.
5 1/8	lb ges: op 4185: lb a 1/8 pC:to
Ijzer
203 3/4	lb op 20376 binnen 't Jaar aangebr: a 1 pC:to
Verwen.
1	lb fijne op 39 lb a 3 pC:to
90 3/4	d:o ges: grove d:o op 3025 lb a 3 pC:to
Tabak
57 3/4	lb op 1924 a 3 pC:to
Specereijen
1 3/4	lb nooten op 173 5/8 lb	} a 1 pC:to
1 3/4	d:o nagulen d:o 172 d:o
1 7/8	d:o Foulij d:o 191 7/8 d:o
1 7/8	d:o Canneel d:o 189 7/8 d:o

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de goede Hoop den 31 Augustus 1783. /:was get:/ O: G: de Wet.’

Is daarop beslooten dat de daarbij aangehaalde minderheeden als niet excedeerende bij de voorschreeve negotie boeken Zullen werden afgeshreeven

Vervolgens wierd door den Heer Hoofdadministrateur Pieter Hacker met versoek om daar op dispositie t’ erlangen in Raade geproduceert de onderstaende memorie

Memorie van de nabesz: ijser, Lijn en olijven Olij, Houtwerken, etc als ‘er uijt de volgende Scheepen so te min gebrooken als bij Pijling minder, de LijfEijgenen deses Jongst gepasseerde maand en door de natuurlijke dood overleeden het vee in gem: tijd Soo absent, verrekt, als door het wild gedierte verslonden, alles volgens verclaaringen blijkende, Namentlijk.

‘

Uijt 't Schip de Factor
Afsz: {	848:	lb ijser gesort: op 46840 lb in 1039 Staven bij naweeging minder
verkopen {	7	p:s ijsere Potten gesort: op 50 p:s gebrooken
	11	d:o Graven amsterdamse op 500 p:s in 6 Cassen gebroken
afsz: {	39	d:o Drinkglaasen gesort: d:o 250 d:o d:o 1 d:o d:o
	5 1/4	Gros Tabakspijpen lange op 15 gros gebrooken
	1 1/2	d:o d:o korte d:o 5 d:o d:o in 1 Cas
Verkopen {	5	d:o Coornschoppen op 175 p:s in 4 Cassen gebrooken
	1	d:o Smeltkroes d:o 30 d:o d:o 1 d:o d:o
afsz: {	3	d:o armvijlen van 16: d:m bij't openen van 1 Cas gem:t no: 3 niet gevonden
	5 1/4	Vaaten Theer, tot het opvullen van 34 3/4 Vaten verbruijkt
	286:	lb witkrijt op 3000 lb bij naweeging te min, Zijnde tot ballast gebruijkt geweest.
verkoopen {	15	p:s gr: deelen van 2 d:m op 300 p:s gebrooken
	20	d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:o d:o 450 d:o d:o
afsz: {	426	Cann: Lijn olij op 65 halve aamen inhoudende 1986 Stopen pijlende 1 van 9: 1 van 8: 3 van 7:, 3 van 6, 3 van 5, 5 van 4: 9 van 3, 40 van 2 d:m wan
	68	d:o olijven olij op 13 halfaamen waarvan bij pijling 1 van 5: 1 van 4, 4 van 3 en 7 van 2 d:m wan
	10	lb Marseille Zeep op 250 lb in 1 Cas bij naweeging minder
	3/15	Kelder fransse brandewijn op 1 Kelder gebrooken
	1096	Cann: Bier, op 39 pijpen, zijnde daarvan bij Pijling 16 van 3 en 7 van 4 d:m wan, mitsgaders 2 Leedig 1 suur en 4 ondrinkbaar bevonden
Uijt het Schip de Princes van Orange
afz: {	40	riemen klijn mediaan Papier in 7 kassen n:o 152: tot 158
	50	d:o d:o formaat d:o niet gevonden dog in
	45	d:o groot d:o d:o Steede van dien
Inneemen {	15	d:o d:o d:o d:o
	4	d:o klijn mediaan d:o
	5	d:o d:o formaat d:o gevonden
	3	d:o blaauw floeij d:o
	100	blaaden bord Papier
Verkoopen	7	p:s graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas gebrooken
Inneemen	2000	d:o glaase ruijten van 8 en 9 d:m waarvan 260 p:s gebrooken in 10: Cassen alle gem:kt 160 die op de factuur niet bekend staan.
Uijt het Schip de vrouwe Everhardina
Verkopen {	9530	p:s graauwe moppen op 25000 p:s	} gebrooken
	6360	d:o geele Klinkers d:o 25000 d:o
	3	d:o Juffers van 30 a 36: v:t d:o 75 d:o
	39	d:o gr: deelen d:o 1 1/4 d:m d:o 500 d:o
	33	d:o d:o d:o d:o 1 d:o d:o 450 d:o
	3	d:o Sparren van 36 voet d:o 44 d:o
Uijt het Schip Hoolwerf
Verkopen {	5	p:s graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas
	235	d:o glaase ruijten van 8 en 9 d:m op 2000 p:s in 10 Cassen gebrooken
Uijt het Schip de Hoop des vreedes .
afsz: {	871	lb ijser ges: op 61396 lb in 1076: Staven te min bij naweeging
	63	Tonnen of Pypen Smeekoolen die volgens verklaaring op de rheede van Isle D'aix Zijn naar de wal gesonden in dato 9 Junij 1783: op 200 pijpen, minder, die volgens gewoonte weegen 1050: lb ieder, Zijnde de overige 137 Tonnen of pijpen bij nameeten bevonden 27 hoeden
	531	lb Plat loot ofte 6 Rollen op 20311 lb in 341 Rollen te min
Uijt het Schip Brederode
afsz:	1 1/4	Vat Theer tot het opvullen van 8 3/4 vaaten verbruijkt
inneemen	2	p:s blaauw Carsaaij op 126 p:s in 14 Cassen meerder bevonden dan de factuur komt te melden
Uijt het Schip Zeeduijn .
afsz: {	1/15	kelder fransse brandewijn op 1 kelder gebrooken
	805:	lb ijser gesort: op 64000 lb in 1575 staven bij naweeging minder
vercopen {	11	p:s graaven met Steelen op 400 p:s in 2 Cassen gebroken
	9	d:o Coornschoppen op 84 p:s in 1 Cas gebrooken
	9	d:o Ijsere Potten in Soort op 100 p:s d:o
afsz: {	3 1/4	Vat Theer tot het opvullen van 16 3/4 vaten Verbruijkt
	2	p:s Scheeps Pompen in het Schip niet afgelaaden volgens opgave der Scheepsoverheeden.
	64 4/5	cann: Olijven olij op 15 halve aamen pijlende 9 van 2: en 6 van 3 duijm Wan
verkopen {	6	p:s gr: Ribben van 4 en 4 d:m op 100 p:s	} gebroken
	1	d:o d:o d:o d:o 3 d:o 6 d:o d:o 50 d:o
	6	d:o d:o deelen d:o 2 d:o d:o d:o d:o 50 d:o
	11	d:o d:o d:o d:o 2 d:o d:o d:o d:o 50 d:o
	7	d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:od:o met 1 snee op 100 p:s
Uijt het Schip de Draak
afsz:	2	p:s Scheeps pompen in't Schip niet afgelaaden volgens opgave der Scheeps overheeden
verkoopen {	8	d:o graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas gebrooken
	3	d:o beslaage Schoppen d:o 100 d:o d:o 1 d:o d:o

‘

Uijt 't Schip de Factor
Afsz: {	848:	lb ijser gesort: op 46840 lb in 1039 Staven bij naweeging minder
verkopen {	7	p:s ijsere Potten gesort: op 50 p:s gebrooken
	11	d:o Graven amsterdamse op 500 p:s in 6 Cassen gebroken
afsz: {	39	d:o Drinkglaasen gesort: d:o 250 d:o d:o 1 d:o d:o
	5 1/4	Gros Tabakspijpen lange op 15 gros gebrooken
	1 1/2	d:o d:o korte d:o 5 d:o d:o in 1 Cas
Verkopen {	5	d:o Coornschoppen op 175 p:s in 4 Cassen gebrooken
	1	d:o Smeltkroes d:o 30 d:o d:o 1 d:o d:o
afsz: {	3	d:o armvijlen van 16: d:m bij't openen van 1 Cas gem:t no: 3 niet gevonden
	5 1/4	Vaaten Theer, tot het opvullen van 34 3/4 Vaten verbruijkt
	286:	lb witkrijt op 3000 lb bij naweeging te min, Zijnde tot ballast gebruijkt geweest.
verkoopen {	15	p:s gr: deelen van 2 d:m op 300 p:s gebrooken
	20	d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:o d:o 450 d:o d:o
afsz: {	426	Cann: Lijn olij op 65 halve aamen inhoudende 1986 Stopen pijlende 1 van 9: 1 van 8: 3 van 7:, 3 van 6, 3 van 5, 5 van 4: 9 van 3, 40 van 2 d:m wan
	68	d:o olijven olij op 13 halfaamen waarvan bij pijling 1 van 5: 1 van 4, 4 van 3 en 7 van 2 d:m wan
	10	lb Marseille Zeep op 250 lb in 1 Cas bij naweeging minder
	3/15	Kelder fransse brandewijn op 1 Kelder gebrooken
	1096	Cann: Bier, op 39 pijpen, zijnde daarvan bij Pijling 16 van 3 en 7 van 4 d:m wan, mitsgaders 2 Leedig 1 suur en 4 ondrinkbaar bevonden
Uijt het Schip de Princes van Orange
afz: {	40	riemen klijn mediaan Papier in 7 kassen n:o 152: tot 158
	50	d:o d:o formaat d:o niet gevonden dog in
	45	d:o groot d:o d:o Steede van dien
Inneemen {	15	d:o d:o d:o d:o
	4	d:o klijn mediaan d:o
	5	d:o d:o formaat d:o gevonden
	3	d:o blaauw floeij d:o
	100	blaaden bord Papier
Verkoopen	7	p:s graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas gebrooken
Inneemen	2000	d:o glaase ruijten van 8 en 9 d:m waarvan 260 p:s gebrooken in 10: Cassen alle gem:kt 160 die op de factuur niet bekend staan.
Uijt het Schip de vrouwe Everhardina
Verkopen {	9530	p:s graauwe moppen op 25000 p:s	} gebrooken
	6360	d:o geele Klinkers d:o 25000 d:o
	3	d:o Juffers van 30 a 36: v:t d:o 75 d:o
	39	d:o gr: deelen d:o 1 1/4 d:m d:o 500 d:o
	33	d:o d:o d:o d:o 1 d:o d:o 450 d:o
	3	d:o Sparren van 36 voet d:o 44 d:o
Uijt het Schip Hoolwerf
Verkopen {	5	p:s graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas
	235	d:o glaase ruijten van 8 en 9 d:m op 2000 p:s in 10 Cassen gebrooken
Uijt het Schip de Hoop des vreedes .
afsz: {	871	lb ijser ges: op 61396 lb in 1076: Staven te min bij naweeging
	63	Tonnen of Pypen Smeekoolen die volgens verklaaring op de rheede van Isle D'aix Zijn naar de wal gesonden in dato 9 Junij 1783: op 200 pijpen, minder, die volgens gewoonte weegen 1050: lb ieder, Zijnde de overige 137 Tonnen of pijpen bij nameeten bevonden 27 hoeden
	531	lb Plat loot ofte 6 Rollen op 20311 lb in 341 Rollen te min
Uijt het Schip Brederode
afsz:	1 1/4	Vat Theer tot het opvullen van 8 3/4 vaaten verbruijkt
inneemen	2	p:s blaauw Carsaaij op 126 p:s in 14 Cassen meerder bevonden dan de factuur komt te melden
Uijt het Schip Zeeduijn .
afsz: {	1/15	kelder fransse brandewijn op 1 kelder gebrooken
	805:	lb ijser gesort: op 64000 lb in 1575 staven bij naweeging minder
vercopen {	11	p:s graaven met Steelen op 400 p:s in 2 Cassen gebroken
	9	d:o Coornschoppen op 84 p:s in 1 Cas gebrooken
	9	d:o Ijsere Potten in Soort op 100 p:s d:o
afsz: {	3 1/4	Vat Theer tot het opvullen van 16 3/4 vaten Verbruijkt
	2	p:s Scheeps Pompen in het Schip niet afgelaaden volgens opgave der Scheepsoverheeden.
	64 4/5	cann: Olijven olij op 15 halve aamen pijlende 9 van 2: en 6 van 3 duijm Wan
verkopen {	6	p:s gr: Ribben van 4 en 4 d:m op 100 p:s	} gebroken
	1	d:o d:o d:o d:o 3 d:o 6 d:o d:o 50 d:o
	6	d:o d:o deelen d:o 2 d:o d:o d:o d:o 50 d:o
	11	d:o d:o d:o d:o 2 d:o d:o d:o d:o 50 d:o
	7	d:o d:o d:o d:o 1 1/2 d:od:o met 1 snee op 100 p:s
Uijt het Schip de Draak
afsz:	2	p:s Scheeps pompen in't Schip niet afgelaaden volgens opgave der Scheeps overheeden
verkoopen {	8	d:o graaven met Steelen op 200 p:s in 1 Cas gebrooken
	3	d:o beslaage Schoppen d:o 100 d:o d:o 1 d:o d:o

‘En volgens geannexeerde reekeningen van den opsiender van ‘S Compagnies Slaven Logie gesterkt met Secretarieele Verclaringen Sijn in de jongst gepasseerde maanden September, October, November December A:o p:o mitsgaders Januarij en Februarij deeses Jaers van ‘S Comp: Slaaven door de natuurlijke dood overleeden te weeten.’

‘

afsz: {	5	p:s kloeke Jongens
	5	d:o Zuijgende d:o
	5	d:o kloeke meijden
	1	d:o School d:o
	4	d:o Zuijgende d:o
	2	d:o Bandiete Jongens

‘

afsz: {	5	p:s kloeke Jongens
	5	d:o Zuijgende d:o
	5	d:o kloeke meijden
	1	d:o School d:o
	4	d:o Zuijgende d:o
	2	d:o Bandiete Jongens

‘En volgens bijgevoegde reekeningen van de Landdrosten gesterkt met Secretarieele beEedigde verclaaringen sijn meede in voorsz: tijd van ‘S Comp: Beestiaal So absent, Verrekt, als door ‘t wild gedierte verslonden, als’

‘

afsz: {	461:	p:s runderen, als
		434 p:s Verrekt en
		27 d:o in den tijd van Twee Jaaren Successivelijk absent geraakt.
	33:	p:s Paarden
	3	d:o Ezels
	5	d:o Bocken

‘

afsz: {	461:	p:s runderen, als
		434 p:s Verrekt en
		27 d:o in den tijd van Twee Jaaren Successivelijk absent geraakt.
	33:	p:s Paarden
	3	d:o Ezels
	5	d:o Bocken

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de goede Hoop den 9 Maart 1784: /:was geteekend:/’

‘P: Hacker.’

Waarop verstaan is, de daarbij opgegeevene gestorvene LyfEygenen en verrekt Beestiaal bij de negotie boeken deeses gouvernements te doen afschrijven en met de gespecificeerde tekort komende mitsgaders defect aangebragte goederen te handelen als in margine van voorsz: Memorie is aangeteekend.

Sijnde voorts meede nagesien de Reecq: der restant gebleevene mitsg:s in de Jongst gepasseerde Ses maande verkogte Zeeguls, luijdende als volgt.

‘

Zeguls D' A:o 1783-4

Debent

van rd:s

1/8

1/4

1/2

3/4

1:

2:

3:

4:

5:

6:

8:

10:

12:

15:

20:

25:

30:

40:

50:

60

primo 7bre 1783 restant Verbleeven

181:

952:

1018:

46:

212:

66:

56:

43:

45:

33:

37:

18:

7:

11:

27:

47:

10:

3:

4:

4

den 6 7bre 1783 bijgekomen

2000:

500:

-:

-:

100:

50:

-:

25:

-:

-:

-:

50:

-:

-:

-:

25:

-:

-:

-:

-:

den 31 Dec: 1783 bijgekomen

2000:

2000:

500:

-:

100:

50:

-:

100:

-:

-:

50:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

Somma

4181:

3452:

1518:

46:

412:

166:

56:

168:

45:

33:

87:

68:

7:

11:

27:

72:

10:

3:

4:

4

Credunt.

Van rd:s

1/8

1/4

1/2

3/4

1:

2:

3:

4:

5:

6:

8:

10:

12:

15:

20:

25:

30:

40:

50:

60

Zeedert p:mo 7bre Jongstl: tot dato deses vercogt

2287:

1495:

744:

26:

217:

93:

30:

86:

22:

3:

37:

27:

5:

7:

2:

38:

-:

1:

-:

-:

de dato deeses Restant.

1894:

1957:

774:

20:

195:

73:

26:

82:

23:

30:

50:

41:

2:

4:

25:

34:

10:

2:

4:

4

Somma

4181:

3452:

1518:

46:

412:

166:

56:

168:

45:

33:

87:

68:

7:

11:

27:

72:

10:

3:

4:

4

‘

Zeguls D' A:o 1783-4

Debent

van rd:s

1/8

1/4

1/2

3/4

1:

2:

3:

4:

5:

6:

8:

10:

12:

15:

20:

25:

30:

40:

50:

60

primo 7bre 1783 restant Verbleeven

181:

952:

1018:

46:

212:

66:

56:

43:

45:

33:

37:

18:

7:

11:

27:

47:

10:

3:

4:

4

den 6 7bre 1783 bijgekomen

2000:

500:

-:

-:

100:

50:

-:

25:

-:

-:

-:

50:

-:

-:

-:

25:

-:

-:

-:

-:

den 31 Dec: 1783 bijgekomen

2000:

2000:

500:

-:

100:

50:

-:

100:

-:

-:

50:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

-:

Somma

4181:

3452:

1518:

46:

412:

166:

56:

168:

45:

33:

87:

68:

7:

11:

27:

72:

10:

3:

4:

4

Credunt.

Van rd:s

1/8

1/4

1/2

3/4

1:

2:

3:

4:

5:

6:

8:

10:

12:

15:

20:

25:

30:

40:

50:

60

Zeedert p:mo 7bre Jongstl: tot dato deses vercogt

2287:

1495:

744:

26:

217:

93:

30:

86:

22:

3:

37:

27:

5:

7:

2:

38:

-:

1:

-:

-:

de dato deeses Restant.

1894:

1957:

774:

20:

195:

73:

26:

82:

23:

30:

50:

41:

2:

4:

25:

34:

10:

2:

4:

4

Somma

4181:

3452:

1518:

46:

412:

166:

56:

168:

45:

33:

87:

68:

7:

11:

27:

72:

10:

3:

4:

4

’/:Onderstond:/’

‘In’t Casteel de Goede Hoop ultimo February 1784. /:was geteekend:/ P: Hacker. /:daar onder:/ Deese Reekening door ons Ondergeteekende Gecommitteerdens uijt den E: Agtb: Raad van Justitie en den Pro Interim Fiscaal alhier behoorlijk nagesien en met de restanten geconfronteerd zynde is deselve in alle deele accordeerende bevonden. /:was geteekend:/ O: G de Wet, S: v: Echtten, Serrurier. /:lager:/ my Præsent /:en geteekend:/ C: L: Neethling Secretaris.’

En nadien uijt die reekening Consteerd dat de in deselve Ses maanden verkogte Zeguls een Somma van Rd:s 3777:1 Schell: bedraagen. So is beslooten dat dit montant volgens gebruijk in ‘S Comp: Cassa gebragt Zijnde bij bovengem: negotie boeken Zal werden genoomen.

Met het op den 2: deeser hier gearriveerd Frans particulier Schip Les Six Freres aangebragt Zijnde 24 Kisten met geld, dewelke blijkens de diesweegens bij den heere Gouverneur van de wel Edele Heeren van de Perre en Boers ontfangene en thans door Zijn Edele in Raade g’Exhibeerde missive gedateerd 25 Septb: des voorleeden Jaars komen te bestaan in

En Omtrent welk Silver gem: Heeren Zig koomen te refereeren aan het geene diendweegen is aangeschreeven bij haar Ed:s vroegere missive van den 14: April 1782: dicteerende, dat omtrend hetselve Zodanige maatregulen Souden moeten werden genoomen als best Zouden dienen en hetselve so aan de Heeren der Hoge Indiasche Regeering tot Batavia als ‘S E Comp:s ministers te Ceilon te doen toekomen met qualificatie niet te min om in die afsending het ooge te houden eensdeels op de berigten die men alhier Zoude hebben nopens den toestand der Saken in Indiën anderendeels op de noodsaakelijkheid waar in men Zig alhier Zelve Zoude kunnen bevinden om een gedeelte van die penn: ten dienste deeses gouvernements aan te houden, So is bij overweeging dat omtrend de voorsz: Kist met bhaar goud als bepaaldelijk voor Ceilon gedestineerd zijnde geen reflexie valt, dog dat betreffende voorsz: Silvere Specie volgens de betuijging van den Edelen Heere Commissaris hetselve ten alderuijttersten op Batavia werd benoodigd verstaan de 23 kisten met Zilvere Speciën p:r eerst voorkoomende geleegendheid naar ged:e hoofdplaatse voort te Senden, te meer nadien dat geene, het welk men volgens de voorsz: verleende qualificatie ten behoeve van dit Gouvernement al van dit geld Zoude kunnen aanhouden dog even en inselvervoegen als met de in a:o 1783 ontfangene mexicaanen heeft moeten geschieden, onaangeroerd Soude moeten werden gelaaten, om door het uijtgeeven van hetselve niet te vervallen in die ongeleegendheid die men klaarlijk kan voorsien dat daaruijt Soude ontstaan Zo lang de geintroduceede Papiere munten niet op eenemaal Zullen kunnen werden ingewisseld.

Waarna welgem: Heere gouverneur geliefde te kennen te geeven, dat Zijn Edele met den Capitain van ‘t frans Scheepje La Charlotte weegens het inhandelen voor d’ E: Comp: der door hem aangebragte Slaaven, uijt hoofde van den hoogen prijs die hij voor deselve heeft komen te vorderen, niet hebbende kunnen reusseeren oversulx aan denselven had gepermitteerd alleen een aantal van 20 à 25 Stucx der selve alhier aan d’ Ingeseetenen te moogen verkoopen, ten einde daar uijt desselfs gemaakte onkosten te kunnen goed maaken, Terwijl de resteerende door hem met ‘t russisch part:r Schip naar Mauritius Zullen werden geZonden.

Sijnde voorts op het te kennen geeven van den Negotie Overdraager Casparus van Eerten dat hij de Carwaat voor ‘S Comp:s Scheepen benoodigd, desgelijx de klijne Rosijnen in voldoening van den Bataviasen Eijsch niet meer tot de voorige prijsen van 4 en 7: Stv:s het Pond konde bekoomen, goedgedagt gemelde negotie Overdrager te qualificeeren om de Carwaat, teegens vijf en de rosijnen teegens agt Stuijv:s het pond te mogen inkoopen.

De Burgers en Eijgenaars der plaatsen op Constantia Hendrik Cloete en Johannes nicolaas Colijn een dermaaten geringe quantiteid Zoo rode als witte wijn ter versending naar het vaderland hebbende komen op te geeven dat de daarvan gedaanen Eijsch op verre niet Zullen kunnen werden voldaan, en deselve hier over aangesprooken en tot een meerdere Leverantie aangemaand zijnde hebben deselve op heeden hare belangen diesweegens in geschrifte voortgebragt, beide meest al hier op uijtkoomende dat sij door de Sobere vendanges die Zij nu eenige Jaaren geleeden hadden gehad, de excessive onkosten aan haare wijngaarden gedaan, mitsgaders de meenigvuldige ongemakken, waaraan de druijf doorgaans onderworpen is voor en al eer de wijn gevaat is, Zig volstrekt buijten Staat bevonden om Sonder haare totale ruine een meerdere quantiteit wijn te kunnen Leeveren met belofte egter om So dra Zij de voorsz: gedane Swaare Costen Zouden te booven gekoomen door geluckiger vendanges in beetere Situatie geraakt Zijn niet te Sullen nalaaten een meerdere Leverantie te doen, So is verstaan hiervan onder oversending van Copia der voorsz: Schriftuuren Zo aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren als d’ Ed: Heeren Bewindhebberen der resp: particuliere Cameren Pligtschuldig kennisse te geeven.

Sijnde voorts aan den Eerw: Predikant Jacob Casper Metzlar repatrieerende met het aanweesend Retourschip ‘T Slot ter Hooge en Staande thans in ondertrouw alhier met de jonge dogter Aletta Margaretha van Kervel op desselfs hier om bij Request gedaan versoek geaccordeerd, na voltrocken huwelijk Zijne gem: Huijsvrouw met Sig meede Naar neederland te neemen; Terwijl Zijn Eerw: om reedenen dat door denselven voor wijlen Zijne Eerste Huijsvrouw Petronella Weppelman die met hem van Batavia vertrocken, dog kort daarna op het Schip Java ongeluckig om’t Leeven is geraakt, het Transport en kostgeld voor de rheise naar NeederLand te Batavia betaald geworden, derhalven van de betaaling eeniger verdere ongelden voor’t Transport Zijner aanstaande huijsvrouw is g’Excusseerd.

Gelijk meede aan den Capitain op ‘t voorm: Retourschip Java , Jan Tromp hierom al meede in Scriptis versoek doende, is gepermitteerd, desselfs alhier op d’ uijtrheise getrouwde huijsvrouw Hendrina Sophia Smidt neevens hunl: Zuijgend kindje Jan ganaamd, Zijnde drie maanden oud, met Zig naar neederLand meede te neemen mitsgaders nog ten dienste en oppassinge Zijner gem: huijsvrouw en kind, meede over te voeren een Slaaven meijd genaamd Mina van de Caab mits voor deselve het daartoe staande Transport geld voor de heen en te rug rheise van hier in ‘S E: Compagnies Cassa betaalende.

So als verder nog aan den Corporaal Johan Pikhout, die met het hiervorengemelde retourschip ‘T Slot ter hooge repatrieerd op Zijn versoek bij request toegestaan is om met Sig meede naar neederLand te neemen een Slaven Jongen Ontong van Macasser genaemd voor denwelken het daartoe Staande transportgeld voor de heen en weeder rheijse van Batavia naar NeederLand en weeder te rug in ‘S E: Compagnies Cassa alhier Zal moeten werden betaald.

Laatstelijk geresumeerd weesende Zeeker Request van de Burgers Marten Bateman en Pieter Malet als Codicillaire gemagtigdens van wijlen den Schipper op het hier aanweesend Ceilons retourschip Amsterdam Jan Willem Mecouw houdende versoek dat aan hun moge werden toegestaan de hier nog onder hun Zijnde gepermitteerde kisten van wijlen gedagten Schipper Mecouw met een der aanweesende Retour Scheepen naar NeederLand te versenden, Soo is verstaan het versoek der Supplianten te accordeeren.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] H: Breton

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 215-232.

Dingsdag den {17840316} 16 maart 1784

‘S voormiddags, præsent den wel Edelen Groot Agtb: Heer Commissaris Hendrik Breton mitsgaders den Edelen Heere Gouverneur M:r Joachim van Plettenberg en alle de Leeden.

Heeft welgem: Heere gouverneur heeden ter Tafel gebragt, eene Missive door den Commandeur van het Laatst gearriveerd Engels Esquader de Heer Bickerton Sub 13: der præsente maand aan Zijn Edele en deesen Raade gerigt, luijdende als volgt.

‘Cape Town 13 March 1784:’

‘Honorable Sir and Gentlemen.’

‘I am sorrij to find mijself under the necessitij of representing to ijou, that a considerable part of the Biscuit, with which his Britannic Majestijs Ships under mij command were furnished in India for the subsistence of thur crews en the passage to Europe has been discouvered to be defective, It is mij dutij thou fore to request, that you will be pleased to allow me to be furnished with such a Supplij of that indispensable article, as joincd with the service able Bread, remaining in the Ships maij with the most frugal aconomij enable me to prosecute mij voyage, without risque of that distress, to which mij people must otherwise be exposed, I have been told that this settlement is not at present plentifullij stocked with Flour, and for that reason, I shall be content to receive, as small a quantitij as can be possiblij made answer the purpose but less than between twentij and thirtij thousand pounds will not Secure me against distress. For the same reason I should be satisfied with a supplij of Rice instead of Biscuit, if the great quantitij of water necessarij for preparing the Rice for use, would not put me under indifficulties with respect to that article.’

‘As peace and Harmonij are now happilij re established between the Crown of Great Britain and the States General of the united Provinces, I flatter mij self the circumstances of mij Situation will have ijour favorable attention.’

‘I have the honor to be.’

’/:onderstond:/’

‘Honorable Sir and Gentelmen. Ijour most obedient Humble Servant /:was geteekend:/ R: Bickerton. /lager:/ To the Honorable the Baron van Plettenberg Gouvernor and the council of the Cape of good Hope’

Over den inhoude welker missive gedelibereerd ten dien belange overwoogen Zijnde, dat geconsidereerd de Schaarsheid van het Coorn, waarin de Colonie Selve al Zeedert eenigen tijd heeft geverseerd en waartoe niet wynig heeft gecontribueert het important export van Brood en Meel dat aan Zijn Groot Brittanische Majesteits Esquader onder den Heer Commandeur King heeft moeten werden toegestaan, men oversulks grotelijx Soude moeten hæsiteeren, in het ged:e versoek des Heeren Bickertons te bewilligen, dan ten opsigte van het onder Zijn Edelens bevel Staende Esquader, geen mindere blijken van bereidwilligheid om aan het selve insgelijx alle hulp en bijstand te besorgen, willende procureeren, Is dierhalven beslooten om ten behoeven van hetselve Esquader den uijtvoer van 16 à 18000 ponden hard Brood t’ accordeeren, waartoe men dan t’ eerder heeft kunnen overgaan, gemerkt de gantsche quantiteit dewelke daarvan aan bovengem: Heer King is geaccordeerd geweest door Zijn Edele niet meede genoomen Zijnde, dus een gedeelte van het selve alhier is agtergebleeven.

Terwijl mits de continueerende duurte van het Coorn, hebbende moeten werden beslooten aan de gepreviligeerde broodbackers te permitteeren om tot weederseggens toe het grof brood tot Twee Stuijvers voor een brood van Twee pond gewigts en het witte brood ter Swaerte van 24: Loot of te drie quart pond meede voor Twee Stuijvers te moogen verkoopen is voorts verstaan hiervan bij publicatie en affixie van Billietten de nodige kennisse aan’t Publicq te doen geeven.

Ende ten aansien ongeagt het diesweegens op den [.......] geaffigeert Billiet door de Coornbouwende opgeZeetenen geen nadere opgave is gedaan van het graan dat Zij nog ter Leeveringe aan d’ E: Comp:ie Zouden te missen hebben, en het intusschen van d’ uijtterste aangeleegendheid is dat eenmaal met Seekerheid kan werden geweeten, welke quantiteit van coorn nog in deese colonie voor handen is, heeft men dierhalven op ‘t Voorstel van den Heere Gouverneur moeten besluijten om Twee Burgerraaden te committeeren, Zig te vervoegen op alle de onder dit Caabsche district Sorteerende en aan Coornbouwende Landlieden toebehoorende plaatsen en naauwkeurig op te neemen, welke quantiteit Tarw aldaar gevonden werd, wat ged: Landlieden daarvan naar aftrek van het bij hun benodigde Brood en Zaad Coorn nog overig hebben, als meede een gelijke opneeming door den Landdrost neevens Twee Heemraaden van Stellenbosch op alle de onder de resp: districten van Stellenbosch en Drakenstein Zorteerende Coornplaatsen te laaten doen, ten eijnde na dat van derselver bevinding behoorlijk Schriftelijk Rapporten Sullen weesen ingediend, sodanig nader besluijt te neemen als men ten algemeenen welsijn sal vinden te behooren.

Den Heer Brigadier de Conwaij, hebbende komen t’ insteeren om een gedeelte Zijner Troupes t’ embarqueeren op’t bij d’ E: Comp:ie afgehuurd frans part: Schip Les Six Freres ; het welk in gevolge de met dies Reeders geslootene Cherte parthij andersints dog ballast Scheeps na Batavia Souden hebben moeten vertrecken, en men ten dien opsigte met den Capitain Saulnier voerende het ged: Schip Les Six Freres is over een gekomen om voor de Somma van 15000 Livres Zoo veel der voorsz: Troupes als andersints op Jagt rust Zoude Zijn geplaatst geworden, naar Mauritius over te voeren, Zulx het selve Freguat dus niet meede tot die Expeditie sal behoeven te werden g’ Emploijeerd, Is dierhalven verstaan van voorsz: Somma van 15000: Livres aan ged: Cap:n Saulnier te verleenen een assignatie op haar Edele hoog Agtb: de heeren Gecommitteerde Bewindhebberen ter Illustre vergadering van 17:en om naar Ses maanden Zigt te werden voldaan aan d’ ordre van de heer Dominicque Cabariet Jeune Coopman te Bourdeaux van welk een en ander aan welgem: Heeren Meesteren pligtschuldig kennisse Sal werden gegeeven.

Vervolgens wierd door den Heer Gouverneur overgelegd de volgende missive door Zijn Edele van de Heer Commissaris Percheron ontfangen.

‘au cap de bonne Esperance le [.....] Mars 1784:’

‘Monsieúr’

‘Je me propose de vous rappeller par cette lettre l’affaire de la Subsistance de M M: les officiers francais dont j’ai eu L’honneur de vous entretenir.’

‘L’ors que vous avés regle avec M: Chevreau cet objet de meceroit a la charge de La Compagnie d’ Hollande, vous avés avec raison preferé, Monsieur, de faire payer a chacun de ces officiers une somme fixe par mois, que d’ éntrer dans la diversite minutieuse d’une fourniture de vivres en nature, tout á été pour le mieux a cet égard, aussi longtems que l’etat du tresor de la Compagnie vous a permis d’ordonner ce paijement en argent effectif, mais depuis que la raneté des espécer réeller vous a obligé a les Suppleer par un papier monnoije Messieurs les officiers ne recoivent plús veritablement la meme Somme qui leur avoit été d’ ábord assignée puis quils sont obligér de subir la difference qui s’est Successivement établie entre l’ argent reel et le papier monnoije tant que cet Escompte n’a par été fort considerable il etoit plus aisé de le supporter mais depuis Longtems, il S’est Si fort accru qu’il est aujourd huij fort haut Je me crois donc fonde Monsieur a vous demandé un dedomagegement du passé, ainsi qu’une fixation plus forte pour l’avenir tant que cette Subsistance Sera paijeé en papier monnoije.’

‘Si mon opinion pouvoit etre admise en pareille deliberation J’estimerois que l’objet du dedomagement sera parfaitement rempli avec 20 piastres pour % pour Suivre la proportion actuelle de l’argent reel au papier monnoije’

‘J’ai l’honneur de vous remettre l’etat dece qui a été paijé en papier monnoije et Je lai continue J’usqu au mois d’ avril prochain qui sera Je crois a peu pres L’Epoque du depart de M: M: Les officiers du Regiment de Pondicherry .’

‘J’ai l’honneur d être tres Respectieusement.’

’/:onderstond:/’

‘Monsieur Votre tres humble et tres obeissant Serviteur/:was geteekend:/ Percheron.’

Waarop is verstaan aan d’officieren van’t frans Regiment van Pondicherrij , en die van het Corps d’arthillerie de L’Inde tot dedomagement toe te staan 25 pC:to op de aan hun toegelegde Subsistentie gelderen, gereekend van den 12 Aug:s des voorleeden Jaars, wanneer d’ Emolumenten der officieren van het guarnisoen alhier neevens die van het Regiment Switsers van Meuron hebben moeten werden verhoogd, Zullende dierhalven na dat door gem: heer Percheron een behoorlijke memorie van het voorsz: Surplus zal weesen geformeerd, het bedraagen van dien uijt ‘S Comp:s Cassa aan Zijn E: werden betaald, om vervolgens onder d’ officieren van het voorsz: Regiment van Pondicherrij en het Corps d’arthillerie de L’Inde te werden gedistribueert.

Sijnde voorts aan deese en geene van ‘S E Comp:s dienaaren hierom versoek doende geaccordeerd haare Soldij reecq: die na de ordre ondersogt en wel bevonden Zijn, aan derselver gemagtigdens in NeederLand te moogen oversenden.

Door den Capitain ter Zee Jan Tromp in die Qualiteid Commandeerende het ter rheede Leggend Retourschip Java , gepræsenteerd Sijnde, het onderstaande Request.

Aan den wel Edelen Groote Agtb: Heere Hendrik Breton Directeur generaal Titulair van neederlands India, Admiraal en Chef der Retourvloot mitsgaders Commissaris van Cabo de goede Hoop en den wel Edelen Gestr: Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra ordinair van neederlands India en Gouverneur alhier beneevens den E: Agtb: Raad Van Politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren.’

‘Den onderget: Capitain ter Zee Jan Tromp in die qualiteid Commandeerende het aanweesend Batavias Retourschip Java op Zijn laatst ingeleeverd Request van Uwel Edele Groot Agt: Gestr: en E: Agtb: permissie hebbende geobtineerd Zijne huijsvrouw en kind met Zig van hier naar Neederland meede te neemen, vind den Supp:lt Zig genoodsaakt andermaal te wenden tot Uwe Wel Edele Groot Agtb: Gestr: en E: Agtb: met Eerbiedig versoek dat nadien hij Supp:lt in sijn Qualiteid als Capitain ter Zee, met Zig is Voerende Sodanig getal en volume van Bagagie als aan die Qualiteid is Voegende en hij thans met vrouw en kinderen Repatrieerende derhalven aan hem Supp:lt boven het ordinair getal van vier 5 voets en 2 Twee v:t kisten die hij thans in’t Schip heeft volgens het voormelde Reglement te permitteeren nog een kist lang vijf hoog en wijd Twee voeten.’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ J:n Tromp’

Is naar Lectuure van het selve goedgevonden aan voorm: Cap:n Tromp om de Reedenen in desselfs Request vermelde; nog een kist lang vijf hoog en wijd Twee voeten te permitteeren met Sig meede te voeren.

Waarna alles invoegen voorsz: afgehandelt Sijnde den Edelen Heere Commissaris geliefd te kennen te geeven, dat desselfs onderhebbend Smaldeel Retourscheepen op gisteren gemonsterd Zijnde en haare depeches op morgen Staanden t’ ontfangen, Zijn Edele voorneemens was Zig den 18 deeser na boord te begeeven, en daarop met d’ eerste doorkomende goede wind, deese Rheede te verLaaten, en de rheise naar’t VaderLand te vervorderen, betuijgende Zijn Edele verders dat het bestier der huijselijke Zaaken ten deesen Gouvernement soveel de kortheid van desselfs verblijf alhier had toegelaaten, ondersogt en nagegaan hebbende, bevonden had, dat daaromtrend alles behoorlijk was en wierd geadministreerd,

dat aan Zijn Edele wijders ten opsigte der door de Burgeren gedaane doleantiën het Zij direct of indirect van deselve geen klagten waaren voorgekoomen.

dat Zijn Edele om ook de gesteldheid der buijten Districten t’ ondersoeken Zig in persoon naar Stellenbosch , Drakenstein en Hottentots Holland hadde begeeven Sonder dat hun het Zij door de opgeseetenen Selve of door de Heemraaden van harentweegen meede eenige klagten waaren gedaan, het geen Zijn Edele met het geen Verders hadde vermeend, ter kennisse van de heeren der hooge Indiasche Regeering te behooren niet nagelaaten had, haar hoog Edelens te bedeelen bij eene Sub 13 deeser aan deselve gerigt Missive waarvan eene geauthentiseerde Copie ter Secretarije alhier Soude afgegeeven, om aldaar tot narigt deeser Regeeringe te werden geseponeert: besluijtende Zijn wel Edele Groot Agtb: voorts met den Heere Gouverneur en resp: Leeden des Raads op het vriendelijkst te danken, voor alle politessen aan Zijn Edele beweesen en de bereidwilligheid die deselve hadden betoond, om hem in’t manieeren der Zaaken alhier allesints te adsisteeren en de nodige Elucidatie bij te Zetten: Terwijl den Heere Gouverneur en gesaamentlijke Raadsleeden welgem: Edelen Heere Commissaris insgelijx hare dankbaarheid quamen te betuijgen, voor alle de van Zijn Edele Groot Agtb: genootene Eere en het geene voor ‘S Comp: belangen tot welsijn der Colonie alhier had gelieven te Contribueeren, onder hartelijke toewenschinge van Godes dierbaarste Zeegeningen over Zijn Edelens geagte persoon, mitsgaders eener geluckige en behouden reijse met de Scheepen onder desselfs Vlagge van hier te vertrecken Staande, gelijk Laatstelijk bij den Heer Gouverneur en Raad wierd beslooten, dat bij het vertrek van meerwelm: Heer Commissaris van Land naar boord en vervolgens van de rheede hetselfde Ceremonieel en Salut te doen in agt neemen als bij zijn Edelens aan Land komst heeft plaats gehad.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 233-246.

Dingsdag den {17840323} 23 Maart 1784

‘S Voormiddags alle præsent.

Op heeden gerevideerd Zijnde de Negotie en Soldij boeken deeses gouvernements van het gepasseerde Boekjaar, met ende beneevens de Rapporten der tot derselven Examinatie gesteld geweest Zijnde Leeden deeses Raeds d’ E E: Adriaan van Schoor en M:r Jacobus Johannes Le Sueur uijt dewelke is komen te blijken, dat in gem: negotie boeken niet alleen alle posten van ongelden en andere afschrijvingen met de diesweegens verleende Ordonnantiën accordeeren, maar dat ook buijten des geene afschrijvingen gedaan Sijn geworden, gelijk meede dat de Soldij boeken navolgens d’ ordre der E: Comp: gehouden d’ afbetaalinge van de Dienaaren naar behooren uijtgereikt, mitsg:s de belastingen daarvan bij de Negotie boeken, indiervoegen afgeschreeven Zijn, als bij het Rapport van den Specificq is aangetoond en Laatstelijk dat de Boedel Reecq: van ‘S Comp:s afgestorvene dienaaren, welkers nalaatenschappen door den Soldij Boekhouder als curator ad Lites geadministreerd en vercogt Sijn, meede na behooren ondersogt, en bevonden, dat d’ inschrijving, en bereekening daarbij na den Indiaschen Standpenning alhier is gedaan, mitsgaders dat de vendu Boeken met d’ origineele memoriën der gehoudene Vendutiën en deese weederom met de Inventarissen komen t’accordeeren als meede dat de dood reecq: der overLeedene persoonen voor het Zuijvere provenue hunner nalaatenschappen, met vermindering van 6 17/18 pC:to voor wissel verlies, ingevolge het geEerd aanschrijvens van haar wel Edele Groot Agtb: Heeren Majores in’t patria de dato 3 April 1778 een ijder voor Zijn aandeel gecrediteerd geworden Zijnde, dat bedraagen wijders ter Somma van ducatons 5131 11/72 ofte ƒ18472:3: beneevens nog ducatons 382 68/72 ofte ƒ1378:12: weegens het voorsz: wissel verlies door meerm: Curator ad Lites onder ultimo augustus Laetstl: in ‘S Comp:s Cassa alhier geteld en daarvan bij de negotie boeken behoorlijk verantwoording is gedaan, invoegen daaromtrend in alles Conform de geordonneerde en g’amplieerde ordres van haar wel Edele Groot Agtb: de heeren der hooge Indiasche Regeering is gehandeld geworden; weshalven verstaan is, dat de meerm: negotie boeken, volgens Usantie Zoo naar’t Vaderland als naar Batavia en de bovengem: Rapporten nopens d’ Examinatie derselve, bovensdien aan de heeren der hooge Indiase Regeering Sullen werden gesuppediteerd.

Bij het op den 16 deeser genomen besluijt onder anderen vastgesteld Zijnde, om al het Coorn dat Zig nog op de plaatsen der Coornbouwende Ingeseetenen onder dit Caabsche District komt te bevinden door Twee Burgerraaden, mitsgaders het geen onder de buijten Districten voor handen is door den Landdrost en Heemraaden van Stellenbosch en Drakenstein exact te doen opneemen, is als nu op de propositie van den Heer Gouverneur verstaan, tot de voorsz: opneeming onder dit Caebsche District te benoemen d’ oud burgerraeden Hendrik Oostwald Eksteen en Johannes Smuts, en aan deselve ten dien fine te verleenen een openen commissie, waarbij Zijl: wel uitdruckelijk Zullen werden gelast, niemand uit hoofde eeniger particuliere Insigten t’ ontsien maar allesints hunlieder Eed en pligt te betragten met expresse ordre wijders aan alle de Onder dit Caabsse District Sorteerende LandLieden om voorsz: oud Burger Raaden Eksteen en Smuts uijt kragte van voorsz: Commissie als sodanig t’ ontfangen, mitsg:s aan deselve getrouwe aanwijsinge der bij hun aan handen Sijnde Tarw te doen en dus in Staat te Stellen de aan hun opgedragende Last behoorlijk ter uitvoer te brengen, op pœne dat bij nalaatigheid of ongehoorsaamheid aan deese ten algemeenen welsijn gestelde beveelen, ten Strengsten in regten Sullen werden vervolgd, Terwijl ten opsigte van ditselfde ondersoek dat in de buijten Districten Sal moeten geschieden, aan Landdrost en Heemraaden van Stellenbosch en Drakenstein het nodige p:r missive sal werden aangeschreeven.

Hierna wierd door den Heer Secunde Pieter Hacker als president des Raads van Justitie ingediend het bij deesen Raade gerequireerd Berigt op het ter Sessie van den 2: deeser gepresenteerd Request van den Burger Jan Jacob Schreuder, behelsende desselfs beswaarnissen teegens d’ uijtgave van ‘t Stuk Lands aan den meede burger Johannes Frank en welk berigt aldus was luijdende

Aan den wel Edelen Gestrenge Heere M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinair van NeederLands India, mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Achtb: politicquen Raad alhier.

‘Wel Edele Gestr: Heer! en E: E: Achtb: Heeren!’

‘Omme pligtschuldig te voldoen aan Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: seer g’Eerd besluijt van den 2: deeser Loopende maend Maart heeft den Raad van Justitie d’Eer ten opsigte van ‘t door den Burger Jan Jacob Schreuder aan Uwe wel EdeLe Gestr: en E: Achtb: gepræsenteerd request, nopens Seekere Strookje ‘S E: Comp: Land, geleegen agter den Thuijn van den Burger Abraham á de Haan te berigten.’

‘dat gem: Schreuder nopens dat Strookje Lands eene Justitieele Commissie versogt en g’obtineerd hebbende, aan de gecommitteerdens bij ‘t Examineeren van de Transporten so van den Thuijn van voorsz: Schreuder als die van gem: a de Haan is gebleeken dat door wijlen den Landmeeter Cochius in den Jare 1731 Sub 23 Junij, op die Transporten is aangeteekend, dat de toenmaalige besitters dier Thuijnen, ter præsentie van hem Cochius hadden gemaakt, eene onderlinge Conventie navolgens dewelke de besitters van den Thuijn thans aan gemelde Schreuder toebehoorende, een uijtgang, agter den thuijn, teegenswoordig door voorsz: A de Haan beseeten werdende ten eeuwigen dage, egter sonder nadeel van den een of ander Souden hebben.’

‘Gecommitteerdens voorts bij de disquisitie van het verschil in questie ontwaard hebbende, dat de tusschen den Impetrant Schreuder en den burger Johannes Frank, wiens thuijn agter aanschiet, gereesene verschil, re vera over ‘S E: Comp:s Land was, dat den Landmeeter Cochius de ter Sijner præsentie gemaakt illegitime Conventie sonder authoriteit nog approbatie der Regeering, en dus ongequalificeert, agter de weedersijdse Transporten had aangeteekend; gevolgelijk deselve in regten ten eenemaal onbestaanbaar en nietig was, is dierhalven de een en ander remarque oorsaak geweest, dat door Gecommitteerdens en niet So als men gem: Schreuder en Sijn Request Sinisterlijk doet Seggen den Secretaris, best geoordeelt geworden is, tot voorkoming van alle noodeloose Twisten, parthijen aan te raaden, tot een minnelijke vergelijk te meer overmits voorsz: Schreuder, Soo wanneer die conventie Legaal gemaakt ware, egter niet meer als den uijtgang ofte passage over ‘S E: Comp: Land soude kunnen pretendeeren, terwijl den Eijgendom aan d’ E: Comp:ie behoorde, en in Soo verre alleen, is ‘t ook geweest dat de Commissie heeft gepoogt, parthijen tot een minnelijke vergelijk te persuadeeren, Sulx meermelde Schreuder ten deesen belange, in Sijn aan Uwel Edele Gestr: en E: Achtb: gepresenteerde Request verre besijden de waarheid spreekt.’

‘Den Raad van Justitie neemt de vrijheijd neevens deesen te voegen, Copia van het door Gecommitteerdens nopens hunne verrigting gedaane rapport, mitsg:s de notul en dingtaalen van Parthijen, wanneer dat Rapport in Judicio heeft gedient; uijt welk een en ander Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: des gelievende Sullen beoogen, dat de uijtgang over ‘t Strookje Lands in questie, door voorsz: Schreuder en Sijne prædecesseurs in lange Jaaren niet gebeesigt is, maar dat hetselve door voorsz: Frank So wel als door wijlen Sijne moeder is gebruijkt geworden.’

‘Den Raad van Justitie dus kortelijk opengelegt hebbende, den Staat des verschils tusschen den Impetrant en gem: Frank steld denselven onder ‘t wijser oordeel Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: vast, dat den Raad van Justitie in’t termineeren dier Saak, op gronden van regten, het versoek van gem: Schreuder heeft van de hand geweesen met Compensatie van kosten.’

‘Waarmeede Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: in de bescherminge Godes beveelen en met verschuldigde Eerbied blijven.’

’/:onderstond:/’

‘wel Edele Gestr: en E: Agtb: Heeren Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: Seer ootmoedige Dienaaren /:lager:/ den præsident en Leeden des Raads van Justitie /:en daaronder:/ Ter ordonn: van haar E: Agtbaarens /:was geteekend:/ C: L: Neethling Secret:s /:in margine:/ Cabo de Goede hoop den 18 Maart 1784.’

Waarop is verstaan de uijtgave van’t door meerm: Franck versogte Stukje Lands indiervoegen te laaten effect Sorteeren, dat daarvan aan hem Sal werden verleend een behoorlijke kaart en Erfgrondbrief, waerbij het ged:e Stukje Lands Zal werden gesteld ter breedte van 3 Roeden en 10 Voeten en lengte van 14 1/2 roeden en dus in’t geheel groot 52 quadraat Roeden en 64 dito Voeten dog het overschietende Strookje tusschen dit Stuk Lands en de Thuijn van den Burger Abraham a de Haan leggende, mitsg:s breed 5 Voeten en lang 16 roeden en 11 voeten onuijtgegeeven te laaten, ten einde gem: de Haan ten allen tijden de aldaar door hem opgehaalde Scheidsmuur behoorlijk Sal kunnen doen repareeren en in stand houden, en teffens gelijk bevoorens tot een vrijen uijtgang voor ged: Schreuder te dienen, invoegen hetselve Strookje Lands door geene der voorm: Buuren Zal moogen bepoot ofte belemmerd werden en de Loop van’t water voor de Thuijnen van meerm: de Haan en Schreuder ook sal moeten blijven, als deselve van ouds is geweest. Terwijl ged:e de Haan en Schreuder gehouden Sullen Sijn Zo verre het meerm: reepje gronds ten hunnen gebruijke komt te strecken een muur op te haalen en’t aan meerm: Frank vergund Land indiervoegen te bevrijden.

En is wijders aan den Heemraad van Swellendam Hendrik Anthonij van Vollenhoven mitsgaders aan Alida Swart gesepareerden huijsvrouw van den Burger Nicolaas Godfried Heijns op derselver hierom bij request gedaan versoek ijder een Stuk Huijs Erfs geleegen bij de Swellendamse drostdije en aldaar van ‘S Colonies Land ter groote van Zestig Voeten Lengte en vier en Twintig Voeten diepte in Eijgendom verleend.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 247-258.

Dingsdag den {17840330} 30 maart 1784

‘S voormiddags alle præsent.

Vermits het oude hospitaal der E: Compagnie het welk ongeagt desselfs bereids lange g’Exteerd hebbende bouwvalligen toestand nog heeft moeten werden gebruijkt, om in een gedeelte van het Selve te plaatsen de bandieten die de facto op het bekomen berigt van den met Engeland ontstanen oorlog van het Robben Eijland ditheen hebben moeten werden Overgebragt en voor een gedeelte te dienen tot Logement der manschappen die op de in de Saldanhabaaij in’s vijandshanden gevallene Scheepen Sijn bescheijden geweest t’ Zeedert gaandeweg is koomen in te Storten, Is dierhalven Verstaan het nog overgebleevene gedeelte met d’ annexe geweesene wooning van den Opperchirurgijn als meede de ringmuur van het voorschreeve oude Hospitaal publicq tot den afbreuk te doen verkoopen onder Expresse Conditie dat alles binnen den tijd van Twee Maanden naar dies vercooping ten eenemaal sal moeten weesen afgebrooken en weggeruijmd en de grond dus effen en Schoon aan d’ E: Compagnie werden overgeLeeverd, Sullende vervolgens van het terrain aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren werden gesuppediteerd een behoorlijk Plan en daarop derselver g’Eerde dispositie werden afgewagt of en welke gebouwen het hoogst deselve sal behaagen, daarop voor d’ E: Compagnie te doen Construeeren, dan wel het selve Terrain in Huijs Erven verdeeld insgelijx p:r publicque vendutie aan de meestbiedende te doen verkoopen inwelker voegen men vertrouwd, dat meermelde ontleedigde grond als in het beste gedeelte deeser Steede leggende een aansienlijke Somma Sal komen te Rendeeren.

Gelijk meede is beslooten eenige oude en meerendeels onbruijkbaar gewordene Snaphanen en Pistoolen dewelke bij eene daarvan door den Heer Hoofd administrateur Pieter Hacker te formeerene Memorie, Sullen werden gespecificeerd, naar’t Vaderland te Senden.

En is wijders op de propositie van den Heer Gouverneur goedgedagt, om aan de Soldaaten van het frans Regiment van Pondicherrij , tot een douceur op derselver voor handen Zijnde rheise naar Mauritius Een duijsend Ponden Tabacq als gevoegelijk kunnende gemist werden, uijt ‘S Compagnies negotie pakhuijs te laten verstrecken.

Wijders wierd door den Heer Secunde Pieter Hacker als president des Raads van Justitie van weegens deselve ingediend het volgende Schriftuur

Aan den wel Edelen Gestrengen Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinaris van NeederLands India, mitsg:s Gouverneur en Directeur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Agtb: Raad van Politie deeses Gouvernements.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren!’

‘Den president en Leeden des Raads van Justitie deeses Gouvernements neemen de vrijheid Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: te Vertoonen’

‘Hoe op den 11 deeser maand Maart voor hun Collegie door den Landdrost van Stellenbosch en Drakenstein ten principaalen Sijnde geactioneerd geworden verscheijden over de Hottentots Hollands gebergte woonende Landlieden ter saake dat deselve hun hadden Schuldig gemaakt aan ‘t neemen en vervoeren van sodanige goederen als van ‘t aan de Ratel Rivier omtrend de Soetendaals valleij gestrande Schip Niccobar aan land waaren gespoeld, denselven Landdrost na verscheijde soo ‘S lands als Locaale placcaaten geallequeert te hebben, om te deduceeren, op hoedanigen wijse, faiten van die natuur behoorden te werden gestraft vervolgens ter Consideratie van verscheide mitigeerende Reedenen op ende jeegens deselve nadat hun min of meer schuldig hebben gemaakt heeft geconcludeert tot Sodanige coporeele Straffe, als gem: Landdrost Supponeerde de ged:s te meriteeren.’

‘Dan de Vertooners de Geactioneerdens weegens hunne geperpetreerde en beleedene feijten in raade nader gehoord hebbende, is door henl: niet alleen voorgewend, hunne Onkunde, en dat niet geweeten hadden dat het neemen en vervoeren van de voorsz: van wijnig belang, en als verlaaten geleegen hebbende goederen, Soo een quaad quam te Sijn, dus Sustineerden, diesweegens geene Straffe verdient te hebben, te meer dewijl Sijl: van de over dat Sujet g’Emaneerde wetten /:volgens hun prætext, ten eenemaal onweetende waaren; heeft Sulx ter Consideratie, dat bij de voorige Langs de overbergsche Stranden, voorgevallenen verongeluckingen van Scheepen, de daarvan opgespoelde goederen, door de ingeseetenen dier Districten onverhinderd en Sonder eenig ressentiment sijn weg genoomen en vervoerd en dat de door gem: Landdrost thans geactioneerde Landlieden, hun daarop als gronden en dus sustineeren Slegts eene Stilswijgend gepermitteerde daad te hebben gedaan de vertoonders mits dien gebragt in eene Incertitude om de rigeur der wetten in Cas Subject t’appliceeren dus de vertoners, te meer, deweijl behalven de geactioneerdens nog over de hondert andere Overbergsche Ingeseetenen Sig aan Strand bevonden, en de een en andere opgespoelde goederen of houtwerken na hun genoomen hebben Sullen; Invoegen dit geval bij eene perquisitie genoegsaam alle de overbergsche familiën Soude actionabel maaken en mitsdien van veel gevolgen Sijn kunnen; hun als gepermoveert gevonden hebben om uijt hoofde der bovengem: motiven, de geactioneerdens in seekere mulctens te condemneeren en teffens vermeijnd ‘t noodsaakelijk te Sijn, om profuturo in Soortgelijke Crimina, sonder de minste ambiguiteijt te kunnen jugeeren, de vrijheid te neemen, hun te keeren tot Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: met Eerbiedig versoek dat het van derselver welbehagen Sijn moge om de in vroegere Jaaren op ‘t poinct van Scheeps Strandingen alhier g’ Emaneerde dog vermits denselven oudheid en daar door als in vergeetelheid bij de Ingeseetenen geraakte placcaaten, te willen renoveeren, mitsgaders dat van deselfde vernieuwde wetten aan alle de Ingeseetenen en wel voornaementlijk aan die, dewelke langs de Zee Stranden woonen, van Jaar tot Jaar door de Resp: Landdrosten op eene Convenable wijse de noodige onderrigting gegeeven en dat Soo het van Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: goede geliefte Sij, ook aan alle de Langs de Zee Stranden deeser Lande woonende en als Sodanig bij voorkomende Strandinge fungeeren moetende veldwagtmeesters en veld Corparaels ter hunnner narigt en observantie Copias dier gerenoveerde placcaaten mogten werden ter hande gesteld, aangesien als dan alle prætexten van onweetendheid en onkunde uijt den weg geruijmd en in’t toekoomende geene Excepties plaats souden kunnen vinden.’

‘Ondertusschen dat de vertoonders met pligtschuldige hoogagting blijven.’

’/:onderstond:/’

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Agtb: Heeren, Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: Heeren, Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: Ootmoedige en gehoorsaame Dienaaren /:lager:/ den præsident en Leeden des raads van Justitie alhier /:daar onder:/ Ter ordonn: van hun Ed: Agtbaarens /:was geteekend:/ C: L: Neethling Secret:s /:in margine:/ Cabo de goede Hoop den 25 maert 1784’

Waarop gebesoigneerd Zijnde, is verstaan, dat om des te beeter aan het bedoeld oogmerk te voldoen, te doen formeeren een nieuw placcaat, waarbij niet alleen Zullen werden gerenoveerd de bevorens Successivelijk gestelde wetten teegens alle Strand Roverijen en het vervoeren der aangeSpoelde goederen van Scheepen Zo der E: Comp: als Vreemde natiën op deese custen verongelukt maar het selve Placcaat ook indiervoegen t’ amplieeren, als d’ omstandigheeden der Tijden komen te vereijsschen, Terwijl het voorsz: placcaat Jaarlijx bij geleegendheid der burgerlijke militaire Exercitiën So aan Stellenbosch als te Swellendam den volke Zullende werden voorgeleesen, ten einde niemand hiervan eenige ignorantie Zal kunnen pretendeeren, de resp: Landdrosten ook aan de veld Commandants, Veldwagtmeesters en Corporaals wier districten aan, ook omtrend eenige baaijen ofte Zeestranden komen te paalen Sullen moeten ter hand Stellen, afschriften van het meerm: Placcaat ten fine te Zorgen dat op geenerlij wijse teegens den inhoud van ‘t selve werde gehandelt,

Sijnde vervolgens op’t diesweegens bij Request gedaan versoek door ‘S E: Comp: Slavinne Geertruij van Maria Adriana Blom goedgevonden haar soontje genaamd Adriaan oud 3 Jaaren ‘t welk Sig mede onder ‘S E: Comp: LijfEijgenen komt te bevinden uijt Slavernij t’ ontslaan en in vrijdom te stellen, mits voor deselve de Somma van Een hondert Caebse guldens in ‘S E: Comp: Cassa werde betaald, Terwijl voorts tot wegneeming der incongruentie dat een LijfEijgene der E: Comp: als selve in Slavernij Zijnde, tot emancipatie van hunne kinderen requesten komen te præsenteeren is verstaan dat diergelijke versoekschriften in ‘t toekomende altoos door den opsiender van ‘S Comp: Slaven Logie Sullen werden Gepræsenteerd.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 259-265.

Dingsdag den {17840406} 6 april 1784:

‘S voormiddags alle præsent.

Dewijl onder de geweeren op ‘S Comp:s Wapencamer alhier berustende veele werden gevonden, die niet allesints van de vereijschte deugd Zijn, is dierhalven beslooten den Colonel en Hoofd van ‘S Comp: militie alhier de heer Robbert Jacob Gordon te demandeeren om exact op te geeven, de Quantiteit der geweeren, dewelke als goed en deugdsaam bij dit Gouvernement Sullen dienen te werden aangehouden, ten einde het onnutte naar ‘t Vaderland te versenden.

Ende ten aansien in het bij d’ E: Comp:ie afgehuurd frans part: Schip Le Fabius onder meer ander swaar geschut en ‘t daartoe gehoorend rond Scherp ook in’t Vaderland voor dit Gouvernement afgeladen 17 Stucken Canon van 18 lb bals en koogels van het selfde caliber, Soo is bij overweeging Van den geruijmen tijd, die ‘er Sal werden vereijscht, om naar dat het ged:e geschut &:a Sal weesen ontlost, gedagten Bodem weederom de nodige ballast te kunnen ingeeven, best geoordeelt en dienvolgens beslooten, de voorsz: 17 st: Canon van 18 lb bals, met de daartoe gehoorende kogels daarin te laaten verblijven en dit Schip daar meede na Batavia te laaten vertrecken.

Dewijl op ‘t te kennen geeven van den E: Coopman en keldermeester M:r Jacobus Johannes Le Sueur als Commissaris over ‘S Comp: Thuijnen, dat door de langduurige en Excessive droogte mitsg:s gebrek aan de benoodigde Mest en een genoegsaam aantal handen, om ‘t werk in ‘S Comp:s Thuijn behoorlijk te verrigten, het seer te vreesen was, dat wilde men de passeerende Scheepen het hospitaal Slaven Logie &:a geen gebrek aan de So noodsaake ke ververssingen doen lijden de Eijschen so voor batavia als andere Comptoiren in Indiën van gesoute of ingelegde groentens niet ten vollen Sullen kunnen werden voldaan, heeft men dierhalven moeten besluijten gem: E Le Sueur te qualificeeren om de groentens, dewelke ten voorsz: eijnde Soude mogen komen t’ ontbreeken van de particuliere Ingeseetenen te doen inkopen.

Dewijl gisteren avond bij de patrouille wagt is ontdekt dat met een wagen van Jacobus van Rheenen van desselfs plaats altena caabwaards sijn gebragt 110 mudden Erwten en de Sulx onder geleide van een briefje van den molenaar der Windmoolen van 16 mudden meel voor meerm: van Reenen op ged: molen gemalen, So is verstaan voorsz: 10 mudden Erwten ten behoeven der E: Comp: aan te houden en het Voorseide Briefje van een gelijke quantiteit meel te Stellen in handen van den pro Interim Fiscaal ten einde omtrend voorsz: Slinksen handel behoorlijk ondersoek te doen.

Voorts nagesien weesende het Rapport der Vervaardigde papiere munten geduurende de Jongst gepasseerde maand Maart, as volgd.

Aan den wel Edelen Gestr: heer M:r Joachim van Plettenberg Raad Extra Ordinaris van NeederLands India mitsg:s Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: politicquen Raad

‘Wel Edele Gestr: Heer en E Achtb: Heeren!’

‘Uwe wel Edele Gestr: en E: Agtb: aan de onderget:s hebbende gelieven op te draagen, het doen drucken en slaan der pergamenten en Papiere munten die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden g’introduceerd mitsgaders om die vervaardigde munt vervolgens te teekenen, Soo hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueerd, en het bedraagen van Een en Twintig duijzend Vijf Hondert Neegen en Veertig Rijxdaalders aan Papiere Munten gedrukt ende geslaagen, ende Sulxs in de volgende quantiteit en differente waarde, als.’

‘

300	p:s van 20 Rd:s ijder	Rd:s	6000:-
400	d:o d:o 6 d:o d:o	d:o	2400:-
800	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	4000:-
600	d:o d:o 4 d:o d:o	d:o	2400:-
800	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	2400:-
600	d:o d:o 2 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie Laetste ondergeteekendens geteekend
1605	p:s van 1: Rd:s ieder	d:o	1605:-
1600	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1200:-
2400	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	300:-
1057:	d:o d:o 2 Stuijvers	d:o	44:02:
	Somma	Rijxd:s:	21549:02:

‘

300	p:s van 20 Rd:s ijder	Rd:s	6000:-
400	d:o d:o 6 d:o d:o	d:o	2400:-
800	d:o d:o 5 d:o d:o	d:o	4000:-
600	d:o d:o 4 d:o d:o	d:o	2400:-
800	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	2400:-
600	d:o d:o 2 d:o d:o	d:o	1200:-
Zijnde de volgende door de drie Laetste ondergeteekendens geteekend
1605	p:s van 1: Rd:s ieder	d:o	1605:-
1600	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1200:-
2400	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	300:-
1057:	d:o d:o 2 Stuijvers	d:o	44:02:
	Somma	Rijxd:s:	21549:02:

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de Goede Hoop den 31 maart 1784./:was geteekend:/’

‘J: J: Le Suëur, G: H: Cruijwagen, O: G: de Wet, P: D: Boonacker.’

So is verstaan deselve munten, bedraagende te Samen Rijxdaalders 21549: 2 St:vs bij de negotie boeken deeses Gouvernements te doen inneemen en vervolgens aan den Cassier ter uijtgaave en verantwoording over te geeven.

En is Laatstelijk aan d’ onderstaande Vrij swarten op derselver hier om bij Request gedaan Supplicq: permissie Verleend om met het aanweesend Schip de Triton naar Batavia te vertrecken, namentlijk.

Catjon van Boegies met Zijn wijf Candace van Batavia en Twee kinderen Adam en Dappat.

Aarbij van de caab neevens Zijn Suster Abibi meede van de Caab, en nog een vrij gegeevene Lyf Eijgen Deën van Balij genaamd.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 266-271.

Woensdag den {17840414} 14 april 1784.

‘S voormiddags alle present.

Op gisteren alhier Synde komen t’ arriveeren een noord Americaans Cotter genaamd The Harriet , dewelke volgens opgave van den op het selve Commandeerenden Capitain Allen Hallet den 19: Decbr: des gepasseerden Jaars van Boston ditheen is gesteeven, mitsgaders belaaden met eenige wijnige daarvallende Scheepstoerustingen en medicinale drogerijen, So is nadat den door gemelde Capitain aan den heer Gouverneur vertoonde en door Zijn Edele thans in Raade overgelegde Documenten waaren g’ Examineerd en bevonden Conform te Sijn, met d’ opgave door ged:en Capitain gedaan, verstaan hetselve Scheepje inselvervoegen als die van alle andere Staaten en Mogendheeden met de welke onse Republicq in vreede en vriendschap is leevende, alhier t’ admitteeren, waar van aan de Hoog Gebiedende Heeren en Meesteren bij het eerst van hier af te gaane Schrijvens pligtschuldig sal werden kennisse gegeeven.

Vervolgens wierd door den Ondercoopman en Pro Interim Fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier ingediend het volgende vertoog.

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India en Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: Raed van politie

‘Wel Edele Gestr: Heer en E Agtb: Heeren!’

‘Vertoond met den gepasten Eerbied de ondergeteekende provisioneel fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier, dat bij het arrivement van het Ed: O: I: Comp: Schip Java aan hen was ter kennisse gebragt, dat Zig aan boord van dat Schip drie Oostersche mans Slaven bevonden in name Januarij van bougies, Januarij van Macasser en Fortuijn van Bougies, welke niet alleen bij eene expresse ordre van de W Ed: groot Agtb: Heeren der hoge Indiase Regeering verboden Zijn, herwaards over te voeren, maar die ook teffens ingevolge den Letter van dieselfde ordre, in dat geval met de daad Zijn geconfisqueert voor d’ Ed: Comp: Zo dat deselve thans niet anders als Lijf Eygenen van welgem: Ed: Comp:ie kunnen worden geconsidereert.’

‘Dan gemerkt die Slaaven onder Seer vehemente Suspicie Leggen, dat Ze het voorneemen Zouden hebben gehad omme geduurende de reise herwaards een opstand aan boord te verwecken /:waarvan egter is Zo verre niet consteerd, dat de Vertooner teegens deselve R: O: sou kunnen procedeeren ter erlanging der gepaste Straffe:/ en het buijten dien Zeeker is, dat Ze behooren tot dat Zoort, van welkers moord Zugtigen en bloeddorstigen aard, men steeds ‘t ergste te wagten heeft, daar de droevige ondervinding hier Soo meenigmaal reeds de treurige blijken van heeft gegeeven en waaraan men dan ook de reeden waarom deselve hier in te voeren verboden Zijn, niet ten onregte Sou kunnen toeschrijven, Soo heeft de vertoner Zig amptshalven verpligt gereekend, aan Uw Ed: Gestr: en Ed: Agtb: met den gepasten Eerbied voor te dragen, omme tot voorkoominge der facheuse gevolgen, welke ‘er moogelijk uijt souden kunnen proflueeren, indien de bovengem: Slaaven onder die der Ed: Compagnie op de gewoone wijse hun verblijf hielden, deselve ten Robben Eijlande te Confineeren, of wel omtrend hun Sodanige dispositie te neemen, als UwEd: Gestr: en Ed: Agtbaarens na derselver gewone prudentie Sullen vermeenen te behooren.’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a / was geteekend:/ J: J: Serrurier /:in margine:/ overgegeeven in Rade van politie aan cabo de goede Hoop den 13 April 1784.’

Waarop is verstaan, de bij het ged: Vertoog vermelde drie ten behoeven der E: Comp: geconfisqueerde Oostersche Slaaven als Sodanig bij de negotie boeken deeses Gouvernements te doen inneemen mitsg:s deselve tot voorkoming der andersints van hun te dugten Zynde onhijlen te Confineeren op het Robben Eijland .

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 272-279.

Dingsdag den {17840420} 20: april 1784:

‘S voormiddags alle præsent.

Vermits de Hoog Gebiedende Heeren meesteren op’t diesweegens door deesen Raade gedaan versoek met de Jongst gearriveerde Vaderlandsche Scheepen, ten dienste van dit gouvernement hebben gelieven uijt te senden het bedraagen van ƒ850,000 en dit montant komt te bestaan in drie gulden Stucken, Daalders en Enkelde guldens, mitsgaders Schellingen en dubbelde Stuijvers, Zulks men vastelijk moet Supponeeren dat hoogstdeselve hebben gelieven t’aggreëeren ‘t voorstel om de voorsz: guldens, mits de daarvan bij missive van den 12 Junij des voorl: Jaars aangehaalde reedenen, alhier te doen gaan, voor Vier en Twintig Stuijvers, Is dierhalven beslooten, de voorsz: ontfangene drie gulden Stucken, mitsgaders Daalders en heele guldens te Stellen op de volgende waarde als.

welke munten tot gem: waarde in ‘S Comp: Cassa Zullende werden ontfangen, dus ook Sodanig in alle handelingen Zullen gangbaar Zijn, Terwijl het voorsz: montant van ƒ850,000: met de inVoegen voorsz: gedane verhoging der gementioneerde Silvere Speciën bij de negotie boeken deeses Gouvernements sal werden ingenoomen.

En nadien men door den ontfangst van voorsz: Silvere Speciën in Staat is gesteld geworden, de Successivelijk geslagene papiere munten van Een Rijxd:s ofte 48 Stv:s mitsg:s die van 36:, 24:, 12:, 6 en 2 Stuijvers eers te kunnen doen inwisselen is dierhalven meede verstaan, daarmeede op Vrijdag den 7: der aanstaande maand Maij een aanvang te doen maaken, en daartoe des Dingsdags en Vrijdags te bepaalen mitsg:s tot die inwisseling te committeeren, den ondercoopman Pieter Diederik Boonacker en den Boekhouder van ‘S Comp: Slagthuijs Benjamin Seidler, waarvan aan een ijgelijk bij publicatie en affixie van Billietten de nodige kennisse sal werden gegeeven.

Sullende dierhalven de voorsz: papiere munt van 48, 36, 24, 12 en 6: mitsg:s 2 Stuijv: met d’ Expiratie van Twee Maanden naar de publicatie deeses niet meer gangbaar Zijn, en niemand Gehouden weesen deselve aan te neemen; dog al het ander hier geslagen Sijnde papieren geld in alle handelingen in volle waarde blijven.

Uijt de Zeer geagte Letteren van de Heeren der hoge Indiase Regeering de dato 24: decbr: des voorl: Jaars, dewelke neevens de daartoe gehorende berigten en de daarop bij welgem: haar hoog Edelens genomene Besluijten met ‘t op den 15: deeser g’arriveerde Retourschip de Geregtigheid alhier Zijn aangebragt, Zijnde komen te blijken, dat van het minwigt a 34 1/2 pC:to op 1185 lb Spek in 18: halve Leggers mitsg:s van 10 3/4 pC:to op 17754: lb vleesch op 30 halve Leggers aan d’ overheeden van’t Schip Java waarmeede het voorsz: Spek en vleesch, van hier is gesonden 7 ten hondert was gevalideerd, maar al het mindere dit Gouvernement ter vergoeding aangereekend, en dat bovensdien 2 halve Leggers Spek en 11: dito vleesch als Stinkend en onbruijkbaar in Zee hebbende moeten werden geworpen, het vleesch buijten dien in’t algemeen Zeer Slegt was bevonden, met aanhaaling der Reedenen waarom Vermeend werd, dat Sulx Soude weesen veroccagioneerd, Sonder dat door alle gebruijkte voorsorgen om ‘t vleesch te bewaaren, heeft kunnen werden geprævenieert, dat niet nog 16 halve Leggers, als ten eenemaale bedorven en onverstrekbaar meede in Zee hebben moeten werden geworpen: Soo is verstaan den Heer Secunde Pieter Hacker te demandeeren op’t naauwkeurigst ondersoek te doen, naar de oorsaake dat het voorsz: van hier gesondene Spek en vleesch in dusdanige Slegte gesteldheid is overgekoomen.

Vervolgens gaf den Heere Gouverneur te kennen, dat nadien mits desselfs bekomen ontslag uijt den dienst der E: Comp:ie stond te repatrieeren desselfs Gemalinne Vrouwe Cornelia Charlotta Feijt met goedvinden van Zijn Edele verkoren had de rheise vooraf met het ter rheede Leggend mitsg:s onder Pruijssische vlagge van China Retourneerend Schip Potsdam t’ onderneemen waarop is verstaan om van het meede weeten en toestemming deeses Raads in’t ged:e vertrek bij deesen aanteekening te houden.

Gelijk meede aan den onder-coopman en opsiender van ‘S Comp: Houtmaguazijn William Ferdinand van Reede van oudshoorn is geaccordeerd desselfs Soontje genaemd Pieter van Reede met het voorm: Schip potsdam onder betaaling van ‘t daartoe staande Transport en Costgeld naar Neederland over te senden.

Aan den Trompetter Johan Adam Nopack met het aanweesende Retourschip de Geregtigheid uijt dit gouvernement repatrieerende op desselfs hierom bij Request gedaan Versoek permissie verleend Sijnde om onder betaeling der gewone Transport en kostpenn: met Sig naar Neederland meede te neemen, Zijne huisvrouw Johanna Roep en drie kinderen in namen Johannes Wilhelm, Susanna Maria Elisabeth en Johanna Helena, alle drie beneeden de Ses Jaaren oud; is voorts aan den major Diederich Carel von Drieberg en den Vaandrig Fredrik Wilhelm von Drieberg bereids als passagiers met het ter rheede leggend Schip Willem de Vijfde van Ceilon Repatrieerende en hier om in Scriptis versoek komende te doen, toegestaan, met der selven bij Sig hebbende familie van evengemelden Bodem Willem de Vijfde op het voorwaards gemelde Schip de Geregtigheid te moogen overgaan, en daarmeede de rheise naar Neederland te vervorderen.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 280-303.

Dingsdag den {17840427} 27: april 1784:

‘S Voormiddags alle præsent.

Door den Heer Gouverneur ter Tafel gebragt Sijnde, het geagt aanschrijvens der hoog Edele heeren Zeeventhienen de dato 5: December d’ a:o passato, So is na dat deselve Missive geleesen en daaruijt gebleeken was, dat daarbij betreffende de bij hoog gem: Heeren Meesteren genomene dispositiën, mitsgaders decisie op de gedaane klagten der Burgerije alhier werd gerefereerd tot het meede ontfangene Rapport der over voorsz: klagten gevaceerd hebbende Heeren Commissarissen en het volhandig werk, omtrend het afvaardigen der So naar’t Vaderland als India te vertrecken Staande Scheepen der E: Comp:ie niet komt toe te laaten alle de tot voorsz: missive gehorende Bijlaagen in ordre te kunnen doorleesen, best geoordeeld, daarmeede te Supercedeeren, tot dat voorschreeve Scheepen haare depeches Zullen erlangd en men dus de handen wat ruijmer Zal verkreegen hebben. Betuijgende den Heere Gouverneur egter niet om heen te kunnen inmiddels desselfs uijtterste Surprice te moeten te kennen geeven, ten opsigte van het door welgem: Heeren Meesteren genomene Besluijt, om de Soldij Reekening van hem Heere Gouverneur en die van den Heer Secunde Pieter Hacker, pro rato met de Somma van ƒ22650:- te doen belasten, ende Sulx ter sake van het geene door d’ E: Compagnie meerder was betaald aan premie der assurantie, dewelke op de Lading van het pruijssisch particulier Schip der Kronprintz von Preussen was gedaan, en het geen Soude weesen veroorsaakt door dat in de van hier gesondene Project Lading van het gedagte Schip niet de vereischte attentie was gebruijkt waaromtrend welgemelde Heere Gouverneur dan geliefde te avanceeren, dat wanneer alhier was aangebragt, het aanschrijvens der heeren gevolmagtigdens uijt d’ Extra Ordinaire vergadering van Zeeventhienen de dato 5: Augustus 1782: behelsende het voor af Zenden eener Project Lading voor het meermelde Schip der Kronprintz von Preussen , Zijn Edele dewijl door de meenigvuldige beezigheeden, die hem de dies tijds Zo desolaat gesteld hier aangelande ‘S Lands freguatten Jason en Brunswijk mitsgaders ‘S Compagnies ten oorlog toegeruste Scheepen quamen te geeven, niet hebbende kunnen Vaceeren, de uijtvoering daarvan onmiddelijk aan den Heer Secunde had opgedraagen.

dat hierop een dusdanig Project, door gemelde Heer Secunde in vergadering van den 28: Januarij des voorleeden Jaers overgegeeven Zijnde, deselve daarop door hem Heere Gouverneur en gedagte Heer Secunde, conform d’ ordres aan den Equipagiemeester Adriaan Arend Titsingh t’ Amsterdam was overgeZonden, welk een en ander door gemelde Heer Secunde Hacker op de aan Zijn E: gedane afvrage van den Heer Gouverneur geavoueerd Zijnde, betuijgde Zijn E: wijders dat Zodra de voorschreeve Last van den Heere gouverneur hadde ontfangen, ook diesweegens ten Eersten, Zo met den E: Equipagiemeester Van Gennep als wijlen den negotie overdraagen Kirsten mitsgaders d’ ordinaire gecommitteerdens Kuuhl en Holtzapfel had gesprooken, dog voor het overige van het opmaaken der voorschreeven project Lading, nog door wien deselve was overgegeeven niet te weeten en dat, wanneer de brieven aan bovengemelde Equipagiemeester Titsingh aan hem ter teekening waaren gebragt, als doen eerst daar uijt had gesien, waarin voormelde project Lading quam te bestaan en oversulx had gesupponeerd, dat dit project door een of meerder der voorsz: persoonen opgemaakt, en direct aan den heere Gouverneur was overgegeeven: dan nadien ten deesen opsigte door den Heer Gouverneur wierd g’ Exhibeert eene Memorie eijgenhandig door den negotie overdraager van Eerten geschreeven, waarbij Zo wel de quant- en qualiteijd der ter versending, geprojecteerde goederen als de geld somme Zijn uitgedrukt en welke Memorie indiervoegen in vergadering van den 28: Januarij des voorleeden Jaars, door hem Heer Secunde is ingediend wanneer ook is beslooten, om bij voorschreeve project Lading nog te voegen 40: aamen Constantia wijn, gelijk sulx op hetselve project door den E: Secretaris Bergh navolgens d’ opgave van hem Heere Gouverneur in voorschreeven vergadering is bekend gesteld; en gem: negotie overdrager oversulks notoir diend te weeten op wiens ordre het voorschreeven project opgemaakt, of in allen gevalle gecopieerd heeft; So is dierhalven verstaan, opgemelde Heer Secunde Hacker t’ injungeeren te dienen van berigt, hoedanig het eijgentlijk met dikwerf gemelde Project Lading geleegen Zij en op wat wijse hetselve dan, om dus te Zeggen, is in de Waareld gekomen.

D’ oude Burgerraaden Hendrik Oostwald Eksteen en Johannes Smuts de aan hun geordonneerde opneeming van het koorn, dat op alle de onder dit Caabsse District Sorteerende en aan Coornbouwende Landlieden toebehoorende plaatsen nog overig mogte Zijn, behoorlijk volbragt hebbende, hebben deselve dies aangaande op heeden ingediend het volgend Rapport.

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E Agtb: Raad van Politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E Achtb: Heeren!’

‘Van Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: Welbehaagen Sijnde geweest, volgens derselven geEerde Besluijt van den 23 der afgeweekene maand April de ondergeteekende burgerraaden Hendrik Oostwald Eksteen en Johannes Smuts te Committeeren, omme Zig te vervoegen op alle de plaatsen onder dit Caabse district Sorteerende en aan koornbouwende Landlieden toebehoorende en naauwkeurig op te neemen, welke quantiteit Tarwe aldaar gevonden wierde en wat gedagte Landlieden daarvan naar aftrek van hun benodigd brood en Saad Coorn, nog overig Zoude hebben ten einde hier door en den opneeming die in gelijkervoegen door Landdrost en Heemraaden van Stellenbosch en Drakensteijn en gemelde buijten Districten Stond te geschieden, eenmaal met Seekerheid te kunnen weeten, welke quantiteit Tarwe Sig in deese Colonie quam te bevinden, en daaromtrend Sodanige maatregulen te neemen, als Uwe wel Edele Gestr: en E Agtb: ten algemeenen beste Soude vinden te behooren.’

‘So hebben de ondergeteekendens in Schuldige opvolging deeser Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: geEerde ordre, Zig begeeven op de resp: Coornplaatsen, onder dit Caabse district gehoorende, en dewelke Zijn geleegen in de Tijger en Koebergen aan deese Zijde der mosselbanks Rivier in’t Swartland en elders alwaar de onderget:s op agt en vijftig differente plaatsen, naar aanwijsing van al de op die plaatsen nog aan handen Sijnde Tarwe hebben gevonden, in het geheel de quantiteit van 8270 mudden waarvan afgetrocken het geene de respective Eijgenaars volgens derselver opgave nog aan brood en Zaad komen te benoodigen, dus niet meer resteeren dan 1363 Mudden Tarw die Zij ter Leevering of verkoop Zouden te missen hebben, gelijk Uwe wel Edele Gestr: en E: Achtb: dit bij geliefte Sullen kunnen Zien uit de Specificque Lijst die de onderget: d’ Eere hebben neevens deesen over te leggen.’

‘Vermeenende de ondergeteekendens, dus aan de heilsaame maatregulen van Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: na gemoede te hebben beantwoord, Laaten deesen dienen voor Needrig Berigt.’

’/:onderstond:/’

‘Cabo de goede Hoop den 31 april 1784: /:was getekend:/ H: O: Eksteen, Joh:s Smuts’

Gelijk meede door Landdrost en Heemraaden van Stellenbosch en Drakenstein het hun aangeschreevene noopens het selve Subject insgelijx verrigt Synde van deselve meede is ingekoomen het onderstaande Schriftelijk Berigt.

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den Ed: Achtbaaren Raad van politie.

‘Wel Edele Gestr: Heer en Ed: Agtb: Heeren!’

‘Door de ondergeteekende Landdrost en Heemraaden neevens derselver Secretaris ingevolge Uwer wel Edele Gestrenge en E: Agtb: Zeer geEerde ordre de dato 30 Maart Jongstleeden op de plaatsen der koornbouwende Ingeseetenen onder de districten van Stellenbosch en Drakensteijn van den 7: deeser Loopende maand April tot den 17: daar aanvolgende naauwkeurig opgenoomen Zijnde, de hoeveelheid der Tarwe dewelke Zijlieden ter gemelde plaatsen behalven het benoodigde brood en Zaaijkoorn nog overig ende ter Leevering aan d’ E: Compagnie te missen hadden: Hebben de Ondergeteekendens volgens de daarvan geformeerde en hierneevens gevoegde Lijst in alles de geringste quantiteit van 1735: mudden Tarwe bevonden.’

‘Terwijl Sommige dier Coornbouwers ten opsigte van ‘t voorsz: aan d’ E: Compagnie te Leeverene graan, versogt hebben het selve niet eerder dan in dit najaar te moogen opbrengen; vermits Zijlieden Zoo weegens de slegtheid van het vee bij de thans aanhoudende droogte als aannaaderende Ploeg- en Zaaijtijd Zulx andersints beswaerlijk Souden kunnen doen.’

‘Waarmeede verhopende aan de Voormelde Zeer gevenereerde ordre en Intentie van Uwel Edele Gestrenge en Ed: Achtbaarens pligtschuldig te hebben voldaan; de ondergeteekendens de Vrijheid neemen deesen te laaten dienen voor needrig Rapport en hebben d’ Eer met d’ uijtterste Submissie te blijven.’

’/:onderstond:/’

‘Wel Edele Gestr: en E: Agtb: Heeren Uwel Edele Gestr: en Ed: Agtb: Zeer onderdanige en gehoorsaame Dienaare. /:was geteekend:/ D: V: Rijneveld, H: Louw, E: Wium, C: Joël Ackerman, J: G: Roux, A: Faure’

‘Secretaris. /:in margine:/ Stellenbosch den 24: April 1784:’

En nadien uijt den inhoude van voorschreeve Berigten consteerd dat ‘er op alle de onder dit caabse District Sorteerende plaatsen, buijten het tot brood en Zaad benodigd koorn niet meer dan een geringe quantiteijd van 1364: en onder die van Stellenbosch en Drakensteijn ook maar slegts eene niet naamwaardige hoeveelheid van 1735: mudden van het voorschreeve graan overig is bevonden, Zulx men wel verre van iets daarvan na India te kunnen afsteeken in teegendeel sal moeten bedagt Zijn, om door alle mogelijke middelen de Colonie selve te bevrijden van het gebrek dat deselve andersints bij mangel van het voorschreeve onontbeerlijk voedsel staat te lijden; Soo is Verstaan de fungeerende Burgerraaden t’ injungeeren om Zo wel in de huijsen der Respective gepreviligeerde Broodbackers, als op Sodanige andere plaatsen alwaar Zij hun Coorn komen op te leggen, meede exact op te neemen welke quantiteit van het meergem: graan onder deselve werd gevonden, en daarvan insgelijks Rapport in geschrifte te doen ten einde het selven meede ingekoomen weesende als dan bij deesen Raade Sodanig besluijt Sal kunnen werden genoomen, als Zij in deese præsente kommerlijke uijtzigten van Zaaken, ten algemeenen welsijn sal vinden te behooren; Terwijl voorts nog is goedgedagt, aan bovengemelden fungeerende Burgerraaden te doen ter hand stellen Copia der aan bovengemelde Oud Burgerraaden Eksteen en Smuts afgegeevene Commissie om Sig in het doen der voorschreeve hun geordonneerde Visitatie daarna te Reguleeren.

Vervolgens wierd door den oud Coopman Johannes Van Echten en den Boekhouder van ‘S Compagnies Hospitaal Carel David Wentzel gepresenteerd het volgende Request

Aan den wel Edelen Gestrengen Heer M:r Joachim van Plettenberg, Raad Extra Ordinair van Neederlands India, mitsgaders Gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: E: Agtbaaren Raad van Politie deeses gouvernements.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Agtbare Heeren!’

‘Geeven met de verschuldigde Eerbied te kennen Uwe wel Edele Gestr: en E: E Achtb: Seer Needrigen Dienaar, den oud Coopman Johannes van Echten en den Boekhouder van S E: Compagnies Hospitaal Carel David Wentzel; Dat Zij Supplianten Seedert het Jaar 1780 voor Reekening van deesen en geenen tot Ceijlon woonagtig in handen gehad hebbende eene Somma van Thien duijsend Rijxdaalders diesweegens reeds diversche Schrijvens hebben ontfangen, deselve Penningen derwaards te moeten Remitteeren de Supplianten Sulks ook voor lange hadden geEffectueerd, dan dat door Uwe wel Edele Gestr: en E E: Agtbaarens g’Emaneerd Placcaat, waar bij de uijtvoering der Contanten is geworden geinterdiceert de Supplianten Zijn verhindert deselve penningen te hebben kunnen remitteeren de Supplianten ter hunner decharge, nu het raadsaamst hebben geoordeelt hun met de meeste Eerbied te keeren tot Uwe wel Edele Gestr: en E: E: Agtb: met ootmoedig versoek dat het van hoogst derselver gunstig welbehaagen Zijn mooge de Supplianten te permitteeren, het voorsz: bedragen van Rijxdaalders Thien duijsend naar Ceilon te moogen oversenden.’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a /:was geteekend:/ Johannes van Echten, C: D: Wentzel.’

Waarop ter Consideratie der in het gedagte versoekschrift aangehaalde Reedenen, is verstaan het door de Supplianten gedaan versoek, tendeerende de versending naar Ceilon van Sodanige bedraagen van Thien duijsend Rijxdaalders als Seedert het Jaar 1780 onder hun berustende geweest, en aan diversse persoonen aldaar is Competeerende te accordeeren, gelijk hetselve geaccordeert werd bij deesen.

Den derdewaak George Godlieb Hebner, als sodanig bescheiden geweest op het alhier afgelegd Ceilons Retourschip Amsterdam op desselfs p:r request gedaan versoek in Sijn evengemelde Qualiteid als derdewaak Zijnde geplaatst op het aanweesend Retourschip de Geregtigheid om daarmeede behoudens qualiteit en Gagie en het meede voeren Zijner gepermitteerde bagage naar Neederland te vertrecken, is voorts aan den derdewaak Reijnier Scherius met afgeschreeven Gagie p:r het Schip Willem de Vijfde van Ceilon Repatrieerende hier om meede in Scriptis versoek doende geaccordeert op het Retourschip de Geregtigheid te moogen overgaan en de reise daar meede naar Europa te vervorderen.

En is wijders aan den met het voorwaardsgemelde Schip Willem de Vijfde repatrieerenden Soldaat Joseph Frech op versoek bij Request gedaan, geaccordeerd, onder betaaling der daar toe Staande Transport en Cost Penningen met Zig naar Neederland over te voeren, desselfs Huijsvrouw Catharina Hofin.

Laatstelijk door den Heere Gouverneur geproduceerd Sijnde eene aan Zijn Edele gerigte Brief door den veld Commandant in het Camdebo ‘s District David Schalk van der Merwe waarbij denselven onder anderen berigt doet, dat hem door eenige der aldaar woonende opgeseetenen was verhaald, dat Zig nog eenige der Schipbreukelingen van het verongelukt Engels Compagnies Schip the Grosvenor onder de Caffers Souden bevinden, dan aangesien dit berigt alleen is Steunende op Losse gerugten en men te meermaalen heeft ondervonden dat Soortgelijke Tijdingen So door onse Ingeseetenen als de Hottentotten, Verdigt en gespargeerd Zijnde, naderhand van alle waarheid ontbloot Zijn gevonden en dat bij aldien het meede door gemelde Van der Merwe gedaan berigt, nopens de thans onder de Caffers grasseerende Kinder Ziekte mogte weesen Conform de waarheid, het dan niet raadsaemst Soude Sijn, om Commando’s naar voorschreeven Natie uijt te Zenden; is dierhalven best geoordeeld en dienvolgens beslooten, daar meede te Supercedeeren tot dat omtrend het een en ander nadere en Seekere Berigten Sullen weesen ingekoomen, Sullende egter den Landdrost van Stellenbosch Daniël van Rijneveld werden gelast, Sig dien aangaande te inquireeren, als meede noopens de betoonde weijgering van diversse persoonen, in het voorschreeve Camdebo ‘s district, om de gestelde ordres van gemelde Commandant van der Merwe te gehoorsaamen en andere ongereegeldheeden dewelke aldaar volgens Zijn Schrijvens souden plaats hebben behoorlijk ondersoek te doen.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 304-310.

Donderdag den {17840429} 29 april 1784:

‘S Voormiddags alle præsent.

Gaf den Heer Gouverneur te kennen.

dat de Heer Sandol Roij Lieutenant Colonel van het alhier in guarnisoen leggend Switsers Regiment van Meuron aan Zijn Edele versoek hadde gedaan om ter oorsaake Sijner indispositie naar ‘t Vaderland te moogen vertrecken, dog dat hij Heere Gouverneur gemerkt de Heer Sandol uijtterlijk alle teekenen van gesondheid quam te draagen, hem Zijne verwondering over dit versoek hebbende komen te betuijgen, denselven hierop had verseekerd, dat Zijne indispositie quam te bestaan in eene Swaare Liesbreuk die hem onlangs was overgekoomen, des hij Heere Gouverneur gem: Heer Sandol had ten antwoord gegeeven dat dit Zoo Zijnde Zijn E: Zig bij den Heer Grave de Meuron als Chef van het Regiment diende te vervoegen en wanneer de voorsz: door hem versogte permissie door Zijn Edele aan hem Heere Gouverneur wierd voorgedraagen, als dan daar in te Sullen Condescendeeren.

dat gem: Heer Collonel Meuron in het ged: versoek des Heeren Sandols bewilligd, en Sulks aan Hem Heere Gouverneur voorgedraagen hebbende, Zijn Edele hetselve meede aan de Heer Sandol had geaccordeerd, dog dat den 15: deeser van denselve had Ontfangen, de volgende Missive.

‘Monsieur le Baron!’

‘Le veritable motif qui ma fait vous demender un Congé, et celui de me pleindre de M:r de Meúron notre Collonel J’aij attendu pour le mettre sous vos ijeux et votre Justice le depart des troupes francoises , affin de ne pas pretter a ces Messieurs un Sujet de plaisenterie et de reflections, dont le resultat ne peut devenir que tres Serieux.’

‘Comme les differents Sujets de pleintes que Je forme Contre l’adminstration de M:r de Meuron, demendent des preuves j’ose esperer Monsieur Le Baron; que vous voudres bien avoir la bonté, avant mon depart detablir une Commission pour verifier les faits contenus dans le memoire cij Joins, qui doit être envoijes a Messieurs de la Direction a Amsterdam .’

‘Votre bonté juste ne me permet pas de douter que vous refusies ma demende, par ce qu’il est absolument necessaire que la Verification se fasse sur les lieux et le plus tot possible L’affaire etant evoqueé en Europe le tems que cela prendroit a envenis aux preuves donneroit celui a M:r de Meuron de changer ses livres, et á moij un tort qui me perdroit d’ honneur, vous ne pouries pas vous dissimuler alors, les reproches que vous auries a vous faire, Si ce renvoij rendoit un Inocent coupable en aparence de calomnie’

‘Je suis avec Respect.’

’/:onderstond:/’

‘Monsieur Le Baron. Votre tres humble et trés obeissant Serviteur /:was geteekend:/ de Sandol Roij L:t Colonel.’

neevens welke missive welgemelde Heere Gouverneur nog quam te produceeren, de daarbij vermelde Memoire door ged: Heer Sandol aan de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren gerigt, behelsende desselfs doleantien over het bestier des Regiments bij den Heer Collonel Meuron, als meede d’ afschriften der brieven door hem Heere gouverneur deesen aangaande aan deselve Heeren Meuron en Sandol geschreeven, insgelijks Sodanige Missive en Memoriën als hier op van Eerstgemelden had Ontfangen.

En is nadat alle de voorschreeven Papieren waaren geleesen verstaan uijt genom: d: Heer Gordon deselve in Copia Authenticq aan Hoog gemelde Heeren Meesteren te Suppediteeren en ten opsigte der misbruijken dewelke volgens het aangeeven van meermelden Lieutenant Collonel in het bestier der Saaken van het gedagte Regiment Souden plaets hebben, het vereijschte Ondersoek te laaten doen.

Sijnde voorts aan den Heere Gouverneur geaccordeerd om met het te Vertrecken Staande Retourschip de Geregtigheid aan desselfs Correspondenten Swaan en Swart Cooplieden tot Amsterdam over te Senden.

1 kist met Vrouwe kleederen

1 Cast met porcelain met de Naam en Cyffer van Zijn Edele beschildert.

Welke kist en Cas mits gebrek aan ruijmte in het Schip Potsdam door Mevrouwe de gemalinne van welgemelde Heer Gouverneur alhier hebben moeten werden agtergelaaten.

Voorts nog

1 Cas met porcelain beschildert met de naam en Cijffer van wijlen haar Ed: Vader de heer Feijth en Geaddresseerd aan de Heer M: F: G: Feith ontfanger &:a t’ Utrecht .

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 311-319.

Dingsdag den {17840504} 4 Maij 1784:

‘S voormiddags alle præsent.

Gemerkt het bij d’ E: Comp:ie ingehuurd en voor dit Gouvernement in’t VaderLand beladene particulier Schip Vreede en Vrijheid den 25: der even afgeweekene maend april de Baaij Fals is binnen geloopen, en men Zig oversulks ten opsigte van het ontLaden dier Kiel ten hoogsten g’Embarasseerd vind, nadien in gedagte Baaij niet alleen geen Pakhuijsen werden gevonden om eene So Considerable Lading daar ter plaatse te kunnen bergen, maar in deselve Baaij thans ook geen compagnies schepen komen te leggen met wier Boots of Barcassen de goederen aan Land Zouden kunnen werden getransporteerd, Is dierhalven tot voorkoming van alle Cavillatiën en disputen die ‘er souden kunnen ontstaan nopens de legdaagen voor het Schip, Sodanig als deselve bij de geslootene Cherte partij Zijn gestipuleerd, verstaan, dat deselve niet eerder Sullen ingaan dan nadat het Schip ter deeser Caabse rheede Sal opgekoomen en een begin met het Lossen Sal weesen gemaakt; Terwijl teegens het inloopen van dien Bodem in de Baaij Fals behoorlijk sal worden geprotesteerd, bij So verre men met den Schipper Dirk Huijsing niet sal kunnen overeenkomen met meermelde Lading naar Batavia voort te Steevenen.

Vervolgens nader gebesoigneerd Zijnde over de door den Lieutenant Collonel van het Switsers Regiment van Meuron de Heer Sandol Roij ingeleeverd Memorie behelsende de diversse mesuses dewelke in dit Corps souden plaats hebben

Soo is verstaan den Collonel van het selve Regiment den Heer Grave de Meuron t’ injungeeren aan deesen Rade ten Spoedigsten over te geeven een gedetailleerde Staate nopens d’ administratie der besolding, mitsgaders subsistentie en Serviesgelden der Soldaaten, op hoedanige wijse de selve aan haar uitgerijkt, en wat daarvan mitsgaders tot welke Eijndens Successivelyk is en werd ingehouden ten einde hetselve ingekoomen Sijnde als dan daarop Sodanig Sal kunnen werden gedisponeerd, als men Sal vinden te behooren.

Dewijl door den Laatst ontstanen Oorlog met Engeland onder anderen ook is veroorsaakt, dat geduurende deselve geen Schip of ander Vaertuijg, het Zij naar Madagascar of de Oost cust van Africa heeft kunnen werden gesonden, ten einde door het inhandelen van Slaaven weederom te Suppleeren het gebrek waarin d’ E: Compagnie ten deesen Gouvernement aan voorschreeve dienstbare menschen is geraakt, welk beletsel egter nu Zijnde komen op te houden en ons door de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren op het diesweegens van hier gedaan versoek toegesonden geworden Zijnde het freguat de Meermin , Soo is beslooten hetselve tot het doen van voorschreeven Slaven handel behoorlijk te doen in gereedheijd brengen, en den daarop commandeerende Capitain Francois du Mïnij bij een diesweegens expres te formeerene Instructie te gelasten, om voor eerst den Steeven te wenden naar de Oost Cust van het Eijland Madagascar ten einde aldaar Soo veel Rijst in te handelen, als ‘er voor de ter dier plaatse ofte elders in te ruijlene Slaven Sal werden vereischt, en het geene bovensdien sal kunnen bekoomen en bequamelijk in het Schip geborgen worden, herwaerds te brengen, om in de teegenwoordige Schaarsheid van graanen voor ‘S Compagnies omslag alhier te kunnen dienen.

en voort dat ingevalle Zig alhier aan voorsz: Madagascarse Oost cust de geleegendheijd mogte voordoen een aantal van 250 a 300 Lijf Eijgenen in Soort te kunnen inhandelen Sulx als dan sal moeten werden werkstellig gemaakt.

dog dat bij aldien het inhandelen Van Slaaven te Madagascar voormeld niet soude mogen komen te reusseeren hij Capitain du Minij als dan naar Sig te hebben Voorsien van Sodanige quantiteit Rijst, als voor de elders in te ruijlene Slaven, Sal weesen benoodigt, mitsgaders ten behoeve van ‘S Compagnies Omslag ter deeser plaetse in’t Schip kunnen werden gelaaden, het voorschreeve EijLand Madagascar Sal moeten verlaaten en Zig begeeven naar de Oost cust van Africa, ten einde aldaar het voorschreeve aantal Slaaven te bekomen; Terwijl behalven diversse ginder gewilde goederen, voorm: Capitain du Minij nog Sullen werden meede gegeeven een Montant van 11814: mexicanen tot den Slaven handel en 3000: Stucken van die selfde munt tot het inkoopen van Rijst, invoegen het gantsche Carguasoen de Somma van ƒ50507:02:08 sal komen te bedraagen.

En Zijn voorts aan d’ onderstaende persoonen, op derselver desweegens gepresenteerde Requesten, het volgende geaccordeert, als

aan den Capitain ter Zee en Equipagiemeester alhier Justinus van Gennep, om het onder desselfs opsigte hebbende dogtertje van het opperhoofd te Tutucorijn Marthinus Mekern en

aan den Capitain Militair alhier Phillip van Heijden omme Twee aan hem geaddresseerde kinderen van het geweesen opperhoofd te Trinconomale Jan Willem Schorer van het Schip Willem de Vijfde waarmeede voormelde kinderen van Ceilon alhier zijn aangekomen op het meede aanweesend Retourschip de Geregtigheid te doen overgaan om daarmeede naar Neederland te vertrecken.

aan den met evengemelde Bodem de Geregtigheid van hier naar neederland overvaarenden Major de Heer Diederik Carel von Drieberg omme ter oppassinge Zijner bij Sig hebbende kinderen onder betaaling der daartoe staende Transport- en Kost penningen voor de heen en weeder Reise met Zig te moogen meede neemen een Slavinne in name Philida.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 320-324.

Dingsdag den {17840511} 11 maij 1784:

alle present.

Door den Heer Collonel Robbert Jacob Gordon als Præsident der burger krijsgvergadering alhier aan den heer gouverneur overhandigd Zijnde, een Extract uijt de notulen Sub 5: deeser bij deselve gehouden, en luijdende als volgt.

‘Ordinaire Krijgsvergadering op Woensdag den 5 maij 1784’

‘D E: Burger Krijgsraad de klagten van den Lieutenant Fredrik Bernardi als officier van de wagt aangehoord hebbende weegens Brutaliteijten van den Burger Johannes Adolphus Olkers in den dienst.’

‘Condemneert evengemelde Olkers omme agt daagen te Waater en te brood te werde geset en in alle de kosten, om naar expiratie van welke Zitting den officier Bernhardi voor de wagt om Excuus te versoeken.’

‘Gemelde Olkers Zegt aan’t vonnis niet te Zullen voldoen.’

‘en is nadat aan den Bode was overgegeeven van de wagt afgeloopen. /:was geteekend:/ C: A: Loogen Scriba.’

‘Bij mijne Laaste gedaane wagt op den 9 April Laatstleeden van den Lieutenant Johannes Gie overgenomen hebbende Soo bevonden onderget: bij doen van uijtgeleij aan gemelde heer Gie den op schildwagt staanden burger Johannes Adolphus Olkers, bij de deur teegens de post op sijn geweer was Leunende vraagde ik denselven en seijde Schildwagt kunt gij u geweer niet præsenteeren als een officier die mij de wagt overgegeeven heeft passeerd, waarop den Schildwagt aan mij ondergeteekende antwoorde dat is mijn geweer en dat heb ik gekogt en betaald en daarmee wil ik doen wat ik wil en vermits Sulke brutaliteijten niet wel kan passeeren versoekende den E: Krijgsraad mij daarinne gelieve te maintineeren.’

’/:onderstond:/’

‘Cabo de Goede Hoop den 5 maij 1784: /:was geteekend:/F: J: Bernardi Burger Lieutenant.’

Soo is na dat voormelden Notul ende daarneevens overgelegde Schriftelijke klagten van den Burger Lieutenant Fredrik Jacob Bernardi bij de Respective Leeden des Raads ter Lectuure rond geweest en derselven gevoelen omtrend het gedoente van den aangeklaagden Johannes Adolphus Brouw olkers was ingenoomen eenpariglijk verstaan de Zaak te Stellen in handen van den ondercoopman en pro interim fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier ten einde teegens voorschreeve Brouw olkers ter Sake van desselfs betoonde Vilipendie teegens het vonnis der voorschreeve Burger krijgsvergadering, sodanige actie t’ institueeren, als hij tot maintiën van derselver authoriteit sal vinden te behooren.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 325-343.

Dinsdag den {17840518} 18 maij 1784

‘S Voormiddags alle præsent.

Gaf den Heer Gouverneur te kennen, dat ten opsigte van het bij d’ E: Compagnie ingehuurd particulier Schip Vreede en Vrijheid bij de met dies Reeders geslootene Cherte partij, onder anderen was gestipuleert, dat hetselve de daarin voor dit Gouvernement afgelaadene goederen, alhier ontlost hebbende weederom naar Neederland Soude moeten te rug keeren, met sodanige andere goederen als men dien Bodem alhier soude ingeeven, dan dat ‘er thans geen goederen hoegenaamd meer ter deeser plaatse aan handen zijnde, om aan voorschreeve Stipulatie te kunnen voldoen het oversulx d’ E: Compagnie tot een important nadeel Soude Strecken, ingevalle het gedagte Schip dus ballast scheeps soude moeten te rug keeren.

dat hij Heere Gouverneur desselfs gedagten hebbende Laaten gaan op wat wijse Sulks best Soude kunnen werden geprævenieert, vermeinde daar toe geen ander of beeter middel te Zijn, dan ingevalle men met den Schipper dier kiel Dirk Huijsing soude kunnen overeenkomen, om naar de ontscheeping van dies inlaading van hier verder naar Batavia voort te steevenen en ten dien einde denselver hadde gelast, Zig alhier voor de Raadsaal præsent te houden, om desweegens te werden gehoord.

Waarop gebesoigneerd en overwoogen Zijnde, dat het voormelde Schip de Vreede en Vrijheid 380 Lasten groot en Zoo al niet even so veel immers niet veel minder dan een Schip van 150: Voeten kunnende inneemen dus door de heeren der hooge Indiase Regeering in plaats van een Schip van evengemelden Charter weederom in Retour naar het vaderland Soude kunnen werden aangelegd, ende Sulks met desselfs eijgen manschap, waar door in’t præsente groot volksgebrek soude kunnen werden uijtgewonnen een aantal van ten minsten 100 Zeevaarende met dewelke andersints een ‘S Compagnies bodem van deselfde groote Soude moeten werden bemand, maar ook het geene deselve aan gagie præmie &:a Soude te Staan koomen, Is verstaan Zig met het gevoelen van welgemelden Heer Gouverneur te Confirmeeren en dus te Zien op wat wijse men met voormelden Schipper Huijzing om met desselfs onderhebbenden Bodem van hier verder na Batavia Voort te Steevenen Soude kunnen overeenkomen, des den selven hierop in Rade verscheenen en hem Sulx voorgeslagen Sijnde, is men nadat hieromtrend door denselven diversse bedenkelijkheeden waaren geoppert, eijndelijk in deeser voegen eens geworden dat de rheijse door hem met desselfs voormelden Bodem naar Batavia sal werden gedaan, mits desweegens genietende voor vragtpenningen van hier derwaard, en van daar te rug ƒ180: voor ijder Last het welk gereekend met 10 pC:to ordinair avans en ƒ2400: tot premie ofte kaplaaken voor hem komt uijt te maaken ƒ77640: alles geschikt naar het geene door d’ E: Compagnie met desselfs Rheeders die ook te gelijk het Schip de Jonge Franc hebben uijtgerust voor de vragt penningen van dien Bodem is bedongen: Sullende van deese overeenkomst een behoorlijke Contract werden geformeerd en gepasseerd, waartoe d’ E E Cooplieden meede Leeden deeser vergadering Adriaan van Schoor en M:r Jacobus Johannes Le Sueur Zijn versogt en gecommitteerd geworden, Terwijl van dit alles bij het schrijvens deeser Regeering het welk p:r het binne korte daagen naar Batavia te vertrecken Schip ‘T Loo staat af te gaan aan welgem: Heeren der Hoge Indiase Regeering kennis werden gegeeven, ten einde het meermelde Schip Vreede en Vrijheid tot een der retourscheepen van d’ eerste besending deeses Jaars Zal kunnen werden aangelegd.

Zijnde wijders ten eijnde met het ontlossen der Lading van het dikwerf gemelde Schip Vreede en Vrijheid alle mogelijke Spoed te doen maaken, beslooten het freguat Jagt Rust dewijl hetselve alles niet in eens kan inneemen andermaal naar de Baaij Fals te Zenden om de overige goederen meede ditheen te Transporteeren, uijtgenome de Sware greene balken, die weegens haare Lengte het meermelde Freguat niet kunnen werden ingegeeven, oversulx in het fluijtschip de Hoop als van hier naar voorschreeve Baaij Fals staande te Vertrecken om aldaar te overwinteren sullen werden gescheept om naderhand met het selve ditheen te werden overgebragt.

Ende ten aansien bij de diesweegens gedane opneeming is bevonden, dat niet alleen het Coorn, het welk op de plaatsen der dit graan bouwende Landlieden so onder dit Caabse District als die van Stellenbosch en Drakenstein , buijten het tot brood en Saad benodigde, maar ook het geene onder de gepriviligeerde Broodbackers blijkens het diesweegens op heeden ingediend Berigt van Bugerraaden, nog voor handen is te Zamen in een Vrij geringe quantiteit komt te bestaan, en oversulks in tijds sal moeten werden voorsien, teegens het gebrek het welk de Colonie andersints bij mangel aan het voorschreeve graan Soude moeten lijden, So is verstaan, om ten eijnde het voorschreeve aan handen Zijnde Coorn des te beeter te doen strecken aan alle ende een ijgelijk het Sij gepriviligeerde broodbackers ofte andere bijsondere persoonen, het backen en vercoopen van Soete koek, krakelingen of ander kleen gebak hoegenaamd, bij publicque affixie van Billietten te verbieden op pœne dat behalven de verbeurte van Sodanige klein gebak soete koek &:a de Contraventeurs bovensdien nog Sullen vervallen Sijn in een Boete van Vijftig Rijxdaelders ten behoeve van den Officier die de Calange Zal doen, invoegen het fijn meel het welke onder de meermelde gepriviligeerde backers aan handen is, door haar alleen sal mogen werden g’Emploijeerd tot het backen van witte brood, ten einde de Zieken en andere Swak gestelde persoonen daarvan nog Sullen kunnen werden geriefd.

Dan geconsidereerd aan den anderen kant de wijn ougst dit Jaar over ‘t algemeen vrij favorabelder dan die van A:o passato is uijtgevallen, en dat bovensdien ook alle de bij de respective Landlieden onvermijdelijk benodigt Zijnde uijtheemse waaren tans weederom tot modicque Prijsen te bekomen zijn, en dus door d’ eene en andere oorsaeken komende op te houden, de reedenen waarom bij Resolutie van den 27: Augustus 1782 is goedgevonden de prijs der aan d’ E: Compagnie geleeverde Wijnen en brandewijn met Thien Rijxdaalders te verhoogen, is dierhalven beslooten, om de wijnen en brandewijn die in’t Vervolg bij d’ E: Compagnie Zullen werden ingeslaagen weederom te stellen op den vorigen voet te weeten de Wijnen tot Zeeven en Twintig en de Brandewijnen tot Vijftig Rijxdaalders p:r Legger waar van insgelijx bij Billietten de nodige advertentie aan een ijgelijk Sal werden gedaan.

Vervolgens wierd door de ondergenoemde met d’ E: Compagnie gecontracteerde Slagters gepresenteerd het volgende Request

‘Request aan den Wel Edelen Gestrengen Heere M:r Joachim van PLettenberg, Raad Extra Ordinair van neederlands India, mitsgaders Gouverneur en Directeur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Achtb: Raed van Politie.’

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: E: Achtbare Heeren!’

‘Geevende met reverentelijken Eerbied te kennen Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: Seer needrigen dienaaren als gesamentlijk aanneemers van ‘S E: Compagnies Slagterij hoe seer Zij ondergeteekendens hadden verwagt bij het aanneemen van gem: dat het daartoe verEijschd werdend Beestiaal, op denselven voete in prijs soude blijven voort duuren, dan wel daalen; egter ter Contrarie hebbende Supplianten moeten ondervinden dat het gemelde Beestiaal Successive van tijd tot tijd is komen te rijsen en vermits vermoedentlijk door het groot vertier die ‘er reeds geweest en nog dagelijx geschied, dat gemelde in prijsen merkelijk Zullen Stijgen, om reedenen dat niet alleen de Slagers, maar ook de tot den koorn en wijnbouw mitsgaders hout karwijders etc: benodigde ossen, meede de grootste Schaarsheid daartoe aanbrengen, So als het Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: niet ignorant kan Zijn, dat wel eer de ossen aan d’ E: Compagnie geleeverd, tot Rijxdaalders 8 het Stuk en nu tot 14 á 15 Rijxdaalders gereesen en ingekogt Sijn, Ja selfs de buijten woonende Landman, tot 20: Rijxdaalders en meer thans voor eenen Os geeven.’

‘Dus terwijl de needrige Supplianten Zig gevleid hadden met het eijndigen van den Oorlog dat de prijsen omtrend het beestiaal eenen keer Soude neemen, egter tot hunner Leedweesen, het contrarie ‘er van Sig merkelijk vertoond, So als de Supp:lten ten vollen overtuijgd werd, door de knegts, die tot den inkoop gebruijkt werd, dat se door de Trotsheid van den Veeboer voor ‘t grootste gedeelte genoegsaam sonder vee aankoomen, waaruijt voor de Supp: een merkelijke Schaade niet alleen, maar een Generaale ruine te vermoeden Staat.’

‘Dus de needrige Supp:lten genoodsaakt, Zig tot Uwel Edele Gestr: en E: Agtb: te wenden met ootmoedig versoek dat het van Uw E: gestr: en E: Agtb: gunstig welbehaagen Zijn moge aan de onderget: Supp:lten bij de nabuurige Hottentotten, de namacquas of ook de Barinas een ruijling van beesten voor andere goederen te vergunnen tot Soulaas en gerief van het algemeen en principaal die der E: Comp: want het Sup:lts intentie niet en is, /:om door dies weg dit gunstiglijk verkrijgende:/ het beestiaal op een geringen prijs te brengen, tot nadeel van den algemeenen veeboer, ter Contrarie sal UwEd: gestr: en E: Achtb: komen te blijken, dat Soo seer niet de voordeelen, maar wel ‘t gerief bij provisie de reedenen en oorsaak geweest Zijn dat de onderget: Supp:lten met dit seer billijk versoek onder het oog Uwer wel Edele Gestr: en E: Agtb: vervoegd hebben in dit vertrouwen dat Uwel Ed: Gestr: en E: Agtb: Landsvaderlijke Sorge eenige reflexie hierop gelieven te neemen, wat ten algemeenen nutte en principaal die der Supp:lten oirbarst Zal sijn te behooren.’

’/:onderstond:/’

‘’T welk doende &:a was geteekend:/ J: M: Elser, Johan Jacob Meijer, W: V: Reenen. /:in margine:/ Cabo de Goede hoop den 18 maij 1784’

Waarop best is geoordeelt voor als nog niet tot eenige dispositie op ‘t voorsz: request te treeden.

Betreckelijk tot het naar Madagascar ende Cust van Africa tot het inhandelen van Slaaven te vertrecken staande Freguat de Meermin overwoogen Zijnde, dat ‘er noodsaakelijk ijmand tot houden der boeken op deese Expeditie werd vereischt is dierhalven goedgevonden den ten Negotie Comptoire alhier bescheidenen Soldaat aan de penne [.....] Verkeuil als een persoon van goede bequaamheid Zijnde daartoe t’ Emploijeeren en denselven te bevorderen, tot Adsistend met ƒ20 p:r maand.

Op het schriftelijk versoek door den persoon van Francois de Lettre die als Botteliersmaat met het Schip de Meermin uijt neederland alhier is aangeland is verstaan denselven de Lettre weederom uijt den dienst der E Compagnie t’ ontslaan en aan denselven permissie te verleenen Zig weeder na Europa te rug te begeeven.

Voorts nagesien weesende het onderstaande Rapport der vervaardigde papiere munten in de Laatst gepasseerde maand April

Aan den wel Edelen Gestr: Heer M:r Joachim van PLettenberg raad Extra ordinaris van neederlands India, mitsg:s gouverneur van Cabo de Goede Hoop en den ressorte van dien &:a &:a &:a neevens den E: Agtbaaren politicquen Raad.

‘Wel Edele Gestr: Heer en E: Achtb: Heeren!’

‘Uwe wel Edele gestr: en E Agtb: aan de onderget:s hebbende gelieven op te draagen het doen drucken en Slaan der Papiere munten, die mits het gebrek aan Contanten hebben moeten werden geintroduceerd, mitsg: om die vervaardigde munt vervolgens te teekenen, So hebben wij ter pligtschuldige voldoening van dien gecontinueerd en het bedraagen van Rd:s 9363: 8 St:vers aan papiere munten gedrukt ende geslaagen ende Sulx in de volgende quantiteit en differente waarde te weeten.’

‘

200	p:s van 2: Rd:s ijder	Rd:s	400:-
200	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	600:-
400	p:s van 5 Rijxd:s	d:o	2000:-
50	d:o d:o 10 d:o	d:o	500:-
Zijnde de volgende door de drie Laetst Ondergeteekendens geteekend:
1500	p:s van 1: Rijx: ijder	d:o	1500:-
2100	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1575:-
3330	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	1665:-
3326	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	831:24
2100	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	262:24
700	d:o d:o 2 Stijv:	d:o	29:08
	Somma	Rijxd:	9363:08

‘

200	p:s van 2: Rd:s ijder	Rd:s	400:-
200	d:o d:o 3 d:o d:o	d:o	600:-
400	p:s van 5 Rijxd:s	d:o	2000:-
50	d:o d:o 10 d:o	d:o	500:-
Zijnde de volgende door de drie Laetst Ondergeteekendens geteekend:
1500	p:s van 1: Rijx: ijder	d:o	1500:-
2100	d:o d:o 3/4 d:o d:o	d:o	1575:-
3330	d:o d:o 1/2 d:o d:o	d:o	1665:-
3326	d:o d:o 1/4 d:o d:o	d:o	831:24
2100	d:o d:o 1/8 d:o d:o	d:o	262:24
700	d:o d:o 2 Stijv:	d:o	29:08
	Somma	Rijxd:	9363:08

’/:onderstond:/’

‘In’t Casteel de Goede Hoop Ultimo april 1784 /:was geteekend:/ J: J: Le Suëur, G: H: Cruijwagen, O: G: de Wet, W: F: v: Reede van Oudshoorn, P: D: Boonacker.’

Is daarop verstaan, deselve munten bedragende te samen een Somma van Rd:s 9363:8 St:vers na dat alvoorens bij de negotie boeken deeses Gouvernements Sullen weesen ingenoomen ter uijtgave en verantwoording aan den Cassier te doen afgeeven.

Ook Zijn ten versoeke der ondergenoemde Personen, hierom bij request gedaan aan deselve de Emancipatie van Twee Slaven kinderen der E: Compagnie geaccordeert namentlijk

Aan den Huijs Timmerman bij ‘t nieuwe Hospitaal Johan Anthonij van Leeuwaerden een meijsje genaemd Elisabeth van Johanna van Catrijn oud Vijf Jaeren.

d:o de vrije vrouwe Elsje van Ellende meede een Meijsje genaamd

Johanna van Elizabeth van Christina, mits dat voor ijder dier kinderen een Somma van Een Hondert guldens Indische Valuatie in ‘S E: Compagnies Cassa werde betaald.

Laatstelijk Zijn op het diesweegens Schriftelijk gedaan versoek de volgende Landerijen uijtgegeeven, als.

Aan den burger Frans Abraham Christiaense als jeegenwoordigen Ponthouder op de berg Rivier Twee Stukjes Thuijn Land geleegen aan d’ oversijde dier Rivier bij de Ponton ter grote van Twee Morgen, Een Hondert Quadraat Roeden en Veerthien dito Voeten mits voor hetselve Jaarlijx Een Rijxd:r aan de E: Compagnie betaalende en onder expresse conditie dat de Selve aan niemand anders sullen mogen werden verkogt ofte veralieneert, en dus in geene andere handen komen dan die van de Respective namalige aanneemers der voorschreeve Pont in der tijde.

Aan den burger Marthinus van Coppen, Een Stukje Lands tot een Erf geleegen in hottentots Holland boven de plaats van den burger David Malan de oude groot Twee morgen tot Voortsetting van desselfs Smits ambagt aldaar.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 344-364.

Vrijdag den {17840521} 21 Maij 1784

‘S Voormiddags alle Present.

Door den Heer Collonel de Meuron ingevolge het aan sijn E geinjungeerde bij Resolutie van den 4 deeser aan den heer Gouverneur overhandigt Zijnde eene Memorie behelzende de Administratie der bezolding mitsg:s Subsistentie en Servies gelden der Soldaten van desselfs Regiment op hoedanige wijze dezelve aan haar uijtgereikt en wat daar van mitsg: tot welken eijnde Successivelijk is en werd ingehouden, welke Memorie neevens andere Papieren alle betrekkelijk tot sijne Justificatie thans door welgem: heere Gouverneur in Raade overgelegd, en daarop ten deesen belange Serieuselijk gedelibereerd, mitsg: overwogen Zijnde dat gem: Memorie zo wel als die betreffende d’ accusatie van den Lieutenant Collonel de Heer Sandol Roij met de bevorens nopens deese zaak over en weeder ingediende Memoriën van beschuldiging aan d’ eene en Justificatie aan d’ andere Zijde alle Zijn van die extentie dat het voor deesen Raade niet doenlijk is, om over deese Zaak tot de Militaire Æconomie relatief behoorlijk te kunnen besoigneeren, zonder dat de over en weeder geposeerde Faiten alvorens nauwkeurig g’Examineerd, en zij dies aangaande grondig sal weesen onderregt, te meer nadien uijt het meede overgelegde betaalboek der vierde Compagnie van’t voorsz: Regiment ende ten soldij Comptoir alhier gehouden werdende betaal Rolle, komende te blijken dat de Soldaten van het zelve Regiment vier Stuijvers ‘S daags aan het Hospitaal betaalen, en van haar Vrij meerder word ingehouden dit Articul oversulx noodwendig teegens de Justificatie van de Heer Meuron moet worden geconfronteerd het welk niet wel sonder eene Expresse Commissie kan geschieden, Soo is Eenpariglijk verstaan, daar toe te benoemen de Heeren M:r Jacobus Johannes Le Suëur Lidt deeser Vergadering en Philippus Hermanus Gilquin Directeur over ‘S Compagnies Fortificatiën en Major der Arthillerie alhier, neevens d’ Ondercooplieden en Leeden des Raads van Justitie Tobias Christiaan Ronnenkamp, Oloff Godlieb de Wet, en Salomon van Echten, ten eijnde alle de door meerm: Heeren Meuron en Sandol Roij ingediende Schriftelijke beschuldigingen en Justificatiën op het naauwkeurigst t’ Examineeren mitsgaders teegens de tot deselve gehorende Stukken te Confronteeren, en insonderheid uijt de Capitulatie door de Heer de Meuron met de Heeren Gevolmagtigdens der E: Comp:ie bij het opregten van desselfs Regiment gesloten na te gaan, of en in hoe verre door denselven teegens het daarbij gestipuleerde omtrend de betaaling der besolding mitsg:s subsistentie en Servies gelden der Soldaten mogte zijn gehandelt, met qualificatie op voorm: E E: Gecommitteerdens wijders, om ingevalle bij het doen der meerm: Examinatie der Papieren mogten voorkomen, zaaken waaromtrend haar eenig meerder ligt zouden dienen te werden bijgezet zig als dan diesweegens te doen elucideeren door Twee Capitainen van het Regiment waarvan d’ eene sal staan ter benoeming van den Heer Collonel grave de Meuron, en d’ andere ter verkiesing van dikwerf gem: L:t Collonel de Heer Sandol Roij Terwijl voorts na verrigting van Zaken, door voorsz: E E: gecommitt: nopens derzelver bevinding aan deesen Raade zal moeten werden gedaan behoorlijk Rapport in geschrifte.

Waarna welopgem: Heere Gouverneur te kennen gaf, dat voorm: heer Collonel de Meuron op de van hem gevorderde Informatiën nopens de Motiven waarom bovengem: heer Lieut Collonel Sandol Roij in arrest was gesteld, en daar in tot nog toe wierd gehouden aan hem Heere Gouverneur had ter hand gesteld sodanige Schriftelijk berigt als thans meede door sijn Edele wierd overgelegd, met en de neevens eene Missive zo even voor het aangaan der Vergadering door ged: heer Sandol Roij aan deesen Raade gerigt en waarbij denselven de novo om ontslag uijt

desselfs arrest komt te verzoeken, weshalven door den Heer Gouverneur de Sentimenten der Resp:ve Leeden omtrend het voorsz: verzogt ontslag van gemelde Lieutenant Collonel afgevraagd zijnde Verclaarde de heer Secunde Pieter Hacker

dat vermits van de wettigheid of onwettigheid van het voorsz: arrest niet genoegzaam onderregt was oversulz ook voor als nog het versogte ontslag niet konde toestaan

Den Heer Collonel Gordon hierop voteerende heeft voor desselfs Sentiment doen aanteekenen

dat hij van het begin dat dese facheuse affaire door den heer Gouverneur in deese Vergadering was gebragt, had te kennen gegeeven, dat nadien sijn Edele de directie van het Regiment van Meuron even als dat van’t Legion de Luxemburg op zig genomen had de zaak in questie oversulx deesen Raade niet aanging, dog dat hij als een meede Lidt derselve Zig niet konde onttrecken sijn Sentiment in eene moeijelijke zaak te zeggen, wanneer sulx door welgem: heere Gouverneur wierde geEijscht en dus voor eerst in deese zaak moest observeeren dat het Regiment van Meuron volgens hunne Capitulatie Art: 22 eene Souveraine Justitie als de Switzers bij vreemde Natiën dienende was hebben de uijtgenomen in Cas van haute trahison of malversatiën hij dit articul niet duijdelijk kunnende Expliceeren egter klaar begreep dat het presente geval inquestie ten eersten diende te werden onderzogt omdat den Soldaat welkers toestand geen uijtstel konde lijden het sijne hebben moest en dat oversulx indien ‘er naar het gevoelen van den Heer Gouverneur uijt hoofde van parthijschap, of verlies van noodige authoriteit geen onderzoek en Justitie in dat Regiment over de zaak in questie konde geschieden, hij heer Collonel dan meede van gevoelen was, dat ‘er een andere Commissie direct moeste werden benoemd, om alles ten Spoedigsten te onderzoeken, en sijn Edele en deesen Raade te dienen van berigt, voor al de wijl het uijt de hier voren aangehaalde aanwijzing van het betaalboek der Vierde Compagnie door d’ Administratie ofte Secretarissen van den Heer Meuron, en de Lijst der betaling van den Soldij boekhouder van Echten dewelke hier voor hunne oogen waren duijdelijk bleek, dat ‘er in’t voorsz: Regiment van Meuron een quaade Administratie plaats had, dat hij heer Collonel Gordon dus in de ged: Commissie ter verder ondersoek dier affaire quam te berusten

dat wijders betreffende het arrest van den Lieut: Collonel Sandol Roij die bij herhaalde brieven Justitie en ontslag uijt desselfs arrest quam te verzoeken ten op de Sterkste wijze Vertoond, niet te kunnen begrijpen dat men Ijmand in arrest hield, die het welzijn van den dienst en den Soldaat behartigde zonder op sijn versoek direct t’ Examineeren of hij schuldig ofte niet was daar hij zig van insubordinatie vrij kende; hij Heer Gordon van Sentiment was, dat in de laatste Vergadering van den Heer Meuron was geEijscht om aan den Heere Gouverneur en deesen Raade op te geeven waarom hij de Heer Sandol had in arrest gesteld en nog was houdende, het uijt het antwoord van ged: heer Meuron bleek, dat hij even als in sijn vorige brief den Lieut: Collonel in arrest gesteld had, niet om dat hij teegen Sijn Collonel een Memorie geformeerd had, die hij als een Libel Considereerde maar om d’ omstandigheeden die hetzelve hadden geaccompagneerd en teekenen van insubordinatie en de gevolgen daar van draagen, hij Heer Meuron dus niet beantwoord had aan d’intentie deeses Raads maar altoos de woorden van marques d’insubordination gebruijkte, sonder die te willen Expliceeren selfs voor af protesteerende tegens alles wat bij deesen Raade mogte werden gedaan, tegens eene Chimericque authoriteit die als teegens de gezonde reeden Strijdende zeer indicent was; allequeerende alleenlijk eene Schending van arrest het geen een Tweede zaak is, en daar dan die Collonel moest toe gekomen hebben

dat ook duijdelijk uijt den brief door sijn E: aan de heeren Majores in dato 24 April JongstL: geschreeven blijkt dat hij den Lieut: Collonel Sandol in arrest wilde houden tot ‘er antwoord uijt het Vaderland zoude gekomen zijn mitsg:s een Krijgsraad Refuseerd en hem zelfs met Cassatie en Bannissement wilde Veroordeelt hebben

dat hij Heer Gordon dit moeste verwerpen, strijdig tegens alle Justitie Terwijl selfs het grootste gedeelte der accusatie Namentlijk de distributie der Penn: des Soldaats onmogelijk in’t Vaderland konde gedecideert worden, en dat dewijL uijt de voornoemde boeken duijdelijk bleek dat ‘er een quaade Administratie in’t Regiment van den Collonel Meuron heerscht hij dierhalven ook niet van zig konde Verkrijgen om den Lieut: Collonel Sandol onbepaald in arrest te laten Zitten maar van gevoelen te zijn, dat in dien den Collonel Meuron geene betere reedenen weet te geeven hij geordonneert moeste worden, om den Lieut: Collonel Sandol direct t’ ontslaan, ende Zaak in questie /:dewelke nu al te lang getraineerd heeft:/ tot onder zoek der benoemde Commissie behoorde te blijven, en ijder in sijn Post Relatief

Dat hij Heer Collonel Gordon wijders op de Citatie sijns Naams ende Memorie Justificatief van den Collonel Meuron zig verpligt vind de volgende Explicatie te geeven Namentlijk dat sijne Soldaten Elf Schellingen voor de schoenen moeten geeven, sulx waar was, in’t midden des oorlogs, uijt hoofde van de duurte van het Leer en het gaaren, dog die reedenen seedert lang opgehouden hebbende onze soldaat zeedert lang niet meer als Agt schellinge betaalden, dewijl niemand bij ons iets op den Soldaat profiteert, en wat d’ Uniform Stukken des Soldaats betroffen dat onze Soldaten bij het genoemde van den Collonel Meuron nog kreegen een Leedere broek en eenige swart lint en dan maar een en Twintig guldens Hollands en geen maakeloon betaalden, dewijl de Comp: hunne Troupen met 15 Stuijvers p:r gulden betalende ook niet meerder in weder betaling als 15 Stuijvers voor de gulde vergde.

dat insgelijx hem zeer vreemd was voorgekomen het beroepen van den Collonel Meuron op sijn getuijgenis ten opzigte van sijn Regiment daar hij door denselven voor weijnige daagen aangesproken zijnde over die zaak, hij Heer Gordon hem Coll: Meuron in’t bijzijn van sijnen Capitain de Bonstetten heeft verclaard dat hij als een eerlijk Officier moest zeggen dat hij ‘er niet Content over was, dewijl hij een Regiment van Duijzend Man op de Lijst hebbende hij ‘er maar circa 400 van op de Exercitiën zag, en dat de geheele Colonie riep dat sijn volk hunne betaaling niet kreeg &: dat selfs eenigen van sijn volk zig bij hem hadden geadresseerd, en hij hun van de hand geweesen had, als hebbende geen authoriteit over hen.

Dat wat het Certificaat der Regeering betref daar den Collonel Meuron zig op beriep hij Collonel Gordon daar niets van wist nog nooijt gezien had, maar zig nu wel herinnerde dat voor een lange tijd de Collonel Meuron om een diergelijk Cerificaat aan den Heer Gouverneur en Raad versoek gedaan had, door een brief en dat toen hij Heer Gordon eenige Reflexiën daarop gemaakt had, voor al dat bij de Revue dewelke den Heer Gouverneur over hen gedaan had, Sonder hem als hoofd van ‘S Comp: Militie hij hen egter door sijn Adjudant had laten tellen, en dat ‘er op verre na hun getal niet bevonden was, waarop den Heere Gouverneur het geeven van dat Certificaat aan zig behield, dat hij hoofd der Militie dus anders niet kan zeggen als dat de Publicque Rust door het Regiment van Meuron niet gestoord word, dat die Lieden zig Stil en ordentelijk gedragen, en dat sij gefourneerd, hebben de Manschap dewelke g’Eischt is, dog dat zij op meer als de helft na niet zo sterk dienen als onze Troupen, om reeden dat ‘er geen Stabile ordre is omtrend de Twee differente Corpsen: dat wij bezetten het Casteel ende Centrale Posten, en die van Meuron de gedetacheerden: dat wanneer zij even als wij zouden dienen men door malkanderen moest dienen, het geen Confusie zoude verwekken, door dien d’ eene Troup meest Franschen zijn, en d’ andere hollanders of duijtschers en onder twee differente directies, en het dus beeter is, de zaaken tot nader ordre te laten zo als zij zijn, dan teegenswoordig hier in eenige verandering te maaken.

d’ E E: Cooplieden Bergh, en van Schoor dan om hier in de vijligste weg in te slaan behoorde te werden gesupercedeert tot het berig der E: E: Gecommitteerdens nopens de Principaale zaak zoude weesen ingekomen, ter ervaaring of het voorsz: ontslag zonder een volslagen en onherstelbare disordre onder het Regiment te veroorzaaken ongelimiteerd zoude kunnen plaats hebben.

dat door de Heer Collonel de Meuron op het Requisit deeser Regeering geen genoegzaame reedenen heeft geproduceert waarom zijnen Lieutenant Collonel den heer Sandol het arrest heeft doen ordonneeren en daar in zo lang liet verblijven, hij E: Le Suëur vermeende dat denselven van de zijde der Regeering dan ook niet langer konde werden gehouden in sijne detentie die om sijne omstandigheeden zeer verswarend quamen te zijn om geschillen tusschen hem en zijnen Chef gereesen, waarvan den uijtslag nog onbekend was, dewijl men dus doende zoude schijnen Ijmand te veroordeelen en Straffen voor dat van sijnen Schuld was gebleeken.

Terwijl den Heere Gouverneur verclaarde dat nadien door de voorsz: Twisten tusschen de Heeren Meuron en Sandol reets een kennelijke factie onder de verdere Officieren van het Regiment was ontstaan, en het hier uijt grotelijx te dugten was dat gem: heer Sandol uijt desselfs arrest ontslaagen werdende sonder dat teffens wierde voorsien teegen de quade gevolgen die hieruijt konden resulteeren sulx niet alleen tot præjuditie aan d’Autoriteit van het Chef zoude strekken, maar ook de disordre onder de verdere officieren doen toe neemen en op het laatst tot het gemeen overslaan, waar uijt dan niet dan d’ allergevaarlijkste onhijlen konden werden te gemoed gezien, des sijn Edele vermeende dat met het versogte ontslag des heer Sandols behoorde te werden gewagt tot dat het voorsz: berigt der benoemde Gecommitteerdens nopens de Principale zaak zoude zijn ingekomen en men nopens dies gesteldheid grondig onderregt zijnde, als dan zo daarop als het ontslag van meerm: Lieutenant Colonel sodanig besluijt sal kunnen werden genomen, als men in eene zaak van zo veel gewigts en waarvan de gevolgen niet dan met d’ uijtterste bekommering kunnen werden beschouwd zal vinden te behooren.

Weshalven dan bij pluraliteit van Stemmen raadsaamst geoordeelt en dienvolgens beslooten is, de dispositie op het versoek van den Heer Sandol om uijt desselfs arrest te werden ontslagen, uijt te stellen tot dat de voor denselven gedane accusatie teegens den heer Meuron en de Verdeediging van sijn E invoegen als bevorens is aangehaald, Zullen weesen onderzogt en de daar toe benoemde E E Gecommitteerdens van derselven bevinding hebben gediend van berigt.

En is wijders naar Lectuure eener Missive van evengem: Heer Meuron waar bij te kennen geeft, onderregt te zijn, dat meerm: heer Sandol hadde ingeleeverd, een nadere missive en Memorie dewelke diversse nieuwe Inculpatiën teegens hem heer Meuron zoude behelsen, met versoek dierhalven meede Visie te mogen hebben, verstaan voorsz: Missive en Memorie aan sijn E: te doen afgeeven, mits dezelve naar verloop van Twee Etmalen weederom aan den Heer Gouverneur werden ter hand gesteld.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur

C. 166, pp. 365-404.

Dingsdag den {17840525} 25 Maij 1784

‘S Voormiddags alle Præsent.

Heeden na ter hand genomen zijnde het zeer geagt aanschrijvens der hoog Gebiedende heeren Meesteren de dato 5 december des voorL: Jaars neevens het Extract uijt de Resolutie bij haar Edele hoog Agtb: Sub 3 dier Maand genomen op’t Rapport van heeren Commissarissen dewelke ingevolge Resolutie van den 18 Junij bevorens hadden gevaceert om t’ Examineeren de Papieren, Concerneerende de klagten der Caabse Burgers ende verdere Stukken die ten deesen opzigte van hier waren ontfangen; met welk Rapport hooggemelde Heeren Meesteren zig ten vollen hebbende geconformeerd, hetzelve wijders in eene Resolutie van haar hoog Agtb: hebben gelieven te Converteeren; Zoo is aanvankelijk gebleeken dat hoe zeer niet was goedgevonden aan de Supp:lten Conform hun versoek Copije der dispositie van welopgem: heeren Meesteren te geeven, haar Edele hoog Agtb: niet te min nodig hadden geoordeelt dat Burger- en Heemraaden daar van behoorlijk kennisse quamen t’erlangen; weshalven dan ter pligtschuldige naarkoming van ged: Ordre aan ged: Burger- en heemRaaden zullen werden afgegeeven Extracten uijt voorsz: g’Eerde Missive der Heeren Meesteren mitsg: van het Rapport der heeren Commissarissen behelzende

dat aan de Dienaren ter deeser Hoofd plaatze alle Culture van vee, graan of wijn verboden blijvende, aan dezelve dus ook geen Land in Eijgendom, huur of anderzints zal werden vergund direct of indirect op Pœne van Confiscatie; waar door dan gedeeltelijk aan het eerste voorstel word te gemoed gekoomen dog dat dit verbod niet Zoude behoeven te werden geëxtendeerd.

tot de met afgesz: gagie ontslagene Comp: bediendens dewelke aan de Comp: geene voordeelen genietende dan ook eguaal Staan met de Burgers

Ook niet tot de Landdrosten hoe Zeer Zulx bij Art: 27 verzogt werd alzo deselve sulx volgens ‘S Gouverneurs Consideratiën nodig hebben.

Weshalven dan Conform haar Edele hoog Agtb: in deesen gedaan aanschrijvens

zal werden gezorgd dat van die Concessie in præjuditie der Colonisten geen misbruijk werde gemaakt.

dat ook hiervan Contrarie het 33 voorstel de Bazen der buijten Posten zijn uijtgezondert als daarvan Slegts een gering voordeel genietende

dat door het verbod van eenig Land in huur of Eijgendom te hebben, niet werd verstaan dat ‘S Comp:s dienaren niet zouden vermogen te hebben Een Thuijn tot derselver uijtspanning dan dat om in deesen alle misbruijk te weeren het aan dezelve niet zoude vrij staan iets uijt dezelve te verkopen.

dat ten belange van het 2:de voorstel om Lands Producten aan vreemde Scheepen te leeveren zonder het betalen van proCentos aan den Fiscaal bij welgem: heeren Commissarissen was gereflecteerd.

dat voor heen bij den Fiscaal volgens het toegestane door wijlen den heer Gouverneur Generaal van Imhoff was genoten Een Rd:s voor yder Legger wijn, dog dat hier voor ten tijde dat den heer Reede van Oudshoorn Fiscaal was gesubinheert de 16 Stuijvers voor de 100 Ponden Meel, garst &: en hetzelve dus een Middel van bestaan zijnde voor den Fiscaal aan den selven niet konde ofte behoorde te werden ontnomen.

Ende ten aanzien hoog gem: heeren Meesteren ten opsigte der voorsz: Inkomsten van den Fiscaal hebben gelieven goed te vinden, door deesen Raade te doen verkiesen welke der Twee middelen of d’ eene Rijxd:js p:r Legger wijn of de 16 Stuijv:s voor de 100 Ponden Meel aan haar Edele hoog Agtb: voor te dragen

dat het 3:e Art: betreffende de Visch Schuijten en Tenten bij ‘t Zeehoofd en langs het Strand door de daaromtrend alhier gemaakte Schikkingen zijn gehouden voor vervallen, en omtrend het 4:de voor zo veel het Emploijeeren der Caffers betreft, door d’ aanstelling van Europeese Dienaaren der Justitie reeds ten grooten deele te zijn te gemoed gekomen.

dat het 5 Art: om geene aan de Caab geborene of vry gewordene Burgers in ‘S Comp: dienst te trekken en van hier te verzenden aan haar Edele hoog Agtb: niet als een Materie van een generaale dispositie was voorgekomen, en het 6:de omtrend het Sluijten en ontsluijten van een Slaaf als een Domestique Zaak geconsidereert.

dat op het 7 Art: bij haar Edele hoog Agtb: was gestatueert

dat om het werk der Justitie op een vasten voet te brengen, de Regeering alhier te gelasten om een Generaal Placcaat op verzameling van wetten voor dit Gouvernement te Concipiëëren als meede een Project Instructie zo voor den Raad van Justitie als voor d’ overige Collegiën te formeeren, en alle dezelve zoo naar Batavia als Neederland te zenden mitsg: dat de Heeren der hoge Indiasche Regeering dies aangaande Zouden kunnen werden aangeschreeven om derzelver Consideratiën op voorsz: Stukken na ingenomene Advijs des Raads van Justitie te Batavia voor zo veel nodig zoude zijn aan de hoog Edele heeren Seeventhienen te Suppediteeren, Terwijl als dan naar Examen zo van voorsz: Concept Placcaat en Instructie als de daarop gegeevene Consideratiën, zodanig zoude kunnen werden geresolveerd, als geoordeelt zoude werden te behoren; het ged: Placcaat wijders in’t Vaderland gedrukt en een genoegzaam getal Exemplaren herwaards werden gezonden, waardoor dan ten groten deele aan het voorstel der Supp:lten zoude weesen voldaan, Zonder de Comp:ie aan de Costen van een drukkery alhier aan de Caab bloot te Stellen.

des ten eijnde van voorsz: bij de Heeren Commissarissen uijtgebragte en bij welopgem: hoog Edele heeren Seeventhienen geamplecteerde propositiën best, en zoo na mogelijk te voldoen is besloten den Raad van Justsitie alhier t’ injungeeren, exact t’ Examineeren alle wetten, ordonnantiën mitsg:s Van tijd tot tijd alhier aan dezelve gesuppediteerde Instructive Papieren om Zig daarna in het Administreeren der Justitie te Reguleeren, en vervolgens te dienen van berigt, welke veranderingen ofte Ampliatiën daaromtrend naar de presente Constitutie van tijden en Zaaken zouden behooren te werden gemaakt desgelijks de Resp:ve Collegiën van Weesmeesteren, Commissarissen van Civile en huwelijx Zaaken, als meede van Landdrost en heemraaden zo van Stellenbosch en Drakenstein als van Swellendam aan te Schrijven inzelvervoegen op’t naaauwkeurigst na te Zien de voor hun beraamde bijzondere Instructiën mitsg:s zodanige besluijten en ordonnantiën als tot hunne Resp:e departementen relatif genomen en gemaakt, mitsg:s Successivelijk aan dezelve t’ harer narigt en observance zijn afgegeeven, en deesen raade vervolgens te dienen van berigt en Consideratiën, of en welke alteratiën ofte ampliatiën dezelve meede naar de præsente tijds gesteldheid noodwendig Zouden komen te verEijschen

dat ten opzigte van het 8 Art: betrekkelijk den van hier verzondenen Carel Fredrik Buijtendag zo wel uijt het Rapport der Heeren Commissarissen als de Missive der heeren Majores Consteert dat die zaak door desselfs dood is geconsidereerd te zijn vervallen

En dat over d’ 9: 10 en 11 Art: waarbij werd verzogt en voorgesteld

d’ aanstelling van Seeven burgerraaden waarvan Jaarlijx niet meer dan twee zouden afgaan, en door Burgerraaden alleen Twee anderen werden verkoren, als meede dat voorm: Seeven Burgerraaden ook Sessie in den Politicquen Raad zouden hebben &:

dat aan gem: Burgerraaden zouden weesen gepermitteerd om over de gesteldheid des Burgery aan de Heeren Meesteren Jaarlijk verslag en rapport te doen als meede dat den Raad van Justitie moge bestaan uijt een gelijk getaL Leeden van burger-raden als van Comp:s bediendens en d’ oudste burgerraad daar in als Vice Præsident zoude Fungeeren hoogst dezelve haar nadere deliberatiën zouden laten gaan.

dat nopens het bij Art:12 gedane Verzoek het meerm: Rapport van heeren Commissarissen dicteert, dat de Rang van Burgerraaden zoude kunnen werden gesteld als die van ondercoopman en die der Burger officieren als volgende op de Militairen van gelijke qualiteit

dan ten opsigte van welk in deesen gedisponeerde bij hooggem: heeren Meesteren, in aanmerking is genomen dat het omtrend den Rang der Militairen dus geleegen is dat een Capitain de Rang boven een Coopman, ende Lieutenant boven d’ ondercooplieden hebbende oversulx dan ingevalle de voor de burger officieren gestelde Rang quam stand te houden de Burgerraaden als mede Leeden in den Raad van Justitie, dewelke altoos als het eerste op den Politicquen Raad volgend Collegie is geconsidereert geweest zouden moeten volgen naar of agter een burger Lieut: waardoor dan niet alleen deese inconvenienten te wagten zijn dat men beswaarlijk Lieden zal vinden die het voorsz: Ampt van Burgerraad als op zig zelven vrij lastig zijnde Zullen ambiëeren maar ook veel oneenigheeden onder voorsz: Burgerraden en burger officieren Staan te Resulteeren.

Terwijl voorts ten opzigte van voorsz: Verhoogde Rang der Burger Officieren met relatie tot de buijten districten nog bijsonderlijk in Consideratie is genomen dat de Landdrosten als Præsidenten in de Resp:ve krijgs Raden geen hoger Rang dan die van ondercoopman hebben dezelve aan een Lieut: der Land militie zoude moeten Cedeeren

Weshalven is besloten het een en ander hooggem: heeren Meesteren eerbiedigst onder ‘t oog te brengen, of het haar Edele hoog Agtb: zoude mogen behagen hieromtrend zodanige nadere Schikkingen te maken, als zij tot wegneeming der voorsz: inconveniënten na derselver verligt oordeel zullen vinden te behooren, invoegen dan ook is verstaan bij de aan burger en heem raaden af te geevene Extracten van het gedisponeerde bij welgem: heeren Meesteren op het meer geciteerde 12 art: deese byvoeging te stellen dat dewijl ten belange van dit Art: nadere bepalingen wierden verwagt dierhalvan alles tot zo lange zoude blijven op den ouden voet: dan waaromtrend den heer Collonel en Hoofd van ‘S Comp:s Militie alhier Robbert Jacob Gordon wierd ingeleeverd het volgend Schriftelijk Advijs met begeerte dat het zelve dus woordelijk in desen wierde geinsereert

dat den ondergeteek: van Sentiment is dat men Stiptelijk d’ ordres van de heeren Majores in dit Art: 12: ten opzigte van de Rangen, zo als in alle d’overigen moet ter uijtvoer brengen, dat d’ onderget: ‘er geen Confusie in kan zien, daar wij hier door selfs het exempel van eenige Leeden des Politicquen Raad Zien, dat schoon zij, namentlijk de heeren Van Schoor en le Suëur, maar Cooplieden Zijn, en de Capitains Militair boven de Cooplieden Rang hebben, de laatste aan d’ eerste nooijt den Rang bedisputeerd hebben dat dit dus ook zou kunnen plaats hebben ten opzigte van Landdrosten en Burgerraaden, dog dat men aan de heeren Majores konde voorstellen omme alle Equivoques te Vermijden om aan Landdrosten en Burgerraaden een hoger Rang toe te leggen daar uijt het Contrarie ten opzigte van deese Rangen, niet in Vigeur te brengen, eerstelyk zou volgen, dat men niet volgde de Intentie van Heeren Majores, en ten andere groot ongenoegen zoude komen te baren, aan de burger officieren, dewelke van deese Schikking zeer wel bewust zijn.

dat wijders het 13 Art: Concerneerende de vrije verkiesing van burgerraaden was gelaten op den ouden voet.

in het 14 om te hebben Notarissen niet had kunnen werden getreeden, en op het 15 om Advocaten en Procureurs t’ admitteeren zoude werden gedisponeerd wanneer zig daartoe bequame Subjecten bij haar Edele hoog Agtb: Zouden op doen.

dat het versogte bij Art: 16 om van de vonnissen des Raads van Justitie alhier direct naar’t Vaderland mogte werden geprovoceerd mede was gelaten op den ouden voet

dat het 17 Art: behelzende de Leverantie aan d’ E Comp:ie van alle Caabse Producten de burgeren mogte werden aanbesteed was geweesen van de hand

dat in het 18 Art: waarbij is verzoek gedaan, dat aan de Caabse Colonisten mogte zijn gepermitteerd om Jaarlijx Een a Twee Scheepen ofte hoekers met goederen uijt het Vaderland ten behoeve der burgers alhier herwaerds te zenden, en die weederom met ‘S Lands Producten aan d’ E Comp:ie te rug te zenden &:

desgelijx in het 19 Art: houdende verzoek dat de Caabse Burgerrije Zoude mogen hebben eenige hoekers ten eijnde hunne Lands Producten na dat d E Comp: daarvan zoude weesen voorzien Jaarlijx naar Indiën te vervoeren, en daar voor houtwerk, Rijst, en andere Negotie goederen weederom herwaards te brengen, als meede ook een vrije vaart tot de Slaven handel op Madagascar , Zanguebar &:

ProvisioneeL door hoog gem: heeren Meesteren niet had kunnen werden getreeden

dat d’ Articulen 20 en 21: behelzende verzoek om een nadere bepaling der Prijzen op de aan d’ E Comp: te Leeverene wijnen mitsg:s om ‘S Comp:s weegen van houtwerk en hoepels te mogen werden voorzien, en de hier zijnde Cuijpers uijt hare dienst te mogen ligten, desgelijx om de fijne witte en Rode wijnen voor hunne reecq: aan d’ E Comp:ie in het VaderLand over te zenden, om aldaar Publicq door d’ E Comp:ie te werden Verkogt.

als meede dat in plaatze van den Dispensier tot het Leeveren der graanen t’ Emploijeeren eenige Perzoonen uijt den burger Staat als Leveranciers mogten werden aangesteld.

ook om de daartoe gedestineerde Pakhuijzen tot hun gebruijk te mogen hebben en

de Leverantie van Gord en brood aan het Guarnisoen hospitaal &: neevens het Meel en Biscuit aan de scheepen insgelijx door de burgers mogte geschieden

meede door meerm: heeren Majores waren gelaten op den ouden voet

dat alverder het versogte bij Art: 22 en 23 behelzende dat de Leeverantie van Booter gedroogde visch en andere bij d’ E Comp:ie benodigde Producten neevens dat der bouw materialen, bestaande in gebakken Steenen, kalk als anderzints meede aan de Burgers mogte werden aan besteed inzelvervoegen waren gedeclineert

En Zullen van het voorsz: gedisponeerde bij hooggem: heeren Meesteren op voorsz: articulen van 13 tot 23 ingesloten na dictame van derselven geEerde Missive; de nodige Extracten werden afgegeeven.

dat op Art: 24 bij haar Edele hoog Agtb: was verstaan dat alhier geen Vreemdelingen Zullen mogen werden geadmitteert om burger neeringen te doen, dan met derselver Speciaal Consent weshalven hiervan Extract zo als het Legt sal werden afgegeeven.

dat aan het 25 voorstel om geene Javanen Chineesen of Bandieten aan de Caab te mogen laten woonen door het aangeschreevene aan de heeren der hoge Indiasche Regeering in dato 5 November 1780 en het antwoord bij Brieff van 5 November 1781 voor zo veel den Aart der zaak quam toe te laten voldaan Zijnde haar Edele Agtb: nu hadden goedgevonden dat de Bandieten die Speciaal aan ‘t Robben Eijland zijn verbannen, zig aan de Caab niet zullen mogen ter needer zetten

weshalven om hier aan pligtschuldig te voldoen is verstaan, den Pro Interim Fiscaal t’ injungeeren eene behoorlijke Lijst te formeeren, en aan deesen Raade in te leeveren der Zulken wier Condemnatiën dicteeren op ‘t Robben Eijland geconfineerd te blijven dewelke als dan derwaards Zullen wierden getransporteerd

dat op het bij Art: 26 van der burgeren gedane voorstellingen behelzende dat uijt ‘S Comp:s Maguazijnen het hout gelijk in voorige tijden op ordonnantie en naar ‘S Comp: Prijs mogte verstrekt worden, en dat den opziender van het hout Maguazijn daar meede geen Negotie Sal mogen drijven, om het zonder ordonnantie aan de Burgers ten duursten te Verkopen, en het Ijzer en Smeekoolen door ‘S Comp: Scheepen aan gevoerd werdende direct aan de Burgers mogte werden geleeverd Zonder alvorens in ‘S Comp:s Pakhuijzen gebragt te werden, hooggem: heeren Meesteren bij derselven geagte Missive gelieven te beveelen dat het aan geene Comp:s dienaren sal weesen gepermitteerd om Negotie te drijven in Zaken tot haar Administratie behoorende dog dat het laatste gedeelte om Ijzer en Smeekolen direct uijt de Scheepen aan de burgers te Leeveren niet konde werden geaccordeert, zullen dierhalven van d’ eerste Lidt van hooggem: haar Ed: hoog Agtb: dispositie aan de Resp:ve Administrateurs ter observance en van het tweede gedeelte aan Burger en Heemraaden tot narigt behoorlijke Extracten werden gegeeven.

dat van het 27 voorstel behelzende dat aan de Landdrosten van Stellenbosch en Swellendam geen wijn- Coorn- of vee Plaatsen mogten werden vergund, de hierop gevallenen dispositie der heeren Meesteren bereids onder Art: 1 ter needer gesteld zijnde voorts

de Propositie bij Art: 28 en 29 en 30 betreffende dat de Landbouwers voortaan hunne Landerijen tusschen derselven plaatzen leggende tot op de helft zoude mogen bebouwen het Taxeeren der Leening Plaatzen na rato van derselven Schrale en slegte wijden en de permissie voor ijder burger om bij aankomst van neederlandse Scheepen naar Boord te varen zo dra den Equipagie Meester en visitateur aan de wal zoude zijn gekomen.

de voorsz: Art: 28 en 29 door opgem: heeren Majores waren geconsidereerd als Domesticq en het 30 Art: gelaten op den ouden voet om de Confusien op d’ aankomende Scheepen voor te komen.

dat op Art: 31 van der Burgeren Versoek dat voortaan ook geene ‘S Comp: Dienaren Passen Zouden verleend, maar wel dat dezelve door de Burgeren als knegts uijt ‘S Comp:s dienst mogen geligt werden.

de dispositie der heeren Meesteren is gevallen dat geene Pasgangers ofte Vrijwerkers meer Zullen mogen werden Vergund en dat ook het ligten van Knegts niet dan om bijzondere Reedenen Zoude moeten werden toegestaan, zo nogthans dat door het afschaffen van Pasgangers en Vrijwerkers Zoo aan Militairen als Zeevaarenden niet wierde belet om met behoorlijk Consent bij den dag bij deese of geene Baasen te werken. dicteerende bij Artcul 32: gedaane voorstel

dat alle Perzoonen die uijt ‘S Comp:s dienst gelargeert of hunne gagie afgesz: werden binnen de Ses weeken na het verkrijgen van hun Vrijdom verpligt zouden Zijn hun in de Burgerij te laten inschrijven en burgerlijk diensten te doen gelijk meede alle Zonen van ‘S Comp: Dienaren 16 en meerder Jaaren oud, en niet in ‘S Comp: dienst zijnde &:

ende dispositie van hoog gem: heeren Meesteren hierop

dat die geene welke uijt ‘S Comp:s dienst behoudens qualiteit werd ontslagen, indien deselve den Rang van ondercoopman of hoger niet hebben bekleed, gehouden zullen zijn om binnen Ses weeken zig in de Burgerije te doen inschrijven, en dat daar toe ook Zullen weesen verpligt de Zoons van ‘S Comp:s dienaren /:met uijtzondering van de Zoons der Leeden van den Politicque Raad, en der Predikanten:/ wanneer Zij den ouderdom van 20 Jaaren hebben bereikt, en buijten hunne ouders huijs wonen zonder in ‘S Comp:s dienst te Zijn.

dat de dispositie der heeren Majores op het 33 Art: hier bevorens onder het 1 Art: bereids aangehaald zijnde haar Edele Agtb: wijders op’t 34 Art: houdende Verzoek dat van Burgersweegen een Vendu Meester, Secretaris en Bode mogte werden aangesteld dewelke een bestaanbare Soldije Zoude genieten terwijl de resteerende Penningen van hunne Ampten zouden dienen om de Burger Cassa van haare diepe Schulden t’ ontheffen.

deese Regeering hebben gelieven aan te schrijven derselver Consideratiën te Suppediteeren of bij Vacatuure van het Secretariaat ook van Burgersweegen een Vendu Meester , Secretaris en Bode, zouden mogen werden aangesteld aan welk aanschrijvens dierhalven pligtschuldig sal werden voldaan

dat het 35 voorstel dat het Collegie van weesmeesteren gehouden Zoude weesen om van derselver Administratie op goedvinden van Burgerraden aan de Zelve Reekenschap te geeven

was geweesen van de hand, dat ten belange van het 36 voorstel dat binnen ‘S Lands meer kerken mogten werden opgebouwd

door haar Edele hoog Agtb: is geremarqueert dat het dezelve zeer heeft verwondert dat die selfde Supp:lten die door hogen nood geperst den kwijnenden Staat der Colonie en der Burgerstand in den Schoot der Vergadering van Seeventhienen koomen leggen, bij die zelfde Memorie zeeker hunne kwijnenden Staat reeds vergeeten hebbende hier voorslaan, om uijt een Collectie bij hunne /:als kwijnende beschreeven:/ mede burgers te doen, een kerk, Predikants en voorleezers Huijs op te bouwen.

en eijndelijk dat het 37 voorstel behelsd.

dat aan de Supp:lten mogte werden verleend Copie van d’ ordres die door haar Edele hoog Agtb: tot verbeetering van den Staat der Colonie en Burgerije zouden werden gesteld.

in opsigte van welk voorstel door de Heeren Commissarissen bij derselver Rapport aan de hoog Edele heeren Seeventhienen zijnde voorgedraagen.

dat het aan haar Edele was gebleeken dat de Supp:lten zeer onbevoegdelijk zig hadden geadscribeert de qualiteit van gequalificeerdens van de gezamentlijke repræsentanten van den burger Staat aldaar, alzo de geenen die de Acte van authorisatie geteekend hadden, of schoon onder deselve de drie Fungeerende Burger Raaden, en vier Heemraaden zig bevinden niet anders dan als Particulieren konden werden geconsidereert, met verdere bijvoeging bij het vervolg van het voorsz: Rapport dat haar Edele dierhalven zouden weesen van gedagten dat der Supp:lten verzoek bij het voorsz: 37 Art: en dus op het Slot der Memorie voorkomende om te hebben Copie van de in deesen te Stellene ordre behoorde te werden geweesen van de hand, bijzonder, om het in den hoofde van het Rapport van ged: heeren Commissarissen gedicteerd defect van qualiteit der Supplianten

Hooggem: heeren Meesteren derselver dispositie op dit poinct bij haar Edele hoog Agtb: Missive indeservoegen hebben gelieven ter neder te Stellen.

en laatstelijk dat wij niet goedgevonden hebben aan de Supp:lten te doen afgeeven Copie van onze dispositie op hunne verzoeken met reedenen die ons daartoe hebben bewogen

En is dierhalven verstaan dat van de voorsz: dispositiën van hoog gem: heeren Meesteren op ged: Articulen zo als deselve leggen, en van het 36 en 37 met de bij haar Edele hoog Agtb: gemaakte Remarques d’ Extracten aan Burger- en heemraaden Zullen werden afgegeeven

Wijders uijt het meerm: Rapport van heeren Commissarissen gebleeken Zijnde de gemaakte bepaling volgens welke klijne boetens en breuken waarover de Fiscaal propria auctoritate en zonder meede weeten van d’ Overigheijd Zoude mogen Composeeren, Zijn geborneert tot de Zulken die de Somma van rd: 200: - niet excedeeren, Soo is verstaan hiervan aan den Fiscaal mitsg: den Raad van Justitie ter obervance en narigt de nodige Extracten te doen afgeeven.

Gelijk meede uijt het voorsz: Rapport is voorgekomen, de daarbij aan hooggemelde Heeren Seeventhienen gedane voordragt

dat deese Regeering behoorde te werden aangeschreeven om te Zorgen dat voortaan bij Vacature zo in den Politicquen Raad als de mindere Collegiën niemand Sessie werde gegeeven als die tot de Gereformeerde Kerk behoord

dan ten deesen belange overwogen zijnde dat om Sulx tot de mindere Collegiën dan die van den Politicquen Raad t’ Extendeeren daarin de volgende Swaarigheeden reSideeren.

dat in het verkiesen van Leeden in deselve Collegiën zo uijt de dienaaren der E: Comp:ie als den Burger Stand altoos in’t oog moetende werden gehouden daartoe te neemen al zulke Perzoonen van dewelke mits derselven bequaamheid en Talenten in het helpen Administreeren der Zaken in de voorsz: Collegiën den meesten dienst kan werden verwagt men zig oversulx hieromtrend niet sal kunnen bepalen om daar in alleen Sessie te geeven aan Perzonen gehorende tot de gereformeerde Kerk.

dat ten andere alle de getrouwde Mans van de Luthersche Godsdienst eenige wijnige uijtgezondert zin gehuuwd met gereformeerde Vrouwen met dewelke zij ongeagt hunne Verschillende Godsdienst altoos in vreede en eendragt hebben geleefd zig nu ontzet vindende tot een gedistingueerde Staat te geraken, het zeer te vreesen is, dat zulx een merkelijke Verwijdering in de huijshoudingen en Familiën in het bijzonder, ende Zamenleeving in het Generaal Zal komen te veroorzaken, en dat in de derde Plaats veele der voorschreeve belijders van den Lutherschen Godsdienst genoegzaame Middelen hebbende in hun Vaderland te kunnen bestaan, dit Land alwaar zij anderzints hunne dagen zouden hebben willen eijndigen, zullen Verlaaten, en de Colonie dus van veele brave en welgegoede Ingezeetenen werden ontbloot

Weshalven eenpariglijk is beslooten de voorschreeve Swaarigheeden hoog gem: heeren Meesteren Eerbiedigst onder het ooge te brengen met onderdanig versoek derselver voorschreeve ordre de mindere Collegiën als den Politicquen Raad betreffende weederom en zo verre goedgunstig te altereeren, dat de Perzonen van de Luthersche Religie gelijk bevorens tot mede Leeden in deselve Collegiën mogen zijn en blijven eligibel

Sijnde wijders ten opzigte van het gedane Verbod om aan eenige ‘S Compagnies Dienaren, welkers beschuldigingen en Verantwoordingen nog niet waren ondersogt hun ontslag uijt den dienst der E: Comp:ie t’ accordeeren gebleeken dat meerwelm: heeren Meesteren hetselve hebben gelieven te houden voor vervallen en

dat bij haar Edele hoog Agtb: was verstaan als nu ook op te heffen de Cautie dewelke den Independent Fiscaal M:r Willem Cornelis Boers was opgelegd te stellen, en onder welkers beneficie aan den Zelven Zijn ontslag was geaccordeerd: Weshalven men zig aan het een en ander Pligtschuldig sal gedragen, en de Vernietiging van ged: door den Fiscaal gestelde Cautie ingevolge het geordonneerde onder de diesweegens door sijn E: gepasseerde Acte doen bekend Stellen

Verder gecontinueert zijnde met de Resumptie van het vooraf ter neder gestelde bij voorsz: geEerde Missive van 5 december pass:o heeft men daaruijt met Leedweesen ontwaard de Reedenen waarom hoog gem: heeren Meesteren geen genoegen hebben kunnen neemen in de alhier genoomene besluijten omtrend den Deenschen Capitain Philip Christiaan Fuglede diestijds gevoerd hebbende het Deensch Asiatisch Comp:s Schip ‘T Casteel van Dansburg als meede niet in’t Contract alhier met den Super Carga van het Portugees Schip Nostra Senhora de Bomfia et S:te Maria aangegaan, als waarbij uijt hoofde der daaromtrend niet genoegzaam geoefende attentie grote Schade bij de Maatschappij was geleeden, weshalven men zig de Remarques van haar Edele hoog Agtb: in beijde voorsz: gevallen tot Cijnosure voor het toekomende Zal laten Strekken.

Terwijl van den door haar Edele hoog Agtb: herwaards gezondene Resolutie bij haar hoog Mogende in dato 15 Septemb: des gepasseerden Jaars genomen op de klagten weegens mishandelingen welke 5 Fransse onderdanen onder het Regiment van den Collonel de Meuron zouden weesen aangedaan is verstaan Copia te doen ter hand Stellen aan ged: Collonel ten eijnde te berigten hoedanig het met deese zaak geleegen zij, om dan vervolgens daar op zodanig te kunnen disponeeren als naar bevinding van zaken Sal werden bevonden te behoren

Gelijk meede ten opzigte van het geordonneerde door welgem: heeren Meesteren om te zorgen dat aan Niemand buijten de Comp:ie eenige versending ofte afleevering van Constantia wijnen koomen te geschieden, ten dien fine Extract van hoogst derselver geEerde Missive aan den pro Interim Fiscaal M:r Jan Jacob Serrurier Sal werden afgegeeven

D’ E: E: Cooplieden en meede Leeden deeser Vergadering Adriaan van Schoor en M:r Jacobus Johannes Le Suëur heeden hebbende overgelegd het bij deselve ontworpenen Contract, vervattende de Conditiën waarop zij onder de nadere goedkeuring deeses Raads, met den Schipper van’t Particulier Schip Vreede en Vrijheid Dirk Huijzing waren overeen gekomen om met desselfs voorsz: onderhebbenden bodem en de daarin voor Batavia afgeladene goederen naar gemelde Indiasche hoofdplaatze voort te Steevenen; Zo is nadat het voorsz: ontwerp was geapprobeert verstaan gem: E: E: van Schoor en Le Suëur te qualificeeren, het Contract in diervoegen met gementioneerden Schipper Huijzing te passeeren.

Laatstelijk geleesen zijnde eene Missive Staande Vergadering door den Lieutenant Collonel van het Regiment van Meuron de Heer Sandol Roij aan deesen Raade gerigt, Soo is verstaan om voor zo verre het daarin voortgebragte weegens de betaaling der Gagie van de Cadetten tot kennisse der gestelde Commissie behoord voorschreeve Missive aan dezelve te Communiceeren.

Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In’t Casteel de Goede Hoop ten daage en Jaare Voorsz:

[Signed:] J: V: Plettenberg

[Signed:] P: Hacker

[Signed:] R: J: Gordon

[Signed:] O M Bergh

[Signed:] R:t en Secret:s

[Signed:] A: V: Schoor

[Signed:] J: J: Le Sueur