C188 C189 v1.20
C. 188, p. 413 en C. 189, p. 102.¶
[ {179008} Augustus 1790]
‘eenig het minste nadeel Kome te lyden.’
‘Omtrent het eerste poinct dan gelieven UWelEdele Gestr en Ed Achtb in aanmerking te neemen, de gelukkige Epoque, waar in deese Colonie zich bevond in een tyd, toen de prys van Rd: 24 na aftrek der gewoone thiende wierd bepaald, voor de tien Mudden Tarwe, die door de Ingeseetenen aan de Ed Comp:ie wierden gelevert, en waar meede zy zich altyd ook hebben Kunnen vergenoegen, door dien aan hen daar door, in die tyden een ruim middel van bestaan wierd toegebragt, uit hoofde van de modique prysen, waar voor, des tyds alle vereischten tot den landbouw te beKomen waaren, Edog met welke leverantie zy thans niet dan tot hun merkelyk nadeel Kunnen blyven Continueeren, doordien tegenswoordig alle de benodigd heeden, tot de Culture hunner graanen, dermaten in prys zyn gesteegen, dat men voor de meeste Articuls, ruim de helft, Ja voor de noodzakelykste gelyk trek beesten Wagens, Slaaven, Slagtvee &c: omtrent een Capitaal meer betaalen moet, dan ze voorheen te beKomen waaren, het geen UWel Edele Gestrenge en Ed Achtb ten vollen bekend is, waar by men dan nog voornamentlyk moet rekenen, het allesints zo onontbeerlyke klederagie, dat mits de Schaarsheid aan remises, in ‘S Comp:s Cas en door het invoeren van het papieren geld, met welke munt zy landlieden voor hunne graanen, zo uit ‘S E: Comp:s Cassa, als van de respective Bakkers betaald wordende, en daar meede hunne benodigde Kleederagie zullende inkoopen, deselve dan ook met deese munt Vry duurder betaalen moet, als met zilvere Specie zoudenmoeten geschieden; zo dat alles tot die ongewoone hoogte van prys is geklommen, dat den Landman zich al veelmaalen genoodzaakt vind, om al het voordeel, dat hem zyne moeyelyken en zwaaren arbeid in een geheel Jaar heeft ingebragt, op eens daar aan te Kosten te moeten leggen en te besteeden, wil hy zich met zyn familie en Slaaven niet aan de grootste ongemakken des weerelds exponeeren.’
‘De ondergetekende zouden thans Kunnen overgaan, voor die Landlieden by UWelEdele gestr: en E: Achtb te insteeren, om de prys hunner te levere Tarwe te evenredigen, naar mate van de tegenswoordige tydsomstandigheeden, en om deselve daar door te meer in de Culture der Graanen te animeeren, by aldien zy niet aan de eene Kant beseffende, als meede leeden eenen Maatschappye, welkers bloey en welvaart hun Steeds ter harten gaat, alles te moeten Contribueeren, omme op middelen bedagt te zyn, om de Ed Comp:ie in de enorme Kosten die zy zedert den Jongsten oorlog, tot heden aan deese Colonie hebben moeten besteeden te gemoet te Komen, zich evenwel aan den anderen kant ook niet hebben Kunnen dispenseeren om het belang van die in - en opgezetenen ter harte te neemen:’
‘Ten dien einde zyn de ondergetekendens bedagt geweest, omme, by aldien WelEdele Gestr: en Ed Achtb:s mogten goed vinden in hun versoek tot augmentatie van de prys der graanen te Condescendeeren, te gelyk een fonds te moeten voordragen, waar door zy vermeenen, dat de Ed Comp:ie in die extraordinaire uitgave Schadeloos zoude Kunnen werden gesteld, door namentlyk de prys van het Koorn te verhoogen, na voorafgaande tiende, tot Ryxd:s 30 p:r vragt, en garst en Rogge naar evenredigheid, en dan te gelyk een Impost te leggen op de graanen, Erwten en boonen, die ten behoeve der Ingesetenen alhier het Casteel passeert, van 10 Guldens p:r Vragt of voor de Tien Mudden, even als voor de wyn dewyl deese impost dog door de Ingezeetenen van dit Vlek word gedragen.’
‘Wanneer men dan, na eene Calculative bereekening in aanmerking neemd, dat voor d’ ingezeetenen en Bakkers 40000 Mudden het Casteel passeert, Ja zomtyds meer, en tot de huishouding der E: Comp:ie met de versending naar Indiën eene grote 20000 Mudden zouden werden gerequireert, zyn de ondergetekendens / ondergeeerde Welduiding :/ van begrip dat de Maatschappye hier door direct Schadeloos is gesteld; terwyl den Landman teevens merkelyk werd te gemoet gekomen in de enorme depenses, die door hem tegenswoordig moeten worden gemaakt, en de verafgeleegene g’encourageert, om met meer yver, dan voorheen zich op de Culture der graanen toeteleggen, dewyl dog de meeste Koornlanden, in de nabyheid van de Caab geleegen, genoegsaam geheel uitgeput zynde, men in ‘t vervolg van tyden de meeste Tarwe van verre uit het Land verwagten moet, die de Ingesetenen, om de aangevoerde redenen, niet instaat zyn voor de ordinaire prys van Ryxd 24-:- aan de Ed Comp:ie te leeveren.’
‘En om voor teKomen, dat door de respective Bakkers, niet na derzelve Willekeur, eene verhoging van prys op de Tarwe werde gemaakt, zoude na het inzien der ondergetekenden aan deselve by Billietten moeten worden geadverteert, dat zy gehouden zullen zyn, het, brood aan de Ingesetenen voor ‘t bepaald gewigt en prys; als voorheen te moeten leveren, zonder aan deselve, buiten extraördinaire gevallen immer een versoek om deselve te verhoogen te accordeeren, dewyl aan hem, / onder Correctie :/ Kan gelaten worden die faculteit, omme, behoudens nogthans de voorsch bepaling, zo veel aan de Ingezetenen voor de graanen te geeven, als zy zullen Komen goed te vinden, terwyl om by die gelegendheid almeede te verhoeden, dat die Koornbouwende landlieden, niet op eene willekeurige wyse, van dat voorregt, zouden Kunnen profiteeren, en daar door de E: Comp:ie in verlgegendheid laaten gelyk al te meermaalen is gebeurd, zullen deselve telkens in de Maand January van primo tot medio eene nieuwe opgave moeten doen, van alle de granen, die zy hebben ingeoogst, en van medio tot Ultimo Maart op nieuw een nadere opgaav van het geen deselve hebben uitgeworpen, als wanneer zy en niet eerder eene nette en Juiste bepaaling Kunnen maaken van het geen zy na aftrek van hun brood en zaad Koorn ter leverancie zouden over hebben, Volgens welke opgaav aan die Land lieden, na eene, daar op voor af te makene geevenredigde repartitie, van het geen een ieder heeft opgegeeven, zoude moeten werden aangezegt omme zo veel aan de E: Comp:ie te moeten leveren, als haaren omslag noodwendig zal Komen te requireeren, Edog om eens alle onaangenaamheeden uit den weg te ruimen, die door de Styfhoofdigheid van deese en geene Ingezeetenen, omtrent de Leverantie van graanen aan deese Regeering by aanhoudentheid werden toegebragt; is de ondergetekendens nog het allerbest voorgeKomen, om Comp:s weege, Jaarlijks alle de Tarwe in teslaan, dat herwaards word opgebragt, en het Casteel passeeren moet, om het zelve vervolgens uit S Comp:s Magasynen teegens Ryxd:s 33-:-: per vragt aan de Ingesetenen uitteleveren, Terwyl evenwel het verbod op den uitvoer van graanen zal moeten blyven Continueeren.’
‘De ondergetekendens vertrouwende, dat UWelEdele Gestr: en Edele Achtb:s dit vooren geposeerde wel uit een gunstig oog zullen willen beschouwen hebben vermeend geene geschiktere middelen te hebben Kunnen voordraagen, waar door de landlieden eeniger maate worden te gemoet geKomen in deese voor hen allesints beKlaagelyke tydsomstandigheeden; terwyl de E: Comp:ie insgelyx in ‘t daarstellen van die middelen, nimmer eenig nadeel zoude Kunnen lyden.’
’/: onderstont :/’
‘’T Welk doende /was getek:/ Joh:s Smuts G: H: Meyer, H: de Wet, A:m Flek /: ter zyde :/ overgegeeven aan Cabo de Goede Hoop den 27 April 1790.’
Waarop gedelibereert zynde zo is in aanmerking genomen, dat zedert de oprechting van het College van Commissarissen uit den Rade van Justitie, alle dergelyke voordragten als het voorsch Request is behelsende door alle de Leeden van het voorn College behooren te worden gedaan, maar niet door die geene, die daar in, wegens de Burgerye Sessie hebben alleen, en dierhalven besloten, zich voor als nog over de Positiven, daar in voorKomende, niet te expliceeren, maar het zelve request te Stellen in handen van Commissarissen voornt, omme daar op gesamentlyk te dienen van hunne Consideratie, ofte wel het geene daar in voorgesteld word in behoorlyke ordre, ter tafel van deese Regeering te doen verschynen.
Voorts is ter deliberatie getreeden over zeker Schriftuur, door drie Leeden, van Burgers weege Sessie hebbende in den Rade van Justitie aan deese Regeering gepraesenteert luidende.
Aan den WelEdelen Gestr: Heer Cornelis Jacob van de Graaff Gouverneur en Directeur van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &c: &c: &c: benevens den Ed: Achtbaren Raad van Politie.
‘WelEdele Gestrenge Heer, en Ed Achtbaare Heeren.’
‘Met de uitterste eerbied geeven te Kennen, de ondergetekende, thans fungeerende Burger Raaden, dat wanneer aan den meede Burger Raad Jan Coenraad Gie, op zyn gedaan versoek, ontslag van dat ambt was toegestaan, en dus by den Rade van Justitie, van welke de ondergetekendens in deese qualiteit de Eere hebben, medeleeden te zyn, eene Nominatie van twee Persoonen geschieden moest den eersten Suppl:t eenige weinige daagen voor die nominatie zich by den WelEdelen Gestrengen Heer Gouverneur vervoegd hebbende, by die gelegendheid voor af heeft vernomen, dat zyn WelEdele Gestr: tot den Post van burger Raad reflexie had gemaakt op den eenige daagen te voren, geëligeerden, Weesmeester Abrahan Flek die pas met het uiteinde van den Jaare 1784 uit ‘S E: Comp:s dienst is ontSlagen; Dat aangezien welgem: Edelen Heer Gouverneur meermalen over zaken, die de Burgerye betroffen zo hy Supp:t zich vleid, vertrouwelyk met hem geraadpleegd had, hy Supp:t dierhalven ook had vermeend voor zyn WelEdele Gestr: niet te moeten verbergen dat den Persoon van gem: Flek, of wel op zyne Burgerlyke Conduiten niets te zeggen viel tot de Post van Burger Raad, aan de Burgerye niet aangenaam konde zyn, gelyk den Supp:t ook niet heeft versuimd, zulx aan zyn WelEdele Gestr: ongeveinst en Cordaat te Kennen te geeven, en tot het welke den Eersten Supp:t bewust was grond genoeg te hebben, al was het maar alleen, om dat zich zo veel Stoffe onder de Burgerye voor handen bevond, van de zulke, die als de notabelste in dien Stand zynde, by de Burgerye, uit hoofde van hunne re Spectabele Jaaren, genoegzame ervarendheid en Kunde, mitsgaders lang Jarige diensten in achting en vertrouwen Stonden, en dus in de termen waaren van tot dien Post verre boven en voor gem: Flek het allereerst in aanmerking te Kunnen Komen.’
‘Dat het gem: plaats grypende vertrouwen, waarmeede den Eersten Suppl:t vermeende Zich door den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur verëert te vinden hem Supp:t en met hem de beide mede Supplianten had gebragt in eene gerustheid, dat zyn WelEdele Gestr: in een Post van zulk een gewigt voor de Burgerye door dewelke het vertrouwen derselve, niet alleen op den Raad van Justitie, maar ook op de Regeering zelve word verseegeld, en als gegrond, wel eenig requard zoude hebben geslagen, op de gemelde Cordate en Sincere repraesentatie, door den Eersten Supp:t aan zyn WelEdele Gestrenge gedaan.’
‘Dat wanneer vervolgens op Woensdag den 16:e der Jongst verlopene Maand Maart tegens den volgenden Regt dag, de Leeden des Raads van Justitie was aangesegt geworden, om als dan bedagt te moeten zyn tot het formeeren der Nominatie van twee Persoonen, tot vervulling van de open gevallene Post van Burgerraad, gelyk de Supp:te op dien Rechtdag de Nominatie ook verwagtende zyn geweest, den E: Achtb Heer Praesident nogtans goedvond de nominatie als toen niet te laaten geschieden, maar deselve opschortte en ‘S daags daar aan de Vergadering nader tot deselve Nominatie Extraordinair heeft doen indiceeren, tegens den daar op volgenden Saturdag den 19 der gem: maand Maart.’
‘Dat op dien dag den Raad zich dan ook tot dat einde heeft byeenvergadert terwyl deSelve bestond uit den Ed Achtbaren Heer Praesident, en nog vyf Leeden van ‘S E: Comp:s dienaaren, mitsgaders Slegts de drie ondergetekende Burgerraaden Supp:t in deesen, also de Stoel van den Burgerraad Gie, door zyn ontslag vacant was, den Burger Raad Maasdorp door des zelvs ten uiterste debile Lighaams omstandigheeden, en aanhoudende ziekte, al zedert lange in de vergadering niet had geadsisteert, en zelvs tot het bybrengen van zyn Stem in de Nominatie zich buiten Staat bevond, en ook in Steede van den voorlange reeds ontslagenen Burger raad Bletterman, ongeacht de door de ondergetekendens by den WelEdele Gestr: Heer Gouverneur daar toe gereïtereerde instantien geen ander is aangesteld geworden, ten einde het getal te Completeeren van Ses Burgerraaden, welke de Hooggebiedende Heeren Meesteren, hooggunstig goed gevonden, en in ‘t Jaar 1785 aangeschreeven hebben.’
‘Dat de voorm zo Kwalyk tegens elkander in getal geproportioneerde Leeden, daar op tot het Formeeren der Nominatie overgegaan zynde de Suppten dan ook tot hunne uiterste verwondering hebben moeten ondervinden, dat gem: Flek als toen met Ses Stemmen tot Burgerraad wierd genomineerd, en dat die Stemmen Juist alleen waren uitgebragt door den Heere Praesident; en de Vyf overige Leeden van ‘s E Comp:s dienaaren, also de drie onderget: Burgerraaden verklaaren moeten gem: Flek niet te hebben genomineert, Ja dat zy, zelvs tegen de overtuiging van hun geweeten, hier aan niet zouden hebben gedagt, zo dat door meerderheid van Stemmen op de nominatie verscheenen zyn gem: Flek en nevens hem den oud Commissaris van Civiele en Huwelyks Zaaken Hendrik Pieter Warnek.’
‘Dat de Supp:ten hier door tot hun Smertelyk leedweesen hebben moeten ondervinden, dat Welopgem: Heer Gouverneur geensins goed gevonden had, eenig reguard te Slaan op het geen den eersten Supp:t zyn WelEdele Gestr: met Candeur en fiducie had gedeclareert en vertoond.’
‘Dat de Supp:te egter niet hebben Kunnen beseffen, door welk toe doen deselve het vertrouwen by zyn WelEdele Gestr: voor al in een zaak van dat gewigt voor de Burgerije hadden moeten verbeuren daar zy zich geheel zuiver en vry Kennen, van zyn WelEdele Gestrenge eenige de minste regtmatige reedenen van ongenoegen te hebben gegeeven, niet alleen, maar dat zy Supp:ten ter Contrarie het Crediet en vertrouwen, waar in zy by de Burgerye Staan, altoos met de uiterste iever hebben doen Strekken tot dat einde waar toe zy meenen, dat het zelve Strekken moet, om namentlyk daar door ook het diepste vertrouwen derselver hoger op te doen Klimmen tot Uwe WelEdele Gestr: en Edele Achtb:s en dus altyd vrugtbaar te doen zyn, de besluiten en maatregulen by deselve genomen wordende tot voordeel der E: Maatschappye, tot welweesen van deese Colonie, en tot rust en veiligheid der Ingezetenen van deese plaatse en om het gantsche Lichaam der Burgerye also tot deese eindens te doen meedewerken, en te zaamen Stemmen:’
‘Dat de Supp:ten veel minder Kunnen opmaaken, dat de gezegende verandering der zaaken in het Vaderland, door welke zyne Doorlugtige Hoogheid in hoogst desselvs eminente digniteiten hersteld, en wedergekeert is tot het vermogen, om den band van eens gesindheid in het grote lichaam van den Staat te herstellen en te Conserveeren, iets Kan hebben toegebragt om zyn WelEdele Gestr: eenig ander gedrag omtrent de Caabsche Burgerye te doen aanneemen, daar deselve zich nimmer, Ja ook Zelvs niet toen de verdeeldheeden in het lieve Vaderland tot het uitterste toppunt geKlommen waaren, in het minst heeft bezoedelt met iets, dat de verdenking Konde doen geKomen, als of zy een Welgevallen hadden, veel minder deel naamen in het gedrag der geenen, die deese verdeeldheden had den verwekt; hoe zeer de Supp:t tot hunne innerlyke Smerte, en zo als zy ook durven verzekeren tot een Smertelyk gevoel voor de gantsche Caabsche Burgerye geïnformeert Zyn, dat men hun ten uitersten valsch als zo danig heeft getragt verdagt te maaken by de geene, die niet genoeg in de gelegendheid waaren, om de waarheid of onwaarheid hier van naauwkeurig te ondersoeken. Immers durven de ondergetekendens / waar toe zy eerbiedig vryheid versoeken ./ zich ten deesen aanzien op het getuigenis van UWelEdele Gestr: en E: Achtb zelve beroepen; die het allernaast weeten, dat het gedrag der Caabsche Burgerye, noit meer, als zelvs in het hevigste tydstip van die ongelukkige verdeeldheeden, de naam en lof heeft, Kunnen werden toegeKent, van Eerbiedig en gehoorsaam Jegens haare overheeden, een gedrag door welke zy hoopen en wenschen dat de dierbare Protectie, en hoogst gunstige Vaderlyke affectie van zyn Doorlugtigste Hoogheid, in hoogst desselvs gedistingueerde onderscheidene relatien tot onse Colonie over haar zal blyven Continueeren en toeneemen.’
‘Dat, dewyl meer geciteerde Flek ook geensints door eenige uitsteekende diensten, ten minsten niet die tot Kennisse van de Supp:ten of het Publicq geKomen zyn, zich boven anderen van de aansienlykste onder de Burgerye tot de Post van Burgerraad praeferabel heeft gemaakt, de Supp:ten hier door nog hoop hadden, dat wel ligt eene nadere Stap den WelEdelen Gestr Heer Gouverneur tot eenig ander besluit zoude brengen, om de lievde en het vertrouwen der Burgerije tot, en op zyn WelEdele Gestrenge in het oog te houden en te bewaaren, Waarom deselve besloten na dat de Nominatie op geciteerde Saturdag den 19 Maart Jongstl was geschied, terwyl er den Sondag tusschen beide kwam, den volgende Maandag door Middel van den derden Suppl:t eer zyn WelEdele Gestr: nog tot de verKiesing overging, nader op het eerbiedigst te doen insteeren, dat zyn WelEdele Gestr: dog, om een groot ongenoegen onder de Burgerye voor te Komen, van het voorneemen en de dispositie, die er weesen mogt, om gem Flek uit de genomineerde Persoonen te elegeeren wilde afstappen, het geen door den derde Supp:t verricht zyn, de met zodanige persuasive reedenen, als hy meende tot dat einde te Kunnen dienen met byvoeging zelvs dat het hun Suppl:ten en de Burgeren onverschillig was, wie uit het groot getal der geene, die het eerst in aanmerking dienden te Komen, tot het Burgerraads ambt genomineert, en verkooren wierd; hebben de Supp:ten daar op dit gevolg moeten ontwaaren, dat zyn WelEdele Gestr: alle bygebragte Argumenten van den derden Supp:t alleen onder de vriendelykste bewoordingen tragtende te wederleggen, alle hoop deed verdwynen, om in het essentieele poinct eenig genoegen te verwerven en ook volgens de qualificatie, door de Hoog gebiedende Heeren Meesteren in het Jaar 1785 aan zyn WelEdele Gestr: gedefereert, dien Zelvden morgen nog tot de verkiesing van gem: Flek is overgegaan, over het welke de Supp:te de reden en oorsaak hier van niet Kunnende nagaan nog doorgronden, betuigen moeten, ten uitersten verbaast te Staan dat deese verkiesing zo dra deselve rugtbaar geworden was, dan ook al aanstonds het gevolg heeft gehad, het welk de Supp:te daar uit hadden te gemoet gesien, namentlyk, een algemeene zeer groot ongenoegen onder de Burgerye, waar van de Supp:ten dadelyk onderscheide preuven moesten ontwaaren: de Supp:ten vertrouwen, dat UWel Edele Gestrenge, en Edele Achtb:s het getuigenis der Supp:te hier van /: het geen zy op den Eed, by ieder van hun, in zyn Ambt gedaan, afleggen :/ wel zullen willen gelooven en aanneemen, alzo zy tragtende, dat ongenoegen volgens hun pligt te Stillen en te dempen, ook gaarne die bewegingen willen praeveniëeren, door dewelke anders dan door middel van de Supp:te dat ongenoegen aan UWelEdele Gestr: en Edele Achtb:s zouden hebben Komen te manifesteeren; en zulx te meer, daar zy Supp:ten zich verzekert houden, dat wanneer het UWelEdele Gestr: en E. Achtb mogt behaagen de propositien en het versoek door de Supp:te hier onder gedaan werdende te gouteeren en te accordeeren, een vooruitzigt voor de Burgerye, dat in het toekomende, zo wel het nomineeren als eligeeren van Burgerraaden geschieden zal op eene wyse, waar door zy zicht verzeekert mogen houden van Persoonen, uit het midden hunner als mede rechters verkoren te vinden op welke zy, zonder haesiteeren vertrouwen Stellen Kunnen, en moeten, ook volkomen in Staat zyn al zo om het tegenwoordig misnoegen der Burgerye te doen Cesseeren als om te gelyk voorm: Flek in zyn verKreegen Burgerraads ambt onder dezelve te doen respecteeren. De Suppl:ten nemen de vryheid hier toe onder het oog van UwelEdele Gestr en E: Achtb te brengen, hoe by alle volkeren, van de oudste tyden af aan, in gebruik is geweest, dat wanneer zy de vergunning genieten, om in het een of ander, waarmede hun belang of Intrest vermengt is, repraesentanten van hunnent weege tot zeker lichaam te mogen doen accedeeren, aan hun dan ook de vryheid word overgelaten, om de Repraesentanten zelve te benoemen, het zy verre van de Supp:te dat zy hier meede iets het aller minste zouden bedoelen, strydig met die afhankelykheid, waar in zy, en met hun, het geheele Burgerweesen, Ja de gantsche Colonie, onder het gebied der Edele Oost Indische Maatschappye Staan, Neen, WelEdele Gestr: Heer en E Achtb: Heeren, zy weeten daar en boven, en gevoelen altoos met den dankbaar hart, welke weldaaden dese Colonie onder de gunstige beschikking, en de protectie der Ed O:I: Maatschappye genoten heeft, en hoe zeer ons Heeren en Meesteren, die zich aan het bewind van deselve Maatschappye geplaatst vinden, de bloey en het welweesen van deese Colonie met een lievderyke en Vaderlyke zorgvuldigheid gade Slaan en ter harte neemen, maar daar het Hoogst deselve onse Heeren en Meesteren goedgunstig behaagd heeft, aan de Caabsche burgerye te accordeeren dat in een zaak voor ieder individu van het uiterste gewigt en aanbelang, namentlyk het administreeren der Justitie, Ses Burgerraaden uit het midden Hunner een gelyk aantal leeden zal uitmaaken, met de geene, die uit ‘S Comp:s Dienaaren in den Raad Sessie hebben en er geene nominatie van Leeden, uit ‘S Comp:s dienaaren by den Raad van Justitie geschied, gelyk nogthans by alle andere Collegien; uit leeden van S Comp:s dienaaren en Burgers bestaande, de Nominatie van ‘s Comp:s dienaren en burgers plaats heeft, zo meenen de Supp:ten op gronden van billykheid te mogen Suppliceeren, gelyk Zy van wegen de Burgerye zeer eerbiedig doen by deesen, dat de Nominatie van den Burgerraad, die tegenwoordig in derselver bepaald getal by den Raad van Justitie ontbreekt en de geene, die by vervolg op vallen zullen, voortaan mogen geschieden door Burger Raaden alleen onder het Praesidie van een der Leeden uit het midden van UWelEdele Gestr: en Edele Achtb: vergaderinge, waar by egter wanneer hier uit zoude mogen voorKomen, dat slegts een dubbeld getal geen ruimte genoeg overliet, om als dan daar uit eene Electie naar genoegen te doen, om zulx te eviteeren Burger Raaden zouden Kunnen werden geobligeert, om voor ieder vacant vallen Burger Raads plaats, in Steede van Slegts een dubbel getal, de Nominatie drie, vier of meervoudig uitbrengen.’
‘En daar het al verders onse Heeren en Hoge Gebiederen, om zeer wyze redenen, en met eene roemwaardige voorzichtigheid, gelievt heeft, dat by de verandering, die in ‘t Jaar 1786 na Hoogst deselver voorschrift aan den Raad van Justitie alhier is toegebragt, de verkiesing der Burger Raden, dewelke medeleeden in dien Raad zyn moeten geschieden zoude door den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur, zonder deelneming van den Edelen Achtb: Raad van Politie, dog de redenen; die de Supp:ten Sustineeren, dat Hoogst deselve tot deese order en dat aanschryven hebben gepermoveert gehad niet meer plaats grypen, en by alle mindere Collegiën uit derzelver geformeerde Nominatien de verkiesing van Nieuwe Leeden geschied door UWelEdele Gestr: en E: Achtb:s zo neemen de Supp:ten de vryheid meede, zeer reverentlyk te versoeken, dat zulx op de zelvde wyse by vervolg plaats grypen mag, by de verKiesing van Burger Raaden.’
‘De gronden van redelykheid en billykheid op welke deese beide der Supp:ten versoeken rusten, en het oogmerk, daar meede bedoeld, doen hun met uwe WelEdele Gestr en Edele Achtb:s gunstige apostille op deselve gevleid zyn.’
‘Dan indien onverhoopt by UWelEdele Gestr: en Edele Achtb:s mogt worden gedifficulteert, daar inne te Condescendeeren, zo neemen de Supp:te de vryheid verders zeer onderdanig te versoeken, dat dit hun eerbiedig Supplicq in dat geval aan de WelEdele Hoog Achtb Heeren Seventhienen, onder gunstige appuy en voorschryven van Uwe WelEdele Gestrenge en Edele Achtbarens mag werden overgesenden en voorgedraagen.’
’/: onderstond :/’
‘’T welk doende, /: was get:/ Joh: Smuts G: H: Meyer, H: de Wet / ter zyde :/ overgegeeven aan Cabo de Goede Hoop den 12 April 1790.’
Waar by den Heere Gouveneur gelievde overteleggen, een extract Secreete Notul, in voorsch College dat aan de overige Leeden van het zelve door Welopgem: Heere Gouverneur van dit Schriftuur Kennis was gegeeven gehouden, luidende deselve Notul.
Donderdag den 20 Mey 1790.
‘’S voordemiddags extra ordinaire Vergadering, praesent de E: Achtb Heer Praesident en alle de Leeden.’
‘Wanneer heeden de Raad expres vergadert was, om eenige zo Civiele als Crimineele Stukken te decideerren, gelievde de E: Achtb Heer Praesident laatstelyk nog te Kennen te geeven, dat de WelEdele Gestr: Heer Gouverneur met voorkennis der Heeren Leeden in den E: Achtb Raad van Politie aan zyn E: Achtb had ter hand gesteld een Request, door drie Leeden deeser Vergadering, zynde de Heeren Smuts, Meyer en de Wet geteekend en geaddresseert aan den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur en E: Achtb Politicquen Raade deses Gouvernements hoofdzakelyk betrekking hebbende tot nominatie en Electie van het, in plaatse van den onlangs deszelvs ontslag geobtineert hebbende Heere Jan Coenraad Gie, thans van Burgerweege Sessie hebbend meedelid deeses Raads, de Heer Abraham Flek:’
‘Dat, dewyl dat request door wel opgem Heer Gouverneur geconsidereert wierd, van dien aart te zyn, dat de voornaamste inhoud daar van den Rade van Justitie direct Concerneert, zyn Ed Gestr: dus ook gemeend had den Praesident en overige Leeden dier Vergadering, daar van niet onkundig te moeten laaten. Invoegen zyn Ed Achtb dat request overgenomen hebbende deese gelegendheid amplecteerde, om den Raad van dies inhoude Kennis te geeven, met byvoeging, dat zyn E: Achtb: het meerm: Request niet dan met de uiterste indignatie had geleesen, dewyl zyn E. Achtb ontwaarde, dat men niet alleen den vollen Raad van Justitie by de Regeering deeser plaatse trachte te denigreeren, maar het ook uit den inhoude van dat Request ten duidelyksten op te maken is, dat de begeerte en het oogmerk der Supp:te voornamentlyk is, om den Praesident der Vergadering by gelegendheid eener volgende nominatie te removeeren, en dus met de overigen Leeden des Raads tot de Exercitie van een Recht, ‘t welk door de Hoog gebiedende Heeren Zeventhienen aan deese Vergadering gegeeven is, onwaardig achtende, deselve daar van geheel uit te Sluiten, betuigde zyn E: Achtb voorts rond uit te moeten declareeren, niet te Kunnen begrypen, hoe deselve Heeren Smuts, Meyer en de Wet, zonder de allergeringste voorkennisse des Raads, nog ook van zyn E: Achtb als Praesident, tot het doen van een diergelyke addresse hebben kunnen resolveeren!’
‘Hier op advanceerden de Heeren Smuts en de Wet; “dat zy by het voorsch: Request geene intentie hadden gehad, om iemand te denigreeren nog benadeelen, ofte ook den E: Achtb Heer Praesident of de overige Heeren Leeden des Raads uit te Sluiten: Dat zy alleenlyk na de ordre der Heeren zeventhienen de Sessie van een gelijk getal Leeden van Compagnies en Burgerweege buteerden, en dat zy ook eindelyk niet in het oog hadden gehad, om iemand anders in hunne Vergadering of by de nominatie te laaten praesideeren, daar zy in het Request, zonder eenige uitzondering van de Leeden van den E: Achtb Rade van Politie, waar onder dus de E Achtb Heeren Praesident en Independent Fiscaal meede begrepen zyn, gesproken hebben, als zynde zy daar omtrent zelve uitleggers van hun eigen woorden, Versoekende Hun E:E: van dit voort gebragte, tot decharge van de E Achtb Heer Praesident aanteekening in de Notulen.’
‘Na dat deselve Heeren Smuts, Meyer en de Wet, op requisit van den E: Achtb Heere Praesident, zich vervolgens uit de Vergadering hadden geretireert; is het bovengem request nog in tegenwoordigheid van den Heere Abraham Flek welke zich egter dadelyk na de lecture van het zelve, insgelyx uit de Vergaderingh absenteerde, geleesen en bevonden, dat de indignatie welke den E: Achtb Heer Praesident deeses Raads, by desselvs praeliminaire voordragt daar over reeds heeft doen manifesteeren, zeer gegrond is; terwyl voorts den Heer Independent Fiscaal daar op nog aanmerkte, dat het voorsch: versoekschrift, in Steede van een request genoemd te worden, veel eer met de naam van een Satire behoord bestempeld en geconsidereert te worden, als een addres, dat om deszelvs hatelyken inhoud by geen College ‘t welk in een geciviliseerde Societeit gestigt is, en deszelvs waardigheid nog weet te Conserveeren, behoord aangenomen veel min in eenige Notulen of Resolutien geinsereert te worden: daar behalven de laesie, welke daar in aan den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur, als Hoofd gebieder deeser plaatse, openlyk is toe gebragt; en de beschuldiging, als of de Nominatie niet na behooren en in forma was geschied, den Praesident en de verdere Leeden deesen vergadering, onbewimpeld aan gewreeven; de tekenaars van het zelve bovendien in deesen allesints ter Kwader trouwe hebben geägeert; als hebbende voorsch: Smuts en Meyer, eerst zonder de minste haesitatie ofte protestatien, de nominatie briev aan den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur behoorlyk met hunne handtekening geratificeert, en echter, desniettegenstaande daarna met 3:o Supp:t geformeert eene Cabale, om zonder de minste Kennisse des Raads, en dus Clandestine, over de voorsch: Nominatie over de door den Edelen Heer Gouverneur gedane verkiesing van dukgem Fleck en over het recht door de Heeren Meesteren aan den Rade van Justitie gegeeven, te remonstreeren; Terwyl zy zich voorts nog met het ter zyde Stelling van eene der voornaamste pligten eenes Rechters, namentlyk de geheimhouding hebben geëmancipeert, om in een openbaar geschrift melding te maaken van de bysondere advysen, tot de verkiesing van een Burgerlid in den Raad van Justitie uitgebragt, en dus in haar geheel gehouden gedrag niet uit het oog verlooren om ware het mogelyk eene infractie te wege te brengen, op het vertrouwen, het welk ieder individu in deesen Raade, als deszelvs Competenten Rechter stellen moet.’
‘En heeft de Vergadering wyders geoordeeld, dat de bysondere positiven van het zelve request, als namentlyk dat de Jonkheid van gem: Flek, de geringe diensten, die deselve voor de Burgerye zoude hebben gepraesteert, de frivole objectie, dat veelmaals gem: Flek voor weinige Jaaren den dienst der E: Comp:ie heeft gequiteert hem den gewigtigen Post van BurgerLid van Justitie zoude onwaardig maaken alle op een zeer evidente wyse haare applicatie ook in het bysonder moeten vinden, op de hoedanigheeden, waar in de eersten en laatsten Tekenaar van dit request by de aller eerste promotie derselve als Burgerraaden hebben geverseert gehad, zo dat het onnodig zy, thans nog daar over in het Particulier uit te weiden.’
‘Zynde by de Vergadering alleenlyk ten besluite hier op goedgevonden al het vooren aangehaalde te brengen in eene Secrete Notul, en wyders aan den E Achtb Heer Praesident te versoeken, om den WelEdelen Gestr: Heer Gouverneur, uit naam van deese vergadering, zeer voor de Communicatie van het duk gem:, zo genaamde versoekschrift, door een drietal Leeden, uit het midden van hem gepraesenteert, te bedanken,’
‘Zyn WelEdele Gestr: teffens te praevenieeren, dat deesen Rade van den Stap, door gem: drie Leeden gedaan, geene de minste Kennisse heeft gedragen voor en al eer het zyn WelEd: Gestr: believd heeft, deselve daar van Cognitie te geeven, alles egter met bygevoegd reverentelyk versoek dat zyn WelEdele Gestr: tog in Serieuse overweging gelieve te neemen de gevolgen welke het gedrag van voorm drie Leeden der Vergadering van Justitie zouden Kunnen na zich Sleepen, en wyders nopens den Praesident en Leeden des Raads van Justitie voormeld, die Satisfactoire mesures te neemen, welk niet alleen geëvenredigt Kunnen zyn aan de verregaande laesie, hen toegebragt, maar ook geschikt geoordeeld, om deese vergadering by haar wettig recht te handhaaven, en in het vervolg voor diergelyke insimulatien te bevryden.’
‘Waar na eerst voorm Fleck en vervolgens de Heeren Smuts, Meyer en de Wet weder binnen getreeden zynde versogten de drie laatstgem: het resultaat te mogen weeten? Op welk versoek hen door den E: Achtb Heer Praesident is geäntwoord, dat de vergadering nodig geoordeeld had, het besluit in eene Secreete Resolutie te doen insereeren; zullende egter op de begeerte van gem: drie Heeren, aan deselve een extract uit deese notul, voor zo verre het door Hen geprofereerde betreft, worden afgegeeven.’
‘En is laatstelyk door den Heer Flek nog versogt Copie van het zelve Request tot zyn Speculatie, maar vermits het voorm: request, niet aan deesen Rade gericht zynde, door den E: Achtb Heer Praesident weder is te rug genomen, is alleenlyk dat versoek aangeteekend.’
’/: onderstond :/’
‘Aan Cabo de Goede Hoop die et anno ut Supra / lager :/ My praesent /: was getekend:/ W: S: van Ryneveld Secret: / en daaronder :/ Accordeert met voorsch: Resolutie, waar van deese Copia, ingevolge besluit, by der E: Achtb Heeren Praesident en Leeden des Raads van Justitie van Comp:s weege op den 16 Juny 1790 genomen, is geexpedieert. /: Was getekend :/ W: S: van Ryneveld Secret:’
En naardien in het voorsch Schriftuur zeer Singuliere Stellingen voorkwamen, waar over zo verre het hun aanging door de overige Leeden van dat College zeer wierd gedoleert, en op eene naar den aart der zake geevenredigde Satisfactie wierd geinsteert; gelievde den Heere Gouverneur den Rade in Consideratie te geeven, of niet dit allesints vreemd gedrag van voorsch: Burgerleeden uit de Rade van Justitie Kwam te vorderen dat dit Schriftuur wierd gesteld in handen van den Heere Independent Fiscaal deeses Gouvernements ten einde te examineeren, of en in hoe verre zyn Ed in deese zaake ambts halven werk zaam zoude behooren te zyn, en in gevalle zyn Ed: vermeinde daar in geene actie voor het officie Fiscaal te resideeren als dan te dienen van zyn Ed Consideratien en advys, wat er met dit request diende gedaan te worden ten einde aan het versoek van den Rade van Justitie daar omtrent te voldoen; waar in door de Heeren Rhenius, de Wet en van Reede van Oudshoorn wierd gedifficulteert, als zynde deselve van gevoelen, dat men in deese zaak hier niets behoorde te doen maar het voorsch: Schriftuur ingevolge het versoek der teekenaaren, met de daar by gevoegde extract Secreete Notul van meerm: Rade van Justitie te zenden aan de Hoog gebiedende Heeren Meesteren, ten fine van decisie; terwyl den Heere van Lynden van opinie was, dat dit een Stuk Kwam te zyn dat hier ter tafel niet behoorde aangenomen, dog terstond aan de tekenaars weder uitgegeeven te worden, met eene Seriëuse recommandatie om in vervolg van tyd, nimmer meer dergelyke requesten aan deese Regeering te praesenteeren, en van eene zodanige te nemene Resolutie te Stellen extract in handen van den Heer Praesident en de overige Leeden des Raads van Justitie, omme tot hunne Satisfactie te Kunnen dienen; dan naardien de meerderheid des Raads van een Contrarie gevoelen kwam te zyn, hield zyn Ed aan zich gereserveert, hier omtrent te dienen van zyn E: Consideratiën in geschrifte; weshalven beslooten is, deese Consideratien van welgem Heere van Lynden aftewagten, en deselve ingekomen zynde, met ende beneevens het voorsch: Schriftuur en de daar by gevoegde extract Secreete Notul aan de Hooggebiedende Heeren Majores eerbiedig te Suppediteeren, voorts van die Consideratien Copie, en van de propositie van den Heere Gouverneur, mits gaders van dit resultaat extract aan den Rade van Justitie te doen toeKomen.
Wyders uit een Rapport van de Gecommitteerdens tot het tekenen der papieren muntstukken van Een, en van een halve Ryxd:s zynde Komen te blyken, dat thans wederom in gereedheid zyn
1000 p:s van 1 Ryxd:s en
3100 d:o d:o 1/2 Ryxd:s
Zo is verstaan, dit montant in ‘S Comp:s Cassa te doen overbrengen, en by de Negotie boeken deeses Gouvernements inneemen.
Dan, by deese gelegendheid in overweeging genomen zynde dat de voorsch: tot dat werk benoemde Gecommitteerdens Van Eerten en Cruywagen, door de bezig heeden, aan hunne bedieningen geäccrocheert, belet worden, daar meede met dien Spoed welke het gebrek aan de voorsch munt Speciën vordert, voort te gaan; zo is besloten by deselve gecommitteerdens nog te voegen den onderkoopman en Secretaris van Justitie, Willem Stephanus van Ryneveld, met en de benevens den onderkoopman en Geheimschryver van den Heere Gouverneur Christiaan Gotlob Hohne, en het publicq daar van de vereischte Kennis te geeven.
Hier na is door den Soldy Boekhouder Matthiessen, in opvolging en ter voldoeninge van het ter Vergadering van den 20 July Jongstl aan hem gedemandeerde, gediend, van het volgende Rapport en berekening van het geen door den Commandeerenden officier van het Engelsch Konings Schip the Guardian weegens zodanige Manschappen als aan dat Schip ter adsistensie zyn toe gevoegd geworden, aan de E: Comp:ie verschuldigt is.
Aan den WelEdelen Gestr Heer Cornelis Jacob van de Graaff, Gouverneur en Directeur van Cabo de Goede Hoop en den ressorte van dien &c: &c: &c: benevens den E: Achtb Raad van Politie.
‘WelEdele Gestrenge Heer en E: Achtbare Heeren!’
‘Ter Schuldige obedientie aan UWelEd gestr: en E: Achtb besluit van den 20 July Jongstl, heeft den onderget Soldy Boekhouder zich by den Equipagie meester deeses Gouvernements vervoegd, omme met overleg van den Selven eene Rekening op te maaken naar het getal der Manschappen welke ‘s E: Comp:s weege op’t Engelsch Konings Schip the Guardian ter adsistentie geplaatst zyn geweest, en van zyn E ontvangen hebbende de deese geannexeerde lyst, waar op het getal der manschappen, en den tyd dat zy op voorm Kiel gewerkt hebben, uitgedruckt staat, hebbe de Eere daar by te voegen, een berekening der maand gelden, welke zy lieden gedurende dien tyd by de E Comp:ie gewonnen hebben, en om reede de gemeene zeevarende niet nominatim Konde op gegeeven werden, is derselver gage bereekend tegen ƒ12 p:r maand, zynde de hoogste maandgelden, welke een matroos by de E. Comp:ie geniet, hebbende meer gemelde Equipagie meester my verzekert, dat zy geduurende dien tyd, door den Commandant van voorm: Engelsch Konings Schip te Guardian zonder lasten der E: Comp:ie zyn gevictualiseert geworden.’
‘Verhoopende hier meede aan de geëerde intentie van UWelEd: Gestr: en E: Achtb voldaan te hebben, tekene my met diepen eerbied.’
’/: onderstont :/ WelEdele Gestrenge Heer en E: Achtbaare Heeren! /: lager’
’./ UWelEdele Gestr: en E: Achtb onder danigste dienaar /was getek ./ C: Matthiessen Soldy boekhouder, /: in margine :/ Casteel de Goede Hoop den 14 August 1790.’
‘Berekening der Maandgelden van zodanige opper en onder officieren, mitsg:s geneeme, als er op het Engelsch Konings Schip te Guardian hebben gewerkt, volgens geannexeerde en van den Equipagie meester ontvangen Lyst, als.’
‘
| dagen | maanden | daagen | ||
| 3 officieren te zamen | 73 berekenen | 2:13 a | ƒ32 p:r md | ƒ77:17:05: |
| 1 bootsman d:o d:o | 50 d:o | 1:20 d:o | 20 d:o d:o | d:o 33:06:10 |
| 1 quartiermeester d:o d:o | 50 d:o | 1:20: d:o | 14 d:o | d:o 23:06:10: |
| diverse matroosen d:o d:o | 5376 d:o | 179:06 d:o | 12 d:o | d:o 2150: 08:- |
| Somma | ƒ2284:18:09 |
| dagen | maanden | daagen | ||
| 3 officieren te zamen | 73 berekenen | 2:13 a | ƒ32 p:r md | ƒ77:17:05: |
| 1 bootsman d:o d:o | 50 d:o | 1:20 d:o | 20 d:o d:o | d:o 33:06:10 |
| 1 quartiermeester d:o d:o | 50 d:o | 1:20: d:o | 14 d:o | d:o 23:06:10: |
| diverse matroosen d:o d:o | 5376 d:o | 179:06 d:o | 12 d:o | d:o 2150: 08:- |
| Somma | ƒ2284:18:09 |
’/: onderstont :/’
‘In ‘t Casteel de Goede Hoop den 14 Aug: 1790. /: was getek :/ C: Matthiessen.’
Van welke Rekening verstaan is: te Stellen Copye in handen van den voorsch: commandeerenden officier, ten einde die penningen op eene ordonnantie van den Heere Gouverneur in ‘S Comp:s Cassa alhier te Konnen afleggen en betaalen, tot welker ontvangst den Heer Cassier gequalificeert word mits deesen.
Na het welk geleesen is eene Missive, door den in Saldanha baay zich bevindende Engelschen Capitain Raven aan den Heere Gouverneur gericht, waar by den zelve te Kennen gav, dat hy, ter voldoening aan het besluit deeser Tafel van den 9 July Jongstl de reise na deese Tafelbaay hadde aangenomen, ten einde zich voor zyne verder voorhanden zynde reise te proviandeeren edog door Schade weder genecessiteert was geworden in voorsch Saldanha baay binnen te loopen, weshalven hy versocht dat aan hem mogten werden gepermitteerd de ververschingen, die hy geduurende zyn verblyf aldaar en tot de reise herwaards zoude nodig hebben, in dier Baay te mogen inneemen, over welk verzoek gedelibereert zynde, is besloten in aanmerking van zyne omstandigheeden, aan den zelver Capitain Raven toe te Staan, dat hy door den Posthouder aldaar van de nodige mond behoeftens en water, zo lange hy daar ter reparatie van zyn onderhebbende Kiel noodzakelyk zal moeten blyven leggen, voorsien worde, gelyk ook nog daar en boven, wanneer deese zyne vertimmering zal weesen geëffectueerd, voor de benodigheede voor een Reis van 14 daagen om dees Tafelbaay te Kunnen bezeilen alwaar hy zich wederom zal moeten proviandeeren; zullende, hier toe aan ged. Posthouder de vereischte ordres worden afgevaardigd en deselve laaten worden gelast, omme des niet te min naauwe zorge te draagen, dat door eene al te min verstrekking van gez: mondbehoeftens, aan de daar omtrent door deese Regeering te vooren gestelde ordres, niet worde te kort gedaan.
Verders in overweeging genomen zynde dat men door de thans in ‘S Comp:s graanmaguasynen voor handen zynde erwten en boonen, eene vermindering in de verstrekkingen van Ryst aan eenige posten zoude Kunnen maaken is daar van door den Heere Dispencier van Reede van Oudshoorn de volgende Notitie overgeleevert.
‘Aan de navolgende posten zouden Kunnen werden verstrekt de helvte Ryst en de helvte Bonen of Erwten als werdende die Ryst gedeeltelyk door hun tot potspyse gebruikt.’
‘
| 586 | lb Ryst aan 31 man Fortificatie arbeiders, | |
| 510 | d:o d:o d:o 27 Klippebreekers | |
| 557 | d:o d:o d:o 25 Metselaars en 23 handlangers | |
| 640 | d:o d:o d:o 16 Ambagtslieden aan de Battery Imhof | |
| 840 | d:o d:o d:o 7 aan de Klapmuts | voor 3 Maand |
| 3600 | d:o d:o d:o 9 en 21 Slaven aan de groene Cloof | |
| 1920 | d:o d:o d:o 6 d:o 10 Caffers op Stellenbosch | |
| 2640 | d:o d:o d:o 11 man aan de Rietvalley aan de Buffeljagts Rivier | voor 6 Maand |
| 6240 | d:o d:o d:o 22 d:o en 4 Slaven aan 't Rivierzonder Eind | |
| 3360 | d:o d:o d:o 5 d:o 9 Caffers op Swellendam | |
| 1920 | d:o d:o d:o 8 aan 't oute Niquas Land | |
| 240 | d:o d:o d:o 3 d:o de vishoek | voor 2 maand |
| 640 | d:o d:o d:o 8 visschers agter de Steenbergen d:o d:o d:o | |
| 3160 | d:o d:o d:o 79 Man van 't Nieuwe Hospitaal | |
| 10200 | d:o d:o d:o 255 gereconvaleseerdens aan de Linie | |
| 37055 | lb Ryst, dus 18500 lb Ryst p:r maand gespaard, waar voor 38 | |
| Mudden Bonen ofte Erwten word verstrekt, |
| 586 | lb Ryst aan 31 man Fortificatie arbeiders, | |
| 510 | d:o d:o d:o 27 Klippebreekers | |
| 557 | d:o d:o d:o 25 Metselaars en 23 handlangers | |
| 640 | d:o d:o d:o 16 Ambagtslieden aan de Battery Imhof | |
| 840 | d:o d:o d:o 7 aan de Klapmuts | voor 3 Maand |
| 3600 | d:o d:o d:o 9 en 21 Slaven aan de groene Cloof | |
| 1920 | d:o d:o d:o 6 d:o 10 Caffers op Stellenbosch | |
| 2640 | d:o d:o d:o 11 man aan de Rietvalley aan de Buffeljagts Rivier | voor 6 Maand |
| 6240 | d:o d:o d:o 22 d:o en 4 Slaven aan 't Rivierzonder Eind | |
| 3360 | d:o d:o d:o 5 d:o 9 Caffers op Swellendam | |
| 1920 | d:o d:o d:o 8 aan 't oute Niquas Land | |
| 240 | d:o d:o d:o 3 d:o de vishoek | voor 2 maand |
| 640 | d:o d:o d:o 8 visschers agter de Steenbergen d:o d:o d:o | |
| 3160 | d:o d:o d:o 79 Man van 't Nieuwe Hospitaal | |
| 10200 | d:o d:o d:o 255 gereconvaleseerdens aan de Linie | |
| 37055 | lb Ryst, dus 18500 lb Ryst p:r maand gespaard, waar voor 38 | |
| Mudden Bonen ofte Erwten word verstrekt, |
’/: was get :/ W: F: V: Reede van Oudshoorn, /ter zyde / August 1790.’
En is verstaan ingevolge deese opgave de verstrekkingen aan de daar by vermelde posten, de helft in Ryst, en de helft in boonen of Erwten te doen geschieden.
Uit een verKlaring van de overheeden van ‘t Schip ‘t Duifje gebleeken zynde, dat dien bodem een zwaar Touw kwam te benodigen, in steede van het geen, dat in een Storm in de Mosselbaay was Komen te breeken, zo is om redenen zich dergelyke touwen thans niet in ‘S Comp:s Magasynen alhier aan handen vinden, en men deesen Bodem daar van in het tegenwoordige Jaargety niet durvt verstoken te laten goedgevonden, zodanig Touw by Particulieren alhier te doen inKopen.
En is wyders geleesen een Request, door den van Batavia alhier gearriveerden onderKoopman Willem Jan van Oosterzee gepraesenteert luidende;
Aan den WelEdelen Gestr Heer Cornelis Jacob van de Graaff Gouverneur en Directeur van Cabo de Goede Hoop, en de Ressorte van dien &c: &c: &c:, benevens den Edelen Achtbaren Rade van Politie deeses Gouvernements.
‘WelEdele Gestrenge Heer, WelEdele Achtbare Heeren!’
‘Geevt met de uiterste reverentie te Kennen UWelEd: Gestr: en E: Achtb zeer onderdanige dienaar Willem Joan van Oosterzee.’
‘Dat hy Supp:t in den Jaare 1787 als onderKoopman in dienst der Ed Comp:ie zynde aangenomen, en diensvolgens met het Schip de Geertruida , de reise naar Batavia aangenomen hebbende, op hooggunstige permissie van de hoge Indiasche Regeering, in het begin van het gepasseerde Jaar, wederom aan deesen uithoek is geärriveert, met ‘S Lands Schip van Oorlog de Beschermer , zo tot herstelling van zyne verswakte gesondheid, als om eene particuliere affaire na behoren te Kunnen termineeren.’
‘Dat hy Supp:t niettegenstaande reeds by zyn eerste Sejour op Batavia hadde moeten ondervinden, dat het Climaat aldaar voor zyne lichaams Constitutie gantsch niet favorabel Kwam te zyn, echter in de hoop dat de gewoonte hier in eene gunstige keer zoude te wege brengen, deese reise andermaal heeft ondernomen in qualiteit voorsch: dog tot zyn innig leedweesen heeft ontwaard, dat nog gewoonte, nog Schikking naar S lands gebruik en manieren van leeven hem eenige verandering ten goede Konden voorspellen, maar veel eer op het voorbeeld van zo veele anderen, geen ander vooruitzicht had, dan een Spoedig einde zyner Jonge leevens Jaaren, Konde opleveren, gelyk dan ook gebleeken is, by het arriverment van den Supp:t aan deesen uithoek, alwaar hy door Gods zegen wederom Schielyk zyne vorige gesondheid heeft mogen recupereeren en daar van Steeds, by Continuatie blyven Jouisseeren.’
‘Dat hy Supp:t niet alleen om deese redenen, maar ook teffens uit hoofde der alliantie, welke hy met een vrouw van dit land heeft aangegaan, zich zo zeer aan het zelve heeft geattacheert, dat het idée alleen, om wederom het voor hem zo ondragelyk Climaat van Batavia te moeten gaan bewoonen hem en zyne huisvrouw in de aller akelykste nagedagten dompeld.’
‘Reedenen waarom de Supp:t de Vryheid neemt, deese zyne belangens in den Schoot van UWelEd Gestr: en Ed Achtb uitteboesemen, niet twyffelende of welderselver Vaderlyke goedheid, waar op zo veele met recht Kunnen roemen, zal hem Supp:t niet ten Kwade duiden, dat hy in deese Zyne zorgelyke omstandigheeden zich is Keerende tot UWel Ed: Gestr en Ed Achtb: met ootmoedige beede dat het UWelEd Gestr en E: Achtb moge behaagen, een oog van mededoogen op zyn Supp:lt onderdanig versoek te willen Slaan, en het daar heenen te dirigeeren, dat het hem Supp:t gepermitteert worde, zynen dienst in dit Gouvernement te mogen praesteeren, op zodanige wyse, als UWel Ed Gestr: en E: Achtb voor ‘S Meesten belang het meest Convenabel zullen Komen te oordelen, ten welke einde de Supp:t de vrymoedigheid gebruikt, zynen nederige dienst aan te bieden, om provisioneel in al zulke diensten te worden geëmployeert, als waar in hy andere dienaren deeses Gouvernements het minst tot praejudice kan Strekken, alzo hy zich thans in omstandigheeden Komen te bevinden, dat hy buiten lucrative bedieningen Kan leeven, en dus in zo verre volKomen aan zyn verlangst voldoen, dat geene andere, die hier reeds meerdere diensten gepraesteert hebben, en het meer nodig zouden Kunnen hebben, als hy Supp:t om zyn verblyv alhier eenig nadeel zouden Komen te lyden; alleen imploreert hy Supp:t van UWelEd Gestr: en Ed Achtb goedheid, om hem in dit Gouvernement ten meesten nutte, en ten minsten lasten van de Ed Compagnie te employeeren, en hem daar door te bevrijden, van het droevig perspectif, of om na de Indiën weder te moeten te rug Keeren ofte een deel van zyn besten leevtyd Slyten zonder de Maatschappy van nut te Kunnen zyn, immers zich daar toe bekwaam te maaken, om het te eeniger tyd te Kunnen weesen:’
’/: onderstond :/’
‘’T Welk doende &c: /: was getek :/ W: J: van Oosterzee’
Waar op gedelibereert zynde, is verstaan in dit versoek van den Supp:t niet te Kunnen treeden, edog het zelve met favorabel voorschryven aan de Hooggebiedende Heeren Meesteren overtezenden, met eerbiedig versoek, dat het Hun WelEd: Hoog Achtb moge behagen, in aanmerking van de loffelyke Conduite, die den Supp:t geduurende zyn Verblyf alhier gehouden heeft, en de lust die hy betoond, om zich in ‘S Comp:s dienst meer en meer te bekwamen, mitsgaders de goede Verwachting die men met reeden daar van durft voeden, op des Supp:ts Sollicitatie eenegunstige reflectie te willen Slaan, en hem ten deese Gouvernemente employabel te verKlaaren.
Voorts is door den Heer Independent Fiscaal van Lynden ter Vergadering gerapporteert, dat, zo dra zyn E: Kennis had bekomen van het droevig ongeluk op de Pacquet Boot ‘t Haasje op dies reise van Batavia herwaarts voorgevallen, terstond in zyn Ed qualiteit, de nog op dat Scheepje zich bevindende Slaaven hadde doen in bewaarender hand neemen, en examineere, of zy ook aan dien gruwelyken moord medepligtig waaren, en ten dien einde eene verKlaaring van de overheeden en Equipagie van dat Scheepje hadde geligt.
Dan dat volgens deese verKlaaringe de gem: Slaaven, welke responsiva daar meede overeenstemden, onschuldig zynde bevonden, en de Schuldigen om het leeven gebragt zyn Ed vermeind hadde, het onnodig te zyn, deese verKlaring te doen recolleeren en beëedigen, te meer daar de voorm Pacquetboot om deese affaire reeds een weinig langer, dan na gewoonte hadden moeten opgehouden worden, en dies depeche geen langer uitstel hadde Kunnen lyden, weshalven gem: Heer Independent Fiscaal voor dit uitgebragt Rapport bedankt zynde verstaan is, zich daar meede volkomen te Conformeeren.
En is hier na door evengem: Heer Independent Fiscaal van Lynden gediend van het volgende Contra Protest, tegens die door de Heeren Rhenius, le Suëur de Wet en van Reede van Oudshoorn tot vergadering van den 20 July Jongstl: ingeleevert.
Aan Gouverneur en Raden van Cabo de Goede Hoop. W elEdele Gestrenge Heer, Edele en Achtbare Heeren!
‘De ondergetekende geexamineert hebbende de door de Heeren Rhenius le Suëur de Wet en van Reede van Oudshoorn respectivelyk ingediende memorien tegens het protest, ‘t welk hy zich verpligt heeft gevonden, op den 23 Juny l:l: in Rade te moeten overleggen.’
‘Zal zich niet ophouden met deselve, ieder in ‘t bysonder te rencontreeren en ook niet onderzoeken, of en in hoe verre de daar by geallegeerde gevallen op het Cas in quaestie, van eenige applicatie Kunnen zyn!’
‘Maar alleenlyk tot adstructie van zyne gevoelen in dit zyn protest opengelegd, en ten einde eene verdere pennenstryd met zyne meede Raden te vermyden, nog Kortelyk remarqueeren.’
‘1:o Dat de quaestieuse Commissie alleen hebbende moeten dienentot het inspecteeren der gebreeken, die aan het Scheepje de, en verder niet, aan den ondergetekenden allesints onnodig is voorgeKomen, om dat dit Scheepje, na de Saldanha baay zullende worden gesonden met last aan den Equipagiemeester, om het zelve te examineeren, en het gebrekige dat daar aan mogte gevonden worden, behoorlyk te doen herstellen ten einde het zelve in alle gerustheid met Comp:s goederen na Europa te durven afzenden;’
‘deselve zekerlyk van zyne bevindingen en verrigtingen rapport zoude hebben gedaan, en het, dus zeer overbodig was alleen tot die inspectie meede twee Leeden uit den Raad te Committeeren.’
‘2:o Dat den Equipagiemeester door HeerenMajoreszelve, in die qualiteit uitPatriana herwaarts zynde overgezonden, de ondergetekende, als hebbende in ‘t geheel geene Kennis van zoortgelyke zaaken, eene volkomene fiducie in ‘s mans Kunde en eerlykheid moet Stellen, tot tyd en wyle volleedig enad evidentiam Jurisvan het tegendeel zal worden overtuigd.’
‘3:o dat deese Commissie, gelyk bereids gezegd is alleen zullende hebben moeten dienen totmeede Inspectie, en nimmer tot het geene van eenige ordres omtrent het al of niet Calfateren van dit Scheepje, niet onduidelyk een Soort van defiance, van wegens deesen Raad, tegens gemelden Equipagiemeester; voor ‘t Publicq zoude hebben moeten toeschynen, te involveeren, en dus die Heeren Gecommitteerdens alleen voor Spions, of om het Civielste uit te drukken, voor Contrarolleurs van den zelven zullende hebben geageert, om die reeden het decerneeren van zodanige Commissie wel degelyk beneden de Waardigheid van den Raad, en het executeeren daar van beneden de Waardigheid dier Heeren Gecommitteerdens nog meer, moest voorKomen.’
‘4:o Dat ingevalle men eens verondersteld dat die Heeren Gecommitteerdens by hunne te rug Komste hadden gerapporteert geene de minste gebreeken aan het dickgemelde Scheepje bevonden te hebben en gevolgelyk hadden gepraeadviseert; dat er geene reparatiën, hoe genaamd, nodig waaren, en te gelyker tyd het rapport van den Equipagiemeester eenige gebreeken, met de noodzakelykheid der reparatien van deselve hadde aangetoond, de Raad immers, noit bevoegd zoude zyn geweest, omme aan dit gepraeadviseerde van die Heeren Gecommitteerdens te defereeren, en tegens het Rapport van den Equipagiemeester, dit vaartuig met zielen en Goederen , aan zo eene lange reise, zonder behoorlyke voorzieninge te exponeeren.’
‘Dat dit dog aan die Commissie weinig Eere zoude hebben aangedaan, en by Consequentie deselve van geen het minste effect zoude hebben Kunnen weesen.’
‘5:o Dat aldus deese quaestiuese Commissie voor den Raad ofte voor het interesse van Heeren Meesteren, geheel onnodig,Contra dignitatemen van geen het minste effect moetende worden beschouwd, de Raad de benoeminge daar van zeer wel Konde menageeren: en zo het die Heeren alleen te doen was, om aan hunne nieuwgierigheid te voldoen, de weg voor hun Ed, in ‘t Particulier, na derwaards openstond, zonder dat zy daar toe eene qualificatie van den Raad nodig hadden.’
‘Tot welke qualificatie den Heeren Gouverneur zo veel te minder Konde besluiten, nademaal, gelyk zyn WelEd Gestr: zichexpostheeft gelieven te expliceeren, nog verscheidene zaaken, die haast vereischten, aan den Raad ter deliberatie had voor te draagen, waarby de tegenswoordigheid van die Heeren wierde vereischt.’
‘6:o dat, daar het nimmer van gecommitteerdens te vergen is, eene Commissie buiten de plaatse hunner residentie op hunne private Kosten te gaan waarneemen, maar de Kosten altoos en overal natuurlyker wyse, tot lasten moeten Komen van die geene, ten wiens dienste de Commissie word gedaan, het decerneeren van de Selve, als een poinct van beswaare aangemerkt, buiten unanimiteit ook altoos tegens alle ordre van Regeering is aanloopende; except alleenin Casuby het Protest aangehaald,.’
‘Waartegens de Genereuse praesentatie door die Heeren; by hun Ed Contra Protesten gedaan nogte de herinnering van de door de Heeren Rhenius en de Wet in den gepasseerde Jaare buiten eenige de minste Kosten van de E: Compagnie zo loffelyk gedane Commissie in Swellendam niets zal kunnen opereeren; aangesien de ondergetekende zich niet weet te herinneren dat er geduurende den loop van Besoignes over die zaak een enkeld woord van gerept is geworden, en hy gevolgelyk dit hun Ed: voorneemen heeft Kunnen raaden.’
‘7:o Dat aan den Heere Gouverneur door HeerenMajoresby instructie in dato 4:e Mey 1784 is vrygelaten zyne bedenkinge en voorstellingen, met voorbygaan van den Raad in de eerste plaats en onmiddelyk te brengen ter Kennisse der Vergadering van 17:e, mits de redenen, die hem daar toe bewogen hebbende, daar by opgeevende.’
‘8:o Dat aan den Heere Gouverneur alleen Competeert de Executie van alle, in Rade van Politie genomene en geconcludeerde Resolutien.’
‘Ja dat zelvs de in Raade van Justitie geslagenen Crimineele vonnissen, niet dan met desselvs voorkennisse en Consent ter uitvoer mogen werden gebragt.’
‘9:o Dat oversulx, indien het een Constante waarheid is en blyft, dat den geene, wien het meerdere toekomt het mindere niet Kan worden weêrsproken.’
‘Het immersper Seindisputabel is dat die zelve Heere Gouverneur de faculteit besit omme zodanige Resolutien die hy zoude vermeenen met ‘S Comp:s belangen niet te Strooken, of Schoon by meerderheid, gevoteert zo dikwils en zo lange buiten Conclusie te laaten, dat is, de, Conclusie daar van te dilaiëeren, en ook ter decisie aan Heeren 17:en over te laten, als over ëen Komstig ‘S Comp:s Interessen zal vermeenen te behooren.’
‘Het geenetoto Coeleverschild met eene geheelContraire Resolutie te formeeren, en zulx met er daad werkstellig te maaken.’
‘Voor al het welke hy Heere Gouverneur dan ook alleen responsabel blyft, en geensints de dissentieerende Leeden; Welke de vryheid behoudende, hunne adviesen te laten aantekenen, en onder het oog van Heeren Meesteren, mitsgaders van de Hoge Regeering te Batavia te brengen, daar door dan ook buiten alle verantwoording worden gesteld; zo als meede zeer duidelyk blykt uit zekere Resolutie op den 1:e Augustus 1777 in Rade van India genomen.’
‘Welke Resolutie ingerigt zynde tegen het willekeurig gedrag der Hoofd gebieder op de buiten Comtoiren nogtans aan de Selven geene de minste verpligting voorschryft, om alle de Resolutien, by meerderheid gevoteerd, zonder uitstel, dadelyk ter Conclusie te moeten brengen.’
‘In verbis:’
‘Tot tegen gang van een dikwils heerschend Despotismus op de buiten Comtoiren, is verstaan, de Ministers en Bedienden, op de respective Comtoiren van Indië Circulair te gelasten, dat de Leeden van den Politicquen Raad die zich beswaard vinden, door eenige besluiten of in zaaken van gewigt, van een Contrair gevoelen zyn, hunne adviesen met bondige redenen zullen moeten bekleeden.’
’(: Zo dat deselve niet kunnen volstaan alleen met zeggenwy hebben de meerderheid, of wy maken de meerderheid uit :) en het zy mondeling of Schrijftelyk versoeken, om daar van aantekeningenNB,by de Resolutien te houden.’
’(: En niet in de Resolutien zelve, gelyk men weleens gesustineert heeft te moeten geschieden; nademaal het eene zeer geembrouilleerde en langdradige Resolutie zoude worden, wanneer deselve telkens de bysondere adviesen van alle de Leeden in Contextie zoude moeten vervatten :)’
‘Indien zy in der tyd niet aanspreekelyk willen zyn voor de nadeelen, die door diergelyke besluiten mogten worden veroorsaakt.’
‘Voorts alle Gouverneurs, Directeurs, Commandeurs en opperhoofden der buiten Comtoiren te ordonneeren, zodanige advysen by hunne Resolutën te laten Insereeren, ten einde daar door zo wel de Heeren Meesteren, als deese Regeering de vereischte Elucidatie te Suppediteeren, om over de differente adviesen te Kunnen oordeelen.’
‘Waar uit immers ten Klaarsten appareert, dat de Leeden van den Raad geensints voor het doen of laaten van den oppergebieder, dan alleen voor zo verre zy daar meede hebben geconcurreert; en voor hunne Particuliere adviesen, en verder niet, aanspraklyk en verantwoordelyk zyn.’
‘Wie dog nu, WelEdele Gestrenge Heer en Edele Achtbare Heeren ! zoude durven tegenspreeken, dat de faculteit, om een zaak of voorstel geheel en al buiten deliberatie van den Raad te houden, ofte om de geconcludeerde Resolutien al of niet te executeeren, groter is, dan eene Conclusie te delaiëeren?’
‘Voor al, wanneer een Gouverneur geheel opposiet aan ‘t voetspoor van zyne Praedecesseuren goedvind de meeste zaken ter deliberatie van den Raad te brengen en de adviesen der Heeren Leeden in te neemen, over de zodanige, welke door deselve voormaalspropria autoritatewaaren verricht, en daar door, gelyk meede en deszelvs geheel gedrag, zynen afkeer van al het geene, maar eenigsints na eene Willekeurige Heerschzugt of Despotisme Zweemde, opentlyk Kwam te manifesteeren.’
‘10:o Dat des ondergetekendens Sustenue waar by hy de Leeden deeses Raads zegt, niet anders geconsidereert te worden, dan als Raden den Hoofd gebieder toegevoegd, omme hem in den last, hem op gelegt, met hunne adviesen, Raad en hulpe voorteligten en te adsisteeren, hoe onaangenaam deselve aan Hun Ed ook mag voorKomen, egter ten vollen beweesen word, uit de by die Heeren Contra Protestanten zelve aangehaaldeinstructive memorie door wylen den Heere Commissaris Generaal van Reede van Mydrecht den 16 July 1685 agtergelaten.’
‘houdende woordelyk.’
‘‘S Raads persoonen den Gouverneur of opperhoofd by gevoegd, zyn als zo veele zuilen, om den last van het gebied te helpen ondersteunen, gelyk als ornamenten en Cieraad, om het gebouw der Regeering aanzienlyk te maaken, als Leeden van een Lichaam ‘t welk door een Hoofd word bestierd en geregeert, ieder doen de tot het gemeen welweesen nodig en hem bysonderlyk aanbevolen is.‘
‘Waar uit volgen moet, deselve niet NB voor haar eigen, maar voor haar opperhoofd gesteld zyn, dat ze moeten gedenken de gehoorsaamheid, haar grootste pligt, omtrent haar opperhoofd te weesen, want die niet wel en kan gehoorsaamen, ook onbekwaam is, om te hoopen, ‘t eniger tyd tot den Staat van gebied bevordert te worden &c:‘
‘11: Dat het aan den ondergetekenden wel bekend is, dat de Hoge Regeering te Batavia genaamd wordGouverneur Generaal en Raden van Neerlands Indiën, dog dat het hem noit is voorgeKomen, dat den titul vanRaad van Indiën, of het geen op het zelvde uitkomt, vanRaad der Oost Indische Maatschappye, aan hem of zyne meede Leeden zoude Competeeren.’
‘12:o Dat de ondergetekende ook niet aan zyne aanstelling als Lid van deesen raad, eene zekere onfeilbaarheid ofte universeele kunde en Wetenschap in alle zaaken te hebben verKreegen, maar dat hy in tegendeel rondement moet bekennen even als van te voren aan dwalingen en abuisen Susceptibel te zyn en, weegens gebrek aan zodanig eene universeele Kennis, zyn oordeel aan des Kundigen in alle voorKomende zaken, waar toe hy niet is opgeleid,ut ne Sutor ultra Crepidam, vermeende verpligt te weesen, te moeten onderwerpen; en ook, nademaal hy die volmaaktheeden in zyne meede Raaden insgelyks tot dus verre niet heeft kunnen ontdekken, dit evenwel te moeten doen al was het Schoon, dat Sommige deser Raads Leeden, in de eene of andere Commissie geweest zynde, en meer op hunne Kunde en Wysheid betrouwende, een daar tegens regtdraads Strydend Rapport Kwaamen in te leveren.’
‘13:o Dat de ondertekende de Compatibiliteit der graaden van vermaagschap der Heeren Leeden in deesen Raad, in zyn Protest niet en heeft willen bedisputeeren, en ook de Caabsche Genealogie en Heraldica al te zeer onkundig is, om daar over te Kunnen oordeelen, maar volkomen in de, ten dien opzichten geëtablisseerde, en vigeerende ordres en reglementen, is berustende’
‘14:o Dat echter, indien de ondergetekende al verder zich, als mogelyk voorsteld dat eene aan elkanderen vermaagschapte meerderheid, aan deese uit hoek gebooren, en gevolgelyk alle hunne wesentlyke belangen en bezittingen met die van huisgesinnen en Familiën in de Colonie zelve was hebbende, hy moet besluiten, dat in zulke zaaken, waarinne ‘S Comp:s interesse met het interesse der Colonie niet volkomen overeenstemde, het te praesumeeren zoude zyn, dat dit Comp:s Interesse beter zoude worden behartigd door zulke Leeden, die door Heeren Meesteren direct uit Europa na herwaarts waaren overgesonden: ingevalle zy niet genoodsaakt waaren, die zaaken Conform het advies van de meerderheid, dadelyk zonder uitstel te moeten Concludeeren, en werkstellig maaken.’
‘15:o Dat door de Sustenue dier Heeren in Cas ook van eene vyandelyken aanval op deese plaats den Heere Gouverneur al te zeer in zyne verrigtingen geborneert zoude zyn, en zich dus genoodzaakt vindende, deese zyne verrigtingen en manoevres tot defensie na het advys der meerderheid van den Raad te moeten bepaalen, gevolglyk de magt niet zoude besitten, om na zyn ligt en kundigheid, als een Eerlyk man, te werk te gaan.’
‘Het welke van de allergevaarlykste uitwerking voor zyne Eere en leeven, Ja voor het behoud van deese gantsche bezitting zelve, zoude Kunnen zijn.’
‘Terwyle dog Heeren Meesteren nog zo onlangs hebben gelieven te declareeren, dat er van de in Europa in Militaire zaken plaats heeft, meerdere nuttigheid te wagten is.’
‘Omme nu van meerdere andere gevaarlyke gevolgen, die daar uit zouden zyn te voorsien, niet te gewaagen, nogte hoe het zoude Kunnen gaan, met het begeeren van Provisiën ofte van Kleinere bedieningen, waar omtrent de redelykheid allesints vordert dat aan een Hoofd gebieder, als de Hoogste rang en wel de meeste last zorge, moeite, en verantwoording hebbende, ook eenige meerdere directie moet worden overgelaten,’
‘Nogte ook in hoeverre de Luister, het uitwendig aansien en ‘t gesag van den Hoofd gebieder in eene zo verre van het vaderland afgelegenen volksplanting, tot beteugeling der Inlandsche Colonisten &c: zo hoog nodig; door deese Sustenue zoude worden verKleind wanneer Gouverneur en Raaden by het neemen van Resolutien eene gelyke magt moest worden toegeschreeven, en den Hoofd gebieder, even als een Praesident van een Collegie van Justitie van de meerderheid moest dependeeren.’
‘Dan dog zouden erin effectuzo veele Gouverneurs te voorschyn Komen, als er Leeden in den Raad waaren,’
‘Dan zoude den Heere Gouverneur alle zyne magt en auctoriteit aan de meerderheid der Leeden van den Raad moeten onderwerpen.’
‘Dan ook zoude niet het Hoofd de Leeden van het Lichaam, maar deese het Hoofd zelve regeeren, en by wettig gevolg den Gouverneur aan deesen uithoek, tot menagement van Kosten voor de Comp:ie zeer wel gemist Kunnen worden!’
‘16 En laatstelyk, dat, de ondergetekende al nog van begrip is, dat alhier geene meerderheid heeft plaats gehad, maar de Conclusie veel eer aan de andere zyde hadde moeten worden genomen, en deselve dus, indien den Heere Gouverneur daar mede had gelieven voort tevaaren, geheel onbestaanbaar en onwettig zoude zyn geformeert geweest.’
‘Om redenen dat wanneer er uit een Collegie eene Commissie is benoemd, om het een of ander Werk Publicq aan te besteeden, een dier Heeren Gecommitteerdens, zo in , als buiten den Raad zich uitlaat, van voorneemen te zyn dit werk zelve te willen aanneemen, en niet tegenstaande zyn Ed door den Hoofdgebieder word onderrigt, dat dit niet weesen en mag, evenwelexpostKomt te blyken dat die aanneeminge door een zyner zeer na aanverwanten is geschied, het dan niet en voegd, eene tweede Commissie, tot de vorgie zaak relatie hebbende, wederom op zich zelve te decerneeren.’
‘Nogte in alle verdere deliberatien tot die aanbesteeding eenigsings betrekkelyk eene Concludeerende Stem te praetendeeren.’
‘Voor al niet, indien in de quaestie over het door den aanneemer al of niet voldoen aan de Conditien van aanbesteding door die Heeren tegens het advies van des Kundigen, meede legaal daar toe genomineert, de affirmatie zo Sterk en zo decisiev is geworden.’
‘Hoe zeer den ondergetekenden ook genegen is, dit een en ander aan geen ander motiev, dan aan een al te grote praesipitance en yver voor ‘S E: Comp:s belangens toe te schryven.’
‘Om alle welke redenen de ondergetekende by de in zyn protest ter nedergestelde Sustenuën moet blyven persisteeren.’
‘Immers tot zo lange hy daar omtrent het goedvinden van zyne Heeren en Meesteren nader zal hebben vernomen; aan Hoog Welker decisie, hy en dit Poinct en de behandeling van deese geheele zaak insgelyks zeer gaarne zal overlaten.’
’/: onderstond :/’
‘Actum Cabo den 10 Augustus 1790 /: Was getekend :/ J: N: S: van Lynden.’
Het welk goedgevonden is, ingevolge de begeerte van Welgem: Heer van Lynden, nevens de overige aan de Hooggebiedende Heeren Majores toe te zenden.
Aldus geresolveert en gearresteerd in ‘t Casteel de Goede Hoop ten dage en Jaare voorsch:
[Signed:] C: J: van de Graaff
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: N: S: van Lijnden.
[Signed:] O: G: de Wet
[Signed:] W:F: V: Reede van Oudtshoorn.
- met referte aan mijne aanteekening bij de Resolutie - Van den 2:de Octbr: 1789.