C205 v1.20
C. 205, pp. 22-29.¶
Donderdag den {17920628} 28:e Junij 1792.
S’ voormiddags alle Present, behalven den Heer Gordon.
Geliefde den Heere Gezachhebber aan d’overige Heeren Leeden des Raads te bedeelen dat door den Burger Evert Heugh aan zijn Edele ter handen gesteld zijnde geworden het hieronder geinsereerd Request, tendeerende verzoek om permissie te mogen erlangen voor den Capiteijn Whitten, voerende het Noordamericaans Schip The Nancij , om eenig ijzer, Smeekolen en Houtwerken aan Land te moogen Scheepen.
Aan den WelEdele Agtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezaghebber van Kaap de Goede Hoop en den Ressorte van dien & & &: benevens den E Agtb: Raad van politie
‘WelEdele Achtbaare Heer! En E Achtbaare Heeren!’
‘Geeft met alle verschuldigde Eerbied te kennen, UWelEdele Achtbaare en E Achtb: zeer gehoorzame en onderdanige Dienaar Evert Heugh, Burger deezer plaatse als waarneemende de zaaken van den Capitain Whetten, voerende het Noordamericaans Schip The Nancij , op den 23:e deezer in Baaijfals g’ arriveerd, dat den gemelde Capitain voor zijn eijge Reekening in die bodem heeft afgelaaden Een Kleïn partij voor deeze plaatse, en vooral ten dienste van de Landbouw zeer wel gesorteerd ijzer, in de tot dies bewerking benodigde Smeekolen, mitsgaders eenige Planken, om tot buijkplanken van wagens te worden geëmploiëerd; dat den gemelden Capitijn Whetten zeer geneegen is de voorsz:e voor deeze Colonie zoo zeer benodigde articulen en waarvan bij d’ E Comp:e niet alleen niets te bekomen is, maar waarvan men ook zig niet beloven kan dat door particuliere in de Scheepen der E Comp:e uit Nederland iets op vragt zal worden afgeladen, aan den Suppliant voor eene billijke prijs te verkoopen, dan wel door hem te laaten verkoopen, dat den Suppliant volkoomen overtuijgd van ‘t gebrek, waarin men zig aan bekwaam ijzer en Smeekoolen bevind, om de benoodigde werktuigen voor den Landbouw te vervaardigen, en om te voldoen aan de menigvuldige Commissien hem gegeeven door verschijdene graanbouwende Ingezeetenen, welke bij ontstentenis van deeze zoo onontbeerlijke behoeftens hunne Landerijen onbeploegd en onbebouwd zullen moeten laaten leggen, niet minder heeft gepenetreerd zijnen verpligting omme alvorens hier van met den Capitain Whetten in eenige nadere onderhandeling te treeden, eerst en vooraf zig te addresseeren aan UWelEdele Achtb: en E: Achtb: zoo als hij bij deezen de vrijheid gebruikt, met gepaste Eerbied verzoekende dat het UwelEdele Achtb: en E. Achtb: zo uit aanmerking van het gebrek, ‘t welk men nu reeds aan de opgegeeven articuls over al bespeurd, als uit hoofde van de onzeekerheid of men wanneer dit gebrek nog grooter mogt worden, zich als dan wel geleegendheid tot dees vervulling zoude opdoen, hem hooggunstig te willen permitteeren de door meerm:e Capitain Whetten aangebragt Smeekolen, Ijzer en weijnige planken uit het Schip The Nancij te mogen ontladen, om aan d’ in en op gezeetenen te worden verdebiteerd.’
‘Kunnende den Suppliant UwelEd: Achtb. en E Achtb: namens dikwels gemelde Capiteijn Whetten plegtig vezeekeren, dat bij zijne rheijze uit Newyorck aan niemand bekent was, dat de invoer van de voormelde articulen, dewelke hij eenlijk heeft ingescheept om zijne depenses aan deezen uithoek uit dies provenue te vinden, door de illustre vergadering van Zeventienen was g’interdiceerd en Verboden’
’/ onderstond /’
‘’T Welkdoende &c: / was geteek: / E. Heugh’
Welopged:e zijn Ed: geraaden heeft geoordeeld, wegens het verbod nu onlangs van de Hooggebiedende Heeren Meesteren ontfangen om geen handel ter deezer plaatse aan eenige vreemde Natie toe te staan, op dat request in te neemen het advijs der HoogEdele Heeren Commissarissen Generaal alvorens het zelve in Rade te produceeren.
En dat Welopged:e Heeren Commissarissen Generaal in aanmerking neemende aan den eene kant d’ ignorantie van denzelven Whitten nopens het voorsz:e verbod bij zijne afrijze uit America , mitsgaders aan d’ andere zijde het groot gebrek alhier aan de twee eerst geciteerde zo noodzakelijke ingredienten tot den ackerbouw, raadsaam hadden g’oordeeld voor dit maal deeze regeeringe te qualificeeren om tot het ontscheepen en debiteeren der ged:e articulen permissie mogen te verleenen mits maar wierde gezorgd dat geene uitwerken, als Strekkende ter benadeeling van den Handel in Inlands Hout, aan de wal wierde gebragt, nogte ook de voldoening van het ijzer en de koolen niet in Contanten kwame te geschieden, op dat zoo doende den uitvoer der wynige alhier nog overig zynde zilvere Speciën zo veel mogelijk mogte werden belet.
Weshalven overwogen zijnde hoedanig men indeeze best aan de intentie van Hoogstged:e Heeren Commissarissen Generaal zoude kunnen voldoen, - Zo is verstaan, dat terwijl aan den Capitain Whette de verzogte permissie ter ontscheeping van zijn Ijzer en Smeekoolen zal werden verleend, gelijk men hem dezelve permissie verleend bij deezen te gelijkertijd aanged:e Capitain d’ obligatie zal werden opgelegd om voor dies montant niets anders als Landsproducten en wel specialijk geene Contanten in betaling te mogen bedingen, en dat hij Capitain daar en boven geen houtwerken hoegenaamd zal mogen verkoopen - Zullende om zeker te zijn dat hieraan stipte zal werden voldaan niet alleen door denzelven Capitain dadelijk naar den verkoop van zijn ijzer en Smeekolen aan den Fiscaal moeten werden gedaan opgaave van den Persoon ofte de Persoonen aan wien hij ‘t een en ander heeft komen van dehand te zetten, mitsg:s van zodanige articulen als bij hem ter voldoening dier goederen zullen weezen ontfangen, maar ook door voorm:e Fiscaal ten naauwkeurigsten toegezien moeten werden dat d’ exportatie dier producten werkelijk koome te geschieden, en de maatreguleren deezer regeeringe door geene menees ofte practhijcquen werden illusoir gemaakt, ten welken eijnde aan hem Fiscaal vrijheid werd gelaaten aanstonds tot de Confiscatie zo wel van de verkogte waaren als der uitgeloofde kooppen:e te mogen procedeeren zo haast bij hem eenige preuven van het tegendeel zullen werden ontdekt.
Zijnde wijders bij dees gelegendheid ook op derzelver daartoe meede ingediende Schriftelijke verzoeken van de betaling der ordinaire ‘S Heeren Gerechtigheid van den 40 penn:e g’ excuseerd geworden den adsistent Christoph Jacob Kirchmann, en de Burgers Carel Hendrik - en Jacobus van Aerde; ende zulks vermits het Huijs waarvan den eerstgem:e mits gaders de plaatsen van dewelke de twee laatstgemelde de voldoening zouden hebben moeten præsteeren, aan hun door hunne resp:e ouders zijn gecedeert geworden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten daagse en Jaare voorsz:
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn
[Signed:] Mij: Præsent E: Bergh p:I Secret.
C. 205, pp. 30-43.¶
Maandag den {17920702} 2e Julij 1792.
‘S Voormiddags alle Præsent.
Door den Heere ColloneL Gordon aan wien de praesance is opgedragen van zodanige gecombineerde Commissie van Landdrosten en Heemraaden uit de Resp:e Buijten Districten, als bij Besluit van den 27 Maart ll: tegens gisteren den 1:e Julij al hier aan de Hoofd Plaatze is beschreeven geworden ter beraaming der Vereijschte middelen om de Stroperijen des Bosjemans Hottentotten op eene efficacieuse wijze te kunnen tegen gaan. - aan den Heere Gezaghebber heeden morgen te kennen gegeeven zijnde, dat van dezelve Landdrosten en Heemraaden Slechts die van Stellenbosch en Zwellendam waren opgekoomen, zonder dat men als nog iets hoegenaamd van den Landdrost van Graaff Rijnet of te zijne Heemraaden hadde vernoomen, met verzoek te mogen weeten hoedanig zig als nu hadde te gedraagen daar men aan den eenen kant de zig gesisteerd hebbende Drosten en Heemraaden niet wel onverrigter zake wederom konde laaten vertrekken nogte dezelve ook langer alhier op houden, in een tijd dat de teegenswoordigheid deezes laatsten op hunne plaatzen van ‘t uyterst belang ter bevordering van den ackerbouw quam te zijn terweyl aan den anderen kant de præsentie van den Landdrost Woeke neevens Heemraaden van Graaff Rijnet voormeld niet minder noodzakelijk moeste geoordeeld werden ter Concerteering van een gecombineert Plan waar na men de Voorsz: Bosjemans Hottentotten gezamenderhand teegen gaan en des mogelijk wederom uijt de Velden en Bezittingen onzer Ingezeetenen verdryven zoude kunnen, gemerkt niet alleen de principaalste incurssien Steeds in ‘t District van Graaff Rijnet komen te geschieden, maar dien volgens ook de voornaamste operatiën van dien Kant teegens dezelve Roovers zoude moeten worden ingerigt - zo geliefde den Heere Gezachhebber aan d’ overige Leeden des Raads te bedeelen dat het alleen was om met den anderen te kunnen raadpleegen wat best in deezen zoude dienen te geschieden waarom zijn Edele de Vergaderingen had doen Convoceeren.
Weshalven dan, na reSumptie der Resolutiën onder den 26 en 28 der even afgeweekene Maand Junij genoomen, in besoigne getreeden en daar bij behalven de Volstrekte Noodzakelijkheid dat de Maatregulen ter beveiliging der Bezittingen en Leevens onzer Ingezeeten dadelijk beraamd en ter executie gelegt werden ook nog in Consideratie genoomen Zynde dat hoe zeer wel mogelijk den gedagten Landdrost Woeke door ‘t oplopen der Rivieren ofte eenige ander beletzelen Verhinderd kan zijn geworden zelve Herwaards op te komen ofte eenige narigten van hem aan deeze Regeering in te zenden, egter met veel meer reeden moet werden verondersteld dat hem absent blyven van denzelven Landdrost Woeke zal weezen toe te Schryven aan opzettelijke disobediëntie, gemerkt hy niet alleen met post positie zyner gehoudenisse om Successivelijk van zyne Verrigtingen aan de Resp:e Hoofd gebieders al hier in perzoon verslag te komen doen, in meer dan een geheel Jaar zig ten dien eynde niet aandeeze HoofdPlaatze heeft komen te Vertoonen, maar ook door den Heere de Wet in zyn Ed: qualiteit als Præsident van den Rade van Justitie is te Kennen gegeeven dat zelfs geene Citatien of Decreeten van den Regter, hoe dikwels ook herhaald hebben kunnen Strekken om hem Woeke te beweegen zig alhier in Loco te begeeven, waardoor Steeds onderscheidene Processen waarby hy in zyn Ampt ofte ook wel als particulier geconcerneert was, onvoldongen moeSten blijven, hoe zeer anders den aard der Zaken eene Spoedige afdoening derzelve zoude gevordert hebben. - Zo is, ingezien alle de Voorsz:e reedenen, en Overwogen hoedanig best aan de hier voren beschreevene incidenten zoude Kunnen werden geremedieert. - verstaan, voorlopig voormelde Heer Gordon te qualificeeren om ter voldoening aan de op zyn Ed:e gedecerneerde Commissie, hoe eer zoo liever maar moet de aanweezig zynde Landdrosten en Heemraaden van Stellenbosch en Zwellendam te vaceeren na alvoorens aan de absentie van die van Graaff Rynet zoo veel mogelyk gesuppleerd te hebben door ‘t inwinnen van zodanige informatien nopens den Staat der Zaken in dat district en der Middelen welke best by der hand zouden te neemen Weezen om die aldaar van gedaante te doen veranderen, als den oud Secretaris dier Colonie Johan Jacob Fredrik Wagenaar en andere in gem: Streeken wel bekende Perzoonen zig in ‘t geval bevinden ten dien opzigte aan zynEd : te kunnen Suppediteeren.
Zullende het Berigt van zijn Ed : nevens Landdrosten en Heemraaden ingekoomen zynde, als dan zodanig nader Besluyt werden genoomen als Vereyscht zal werden om de vast te Stellene Mesures dadelyk met hope van goed Succes te kunnen doen ter executie leggen.
Dan vermits het zeer ligt is te bezeffen, dat zal men een zodanig goed gevolg van de zo evengem: te beramene Maatregulen Kunnen belooven de uitvoering daar van niet zal behooren te worden opgedraagen aan den Zo dikwels geciteerde Woeke, maar hiertoe zoude dienen te werden geemploijeerd een ander geschikt Perzoon van wiens Yver en activiteit den Rade Preuves heeft, en op wien men zig dienvolgens gerustelyk zoude kunnen verlaaten. Zo is teffens goedgevonden en dienvolgens Besloten den Voorsz: Landdrost Woeke wegens desselfs hier vooren beschreeven disobedient gedrag in zyne functie te Surcheeren en hem teffens aan te Schryven, Mitsg: te gelasten om niet alleen dezelve zyne functie by Provisie over te geeven in handen van den Capitain Militair deezes Casteels Bernhardus Cornelis van Balen, die men als meermalen blyken van goed overleg en beleid in zaken waar in die hoedanigheeden als principale Requisiten Zyn Vereischt geworden, gegeeven hebbende, goedgevonden heeft tot het executeeren van al het geen met betrekking tot die voorsz: te beramene Schikkingen teegens d’ invallen der Bosjesmans verrigt zal moeten werden te verkiesen en te Committeeren, gelyk den zelven daartoe Verkoozen en de gecommitteerd werd by deezen, maar zig vervolgens ook ommiddelyk herwaards te begeeven, ten einde zig Weegen zyne evengenoemde betoonde ongehoorzaamheid aan d’ ordres en beveelen zo van dee’s Regeering als van den Rade van Justitie in Perzoon te komen Verantwoorden . - Zullende den zelven Capitain van Balen dienvolgens niet alleen ter convenabler tyd werden voorzien van zodanige Schriftelyke Ordre en Commissie als vereyscht zal werden om te Graaff Rijnet g’ arriveert zynde, zynen last behoorlyk te kunnen ter uytvoer brengen, maar hem daar by ook werden verleend de nodige qualificatie en magt om wanneer zo dikwils geciteerde Landdrost Woeke al verder, op de een of andere Wyze, zoude durven onderStaan niet t’ obedieeren aan de hier boven beSchreeven Beveelen deezes Raads, ofte onverhooptelyk zoude mogen trachten hem Capitain van Balen in de executie zyner Commissie eenige turbe toe te brengen, denzelven Woeke als dan, namens deeze Regeering dadelyk in arrest te neemen, en Zodanig onder goede Escorte herwaards op te zenden. - zo nogtans dat omtrent dit een en ander alvoorens effect te Sorteeren, eerst en vooraf door den Heere gezachhebber zal werden ingenoomen het goedvinden der HoogEdele Heeren Commissarissen Generaal, of het zake ware dat Hoogst dezelve tegens deze beraamde Schikkingen eenige bedenkingen zouden Kunnen dragen.
Ondertusschen door Welopged:e Heere Gezachhebber ook aan Hoogstgem: Heeren Commissarissen Generaal Ouverture gegeeven zynde van ‘t Besluit op den 26 : Juny by deeze Regeeringe nopens de zaken tusschen den Capitain der Burger Invalides Pieter van Breda en den Burgerraad Hendrik Andreas Truter, mitsg:s tusschen deezen laatsten en den Burger Krygsraad existeerende, genoomen, en Hoogstged:e Heeren Commissarissen Generaal daarop hebbende gelieven te begeeren, dat alvorens dat Besluit ter executie te leggen van alle de tot deeze affaires Specteerende Stukken aan Haar Hoog Edelheedens visie zoude werden verleend.
Heeft men al wyders goedgevonden ter plichtschuldige voldoening aan dezelve zeer gerespecteerde begeerte met den eersten aan welopged:e Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal de Voorsz: gerequireerde Stukken in OriginaLe te doen Suppediteeren. - en intusschen d’ afgave der Extracten om de gem: Resolutie effect te kunnen doen Sorteeren, zoo lange te laten te rug houden, tot dat Meerwelmelde Hun Hoog Edelheedens goedgevonden zullen hebben zig hier omtrent t’ expliceeren.
Maar vermits hun HoogEdelheedens, op de Communicatie welke dikwils geciteerde Heere Gezachhebber ingevolge Besluit van voorm:e 26:e der even afgeweekene Maand Juny Hoogst dezelve insgelyx is Koomen te geeven van het gedeclareerd door ged:e Burger Krygsraad, dat namentlyk den ad interim Fiscaal de Nys niet alleen de Steller zoude zyn van het Schriftuur van doleantie door dezelve Burger Krygsraad op den 13 Mei anno Passato teegens den Heere van Lynden ingediend, maar hij Fiscaal de Nys bovensdien ook nog de byzondere Leeden van dien Krygsraad zoude hebben aangespoord en dat Schriftuur over te leggen, hebben gelieven t’ ordonneeren dat daaromtrend zoude moeten werden gehoord denzelven ad Interim Fiscaal en zodanige andere Perzoonen meer als van wien men de nodige ophelderingen zoude kunnen bekoomen om agter de Waarheid van voorsz: Aantyging des Krygsraads Jeegens hem de Nys te kunnen geraken, ten eijnde ‘t een en ander alzo bevonden werdende, Zo nopens de zaak waarvan hem het onderzoek is opgedragen geweest, als met betrekking tot zyn Perzoon zelve, zodanige Maatregulen te werk te Stellen als men zoude Vermeenen indeezen te behooren - Zo is laastelyk nog beslooten, dat ter voldoening aan hunner Hoog Edelheedens last en begeerte, op aanStaande Dingsdag den 10:e deezer Maand July, wanneer de Regeeringe Ordinair Vergadert zal Weezen, ten fine Voorsz: in Rade zullen werden geroepen zo wel den ad Interim Fiscaal de Nys als de officieren uit den Burger Krygsraad door wien de voorsz: declaratie is gedaan geworden, ten einde dezelve gehoord zynde als dan na bevind van zaken te besluyten.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jaare voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 44-59.¶
Dinsdag den {17920703} 3:e Julij 1792.
‘S Voormiddags Praesent Haar Hoog Edelheedens de Hoog Edele Heeren, M:r Sebastiaan Cornelis Nederburgh en Simon Hendrik Frykenius Commissarissen Generaal over geheel Neerlands Indien en dit Gouvernement beneevens den E: Achtbaaren Heere Gezachhebber en alle de Leeden.
Heeden den vastgestelden dag zijnde van de voorstelling van Welopgemelde Haar Hoog Edelheedens, eene gebeurtenisse dewelke ten aanzien der Heilzame Gevolgen, die men zig uit de tegenwoordigheid van Hoogstdezelve ten deezen Gouvernemente tot redres van ‘S Comp: vervallene Zaaken durft belooven, en belangrijk zeekerlijk alle vorige Solemniteiten van deezen aart verre Surpasseert, Zo zyn dan ook volgens het deezen aangaande g’arresteerde in ‘t appartement voor de Zaal waarin zig den Raade geconvoceerd bevond verscheenen alle de resp: Predicanten, hoge en mindere officieren zo van de marine als te Lande bescheiden, mitsg:s de resp:e Collegien deezer Hoofdplaatse, beneevens die van Landdrost, Heemraaden en Krijgs-officieren der Districten van Stellenbosch en Draakenstein , gelijk ook de gequalificeerde Dienaaren der E:Comp: en Burgers, die ‘t zij met betrekking tot de Politie, Justitie ofte Commercie eenige q?aliteit bekleeden, aan alle welke Perzoonen naar het luijden der Klok deezes Casteels en het openen vande Deuren der Raadzaale aan dies ingang door den Secretaris voorgeleezen zijnde de Commissie door ende van wegens Zijne Doorluchtige Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nassauw als Opperbewindhebber der generaale Nederlandsche Oost Indische Compagnie, benevens de Ilustre Vergadering Van XVII:en aan welopgedagte Haar Hoog Edelheedens aangaande derzelver Hoogwigtige Charges als Commissarissen Generaal, en in die qualiteit evengem: zyne Hoogheid en de Vergadering van XVII:en zelve representeerende, verleend, zo werden aanvankelijk, nadat de voorsz: Leezing door een iegelijk zigtbaarlijk met blydschap was aangehoord, de deuren wederom gesloten als wanneer door den Heere Gezaghebber en verdere Leeden des Raads aan meergeciteerde Hun Hoog Edelheedens en aan derzelver handen met alle bereidwilligheid en geneegenheid den Volgenden Eed van Trouwe en onderdanigheid hoofd voor hoofd is gepraesteerd geworden.
Eed voor den Heere Gezachebber, en de verdere Heeren Leeden des Raads.
Wij beloven ende Zweeren, dat wij de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, als onze hoogsten Souveraine Overigheid; zijne Doorluchtigste Hoogheid den Heere Prince van Orange en Nassau, als Erfstadhouder, Capitain en Admiraal Generaal van de Republicq mitsgaders Opperbewindhebber en Opper Gouverneur Generaal van de geheele Nederlandsche Oost Indische Maatschappij, de Edele Heeren Bewindhebber van dezelve zo evengenoemde Nederlandsche G’ octroijeerde Oost Indische Maatschappij, mistgaders ook de tegenswoordig alhier aanweezende Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal, over gants Nederlands Indiën en deeze Colonie; M:r Sebastiaan Cornelis Nederburgh en Sijmon Hendrik Frykenius, zo meede zijne Edelheid den Heere Gouverneur Generaal en de Edele Heeren Raaden van Indiën, te Batavia resideerende, gehouw en de getrouw zullen zijn,- dat wij wijders alle ordres zo die bij den Articul brief en de ordonnantien door de voorsz: Heeren Bewindhebberen zelve, dan wel Haar Wel Edele Hoog Achtb: evengeciteerde Commissarissen Generaal, ofte den Heere Gouverneur Generaal en Raaden van Indien alreede gesteld zijn, als die, welke Hoogstdezelve onze Superieuren nog geraaden zullen kunnen oordeelen verder te beraamen, en te stellen, zullen nakoomen, dat wij ook in alle deelen stipte zullen opvolgen de bijzondere beveelen en bestellingen van vorengem: Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal en hun Hoog Edelheedens eindelyk als zodanig Eeren, respecteeren, ende gehoorzamen zullen.
Zo waarlijk helpt ons God Almagtig.
Hierna de Raadzale wederom open geslooten en de voorn:de voor dezelve Vergaderde Perzoonen door Hun Hoog Edelheedens met de volgende harangue zyn aangesproken.
Gij allen die in hoogere en in mindere bedieningen en onderscheide betrekkingen Uwen dienst aan de g’octroyeerde Nederlandsche Maatschappij verbonden hebbende, thans alhier plegtig vergaadert zijt, en de Commissie door zijne Doorlugtige Hoogheid en de Vergadering van Zeventhienen, op ons verleend, hebt hooren voorleezen.
Zo het besef van algemeene rampen, welke zijn vaderland treffen, het hart van elk welgeaard Burger moet doen ontbranden van ijver, om in zynen kring meede te werken tot afwending van die rampen en behoud van ‘t algemeen, moet gewis deeze pligt haaren stem nog met nadruk doen hooren bij hun, die betrekking hebben tot het bestuur der raaderen welke het groote Lighaam doen beweegen, en hun belang gaat grotendeels met dat van het algemeen onmiddelijk gepaard; het is met het zelve behouden of verlooren;
De Maatschappij, dat welëer zo bloeijend Lighaam, hand aan hand met het Gemeenebest der vrije Vereenigde Nederlanden opgewassen en groot geworden; van alle tijden de rijkste bron van haren welvaart en bloeij, de ingezeetenen de veiligheid hunner bezittingen, de meeste van Ulieden hun bestaan verschuldigt zijn bevind zig in de allernoodlottigste omstandigheeden; van wie kunnen wij dan met meer regt, dan van Ulieden, verwagten de yverigste meedewerking, voor zo ver zulks immer van U kan afhangen om dien toestand te helpen verbeeteren, om onze poogingen daartoe te onderschragen; wy vertrouwen dat gij daartoe geene andere aanmaning, geen sterker beweegreeden nodig hebt, dan de inspraak van uwe Harten, ‘t gevoel van uwen pligt, en de Liefde tot UW Vaderland; aan deeze het gehoor geevende, het welke zij verdienen, zul gij ons de onaangenaame noodzakelijkheid Spaaren, om Yverloosheid en Wangedrag te Straffen en alleen den blijden taak overlaaten om verdiensten te onderscheiden, en beloonen.
Dat een ieder Uwer dan bij het afleggen van den Eed van trouwe in onze handen, en het aanroepen van den gedugten naam van het opperweezen op den zelven, zig zijne duure verpligtingen op ‘t leevendigst voor oogen stelle, en herdenkende dat het alleen is, door eene opregte en yverige plichtsbetragting, dat zig zijne getrouwheid omtrent zijne wettige overigheid volleedig kan openbaaren.
Hebben Haar Hoogedelhedens daarop van alle dezelve Perzoonen, die de gemelde voortreflyke aanspraak met eerbied en de uitterste aandoening hadden aangehoord, insgelijks, dog Collegialiter en Corpsgewijze ontfangen de volgende Hulde.
Wy belooven en de zweeren dat wij de Hoog Mogende Heeren Staaten Generaal van de Vereenigde Nederlanden als onze Hoogste Souveraine Overigheid Zyne Doorluchtige Hoogheid, den Heere Prince van Orange en Nassau, als Erfstadhouder, Capitain en Admiraal Generaal van de Republicq, mitsgaders Opperbewindhebber en Gouverneur Generaal van de geheele Oost Indische Maatschappij de Edele Heeren Bewindhebber van dezelve zo evengenoemde Generaale Nederlandsche g’octroijeerde Oost Indische Compagnie, mitsgaders ook de tegenswoordige Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal over gants Nederlands India en deeze Colonie, M:r Sebastiaan Cornelis Nederburg en Sijmon Hendrik Frijkenius zo meede den Gezaghebber en Raade benevens de Magistraten en Overheeden van deeze plaatze gehouw ende getrouw zullen weezen, en dat wij voorts de alhier aanweezende welgemelde Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal, zullen erkennen, als repraesenteerende Zyne Doorlugtige Hoogheid den Heere Prince Erfstadhouder en de Illustre Vergadering van Zeeventienen, en als zodanig, Eeren, Respecteeren en gehoorzaamen, mitsgaders voor den gemelde Staat der Verenigde Nederlanden endeeze Colonie ons Goed en Bloed, Lijf en Leeven des noods zullen opofferen.
Zoo waarlijk helpt ons God Almagtig.
Waarop alle de omstanders zig uit ‘t appartement, waarin tezaamen gekomen waaren geweest, voor de puije deezer Fortresse hebbende begeeven, geliefde het opgem: hun hoogEdelheedens, zig insgelijks op dezelve Puije te vervoegen, gevolgd werdende door den Heere Gezaghebber, en alle de Leeden des Raads, staande insgelijks voor dezelve de overige mindere dienaaren der E Comp: vergadert, en de geheele militie deezes Casteels, nevens die van de Burgerij zo te voet als te Paard, onder haare Vaandels en Standaarden in de Wapens gerangeerd, aandewelke de voorsz: hunner hoog Edelhedens Commissie andermaal door den Secretaris publicquelijk voorgeleezen wierd.
Haar Hoog Edelhedens na deese herhaalde Lecture der Commissie, vervolgens door den Heere Gezaghebber in hoogstderzelver voorsz: qualiteiten als Commissarissen Generaal, naar het doen van eene korte ter zaake dienende aanspraak alle den volke voorgesteld en hierop weder om den eed van trouwe en onderdanigheid door haar aan haar Hoog Edelhedens te doen, opgeleezen zijnde, met stellige afvrage of een ijgelike gedagte hun hoogedelhedens in betragting van zijne Schuldige pligt voorthaan daarvoor zoude erkennen, eeren en gehoorzamen, en dees vrage door de gantsche Gemeente volvaerdig met het uitroepen van Ja,! zijnde beantwoord ende bezwooren; vervoegden hoogstged: Heeren Commissarissen Generaal zig, daarop door den Raade gevolgd, wederom naar binnen naarde vergaderZale, en ontfingen aldaar de hartgrondige en eerbiedige Complimenten van felicitatien, zo van deezen Raade zelve, als van alle de Voorsz: Collegianten, Officieren en verdere gequalificeerdens. - naar welk een en ander drie generaale decharges uit musquetterij yder met een Canon Schoot tusschen bijde gedaan en al ‘t Canon zo van de Couvre face Imhoff als der onderschijdene langs ‘t Zeestrand leggende Batterijen en Redouten in goede ordre losgebrand wierd, trekkende vervolgens de miLitie, zo van dit Casteel als die der Burgerij na een gedaane Marsch, voorbij hun hoog Edelheedens behoorlijk af, en ijder na zijn beschyden plaats, alwaar dezelve afgedankt wierden; Zo als Hun Hoog Edelhedens zig wyders ook naa derzelver appartementen begaven, werdende daarna ‘S avonds alle dehuizen van dit Vlek naa elke vermogen, op ‘t fraaijst g’ illumineert en zo dienaren der E Comp: als voornaamsten uit den burgerstand, eindelik op een treffelijke Soupé en Bal onthaald, waarmede dan deeze voor alle in ‘t algemeen en een ijder in ‘t bijzonder zo heuglyke en gedenkwaardige plegtigheden Zyn ten einde gebragt en besloten geworden.
Aldus geresolveerd Ende Gearresteerd in ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jaare Voorschr:
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn
[Signed:] Mij: Præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 60-79.¶
Donderdag den {17920705} 5:e July 1792,
‘S Voormiddags, extra ordinaire vergadering, alle Præsent, Behalven den Heer de Wet, mits occupatie
Vermits by d’ opening van diverse pacquetten met Brieven P:r ‘t op gisteren in Baaij Fals g’ arriveerd Scip ‘t Slot Capelle uit Nederland alhier aangebracht in tot welkers lectuure den E: Achtb. Heere Gezachhebber den Rade expres hadde doen Convoceeren, quam te blyken, dat, uitgezondert eene Missive door Heeren Bewindhebberen der Kamer Enchuysen ten geleide van voorm: Bodem onder den 16 Novb:1791 aan deeze Regeering geschreeven, alle d’ overige du-of tri-plicaten quamen te zyn waarvan men d’ origineelen alvoor lange hadde ontfangen, en men gevolglyk dadelyk kon de procedeeren ter verhandeling van eenige zaaken die expeditie vorderen, zo is na dat geresumeerd waren de Besluiten Sub 2 & 3 deezer genoomen, aanvankelyk geleezen het onderStaande Request van den Lieut:t Colonel bij ‘t Zwitsers Regiment van Meuron, den Heer de Meuron Bullot.
Aan den WelEdel Achtb: Heere Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber van Cabo de Goede Hoop en den Ressort van den &:a &:a &:a Beneevens den E: Achtb: raade van Politie
‘WelEdele Achtbaare Heer! en En E: Achtb: Heeren!’
‘Geeft met alle verschuldigde Eerbied te kennen UWelEdele Achtb: en E: Achtb: zeer gehoorzaame dienaar Jean Pierre de Meuron Bullot, Lieutenant Colonel bij het te Ceilon in garnisoen leggend Zwitschers Reg:t de Meuron, ter herstelling zyner gesondheid, in den Voorleedene Jaare met behoorlyk Congé van evengemeld Gouvernement alhier aangekoomen, dat zyne gesondheid hersteld zynde hij gaarne zou willen gebruik maken van ‘t in Baay fals aanweezend Schip de Schelde , om daar meede de Reize naar Ceylon te onderneemen en zig by zyn Regiment te voegen, Weshalven hy van uweL Edele Achtb: is Verzoekende hem op die bodem te doen plaatzen en teffens aan Hem ingevolge ‘t 12:e Articul van de Capitulatie te willen laaten betaalen drie Maanden Gagie en Emolumenten, als meede om de aan Hem gepermitteerde bagagie te willen doen transporteeren naar Baay Fals ‘
’/: onderstond:/’
‘’T Welk doende &:ca /: was Geteekent:/ Le Chev: de Meuron Bullot Lieut: Colonel,’
Waarop goedgedagt aan evengeciteerde Lieut: Colonel de Meuron de by ‘t voorsz: Request verzogte permissie om met het Schip de Schelde naar Ceylon te mogen Retourneeren toe te staan - en aan zyn Ed: daar by te doen avanceeren de drie maanden gagie en Emolumenten, Warom kom t’ insteeren, dog daar en teegen van de hand te Wyzen het overvoeren van zyn Ed: Bagagie ‘S Comp:s weegen naar Baay fals , als Spreekende het 12 art: der Capitulatie, waarop hy Colonel zig Beroept, alleen van een vry transport der Bagagie van met verlof over en weder varende Officieren in dien zin, dat dezelve Bagagien Kosteloos op de Scheepen ontfangen, en ook zodanig wederom daaruit afgelangd moeten werden.
Vervolgens ook geleezen zynde en ander request door den weegens indispositie van ‘t Retour Schip Stralen , alhier agtergebleevenen Capitain Lieutenant Fredrik Marsch in de volgende bewoordingen gepræsenteerd.
Aan den welEdele Achtb: Heer, Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber deezes Gouvernements beneevens den E:Acht: Raad van Politie.
‘Wel Edele Achtb: Heer en E: Achtb: Heeren!’
‘Met verschuldigde Eerbied geeft te kennen UwelEdele Achtb: en E: Achtb: onderdanige Dienaar Frederik Marsch Capitain Lieutenant in dienst der E:Comp: dat den Suppl:t in bovengem: zyne qualiteit met ‘s Comp: Schip Straalen alhier g’ arriveerd zynde genootzaakt is geweest door zwaare indispositie van voorsz: Bodem al hier te Moeten overblyven - dan daar den Suppl:t thans wederom van zijne ziekte hersteld en geneegen is zynen dienst als voor heen te præsteeren, mitsgaders dat het Jaar Saisoen te ver gevorderd is om in deezen tyd alhier eenige Scheepen van Batavia te zien aan koomen om daar meede te Kunnen Rhysvorderen, en den Suppl:t daar en boven alhier veele depensie moet doen; Zo zyn dit de Reedenen die den Suppl:t de Vryheid doet gebruiken Zich te wenden tot UWel Edele Achtb: en Ed: Achtb: met onderdanig Verzoek dat het van hoogstdenzelven goede geliefte zijn moge, de Suppl:t te plaatzen op het thans in Baay Fals g’ankerd leggend Comp: Schip de Vrouwe Catharina Johanna ten einde in zynen qualiteit van Cap:n Lieutenant met CourSneeming zyner Gagie op het zelve dienst doende, daar meede te kunnen rhysvorderen.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &: /: was geteekend / F: March’
zo is, gemerkt op het voorm: Schip de Catharina Johanna wel niet de plaats van Capitain Lieutenant, dog daar en tegen die van Lieutenant diend vervuld te werden, aangezien den op den Bodem bescheijden Lieutenant Frederich Vonck door desselfs zieklyke omstandigheeden voor als nog onbequaam is, naar Nederland te kunnen Rhysvorderen, en dat ook het plaatzen van twee Capitain Lieutenants op een en het zelfde Schip om op de tot hunne qualiteit Staande Gagie dienst te presteeren zoude aanloopen teegen de ordres der Heeren Meesteren op dat Sujet, nu onlangs door Heeren Bewindhebberen van de Kamer Zeeland met betrekking tot hare Scheepen by Brief van den 21 april des voorleden Jaars wederom op nieuw herhaald, bestgedagt en dienvolgens besloten aan den Suppl:t wel de verzogte Passagie in deszelfs qualiteit te Verleenen, dog hem daar by onder de Verpligting te leggen om geduurende de Rhyze op Lieutenants tractement ook den dienst als Lieutenant te moeten presteeren; terwyl nopens de præmie die Vermeenen zal by zyne Komste in ‘t Vaderland te zullen konnen Vorderen, met goed vinden der Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal de decisie zal werden gedefereert gelaaten aan de Hoog gebiedende Heeren Majores.
En nadien al verder door den oud Chirurgyn der Burgerije Anthony Josephus Bekker in Scriptus te Kennen gegeeven geworden dat hy, als alhier voor lange met een Burger dogter gehuwd zynde, zonder tot nog toe met dezelve eenige Kinderen te hebben mogen verwekken, zeer geneegen zoude Weezen zyns te Coblentz woonachtige Broederszoon herwaards te doen OverKoomen, ingevalle Hy daartoe d’ agreatie deezer Regeeringe, beneevens favorabel Voorschryvens aan de Hoog gebiedende Heeren Meesteren mogte obtineeren, zo is al verder goedgedagt, niet alleen aan voorsz: Bekker, voor zo verre betreft deezen Rade tot de Verzogte overKomst van Voorsz: zynen Neeff permissie te Verleenen, maar ook welopged:e Heeren Majores by voorkoomende geleegendheid instantig te verzoeken dat het hoogstdezelve gelieve te behaagen, hier omtrend favorabel te disponeeren, zo wanneer in der tyd by Hoogstdezelve aanzoek Zoude mogen gedaan Werden om voor den zelven Jongeling op een van ‘S Comp: Scheepen passagie naar herwaards te obtineeren.
Zynde inmiddels aan den Cap:n Farmer voerende het in Baay Fals g’ ankerd leggende Americaans Schip Hope gepermitteerd geworden om ter Consideratie van desselfs buyten gewone lange Rhijze uit America na herwaards geduurende dewelke desselfs Victualien voor een zeer groot gedeelte zyn verorberd geraakt, ter weder proviandeeren van evengem: zynen Bodem te mogen exporteeren
4800 lb Beschuijt; en
1000 d:o Fyn Meel.
Gelyk ook aan den Bosschieter William Hendrik Maasdorp, van deezen Uithoek geboortig is toegestaan, om, nadien denzelven onlangs door zyn Oom, den te Bengalen in Engelsch dienst Staande Major Willem van As is gerequireert geworden, derwaards ter bevordering van desselfs Fortuin Over te Koomen, den dienste der E: Comp: te mogen quitteeren om met de Rang als Cadet ontslagen, by voorKoomende gelegendheid met een Engels Schip zig naar voorsz: zynen Oom in Bengalen te mogen begeeven .
Midderwylen door de Capitains der Scheepen de Catharina Johanna en de Schelde ingediend zynde derzelver petitien van zodanige Equipagie goederen als Vermeenen nodig te hebben om d’ eerste de Rhyze naar Nederland en d’ andere naar Ceilon te Kunnen Voortzetten - Zo is ver staan dezelve Petitien te doen Stellen in handen van den Equipagiemeester, ten einde daarop te Verstrekken het geen bevinden zal absolute gerequireerd te werden om de gem: Kielen tot hun Voorhanden Zynde voijagie te bequaamen.
En gemerkt ter Sessie deezes Raads van 16 Maart J: L:, door den Heeren Gezachebber in desselfs Qualiteit als HoofdadminiStrateur geproduceerd is geworden eene Memorie van te min uitgeleeverde Goederen op den Lading per het Schip de Castor alhier aangebracht, zonder dat den Rade, als toen uit hoofde van de ignorantie waar in men Ver Seerde, of de evengemelde Bodem naar Indien zouden moeten vertrekken dan wel van hier Repatrieeren, heeft Kunnen bepaalen, of de belasting op reekening van de ScheepsOverheeden alhier, dan wel in Indiën, moest worden gedaan, dog den Rade zich thans in de bewustheid bevind dat de Equipagie van gemelde Bodem de Castor slechts voor de Halve Reize in Nederland is geEngageerd geworden, en dat bovensdien de Capitain Droop, aan wien ‘t Commando op het Schip de Catharina Johanna is opgedraagen, met die Bodem Staat t’ huys te vaaren, als nu ook beslooten de door gemelde overheeden te min uitgeleeverde goederen, in maniere als volgt, op hunne Soldy Reekeningen te laaten belasten. - Namentlijk,
| Neer: geld Lands | Ducatons van 66 st neerl: Geld | Indien geld van 80 st:ver p: ducaton | ||
| 1 p:s Eijkeplaat van 3 d:m met | ||||
| 2 Cap:l advans: | d:o 68:-:-: | 20 20/33 | ƒ82:08:08: | |
| 10 d:o Heele Leggers banden | uijtkoop | d:o 17:10: | 5 10/33 | 21:04:-: |
| 5 d:o Heele Aams d:o | d:o 3:15: | 1 3/22 | 4:11:-: | |
| 6: Halve d:o d:o d:o | d:o 2:08: | 8/11 | 2:18:-: | |
| 5: d:o Leggers Schoven met | ||||
| 2 Cap:l avans | 115:17:08: | 35 5/44 | 140:09:-: | |
| 87 6/10 Cami: Raapolij zijnde 18 p:c:t ruim: | 87:12: | 26 6/11 | 106:03:08: | |
| 140 d:o Olijven d:o d:o 27 4/8: Sch:e uitkoops | 252: | 76 4/11 | 305:09:-: | |
| 497 d:o Lijn d:o d:o 24 1/4 r:m | 596:08: | 180 8/11 | 722:18:-: | |
| ƒ1386:01:-: | ||||
| Hierop 25 pc: t Verhoging: | d:o 346:10:-: | |||
| TeSamen | ƒ1732:11:- | |||
| Komt voor reek: van de Cap:n 2/3 | ƒ1155:-:08: | |||
| d:o d:o d:o d:o Cap:n L:t 1/3 | 577:10:08: | |||
| Als boven | ƒ1732:11: |
| Neer: geld Lands | Ducatons van 66 st neerl: Geld | Indien geld van 80 st:ver p: ducaton | ||
| 1 p:s Eijkeplaat van 3 d:m met | ||||
| 2 Cap:l advans: | d:o 68:-:-: | 20 20/33 | ƒ82:08:08: | |
| 10 d:o Heele Leggers banden | uijtkoop | d:o 17:10: | 5 10/33 | 21:04:-: |
| 5 d:o Heele Aams d:o | d:o 3:15: | 1 3/22 | 4:11:-: | |
| 6: Halve d:o d:o d:o | d:o 2:08: | 8/11 | 2:18:-: | |
| 5: d:o Leggers Schoven met | ||||
| 2 Cap:l avans | 115:17:08: | 35 5/44 | 140:09:-: | |
| 87 6/10 Cami: Raapolij zijnde 18 p:c:t ruim: | 87:12: | 26 6/11 | 106:03:08: | |
| 140 d:o Olijven d:o d:o 27 4/8: Sch:e uitkoops | 252: | 76 4/11 | 305:09:-: | |
| 497 d:o Lijn d:o d:o 24 1/4 r:m | 596:08: | 180 8/11 | 722:18:-: | |
| ƒ1386:01:-: | ||||
| Hierop 25 pc: t Verhoging: | d:o 346:10:-: | |||
| TeSamen | ƒ1732:11:- | |||
| Komt voor reek: van de Cap:n 2/3 | ƒ1155:-:08: | |||
| d:o d:o d:o d:o Cap:n L:t 1/3 | 577:10:08: | |||
| Als boven | ƒ1732:11: |
Ook is op een ingediende Reekening der Postgelden dewelke in de Jongst gepasseerde Maand Juny voor de bestelde Brieven zo uit Patria als uit Indien alhier aangebragt, zyn opgehaald worden, en waaruit blykt dat geduurende dezelve Maand Juny is ingeKoomen een Sommetje van een hondert twee Ryxdaalders en zes en dertig Stuivers, besloten, het voorsz: Bedrage dier Reekening ten bedrage van Rd:s 102:46 St: p:r ordonnantie ins Comp: Cassa te doen Overbrengen.
Wijders door den Heere gezaghebber voorgeSteld zynde de Noodzaakelykheid dat nu ook wederom in Steede van den gedeporteerden Baas Johan Frederik Rimpeler een ander nugter en bequam Perzoon wierde aangesteld om ‘t opzigt te hebben over ‘s Comp:e Post in ‘t Oute Niquasland , zo is op voordragte van zyn Edele Verstaan daartoe wederom onder desselfs vorige gagie á ƒ20 p:r M:d in dienst te trekken den geweezen Baas aan de Witte Boomen Hendrik Heurter, als Volgens het getuigenis van den Landdrost Faure van een zeer goed Comportement en de nodige bekwaamheid zynde; wiens volgende door voormelde Landdrost Faure als Commissaris zal moeten werden gezorgd dat dezelve post in ‘t oute Niqualand met dies ap- en- dependentie ten spoedigsten mogelijk volgens eene exacte Schriftelijke inventaris aan evengem: Heuter werden overgegeeven.
Laatstelyk wierd door den Heere Dispencier Van Reede Van Oudtshoorn, ingedient ‘t onderstaand verzoekschrift;
Aan den WelEdele Agtbare Heer Johannes Isaac Rhenius, Gezaghebber dezes Gouvernements benevens den E Achbaaren Politicquen Raad.
‘WelEdele Achtbaare Heer! en E Achtbaare Heeren!’
‘Also den voorraad van Vleesch en Spek in deeze loopende maand ten eenemaal is verstrekt geworden zo verzoekt den ondergeteekende Dispencier UwelEdele Achtb:s omme 3127 lb: Vleesch en 1528 lb: Spek nog benodigt voor de Scheepen Vasco de Gama , de Helena Louisa en ‘t Slot Capelle zo te mogen laaten in zouten als voor d ’ E Comp: in te koopen, en ook ‘t geene hij van beide deeze Articulen verder maandelijks nodig hebben zal tot tijd en wijlen op den Patriasen Eisch eene genoegzame quantiteit daarvan zoude weezen ontfangen.’
‘
| Vleesch | Spek | |
| lb | lb | |
| Het restant onder ultimo Maij 1792 geweest zijnde | 1212:- | 1371:- |
| Is in Julij uit Patria aangebragt en bij de dispens boeken ingenomen | 4000:- | 1920:- |
| Hetgeene te Zamen rendeerd | 5212:- | 3291:- |
| daarvan Verstrekt volgens Specificatie boek van ' t dispens als | ||
| Aan Vasco de Gama op 5540 lb: Vleesch en 2082lb: Spek dat dezelve hebben moet | 5212:- | 2082:- |
| Aan de Vlieg | 603:- | |
| Aan de Helena Louisa op 874 lb:Vleesch en 874 lb: Spek, dat Zijn geheel Rand Zoen in beide deeze artikelen bedraagt | 606:- | |
| Levert alzo 't bedragen uit van | 5212:- | 3291:- |
| Vleesch | Spek | |
| lb | lb | |
| Het restant onder ultimo Maij 1792 geweest zijnde | 1212:- | 1371:- |
| Is in Julij uit Patria aangebragt en bij de dispens boeken ingenomen | 4000:- | 1920:- |
| Hetgeene te Zamen rendeerd | 5212:- | 3291:- |
| daarvan Verstrekt volgens Specificatie boek van ' t dispens als | ||
| Aan Vasco de Gama op 5540 lb: Vleesch en 2082lb: Spek dat dezelve hebben moet | 5212:- | 2082:- |
| Aan de Vlieg | 603:- | |
| Aan de Helena Louisa op 874 lb:Vleesch en 874 lb: Spek, dat Zijn geheel Rand Zoen in beide deeze artikelen bedraagt | 606:- | |
| Levert alzo 't bedragen uit van | 5212:- | 3291:- |
‘dat met het begin van deeze maand kwam restant te zijn, en blijkt uit het hier voorm: dat nog nodig is te weeten.’
‘
| Vleesch | Spek | |
| lb:en | lb:en | |
| Voor 't Schip Vasco de Gama | 328:- | |
| d:o d:o de Helena Louisa | 874:- | 268:- |
| En aan 't Schip Slot Capelle van deeze beide artikelen ten eenemaale te voorsien | 1925:- | 1260:- |
| Vleesch | Spek | |
| lb:en | lb:en | |
| Voor 't Schip Vasco de Gama | 328:- | |
| d:o d:o de Helena Louisa | 874:- | 268:- |
| En aan 't Schip Slot Capelle van deeze beide artikelen ten eenemaale te voorsien | 1925:- | 1260:- |
‘Sommeerende dierhalven het bovenstaande montant van 3127 lb: Vleesch en 1528 lb: Spek, dat geene het welk de ondergeteekende in den hoofde deezes is komen te verzoeken van te mogen inkoopen.’
‘Het is in afwagting van de beveelen Uwer Wel Edele Agtbaaren hieromtrent dat de ondergeteekende zig inmiddels koomen te noemen.’
‘/onderstond:/’
‘WelEdele Achtbare Heer en E: Achtb : Heeren /:lager:/ UwelEdele Achtb: Ootm: Dienaar. /:was getekend./ W: F: V: Reede van Oudtshoorn. /:in margine:/ Cabo de Goede Hoop, den 5 Julij 1792.’
na welkers Lecture verstaan is den gemelde Heer Dispencier te qualificeeren zo als zijn Ed: gequalificeerd word bij deeze de opgegeevene 3127 lb: gezout Vleesch en 1528 lb: Spek voor de Scheepen Vasco de Gama , de Helena Louisa en ‘t Slot Capelle te laaten vervaardigen en in te koopen, mitsgaders zo veel meerder van beide Articulen als ter proviandeering van ‘s Comp: Schepen onvermijdelijk benodigt zal zijn.
Aldus Geresolveerd Ende G’ arresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop. Ten dage en Jaare voorschr:
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J:J: Le Suëur
[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn
[Signed:] My præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 80-85.¶
Zaterdag den {17920707} 7:e July 1792,
by omvrage alle præsent.
Ingekoomen zynde het onderstaande Rapport nopens de gebreeken dewelke zig aan de focke Mast van het in Baayfals aanweezend Schip Dortwyk komen te bevinden.
Aan den WelEdelen Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Oppercoopman en Gezaghebber van Cabo de Goede Hoop en de Ressorten van dien &: &: &:
‘De ondergeteekendes Capitains ter Zee door UwelEdele Achtb: expres gecommitteerd zynde, omme ten Overstaan van den Equipagiemeester Cornelis Cornelisz, in ‘t byweezen van den Cap:n Andries Rogge, Commandeerende ‘s E: Comp: Schip Dordwyk en g’ adsisteerd door den Baas der ScheepsTimmerLieden Meindert van Eyk, met alle Accuratesse na te gaan en te onderzoeken, welke gebreeken zig aan de Fokke Mast van opgemelde Bodem komen te bevinden; hebben de Eer in opvolginge van dien UWelEdele Achtb: te Rapporteeren.’
‘Dat dezelve in de Moot even onder de ton dwars is afgebrooken, en dus met een Nieuwe Moet voorzien werden.’
‘Gedenkende hier meede aan de zeer G’eerde intentie van UWelEdele Achtb: te hebben voldaan laaten wy deese voor nedrig rapport dienen.’
’/:onderStond:/’
’ Simons baay den 5:e July 1792. /:lager:/ als gecommiteerdens A: F: Steffers, A: Rogge, Corn:s van Eps, M: v: Eyk / in margine:/ ten mijne OverStaan C:s Cornelisz.’
Zoo is gemerkt daaruit blykt dat dezelve mast en de Moot even onder de ton dwarS afgebrooken komt te weezen, en voorn: Bodem uit dien hoofde noodwendig van eene nieuwe Focke Mast moet werden voorzien, goed gevonden den Equipagiemeester te qualificeeren ende te gelasten, voor het zelve Schip Dortwyk dadelyk een zodanige Nieuwe Mast te doen toestellen.
Ook is op een ingediende petitie van Equipagie goederen de welke door den Capitain van evengem: Bodem Dordwyk voor de Verdere Rhyze naar Batavia gerequireerd worden, verstaan dezelve petitie te stellen in Handen van denzelven Equipagiemeester, ten einde daarop het volstrekt benodigde te doen aflangen.
En vermits den Capitain van het mede in Voorm: Baai fals leggend uitkoomend Schip de Schelde Cornelis van Eps, bij Requeste is Koomen te Verzoeken in zynen zo evengem: onderhebbende Bodem op vragt naar Ceylon zal mogen aflaaden,
50 Halv aamen gezouten Groentens in zoort en
50 Kelders Genever
heeft men al verder beslooten in dat Supplicq te condescendeeren, mids door den zelven Van Eps voor ieder Last van 120 Cubiecq Voeten ins E: Comp: Cassa betaalende ƒ90:- Hollandsch, ofte de helft der Vracht penningen die men gehouden is voor transport uit ‘t Vaderland naar Ceylon aan de E: Comp:e te moeten voldoen.
Zynde laatstelijk op desselfs al meede in Scriptus gedaan Verzoek aan Zeekeren Johannes Kamp dewelke in den voorschreeve jaaren met de pacquet Boot de Maria Louisa als passagier van ‘t voorschreeve Ceylon’s Gouvernement alhier aangeland, is gepermitteerd geworden onder betaaling van ‘t gewoon Transport en Kostgeld met het Schip de Schelde wederom als zodanig naar derwaards te mogen Retourneeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn
[Signed:] In Kennisse Van my E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 86-128.¶
Dingsdag den {17920710} 10:e July 1792,
‘S Voormiddags alle Præsent.
De Hoog EdeleHeeren Commissarissen Generaal onder den datum van gisteren aan deeze Regeeringe ingezonden hebbende eene Missive waarby Hoogstdezelve requiren ‘S Raads bericht op ‘t onderstaande Request door den Heere Cassier deWet aan hun Hoog Edelheedens in de Volgende bewoordingen gepræsenteerd.
Aan de WelEdele Hoog Agtbaare Heeren Mr: Sebastiaan Cornelis Nederburgh en Simon Hendrik Frykenius Commissarissen Generaal over Nederlandsch India en Cabo de Goede Hoop &: &: &:
‘WelEdele Hoogachtbare Heeren!’
‘Zeer eerbiedig geeft te kennen UweWelEdele Hoog Achtb:s onderdanige Dienaar den oppercoopman titulair en Kassier alhier Olof Godlieb de Wet, dat den Supp:t de opvoeding zijner KindsKinderen nevens derzelver ouders ter harte neemende, om aan deeze teedere verpligting te voldoen, in ‘t Vaderland had doen omzien, na een Perzoon de Vereischte conduiten en bekwaamheeden bezittende, om de jeugd, onder den invloed van een voorbeeldig gedrag, tot nuttige Weetenschappen op te leijden,’
‘Dat wanneer hy Supp:t hier inne gelukkig geslaagd en daartoe de nodige conditiën getroffen had, in den perzoon van Jan Jacob Ziegler van Schafhausen geboortig den Supp:t tot beste Support der Kosten, in dat engagement als deelgenoot heeft aangenoomen den zeedert overleedene oud Commissaris van Civiele en Huwelijks zaaken Charles van Cahman die zig meede met de Educatie van Twee kinderen had beswaard.’
‘Dat den Supp:t dan op aan zyn gemachtigde de Heer H: van ‘s Gravenweert te Amsterdam heeft last gegeeven om zig van zynentweegen by request te addresseeren aan de WelEdele HoogAchtbaare Heeren Seventiene met eerbiedig Verzoek om tot de overKomst van den persoon na herwaards ten gemelde einde, onder betaling der daartoe Staande transport en Kostgelden gunstig permissie te obtineeren, welke guns den Supp:t zig Vleide dat zyne Heeren en Meesteren, om het allezints betamelyk oogmerk, hem wel zouden hebben willen accordeeren wanneer te gelyk door gemelde Cahman aan zyne gemachtigdens de Heeren Dull en zoonen te Amsterdam aan Schryvens geschiede om tot de overvaart van gedagte Perzoon ook voor zoo veel hem aanging het nodige te bewerkstelligen.’
‘Dat den Supp:t voorm:de Jan Jacob Ziegler; dierhalven op den gezegden voet te gemoet Ziende, inteegendeeL heeft moeten ondervinden dat ged: Heeren Dull en Zoon Raadzaamer hadden geoordeeld denzelve daartoe als jong Matroos zig by de Compagnie te laten engageeren, in welke qualiteit hy Ziegler dan ook eerSt op het Schip Zaanstroom geplaatst zynde, na het ongelukkig Stranden van den Bodem op de Fransche Kust; Vervolgens op het Schip de Kastor Overgegaan en alzo herwaards aangeland is.’
‘Dat zo min als gemelde Ziegler die van fatsoenlyke huyze geboortig is en wiens gedrag ook altoos, volgens onderscheidene getuygenissen daar meede heeft overeengestemd, immer heeft bedoeld, zig tot prestatie van den dienst als jong Matroos, waar toe hy volkoomen ongeschikt is, te engageeren, ter Contrarie in het Vertrouwen berust hebbende, dat dit alleen de weg was welke hy moest inslaan om tot het Volbrengen van zyn met den Supp:t C: S: aangegaan accoord over te Koomen en denzelven tot den dienst van Matroos verpligt blyvende, zig over zyn ongelukkig Noodlot zeer zoude moeten beklaagen; even zo min by den Supp:t eenig oogmerk heeft geresideerd, om hem daar aan bloot te Stellen, en zelfs te Resigneeren van voor zig ligtelyk afgesneeden te zien de mogelykheid om uit de OverkomSt van den Perzoon, waartoe hy Supp:t bereeds veele Kosten in ‘t Vaderland heeft aangewend, het bedoelde Nut te erlangen een gemis het welk voor den Supp:t zoo veel te beklaagelyker zoude zijn, daar hy geen Kans ziet, om zulx door het alhier heerschend gebrek aan bekwaame Subjectten tot het formeeren van nuttige Leeden voor de Maatschappy op eenigerley weyze te remedieeren.’
‘Reedenen waarom den Supp:t zig by deezen tot Uwel Edele Hoog Achtb: is wendende, met onderdanigSt Verzoek dat het van Hoogstderzelve goedgunstig wel behaagen zyn moge, meergem: Ziegler wederom uit den dienst der E: Comp: te ontslaan, met terug Schryving van zyn te goed gemaakte gagie, en aan denzelven te permitteeren om tot het Vorengezegde oogmerk zyner Overkomst alhier te mogen verblyven: zynde den Supp:t geneigen ende bereid, in ‘S Comp: Cas te betaalen het transport en Kostgeld voor denselver uit Nederland na herwaards, en tevens te Rembourseeren de twee maanden gagie die hy voor zyne uitReyze in ‘t Vaderland heeft genooten.’
’/:onderStond:/’
‘’T Welk doende &:a / was Geteekend: / O: G: de Wet / /:lager:/ Accordeert met zijn Origineel /: was geteekent./ E:t Daniels.’
Zoo is na lecture van ‘t Voorsz: Request verStaan Hoogstgedagte Heeren Commissarissen Generaal in allen eerbied ten antwoord te dienen, dat Vermits den daarby vermelden Perzoon van Jan Jacob Ziegler zig werkelyk op de gedaane uitnodiginge van den Heere de Wet alleen Herwaards heeft begeeven om zig als informator te Chargeeren met het onderwys van zyn Ed:s KleinKinderen, en het Comportement van dien Man zoo lange in de Colonie is altoos allezints irreprochabel is geweest, den Rade dan ook voor haar zelve Onder de geoffereerde conditien van Restitutie der bereeds genootene, en te rugSchryving van de als nog te goed hebbende Maandgelden mitsg:s Betaling der gewone transport en Kostpenningen, van oordeel zoude Weezen dat aan dat Verzoek zoude Kunnen en uit aanmerKing van ‘t gebrek het welk men hier Steeds aan bequaame Sujetten ter instructie der Jeugd mitsg:s om dezelve goede Principe in te boezemen heeft, ook zoude behooren te werden gedefereert met bygevoegde instantie dat het haar Hoog Edelheedens dierhalven goedgunstig behagen mogen op des Heeren de Wet’s voorsz: Verzoek favorabel te disponeeren.
Hier na door voorm: Heer de Wet en den Heere van Reede van Oudtshoorn nevens Commissarissen uit den Rade van Justitie, als gezamentlyk ter voldoening aan ‘S raads Resolutie van den 30:e May laatstleeden overlegd hebbende hoedanig best tot de daarbij breeder omschreevene noodzaakelyke vergrooting en verbeetering der Sluijssen en verlegging der Pompen waar Langs het water van haare Source naar dit Vlek werd afgebracht geprocedeert zoude Kunnen werden, gediend zynde van’t volgend Berigt.
Aan den WelEdele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezaghebber deezes Gouvernement beneevens den E: Achtb: Raad van Politie
‘Wel Edele Achtb: Heer! en E: Achtb: Heeren!’
‘De twee eerst ondergeteekende Leeden deezes Raads, en de verdere meede ondergeteeKendens, Commissarissen uit den Raad van Justitie; hebben te zamen in overweeging genoomen de wyze op welk best, tot de meeste beSparing zo voor de Comp:e als voor de Burger Kassa te effectueeren zoude Zyn, de verbeetering der Sluijzen en bruggen of bogen in en Over de gragten in dit Vlek, als meede de overbrenging van de houte pompen, die het Drinkwater Zo tot nut der Scheepen als gebruik der Ingezeetenen, uit haar Source afbrengen, alles tot zodanige bedoelingen, als het bij UWelEd: Achtb: en Ed: Achtb: in dato 30 Mey JL: genomen besluit ampel is behelzende.’
‘Zy hebben gezamentlyk bevonden, dat met betrekking tot het eerste, geen verbeetering anders te maaken zal zijn, dan door het aanleggen van geheel Nieuw Sluijzen, in plaats van de geene die thans dienen en niet alleen te nauw, maar ook meeStendeels door ouderdom onbruikbaar geworden Zyn, en het Slaan van wijder en geschikter bogen, door welke het Snel Stroomend water een ruimen door togt hebben Kan.’
‘Deeze Veranderingen en Verbeeteringen welk goed overleg en besparing men daar in ook zoude mogen betrachten, niet kunnende nalaten, groote Kosten te veroorzaaken, hebben de ondergeteekende Leeden, nevens Commissarissen, uit bezef van de dringende Noodzaakelijkheid om zig tot het ontlasten der Comp: van drukkende Kosten en bezwaren, te beiveren, egter geoordeelt, alle en in het geheel zo nu als voor het vervolg ten kosten der Burger Cassa te kunnen werden overbragt en gelaten. - Alleen hebben Commissarissen ten dien belange verzogt, en verzoeken dezelve by deezen, gelyk de ondergeteekende Leeden deezes Raads verneemen met de Reedelykheid Over een te Stemmen dat wanneer zy in der tyd, tot het onderhouden der op nieuw als een Bezwaar voor de Colonie Strekken zullende Sluijzen en bruggen mogen Komen te benodigen, eenige Europische of Indische Maaterialen, die door particulieren niet kunnen werden gefourneert, aan hun de Vryheid mag werden gelaten, om tot het verkrygen van dien, zig aan deezen Edele Achtb: rade te mogen addresseeren, gelijk meede dat den Lieut:t Ingenieur Thibault als al hier in de bouwkunde de Beste ervarendheid bezittende door UwelEdele Achtb: mag werden gequalificeerd en des noods gelast, om hun Commissarissen aan de hand te gaan, en behulpsaam te zijn, zo in het besparend overleg, als in de Wyze op welke de nieuwe Sluyzen en bruggen best, ter beantwoording aan het bedoeld Oogmerk, met genoegzaame Soliditeit Zullen Kunnen werden geconstrueert.’
‘Met het zelve oogmerk om de Comp:ie te ontheffen van de Kosten, die uit het onderhouden der houte buizen, tot de Waterleyding voor haar zyn ontstaan, en thans by het verleggen derzelve op Nieuw zouden moeten worden aangewend, neemen de ondergeteekende Leden nevens gem: Commissarissen de Vryheid aan UwelEd: Achtb: voor te dragen, om dat Onderhoud, welke to nu toe, alleen voor een klein gedeelte ten lasten der Colonie heeft verstrekt, thans meede over den geheelen afstand van de Source af aan tot aan de gemetzelde Bak die het water in Lode Buizen na de Citadelle en het zeehoofd doet overgaan, en verders na de Sprongen op het plyn, met uitzondering van de lode buizen alleen, en dus meede het verleggen van die houte buizen in een meer regtlopende Linie, als ten uiterSte noodzakelyk zynde, volkoomen aan haar tot lasten der Colonie te demandeeren, en waaromtrent dezelve Commissarissen van begrip zyn, dat zulks met een gepast overleg zoude Kunnen werden g’ effectueerd indien het UwelEdele Achtb: behagen moge de Comp:s wegen aan Handen zynde geboorde pomphouten, als welke tot dat Werk zyn gedestineert geweest, teegens inkoops prys daar toe aan hun te laten verstrekken, en teevens te vergunnen, dat de Colonie voor het bedragen derzelve provisioneel by ‘S Comp: Boeken word gedebiteert, om het zelve bedragen by præferentie te voldoen, zoo dra haare Cassa welke door de groote Kosten aan de Sluizen zal moeten worden Ontleedigt, daar toe zal weezen in Staat geraakt.’
‘De ondergeteekende Leeden deezes Raads en zo meede Commissarissen uit den Raade van Justitie Vertrouwen in diervoegen op de beste Wyze aan Uwel Edele Achtb: intentie te zullen hebben beantwoord en hebben de eer zich met alle Hoogachting te teekenen.’
’/:Onderstond:/’
‘Wel Edele Achtb: Heeren en E: Achtb: Heeren! / lager:/ Uwer Wel Edele Achtb: zeer onderdanige en Gehoorzaame Dienaaren /: was geteekend:/’
‘O: G: de Wet, W: F: van Reede van Oudtshoorn, J: P: de Neys, Joh:s Smuts, G: H: Meijer, H: de Wet, R: I: van der Riet, Ab:m Fleck, H: A: Truter, H: P: Warnecke’
en by in zien van dat Berigt zynde bevonden dat met al het voorgestelde in desselfs zamen hang over te neemen, best aan d’ intentie zoude werden voldaan als zynde de beraamde maatregulen ingerigt zoo wel ter bespoediging en goede extructie van’t werk als ter besparing van veel omslag en ongelden ‘S Comp: weegen,
Is dierhalven Verstaan het opgem: Berigt in eene Resolutie deezer TaveL te Converteeren, en mits dien Commissarissen uit den Rade van Justitie ‘t voorm: te qualificeeren gelyk dezelve gequalificeerd werden by deeze ingevolge het zelve Berigt dadelyk het slaan der Noodzakelyke bevondene Nieuwe Bruggen over de gragten dezer Steede, en het verleggen der voorm: de Houte Buijzen of Pompen van de overkant der langs ‘t Hospitaal lopende Sloot, naar dees zijde derzelve, by der hand te doen neemen ten welke einde aan dezelve Commissarissen niet alleen zo nu als in der tyd vryheid zal gelaten werden zig ter bekoming van alzulke europische en indische materialen als tot deeze werken vereyscht werdende door particulieren niet zullen kunnen werden gefourneert aan deeze Regeeringe te mogen addresseeren. - Maar ook den Capitain Lieutenant Ingenieur Thibault namens deeze regeering g’ injungeerd werden, gelijk men hem hier meede wel expresselijk g’ injungeerd ende gelast, meerged:e Commissarissen zo in het besparend overleg als in de wyze op welke de Nieuwe sluyzen en bruggen best ter beantwoording aan ‘t bedoeld oogmerk met genoegzame Soliditeijt zullen kunnen werden geconstrueert, aan de hand te gaan en behulpzaam te zyn; terwijl daarenboven alle de geboorde Pomphouten welke men thans aan handen heeft teegens inkoops prijs ‘S Comp: Weegen aan Commissarissen zullen werden afgestaan, om dies bedragen by præferentie boven alle andere Schulden voldaan te werden wanneer’s Colonie’s Cassa, door het Recupereeren der Onkosten en Uitgaven dewelke door haar tot d’ extructie der voorsz: Nieuwe Sluyszen thans zullen moeten aangewend werden daar toe wederom in Staat zal weezen geraakt. - alles egter met dien Verstande dat d’ E Comp:e dan ook van al het doel het welk zy tot nog toe gehad heeft, in de Verbeetering en geduurige Onderhouding zo der Houte Pompen waar mede het Drinkwater van derzelver Oorsprong af tot aan de gemetzelde Bak die het zelve water in lode Buijsen na de Citadelle en ‘t Zeehoofd doed overgaan geleid word als van zodanige gragten, Bruggen en Sluijssen als waar van de reparatie tot nog toe harentweegen is komen te geschieden. -voor nu en altoos zal weezen Ontheft en blyven bevryd.
Vervolgens is door den Heere Gezachhebber ten fine van dispositie geproduceert, geworden d’ ondervolgende Memorie van zodanige goederen als uit de Lading van het in de Simons baay geankert leggend Schip de Castor Herwaards overgebragt zo gemotteerd als te min bevonden zijn.
‘Memorie van de Nabesz Carsaaij, Hoeden Ijzere banden etc:a als uit de Lading van’t Schip de Castor uit de Baay Fals na Herwaards overgebragt, soo gemotteerd als te min bevonden, gelykt blykt by de Verklaaring van Gecommitteerdens deezen annex, Namentlyk’
‘
| P:r 't Schip Schaagen , aangebracht | |
| 110 P:s Hoeden gemeene, van de Monteering der Artilleristen op 600 p:s in 2 Cassen N:o 130 en 131 gemotteerd. | |
| 76: Blaauwe Carzaay van de Monteering der Artilleristen op 183 p:s in 18 Cassen N:o 132 @ 149 gemotteerd. | |
| P:r 't Schip Christophorus Colombus aangebracht. | |
| 5 p:s heele Leggers banden op 2500 p:s in | } Alle de Bosse wel geconditioneerd en 't gewigt goed bevonden |
| 13 p:r Bossen w:t 20032 by natelling te min | |
| 25 p:s Halve Leggers banden 1000p:s in | |
| 4 Bossen w:t 5020 lb. te by natelling te min | |
| 4 p:s Halve aams Banden op 1500 p:s in | |
| 3 Bossen wt: 3037 lb. by natelling over | |
| 335 lb. Ges: Yjzer 29525 lb: in 964 Staven bij naweging te min zijnde 1 1/8 pC: ruim | |
| Uit de Pacquet Boot de Vlyt geconfisqureerd | |
| 1 Kist met Tamarinde. |
| P:r 't Schip Schaagen , aangebracht | |
| 110 P:s Hoeden gemeene, van de Monteering der Artilleristen op 600 p:s in 2 Cassen N:o 130 en 131 gemotteerd. | |
| 76: Blaauwe Carzaay van de Monteering der Artilleristen op 183 p:s in 18 Cassen N:o 132 @ 149 gemotteerd. | |
| P:r 't Schip Christophorus Colombus aangebracht. | |
| 5 p:s heele Leggers banden op 2500 p:s in | } Alle de Bosse wel geconditioneerd en 't gewigt goed bevonden |
| 13 p:r Bossen w:t 20032 by natelling te min | |
| 25 p:s Halve Leggers banden 1000p:s in | |
| 4 Bossen w:t 5020 lb. te by natelling te min | |
| 4 p:s Halve aams Banden op 1500 p:s in | |
| 3 Bossen wt: 3037 lb. by natelling over | |
| 335 lb. Ges: Yjzer 29525 lb: in 964 Staven bij naweging te min zijnde 1 1/8 pC: ruim | |
| Uit de Pacquet Boot de Vlyt geconfisqureerd | |
| 1 Kist met Tamarinde. |
’/:onderstond:/’
‘In ‘t Casteel de Goede Hoop den 10 July 1792. /:was geteekend:/ J: I: Rhenius.’
Waar op na dies Lecture verstaan is dat mits gebrek aan Pylaken de daar by Vermelde 76 Stukken gemotteerde Blaauwe Carsaaijen na by de Negotie Boeken ingenoomen te zijn, g’ employeerd en Verstrekt zullende werden tot Kleeding voor ‘S Comp:e Lyf Eigenen, men voorts met de verdere by geciteerde Memorie gespecificeerde goederen Mitsg:s de uit de Pacquet Boot de Vlyt geconfisceerde Kist met Tamarinde in diervoegen zal doen handelen als in Margine van dien staat aangeteekent.
Zynde intusschen door Welopged:e Heere Gezaghebber nog overgelegd de hier onder ingelyfde Notitie van zodanige geborgene goederen uit het verongelukte Schip de Drie Gebroeders als afgelaaden in ‘t Hoorns Schip de Catharina Johanna p:r Cognoscement zyn geconsigneerd geworden aan de Kamer Amsterdam waar voor eerstgem: Bodem had moeten thuys komen.
Aan den WelEdele Achtb: Heer Johannes Isaak Rhenius Gezaghebber van Cabo de Goede hoop en den resorte van dien &: &: &: benevens den E: Agtb: Raad van Politie
‘WelEdele Achtbare Heer! en Edele Achtbare Heeren!’
‘In opvolging van UwelEd: en Ed:e Achtb: zeer g’eerde order hebben d’ ondergeteek:s de Eere pligtschuldig te berigte dat door hun in ‘S Comp: Fluitschip de Vrouw Catharina Johanna zyn ingescheept, en ten overstaan en volkomen genoegen van den manh: Capt: J: J: Droop bruto gewogen alle de Goederen die uit ‘t gestrand partiC: Schip de drie Gebroeders , droog geborgen hebben als’
‘
| 146 Baalen Garoffel Nagulen | W:t | 14801 lb. |
| 35 d:o Caneel | d:o | 2887 d:o |
| 9 Zakken Startpeper | d:o | 1112 d:o |
| 36 d:o Noote muscaat | d:o | 3336 d:o Waarvan 3 Zakken uit 2 Zoekels, die geheel beschadigt, waaren overgestort zijnde de qualiteit der noten zeer slegt meestal doorvreeten en vol Stof. |
| 24 Soekels foulij | 4331 lb waarvan 7 Stuks bij 't ontlossen eenigzints zijn nat geworden, dog weder ook volkomen gedroogd is | |
| 6 d:o Nooten Muscaat | 1504 d:o | |
| 1 baal Ambonse Coffijboonen | 278 d:o | |
| 36 Leggers Arak | ||
| 61 halve leggers Tamarinde | ||
| 2 Kaste Sago gemerkt, VOC M | ||
| 1 Kasje met 39 boddels proefarak, beschreven | ||
| 1 Kast met parl d' amour schulpen | ||
| 1 halfaam Tamarinde | ||
| 2 Aamen geconfyte Gember |
| 146 Baalen Garoffel Nagulen | W:t | 14801 lb. |
| 35 d:o Caneel | d:o | 2887 d:o |
| 9 Zakken Startpeper | d:o | 1112 d:o |
| 36 d:o Noote muscaat | d:o | 3336 d:o Waarvan 3 Zakken uit 2 Zoekels, die geheel beschadigt, waaren overgestort zijnde de qualiteit der noten zeer slegt meestal doorvreeten en vol Stof. |
| 24 Soekels foulij | 4331 lb waarvan 7 Stuks bij 't ontlossen eenigzints zijn nat geworden, dog weder ook volkomen gedroogd is | |
| 6 d:o Nooten Muscaat | 1504 d:o | |
| 1 baal Ambonse Coffijboonen | 278 d:o | |
| 36 Leggers Arak | ||
| 61 halve leggers Tamarinde | ||
| 2 Kaste Sago gemerkt, VOC M | ||
| 1 Kasje met 39 boddels proefarak, beschreven | ||
| 1 Kast met parl d' amour schulpen | ||
| 1 halfaam Tamarinde | ||
| 2 Aamen geconfyte Gember |
‘Alles wat weegbaar geweest is, in ‘t by zonder door ons gemerkt B met ‘t gewigt.’
‘Hopende hiermede aan UwelEd Achtb:s intentie te hebben voldaan laten de onderget:s dezendien voor nedrig Rapport. - /:onderstond:/ Simonsbaaij d’ 5 Julij 1792. - /:getekend: J: J: Droop. - J: H: Fischer. - E: L: Bletterman.’
En vermits uit dezelve Notitie nu komt te blyken, dat behalven de Speceryen, Nagulen en andere Articulen welkers aflading in voorm: Bodem de Catharina Johanna bevoorens bereids vast gesteld was door de goede directie van den Resident Brand en het overleg van den Capitain dier Kiel Jan Jobst Droop in het Schikken der Lading, nu ook alle de gesalveerde Leggers met Arack en vaten met Tamarinde hebben Kunnen werden afgescheept, zo is Verstaan hier over ‘t raads Contentement zo aan eerstgem: Resident Brand als aan den Capitain Droop te doen te Kennen geeven.
Laastelyk geopend en geleezen zynde de navolgende Missive door Haar Hoog Edelheedens de Heeren Commissarissen Generaal Staande de Vergaderinge aan deesen Rade ingezonden
‘Erenfeste, Wyze, voorzienige Zeer Discreete!’
‘Onder de misbruyken welke alhier plaats hebben, opzigtelyk tot de passeerende ‘S Compagnies Scheepen, is ons reeds byzonder in ‘t oog gevallen, hoe derzelver Kapiteins, nadat dezelve Scheepen naauwlyks zyn ten anker gekomen, zig terstond naar de Kaab begeeven, en Hunne Scheepen byna niet weeder betreeden, voor her ogenblik dat de monstering geschieden zal.’
‘deeze handelwys is des te ongeregelder en Schadelyker, daar de pligt van een bevelhebber meede brengd, dat hy alvoorens zyn Schip te verlaten, de nodige Sorge drage dat het zelve behoorlyk worde nagezien mitsgaders onderzogt en naauwkeurig opgemaakt alles waar van hy Noodzaakelyk moet werden verzien, om Zyne Reyze verder te kunnen Voortzetten, waar omtrend ‘S Compagnies belangen zo zeer aller mogelyken Spoed vorderen.’
‘Wy hebben derhalven goedgevonden onvermindert zodanige dispositien als wy in tyd en Wyl in ‘t algemeen tot bevordering der Expeditie der passeerende Scheepen dienstig zouden mogen oordeelen by provisie vast te Stellen en te bepaalen’
‘1:o Dat geene Kapitain of gezachhebber van een Compagnies Bodem, zich van nu voortaan zal vermogen van zyn Schip te absenteeren, zonder daar toe verlof bekomen te Hebben van den Gouverneur of die het gezag zal voeren ter deezer plaatze, en dat die geene welke zal worden bevonden daar teegen te Hebben gehandeld, zal vervallen zyn in een boete van Vyftig Silvere Ducatons tenprofyte van de Compagnie, voor elken dag op welke hy zonder bekomen verlof aan de Wal zal zyn geweest.’
‘2 :o Dat het zelve verlof niet zal werden verleend, alvorens door den Kapitain of Gezaghebber van zodanig Schip zal zyn geformeerd en ingeleeverd een Exact en gedetailleerd Rapport waar uit genoegsaam kan blyken in wat staat zig zyne onder hebbende Bodem bevind, en wat ten behoeve zo van dezelve als van de Equipagie Vereyscht word, om de Reyze verder te Kunnen voortzetten.’
‘3:o Dat wanneer naderhand mogt Koomen te blyken dat hier in door hem enig verzuym of nalatigheid waare gepleegd, en zulx ten gevolge mogt hebben eene Meerdere of andere benodigheid voor Schip of Volk, dan door hem by zyn eerste Rapport zal zyn opgegeeven, hy desweegens zal vervallen in een Boete van een Hondert Silvere Ducatons ten profeyte van de Compagnie, buiten en behalven zodanige andere Correctie, als zyn verzuym zal bevonden worden te hebben gemeriteerd, en onverminderd zyne verantwoordelykheid voor de Schadens en nadeelen, welke daar door aan de E: Compagnie zouden mogen zyn toegebracht.’
‘4:o Dat dit Rapport ingekomen zynde, door den Governeur of die het gezag zal voeren, aan zodanigen Kapitain of Gezachhebber permissie zal worden Verleend, om voor eenige agter een volgende dagen egter niet te boven gaande het getal van Vyff zig aan de Wal te mogen Begeeven, zullende de Kapitain of Gezaghebber zig na dien tyd aldaar bevindende vervallen zyn in de boete hier voren Art:1 bepaald.’
‘5:o Dat beneevens den Kapitain of gezaghebber zig aan de Wal zullen vermogen te begeeven, zodanige officieren welke den Kapitain zal vermeenen daar toe permissie te Kunnen geeven, mits zorg dragende den dienst hier door geen vertraging werde toegebragt, en in alles de Stipste Ordres blyve geobserveert.’
‘Wy gelasten UE: wyders van dit door ons gestatueerde het nodige narigt te geeven aan den Independent Fiscaal, Equipagiemeester, Posthouder in Baay Fals en waar UE: zulks verder nodig zouden mogen oordeelen, ten einde de Executie daar van Stiptelyk werde agtervolgd, mitsgaders ook daar van de nodige Kennisse te geeven aan de Commandeerende en andere Officieren van ‘s Compagnies tans in Baaij Fals leggende, en Successivelyk aankomende Scheepen, tot derzelver Narigt.’
‘En zal ook door den Gouverneur of die het gezag zal voeren, telkens in de eerste bij een Komst Uwer vergadering verslag moeten worden gedaan van de Rapporten, welke hy van de Commandeerende officieren omtrent den toestand hunner onderhebbende Bodems zal hebben ontfangen, en van het geen door Hem, ingevolge van dien zal zyn verrigt tot derzelver Expeditie als mede van de permissien: welk door Hem, ingevolge het voorsz: gestatueerde Art:1 en 5 zullen zijn Verleend, van al ‘t welke in Uwe Resolutien behoorlyke aanteekening zal moeten worden gehouden.’
‘Waar meede UE: in de bescherming des Aller hoogsten aan beveelende.’
’/:onderstond:/’
‘Erntfeste, Wyze, Voorzienige zeer Discreete /:lager:/ De Commissarissen Generaal over Nederlandsch Indien /:was geteekend:/ S: C: Nederburg, S: H: Frijkenius /: en daar onder:/ Ter ordonnantie van Hun Hoog Edelheedens /: was geteekent:/ Ed:d Daniels. - /: in margine:/ In’t Casteel de Goede Hoop den 9:e July 1792.’
Zo is verstaan dat in allen eerbied pligtschuldig zal moeten werden geobserveerd en nagekomen al het geen hoogstgedagte Haar Hoog Edelheedens by voorsz: Missive hebben goedgevonden vas te Stellen en t’ ordonneeren. - Wiens volgende van d’ Articulen de Scheeps Overheeden betreffende ten eersten by wyze van Notificatie zo aan den Fiscaal Equipagiemeester en Rezident der Baay Fals aan de Commandeerende en ander Officieren van ‘s Comp: thans in gem:e Baay leggende en Successivelyk Aankoomende Scheepen Kennisse zal werden gegeeven terwyl voor zoo verre Concerneert den Heere Gezaghebber, zyn Edele niet zal afzyn telkens in d’ eerste by een Komst deeses Raads zo van de by zyn Edele ingekomene Rapporten nopens den toestand der Scheepen als van het geen door Hem tot derzelver expeditie verrigt zal weezen, als meede van de verleende permissien aan d’ opperhoofden en mindere officieren om ingevolge Art:1 en 5 zig aan de Wal te mogen begeeven, verslag te doen om van al het zelve in de Resolutien behoorlyk aanteekening te Kunnen werden gehouden.
Alle welke zaken invoegen voorsz: afgehandeld zynde wierd dan ook eindelyk binnen geroepen d’ ingevolge Resolutie van den 4e deezer voor de Raadzaale geappoincteerde ad Interim Fiscaal de Nys en door den Heere gezaghebber, ter voldoening aan d’ expresse last en begeerte der Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal, aan den zelven Stellig afgevraagd of hy de Nys overeenKomstig de declaratie de Burger Krygsraads werkelyk het Klagtschrift hadde vervaardigd het welk dezelve Krygsraad op den 10 Maij A:o p:sato teegens den van hier vertrokkenen Heer Independent Fiscaal van Lynden aan deezer Rade heeft komen over te leggen en waaromtrend hy de Nys nu onlangs in desselfs officie hadde gediend van zodanig berigt als by Resolutie van den 26:e Juny Jl: is g’ insereerd geworden.
Op welke vrage door Meerm: de Nys in substantie zynde gerepliceert.
Dat een vraag van dat gewigt, zo in proviste gedaan, niet door hem met Ja, of Neen Konde werden beantwoord, dog dat hy nog d’ autheur nog de Schryver van ‘t voorm:e KlagtSchrift was nog ook niet was geweest der Raadgeever van de Teekenaren maar dat den Burger Capitain Pieter van Breda, den Lieutenant Jan Andries Horak en den Vaandrig Coenraad Nelson hem ter handen zijnde Koomen te Stellen enige Brouillens van franse verklaaringen, met instantig en herhaald versoek het Stuk in quæstie daaruit te willen concipieeren, hij zulks dan ook hadde gedaan op verzeekering dat van de zijde van voorm: Breda; Horak en Nelson de diepste secretesse zoude werden betragt, - dat hij hier aan defereerende zulks in geene andere betrekking hadde gedaan dan als Burger van dit zijn geboorte Land, en dat hij dus om dit een en ander ten uittersten gefrappeert was, over de voorsz: Declaratie door den Burger Krijgsraad ten zijner opzigte gedaan, daar dezelve had kunnen goed vinden te verzwijgen de geenen die al het nodige tot dat Stuk hebben gesuppediteerd gehad, waarom dan ook verzogt, zig aan deezen Raade dan wel aan de hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal bij geschrifte te mogen verantwoorden,
Zo is verstaan dat alvorens iets verder ofte meer te doen, eerst van dees equivocque deClaratie des voorm: ad Interim fisCaals Deneijs aan welopged:e Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaals door den Gezaghebber de vereischte kennisse zal werden gegeeven ten einde hoogstdezelver verder goedvinden daar op te verneemen verzogt intusschen voor zo veel deezen Rade aangaat aan hem De Neijs gepermitteerd geworden de verzogte verantwoording weegens zijn gehouden gedrag in deezen geschrifte aan Haar en aan meerwelmelde haar Hoogedelhedens te moogen overleggen.
Ten slotte door evenged: Heere Gezaghebber nog overgelegd zijnde de hier verder g’ insereerde Missive beneevens de tot denzelve Specteerende Bijlaagen waarvan daarbij breeder gesproken werd door den zig thans alhier bevindende Chirurgijn Seconde in’t Regiment van Meuron Macé aan Heeren Commissarissen Generaal geschreeven en door hoogst gem: haar Hoog Edelheedens aan hem Heere Gezaghebber ter handen gesteld ten einde op de verzoeken bij dezelve Missive voorkomende na bevind van zaaken door deezen Raade te werden gedisponeert.
‘Vos Excellences’
‘J’ exercais mon état de médecin dans l’université d’ Angers dont jé Suis membre lorsque Mr: Gigot d’ Orcij grand amateur d’histoire naturelle et receiver general des finances de la Province de Champagne me Sollicita en Aoust 1789 de quitter mon etat et ma patrie, pour accepter les conditions et conventions, qua Mr: Colonel propicetaire Comte de Meuron, lui avait dictées et dont il lavait autorisé à me le presenter en son nom pour prouver Vos ExCellences la verite de ce que j’ai l’ honneur de Leur presenter je soins ici par N:o Les Lettres, titres et pieces au Soutien N:o1’
‘Entrainé par le desir impatient d’ acque riades Connaissances utiles en histoire naturelle, de contribuer aux progres des Sciences et a leur avancement parquelques deconvertes precieuses a l’humanite et aux arts, je cedai avec confiance aux instances reitereés qui me faisart M:r Gigot d’Orcij au nom de Mr: de Meuron Colonel d’un Regiment de son nom et Chamberlan de sa Majesté Prussienne , eut l’intention de me tromper’
‘Dans l’intime persuasion de la realité et de la veracite des promesses, qui me faisait faire Mr: de Meuron sarrivai á Paris , J’eus l’honneur defaire part de mes vues a mon Roij qui me fit expedier un brevett de Correspondant N:r 2- de son Cabinet d’histoire naturelle et de son jardent Royal des Plantes je fis egalement part de mes desseins a l’assemblée nationnale qui S’empressa de me donner, énforme son approbation sur les louables motifs qui me determinaient No. 3’
‘L’ Academie des Sciences de Paris , les autres Societes Royales dont J’ai l’honneur d’etre Correspondant, m’ approverent, en applaudissant a mon Zéle.’
‘A mon depart de Paris j’ ecrives a MM Le Cheval J: Banks et Smiths qui me demanderient ma Correspondance No: 4 & 5, a mon arrivée a la Haije je remis a M:r Caillard chargé des affaires de france alors la les [.....] de recommandation que l’academie des Sciences des Paris lui asait ecrit mon Sujet, J’eus l’honneur de faire conneissance avec le Prince de Gallitzen et d’ etre recommendé á mad:e de Kinsbergen pour le quelle, J’ avais encore une lettre de recommendation; en passant a Harlem Jé vis M:r [.....], Directeur de la Societé Teijlerienne auquel j’etais aussi adressé,- Recommandé encore par le Prince deGallitzen a Mr: le professeur van Swinden, que j’ eus l’honneur d’entretenir, Mr: Burmann professeur du Jardin botanique d’ Amsterdam mi demanda ma correspondance No: 6;- Je vis encore Mr: G: J: Hoop auquel j’etais recommande par le general Luckner et Mr: Boutin thresourir general de la marine de france .’
‘Rendu en Zélande, Mr: Le Colonel de Meuron me fit, quelques Jours avant mon embarquement de nouvelles propositions, que fe rejettai entierement l’assurant, que je m’en tenais irrevocablement aux proposition, qu’il m’avait fait faire par Mr: D’ Orcij, a qui J’ecrivis aussitot pour lui demander S’lt ne m’avait pas exprimé, et ecrit, les conditions et conventions, telles qu’elles avalrent éte reglées par Mr: de Meuron qui l’avait prié de me les faire accepter No:7- a la méme epoque je recu une lettre de Mr: Le Prince de Gallitzen No:8.’
‘Ce fut alors que je soupconnai que Mr: de Meuron, avait intention de me tromper, et que je ne passais plus aux indes a la demendé de la Noble Compagnie comme Mr: D’ Orcij me l’avait souvent repete au nom de Mr: de Meuron.’
‘Plein de mon objet je repris courage Mr: Reijsma ministre a middelbourg jella quelques consolations dans mon ame affligeé et me recommenca a son ami Mr: Serrurier Ministre au Cap: J’arrivai ici le 2: Mars 1791 sans les secours qu on m’avait promit en Europe , J’ ai eu la douleur de voir dans un paijs riche en objets d’histoire naturelle, mes facultes bornees et presque anneanties jaute de moijens sufficants.’
‘Pour achever de m’accabler, j’ai recu de Cijlon copie de la lettre que le Colonel proprietaire de Meuron avait ecrit a Mr: Son frere No: 9.’
‘Vos Excellences virvront par cette Lettre la difference qu ’ il ij a, entre les promesses qui m’ avaient determine a quitter ma patrie et Les Conditions que l’on veut aujourd hui m’ imposer.’
‘Dans une position aussi effraijante, pour moi, lorgné de ma patrie en de mes protections, on veut meforcer á partir pour Cejlon , avec une perspective aussi desagreable n’aijant pris d’engagement qui avec Mr: de Meuron qui m’a trompé je ne crois pas devoir ete sa victime.’
‘Je prende la liberté de solliciter vos Excellences qu’ Elles me permettent de donner ma demission du Regiment Meuron au quel je ne suis attaché comme Chirurgien qui pour la forme, En outre je suplie Vos Excellences, d’ autoriser mon sejour en cette Colonie Jusqu’ a ce que je recoire les secours qui J’ ai sollicites et qui me sont promis par ma nation, Si mes talents et mes connaissances peuvent etre de quelque utilité pour le service de la noble Compagnie, Leurs Excellences peuvent disposer de moi.’
‘Le choix que la patrie afait de Vos Excellences, le courage avec lequel vous vous etes genereusement exposé aux dangers des mers, et a l’influences des differents climats tout annonce, Vos Lumiéres Vos principes d’ Equité, votre desir ardent de faire la bien, tout me rassure Sur mon Sort, et tout m’ inspire la confiance, respectueuse avec laquelle je m’ adresse à Vos Excellences a qui j’ offre egalement mes voeux Sinceres et ardents pour Leur Santé, Leur prosperite et la reussite de touts les grands projects qui Leur Zéle medite, pour le bonheur de Leur patrie.’
‘C’ est dans ces Sentiments, qui jai l’honneur d’etre avec le plus profond respect.’
‘De Vos Excellences.’
‘Le Tres Humble et tres obeissant Serviteur /: etoit signes :/ T: Macé D:r Med:’
Zo is, de voorsz: Missive benevens de verdere papieren tot dezelve betrekkelijk geleezen zijnde goedgevonden en verstaan alvorens daarop eenig besluit te neemen aanvankelijk den gantschen Bundel aan de resp: Heere Leeden des Raads, ter afzonderlijke lecture te doen Suppediteeren ten einde haar EEd:e Zig zodoende te beter tot de dispositie op dat Stuk mogen bekwaamen.
Aldus Geresolveerd ende G’arresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Tendage Jare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] Mij Præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 129-177.¶
Woensdag den {17920711} 11:e July 1792,
‘S Voormiddags alle Præsent.
Opende den Heere gezaghebber de deliberatien met onmiddelyk naar het resumeeren der Resolutien onder den 5 en 7 deezer genoomen aan d’ overige Heeren Leeden des Raads te bedeelen dat zyn Edele ingevolge Besluit van den 2:e bevooren aan Haar Hoog Edelheedens de Heeren Commissarissen Generaal gecommuniceerd hebbende, het gearresteerde onder laatstz gem: datum met betrekking tot de Surcheance in’t op Ontbot van den Landdrost Woeke en het benoemen van den Capitain van Balen, om in Steede van Hem Woeke d’ ordres deezer Regeering Concerneerende de Stroperyen der Bosjesmans Hottentotten in de Colonie van Graaf Rynet te gaan ter executie leggen, Hoogstgedagte Heeren Commissarissen Generaal alle de by deezen rade genoomene Maatregulen en beraamde provisioneele Schikkingen, ten vollen hadden geapprobeert, met qualificatie en Last aan deeze Regeering, omme dadelyk tot dies executie te procedeeren.
Wiens volgende dan ook terwijl men het berigt vanden Heere Gordon neevens Landdrosten en Heemraaden van Stellenbosch en Zwellendam , waar van onder voorm: 2 deezer breeder gesproken is zal in wagten, voorlopig beslooten is den Baas van ‘S E: Comp: Post de Zoete Melks Valley Marthinus Theunisz by Missive te doen gelasten ten Spoedigsten mogelijk Herwaards op te zenden twee van’s Comp: zig op gem: Post bevindende wagens met de daar toe gehoorende Trekossen ten einde geemployeert te Kunnen werden zo ter overvoering van gem: Capitain van Balen zelve, als tot Transport van desselfs Bagagie en al zulke Articulen als waar van hy noodwendig tot het volbrengen der Hem opgedragene expeditie zal moeten werden voorzien, zullende wanneer dezelve Wagens alhier zullen weezen aangekoomen en gem: van Balen zig tot Vertrek gereed zal bevinden ter bespoediging zyner Rhyze aan den zelven onder anderen ook werden ter hand gesteld eene Opene Ordre waar by alle ende een iegelyk Ingezeeten zal werden gelast omme des gerequireerdt werdende hem Capitain van Balen generalyk in allen opzigte maar wel byzonderlyk met het fourneeren van de nodige Voorspannen behulpzaam en bevordelyk te zyn.
En nadien ‘t zedert het Besluit op den 17:e April JL: bij deezer Rade in d’ onzeekerheid waarin dezelve zig met betrekking tot den Perzoon van den met het Schip de Geertruy Petronella alhier aangelanden Predicant J: H: Manger bevond, genomen om den zelver Manger provisioneel als Leeraar te Graaff Rynet voormeld te plaatzen, aan de Regeeringe is toegebracht eene Missive Sub dato 20 April bevoorens door de WelEdele Groot Agtb: Heeren Bewindhebberen ter Camer Amsterdam herwaards geschreeven, waaruit komt te blyken dat opged:e Manger twee dagen na desselfs afrhyze uit Nederland ontslagen is geworden van den dienst der Indische Kerken, waartoe beroepen was geweest, en tot die van de Kerk op Graaff Rynet aangesteld, zo is derhalven als nu ook beslooten geworden de voorsz: provisioneele plaatzing van Meerged: Manger te Graaff Rynet voormeld te Confirmeeren en hem dienvolgens by deezen Overeenkomstig zyne destinatie by de gemeente aldaar als Permanent Leeraar te beSchyden.
Welopged:e Heere gezaghebber vervolgens al verder hebbende gelieven te Communiceeren dat zijn Edele ter ordre der Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal den Heere van Reede van Oudtshoorn gequalificeerd hebbende gehad om uit de Baay Fals p:r as te doen opkoomen Thien wagen Vragten nat gewordene Koffy Boonen uit de Lading van ‘t Schip de Drie Gebroeders ten einde dezelve op de best mogelykste Wijze uitgevarscht en gedroogd zynde, eene preuve te neemen om Se by Publicque vendutie van de Hand te zetten, evengem: Heere van Reede van Oudtshoorn aan dezelve Commissie behoorlyk hadde voldaan en van den Uitslag zyner Verrigtingen had overlegd het onderstaand Rapport.
Aan den WelEdelen Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezaghebber deezes Gouvernements, beneevens den E: Achtbaaren Politiquen Raade.
‘Wel Edele Achtb: Heer! en E: Achtbaere Heeren!’
‘Den E: Achtbaaren Heer Gezachhebber op bebekomene last van hun Hoog Edelheedens deHeeren Commissarissen Generaal over Nederlandsch Indien, de ondergeteekende dispencier de Commissie opgedragen hebbende, omme met den meeSten spoed Tien Wagen Vragten met door het ongeluk, het Schip de drie Gebroeders overkomen, uit dien hoofden door het Zeewater daar in nat geworden Coffyboonen uit de Simons baay Caabwaards te doen brengen, in Zoet Water uit te Verschen, te drogen, en nadat dat alles zoude zyn geschied, ten einde eene preuve te neemen wat dezelve wel by Publicque Vendutie Rendeeren zoude, aan de Meestbiedende te Verkopen, zoo heeft, in pligtschuldige opvolging aan die zeer gevenereerde Ordre de ondergeteekende alle het bovenstaande verrigt, waar door hy zig thans in Staat gesteld vind, den Verkoops Prys daar van bij de alhier geannexeerde extract VenduRolle UwelEdele Achtb:e aan te bieden, en zullen UWel Edele Achtb: /: des gelievende:/ daar uit Kunnen ontwaaren dat de voorsz: Thien Wagen Vragten aan verkoop baare Coffy opgeleevert heeft gehad 12625 lb: en afgeworpen een Montant van Rx 598:24:- waar van afgetrokken Rx 117:24:- onkosten, die het Transport p:r as van de Baay Fals na herwaards heeft veroorzaakt; zoude dus voorde Maatschappye nog zuyver overig blyven Rx: 481:-:-‘
‘De ondergeteekende zal, afwagtende de nadere beveelen Uwer welEdele Achtb:s met betrekking tot de in Baay Fals zig nog bevindende Coffy, deezer inmiddels laaten dienen voor rapport.’
’/:onderstond:/’
‘In ‘t Casteel de Goede Hoop den 7:e July 1792 /: was geteekent :/ W: F: v: Reede van Oudtshoorn’
Uit welk Rapport zynde gebleeken dat voor 12625 lb Coffy die de vorengem: Thien vragten te zamen hebben koomen te contineeren, naar aftrek van 117 1/2 Rd:s aan onkosten voor ‘t transport, nog is behaald geworden een bedragen van 481 rd:s zo is aanvankelyk verstaan het evengeciteerd provenu by de Negotie Boeken deezes Gouvernements te laaten inneemen, en - vervolgens in overweging genomen of en in hoeverre ‘er mogelykheid zoude zyn om met hope van gelyk Succes op den zelfden Voet te kunnen Continueeren. - Waar omtrend ingezien zynde eene Missive onder den 7:e deezer lopende Maand, door den Heer Brand Resident der Baay Fals , aan den Heere Gezaghebber geschreeven, waar by verslag doed dat niet alleen alle de Coffy Boonen dewelke teegenswoordig nog uit het voorm: Schip de drie Gebroeders Successivelyk te voorschyn werden gebragt ten eenemaale Verrot en onbruikbaar Komen te Weezen, maar dat ook de bevoorens gesalveerde dermaten tot bederf komen over te Slaan, dat bereids Verscheidene hopen van dezelve die door eene Stinkende Broeying in brand waren geraakt, hadden moeten werden begraven. - zo is, hoe zeer uit deeze omstandigheeden genoegzaam Kan werden afgeleyd, dat d’ uitkomst de moeyte niet verder zal beloonen, en het dierhalven best ware van dees operatie maar geheel af te zien, egter besloten alvoorens hier omtrend eene finale dispositie te neemen eerst nog eenige wagen vragten van dezelve eerstgeborgene Coffy Boonen te doen opbrengen, en den Heere van Oudtshoorn te Commetteeren en te Verzoeken om die mede, dog ongewasschen in den Staat waarin zig bevinden, by publicque veijlinge te willen doen Verkoopen, op dat men uit het geen dezelve afwerpen zullen moge nagaan en Calculeeren Kunnen in hoe verre het voor ‘S Maatschappy’s Intrest præferabel zoude Weezen de afzetting van de gansche quantiteit, na invoegen voorsz: opgereeden te zyn liever alhier aan de Hoofd plaatze als in de Baaij Fals te doen geschieden. Dan vermits het voortaan in den presenten hier voren beschreevenen Staat van zaken een nutteloozen arbeyd zoude zijn zig langer met het ophalen van eenige weinige verscheurde Balen met bedorvene Coffy uit het Hol van ‘t schip de Drie Gebroeders , waarin het water thans tot tegens de dekken Komt te Staan, te amuseeren, dewyl in Steede van daar mede eenige avantage aan de E:Comp:e toe te brengen inteegendeel tot haare merkelyke ondienst by deesen Minutieusen arbeijd door verscheidene bediendens die elders beeter zouden Kunnen werden geemployeerd den Kostelyken tyd werd verspild - en dat het ook voor de belanghebbende in d’ uitrusting van dikwils geciteerde Kiel van zeer veel importantie Komt te zyn dat aan den Schipper de Groot geen nodeloos empechement te weeg werde gebragt om met den Bodem zodanig te handelen als vermeenen zal het intrest zyner principalen te vorderen, heeft men uit dien hoofde intusschen goedgevonden te resolveeren voorm: Resident Brand te doen aanschryven om niet alleen geene verdere tentamens tot het Salveeren van meerdere Coffy te doen in’t werk Stellen maar ook de laatst uit het Water gehaalde en tot bederf overgeslagene, maar dadelyk in zee te laten werpen, en als nu ook aan den Schipper de Groot permissie te verleenen ingevolge desselfs daar toe gedaan Verzoek zynen voorsz: Bodem de drie Gebroeders , wanneer by examinatie bevonden zal worden volstrektelyk irreparabel te weezen p:r publicque vendutie te mogen doen verkoopen, mits by de Veilinge bedingende dat al het geen zig van de Lading nog in het Schip komt te bevinden na mate by de Sloping te voorschyn Koomen zal, aan d’ E: Comp:e zal moeten werden g’ extradeert.
Hier na geleezen zynde een Missive door Landdrost en Krygsraaden van Stellenbosch en DrakenStein aan deeze Regeeringe ingesonden, waar by dezelve op d’ ondervolgende Wyze Verslag doen van de Maatregulen by hun beraamd om het geresolveerde op den 28:e February dezes Jaars nopens het Plaatzen en Verplaatzen der Vereyscht werdende Sein Canons ten platten lande ter Convenabeler tyd te Kunnen doen effect Sorteeren en teffens nopens eenige poincten langs welke Middelen de ten dien einde gestelde Ordres best zoude Kunnen en dienen ter executie gelegt te werden.
Aan den WelEdelen Achtb: Heere Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber des Gouvernements van Cabo de Goede Hoop met den Ressorte van die &: &: &: Beneevens den Edelen Achtbaren Rade van Politie
‘WelEdele Achtbaare Heer! en Edele Achtbaare Heeren!’
‘UwelEdele Achtbaare en Edele Achtbarens zeer gerespecteerde Missive van den 28:e February deezes Jaars in eene op heeden Expresselyk belegde Extraordinaire vergadering geleesen zynde, hebben wy, om aan de ordre en het Salutaire oogmerk van UwelEdele Achtb: en Ed: Achtb:s by deselve zeer g’ eerde Missive vervat, na ons gering begrip op de meest geschikte Wyze pligtschuldig te voldoen, aan de Resp:ve veldmagtmeesters onder deeze Jurisdictie sorteerende Schriftelyk gelast, de SeinCanonnen door UWelEd: Achtb: en E: Achtb:s gedestineerd voor de Picqueniers Clooff , den Witzemberg en de Bocke Craal door de bezitters der plaatzen langs of omtrend de algemeen Weegen geleegen van den een naar den anderen tot aan de voorsz: Plaatzen te doen transporteeren, en dat een iegelyk der ten dien fine gecommandeerde Perzoonen deszelver Trekbeesten en daar toe benodigde dryvers en lyders van p:mo September aanstaande by der hand zullen moeten houden om dat hoe gaarne wy ook gewenscht hadden Spoediger aan Uwel Ed: Achtb:e en Ed: Achtb:s zeer geEerde ordre te voldoen, het ons nogtans ommogelyk is voorgeKoomen doordien de Weegen en Rivieren in dit Jaargety meer dan te dikwerf onpassabel en de Trekossen bij het ploegen g’ employeerd zynde ook hier toe onbekwaam gelyk wy al meede om zelfs de geringste reeden van bezwaar voor de Ingezeetenen deeser Colonie voor te komen UWelEd: Achtb:e en Ed: Achtb:rens op het nedrigst Verzoeken, dat deselve Canonnen te weeten dat voor de PicqueniersClooff ter woonplaatze van de Manhafte Andries Gousch en die voor de Witzenberg en Bocke Craal na de plaats van den Burger Daniel Krynauw aan de Mosselbanks Rivier , door de bezitters der Plaatzen aan of omtrend den Weg van de Caab na derwaards geleegen mogen worden vervoerd, ten einde dezelve van daar door de onder deeze Colonie Sorteerende Ingezeetenen, navolgens den aan de Veldwagtmeesters gegeeven Last verder mogen en Kunnen worden getransporteerd, zo als wy dan al verder om reeden dat op Sommige Plaatzen dikwerf slechts vyf, vier en ook maar drie Perzoonen woonen, welke de voorsz: Cannonen, door een iegelyks wagen moetende worden vervoerd, van d’ een op des anderen wagen zouden moeten overbrengen en zulx onmogelyk Komt te zyn, de vryheid neemen UwelEd: Achtb:e en E: Achtb:rens op het nedrigst te verzoeken de Cannonen op de wagen met dewelke van de Caab worden vervoerd te laten verblyven; Terwyl wy niet zullen mancqueeren ook te zorgen dat de Bas Kamers zig thans op de Witzenberg en Bockekraal bevindende al meede na de door UWelEd: Achtb: en Ed: Achtb:rens bestemde Plaatzen worden getransporteerd en dat de by ons op heeden provisioneel aangestelde Zein Mannen van UwelEd: Achtb:rens ten hunnen opzigte gegeevene ordre Kennis bekoomen, en eindelyk dat zo dra dezelve Canonnen en BasKamers ter gedestineerde plaatzen zullen zyn aangebracht aan UWelEd: Achtb: en E: Achtb:s daar van pligtschuldig en Eerbiedig bericht worde gegeeven.’
‘Met betrekking egter tot het Canon welke op het gebergte boven de Plaats van de bastaard Hottentottinne Catryn Coopman zou behooren te worden geplaast, hebben wy volgens het gevoelen van zommige onder ons, welke niet alleen de situatie aldaar, maar zelfs die van den geheelen Hantam zeer wel bekend zyn vermeend van onzen pligt te zyn UWelEd:el Achtb:rens voor oogen te moeten Stellen, dat wy onder het wys oordeel van uwelEd: Achtb:s Sustineeren, het zelve Canon niet alleen zonder vrugt aldaar te zullen worden geplaatst, maar zelfs ook schadelyk te Kunnen zyn, om dat, behalven dat het voorsz: Canon byna onmogelijk overde gebergtens aan deese zyde der Plaats van voorm: Catryn Koopman kan worden vervoerd, den Hantam en het RoggeVeld alwaar dog de meeste plaatzen leggen wel Thien en meer Uuren te Paard ryden van daar geleegenlegd, en de Bewoners derzelve, ook de geene die nader herwaards gedomicilieerd zyn wel noodzakelyk in Cas van oorlog behoren thuys te blyven om hun have en goederen teegens het roven, Steelen en thans meer dan ooit in zwang gaande Moorden der Bosjesmans Hottentotten te beschermen, waartoe zy in vredenstyden, uitwyzens de dagelyks inkoomende berigten zig byna buiten Staat bevinden, daar dezelve Roof- en Moordzugtige Natie bovens dien wel Spoedig door zwervende Hottentotten aangaande het oogmerk in het plaatzen van hetselve Canon informatie zouden weeten te bekomen en ‘er als dan veeleer onheilen als goed Effect van te wagten zal zyn zo als wy uit hoofde van de hier by gebragte Zwarigheden dan ook vermeend hebben met de te geevene ordres tot het transporteeren van het voorsz: Canon te moeten SuppeCideeren tot UWelEd: Achtb: en E: Achtb:s nadere ordres waarna wy ons zullen gedragen, gelyk meede omtrent het vervoeren van een der elders aan het Strand zig bevindende Canonnen ten fine voorsz: na den Pottenberg , aangezien den Pottenberg en dat District onder de Jurisdictie van Swellendam Sorteerende wy om die reeden vermeend hebben daar toe geene Middelen in het werk te Kunnen nog te mogen Stellen, zo min als dat wy ons de vryheid zouden mogen aanmatigen uit de Ingezeetenen aldaar een Perzoon tot Zeinman te Verkiesen en aan te Stellen.’
‘En hier meede ons flatteerende aan de Intentie van uwel Ed:s Achtbaare en Ed: Achtbaarens te zullen hebben voldaan hebben wy d’ Eer na UWel Edele Achtb: en Edele Achtbarens nevens Welderzelve Regeering in de bescherming des Allerhoogsten te hebben aanbevoolen met diep Respect te Verblyven.’
’/:onderstond:/’
‘WelEdele Achtbaare Heer! en Edele Achtbare Heeren.’
’/:lager:/ UwerwelEd: Achtb: en Ed: Achtb:rens zeer Onderdanige en Gehoorzame Dienaaren. /:was geteekent:/ H: L: Bletterman, P: A: Mijburgh, E: Wium, P: G: van der Bijl, D: W: Hoffman, S: Catz, W: Wium, J: G: Cloete, P: H: Morkel, R: Cloete, P: J: s du Toit, J:s F:s Hamman, W: Morkel /: in margine:/ In Krijgsvergadering aan Stellenbosch den 12:e Junij 1792.’
Zo is aanvankelyk verstaan het verrigte in deezen door voorm: Landdrost en Krygsraden ten vollen t’ approbeeren, en wyders beslooten dat in Steede van het Transport der voor de Piqueniers Cloof , den Witzenberg en de Bocke Craal bestemde Stukken tot op de Plaatzen van den Burger Lieut: Andries Stephanus Gous, en den Burger Daniel Krynauw te demandeeren aan Zodanige Ingezeetenen uit dit Caabse District als daar toe by voorm: Missive werden voorgeslagen, het voorsz: transport uit consideratie dat zulx altoos ‘S Comp: weegen is geschied ook nu voor ‘S Maatschappys Reekening zal moeten worden bewerkstelligd, ten welken einde die nodige Trekossen teegens billyke betaaling van den aanneemer der wagen vragten die voor Reekening der E: Comp:e moeten gereeden werden zullen worden gevorderd terwyl in Steede van de gerequireerde ordinaire wagen waar op het voorsz: Canon ter faciliteering van ‘t Meerm: Transport zoude moeten blyven leggen, zal gefourneert en moeten gebruikt worden een der Canon wagens waar meede men de Verplaatzing van’t geschut hier in d’ Environs altoos heeft bewerkstelligd, als tot een zodanig Employ oneyndig beeter geschikt zynde dan d’ eerstgem: waar op her Canon over een zo slegten Weg als men te passeeren heeft dikwils gevaar zoude Kunnen lopen zodanig Ongemak te bekomen dat ter bestemder plaatze gebragt zynde by examinatie onbruikbaar zoude werden bevonden.
En vermits by voorsz: Missive ook voorkoomen eenige bedenkingen teegens het plaatzen van een Sein Canon op het gebergte boven de plaats van deBastaard Hottentottinne Catryn Coopman, dewelke by nader inzien van zaken allesints gefundeert zyn bevonden, in zo verre dat het zelve Canon veeleer onheylen te verwagten dan wel het gebuteerd nut te hopens zoude weezen, is teffens goedgevonden van het voorneemen om gem: Stuks geschuts aldaar te doen stellen af te zien en de daar toe bereids uitgevaardigde ordre mits dien by deezen te Contremandeeren.
Maar nadien het inteegendeel altoos van ‘t zelfde aanbelang blyft dat het Canon het welk men voorgenoomen heeft gehad op de Pottenberg te doen Plaatzen aldaar werde geplant, en dat aan het begane Abuys, met de executie daar van aan Landdrost en Krygsraaden van Stellenbosch te demandeeren, daar de Potteberg onder ‘t District van Zwellendam is geleegen, dadelyk kan werden geremedieert met de hier toe gestelde ordres over te brengen op den Landdrost en Krygsraden van laastgem: Colonie, zo is dan ook Verstaan, dat met den eersten aan den Landdrost beneevens Krygs raden van Zwellendam nopens dit Poinct de nodige aanschryvinge zal moeten werden gedaan.
Vervolgens door den Capitain Militair Wilhelm Buissine en den Capitain der Artillerie George Coenraad Kuchler, dewelke als expresselyk daar toe gecommitteerd geweest zynde onder Ult: Aug:s des Voorleeden Jaars ‘S Comp:e zig op de WapenCamer bevindende Effecten, hebben opgenoomen gehad, gedient zynde van de volgende Memorie Weegens zodanige 11 p:s geweeren als Schoon Weezentlyk ‘t zeedert lange gesprongen, egter voor als nog by de Negotie Boeken niet afgeschreeven zyn geworden.
Aan den Wel Edelen Achtb:Heer Johannes Isaac Rhenius Gezaghebber vanCabo de Goede hoop en den Ressorte van dien etc:a etc:a etc:a
‘Wel Edel Achtbaar Heer!’
‘De ondergeteekendens geeve met Schuldigsten Eerbied te kennen als dat zy Onlangs ontdekt hebben dat 11 p:s Nieuwe Geweeren dewelke in drie differente proeven zyn komen te Springen als /: 3 p:s den 26 Maart 1788, 4: p:s den 14 Sept: 1790 en 4 p:s den 24 Juny 1791:/ niet by de Negotie Boeken zyn afgeschreeven geworden, en daar door, Voornoemde 11 p:s geweere by de Negotie Boeken meer loopen als zig Weezentlyk bevinden: Zoo neeme de ondergeteekende de vryheid uweWel Edele Achtb: ootmoedig te verzoeken om te willen ordonneeren dat Voorm: 11 p:s geweere dewelke weezentlyk op voorm: data gesprongen zyn, by de Negotie Boeken afgeschreeven worden.’
‘Waar meede de Eer hebben pligtschuldigst te zyn.’
’/:onderstond:/’
‘Wel Edele Achtbaare Heer!’
’/:lager:/ Uwe wel Ed: Achtbaarheids zeer gehoorzaame en onderdanige Dienaaren /:was geteekend:/ W:m Buissinne Cap:n G: C: Kuchler Capitain /: in margine/ Cabo de Goede hoop den 19 Juny 1792.’
Is daarop wel geresolveerd de voorsz: Elff p:s Gesprongen geweeren als nu nog, by voormelde Negotie Boeken te doen afschryven, dog teffens geraden geoordeeld dezelve gecommiteerdens daar by ten Serieusten te recommandeeren voorthaan meer attentie en accuratesse in hunne verrigtinge t’ observeeren onder ernstige waarschouwinge dat anderzints alle zoortgelijke door derzelven Verzuym gepleegde erreuren hun op hunne zoldy reekeningen ten lasten zullen werden gebragt.
En nadien uit eene ander door Voorm: Capitain Kuchler in deszelfs qualiteit als Fabricq overgelegde Memorie, waar by de noodzakelykheid opgeeft dat het Plat van ‘t Gouvernement, het welk thans grotelyx aan leccagie onderhevig komt te zyn, gerepareert, Mitsg:s de onderscheidene Schilderhuysjes waaraan eenige Vernieuwingen heeft moeten geschieden, geverwd worden, blykt, dat tot het Vullen der Uytgesleetene voegen van ‘t ged:en Plat en het verwen der voorsz: Schilderhuysjes werd gerequireert
75 lb Gesorteerde Grove Verff
24 Kannen Lijn Olij, en
5 p:s Verfquasten
alle ingredienten die niet kunnen werden Ontbeerd, is dierhalven Verstaan het een en ander tenfine Voorsz: te laten Verstrekken.
Maar nadien bij examinatie van het drie maandelyx dag register door den Equipagiemeester Cornelisz heeden al mede overgelegd, ‘s raads attentie is gevallen op de moeylykheid dewelke S ‘altoos heeft gerencontreert om uit dees Rapporten van hem Equipagiemeester zodanig als dezelve thans ingerigt zyn, deszelfs verrigtingen op eene voldoende Wyze te Kunnen nagaan, en het uit dien hoofde noodzakelyk is geagt, daaromtrend zodanige verandering t’ ordonneeren als zal Kunnen Strekken om dat onderzoek voor ‘t vervolg te faciliteeren - zo is bij overweging welke ordre ofte rigtsnoer hier omtrend dan best zoude dienen gevolgd te werden, boven alle anderen, verre præferabel geoordeeld, den voet waarop den thans alhier onder afgeschreeven Gagie remoreerende Capitain ter Zee Voltelen, ten tyde dat den Post des Equipagiemeester ad interim heeft waargenoomen gehad, deszelfs rapporten heeft Komen in te rigten, als met een opslag van ‘t oog alles vertoonende het geen important geweeten te worden.
Weshalven dienvolgens is besloten dat terwyl het voorsz: thans by Wyze van Bericht ingedient Dagregister over de maanden April, May en Juny voor ‘t laatste op den presenten Voet in Copia Authenticq zo naar ‘t Vaderland als naar Batavia zal werden gezonden, den voorm: Equipagiemeester Cornelisz voorthaan by ‘t inrigten zyner drie maandelyxe Rapporten zig exactelyk zal hebben te reguleeren naar ‘t Model van evengeciteerde Voltelen waar van hem des benodigt zynde van de politicque Secretary een afschrift zal moeten werden gesuppediteerd.
Wijders geresumeerd zijnde zodanige Nota van penningen in de Maanden Maart, April, Mey en Juny Jongstleeden ter zake der Douane en ten profyte der E: comp:e gepercipieert als door den provisioneel Fiscaal de Nys ingedient, ter Tafel is geproduceert geworden,
‘Nota van zodanige Penningen als door my ondergeteekende pro interim Fiscaal deezes Gouvernements ingevolge de zeer gevenereerde Ordre van den Wel Edele Achtbaare Heere Gezachhebber Johannes Isaac Rhenius en den E: Achtb: Raad van Politie voor de MaandenMaart,AprilMeyenJunyontfangen zyn, voor reekening van de Douane, ongereekent nog eenige Briefjes ten laste van Sommige Inwoonders die onder zyn bewaring zyn, en waarvan de betaling nog moet geschieden.’
‘
| Voor de Maand Maart | ||
| Van een Lieutenant van 't Schip Pollux voor | 2 Kelders | Rd:s 1:-:- |
| d:o S:r Willemans | Een vat bier | d:o 4:-:- |
| d:o den Burger Stadelaar | Een dito | d:o 4:-:- |
| d:o Een Lieutenant van 't Schip de Meermin | Een Slaave Meijd | d:o 10:-:- |
| d:o de Cap:n van het americ . Schip Ligthorst | eenige goederen | d:o 70:-:- |
| d:o d:o d:o d:o d:o d:o | 200 beeste Vellen | d:o 8:03:- |
| d:o d:o d:o d:o d:o d:o | 500 Schaape d:o | d:o 2:05:- |
| d:o Fransche Cap:n Watering | Zijn aangebragte goederen | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Deense Stuurman van Helsding d:o d:o d:o | d:o 10:-:- | |
| d:o d:o Docter van het Pacquet de Faam d:o d:o d:o | d:o 2:-:- | |
| d:o 300 Schaape Vellen na 't fransche Schip J. Bart | d:o 3:-:- | |
| d:o Capitain Droop | eenige aangestook hammen | d:o 8:-:- |
| d:o d:o d:o | d:o d:o Kaazen | d:o 5:-:- |
| d:o 1500 Schaape Vellen na't fransche Schip J. Bart | d:o 15:-:- | |
| d:o de Burger de Necker | een vat met Verfstoffen | d:o 4: 04:- |
| d:o C: Loos | eenige aangeb:goederen | d:o 125:-:- |
| d:o 12 Slaven van het Portugeesche Schip S:t Pedro | d:o 120:-:- | |
| d:o den Boekhouder Stokkenström | zijn aangek: goederen | d:o 32:-:- |
| d:o Burger Jan Middelkoop | voor eenige goederen | d:o 10:-:- |
| d:o Een Kelder van het Schip Horssen | d:o -:04:- | |
| 458:-:- | ||
| Voor de Maand April | ||
| Van Capitain Masson | Voor zijnaangebragte Goederen | d:o 57:-:- |
| d:o d:o d:o | d:o 2 Slaaven | d:o 20:-:- |
| d:o de Krankbezoeker van het Schip Oosthuizen | eenige goederen | d:o 1:04:- |
| d:o Docter d:o d:o Vreedenburg | d:o d:o | d:o 9:-:- |
| d:o een Lieutenant d:o d:o d:o | een Mansslaaff | d:o 10:-:- |
| d:o de Burger C: Loos | d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o de Timmerm: van d:o d:o Alblasserdam 17 Kisjes Thee | d:o 4:-:- | |
| d:o Burger Mattfeld | eenige goederen | d:o 18:04:- |
| d:o Cap:t Mallet | zijn aangeb:/Nassa | d:o 149:-:- |
| d:o d:o van't Schip Christ: Colombus | zijn goederen | d:o 30:-:- |
| d:o Burger Pieter de Hooge | een cojang Rijst | d:o 2:04:- |
| d:o Cap:n van Christophorus Colombus | 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o 113 Slaven van het portugeesch Schip de Maria | d:o 1130:-:- | |
| d:o eenige aangebragte Goederen p:r een port : Schip | d:o 102:-:- | |
| d:o Cap:n Lieut: van 't Schip Oosthuizen | eenige goederen | d:o 20:-:- |
| d:o Burger C: Herman | d:o d:o | d:o 14:-:- |
| d:o d:o Pieter de Hooge | d:o d:o | d:o 6:04:- |
| d:o 7 Mans Slaven p:r de Scheepen van Oorlog de Thetis , Bellona , Mercuur | d:o 70:-:- | |
| d:o de Cap:n van het Schip Vreedenburg | aangeb: goederen | d:o 103:-:- |
| d:o een Lieut: d:o d:o | een Slave Meijd | d:o 10:-:- |
| d:o Van den Berg | zijne opkomende goedere | d:o 7:-:- |
| d:o De Gerechts bode Ziervogel | een Kasje Hoeden | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Burger Bantjes | 4 Kasjes Thee | d:o 3:06:- |
| d:o d:o Bootsman van 't port : Schip de Maria | 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Burger Feurstenberg | enige goederen | d:o 27:-:- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip de Mentor | 5 Slaven | d:o 50:-:- |
| d:o d:o De docter van 't Schip Horssen | 1 Mans Slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Constapel d:o Chr: Colombus | 1 d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Een passagier d:o d:o d:o | eenige goederen | d:o 30:-:- |
| d:o d:o [.....] Oosthuizen | [.....] | d:o 24:-:- |
| Van de Cap:n Lieut:t van't Schip Alblasserdam voor eenige goederen | d:o 55:-:- | |
| d:o Een Lieut:t van 't Schip Christ: Colombus | voor 2 Slaven en1 Kasje Sireboe d:o | d:o 23:04:- |
| d:o d:o Sous Lieut:t d:o d:o | 2 d:o d:o eenige goederen | d:o 25:-:- |
| d:o tweede Meester d:o d:o Oosthuizen | 32 Rollen Tabak | d:o 4:-:- |
| d:o de Lieutenant d:o d:o d:o | 60 d:o d:o | d:o 7:04:- |
| d:o d:o Cap:n van d:o d:o de Standvastigheid | enige Goederen 1 Slaaff | d:o 157:-:- |
| d:o d:o passagier d:o d:o Hoornweg | d:o een MansSlaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Cap:n Malet | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Docter d:o d:o Bletterswijk | d:o eenige Goederen | d:o 15:-:- |
| d:o d:o Cap:t d:o d:o | d:o zijne Massa 2 Slaven | d:o 107:-:- |
| d:o d:o Lieutenant d:o d:o | d:o zijne Goederen | d:o 35:-:- |
| d:o d:o Burger C: Herman | d:o 30 Klijne Kisjes Thee | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Cap:t van 't Schip Hoornweg | d:o zijne Massa | d:o 114:-:- |
| 2593 | ||
| Voor de Maand May | ||
| d:o d:o Cap:n Lieut:t van 't Schip de Meermin | voor 2 Slaven | d:o 20:-:- |
| d:o d:o Lieutenant d:o Straalen | d:o enige Goederen | d:o 5:-:- |
| d:o d:o 2:de Meester d:o | d:o 1 Slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Heer H: P: Warnecke | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Burger F: Hilgers | d:o 1 Slave Meijd | d:o 10:-;- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip Straalen | d:o 2 Slaven | d:o 20:-:- |
| d:o d:o Burger S: Wernich | d:o 1 Mans slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Bootsman van 't Schip S:t Maria | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Boekhouder Stockenstrom | d:o 17 balen Coffij | d:o 12:06:- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip Straalen | d:o enige Goederen | d:o 99:-:- |
| d:o d:o Burger Evert Heugh | d:o d:o d:o | d:o 75:-:- |
| d:o d:o d:o Bestendig voor Recq v Cap:n Muntz | d:o 104:-:- | |
| d:o Mejuffr. de Wed: L Smit | d:o 1 Mans Slaaff | d:o 10:-:- |
| 435:06 | ||
| Voor de Maand Junij | ||
| d:o d:o WelEdele Achtb: Heer O: G: de Wet | voor een pakje | d:o 12:-:- |
| d:o d:o Bottelier Scharff | d:o eenige goederen | d:o 19:-:- |
| d:o d:o Burger Bart Schonk | d:o d:o d:o | d:o 10:06:- |
| d:o d:o d:o Willem Hoppe | d:o d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o d:o Joachim P: Muller | d:o d:o d:o | d:o 7:06:- |
| d:o d:o d:o J: Wispeler | d:o d:o d:o | d:o 2:-:- |
| d:o d:o d:o Matthias Hertzog | d:o d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o d:o Jan Luiten | d:o d:o d:o | d:o 4:-:- |
| d:o d:o d:o O: Mohr | d:o d:o d:o | d:o 1:04:- |
| d:o d:o onder Coopman D: Storm | d:o d:o d:o | d:o 14:- |
| d:o d:o d:o J: Hoets | d:o d:o d:o | d:o 28:06:- |
| d:o Een Scheeps Lieutenant | d:o d:o d:o | d:o 25:-:- |
| d:o de Volmachten van de overL: Juff: Hendriks | d:o 30:-:- | |
| d:o d:o Oppermeester Voogt als boven | d:o 10:-:- | |
| d:o d:o Burger Zandenberg d:o d:o | d:o 38:-:- | |
| d:o d:o Dito Jan Hofmeijer | d:o 10:-:- | |
| d:o Onder Coopman D: Storm | d:o 4 Slaven | d:o 40:-:- |
| d:o Burger Jan Freislich | d:o eenige Goederen | d:o 3:01:- |
| d:o Boekhouder A Lind | d:o d:o d:o | 12:-:- |
| d:o Lieutenant Mel Grancourt | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o de Wed: Lehman | d:o eenig goed | d:o 4:-:- |
| d:o d:o Burger H: Mattfeld | d:o d:o d:o | d:o 12:-:- |
| d:o d:o Eerwaarde Heer Kolver | d:o d:o d:o | d:o 27:02:- |
| d:o d:o Burger C: Loos | d:o 11:04:- | |
| d:o d:o Onder Coopman Jan Hoets | d:o 148:07:- | |
| d:o d:o Burger B: Schonk | voor aangeb: Goederen | d:o 31:01:- |
| d:o d:o J: T: Muller | p:r 't part ingehuurd | d:o 40:-:- |
| d:o d:o J: Sandenberg | [.....] [.....] | d:o [....] |
| [.....] [.....] | [.....] [.....] | [.....] |
| Voor de Maand Maart | ||
| Van een Lieutenant van 't Schip Pollux voor | 2 Kelders | Rd:s 1:-:- |
| d:o S:r Willemans | Een vat bier | d:o 4:-:- |
| d:o den Burger Stadelaar | Een dito | d:o 4:-:- |
| d:o Een Lieutenant van 't Schip de Meermin | Een Slaave Meijd | d:o 10:-:- |
| d:o de Cap:n van het americ . Schip Ligthorst | eenige goederen | d:o 70:-:- |
| d:o d:o d:o d:o d:o d:o | 200 beeste Vellen | d:o 8:03:- |
| d:o d:o d:o d:o d:o d:o | 500 Schaape d:o | d:o 2:05:- |
| d:o Fransche Cap:n Watering | Zijn aangebragte goederen | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Deense Stuurman van Helsding d:o d:o d:o | d:o 10:-:- | |
| d:o d:o Docter van het Pacquet de Faam d:o d:o d:o | d:o 2:-:- | |
| d:o 300 Schaape Vellen na 't fransche Schip J. Bart | d:o 3:-:- | |
| d:o Capitain Droop | eenige aangestook hammen | d:o 8:-:- |
| d:o d:o d:o | d:o d:o Kaazen | d:o 5:-:- |
| d:o 1500 Schaape Vellen na't fransche Schip J. Bart | d:o 15:-:- | |
| d:o de Burger de Necker | een vat met Verfstoffen | d:o 4: 04:- |
| d:o C: Loos | eenige aangeb:goederen | d:o 125:-:- |
| d:o 12 Slaven van het Portugeesche Schip S:t Pedro | d:o 120:-:- | |
| d:o den Boekhouder Stokkenström | zijn aangek: goederen | d:o 32:-:- |
| d:o Burger Jan Middelkoop | voor eenige goederen | d:o 10:-:- |
| d:o Een Kelder van het Schip Horssen | d:o -:04:- | |
| 458:-:- | ||
| Voor de Maand April | ||
| Van Capitain Masson | Voor zijnaangebragte Goederen | d:o 57:-:- |
| d:o d:o d:o | d:o 2 Slaaven | d:o 20:-:- |
| d:o de Krankbezoeker van het Schip Oosthuizen | eenige goederen | d:o 1:04:- |
| d:o Docter d:o d:o Vreedenburg | d:o d:o | d:o 9:-:- |
| d:o een Lieutenant d:o d:o d:o | een Mansslaaff | d:o 10:-:- |
| d:o de Burger C: Loos | d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o de Timmerm: van d:o d:o Alblasserdam 17 Kisjes Thee | d:o 4:-:- | |
| d:o Burger Mattfeld | eenige goederen | d:o 18:04:- |
| d:o Cap:t Mallet | zijn aangeb:/Nassa | d:o 149:-:- |
| d:o d:o van't Schip Christ: Colombus | zijn goederen | d:o 30:-:- |
| d:o Burger Pieter de Hooge | een cojang Rijst | d:o 2:04:- |
| d:o Cap:n van Christophorus Colombus | 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o 113 Slaven van het portugeesch Schip de Maria | d:o 1130:-:- | |
| d:o eenige aangebragte Goederen p:r een port : Schip | d:o 102:-:- | |
| d:o Cap:n Lieut: van 't Schip Oosthuizen | eenige goederen | d:o 20:-:- |
| d:o Burger C: Herman | d:o d:o | d:o 14:-:- |
| d:o d:o Pieter de Hooge | d:o d:o | d:o 6:04:- |
| d:o 7 Mans Slaven p:r de Scheepen van Oorlog de Thetis , Bellona , Mercuur | d:o 70:-:- | |
| d:o de Cap:n van het Schip Vreedenburg | aangeb: goederen | d:o 103:-:- |
| d:o een Lieut: d:o d:o | een Slave Meijd | d:o 10:-:- |
| d:o Van den Berg | zijne opkomende goedere | d:o 7:-:- |
| d:o De Gerechts bode Ziervogel | een Kasje Hoeden | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Burger Bantjes | 4 Kasjes Thee | d:o 3:06:- |
| d:o d:o Bootsman van 't port : Schip de Maria | 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Burger Feurstenberg | enige goederen | d:o 27:-:- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip de Mentor | 5 Slaven | d:o 50:-:- |
| d:o d:o De docter van 't Schip Horssen | 1 Mans Slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Constapel d:o Chr: Colombus | 1 d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Een passagier d:o d:o d:o | eenige goederen | d:o 30:-:- |
| d:o d:o [.....] Oosthuizen | [.....] | d:o 24:-:- |
| Van de Cap:n Lieut:t van't Schip Alblasserdam voor eenige goederen | d:o 55:-:- | |
| d:o Een Lieut:t van 't Schip Christ: Colombus | voor 2 Slaven en1 Kasje Sireboe d:o | d:o 23:04:- |
| d:o d:o Sous Lieut:t d:o d:o | 2 d:o d:o eenige goederen | d:o 25:-:- |
| d:o tweede Meester d:o d:o Oosthuizen | 32 Rollen Tabak | d:o 4:-:- |
| d:o de Lieutenant d:o d:o d:o | 60 d:o d:o | d:o 7:04:- |
| d:o d:o Cap:n van d:o d:o de Standvastigheid | enige Goederen 1 Slaaff | d:o 157:-:- |
| d:o d:o passagier d:o d:o Hoornweg | d:o een MansSlaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Cap:n Malet | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Docter d:o d:o Bletterswijk | d:o eenige Goederen | d:o 15:-:- |
| d:o d:o Cap:t d:o d:o | d:o zijne Massa 2 Slaven | d:o 107:-:- |
| d:o d:o Lieutenant d:o d:o | d:o zijne Goederen | d:o 35:-:- |
| d:o d:o Burger C: Herman | d:o 30 Klijne Kisjes Thee | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Cap:t van 't Schip Hoornweg | d:o zijne Massa | d:o 114:-:- |
| 2593 | ||
| Voor de Maand May | ||
| d:o d:o Cap:n Lieut:t van 't Schip de Meermin | voor 2 Slaven | d:o 20:-:- |
| d:o d:o Lieutenant d:o Straalen | d:o enige Goederen | d:o 5:-:- |
| d:o d:o 2:de Meester d:o | d:o 1 Slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Heer H: P: Warnecke | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Burger F: Hilgers | d:o 1 Slave Meijd | d:o 10:-;- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip Straalen | d:o 2 Slaven | d:o 20:-:- |
| d:o d:o Burger S: Wernich | d:o 1 Mans slaaff | d:o 10:-:- |
| d:o d:o Bootsman van 't Schip S:t Maria | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o d:o Boekhouder Stockenstrom | d:o 17 balen Coffij | d:o 12:06:- |
| d:o d:o Cap:n van 't Schip Straalen | d:o enige Goederen | d:o 99:-:- |
| d:o d:o Burger Evert Heugh | d:o d:o d:o | d:o 75:-:- |
| d:o d:o d:o Bestendig voor Recq v Cap:n Muntz | d:o 104:-:- | |
| d:o Mejuffr. de Wed: L Smit | d:o 1 Mans Slaaff | d:o 10:-:- |
| 435:06 | ||
| Voor de Maand Junij | ||
| d:o d:o WelEdele Achtb: Heer O: G: de Wet | voor een pakje | d:o 12:-:- |
| d:o d:o Bottelier Scharff | d:o eenige goederen | d:o 19:-:- |
| d:o d:o Burger Bart Schonk | d:o d:o d:o | d:o 10:06:- |
| d:o d:o d:o Willem Hoppe | d:o d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o d:o Joachim P: Muller | d:o d:o d:o | d:o 7:06:- |
| d:o d:o d:o J: Wispeler | d:o d:o d:o | d:o 2:-:- |
| d:o d:o d:o Matthias Hertzog | d:o d:o d:o | d:o 10:-:- |
| d:o d:o d:o Jan Luiten | d:o d:o d:o | d:o 4:-:- |
| d:o d:o d:o O: Mohr | d:o d:o d:o | d:o 1:04:- |
| d:o d:o onder Coopman D: Storm | d:o d:o d:o | d:o 14:- |
| d:o d:o d:o J: Hoets | d:o d:o d:o | d:o 28:06:- |
| d:o Een Scheeps Lieutenant | d:o d:o d:o | d:o 25:-:- |
| d:o de Volmachten van de overL: Juff: Hendriks | d:o 30:-:- | |
| d:o d:o Oppermeester Voogt als boven | d:o 10:-:- | |
| d:o d:o Burger Zandenberg d:o d:o | d:o 38:-:- | |
| d:o d:o Dito Jan Hofmeijer | d:o 10:-:- | |
| d:o Onder Coopman D: Storm | d:o 4 Slaven | d:o 40:-:- |
| d:o Burger Jan Freislich | d:o eenige Goederen | d:o 3:01:- |
| d:o Boekhouder A Lind | d:o d:o d:o | 12:-:- |
| d:o Lieutenant Mel Grancourt | d:o 3 Slaven | d:o 30:-:- |
| d:o de Wed: Lehman | d:o eenig goed | d:o 4:-:- |
| d:o d:o Burger H: Mattfeld | d:o d:o d:o | d:o 12:-:- |
| d:o d:o Eerwaarde Heer Kolver | d:o d:o d:o | d:o 27:02:- |
| d:o d:o Burger C: Loos | d:o 11:04:- | |
| d:o d:o Onder Coopman Jan Hoets | d:o 148:07:- | |
| d:o d:o Burger B: Schonk | voor aangeb: Goederen | d:o 31:01:- |
| d:o d:o J: T: Muller | p:r 't part ingehuurd | d:o 40:-:- |
| d:o d:o J: Sandenberg | [.....] [.....] | d:o [....] |
| [.....] [.....] | [.....] [.....] | [.....] |
Zo is verstaan dat het daar by voorkomend bedragen van Vierduizend zevenHonderd Vier en Vyftig en eenhalve Ryxdaalers, dewelke in boven genoemde Vier Maanden is betaald geworden met een contant van 3169 2/3 ducatons p:r ordonnantie in ‘S Comp:s Cassa overgebragt en by de Negotie Boeken ingenoomen zal moeten werden.
Maar nadien intusschen naar lectuure van het onderstaande Request door de Burgers Josias Ryneke en Johannes Ernestus Weesberg ingediend.
Aan den WelEdele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a benevens den E: Achtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Achtb: Heer en Achtb: Heeren!’
‘Geeven reverentelyk te Kennen UwEd: Achtb: en Ed: Achtb: gehoorzaame Dienaaren Josias Ryneke en Johannes Ernestus Weesberg.’
‘Hoe zij Suppt:ten bij geleegendheid dat den Perzoon van Hendrik Bremyer in den Maand April des Jaars 1790 op eene ontmenste Wyze is gemassacreerd geworden uit eene des tyds van weegens deeze Regeering g’emaneerd placcaat, hebben mogen ontwaaren dat UWelEd: Achtb: en E: Achtb: aan den geene die den dader of daders van deze grouwelyke Moord zoude koomen te ontdekken hebben goedgevonden te beloven en toe te zeggen een premie van 200 Ducatonnen.’
‘Dat zij Suppl:t en dadelyk alle pogingen hadde aangewend om waare het mogenlyk die booswigten welke de inwoonderen van dit Vlek destyds door Moord, braak en diefte zo dierlyk verontruste, zoo dat niemand zich by Nagt en Ontyden in zyne huis meer veilig achte, te ontdekken, zeer toevallig wanneer de Supp:ten van een Schietgeweer voorzien, op den 20 Aug:s des voorl: Jaars voorneemens weezende eene wandeling na elders te doen even buiten dit Vlek een Jongen genaamt Onton toebehoorende aan den Burger Jacob van Rheenen van eenige moord instrumenten voorzien gevangen gekreegen en vervolgens in handen der Justitie hadden overgeleeverd.’
‘Dat gem: Onton Staande zyne detentie volmondig geconfesceerd hebbende onder meer andere destyds gepleegde execrable feyten dader te Weezen van de gruwelyke Moord aan gem: Bremeyer gepleegd ook nu daarop onlangs zyne welverdiende Straffe heeft ontfangen.’
‘Dat zy Suppl:ten dienvolgens vermeende geregtigd te zyn tot de by voorsz: publicatie beloofde præmie zich by Requeste aan den E: Achtb: Rade van Justitie alhier hebben geaddresseerd, door wien blykens het deezen in Eerbied verzellend decreet, nadat bevoorens de consideratien van den officier waaren ingewonnen, is verklaard “dat de Suppl:ten geregtigd waaren om de by Publicatie van 15 April 1790 gestelde præmie van Twee Honderd Ducatons te moge vorderen.”’
‘Het is om de voren geallegueerde reedenen dat zy Suppl:ten thans de vryheid neemen zig te wenden tot UwelEd: Achtb: en E: Achtb: met ootmoedig verzoek de voormelde Præmie van 200 ducatons aan hen te willen laaten extradeeren.’
’/:onderstond’
‘’T welk doende /: W: G: /Josias Ryneken, J: E: Weesbergh’
En daar op gevolgde examinatie van ‘t gewysde des Raads van Justitie waar op zy Suppl:ten zig fundeeren, niet alleen komt te blyken dat gem:e Ryneke en Weesberg aanspraak maken op zodanige præmie ter Somma van Twee Honderd Ducatons als by Publicatie Sub dato 22 April 1790 gedaan van weegens deze Regeering, op het vatten van den dader van zodanige gruwelyke moord als inden nagt tusschen den Elfden en twaalfden dier zelfde Maand aan den Perzoon van Hendrik Bremeyer gepleegd, is gesteld geworden, maar ook dat zy door het apprehendeeren en overleeveren van den delinquant in handen des geregts, waar door dien Booswigt desselfs welverdiende Straffe ter gerust Stellinge der goede Ingezeetenen en ten Spiegel van andere quaaddoenders, heeft kunnen ondergaan werkelyk tot het doen van een zodanig Verzoek geregtigd zyn, heeft men daar en tegen wederom moeten besluiten ter bevordering der ruste en Veiligheid der gezamentlyke Inwoonderen deses Lands in zo verre Comp:s weegen te contribueeren dat van de voorsz: aan de Suppl:ten geadjugeerde Premie uit de hier voren geciteerde Casse der E: Comp d’ eene helft zal werden afgelangd terwyl de Wederhelft uit ‘s colonie’s Casse zal moeten werden Voldaan.
Waarna nog geleezen het hier onder geinsereerd Verzoekschrift door den Burger Jan Pieter Furstenberg voor den meede Burger Johan Godlieb Stagman gepræsenteerd.
Aan den WelEdele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezaghebber Cabo de Goede Hoop en den Ressorte van dien &:a &:a &:a beneevens den E: Achtb: Politiecquen Raad.
‘Wel Edele Achtbaare Heer en Edele Achtbaaren Heeren!’
‘Geeft met Verschuldigde eerbied te kennen Uwel Edele Achtb: en E: Achtb: onderdanige dienaar, den Burger Jan Pieter Furstenberg, als generale gemagtigde van den meede Burger Johan Godlob Stagman’
‘Dat door de Suppl:te qq op den 23: e Juny des voorl: Jaars aan UwelEdele Achtb: en E: Achtb:s in eigendom zynde verzogt geworden, Een Strookje gronds ter groote van twee quadraat roeden en agt en veertig d:o Voeten gel: aan de Paarl , UwelEd: Achtb: en E: Achtb: als toen hebbende behaagd dit verzoekt te Stellen in handen van Landdrost en Heemraden aan Stellenbosch , ten einde het Verzocht Land te examineeren en tauxeeren; en dat door Landdrost en Heemraden voorm:d daar aan is voldaan geworden, met een bericht het welk zy op den 19:e Aug:s des voorleeden Jaars in hoogstderzelven vergadering hebben ingediend.’
‘Dan daar den Suppl:ten qq heeft ontwaard dat toen denselven de tauxatie van voorschr: Land in ‘S Comp: Cassa zoude voldoen, dat door voorm: Landdrost en Heemraaden in derselver voors: berigt abusief was opgegeeven van de groote van het zelve want daar de groote van het gezegde Land, blykens neevens gevoegde Kaart met het provisioneele aan hem toegestaane Strookje gronds moeste zyn 138 quad: roede en 128 d:o voeten, by het bericht inteegendeel niet meer bekend staat als 12 quad:e roeden - Zoo zyn dit reedenen om welke den Suppl:t qq van UwelEdle Achtb: en E Achtb:s eerbiedig verzoekt, het door hem verzogt Land in eene zodanige groote in eigendom te mogen bezitten, als op de boven gem: en hier neevens gevoegde kaart bekend staat.’
’/:onderstond:/’
‘T Welk doende &:ca /:was geteekent./ J: P: Furstenberg qq’
Het welk is verstaan te stellen inhanden van Landdrost en Heemraaden van Stellenbosch ten einde deese Regeering te berigten wat ‘er Weezentlyk van het daar by aangehaald abuis nopens de opgave der groote van het door gem: Stagman Verzogte Lands zy, en om teffens, ingevalle tegens d’ uijtgave van het gedagte Land zo als den Suppl:t als nu daröm komt Solliciteeren geen bedenkingen zyn, het zelve als dan op nieuw te tauxeeren.
En nadien op een diergelyk verzoekschrift door Johannes Jacobus Zwanepoel in de volgende bewoordinge ingediend.
Aan den Wel Edelen Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber van Cabo de Goede Hoop en den Ressorte vandien &: &: &: beneevens den E: Achtb: Politicquen Raad.
‘Wel Edele Achtb: Heer en Edel Achtb: Heeren!’
‘UWer WelEdele Achtb: en EdeL Achtb: ootmoedig dienaar Johannes Jacobus Swanepoel geeft met allen Eerbied te Kennen hoe hy Suppl:t in den Jare 1790 in de Maand Maart van de E: Comp:e in Leening heeft verkreegen zeekere Veeplaats genaamd de Brakke Fontein gel: agter de Swarte berg , dat hy Suppl:t niet teegenstaande aan recognitie Penn: Rx:24 en dus een Jaar voor uit betaald heeft, egter maar 29 dagen het gerust bezit van dezelve heeft mogen genieten als zynde daarna door de Bosjesmans Hottentotten van daar gejaagd zodat hy met zyn vrouw en Kind na elders de vlugt heeft moeten neemen ‘t welk Uwel Edele Achtb: en Edel Achtb: uit den deeze verzellende verklaaring, des gelievende, zullen kunnen ontwaaren dat, deeze plaats voorts tot Heeden voor zyn reekening blyft voortloopen, als zynde hy Suppl:t door nood geperst niet in de mogelykheid geweest alhier aan de Caab te komen om dezelve afte danken, reedenen om welke dezelve zig is Keerende tot Uwel Edele Achtb: en E: Achtb: met nedrig Supplicq dat het van Wel derzelver goede geliefte zyn moge hem van de op dikgem: plaats ten agteren zynde Recognitie Penn: van een Jaar en Twee Maanden gratieuselyk te willen excuseeren, en dezelve by de ordonn: boeken te laten afschryven als meede dat dezelve voor verlaten mag bekend gesteld werden.’
’/:onderstond :/’
‘’T Welk Doende &:ca /:was geteekent:/ x dit Kruysmerk heeft Johannes Joachim Zwanepoel zelfs gestelt.’
Alvorens dispositie te Kunnen erlangen al meede Vereischt werd het Berigt van den Landdrost van Graaf Rynet onder wiens district de Plaats in questie is leggende, zal het zelve insgelyx dadelijk ten voorsz: einde aan meerged:e Landdrost werden gesuppediteerd.
Voorts is aan de ondertenoemene perzoonen ingevolge de door hen ten dien einde gepræsenteerde Requesten gepermitteerd omme de neevens hunne naamen vermelde goederen in’t in Baay fals aanweezende Schip de Schelde , voor hunne reekening op vragt, naar Ceylon te mogen verzenden, als
Aan den Capitain Von Hugel die d’ agtergebleevene zieken en Recruten van ‘t Regiment van Wurtenberg alhier Commandeert, 2 Leggers ord:e Caabse Wyn d:o A: C: Steyn huisvrouw van den Lieut:t onder ‘t Meurons Regiment Kibourg
Een Kast lang 3 en hoog en wyd 2 voeten
Een Keldertje, en
Een Pyp met Wyn
Aan den Capitain der Artillerie Hendrik Willem Rutz
Een half aam Boter gem:t BAG
Een Kelder droge vrugten d:o AZ
Een Pakje met Amandelen d:o BAG
en
Aan Charles la Harpe
Twee Vaatjes van onderscheidene groote Contineerende ‘t zamen 350 lb Boter.
Mits alvorens navolgens het 13:de Articul van de Conditien volgens Welke d’ E: Comp:e aan particulieren accordeert om voor hunne reekening goederen, waaren en Koopmanschappen in hare Scheepen te mogen afladen voor yder last van 120 Cubicq Voeten in ‘S Comp: Cassa betalende Negentig guldens hollands ofte de helft der vragtpenningen die men gehouden is voor ‘t transport uijt ‘t Vaderland naar Ceylon aan de Maatschappy te moeten voldoen.
Laastelijk door den Heere gezaghebber te Kennen gegeeven zynde dat zyn Ed: ingevolge het geresolveerde onder den 10:e dezer aan de Hoog Edele Heeren Commissarissen generaal ouverture gedaan hebbende gehad van de declaratie des ad Interim Fiscaals de Nys op de hem voorgelegde vrage nopens het Vertoog des Burger Krijgsraads tegens den Heere van Lynden en van de dispositie om hem de Nys te permitteeren zig Schriftelyk diend weegen by deezen Rade te moge Verantwoorden met bygevoegde Verzoek verEerd te mogen werden met hunner Hoog Edelheedens nadere beveelen hoedanig in deezen verder zoude dienen te werden gehandelt, Hoogst derzelve ‘t eerste Poinct voor Communicatie aangenoomen, aan het tweede welderzelver approbatie gehegt en omtrend het laatste gelast hadden, dat het onderzoek der beschuldiging en ten laste van evengeciteerde Heere van Lynden en anderen by ‘t voorm: vertoog van Klagten des Burger Krygsraads voorkomende dadelyk op nieuw zoude moeten werden byder hand genoomen en gedemandeert aan Zodanige S’ Comp:s Dienaar als van wiens integriteit men eene onbewimpelde opheldering van Zaken zoude Kunnen verwagten; Zo is in deliberatie getreeden zynde aan wien men een zodanig Onderzoek best zoude kunnen demandeeren aanvankelyk Unanime verstaan daar toe te verzoeken en te committeeren het Lidt deezes Raads den Heere Dispencier van Reede van Oudtshoorn dan nadien zyn Ed: in Weerwil der herhaalde instantien en aandrangen van alle d’ overige Heeren medeLeeden zig wegens desselfs affiniteit met eenige der in Voorm: Krygsraad Sessie hebbende officieren, Welke omstandigheid naar zynEd: sustenue desselfs bevindingen ingevalle ten nadeele van den Heere van Lynden mogten uitvallen altoos aan Reflexien zoude Onderhevig maken, van dien taak is komen t’ excuseeren, heeft men vervolgens daartoe als d’ enigste in aspect Komende wel moeten benoemen en qualificeeren gelyk benoemd en gequalificeerd werd by deezen, den titulair Coopman en Lidt in den Rade van Justitie Mitsg:s p:l adjunct Secretaris der Weeskamer Rijno Johannes van der Riet; Weshalven meerm: de Nys met den eersten alle de hem ter handen gestelde stukken die eenige de minste betrekking tot de Zaak in questie hebben en zoo ook zyne diendweegen ingediende berigten en daar toe Specteerende bylagen tegens behoorlyke recipisse aan evenged:e van der Riet zal moeten extradeeren, terwyl deezen daar en tegen g’ ordonneerd ende gelast werd de voorsz: beschyden ontfangen hebbende immediate het aan hem opgedragen onderzoek byderhand te neemen, en met alle exactitude ten Spoedigsten mogelyk ten einde te brengen, op dat men de Hoog Gebiedende Heeren Meesteren niet langer naar ‘t Resultat van dien behoeve te laten wagten
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 178-205.¶
Vrydag den {17920713} 13 July 1792,
‘S Voormiddags alle Present dempto den E: Achtb: Heer Gezaghebber, mits Indispositie.
By gelegendheid dat de Heeren Commissarissen Generaal op Dingsdag den 10 deezer goedgevonden hebben gehad inRade te requireeren d’ advysen der byzondere Leeden nopens zeeker Poinct by de Secreete Resolutie van dien dag breeder omschreeven door Hoogst dezelve onder anderen ook gevordert zynde Visie van zodanige Instructie als door Welopged: Heere gezaghebber beneevens de Heeren Le Sueur en de Wet voor commissarissen uit den Rade van Justitie ontwerpen bereids op den 19 January des voorleeden Jaars 1791 in Vergaderinge ter approbatie overgelegd geworden, dog wegens de als doen meede ingediende Consideratien van den van hier Vertrockenen Heere Independent Fiscaal van Lynden, op dezelve Instructie, ‘t zeedert buiten effect gebleeven is, en haar Hoog Edelheedens na examinatie der Stukken zo met betrekking tot de voorsz: Instructie voor Commissarissen uit den Rade van Justitie als met opzigt tot het besluyt in dato 26 der evenafgeweekene Maand Juny op’t sujet van den Burgerraad Truter genomen, deeze Regeering heeden hebbende gelieven te vereeren met d’ onderstaande Missive
Aan den Gezachhebber benevens den Raad van wegens de Generale Nederlandsche Oost Indische Kompagnie aan Cabo de Goede Hoop
‘Erntfeste, wyze, Voorzienige, zeer discreete.’
‘Wij hebben naar examinatie der Stukken concerneerende den Burgerraad Truter, goedgevonden te approbeeren de Resolutie in dato 26 Juny deese Jaars in uE: Raads op dat Sujet genomen - Waar van Wy UE: by deeze Kennis geeven, met te rug zending der Voorschr: Stukken - ook zenden wy UE:, hier nevens terug het by ons geëxamineerde ontwerp der Instructie voor Commissarissen uit den Rade van Justitie, het welk al meede door ons is geapprobeerd en gearresteerd, alleenlyk met eene alteratie van het 28:ste articul dier Instructie, moetende het zelve worden uitgedrukt in deeze bewoordingen.’
‘“Wanneer eenig gebrek aan vereischte Levensmiddelen in de Colonie, of onder de Ingezeetenen Werd gedugt ofte gemoedgezien, zullen Commissarissen nagaan, welke meest geschikte Voorzorgen daar teegen zoude Kunnen werden genoomen, en welke bekwame Middelen tot een Spoedig ontzet uit zodanig gebrek zoude kunnen werden in ‘t Werk gesteld en deselve aan den Raad van Politie voordragen met aanhaling der oorzaaken en Reedenen welke voor zodanig gebrek bedugting doen ontstaan.’
‘Terwyl wy uE: de dadelyke introductie dier Instructie recommandeeren, en om ons, met eene geauthentiseerde Copie van dezelve te voorzien.’
‘Waar meede UE: in de bescherming des Allerhoogsten aan beveelende.’
’/:onderstond:/’
‘Erntfeste, Wyze, Voorzienige, zeer Discreete’
’/ :lager: / De Commissarisen Generaal over Nederlandsch Indien /:was geteekent:/ S: C: Nederburg en Sim: H: Frijkenius /: daaronder:/ Per ordonnantie van Hunne Hoog Edelheedens /:was Geteekent:/ Ed:d Daniels /:in margine:/ In ‘t Casteel de Goede Hoop den 1:e July 1792.’
Zo is, gemerkt uit de lecture van voorseide Missive waar toe onmiddelyk na resumptie van ‘t besluyt onder voorm: 10 dezer over diverse ordinaire zaken genomen geprocedeert geworden is, is komen te blyken, dat Hoogstged:e Heeren Commissarissen Generaal het gedisponeerde nopens den Burgerraad Truter met Welderzelver approbatie gehonoreert hebbende, teffens hebben goed gevonden de hier voren gerepte Instructie voor Commissarissen uit der Rade van Justitie mede goed te Keuren en dienvolgens voor g’ arresteerd te verklaren, alleen met zodanige alteratie nopens den zin van ‘t 28 art: als hier boven is opgegeeven, dan ook besloten dat als nu van het geen Meerm: Truter Concerneert dadelyk uit dezes Raads voorsz: resolutie van den 26:e Juny laatstleeden de nodige Extracten zo aan den Burger Krijgsraad, als aan Commissarissen uit den Rade van Justitie voormeld zullen moeten werden af gegeeven ten einde in deszelfs gantschen zamenhang met den eersten effect te sorteeren en ter executie gelegd te worden en dat inzelver voegen ten spoedigsten mogelyk aan evengeciteerde Commissarissen uit den Rade van Justitie ter harer narigt en stipte observance zal moeten werden gesuppediteerd een afschrift van de Voors: voor hun ontworpene Instructie, zo als dezelve thans by Haar Hoog Edelheedens is vastgesteld geworden, na dat alvorens daar van ingevolge de begeerte van Heeren Commissarissen Generaal aan Hoogst dezelve meede in allen eerbied een geauthentiseerde Copy zal zyn aangeboden.
Maar nadien met d’ introductie van voorsz: Instructie nu ook is noodzakelyk geworden eene geheele ontbinding van’t voorseide Collegie zo als het zelve thans komt gecomposeert te zyn, om de Novo te kunnen werden gecreéert op den voet zo als by d’ eerste en tweede articulen dier Instructie word bepaald, Is dierhalven teffens goedgevonden aanvankelyk alle de Leden die dat collegie teegenswoordig uitmaKen als zodanig t’ ontslaan, en vervolgens uit dezelve wederom te verkiesen en aan te Stellen, gelyk verkosen en aangesteld Werden by deesen de navolgende Zeeven oudste Leeden in opgem: Justitieelen Rade te Weeten.
Waarvan d’ eerste, derde, Vyfde en Zeevende uit de Burgerraadden en de drie overige uit de dienaaren zyn genomen, om onder de voorzittinge van den Heer Dispencier William Ferdinand van Reede van Oudtshoorn, dewelke verzogt is geworden het Præsidium op zig te willen neemen voorthaan het Collegie van Commissarissen uit den Rade van Justitie uit te maken tot dat onder Ultimo December des aanstaanden Jaars de twee voorgemelde en vervolgens Jaarlyks d’ overige Successivelyk in gelyken getalle ontslagen zynde wederom een Nieuwe Vice Præsident en Leeden in derzelver plaatsen zullen weezen aangesteld alles egter voor zoo verre Concerneert de voorsz: aanstelling van evengem: Præsident en Leeden ter nadere approbatie van meer Hoogstgedagte Heeren Commissarissen Generaal op wiens expresse begeerte by dees geleegendheid al verder is besloten en vasgesteld; - Dat voorthaan in dit Collegie, mitsgaders in alle andere Commissiën uit den Raad van Justitie, zo in het præsideren als in het Voteeren zal werden geobserveerd, de order volgens Welke de leeden, dezelve Commissien uitmakende, zitting hebben in het Collegie van Commissarissen van den Raads van Justitie en in den gemelde Rade respectivelyk, welk order insgelyks zal werden geobserveerd in het Voteeren in den Raad van Justitie zelve.
Hier na door den Heere Gordon ter voldoening aan ‘S Raads Resolutie van den 2:e dezer geproduceert zijnde zodanige Schriftelyke advysen als door de Resp:ve Landdrosten en Heemraden van Stellenbosch en Zwellendam nopens de Wyze hoedanig zy vermeenen dat de Bosjesmans Hottentotten in hunne roof en Moord zugt best zouden Kunnen werden tegengegaan aan zyn Edele zyn overgelegd als meede zeeker Plan ofte ontwerp diendweegen op zyn Ed:s requesitie door den oud Secretaris der Colonie Graaff Rynet Johan Fredrik Wagener en den Burger Lieutenant Johannes Gysbertus van Reenen geformeerd met byvoeging van deszelfs eigene Consideratien op wat wyze ingevolge van dien, de nodige arrangementen tot d’ expeditie teegens dezelve Bosjesmans Hottentotten zoude Kunnen beraamd en ter executie gelegd Werden - En den Raade alle dezelve papieren vervolgens met attentie hebbende ingezien zo is, na dat, na rype deliberatie uit de voorsz: Stukken was overgenoomen al het geen dienen Kon om ‘er een behoorlyk ensemble uit te zamen te Stellen, bepaald ende gearresteerd geworden.
Dat nadien de voorsz: Stroopende Bosjesmans Hottentotten die zig met het bedryven van hunnen moedwil meest al in en omtrend het Nieuwe Velds Gebergte , de Compagnies velden , de Rivier de Chomka en den Zwartenberg ophouden, niet alleen zo sterk in getal zyn dat men derzelver hoeveelheid niet kan opgeeven, maar dat zy zig ook bereids meester bevinden van verscheidene Schiet geweeren en Rydpaarden, en het gevolglyk van d’ uiterste noodzakelykheid is, dat men dees Rovers op eene kragtdadige Wyze Koome teegen te gaan en te beteugelen, om daar door derzelver verder t’ zamenrotting en vermenigvuldiging, waar door niemand meer zoude durven onderneemen in de voorsz: Streeken te passeeren ofte te repasseeren, te beletten, twee Commando’s van uitgezogte Manschappen welke voorzien van al het geen een gewenscht Succes belooven Kan zullen moeten werden gedetacheert, te weeten een uit de Colonie van Stellenbosch en een ander uit die van Zwellendam .
Dat de Colonie van Stellenbosch de nodige Manschappen, Bastaarden en Hottentotten daar toe zal moeten vinden uit de Ingezeetene der Rogge- en- Bokke Velde , - en die van Zwellendam uit d’ Inwoonders dewelke zich gesitueert bevinden in de Streeken van de Oliphants Rivier , de Cango , de Cogmans Cloof ensz:
Dat deeze twee Commando’s gecombineert zynde, Twee honderd wel gewapende Coppen, dan wel zoo veel meer ofte minder als de hier na te noemene Cheffs zulxs na d’ omstandigheeden geraaden zullen oordeelen moetende uitmaken, zig by den anderen zullen moeten voegen ter plaatze van zeekeren Johan Adam Raubenheymer aan de Zwarte Rivier onder den Zwartenberg geleegen op zodanigen tyd als zulx door Voorm: Chefs met den anderen afgesprooken en bepaald zal werden.
Dat vermits d’ ondervinding al meer dan eens geleerd heeft dat den goeden uitslag van diergelyke onderneemingen meestal afhangd van de Leiders en aanvoerders van alzulke Commando’s en men gefundeert is te veronderstellen dat de in gemelde Oirden fungeerende Veld Wagtmeesters Abraham Botma en Gerrit Marais de nodige Kunde en experiëntie om de zo dikwils gem: Rovers met Succes aan te grypen en te bevegten niet hebben weeten te verkrygen, gemerkt de meeste expedïtien waar van zij het beleid hebben gehad tot nog toe, zo niet al ongelukkig dan dog Vrugteloos afgeloopen zyn, het Commando dierhalven ditmaal niet aan dezelve zal werden gedefereerd, Neen maar inteegendeel en Chef opgedragen werden aan den in ‘t Koude Bockeveld Woonagtigen Burger Johannes van der Walt en onder denzelven als meede Commandant aan den Heemraad Tjaart van der Walt, die zig met ‘er woon bevind aan ‘t Warme Bad aan d’ Oliphants Rivier geleegen, als gereputeert zynde voor Mannen die van derzelver geschiktheid en onverschrocken moed om in zaken tot een gelukkig einde te brengen, voldoende Preuves hebben gegeeven.
Dat om zeeker te zyn dat deeze hier vorengenoemde thans aangestelde Chefs in hunne onderneemingen niet zullen Kunnen werden teleur gesteld door de Vreesagtigheid, onwilligheid ofte onbequaamheid der Manschappen Bastaarden en Hottentotten over welke zy het gebied zullen voeren, de voorsz: Manschappen niet volgens gewoonte door de ordinaire veld Wagtmeester naar de Rol, of een ieders tourbeurte, tot dees expeditie zullen mogen werden gecommandeert, maar moeten staan ter Keuze en benoeming van dezelve Chefs, die dan ook uit de geschikste van dien zig zodanige Onderofficieren zullen Kunnen adjungeeren als zy zelfs te rade zullen werden.
Dat nadien het met geen mogelykheid kan werden bepaald hoe lange de voorsz: Commando’s het veld zullen moeten houden, gemerkt zulx alleen van d’ omstandigheeden is afhangende, dog men egter, vast Steld, dat zulx meer of min zal uytkomen op den tyd van drie Maanden, dierhalven, niet alleen de voorsz: te Commandeerene manSchappen zig voor dien tyd van de nodige mond provisie zullen moeten voorzien, maar ook de Resp:ve Landdrosten van Stellenbosch en Zwellendam van Stonden aan de nodige dispositien maken en ordres uijtvaardigen zullen moeten dat het Leevend vee ter Consumptie, als meede de benodigde Wagens, Ossen, Wagenryders en Lyders ten dienste van ‘t Commando uiterlyk voor Ultimo Augustus aanstaande werde bygebragt, en dadelyk gefourneert, door zodanige Perzoonen als van dienst afgeschreeven of tot het doen van Commando’s onbequaam geworden zyn, ten einde deezen zo doende het hunne moge Contribueeren ter bevordering van ‘t Welzyn en de Veiligheid van ‘t algemeen.
Dat intusschen door den Heere Gordon, gelyk zyn Ed: daartoe verzogt werd by deezen, zelve gemaakt dan wel van deskundigen gerequireert zal moeten werden een Calculative opgave van de nodige Amunitie van Oorlog, als Kruyt, Loot, Vuursteenen, Snaphaanen en wes meer zy, dewelke met in ‘t oog houding van ‘t bereids ingevolge Resolutie van den 22 Maij dezes Jaars op de gedaane Petitie van Landdrost en Krygsraden van Graaff Rynet verstrekte zal dienen gefourneert te werden, ten einde in tyds gezorgd zoude Kunnen werden om ten dage der zamenKomste van beide de meerm: detachementen aan den Zwartenberg , by voorn:de Raubenhijmer aan handen en in gereedheid te hebben al het geen vereijscht werd om zig Compleetelyk tot de voorhanden zynde expeditie te Kunnen equipeeren.
Dat de voorsz: equipeering invoegen als even is gemeld aan den Zwartenberg staande te geschieden de te Commandeerene manschappen dierhalven daar van zullen moeten werden verstendigd, ten einde zy by hunne afrhyze naar de plaats der generale Rendevous zig met geen groter quantiteit der voorsz: articulen belemmeren, als nodig zyn zal om de evengem: verzamel plaats veilig te Kunnen bereyken.
Dat wyders, onvermindert het aanschryvens door de Resp:ve Landdrosten met betrekking tot dees beraamde Schikkingen een ieder in den haren aan de benoemde Chefs Johannes en Tjaart van der Waldt te doen, ook nog van weegens deeze Regeering in ‘t byzonder aan dezelve Chefs directe van hunne aanstelling qualificatie kennisse zal werden gegeeven, met Serieuse recommandatie zig van hunnen pligt behoorlyk te quyten, en bygevoegde belofte van wel gereusseerd zynde niet alleen voor ‘t vervolg van diergelyke moeyelyke en gevaarlyke expeditien te zullen blyven bevryd maar dat men als dan ook by voorkoomende geleegendheeden favorabel requard op derzelver perzonen slaan zal.
en dat eindelyk in’t vast vertrouwen dat dezelve thans aangestelde Chefs alle hunnen devoiren zullen aanwenden, om naar de Kennis die zy van deezen oorlog te voeren bezitten, d’ expeditie tot een gelukkig einde te brengen, geen Reglement aan dezelve voorgeschreeven, maar alles aan hunne eygene directie en voorzigtig beleyd overgelaten zal werden.
Dan aangemerkt den Capitain van Balen aan wien opgedragen is geworden dees operatie door gepaste maatregulen uit de Colonie van Graaf Rynet zelve behoorlyk te doen Secondeeren, zig diend weegen absolute zal dienen te Concerteeren met de hiervorens zo menigwerf gen:de Commandanten Johannes en Tjaard van der Waldt, alvorens men iets met Hope van Succes zal kunnen onderneemen, is teffens verstaan dat ged:e van Balen Zo haast de van’s Comp:s Post de Zoetemelks Valley ontbodene Wagens en Trekbeesten, tot deszelfs transport bestemd, alhier zullen weezen aangekoomen, dadelyk de Rhyze naar Graaff Rynet voormeld zal hebben aan te neemen langs zodanige route als door den Heere Gordon by zyne boven aangehaalde Consideratien werd aan geweesen, ten einde eerst in ‘t Koude Bokke veld in passant met den Principalen Chef Johannes van der Waldt behoorlyke afsprake te kunnen neemen tegen welke tyd en op wat wyze, aan den Zwartenberg by voorm: Raubenheymer, zullen dienen te zamen te komen, alle zodanige Perzoonen uit de Klyne en grote Roggevelden , ‘t district aan den oorspronk der Riviere de Gamka de Hooij Vlakte geheeten, en andere oirden meer, als met wien men zal vermeenen over de voorsz: expeditie te moeten raadpleegen om het Plan van den aan val vast te stellen en vervolgens bij den zelven Raubenheymer aangekoomen zynde behalven den meede Commandant Tjaard van der Waldt ook alle de zodanige Perzoonen teegens den gezetten dag in tyds aldaar te kunnen doen appoincteeren.
Dat dat Vastgesteld tydstip daar, en de geroepene perzonen verscheenen zynde hy Capitain van Balen dan ook met dezelve in besoigne treeden en met betragting van d’ alleruiterste Secretesse alles beramen en vast te stellen moet, dat maar enigzints zal Kunnen dienen om de Rovers op dewelke men het gemunt zal hebben onverhoeds en van alle kanten dermaten op ‘t Lyf te komen dat zy althans ditmaal den dans niet zullen ontspringen. - en dat een zodanig Plan van operatien vastgesteld zynde hy Capitain van Balen met overlating van d’ uitvoering aan de meerm: Commandants dezelve zoo Kragtdadig van den kant van Graaff Rynet zal moeten doen secondeeren als maar immers mogelyk zal Weezen, ten einde men door een gelukkig en wel beraden treffen onze Ingezeetenen wederom in hare Bezittingen en de Maatschappy in het genot dier Inkomsten hersteld moge zien waar van Se door ‘t abandonneeren eener menigte Plaatsen die aan d’ incursien der voorsz: Stropers bloot hebben geleegen ‘t zeedert lange is gepriveert geweest.
Maar daar gelyk hier voren is gezegd het getal der voorsz: Bosjesmans hottentotten ontelbaar is, en de Plaatzen van derzelver op onthoud daar by zo wyd en zyd van den anderen geleegen zyn, dat hoe Compleet d’ overwinning over dezelve ook uitvallen moge zy nimmer ten eenemaale Uitgeroeyd zullen Kunnen werden, Neen maar telkens Wederom uit hunne Schuylhoeken te Voorschyn zullen Koomen zo dikwils hun de geleegendheid daar toe werd gelaaten, en het dierhalven /:zullen onze Ingezeetenen voorthaan voor hunnen moedwil beveiligd blyven:/ van de uiterste noodzakelykheid zyn zal die Rovers naar het voorgeslagene door de in den aanvang genoemde Landdrosten en Heemraden van Stellenbosch en Zwellendam , na eene bekomen principale nederlage gestadig ingevolge de daar toe existeerende Ordre door afzonderlyke Commandos te doen harcelleeren - dat ook teffens niet minder noodzakelyk is, langs alle mogelyke middelen teegen te gaan het verkopen of verruylen van Snaphanen ofte andere Schietgeweer, mitsg:s Kruit en Loot, aan alle Hottentots Natien hoe genaamd, het welke men vast stellen moet wederom in Zwang te gaan daar d’ ondervinding leerd dat de zwervende Bastaard Hottentotten of op zig zelve, dan wel verEenigd met de Bosjesmans, tegenswoordig van ‘t een en ander voorzien en hier door eygentlyk in Staat geraakt zyn hunne Stroperyen met zoo veel assurantie en op een zoo gedugte wyze te pleegen, heeft men by dees geleegendheid alverder goedgevonden te besluyten, dat om de Colonie van Zwellendam even en inzelver voegen als zulx onlangs met opzigt tot die van Stellenbosch en Drakenstein is Komen te geschieden voor ‘t teegenswoordige in staat te stellen de voorsz: afzonderlyke Commando’s gestadig op de been te Kunnen houden ingevolge het verzoek van den Landdrost in de Name des Krijgsraads gedaan aan dezelve zal Werden verstrekt.
600 lb: Buskruyt
1000 d:o Loot, en
1000 d:o Vuursteenen
terwyl bovensdien deezen voorraad, zo wel als die aan Stellenbosch en Drakenstein bevorens afgelangd, Successivelyk naar gelange der omstandigheeden gesuppleert. - en dat wyders het in den Jare [.....]
g’ emaneert Placcaat tegens het verkopen van geweeren, Kruit en Loot aan Bastaarden ofte Hottentotten, dadelyk zal moeten gerenoveert, mitsg:s ter voorkoming van ‘t Pretext van ignorantie na de Publicatie alomme Landswaards in geaffigeerd werden, met Injunctie en expresse last aan den Fiscaal en de Resp:ve Landdrosten om eenig Compagnie Dienaar ofte Burger In- of op-gezeeten agterhalende, dewelke zig in deezen teegeens de Wet zal hebben vergreepen denzelven, zonder eenige Conniventie ofte oogluykinge te gebruyken /: bij poene van anders doende ‘S raads hoogste indignatie en gevoeligheid te zullen moeten incurreeren:/ dadelyk te bekeuren en in regten te betrekken, tot dat ten exempel van anderen na Merites zal zyn gestraft geworden.
Ondertusschen door den Rade ingezien zynde dat hoe zeer zelfs behoud en eygen Veiligheid de voorsz: g’arresteerde rigoureuse Maatregulen allezints Wettigen, zy des niet te min verpligt is in ‘t oog te houden dat de Creatuuren teegens welke dezelve Komen ingerigt te worden, hoe Woest en Wreed ook egter behoorende onder de Classe des menschdoms, men gevolglyk derzelver Levens zo veel mogelyk diend te Sparen - en dezelve uit dien hoofde in overweging genoomen hebbende hoedanig zig in deezen best, indiervoegen met opzigt tot hare Concientie te quyten, dat aan de voorsz: verpligting werde voldaan, zonder dat de Levens onzer Ingezeetenen op nieuw werden geexponeert aan de Woede dier Wilden aan Wien men de hunnen zal hebben geschonken. - Is daar op na rype deliberatie geoordeelt hier toe geen beter middel te weezen als aan d’ eene kant het behoud dier Schepzelen te verbinden aan ‘t Intrest hunner Overwinnaaren, en dezelve aan d’ andere zyde ook buyten de mogelykheid te Stellen van eenig verder quaad te Kunnen onderneemen; - Weshalven dan is besloten zo aan den Capitain van Balen, de voorsz: thans aangestelde Chefs Johannes en Tjaard van der Waldt, ende Veld Wagtmeesters ofte Corporaals die in der tijd in dees of geen Streeken d’ expeditien Commandeeren zullen als aan de Landdrosten van Stellenbosch , Zwellendam , en Graaff Rynet te gelasten gelyk dezelve gelast werden by deezen, voor ‘t aangaan van den Slag aan de Gecommandeerde Manschappen op eene Serieuse en gemoedelyke Wyze te Recommandeeren na de behaalde overwinning geen onnodig bloed meer te vergieten, Neen maar de geenen die zig overgeeven Willen gevangen te neemen, en herwaards op te brengen als wanneer ‘S Comp: Weegen voor yeder dier Creaturen zonder onderscheid van Kunne ofte Jaren, die vry alhier aan de Maatschappy geleeverd werd, zal worden betaald een Præmie van vyftien Ryxdaalders, mits uit een Certificaat van hem Capitain van Balen van gem: Commandanten, Veldwagtmeesters ofte Veldcorporaals, dan wel van een der voorsz: drie Landdrosten, blyke dat de Capture van een zodanig aangeboden werdende gevangen, is gedaan ingevolge van een geauthoriseerde expeditie, en dat hy een Weezentlyk Bosjeman, dan wel verlopen Bastaard of Hottentot zy die zig onder en met hun heeft opgehouden gehad - Zullende dezelve gevangenen dan Vervolgens in de Ketting geklonken, of ten Robbe Eylande geconfineert, ten eeuwigen dage als Bandieten aan ‘S Comp: gemeene Werken ten arbeyd gesteld Werden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jare Voorschreeve
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secret.
C. 205, pp. 206-211.¶
Saturdag den {17920714} 14 Julij 1792.
bij omvraage alle Praesent.
De overheden van ‘t Schip ‘t Slot Capelle , bij hunne aankomst in Baaijfals gerapporteerd hebbende dat eenige gebreeken aan die Bodem hadden ontdekt, en daarop door den Heere Gezaghebber ter examinatie van die gebreeken eene zeekundige Commissie benoemd zynde is door dezelve over haare verrigting ingedient ‘t volgend Schriftelyk Rapport.
Aan den WelEdele Achtb Heer! Johannes Isaac Rhenius Opperkoopman en Gezaghebber van Cabo de Goede Hoop, en de Ressorten van dien &:a &:a &:a
‘WelEdele Agtbare Heer!’
‘Om aan de zeer g’ eerde ordre van UWelEdele Achtb: te voldoen, heeft de ondergeteekende Capitain ter Zee zig op heeden aan boord van ‘S EComp Schip ‘t Slot Capelle begeven, en aldaar ten overstaan van den Equipagiemeester Cornelis Cornelisz g’ adsisteerd door den baas der Scheepstimmerlieden Meijndert van Eijk en in presentie van den Capitain Lieutenant van bovengem: Bodem /: bij afweezen van deszelfs Capitain :/ met alle mogelijke accuratesse opgenoomen, en nagegaan alle de Gebreeken, welkezig aan evengem: Kiel komen te bevinden; en hebbe de eer in opvolginge vandien UwelEdele Achtb: te berichten, dat’
‘De Judas ooren met een bout opgeslooten, en in de Fockerust aan Stuurboord zijde, twee knien ingezet moet werden,’
‘Het bovendek met eenige planken,’
‘Het Galjoen gerepareerd,’
‘De Combuijs voorsien,’
‘De Calve van de groote Mast verbouwd, en’
‘Een Balk onder de Bak geSleuteld moet werden.’
‘Twee Stutten tegen de Boeg onder de Bak om tot Steunsel vande Steeven te dienen moeten gezet worden.’
‘Verders moet het Schip van binnen en buijten gecalvaat, en de Lyfnaaden getingeld werden.’
‘Waarmeede gedenkende aan de zeer geëerde ordre van UWelEdele Achtbaare te hebben voldaan, laaten de ondergeteekende deezen voor zeer needrig rapport dienen.’
’/:onderstond:/’
’ Simons baaij den 10 Julij 1792. Ten mijnen overstaan; /:was getekend:/ C: Cornelisz: Mij praesent. /: was getekend:/ C:d Buijk, Als Gecommitt:de /: was getekend :/ A: F: Steffers. M:t van Eijk.’
Waarop beslooten is den Epuipagemeester te qualificeeren de aan gemeld Schip ‘t Slot Capelle bevonden gebreeken, ten Spoedigste te laten repareeren, zo en in dier voegen als door de Gecommiteerdens is opgegeeven geworden.
Den Capitain van meerm: Schip ‘t Slot Capelle , verzogt hebbende te mogen worden geadsisteerd met zodanige EquipageGoederen ten behoeve van zijnen onder hebbende Bodem als door hem specificq zyn opgegeeven, zo is al verder beslooten Copia van die Lijst te stellen in handen van den Equipagemeester Cornelis Cornelisz, omme des nodig oordeelende de gevraagde Goederen te verstrekken
Aldus Geresolveerd Ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop, Ten dage en Jaare Voorschr:
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] In Kennisse van my E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 212-254.¶
Dingsdag den {17920717} 17 July 1792
‘S Voormiddags alle præsent.
Geresumeerd zynde de Resolutien op den 11, 13 en 14 deezer genomen, wierd aanvankelyk door den Heere van Reede van Oudshoorn aan den Rade gecommuniceerd, dat hy op de Kennis geeving door den heere Gezachhebber aan haar Hoog Edelheedens de Heeren Commissarissen Generaal gedaan, dat hij Heer van Oudshoorn ter vergadering van den 11:e dito bevorens zig van ‘t nader onderzoek der zaake Concerneerende de door Burger Krygsraad tegens den Heere Independent Fiscaal van Lynden ingebragte beschuldigingen, om d’ als doen meede geallugueerde reeden en hadde g’ excuseert, by welopged:e Haar Hoog Edelheedens g’ appointeert zynde geworden, hoogstdezelve by die geleegendheid eerst hadden getragt de Scrupule die hem Heere van Oudtshoorn weerhouden hadde zig met het voorsz: onderzoek te Chargeeren weg te neemen en hem zo doende te beweegen om zig met dien taak als nog te belasten, dan dat dezelfde bedenkingen by hem zynde blyven resideeren, hy uit dien hoofde by hun Hoog Edelheedens ook alle devoiren hadde tragten aan te Wenden om van het voorsz: - Onderzoek in questie te mogen bevryd blyven, te meer daar door de provisioneele voorzieninge deezes Raads het zelve bereids aan den tit:r Koopman Ryno Johannes van der Riet was opgedragen, dog dat haar Hoog Edelheedens daar in geen behagen geschept, maar hem vervolgens zeer Stellig hebbende gelieven te notificeeren, Hoogstderzelver begeerte te zyn dat hy het zo dikwils gem: onderzoek op zig zoude neemen, hy dan ook wel genoodzaakt was geweest zig aan d’ expresse begeerte en het welbehagen van Heeren Commissarissen Generaal t’ onderwerpen; invoegen als nu quam te declareeren dat ter pligtschuldigen opvolging van dien de Commissie aan voorm: Koopman van der Riet gedemandeert met goedvinden deezer Regeering, op zig zoude overneemen en tot ‘S Raads genoegen tragten ten einde te brengen.
Voor welke declaratie en offerte den Heere van Oudtshoorn zeer gedankt zynde is daar op verstaan den Meergeciteerden Koopman van der Riet als nu wederom van het aan Hem gedemandeerd Onderzoek der beschuldigingen by ‘t klagtschrift van den Burger Krygsraad tegens den Heere van Lynden voor komende, t’ ontslaan en daar:toe op nieuw te verzoeken en te Committeeren gelyk verzogt en gecommitteerd werd by deezen den evenged:e heere Dispencier William ferdinand van Reede van Oudtshoorn aan wien dienvolgens thans door den pro interim fiscaal de Nys de extraditie van alle zodanige papieren zal moeten geschieden als hy by voorm: Resolutie van den 11:e deezer is gelast geworden aan den Coopman titulair Ryno Johannes van der Riet afte langen.
Vervolgens wierd door den Heere Gezachhebber ter tafel geproduceerd eene Missive door den Landdrost van Graaffe Rynet Moritz Herman Otto Woeke aan deezen Raade gericht, luidende als volgte [.....] dan gemerkt den opgemelde Landdrost Woeke, zyne nalatigheid in ‘t voldoen aan de ordre deezer Regeering omme zich tegens primo deezer loopende Maand aan de Hoofdplaatze te laaten vinden, eniglyk komt te Vestigen op de Slechte Staat waarin zich zyne Paarden Koomen te bevinden, en hy diergelyke futiele excusen niet had behoeven te maken, wanneer of zyne Paarden by tyds tot ‘t doen der Herwaards reyze in stand had gebragt dan wel ossen ofte rhyd Paarden tot die rhyze had geemploiëerd, zoo is ook by den Raade beslooten deeze uitvlugten van Hem Woeke niet alleen als onvoldoende te Considereeren, maar ook te blyven volharden bij de Resolutien op den 2:de deezer ten zynen aspecte genoomen om daar van aan de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal de Verschuldigde Kennisse te doen draagen, en Hoogstderzelver geEerde goedKeuring daarover te imploreeren.
Ter voldoening aan het besluit deezer Tafel, ter laatste Sessie genoomen, door den Heere Colonel Gordon geproduceerd zynde, de ondervolgende opgave door den Capitain van Balen geformeerd, over zodanige Goederen, Provisien, Manschappen en Paarden als hy om ‘t doen der Land tocht van Hier naar Graaffe Rynet en te rug komt te benodigen.
‘Onderstaande Goederen die den ondergeteekende denkt nodig op de Rhyze te moeten gebruiken’
‘Verzoekende om het Vleesch benodigt van tyd tot tyd te mogen inkopen onderweegs zijnde de 2 Soldaaten dienden yder voorzien te zyn van een goede Combaars, Een warm Baaytje, 1 Leere Broek, 1 paar Stevels, 2 blaauwe Hemden en 2 paar Wolle koussen dog alles na goedvinden.’
‘Ook diend den ondergeteekende qualificatie te hebben, om de benodigde levensmiddelen zo voor de Wagenryders als Lyders en verder benodigde Hottentotten in te kopen’
’/: onderstond: /’
‘In ‘t Casteel de Goede hoop d: 17:e July 1792 / wG:/ B: C: van Balen’
Zo is, aangemerkt dezelve opgave den Raade is toegescheenen met alle Moderatie te zyn vervaardigt, dan ook beslooten van alle zodanige articulen welke zich in ‘S Comp:s Maguazynen en Pakhuysen bevinden, dan wel op ‘t ambachts quartier of elders in de Winkels der E: Comp. kunnen worden vervaardigd, de geëischte quantiteiten te laaten verstrekken, terwyl den Heere Gordon gequalificeerd is geworden de gevraagde twee Manschappen uit ‘t Bataillon tot deeze Reise te Commandeeren, en den Capitain van Balen omme niet alleen de opgegeeven Twee Rydpaarden en tot dezelve gehorende Equipagie maar ook benodigd Vleesch tot Randzoen voor hem zelve, en de beide Soldaaten beneevens alle zodanige andere noodzakelyke Levensmiddelen bovens dien, als tot onderhoud der Drijvers en Lyders, mitsgaders de tot Escorte der ammunitie meede gaande Hottentotten vereischt zullen werden, en eindelyk ook, de voor evengem: Militairen benodigde RhysKleederen te mogen inkoopen, mits in’t een en ander alle mogelyke Oeconomie in ‘t oog houde en van ‘t geen door hem zal worden bekostigt te formeeren eene Specificque Reekening, ten einde dezelve over te leggen aan den Heere Gezachhebber om tot dies betaling de nodige ordonnantie te verleenen, en dies bedragen beneevens dat der articulen welke uit de Pakhuyzen zullen worden verstrekt by de Negotie Boeken provisioneel te brengen ten lasten van de Colonie Graaff Rynet , alzo ‘t den Rade allezints betaamlyk en billyk is voorgekoomen, dat de onkoste welke deezen tocht zal veroorzaaken, gedraagen worden door de Colonie die dezelve Noodzaakelyk heeft gemaakt, onder voorwaarden echter, dat daar van geene betaling of voldoening zal worden gevorderd, voor en aleer den Capitain van Baalen by zyn Retour aan deezen Hoofdplaatze zal hebben opgegeeven, de Waare Staat der Colonies Cassa, tot welkers onderzoek hy wel expresselyk gecommitteerd word by deeze en teffens op wat wyze de meermelde onkosten best door haar zouden Kunnen worden gedraagen.
By voormelde opgave van den Capitain van Baalen door den Heere Gordon nog overgelegt zynde een Plan, achtervolgens welke de tot ‘t Commando naar de verafgeleegene districten benodigde Amunitie goederen veilig zoude kunnen worden getransporteerd, is ‘t zelve Plan by lecture bevonden van volgende inhoud
‘Plan’
‘Op hoedanige maniere eene quantiteit Bussekruit bestaande in agthondert lb zonder gevaar van Vuur en bederf van vogt, zoude moeten worden getransporteerd. Benevens het bezorgen of afpakken van het daarby koomende Schuitloot, vormhagel en Snaphaan Steenen en wat eyndelyk daar toe Vereijscht werd.’
‘Tot de agthonderd lb Bussekruit zijn nodig 16 p:s nieuwe en Solide Vaatjes ieder van 50 lb inhoud, voorzien met Copere Spykers door de Kophoepels, ieder dier vaatjes, na alvoorens gevuld zynde, met dikke Oly verf de naden van de duygen en bodems toegesmeert, met een Stuk haire Kruijtdeeken bekleed, en dan in een Wollig Schaape vagt ingenaid, dat zelfs wanneer die Wagen door hoge Rivieren zoude moeten ryden, geen vogt by ‘t Kruid kan koomen.’
‘Hier toe word vereyscht eenen goeden Sterken overdekte wagen met beschoote Leeren, onder het tent eene geteerde presenning, om dat geen hemel water ‘er kom doordringen, en de Kleppen van het bove tent moeten Soo lang zyn, dat de Wagen van agteren soo wel als van vooren daar mede kan toegemaakt werden, op dat geen vogt by de Vaatjes kan koomen, op de Buikplank diende eenige Klampen vast gemaakt te worden, dewelke de vaatjes in haare laage moeten houden. den Wagen gepakt zijnde, diende nog een presenning over de vaatjes buskruid gedekt te worden; En eindelyk van agteren Soo wel als vooren, diende planken tusschen de Vier lysten vast gestelt te Worden, op dat met berg op of af rijden, geene vaatjes kunnen uitvallen /: het welk seer ligt by Nagt zoude kunnen geschieden.’
‘Tot Twaalf hondert lb Schuitlood is nodig een van dikke planken gemaakt Kasje’
‘Tot Een Hondert Vyftig lb formhagel is nodig een Sterk Vaatje, waarin een van Zyldoek gemaakte Sakje bevindelyk’
‘Tot Twaalf hondert P:s SnaphaanSteenen ook een Vaatje’
‘20 p:s snaphaanen in een gesloote Kist’
‘2 d:o Wynvaatjes voor op de Buijk’
‘Eyndelyk word tot deeze Laastgem: articulen ook een Wagen verEijscht’
‘Dus zoude hier toe nodig zyn Twee Wagens en een derde Wagen Voor den geenen die de Commissie doet.’
‘Cabo de Goede Hoop den 14 July 1792.’
’/: was geteekent:/ B: C: van Baalen, H: W:m Rutz’
Waar uit gebleeken zynde dat tot ‘t vervoeren der daar by opgegeeven benodigde Amunitie zouden werden vereischt twee Wagens en nog een derde tot transport van den Capitain van Baalen, zo is Verstaan den Baas van ‘S E: Comp:e Post de Zoetemelks Vallei als nu te gelasten in steede vande gerequireerde Twee Wagens, drie wagens herwaards te zenden, voorzien met de nodige ossen, Lyders en dryvers, terwyl het geen verders tot ‘t inpakken en bezorgen der Meermelde Ammunitie goederen als benodigt is opgegeeven, ten Spoedigste in de onderscheidene departementen zal worden vervaardigt, om daar door de geheele expeditie zoo veel mogelyk te accelleereeren.
Hier na is geleezen geworden eene Missive, waar meede de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal deezen Raade op den 13:e deezer loopende Maand hebben gelieven te Vereeren, waarby hoogstdezelve begeeren de verantwoording deezes Raads, over de exorbitante quantiteiten Consumable, welke onder andere ook aan ‘t onlangs na Ceilon vertrekken Schip Vasco de Gama zijn verstrekt geworden, en teffens interdiceeren eenige Verstrekkingen van Zuurkool, Rozijnen, Kaapse Boter, vaderlandsch Vleesch, vaderlandsch Spek en hard Brood, zonder hunner Hoog Edelheedens voorkennisse aan de passeerende Scheepen te doen, en daarop beslooten den Negotie overdrager te gelasten, over te leggen al ‘t geene wat eenige relatie komt te hebben met de bereekening der Randsoenen voor ‘S E: Comp:e passeerende Scheepen, en wat door hem bij die bereekening word geobserveerd, ten einde den Raade daar door in Staat te Stellen de gemelde gevenereerde letteren naar schuldigen pligt te kunnen beantwoorden.
Vervolgens met alle mogelyke attentie geleezen zijnde, eene tweede
Missive door Welgemelde Heeren Commissarissen Generaal aan deeze Vergadering, al meede op den 13:e deezer geschreeven, waar by hunne HoogEdelheedens van deezen Rade gelieven te vorderen, desselfs Consideratien en advys, of niet aan de Ingezeetenen deezer Colonie zoude Kunnen worden toegestaan om de Walvischvangst te exerceeren in de Baayen hier omstreeks geleegen en om daartoe eenige geschikte vaartuygen te mogen aan houden, en of zonder præjudicie voor ‘S Comp:s Wettige belangens, die vergunning zich zelfs niet tot eenen vaart langs de Oostkust van Africa of verder naar Indien zou kunnen uitstrekken, mitsgaders of de vaart welke thans voor reekening der E: Maatschappij op de Mossel - en - Plettenbergs baaien werd gedreeven, na aftrek van alle de onkosten waar mede dezelve moet worden bezwaard genoegzaame zuyvere Winsten afwerpte, om daar meede te Continueeren, en zo neen, of en op wat wyze de handel in Hout, Graanen en andere Producten al meede aan de Ingezeetenen deezer Colonie zoude kunnen worden overgelaaten, met begeerte omtrent het Stuk der Walvischvangst ten Spoedigste onze Consideratien te Verneemen, zo is best gedagt en dien volgens beslooten omme alvoorens op een Poinct van dat aanbelang, en waar bij hunne Hoog Edelheedens welderzelver tedere zorge voor dit Land en desselfs Inwooners zoo klaarblykelyk manifesteeren eenige Consideratien te Suppediteeren aan ieder der Heeren Leeden des Raads te doen afgeeven Copia van voorsz: geeerbiedigde Letteren, ten eijnde hem Ed: geleegentheid te geeven, bedaard en met al den ernst welk ‘t gewicht der zaak vordert hun Ed: gedachte daarover te laaten gaan, en vervolgens daaröp in Raade te adviseeren.
Thans wederom ter tafel geproduceerd zynde alle de papieren door den Chirurgyn by ‘t Zwitserse Regiment de Meuron Macé om desselfs ontslag by dat Corps te obtineeren, ter Sessie van den 10 deezer ingediend, en dewelke als toen by de Heeren Leeden des Raads in Rondleezinge zyn genoomen, zo is door den Heere Gezachhebber de Heeren Leeden des Raads hier over hun Ed:s afzonderlyk adviesen afgevraagd, zynde daarop door den Heere Colonel Gordon geadviseerd.
Dat aan Macé zyne gevraagde demissie diende te werden gegeeven, mits met de eerste geleegenheit of naar Europa of naar Mauritius vertrekkende, en zulks om de volgende Reedenen, als
Eerstelyk om dat hy is onder de Classis van de Artes Liberales aan welke mensschen men overal ligt demisien vergunt, als zy van Sentiment worden hun Fortuin elders te gaan zoeken en geenzints als onder officier of gemeene tot een bepaalde engagement aan houd:
Ten Tweede, Om dat hy is gedupeerd in zyne voorwaarde en Verrichtingen, blykens de brieven van de Heer d’ Arcy en de brief aan den Colonel Commandant de Meuron geconfronteerd teegens die van de Colonel Proprietaire
Ten derde, Om dat de Colonel Proprietaire de Meuron hem Macé, medicine Docter zijnde, als Chirurgyn heeft geengageerd, waar toe hy onbequaam is en dus die Post niet kan waarneemen.
Ten Vierden, omdat Mace een franschman en Roomsch Catholiecq is, rechtstreeks strydig met de Capitulatie door den Colonel Proprietaire de Meuron met de E: Comp:e getroffen, en
Ten vyfde, Om dat alle franschen, en vooräl dezulke die de Kunde en het doorzicht van Macé bezitten zeer gevaarlyk in onze Colonien zyn, alsmeede dat zich reeds te veel franschen zo te Ceilon als aan deezen Uithoek bevinden; alles nogthans onder behoorlyke Voorzorge dat de E: Comp: omtrent de Kosten Welke zy aan Macé heeft gedaan behoorlyk Schadeloos worde gehouden.
De Heer LeSueur was van advies dat dewyl Macé wettig was verbonden by ‘t Regiment van Meuron, en dus in dienst der E: Comp: en ‘t zyn Ed:, aangezien eenige der overgelegde Stukken niet had kunnen leezen, ook niet was gebleeken dat Macé bedroogen was, en ook zyne destinatie voor Ceilon kwam te zyn, hy ook derwaarts diende te worden verzonden om zyne vermeend goed recht aldaar te Reclameeren.
De Heeren de Wet en van Rheede van Oudtshoorn adviseerende, verklaarden van Opinie te zyn, dat dewyl de Capitulatie van ‘t Regiment de Meuron de Regeering geen authoriteit of bevoegtheyd gaf den Chirurgyn Macé alhier te ontslaan, Mitsgaders dat uit alle de Papieren door hem overgelegt blykt, dat hy voor Ceilon is geengageerd, en dat ook zyne Klachten gaan over ‘t niet nakoomen den particuliere Conventien over welkers Wettigheid dan wel bestaanbaarheid of Strandgryping alhier niet kan worden gejugeerd, den geciteerden Macé aangezegt moest werden met de eerste geleegendheid te vertrekken naar Ceilon , wanneer zich tot dat vertrek niet mogt disponeeren, daar toe behoorde te worden geconstringeerd.
En nadien den Heere Gezachhebber zich heeft geconformeerd met het gevoelen van de Heeren LeSueur, de Wet, en van Reede van Oudtshoorn, zo is besloten, den meermelde Macé by eerste geleegendheid naar Ceilon te doen vertrekken, en zal daar van zoo aan hem als aan den officier die de aanweezende meergem: Recruten Commandeert de nodige kennisse worden gegeeven, omme te Strekken tot hun naricht en te zorgen dat in zo verre de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal zulks gelieven te approbeeren dit besluit behoorlyk worden achtervolgt en nagekoomen.
Na dit alles wierd door den Heere Gordon en LeSueur in hun Ed:s qualiteit als regenten van ‘t Hospitaal namens de gezamentlyke bestierders van dat Huis overgelegt eene Specificque Lyst van zodanige Perzoonen, welke Schoon in het gasthuis bescheiden, zich nogthans niet in ‘t zelve maar wyd en zyd verspreid koomen bevinden, met aanwyzing welke van dezelve die zich ingevolge publicatie van den 8:e Juny Jongstleeden, by Regenten hebben aangegeeven, en van die geene van welkers verblyf men tot nu toe geen naricht heeft erlangd, en is daarop beslooten, Extracten uit voorsz: Lyst, voor zoo verre aangeraakt de Perzoonen die zich niet hebben gemeld, te Stellen in handen van de respective Officieren der Justitie zo hier als in de buiten districten, omme daartegens wanneer zich voor Medio Augustus aanstaande niet Koomen op te geeven te procedeeren, zo en indiervoegen als by de publicatie van den 8:e Juny Jongstleeden is geordonneerd.
Gelyk al meede is beslooten den eerste opperChirurgyn deezes Gouvernements te qualificeeren tot de afgave van zodanige Medicamenten als door hem by eene specificque Lyst zyn opgegeeven, dat aan het in Baay fals aanweezend Schip Dordwyk behoorden te Worden verstrekt.
Laastelyk wierd door de Heeren LeSueur en van Reede van Oudtshoorn, te kennen gegeeven dat hun Ed ingevolge en ter voldoening van ‘t besluit deezer Vergadering de dato 8 Juny Jongstleeden met de Resp:ve administrateurs en den Negotie Overdrager Casparus van Eerten hadden gevaceerd omme de eischen van Batavia voor dit Gouvernement voor den Jaare 1793 te ontwerpen en in te richten na de zo uit Patria als van Batavia nieuw ontfangene ordres, en over hun Ed:s verrichting in deeze overgelegt het volgend bericht.
Aan den Wel Edelen Achtbaaren Heer Johannes Isaac Rhenius, Gezachhebber deezes Gouvernements, benevens den E: Achtb: politicquen Raad
‘Wel Edele Achtbaere Heer ! en E: Achtbaere Heeren!’
‘Daar de ondergeteekendens by Resolutie uwer Wel Edele Achtbaerens zich hebben mogen gecommitteert vinde, omme alvorens de Jaarlyxsche Eysschen van behoeftens voor dit Gouvernement na Batavia wierd afgezonden, eersten vooraf met de respective administrateuren en den Negotie overdrager Casparus van Eerten te vaceeren, ten einde de petitien t’ ontwerpen en in te rigten na de Nieuw ontfangene ordres, en Welzoo, dat Volstrektelyk voor de administratien en departementen en departementen niet anders wierde gevraagt, als het benodigde voor ‘S Comp:s eygene ommeslag, Mitsgaders zodanige onontbeerlyke Articulen, als waar van, of den handel aan Particulier Ingezeetenen geprohibeert blyft, of tot welkens afscheep zy geene occagie hebben, omme vervolgens de Eysschen dus doende op eenen vasten en uniformer voet gebragt, ten Cynosure voor het toekoomende aan alle de departementen, waar uit eenige petitien worde gedaan, zouden kunnen verstrekken; zoo zyn zy, na eene Comparitie te hebben belegt, en by die geleegendheid de differente Eyschen van de Respective administrateurs te hebben afgevraagd en ontfangen, welke de ondergeteekendes dan ook de vryheid neemen hier neevens te annexeeren, eyndelyk Conform de beveelen met den anderen overeengekoomen, omme dezelven met betrekking tot zommige articulen, ofte te doen blyven in zyn geheel, te vermeerderen, te verminderen, dan wel in ‘t geheel agter te laten, Zo en in diervoegen als by den Generalen Eysch van Indiaasch Hoofdplaatze benodigt, ten dienste van dit Gouvernement voor den aanstaande Jaare 1793 hier onder opgegeeven, nader zal Koomen blyken, te Weeten’
‘Voor ‘S Comp: WynKelder’
‘70 Leggers arak apy, dit bedragen na mate van den verminderde ommeslag ten deezen Gouvernemente op de Eisch van den Keldermeester gebragt zynde, heeft dus geene verdere vermindering Kunnen ondergaan; schoon de Verstrekkingen hier van met Brandewyn zouden kunnen worden geremplaceert, komt daar tegen in aanmerking, dat de Brandewyn de Maatschappye veel duurder komt te staan als d ’ aracK terwyl bovensdien, wanneer de Landlieden de bewustheid hadden, dat by ontstentenis van Arack de noodzakelykheid daar was om Brandewynen te moeten inslaan zy geene genoegzame quantiteit van deeze Sterkte drank voor den Ordinairen prys zouden willen afstaan.’
‘Voor ‘S Comp:s Dispens’
‘150 Lasten Ryst, in steede van 163, Terwyl de randzoenen hier van, except voor’t Hospitaal, de scheepen, ‘S Comp: Lyf Eigenen en bandieten en wel voor laastgem: alleen tot Potspyze, thans allen in meel worden verstrekt, heeft gevoeglyk, behalven den verminderden ommeslag, den Eysch hier omtrent met nog 13 Lasten Kunnen werden vermindert.’
‘21629 lb Poeder zuyker in plaatse van 25629 lb; de petitie hier van nader geformeert geworden zynde, naar het vertier der jongste drie Maanden, waar in men den verminderden ommeslag best heeft kunnen nagaan, en daar op voor een rond Jaar Calculeeren is reden dat men den Eysch van den dispencier met 4000 lb heeft kunnen Verminderen.’
‘Geen Candy Zuiker, in Steede van 182 lb om dat dit articul al meede onder d’ Emolumenten voor ‘t vervolg in Contanten zullen moeten worden Voldaan.’
‘Geen Catoen, in plaatze van 131lb om dat de restanten daar van aan handen provisioneel voldoende zyn tot ‘S Comp: ommeslag, en dit poinct al meede diend begreepen te worden onder de Zodanige, waar omtrent de Maatschappye in deese Colonie geene verdere Handel begeert te dryven.’
‘181 lb Wax gemeene, als benodigt zynde voor ‘t Hospitaal, heeft dierhalven geene directe betrekking tot den Verminderden ommeslag, Waarom den Eysch hier van in zyn geheel is gelaaten.’
‘Geene WaschKaarssen in steede van 284 lb, daar het vertier van dit articul in het laatste Jaar bedragen heeft gehad 2000 lb, waar onder gereekend is geweest 1000 lb welke de gequalificeerde Dienaaren onder derzelver Emolumenten hebben genoten, die nu in Contanten Worden voldaan, brengt dit dierhalven eene vemindering van de helft te Weeg, en maakt het aan handen zynde altoos Sufficient voor het aanstaande Jaar’
‘Peeper, welks Verteer in het laatst gepasseerde Jaar door gebrek aan voorraad niet groter heeft kunnen vallen als 1500 lb, heeft veroorzaakt, dat door het Restant dat men daar van thans aan handen heeft geenen Nieuwen Eysch volgens dat restant door den dispencier heeft kunnen werden geformeert: evenwel in aanschouw neemende, de noodzakelykheid, dat de ingezeetenen alhier, daar meede worden gerieft, het geene buyten de Comp:e niet kan nog mag geschieden, zo zouden dierhalven om te Verkoopen voor den Jaere 1793, benodigd weezen 3000 lb’
‘19394 lb Coffy Boonen, den handel hier van met betrekking tot de van Batavia voorheen alhier aangebragt gewordene Coffy, thans aan Particulieren Verboden zynde, terwyl het Vertier daar van wanneer den voorraad sufficient waare geweest wel 30000 lb zoude bedragen hebben gehad, maakt dit een en ander dus noodzakelyk, dat het voorsz: getal van 19394 lb met nog 10606 lb Vermeerdert word.’
‘30000 P:s fyne Welbenaaide Gonny Mudde Zakken als hoogst benodigt ten dienste van ‘S Comp:e Dispens, en welke op de herhaalde eysschen zoo van Bengalen , als Ceilon niet hebben mogen worden ontfangen, heeft dierhalven op den Eisch van die administratie niet wel kunnen worden vermindert.’
‘
| Voor 'S Comp: Negotie Pakhuijs. | |
| 400 lb Nagulen | } de Petitie van deeze articulen is in zyn geheel gelaten, om dat door niemand als d' E: Comp: de Ingezeetenen daar van kunnen worden voorzien. |
| 300 d:o Noote Muscaten | |
| 154 d:o Fouly | |
| Voor 's Comp: Hospitaal | |
| 4500 P:s Hemden | |
| 4000 d:o Broeken | |
| 1500 d:o gecattoeneerde Baaitjes | |
| 300 d:o Chitsen (:ordinaire breede) | |
| 6000 d:o Spoel Kommetjes (grove) | |
| 800 lb Tamarinde | |
| 8500 d:o Coffy | } deeze beide laatste articulen zedert de laatste jaaren by 't Dispens ingenoomen geworden zynde, s Reeden dat dezelve op dies Eysch zyn bekend gesteld. |
| 1000 d:o Thee |
| Voor 'S Comp: Negotie Pakhuijs. | |
| 400 lb Nagulen | } de Petitie van deeze articulen is in zyn geheel gelaten, om dat door niemand als d' E: Comp: de Ingezeetenen daar van kunnen worden voorzien. |
| 300 d:o Noote Muscaten | |
| 154 d:o Fouly | |
| Voor 's Comp: Hospitaal | |
| 4500 P:s Hemden | |
| 4000 d:o Broeken | |
| 1500 d:o gecattoeneerde Baaitjes | |
| 300 d:o Chitsen (:ordinaire breede) | |
| 6000 d:o Spoel Kommetjes (grove) | |
| 800 lb Tamarinde | |
| 8500 d:o Coffy | } deeze beide laatste articulen zedert de laatste jaaren by 't Dispens ingenoomen geworden zynde, s Reeden dat dezelve op dies Eysch zyn bekend gesteld. |
| 1000 d:o Thee |
‘Terwijl alle het bovenstaande onvermydelyk voor het Hospitaal word Vereischt, en van nergens elders kan worden bekoomen, heeft dierhalven in deezen Eisch geene Vermindering kunne plaats hebben.’
‘
| Voor 'S Comp: Equipagie Werff |
| 80 P:s Jaty Hy paalen lang 28 & 30 Voet, dik 12 a 14 duim |
| 80 d:o d:o Swalpen d:o 28 d:o 30 d:o d:o 5 duim |
| benodigt tot reparatie van het zeehoofd. deeze Petitie heeft men moeten laaten in zyn geheel, om dat men niet verzeekert is of het Geelhout tot reparatie van het zeehoofd van dit Jaar gedeeltelyk ter preuve gebruykt, bestand zal weezen aan de lugt en het water, waar aan die paalen en planken altoos zyn blootgesteld. |
| 6 P:s Jaty Ankerstokken voor zwaare Ankers |
| 10 d:o d:o Roerpen Balken van 28 & 30 V:t dik 10 & 12 d:m |
| 30 d:o d:o Windboomen. |
| Voor 'S Comp: Equipagie Werff |
| 80 P:s Jaty Hy paalen lang 28 & 30 Voet, dik 12 a 14 duim |
| 80 d:o d:o Swalpen d:o 28 d:o 30 d:o d:o 5 duim |
| benodigt tot reparatie van het zeehoofd. deeze Petitie heeft men moeten laaten in zyn geheel, om dat men niet verzeekert is of het Geelhout tot reparatie van het zeehoofd van dit Jaar gedeeltelyk ter preuve gebruykt, bestand zal weezen aan de lugt en het water, waar aan die paalen en planken altoos zyn blootgesteld. |
| 6 P:s Jaty Ankerstokken voor zwaare Ankers |
| 10 d:o d:o Roerpen Balken van 28 & 30 V:t dik 10 & 12 d:m |
| 30 d:o d:o Windboomen. |
‘Terwyl deeze articulen alleen worden gevraagt voor de Scheepen der E: Comp: heeft den Eisch daar van niet Kunnen Worden Vermindert.’
‘8000 P:s Cajangmatten om gebruikt te worden tot het afmatten der Tarwe, Welke van hier naar Indien word afgezonden en waar van den Eisch al meede gelaten is in zyn geheel, uit hoofde; dat uit ingekomene aanschryvens niet blykt, dat ‘er uit de Indien Voorthaan minder Graanen, uit dit Gouvernement zullen worden gepetitioneerd, als tot nu toe is geschied.’
‘
| Voor ' S Comp: Hout magazyn | |
| 10 P:s Jaty Balken van 11 & 12 duim 29 @ 30 Voet | |
| 20 d:o d:o d:o d:o 10 & 10 d:o 26 d:o 30 d:o | |
| 10 P:s Jaty Balken van 12 & 14 duim 25 & 30 Voet | |
| 30 d:o d:o d:o d:o 7 & 8 | duim |
| 20 d:o d:o Molenplanken d:o 4 | duim |
| 30 d:o d:o d:o d:o 3 | d:o |
| 20 d:o d:o d:o d:o 2 1/2 | d:o |
| 100 d:o d:o d:o d:o 2 | d:o |
| 125 d:o d:o d:o d:o 1 1/2 | d:o |
| 100 d:o d:o d:o d:o 1 | d:o |
| Voor ' S Comp: Hout magazyn | |
| 10 P:s Jaty Balken van 11 & 12 duim 29 @ 30 Voet | |
| 20 d:o d:o d:o d:o 10 & 10 d:o 26 d:o 30 d:o | |
| 10 P:s Jaty Balken van 12 & 14 duim 25 & 30 Voet | |
| 30 d:o d:o d:o d:o 7 & 8 | duim |
| 20 d:o d:o Molenplanken d:o 4 | duim |
| 30 d:o d:o d:o d:o 3 | d:o |
| 20 d:o d:o d:o d:o 2 1/2 | d:o |
| 100 d:o d:o d:o d:o 2 | d:o |
| 125 d:o d:o d:o d:o 1 1/2 | d:o |
| 100 d:o d:o d:o d:o 1 | d:o |
‘den Eisch hier omtrent heeft niet Kunnen worden vemindert, omdat dezelve is ingerigt na mate van de reparatien welke men Verondersteld, dat buytens werk zullen moeten worden gedaan, aan zodanige nog overblyvende gebouwen der E: Comp:e welke van Jaty hout zyn geextrueerd, en waartoe men dus niet wel voeglyk het Geelhout zou kunnen emploijeeren.’
‘3500 p:s Estrikken van 16 duim’
‘3000 d:o d:o d:o 12 d:o’
‘Alzoo de restanten voldoende zyn, omme daar meede de Reparatien te doen van zodanige Vloeren, als met dat zoort van Steenen zyn belegt, en door de nieuwe inrigting, om ten voordeelen der E: Comp:e Steenen op het Robben Eiland te zaagen, de Nieuwe Vloeren daar van zullen moeten worden vervaardigd, zoo heeft men deezen Eisch als onnodig aangemerkt.’
‘Dan ofschoon de ondergeteekendes by deeze geleegentheid met alle mogelyke exactitude en accuratesse de Eysschen der Resp:te administrateuren hebben nagegaan en daar uit de voorsz: opgave geformeert van al zulke articulen en quantiteiten Welke voor den Jaare 1793 niet te ontbeeren zullen zyn, Kunnen Zy UwelEdele Achtb:s nogthans niet verzeekeren, dat daar uit eene Cynosure zouden Kunnen Voortvloeyen, waar na de Administrateurs zig voor het vervolg by het doen hunner Eysschen zouden Kunnen Reguleeren, nadien de ondergeteekendens hebben ondervonden, dat dezelve nimmer eene Vast basis zullen hebben omme hunne Petitien van Batavia te doen, ten zy het de hooge Indiasche Regeering mogte behagen op zodanige Manier als in Patria plaats heeft Jaarlyks ten Spoedigsten naar dit Gouvernement te laaten afgaan een beantwoorde Eysch, ofte eene opgaave van het geene op den Eisch zal worden Voldaan, Waar door dus ieder Administrateur in staat zou worden gesteld, om onder Ultimo February van ieder jaar te bereekenen het vertier der onderscheidene articulen in het afgelopen Jaar om daar op het Vertier voor de Thien Maanden van het lopende Jaar te bepalen en onder byvoeging van een Vyfde of voor nog twee Maanden te vinden, hoe groot de Verstrekkingen voor het volgende Jaar zullen zyn, waardoor dus, na afgetrokken te hebben de Restanten van het geen op den Eisch van ieder lopend Jaar van Batavia zal moeten werden verwagt, blyken zal hoe groot het Restant van ieder benodigdheid onder ultimo December van ‘t Jaar waar voor geEyscht is Calculatief zal beloopen, en teffens hoe veel men zal behoeven om de Verstrekkingen inzelver voegen als in het gepasseerde en lopende Jaar, gaande te Houden.’
‘De ondergeteekendens neemen inmiddels de Vryheid deezen UwelEdele Achtb:s aan te bieden voor bericht.’
’/: onderstond :/ In ‘t Casteel de Goede Hoop den 17:e July 1792 /: was geteekent :/ J: J: Le Sueur, W: F van Reede van Oudtshoorn’
by welkers aandachtige Resumptie den Raade gebleeken zynde, dat de Eisch der benodigte articulen voor dit Gouvernement zo na mogelyk is bereekend na de Verminderde ommeslag ten deeze Gouvernements en ‘t Cesseeren der Verstrekkingen van onderscheidene articulen wel eer aan ‘S E: Comp:e gequalificeerde en mindere Dienaaren gedaan, zo is dan ook beslooten het voorsz: bericht van de Heeren LeSueur en van Rheede van Oudtshoorn te Couverteeren in eene Resolutie deezes Raade, zo als ‘t zelve geconverteerd word by deezen, en zal dienvolgens naar luid van de daar by gedaane opgaave de Eisch van Batavia worden ingericht om ten Spoedigsten derwaards te worden Verzonden, met onderdanig Verzoek aan de Hooge indiase Regeering dezelve Petitien niet alleen in hun geheel te willen voldoen, maar ook voorthaan Jaarlyx herwaards ten Spoedigste te Willen laaten overzenden eene Zodanige beantwoorde Eisch als by meermeld bericht is opgegeeven, ten einde daardoor in Staat gesteld te worden in ‘t vervolg by ‘t formeereen der Eisschen Stipte te Kunnen opvolgen alles wat omtrent dit essenentieel Poinct behoord te worden geobserveerd.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd, In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten daage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secrets
C. 205, pp. 255-258.¶
Vrijdag den {17920720} 20: ste Julij 1792.
bij omvraage, alle Praesent
Is ter ordre van den Heere Gezachhebber aan de overige Heeren Leeden des Raads gecommuniceerd geworden den inhoude van de onderstaande Missive door Heeren Commissarissen generaal aan deeze Regeering gerigt.
‘Den Gezaghebber benevens den Raad, aan Cabo de Goede Hoop.’
‘Erentfeste, Wijze, Voorzieninge, zeer Discreete!’
‘De monstering van ‘t Schip het Slot Capelle op gisteren bepaald zynde en zo wy vertrouwens bereids voortgang hebbende gehad, hadden wy mogen verwagten dat UE eerder dan by missive van dien zelfden datum ons zouden hebben voorgedraagen de benodigdheid voor dien bodem van die Artikelen welker verstrekking zonder onze voorkennisse aan de passeerende Schepen bij ons aanweezen alhier, wij by ons aanschrijvens van den 13 Julij 1792 hebben g’ interdiceerd, en dewijl Wij, om ons met grond daarover te kunnen expliceeren zouden nodig hebben van de Scheepsoverheden van dien bodem deeze en geene elucidatien te erlangen, welke wij, overmits de reeds gedaane Monstering thans niet meer kunnen bekomen hebben wij goedgevonden de voorziening in de Voorsz: artikelen ten behoeve van gem: Bodem, aan UE mits dezen over telaaten, en vertrouwen dat zig zulx bepalen zal tot ‘t geen ingevolge de plaats hebbende ordres, noodzaakelyk zal worden bevonden.’
‘Waarmede UE in de bescherming des Allerhoogsten aan beveelende.’
’/:onderstond:/’
‘Erentfeste, Wijze, Voorzienige zeer Discreete, /:lager:/ de Commissarissen Generaal over Nederlandsch Indien, /:was getekend:/ S: C: Nederburgh, S: H: Frijkenius; Ter ordonn: van hun hoog Edelhedens /: was getekend:/ Ed: Daniels. - /: in margine:/ In ‘t Casteel de Goede Hoop, den 20 July 1792’
En nadien welopged: Heere Gezaghebber daarbij ook heeft gelieven te doen proponeeren eene dadelyke gebruikmaking van de qualificatie bij dezelve Missive vervat; Is unanime goedgevonden en verstaan ter meeste bespoediging van Zaaken aan zyn Edele zelve in weldeszelfs qualiteit als Hoofdadministrateur de bestelling te demandeeren, dat dadelijk aan ‘t in baaij fals tot vertrek gereedleggend Schip ‘t Slot Capelle werd verstrekt het benoodigde van alle zodanige Artikelen, als waarvan de verstrekking anderzints, Staande haar hoogedelhedens aanweezen alhier niet zonder hoogstderzelver voor Kennisse aan de passeerende Bodems der EComp: mag geschieden, mits in allen gevalle de gem: verstrekking zig bepale tot het geen ingevolge de plaats hebbende ordres, noodzaakelijk zal werden bevonden.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jaare Voorschreeven.
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] In kennisse van mij E: Bergh p:l Secrets
C. 205, pp. 259-271.¶
Zaturdag den {17920721} 21:e July 1792.
by omvrage alle Præsent
Uit een ingekoomen Rapport van expresse Gecommitteerdens tot ‘t teekenen der papiere munten van 6 Stuivers ieder, gebleeken zynde, dat wederom door hen zyn vervaardigd 1000 p:s van die Munt, Zo is verstaan dies bedragen bij de Negotie boeken te laaten inneemen met een bedragen van 83 1/3 ducatonnen.
Door den Schipper Jan Roelofse de Groot gevoerd hebbende het in Baay Fals op Strand gehaald particulier Schip de Drie Gebroeders aan den Rade ingedien zynde het volgend Request.
Aan den WelEdele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber deezes Gouvernements beneevens den E: Achtb: Raad van Politie.
‘Wel Edele Achtb: Heer! en E: E: Achtb: Heeren!’
‘Geeft met Verschuldigde eerbied te kennen Uwel Ed: Achtb: onderdanige Dienaar Jan Roelofse de Groot, Commandeerende het in Baaij fals gestrand ingehuurd Hollandsch Schip de Drie Gebroeders ‘
‘Dat het ongeluk gewild hebbende dat Voorsz: Bodem in Baai fals op Strand heeft moeten werden gehaald die Bodem dagelyks dieper in ‘t zand zakt, en thans zodanig vol water komt te zijn dat de Supp:t voor zich zelfs geen mogelykheid ziet door deeze inconvenienten de Lading uit het zelve te Krygen als meede om de gebreeken die zig aan ‘t Schip komen te openbaren, te kunnen doen repareeren Voor al niet ter plaatse daar ‘t Schip thans legd, doordien, ingevalle ‘er al mogelykheid toe was, de materialen die tot dat werk zouden werden Vereischt, aldaar niet aan handen zouden te bekoomen zyn, en daarom ook onnodig heeft geoordeelt dat dat Schip wederom van strand zoude werden gehaalt en in Vlot Water gebracht.’
‘Dat Uwel Ed: Achtb: en E: Achtb:e insgelyks daar van ten vollen is geconvinceert geweest, door dien het Hoogstdezelve hebben behaagd, den Supp:t Vryheid te geeven dat Schip te voordeele zyner Rheeders en Assuradeurs te mogen Verkoopen.’
‘Dan daar den Supp:t gaarne Wenschte eenige zeekerheid te mogen hebben langs welke hy in staat konde werden gesteld zig behoorlyk voor opgem: zyne Rheeders en assuradeurs te kunnen Verantwoorden zoo zyn dit de reedenen die de Supp:t de vryheid doen gebruiken zig met gepaste eerbied te wenden tot Uwel Ed: Achtb: en E: Achtb:e met verzoek dat het Hoogst dezelve mogten behaagen, eene Commissie van Zee en BouwKundigen te benoemen die ‘t voorsz: in Baai fals op strand leggend Schip de drie Gebroeders naeuwkeurig examineeren of de bovengem: door den Supp:t opgegeevene inconvenienten, de waarheid over een komstig zyn, en zo Ja! Of dezelve dan de middelen zouden weeten op te geeven om de lading uit ‘t bovengem: Schip te doen ligten, ten einde den Supp:t door het Obtinereen van een Copy der alzo intekoomene Rapport van voorsz: Commissie, zig daar meede behoorlyk zou Kunnen legimenteeren.’
’/:onderstond:/’
‘’T welk doende &c:a /:was geteekend:/ Jan Roelofsz de Groot’
Zo is daarop beslooten den Cap:n van ‘t in Baai fals aanweesend Schip Gouda Anthony Francois Steffers, beneevens de Gezachhebbers van de Pacquet boot de Vlyt en het Schip de Castor , Francois Moser en Godfried Smitskamp expresse Committeeren omme zich te vervoegen aan boord van ‘t gemeld Schip de drie Gebroeders , ten einde geadsisteerd met de Baas der Scheeps Timmerlieden Meindert van Eyk ten overstaan van den Opperkoopman en Resident van Baaifals de Heer Christoffel Brandt en den Equipagiemeester Cornelis Cornelisz in het byweezen van den Schipper de Groot, met de alleruiterste nauwkeurigheid te bezichtigen de Schadens die zig teegenswoordig aan gemeld Schip koomen te bevinden en na te gaan of dat gedeelte der Lading welke nog binnen boord is, zouden Kunnen worden ontscheept, mitsgaders of door die ontscheeping dan wel door ‘t toebrengen van andere Middelen de gemelde Bodem wederom Vlot zou Kunnen worden gebracht, en vervolgens in Staat om zee te kunnen bouwen, met byvoeging in dat geval van hunne consideratien, hoedanig ‘t een en ander best zou Kunnen worden bewerkstelligt zullende zy Gecommitteerdens van hunne verrichtingen in deeze pertinente aanteekeningen moeten houden en daarover dienen van Rapport in geschrifte.
Door den gem: Schipper de Groot al verder by requeste verzocht zynde dat hem vryheid mogt werden Verleend de tuygagie van ‘t Schip de drie Gebroeders in het ter Rheede van Baay fals leggend ‘S Comp: Schip de CaStor te mogen inscheepen ten einde daar meede herwaards te worden getransporteert, is by den Raade, Uit aanmerking dat de Ruimte welke zich in’t Schip de Castor komt te bevinden noodwendig zal worden vereischt tot transport van ‘S E: Comp: eigene goederen uit Baai fals herwaards dat Verzoek geweezen van de Hand.
By besluit van den 11:e deezer aan den Heere Dispencier van Reede van Oudtshoorn gedemandeerd geworden zynde, omme eenige Wagen vrachten Coffy boonen uit ‘t in Baay fals op Strand gehaald Schip de drie Gebroeders gesalveerd, herwaards te laaten transporteeren, ten einde ongewasschen en in zodanige Staat als waar in die Coffy zich zou Koomen te bevinden publicq te worden verkogt, om zodanige reedenen als by evengemelde Resolutie breedvoerig zyn omschreeven, zo is door zyn Ed: over die verkoop heden ingedient het volgend bericht
Aan den Wel Edele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber dezer Gouvernements beneevens den E: Achtbaaren Politicquen Raad.
‘Wel Edele Achtbaere Heer! & E: Achtbaere Heeren!’
‘By bericht, het welke de onderget: voor weinige dagen geleeden, de eere had UWel Ed:Achtb:e met betrekking tot de uit Baay fals ontfangene en vervolgens alhier aan hoofdplaatse uitgevarst en verkogtene Coffyboonen aan te bieden, heeft hy de Vryheid genoomen gehad de nader beveelen Uwer Wel Edele Achtb:s te vragen, wat met het resteerende gedeelte zig in voorsz: baay nog bevindende Coffy verder zoude moeten worden gedaan.’
‘Uwel Edele Achtb:s Resolutie van den 11:e dezer hem daar op gequalificeerd hebbende, omme andermaal eenige Wagen vragten Caabwaards te doen brengen, egter de Coffy ongewasschen in den Staat, waar in zig zoude komen te bevinden, te verkopen, ten einde uit het geene dezelve by publicque Vendutie afwerpen zoude, zoude Kunnen worden nagegaan en gecalculeerd, in hoeverre het voor ‘s Maatschappy’s Intrest præferabel zoude Weezen, de afzetting van de gantsche quantiteit na alvorens op gereeden te zyn, liever alhier aan de hoofd plaats, als in gem: baay te doen geschieden, zoo heeft hy ingevolge die qualificatie Vyf wagen vrachten dewelke te zamen 6250 lb Coffy gecontineerd hebben gehad doen opbrengen, en op gisteren onder mede deeling van de facile wyze op welke een iegelyk in Staat zoude zyn, de als thoen verkogt zullende worden Coffy te zuyveren en in een bruikbaaren Staat te brengen, aan de meest biedende van de hand gezet, zullende de deezen verzellende Extract Vendurolle daar van nader ten bewys Kunnen verstrekken: Dan aangezien de mindere pryzen by de laatste Verkoping behaald, de gegronde vreese daar steld, dat by eene verderen aanbreng na herwaards ja niet eens het Kostende van het Transport zal Kunnen werden vergoed; Zoo vermeent de onderget: het best te Weezen, dat de overgebleevene quantiteit ten allerspoedigsten in dikwils gem: baay wierd verkogt, ten einde zoo alle verder bederf voor te komen, als de Maatschappy voor meerder Schade te bevryden: hy Submitteert zig even wel aan het beter begrip Uwer Wel Edele Achtb: hier omtrent en laat intusschen deezen dienen voor Rapport.’
’/:onderstond:/ In ‘t Casteel de Goede Hoop den 19:ste July 1792 /: was geteekent:/ W: F: van Reede van Oudtshoorn’
Uit welk bericht en daar by gevoegde Extract Vendurolle den Raade tot byzonder leedweezen is gebleeken, dat de verkogte Coffy boonen weinig meerder hadden opgeworpen als de Kosten van dies Transport uit Baay Fals herwaards Koomen te beloopen, en dat men by verdere verkooping op dergelyke Wyze zelfs niet de verdere aan te wendene Kosten voor ‘t voorsz: Transport uit ‘t Provenu dier Coffy boonen zou Kunnen Vinden, en derhalven beslooten ‘t rendement der thans verkogte Coffy boonen ten bedrage van Rd:s 59:5:- by de Negotie Boeken te laaten inneemen, terwyl onder eerbiedige Kennisgeeving van den Uitslag den gedaane Preuve aan de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal in consideratie zal worden gegeeven, of het, daar men moet beginnen te twyffellen of by het vervolg de verkoop der gemelde Coffy boonen ter deezer Plaatze gelyk hier over is gezegd de onkosten tot dies Transport naar Herwaards aan te wenden wel zou vergoeden, niet best waare de in Baay fals nog aanweezende geborgene Coffy boonen aldaar te doen Verkoopen, in zodanige Staat als dezelve zig Koomen te bevinden, als het eenigste Middel om daar van nog eenige party voor de E: Comp: te trekken zonder haar aan Schadens te exponeeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten daage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] In kennisse van my E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 272-307.¶
Dingsdag den {17920724} 24:e July 1792.
‘S Voormiddags alle Præsent,
Den ad interim Fiscaal M:r Jacob Pieter de Nys, ingevolge de vryheid aan den zelven by Resolutie van den 10:e deezer gelaten zig by een ampel aan de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal gerigt Schriftuur hebbende tragten te verantwoorden over het gedrag door hem gehouden in het stellen en beoordeelen van het Klagtschrift des Burger Krygsraads op den 10:e May des voorleeden Jaars teegens den Heer van Lynden ingediend, en haar Hoog Edelheedens het voorsz: Stuk in de volgende bewoordinge vervat.
Aan hunne Hoog Edelhedens de Hoog Edele Groot Achtbare Wyd gebiedende Heeren M:r Sebastiaan Cornelis Nederburg en Sijmon Hendrik Frykenius Commissarissen Generaal over gantsch Nederlandsch Indië en deeze Colonie &:a &:a &:a
‘Hoog Edele Groot Achtbare Wijd Gebiedende Heeren’
‘Het is met de levendigste Sentimenten van veneratie en respect, dat den ondergeteekende, Koopman ten dienste der E: Comp: en pro interim fiscaal dezes Gouvernements M:r Jacob Pieter Deneijs, zig de gantsch needrige vrijheid aanmatigde Uw hoog Edelhedens op het reverentelijkste te vertoonen.’
‘Dat hij op den 10 Julij jongstl: op daartoe ontfangene ordre in den E: Achtb: Raad van Politie verscheenen zijnde, hem door den Gezachhebber den WelEdelen Achtbaaren Heere Johannes Isaak Rhenius afgevraagde is geworden, of hy, gelijk zommige Leeden van den Burger Krijgsraad hadden gedeclareerd, den Schrijver of autheur was, van zeekere klagtschrift op den 10:de May A:o P:o door dien Krijgsraad over den van hier naar Nederland zig begeeven hebbende Fiscaal independent den Heere Johan Nicolaas Steven van Lijnden van Blitterswijk gepraesenteerd, waar op Schoon onverwagt, door hem zodanig g’antwoord is geworden, als blijkt uit de deeze in allen eerbied verzellende Nota, waaraan de nedrige teekenaar, ter vermeiding van alle prolixiteit, zig vervrijmoedigt, onderdanig te refereeren, en daar gem: Achtb: Raade hem ook gunstiglijk heeft toegestaan, zig hierover verder zodanig te verantwoorden, als hy nodig zoude oordeelen omme daardoor alle quaadaartige disCoursen ten eenemaal te enerveeren Zo verstout hy zig schoon volkomen overtuigd dat hoogstderzelver pretieuse attentie buiten dat, evenwel genoeg bezig gehouden en gefatigueert word, en waarom hij dan ook daaromtrend zo succinct te werk zal gaan, als mogelijk is, tot eclaircissement van deeze geheele zaak UwHoog Edelheedens met alle behoorlyke reverentie te informeeren.’
‘Dat in den gepasseerden Jaare en wel indien hij zig niet bedriegd, in den Loop van de maand April, bij hem in zijn Tuin, zig heeft vervoegd, de Capitain van ‘t Burger Corps de reserve, Pieter van Breda, die hem verzogt apart en onder vier oogen te mogen spreeken, wanneer hij hem met zeer veel empressement voorhield, of hy niet van zig zou de kunnen verkrijgen iets te doen, waar meede hij zo wel de burgers in ‘t generaal als de Krygsraad in ‘t bijzonder een importante dienst zoude doen en niet minder verpligten, en na hem geinformeerd te hebben, waarin die dienst zoude bestaan, zo declareerde zig gem: van Breda verder, dat het was, om een request in ordre te brengen, raakende gem: Heer Fiscaal Independent van Lijnden, dat men onder ‘t oog van de Regeering zoude kunnen brengen, en waartoe men wel in ‘t byzonder ‘t oog op mij had laaten vallen, en dat men mij dan ook ten dien einde de nodige middelen en bewyzen, zouden proCureeren, waarop de neederige teekenaar eenige difficulteiten proponeerde, en wel inzonderheid die, of hij van Breda van opinie was, dat de Krijgsraad bevoegd zoude zijn, tot het praesenteeren van zodanig geschrift, waarop hij zig min of meer echauffeerende indeeze of zoort diergelijke termen uitliet, dat de handelwijze van dien Heer, niet langer te tollereeren was, dewyl de belangens van de Burgery daar door inde Waagschaal gelegd wierden, en meer andere reedenen die de ondergeteek: door langheid van tijd zijn ontschooten, en principaal wel, omdat hij zig onmoogelijk heeft kunnen voorstellen dat zijne inschikkelijkheid en goede wille zo slegt zoude gerecompanseerd worden, daar teffens nog bij adjouteerende, de solemneelste verzeekering en het verpanden van zijn woord van Eer, dat men nooit zoude rugtbaar maaken, dat de ondergeteek:de Krygsraad daarïn geadsisteerd had en waarop de needrige teekenaar na nog eenige reedenwisselingen te hebben gehouden over dat Sujet, aan de eene kant uit hoofde dat hij zelve verseerde in ‘t denkbeeld, dat inderdaad de handelwijze van de Heer van Lijnden, reedenen opleeverde, om de regeering de billijke bezwaaren der Gemeente voor oogen te stellen en aan de andere zijde, uit hoofde van vriendschap door hem met gen: Capitain de reserve van Breda geliëerd, eindelijk op deszelfs herhaalde persuasien, en onder de voorsz: heilige verzeekering van geheimhouding aan naam den Krygsraad dat plaisier wel te willen doen, terwijl hy van Breda de onderget: al verder te verstaan gaf, dat de burger Vaandrig Nelson hem ten dien einde verder zoude elucideeren en de nodige bijlaagen ter hand stellen, die daarop dan ook met de Lieutenant der Burgerij Horak, eenige zeer wijnige dagen daar na, zig bij den ondergeteek: vervoegde, en zijn excuus maakte dat hij tot nog toe niet in staat was, de nedrige teekenaar, de bewuste nodige papieren ter hand te Kunnen Stellen, dewijl die alle nog niet in gereedheid waaren; maar dat hy hoopte binnen korten zig in staat daartoe te zullen vinden, voegende hij, zo wel als Horak daarbij, dat zij zeer in haar Schik waaren, dat de ondergeteek: zig had laten beweegen om de Krygsraad zo een grote dienst en dat plaisir te doen, dien de teekenaar daar niet alleen maar ook de geheele Colonie zeer zoude verpligten onder de plegtigste verzeekering, en waarvoor zij hun woord van Eer almeede verpanden, dat het nooit aan den dag zoude Koomen of evaporeeren dat den ondergeteek: zijne hulpe en pen daartoe geleend had;- Eenige dagen daarna stelde geciteerde Vaandrig Nelson, den onderget: ook werkelyk ter hand, eene zeer uitgebrijde brouillon, contineerende de bezwaaren en klagten die de burger Krijgsraad vermeende over de Heer Independent fiscaal van Lijnden ter kennisse van de Regeering te moeten brengen, met de daartoe relative bijlaagen, en waaruit hij dan ook niet heeft gedifficulteerd zodanig geschrift als men van hem begeerde te dresseeren, en wel om de bij de aen deezen gehegte Nota g’alligeerde reedenen en principaal ook nog dat hij zig vlijde, dat door het praesenteeren van zodanig een Schriftuur en kragtdadige tusschen komst van de Regeering die geheele affaire zou hebben kunnen geremedieerd, de aangedaane Gemoederen gestild, of zomtijds ook nog wel partijen geassoupieerd en bevreedigt worden.’
‘De ondergeteek: vervolgens zonder daartoe immer of ooit alhier eenige Sollicitatie te hebben aangewend, door de Regeering op den 29 Junij A:o P:o benoemd zijnde geworden om ‘t fiscaalsambt pro interim waar te neemen wierd voorts bij herhaling en wel in ‘t bijzonder by gevenereerde Raadsbesluit van den 24 Februarij A:o C:e de novo en nader geLast, om met de meest mogelyke Spoed de Klagten zo bij ‘t vertoog van den Krygsraad zelve, als bij de daartoe relative Stukken voorkomende, naauwkeurig te onderzoeken, en onder bijvoeging van zodanige consideratien, als hij ambshalven vermag te maaken, en Suppediteeren, &:a. Ingevolge deeze ordre is hij verpligt geweest, de positien van den meerm: Krijgsraad ten opzigte van den Heer van Lijnden, in zijne voorschr: hoedanigheidals fiscaalte moeten nagaan en onderzoeken, waarïn hij dan gelegendheid gehad hebbende nader en meer van nabij kennis en opheldering te mogen neemen van al ‘t gunt, waarover Krijgsraaden zig hebben vermeend te moeten bezwaaren, dan ook na rijp overleg, als een man van eer en Cordaat officier in gemoede en ter goeder trouwe geoordeelt heeft, geen ander berigt te Kunnen uitbrengen, als ‘t welk hy de eere heeft gehad, Sub d:o 29 Maij Jongstl: den Achtb: Raad van politie aan te bieden, terwijl hij ook niet ingebreeken is gebleeven tegen den geweesen Gezaghebber van ‘t hoekerschip de Sterrenschans J: Valkenburg, welke hy reëel heeft Schuldig bevonden voor den E Achtb: Raade van Justitie alhier te procedeeren, en welke affaire dan ook door een regterlijk deCreet is vereffend en afgedaan geworden voor een bedragen van rd:s 2000 : pro fisco. - dan Hoog Edele Heeren! nimmer heeft hij zig kunnen verbeelden, dat dit door hem in zijn ambt en volgens Eed en pligt gedaan berigt, die onaangename gevolgen zoude hebben kunnen uitleeveren, daar zo wel de Capitain Pieter van Breda, als de Lieutenant Horak en de Vaandrig Nelson hebben van zig kunnen verkrijgen, hun verpande woord van Eer te vergeeten, en te declareeren dat de ondergeteek: haar omtrend dat Klagtschrift had geadsisteerd, en waarvan zij zig ook hebben durven arrogeeren, om op den 7:de Junij daaraan en dus maar zeer weinige dagen, nadat hetzelve gepraesenteerd was, en zomtijds nog wel voor dat Zommige Leeden van den Achtbaren Raad van Politie visie of lecture daarvan hebben gehad, van de WelEdele Agtb: heer gezaghebber een afschrift daarvan te vraagen; schoon de ondergeteekende betuigen moet, niet te weeten, dat in dat berigt, iets gevonden word, dat nog de Krygsraad in ‘t generaal, nog den Capitain van Breda of Lieutenant Horak, of Vaandrig Nelson, in ‘t bijzonder eenig tort of ergernis kan aandoen, zijnde ‘t overigens ten uittersten te verwonderen, hoe dat de Burgerkrijgsraad, dan wel liever eenige Leeden van dezelve en wel in ‘t bijzonder die geene, die op den 7 Junij pas verweeken zig by den WelEdelen Achtb: Heer Gezaghebber hebben geaddresseerd, Zoo spoedig kennis hebben Kunnen Krijgen, dat den needrige Teekenaar niet alleen zodanig berigt aan de Regeering had gepraesenteerd, maar ook welke den inhoud daarvan is geweest; en daarom vind hij zig ook, in hope van eene allergunstige welduiding verpligt, Uw Hoogedelhedens met de meeste eerbied te moeten voorstellen, of het niet ten alleruiterste noodzaakelijk is, dat dien Krijgsraad genecessiteerd word te moeten opgeeven, door welke Canaal zij van het berigt kennisse heeft gekreegen, niet alleen maar ook wat daar in geschreeven staat, dewijl een officier van Justitie die Zomtijds in ‘t geval verseerd, en verpligt is, omtrend den een of ander zonder dat hij de nodige bewijzen daartoe nog in handen heeft, het zij aan den Achtb: Raad van Politie het zij aan de Justitie, bij provisie iets te moeten voordragen, waarvan de geheimhouding ten uitterste gerequireerd word, anders altoos gevaar loopt voor de allerfacheuste gevolgen, zo niet erger bloot te staan, en in een gedurige vreeze zal fluctureeren om zyn Eed en Pligt daaromtrend, zo als ‘t behoord te betragten en te volbrengen buiten en behalven dat het zal dienen, om andere van zoortgelijke gevaarlyke demarches en waardoor de beste desseijnen zomtijds den Bodem kunnen worden ingeslagen en vernietigd, terug te houden.’
‘De nedrige teekenaar deeze zijne appologie voor sufficient oordeelende heeft de Eer dezelve met de zuiverste gevoelens van respect en Submissie te onderschrijven.’
’/:onderstond:/’
‘Hoog Edele, Groot Achtbare Wydgebiedende Heeren /:Lager :/ Uwer Hoog edelhedens zeer ootmoedige en getrouwe dienaar, /:was getek:d / J: P: Deneijs, / in margine:/ Exhibitum d’ 19 Julij 1792 /en daaronder:/ Accordeert met dies origineel /: was get:d:/ E:d Daniels.’
‘Nota.’
‘Schoon ik met zeer veel regt, zoude kunnen praetendeeren om voor ‘t geval in quaestie mij by myne competente rechter te verantwoorden, om dat de deClaratie welke thans van mij word gevorderd, roulleerd over mijn gehouden gedrag, ten tyde dat ik buiten Employ zijnde, dus als een burger in mijn Geboorteplaats behoord te worden geconsidereerd, het zij verre nogthans, dat ik zoude tragten mij van subtiliteiten te bedienen, en daarom zal ik antwoordende de Eer hebben van te zeggen’
‘1:mo Dat ik nimmer ben geweest’
‘a, / deSchrijver, of’
‘b, / Autheur van de Memorie van Klagten die door een gedeelte van den Burgerkrygsraad aan Uwel Edele Achtbares over de heer van Lijnden hebben gepraesenteerd, nog ook dezelve’
‘c, / Krijgsraad dan wel zommige Leeden van dezelve ten raadsman heb gedient, en verstrekt, en nog veel minder heb aangemoedigt, om zodanig Schriftuur te praesenteeren.’
‘2:o Als een man van Eer wil en zal ik niet ontken op de herhaalde instantien en Sollicitatien van den Capitain Pieter van Breda, de Lieutenant Horak mitsgaders den Vaandrig Nelson, en ‘t doen van de plegtigste betuigingen en ‘t verpanden van hun woord van Eer, van nooit te zullen openbaaren, dat ik haar daaromtrent geadsisteerd had, complaisent genoeg te zyn geweest uit handen van Nelson te accepteeren een brouillon van eenige zyden Schrift, met en benevens de daartoe specteerende Bijlaagen.’
‘3:o Om daaruit te formeeren, zo goed en kwaad ik konde een Request, en waaromtrent ik geen difficulteit maakte, omdat ik op dat moment geen de minste relatie had nog tot de politie nog tot de Justitie.’
‘4:o Dat het my zeer Surpreneerd, dat ik door zo wynige Leeden van den Krijgsraad, alleen word uitgekijkt om mij als autheur van ‘t Stuk in quaestie te doen paroisseeren en anderen á dessein te verzwijgen, dewelke haar als reëele Raadslieden hebben gediend, of het Brouillon zelve gemaakt, of sommige ArtiCulen uit de Instructie van den Independent Fiscaal bezorgd, of ook de fransche Verklaring en andere Documenten hebben gesuppediteerd en uit particuliere In zigten dien Krygsraad dan wel zommige Leeden vandezelve hebben aangespoord en welke Perzoonen zomtijds minder bevoegd daartoe waaren, dan ik, die als gezegd, mij als Burger aanmerkte’
‘Ik verzoek dat van deze myne declaratie aanteekening mag worden gehouden, en voorts aan mij de Vrijheid gelaaten om mij, van myne demarches en manier van denken bij deese Vergadering dan wel by Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal, des noods nader zodanig te purgeeren, als met mijne belangens over een zal komen, dewijl die Leeden van den Krygsraad niet anders buteeren als mij te denigreeren en uit een verkeerd oogpunt te doen beschouwen.’
‘Was getekend: / J: P: Deneijs, / lager:/ Accordeert met dies origineel /: was getek:d / Ed:d Daniels.’
beneevens diverse andere Stukken, ten bylage Strekkende van vier Missives sub datis 16, 17, 20 en 23 deezer geschreeven, aan deezen Rade hebbende gelieven toe te Schikken, met ordre en Last op het zelve te dienen van Consideratien en Advys, Zo Is, na dat na Resumptie der Resolutie onder den 17:e deezer genoomen in Rade geroepen waren de Capitains der Burgery Pieter van Breda en Jan Coenraad Gie, beneevens den Lieutenant Jan Andries Horak, en den Vaandrig Coenraad Nelson, en op de Serieuse en Stellige afvrage door den Heere Gezachhebber aan dezelve gedaan, van wien zy Communicatie hadden ontfangen van ‘t Stuk door hem Fiscaal, de Nys met betrekking tot zyne bevindingen nopens de beschuldigingen by ‘t vertoog des Krygsraads teegens voorm: Heere van Lynden voorkomende, overgelegd, op hun woord van Eer plegtiglyk hadden Verklaard, dat niemand die uit hoofde van zyne ampts betrekkingen daar van Kennis konde dragen hun dies inhoude hadden gedivulgeerd, maar dat zy wel twee Maanden voor dat het zelve Stuk den Rade was ter handen gesteldt, daarvan op eene zodanige wyze door publicque gerugten g’informeerd waren geworden dat ‘er reeden was van te veronderstellen, dat de publicque wording van den inhoude, desselfs oorsprong uit ‘t Cabinet van meerm: de Nys zelve moeste hebben ontleend, om dat zy hadden ondervonden dat hy de Nys ‘t zeedert eenigen tyd gemeenzamelyk had beginnen om te gaan met Lieden die hy te vooren voor filoup en Schurken hadde uijtgemaakt. - Beslooten dat terwyl de Rescriptien op alle de voorsz: Briesen, zo als tot nog toe is geschied, zal werden overgenoomen direct uit de Notulen van ‘t op heeden diendweegen geresolveerden, inmiddels nopens dit poinct in ‘t byzonder aan Hoogstged:e Heeren Commissarissen Generaal zal werden berigt, dat naar ‘t inzien deeses raads, dezelve van oordeel is, dat voor zoo verre by vervolg blyken zal dat de Positiven by ‘t Klagtschrift des Burger Krygsraads voor Koomende, waar van het nader onderzoek nu onder den 17:e deeser aan den Heere Van Reede van Oudtshoorn is gedemandeert, zullen worden bevonden te weezen gegrond, nog hy de Nys nog ook anderen die mede de handen in dit Stuk zouden Kunnen gehad hebben daaromtrent niets Repraehensibels hebben verrigt; gesteld altoos dat een ieder wie hy zy, gehouden en verpligt is, van iets bewustheid verkrygende waar uijt Schadelyke en nadelige gevolgen voor Land en Volk zoude Kunnen ontstaan, zulx in tyds op eene gevoeglyke Wyze ter Kennisse van deeze Regeeringe te brengen of te helpen brengen, dan dat even dan /: te weeten de klagten gefundeert zynde:/ by Confrontatie van ‘t Berigt door hem de Nys nu onlangs op den 29 May Jongstleeden ex officio ingediend, teegens ‘t request door hem bevoorens gesteld, als van zelven zullen blyken dat hy in een en deselfde zaak pro en contra heeft geageerd, als beyde de voorsz: zo regstreeks teegens elkander aanlopende Schriftuuren gesteld hebbende dees omstandigheid hem altoos Condemnabel zal doen zyn. - waarom men niet zal afweezen het voorsz: nader onderzoek afgeloopen zynde, van dies uitslag aan Haar Hoog Edelheedens pligtschuldig Communicatie te geeven, ten eynde hoogstdezelve daar door in Staat te Stellen over de questieuse zaak een finaal uytspraak te Kunnen doen, en nopens den meergeciteerden de Nys zodanige dispositie te neemen als in hoogst der zelver Wysheid Vermeenen zullen te behooren.
En nadien behalven dit articul by de evengeciteerde zeer g’ eerbiedige Letteren onder anderen ook nog werd gerept, dat het heeren Commissarissen Generaal by de ondervinding is gebleeken hoe noodzakelyk het is geworden dat de Capitains of gezaghebbers der Compagnie’s Scheepen werden aangemaand om behoorlyke attentie te Verleenen ten aanzien der Verantwoordingen van haare Scheeps Victualien en Equipagie goederen, ten eynde zy niet langer koomen te verwaarloozen de zo Serieuse Statuten, welke ten deezen opzigte door ‘t bewind in Nederland zyn vastgesteld, en welke zig vinden g’annexeerd by de onderschijdene beveelen daar toe aan de Scheeps bevelhebbers meede gegeeven warom haar Hoog Edelheedens, onvermindert alle ordres deswegens g’emaneert, deeze Regeering teffens beveelen de gezaghebbende Officieren van ‘S Comp:s Scheepen alhier passeerende, ten ernstigsten te gelasten van nu voorthaan pertinente aanteekening te houden van ‘t geen op hunne onderhebbende Bodems zal worden verbruykt, en in ‘t byzonder by haar aankomst alhier ten duydelyksten te vertoonen met hoe veele Victualiën zy uit Nederland of van andere plaatzen zyn Vertrokken Mitsg:s behoorlyk aan te wyzen dat de randsoenen geduurende de Rhyze overeenkomstig het Reglement van 8 Xber 1790 zyn gedaan, om alzo ten deezen Gouvernemente ‘t gebrekkige te Suppleëren na die inrigting als by gem: Reglement is bepaald, waar by ook voornamentlyk moet werden gelet dat ‘S Comp:s Scheepen uit Nederland gaande van alles voor 9 Maanden zyn geviCtualeert, uitgezonderd van eenige Potspyzen en dranken, welke alleenlyk voor 22 Weeken worde meede gegeeven. - en dat ten opzigte der Dranken mede in ‘t oog behoord gehouden te werden van derzelver Consumptie in geen Ruymer maat te bereekenen als dezelve by ‘t meerm: Reglement zyn toegestaan, wyl zodanige en andere meerder verstrekkingen niet langer Zouden werden geleeden maar voor reekening blyven van die geenen die desweegens teegens Haar Hoog Edelheedens intentie zullen hebben gehandelt - terwyl eindelyk aan de Capitains of Gezachhebbers van ‘S Comp:s Scheepen zoude moeten werden aangezegd, dat zy zodanig Consumptie Boek zullen behooren te houden waar uit Volleedig komt te blyken dat ‘t Consumabele, zo wel uit ‘t Vaderland mede genoomen als aan de Caap of elders ontfangen, aan de Hoofdplaats na de ordres werde Verantwoord; - Is dierhalven nog wyders beslooten dat van alle deese hier voren beschreeven dispositie hunner Hoog Edelheedens dadelyk, zo aan den Negotie Overdrager als aan de Resp:ve Heeren Administrateurs die zulx eenig zints mogte aangaande nodige Extracten tot derzelver informatie en narigt zullen werden g’ expedieert, en dat voor zo verre dezelve ordres d’ overheeden van ‘S Comp:s gaande en Komende Bodems Concerneeren onmiddelyk naar ‘t Arrivement van eenig Schip aan dit Gouvernement, uit deeze Resolutie insgelyx een Extract in de Scheeps doos zal werden gelegd, met expresse Last aan d’ Overheeden zig Stipte en zonder de minste afwyking daar na te gedragen.
Ingevolge ende ter Voldoening aan ‘t geresolveerde op den 21:e deeser door den E: Agtb:re Heere Gezaghebber aan evengemelde Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal plichtschuldig verslag zynde gedaan van den uitslag der op den 18:e bevoorens ten deezen Casteel gehoudene verkooping van zodanige Vyf Wagen Vragten met uit de Baaij fals aangevoerde Coffy boonen, uit de Lading van het Schip de drie Gebroeders , als men Raadzaam heeft geoordeelt gehad tot eene nadere preuve ongewasschen aan de meest biedende te doen van de hand zetten en Haar Hoog Edelheedens gedeclareerd hebbende van oordeel te weezen dat den geringen prys voor dezelve Coffy behaald moeste werden geattribueert daar aan, dat die Coffy niet als de bevorens verkogte van alle ziltige deelen wederom gezuyverd was geworden, met bygevoegde Last, dat om in de præsente Omstandigheeden der E: Comp:e dog niets onbeproefd te laten het welk zoude Kunnen Strekken om haar enig voordeel aan te brengen, alvorens te procedeeren om de in Baay Fals aanweesende gantsche quantiteit geborgene Coffy Boonen aldaar te doen van de hand zetten, eerst daar van nog Vijf wagen Vragten zoude moeten werden Caabwaards gebragt om dezelve, even als de eerst opgereedene Thien Vragten behoorlyk Uytgevarscht en gedroogd andermaal bij Publicque Vendutie te Kunnen werden Verkogt, ten einde uit dees hehaalde Preuve met zeekerheid te Weeten of het geraden zoude weezen, met dit Wasschen en drogen alhier te Continueeren dan of het Voordeeliger zyn zoude de gantsche party ginder maar af te zetten. - Zo is verstaan dat ter voldoening aan HaarHoog Edelheedens voorsz: gemanifesteerde begeerte nogmaals met den eersten Vyf Wagen Vrachten van voorsz: uit de drie Gebroeders geborgene natte Coffy herwaards zal moeten opgebragt werden, om, na inzelver voegen als d’ Eerste party aanvankelyk te weezen gespoeld en gewasschen, tot eene nadere preuve by Publicque Vendutie te werden verkogt; en dat om dit een en ander dadelyk te doen bewerkstelligen even als te voren, hier toe zal werden verzogt ende gequalificeerd gelyk verzogt ende gequalificeerd werd by deezen den Heer Dispencier van Reede van Oudtshoorn, omme na Verrigting van Zaken de Novo van berigt in geschriften te dienen, op dat men daar op eens eyndelyk besluit zoude Kunnen neemen.
Intusschen is geleezen het onderstaande Request door ‘S Compagnie’s gecontracteerde Slagters gepræsenteerd, houdende Verzoek om wegens de daar by breeder omschreevene reedenen op afkorting der Maandelyxe Leverantie van Vlees aan ‘S Maatschappy’s ommeslag gedaan werdende, te mogen werden geadsisteerd met eene Somma van 25000 Rd:s uit ‘S Comp: Cassa.
Aan de WelEd: Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber dezes Gouvernements beneevens den E: Agtb: Rade van Politie.
‘Wel Edele Achtbare Heere! En Edele agtbaare Heeren!’
‘Geeven zeer eerbiedig te Kennen Uwerwel Ed: Agtb: zeer nedrige Dienaaren, de ondergeteekende gecontracteerde Slagters der E: Comp:e, Gebroeders van Reenen hoe de Supp:ten in hunne affaire der Slagtery tot den inkoop van Vêe van de zeer verre Landwaards inwoonende buyten lieden benodigt hebben, eene Zeer aanmerkelyke Somma van Contante penningen Vermits door zodanige lieden, op de daar voor gepasseerde bewysen, meestendeels voor dat het gekogte Veê ter deezer hoofdplaats is opgebragt de Kooppenningen werden ingevordert.’
‘Dat het intusschen al dikwils komt te gebeuren, hoe door de meenigvuldige Strooperye der Bosjesmans Hottentotten, het opgebragt werdende Vee aangevallen, en voornaame gedeeltens derzelve aan de Supp:ten werden ontrukt, waar door de Suppliante inorme Schade komen te lyden.’
‘Dat aan UwelEdelens Agtb: daar van ten bewyse is Strekkende de ter deezer g’ annexeerde Notarieële Verklaring der van d ’ E: Comp:e aan de Suppliante in leening Vergunde Mattroosen Hendrik Hefner en Johan Paul Nauman, uit welke Consteert, dat op de 11:e Juny JL: een Complot van Circa drie honderd der zelve Bosjesman Hottentotten, meest met Snaphaanen, buskruit en Kogels voorsien een zeer aanmerkelyk getal van Ses duyzend Hamels en twee honderd drie en vyftig beesten aan de Supp:ten hebben ontrooft &:ca.’
‘Dat het verlies van sulk een groot getal Veê der Supp:ten geensints kan Strekken tot Vertraging van betaaling, maar dat Sy Supp:ten daar door selfs genootsaakt zyn, omme op nieuw door hunne Knegts te doen inkoopen zoo veel Vee als tot gewoone afleevering benodigd is.’
‘Dat de zoo elendige Schaarsheyd aan geld, die thans in deeze Colonie is heerschende de Supp:t niet alleen ten eenemaale buyten Staat Steld omme het gekogte Veê in promptis te konnen betaalen, maar daar en boven de Supp:ten in gevaar zyn gesteld omme wegens Nonbetalinge door actie op actie in Judicio zullen worden getrokken, waar door der Supp:ten Crediet onder de Landlieden ten eenemaale den bodem Soude werden ingeslagen.’
‘Reedenen om welke de Supp:t zig g’ necessiteerd vinden het te wenden tot UwelEdelens Agtb: met ootmoedige Smeekinge, dat het UwelEd: Agtb:e goedgunstig moge behaage aan de Supp:te uit ‘S E: Comp: Cassa onder Sufficiente Cautie van Vier in dit Gouvernement wel geErfde borgen, te doen toeryken eene Somma van Vyf en Twintig duijsent Rd:s dewelke op de maandelyxe Leverantie van Vleesch aan d’ E: Comp:e Successief kan werden ingehouden ofte gedeconteerd, waar omtrent de Supp:ten Uwel Ed:s agtb:s gunstige voordragt aan hun Hoog Edelheedens de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal eerbiedig zyn imploreerende’
’/:onderstond:/’
‘’T Welk Doende &:ca /:was geteekend:/ J: G: van Reenen S: V: van Reenen /:in margine:/ Cabo de Goede Hoop d’ 24 July 1792.’
Waar over gedelibereert en inConsideratie genoomen zynde aan d’ eene zyde der Supp:ten Embarras, en aan de andere ’ S Maatschappy’s eigene onfavorable omstandigheeden, Zo is besloten dat aan de Supp:ten op de bovengem: Somme, invoegen voorsz: provisioneelyk zal werden g’ avanceert een bedragen van Thien duysend Ryks:s mits conform d’ offerte Borgtogt Stellende ten genoegen van deezen Rade.
Zynde wyders, vermits de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal op ‘t ingekomen berigt deeses Raads rakende het Request door den Heere de Wet aan Haar Hoog Edelheedens wegens den Perzoon van Jan Jacob Ziegler gepræsenteerd, breeder vermeld by Resolutie van den 10:e deeser, wel favorabel op ‘t verzoek van evenged:e Heere de Wet hebben gelieven te disponeeren, goedgevonden derzelver Ziegler als nu uijt den dienst der E: Comp:e t’ ontslaan, mits alvoorens werde gerembourseerd de twee maanden Gagie die hy Siegler voor zyne Uytrhyze uit ‘t Vaderland heeft genoten, en daar en boven te rug geschreeven van zodanige Maandgelden als hij ‘t zeedert heeft komen goed te maken, mitsg:s in ‘S Comp: Cassa betaald het ordinair transport en Kostgeld voor den Zelven, gereekend uit Nederland naar Herwaards.
Aldus geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten daage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsaent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 308-328.¶
Vrijdag den {17920727} 27:e Julij 1792
‘S Voormiddags alle Præsent
‘T Besluit onder den 24:e dezer genomen geresumeerd en vervolgens geleezen Zynde het onderstaande Vertoog door Commissarissen uit den Rade van Justitie ingediend.
Aan den welEdele Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber deezes Gouvernements Beneevens den E: Achtb: raad van Politie
‘Wel Edele Achtb: Heer en E: E: Achtb: Heeren!’
‘Commissarissen uit den Raad van Justitie hebben de Eer Uwel Edele Achtb: en Ed Agtb: neevens deezen in origineel aan te bieden ‘t vertoog door de geprevilegieerde broodBakkers aan hun gepraesenteerd; en dewijl Commissarissen geoordeeld hebben de poincten daarin voorkomende niet van hunne competentie te zijn maar dezelve te moeten brengen onder ‘t doorzigtig oog van UwelEd Agtb: en Ed: Achtb:, zo gebruiken Commissarissen dan ook de vrijheid UwelEdele Achtb: en Ed Achtb: ‘t zelve voor tedraagen met eerbiedig verzoek dat ‘t hoogstdezelve mogte behaagen, in aanmerking neemende de nadeelige gevolgen die men te dugten heeft, zo niet bij tijds in dit gebrek werde voorzien, hier omtrend en wel op ‘t 7 en 8 Lid van ‘t voorm: verzoek, Zodanige gepaste middelen te beraamen, als Strekken kunnen ten nutte deezer Colonie en derzelver Ingezeetenen.’
’/:onderstond :/’
‘’T Welk doende, &:a /: was getekend:/ J: P: Deneys, Joh:s Smuts, S: van Echten, H: J: de Wet, R: T: VD Riet, A:m Fleck, H: P: Warnecke.’
Aan den Edele Achtbaren Heere Praesident, beneevens E, E: Heeren Commissarissen uit den Ed: Achtb: Raad van Justitie deezes Gouvernements.
‘Edele Achtbaaren Heer! en E: E: Heeren!’
‘De ondergeteekende geprevilegieerde Bakkers neemen bij deezen de vrijheid UwelEd: Achtb:s Zeer nedrig voor te dragen’
‘1:o dat vermits zeedert eenige Jaaren herwaards door ons ondergeteekendens is ontwaard gewerden /: hoegaarne getrag hadde aan ‘t zoobre Algemeen het onontbeerlijk voedzel, tegens den billijke prijs vanDrie pond voor twee Stuiverte leeveren, egter geen zints ons in Staat bevinden aan ‘t Heijlzaam oogmerk te kunnen voldoen, ten zij de prijzen van ‘t Koorn, tegen den prijsCourant van Rd:s 24 P:r Vragt, wierd vasgesteld.’
‘2:o Dat UwelEdele Achtb: goedgunstig gelieven te zorgen,Terwijldat in de Bakordonnantien van dit Jaar nog niet in gereedheid gebragt zijn dat voorstaande en volgende Articul indezelve mogen werden g’ insereerd.’
‘3:o Dat de Zwaarte van het brood ofte brooden naar evenreedigheid in het Stygen of daalen den prijsCourant van een vragt Koorn, te bepaalen tegens zodanige Gewigten als voor het algemeen nuttig bevonden zal werden te behooren, te leeveren.’
‘4:o Dat den afscheep buitens Lands aan vreemde Natien /: met believen der hoge overigheid toegestaan :/ geen buitenspoorige Stremminge aan de Bakneeringe komt te veroorzaaken.’
‘5:o Gemerkt een Broodbakker een aanzienlijk Capitaal heeft te verinteresseeren; Zonder reflexis te maaken op de Kosten die dezelve verzellen, zo met Paarden, Wagens, Slaaven, Knegtsloon, Koornzolder &:a.’
‘6:o En vermits den Landbouwer in geene deelen zig kan verpligten zijn ingeoogste Tarwe zo veel den bakke nodig heeft, voor ‘t voor- en- Na- jaar, in een tijd te leeveren, dat, als van oudts in gebruik, mag blyven vastgesteld, dat zijlieden ‘t zelve in het voor- en- na jaar mogen oprijden.’
‘7:o dog ingeval den Landman, uit welke hoofde het ook zoude mogen heen komen, het Koorn niet konde aanbrengen, dat het door UwelEdele Achtb: veelvermogende voorspraak moge bewerkt worden dat de Graanen door de hooge overigheid alhier uit ‘S Comp:S Magazijnen aan de ondergeteekendens mogen verstrekt worden.’
‘8:o En terwijl wij ons thans weezendlyk in die Situatie bevinden, dat wij ons ten hoogsten verpligt agten, het voorenstaande ten sterksten en met alle vriendelijke verzoeken te herhaalen, gemerkt het Coorn by ons thans in een zeer geringe quantiteit niet alleen bevind, maar ook dat wij genoodzaakt zullen weezen onze bakneering te moeten laaten blijven;- En weshalven d’ EComp: de goedheid gelieft te hebben tegens een billijke prijs /: naar believen onzer Regeering te bepaalen:/ moogen voorzien werden;- dan wel wanneer Haar Edele Groot Achtb: te vreede zouden willen zijn, wanneer de quantiteit van Koorn /: van Haar welEdele Groot Achtb: ontfangen hebbende :/ weder naar het zelve van den Landbouwer gekogt te hebben, een ijder naar zijn aandeel te Kunnen restitueeren.’
‘Laatstelijk, terwijl wij ons zelve tot dus verre bij Requeste voorenstaande Artikelen, op het needrigste UwelEdele Achtb: hebben voorgedraagen, het geene ons bij gemoede verplicht geacht heeft, te moeten doen, Zoo zal nog wel noodzaakelijk weezen UwelEdele Achtb: onder het oog te brengen, dat wij Zeedert den Jaars 1786 het Koorn in zoo hooge prijs hebben moeten inkoopen, dat wij altoos meerder Schade dan baaten bevonden hebben, en dit laatste Artikel wel voornamentlijk in Uwel Edele Agtb: serieuse Consideratie beveelen, ten Eijnde het zoude Kunnen zijn, hier in redres gemaakt te werden.’
‘Alle deeze voorenaangehaalde Artikelen, verzoeken wij op het needrigste met UwelEdele Achtb: vaaderlijke zorgen te adsisteeren als zijnde het weezendlijke Fundament in deezen gerigt, of zo als UwelEdele Achtb: naar overweeging best zullen vinden te behooren’
’/: onderstond / ‘T Welk doende &:a :’
‘
| was geteekend: { | C:s A:s Freislich. |
| J:n A:s Bam. | |
| S: Leibbrandt. | |
| J:s J:r Wiid. | |
| J: k Hartong. | |
| J:n H:k: Loedolff. | |
| C: Wentzel. | |
| F:C: Geijer. | |
| S: J: Wiid. | |
| J: P: Diehl. | |
| W: D: Hoffman. | |
| H: Meijer. |
| was geteekend: { | C:s A:s Freislich. |
| J:n A:s Bam. | |
| S: Leibbrandt. | |
| J:s J:r Wiid. | |
| J: k Hartong. | |
| J:n H:k: Loedolff. | |
| C: Wentzel. | |
| F:C: Geijer. | |
| S: J: Wiid. | |
| J: P: Diehl. | |
| W: D: Hoffman. | |
| H: Meijer. |
Is alvorens op het voorsz: Request der Bakkers daarby geannexeerd te disponeeren, ingezien de hierna geinsereerde Missive door Haar Hoog Edelheedens de Heeren Commissarissen Generaal aan deezen Rade gerigt.
Aan den Gezaghebber benevens den Raad aan Cabo de Goede hoop.
‘Ernfeste Wyze, Voorzienige, zeer Discreete!’
‘Aan ons zynde voorgekomen, als of alhier geene genoegzaame hoeveelheid aan Koorn zoude Voorhanden zyn, om de Ingezeetenen op den duur van brood te voorzien, tot den tyd dat de nieuwe voorraad herwaards word opgebragt, so hebben wy het nodig geoordeeld Uw Berigt desweegens ten Spoedigsten te requireeren mitsgaders eene gedetailleerde opgave der reedenen waar aan dit gebrek zoude moeten worden toegeschreeven, by aldien het weezentlyk plaats grypt, het welk wy ons naauwlyks kunnen Voorstellen, als vertrouwende dat UE: in dien gevalle daar van, als zynde eene Zaak van het alleruiterst belang, ons terstond by onze aankomst Kennisse zouden hebben gegeeven.’
‘Wanneer dit egter tegens onze Verwachting so ware, zouden wy tevens verlangen gediend te werden van uwe Consideratien over de Voorzieningen welke in dat geval zouden behooren te geschieden, vergezeld van eene accuraate opgave hoeveel Koorn zig thans alhier so in ‘S Compagnies Pakhuyzen als by Particulieren bevind, en tot hoelange het zelve zoude Kunnen Strekken.’
‘Waar meede UE: in de Bescherming des Allerhoogsten aanbeveelende’
’/:onderstond:/’
‘Erntfeste, Wyze, Voorzienige zeer Discreete!’
‘De Commissarissen Generaal over Nederlandsch Indie /: was geteekent:/ S: C: Nederburgh, S: H: Frijkenius Ter ordonnantie van Hun Hoog Edelheedens /: en geteekent:/ Ed:d Daniels. /: in margine:/ In ‘t Casteel de Goede Hoop d’ 26 July 1792.’
Uit welk een en ander de Regeering op eene gantsch inproviste wyze te voren zynde gekoomen dat niet alleen by de Bakkers die gehouden zyn ingevolge de Conditien waarop hun de Bakneeringe is geaccordeert, zig voor een Rond Jaar, dat is van P:mo January tot Ultimo December, van Tarw te voorzien een zodanig gebrek werd voorgewend, dat zij zeggen zig genoodzaakt te agten hun zelven ter bekoming van ontzet aan d’ E: Comp:e te moeten addresseeren maar dat ook weegens dat prætens gebrek, bereids bekommeringe by hoogstged: Heeren Commissarissen Generaal zyn ontstaan; heeft men dierhalve in d’ onmogelykheid om een zo Schielyk ontstane Schaarsheid aan Tarwe te Kunnen over eenbrengen met de zo onlangs nog in de Colonie geheerscht hebbende opulentie, raadzaam geoordeelt, alvoorens op’t voorm: Vertoog van Commissarissen te Besluyten ofte op haar Hoog Edelheedens Voorsz: zeer gevenereerde Missive eenige Rescriptie t’ arresteeren, aanvankelyk Commissarissen uit den Rade van Justitie voorsz: te Committeeren ende te gelasten, gelyk dezelve gecommitteerd ende gelast werden by deezen dadelyk eene exacte opneeminge niet alleen by de Bakkers zelve maar ook by zodanige Perzoonen als by wien men met grond van reeden veronderstellen Kan eenige Voorraad opgelegd te zullen zyn te doen van al de Tarw welke zig zo in de Huyzen als op de Zolders der Ingezeetenen Komt te bevinden en zig daar by teffens t’ inquireeren wat bovensdien nog voor Reecq: die voorsz: Bakkers in d’ Environs deeser Steede kan weezen opgegadert en hoe veel Buscuit en Meel zy nog daar en boven aan handen hebben, mitsg:s welke quantiteite Tarw door hun gewoonlyk den eenen tyd door den anderen geslagen Maandelyx tot brood werd verbakken om daar meede den gaande en komende man te gerieven, ten eijnde ‘t rapport van Commissarissen uit den rade van Justitie hierover ingekoomen zynde, uit dit een en ander te Kunnen werden gezien, of de voorsz: Schaarsheyd aan Tarw, reëel dan wel Slegts ter bejaging van eenig particulier oogmerk voorgewend is, om Conform dies bevinding zodanig te werden geresolveerd als d’ omstandigheeden en den aard der zake zullen Koomen te vorderen.
Hier by in overweeging genomen zynde dat nu wederom komt te naderen den tyd om ‘S Lands gemeene Middelen en Inkomsten te verpagten, - Zo is, na dat den Heere Gezaghebber was weezen verneemen of ook door Heeren Commissarissen Generaal diend weegen eenig nieuw Plan in but magte zyn het welk in de Conditien van aanbesteeding dees ofte geene verandering zoude dienen te wege brengen, dog haar Hoog Edelheedens voor als nog op dat Sujet geene alteratie t’ ordonneeren hadden gevonden, dienvolgens op hoogstderzelven g’eerde qualificatie dan ook beslooten met den eersten na den gebruyke de nodige Billieten alomme te doen affigeeren om alle ende een ygelyk in tyds te verstendigen dat de Voorsz: verpagting volgens gewoonte onder Ult:o Aug:s aanstaande zal Koomen te geschieden.
Ook is op eene Memorie door den Commies der Maguazynen Hendrik Willem Rutz, die geCommitteerd is geweest om de Sein Canons te Platten Lande t’ examineeren ingediend, goedgevonden te doen verstrekken 67 1/3 Voeten Jaty Hout van 10 duym hoog en 6 duim dik om daar uit te kunnen werden toegesteld zodanige Vier sleeden als Vereischt werden om daarop te plaatzen ‘t Canon dat op de Picquenierscloof , den Witzemberg , de BokkeCraal en de Potteberg Staat geplant te werden ter beetere advertentie onzer Ingezeetenen in Cas van Vyandelyke Attacque.
Eyndelijk geproduceert zynde het onderstaande Request door den Ritmeester der Burger Cavallery Johannes Hendrik Munnik ingediend.
Aan den Wel Ed: Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Gezachhebber deezes Gouvernement en den Ressorte van dien &: &: &: beneevens den E: Achtbaaren Politicquen Raad.
‘Wel Edele Achtbaare Heer en E: Achtbaaren Heeren!’
‘Geeft met verschuldigde eerbied tekennen UwelEd: Achtb:en E Achtb: zeer nedrige dienaar, Johannes Hendrik Munnik Ritmeester van een Compagnie burger Cavallaristen alhier. - dat den Suppl:t aan den Capt: Lieut:t van ‘t uit Baaijfals vertrokkene ‘S E Comp: Schip de Schelde de Commissie heeft opgedraagen om voor hem na herwaards over te voeren een man die de bekwaamheid had zijne Jonge Kinderen, waarvan de oudste pas negen Jaaren is, een goed onderwijs te Kunnen geeven.’
‘Dat voorsz: Capt: Lieut: daar aan heeft voldaen met die man indienst der E Comp: als Jong Mattroos, dog vrij van Transport naar herwaards over te brengen, en welke persoon die genaamd Francois Ageron, zig thans ten hospitaale in Baaifals als impotent bevind; En daar des Supplt:s gem: Kinderen tot nu toe geen Leermeester hebben gehad, en den Suppl:t genegen is alle de kosten die voor reecq: der Comp: mogten zijn aangewend om de voorsz: F: Ageron naar herwaards te doen overkomen wederom met alle bereidwilligheid te restitueeren;- Zo zijn dit de reedenen, die den Suppl:t de vrijheid doen gebruiken zig met gepasten eerbied te wenden tot UWel Ed Agtb:s met onderdanig verzoek, dat ‘t hoogstdezelve moge behagen den meerm: F: Ageron uit ‘S Comp: dienst te ontslaan, en hem te permitteeren zijn dienst als Schoolmeester bij den Suppl:t waar te nemen.’
’/:onderstond:/’
‘’t Welk doende &:a was getek: J: H: Munnik’
Zo is, na dat den Heere Gezachhebber verklaard hadde door de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal aan den Rade vrijheid gelaaten te zyn om op dat Request favorabel te mogen disponeeren, mits in alle gevalle de Maatschappy ten eenemaale Schadeloos wierde gehouden, goedgedagt in des Suppl:ts verzoek te bewilligen, en mitsdien den voorsz: met het Schip de Schelde alhier aangelanden Francois Ageron uit ‘S Comp: dienst te ontslaan, gelyk hy daar uit ontslagen werd by deezen, mits alvoorens egter, niet alleen werde gerestitueerd zodanige maandgelden als hy voor zyne afrhyze uit Nederland van d’ E: Compagnie in avance kan hebben ontfangen, maar ook behalven de te rug Schryving van zyne t’ zeedert te goed gemaakte Zoldyen bovensdien in ‘S E: Comp:s Casse werden betaald zodanig transport en kostpenningen als gehouden zoude hebben geweest te moeten voldoen wanneer met gemelde Bodem als passagier uit Nederland naar herwaards was overgekomen.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 329-335.¶
Vrydag den {17920727} 27:e July 1792,
‘S Avonds, bij omvrage alle Præsent
Aangezien de Hoog Edele Heeren Commissarissen Generaal, na ingezien en g’ examineerd te hebben d’ extensie der Resolutie op den 13:e deezer in Rade van Politie genoomen, betrekkelyk de wyze waar op Voorthaan zal gecomposeerd zyn het Collegie van Commissarissen uit den Rade van Justitie, van welk besluyt men ingevolge het als doen gearresteerde Hoogstdezelve pligtschuldig Communicatie heeft gegeeven ten eynde Hunner Hoog Edelheedens approbatie ten opzigt der gedane aanstellingen van Præsident en Leeden in ‘t gem: Collegie te mogen obtineeren, na eene vergelyking van dat Besluyt, met de Instructie voor ‘t gem: Collegie gearresteerd, waar by hun Hoog Edelheedens inConsideratie is geKoomen dat de Verrigtingen van ‘t meerged:e Collegie ingevolge de voorsz: Instructie zyn van Zodanigen aard dat ‘S Comp:s belangen het niet noodzakelyk maken dat daar in voorthaan Sessie hebben de Resp:ve Fiscaals deeses Gouvernements dat ook alle Commissien uit het gem: Collegie, waar in die belangen kunnen zyn geconcerneerd, gedecerneerd en uitgevoerd worden ten overstaan van den Fiscaal, en dat daar en boven door het aanstellen van een Lidt uit deezen Rade tot permanent Præsident van het meerm: Collegie op eene Voldoende Wyze is gezorgd dat daar inne geen zaken Voorvallen welke ten nadeele van ‘S Comp:s belangen zouden Kunnen Strekken terwyl daar en teegen volgens de geproponeerde Schikkingen den Fiscaal Lidt blyvende van het zelve Collegie in rang zoude volgen op een der Burgerraaden, het welk met het aanzien ‘t welk aan het Caracter van een Fiscaal ten deezen Gouvernemente is, en behoord te blyven gehegd, niet Compatibel zoude zyn, en na ook de Consideratien van den teegenswoordigen ad interim Fiscaal M:r Jacob Pieter de Nys daarop te hebben ingenomen, hebben goedgevonden en verstaan dat van nu voorthaan de Fiscaal deeses Gouvernements geen Sessie meer zal hebben in ‘t Collegie van Commissarissen uit den Rade van Justitie maar dat des niet te min omtrent alle Commissarissen tot nu toe zyn gedecerneert geworden om te zynen overstaan te geschieden, zulx ook by vervolg zal moeten blyven geobserveerd en dat dienvolgenS voorm: M:r Jacob Pieter de Neys geremplaceerd wordende met een der volgende ‘S Comp:s Dienaaren het voorm: Collegie zal moeten zamen gesteld worden uit de volgende Perzonen, onder Præsidie van den Heer William Ferdinand van Reede van Oudtshoorn, Lidt deezer Vergaderinge Namentlyk
met approbatie wyders der verdere Schikkingen by voorsz: Resolutie beraamd.
Zo is verstaan dat ingevolge voorsz: hunnen Hoog Edelheedens gemanifesteerde begeerte de Resp:ve Fiscaal in der tyd geene Sessie meer in ‘t Collegie van Commissarissen uit den Rade van Justitie zullen hebben, en dat ook den Præsenten ad interim Fiscaal M:r Jacob Pieter de Neys dienvolgens nevens de andere afgaande Leeden ontslagen zynde den Coopman tit: en adjunct Secretaris der weeskamer Ryno Johannes van der Riet in desselfs plaatze zal werden aangesteld gelyk denselven aangesteld werd by deezer, om in ‘t voorsz: zo dikwils gem: Collegie van Commissarissen uit den Rade van Justitie zo als hier boven aangeweezen is, naar deselfs ancieniteit zitting te hebben.
Daar vermits nu door dit ontslag van evengem: de Nys die de preseance by Commissarissen uit den Rade van Justitie heeft bekleed gehad, en anderzints installatie van den Nieuw aanKoomenden Præsident zoude hebben kunnen doen, is noodzakelyk geworden dat de demissie van ‘t oude Collegie en de weder oprigting van ‘t nieuwe, directe in den Name deezer Regeeringe op eene gepaste wyze kome te geschieden, door een der Raadsleeden, daar toe expresselyk te Committeeren te Verzoeken en te Qualificeeren den Heere M:r Jacobus Johannes Le Sueur dewelke dienvolgens, in eene expres daar toe op morgen te beleggene vergadering van alle de Leeden, het Oude Collegie op last van Haar Hoog Edelheedens de Heeren Commisarissen Generaal, en in den Name deese Raads ontbonden hebbende, ook vervolgens den Præsidenten en Leeden van het Nieuw Collegie in hunne Resp:ve functien zal installeeren.
Aldus Geresolveerd ende Gearressteerd, In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten dage en Jare voorschreeven.
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] In Kennise van mij E: Bergh p:l Secret
C. 205, pp. 336-352.¶
Dingsdag den {17920731} 31 Julij 1792.
‘S Voormiddags alle Praesent.
Nadat geresumeerd waren de Resolutien op den 27 deser zo in den voormiddag als des Avonds genoomen heeden aanvankelijk overwogen zijnde dat nadien het Contract van aan besteeding wegens het Brandhout het welk aan S’ Compagnies gaande en komende Scheepen geleeverd moet werden, op den laatsten Augustus aaanstaande zal koomen te expireeren, uit dien hoofde ook de nodige toebereidzelen zullen dienen te werden gemaakt, om dies leverantie weder om op de meest voordeligste wijze voor de Maatschappij aande man te brengen - zo is beslooten dat daar toe zal werden gevaceert op dingsdag den 14 der evengeciteerde aanstaande Maand Augustus en dat mitsdien ter verstendiging van ‘t Publiecq hier van dadelyk de vereijschte Billietten zullen moeten werden g’ affigeerd, terwyl de Conditien van aanbesteeding bovensdien voor een iegelyk ter lectuure zullen moeten werden gelegd by den Eersten Bode van Politie Johannes de Clercq; - Na alvorens ingevolge het verzoek van Heeren Regenten van ‘t Hospitaal te zyn g’ amplieert met het beding dat den aanneemer nu in ‘t vervolg behalven ‘t Hout voor de Scheepen op gelyke Conditien, ook zal moeten leeveren het benodigt wortelhout voor ‘t Labortorium in ‘t Hospitaal tot welk ampliatie men goedgevonden heeft by dees Occagie te gereeder te Resolveeren, om dat het Hout by d’aanbesteeding betaald zynde geworden teegens drie Ryksdaalders p:r vragt terwyl men voor een gelyke Vragt van particulieren ten dienste van ‘t voorsz: Hospitaal heeft moeten geeven 3 1/2 Rd:s, hier uit Klaar is gebleeken dat d’ aanbesteeding van dees brandstoffe in ‘t Generaal Oneyndig profytelyker is als de voorsz: tot hier toe plaats gehad hebbende vragts gewyze inKoping van particulieren.
Den Heere gezaghebber hier na te kennen hebbende gelieven te geeven dat den Prædicant Helperus Ritzema van Lier, die zig t’ zeedert eenigen tyd ineen Zo debilen toestand komt te bevinden dat onlangs, door zwakheid in ‘t aanzien der gantsche gemeente, onder de efforten om als nog de pligten van deszelfs beroep zelve te willen uytoeffenen, op den Predik Stoel is komen te bezwyken, zyn Edele beneevens deezen Rade instantig hadde doen verzoeken dat ter Consideratie van dees zyne Ziekelyke omstandigheeden, den dienst alhier aan de hoofdplaatze voor hem tot deszelfs beterschap of herstellinge toe, mogte werden waargenoomen door D:o Manger, die de Hoog gebiedende Heeren Meesteren onlangs voor de Kerk van Graaff Rynet hebben gelieven uit te zenden, dog dewelke voor als nog geene gelegendhied heeft Kunnen aantreffen om zig by zyne voorsz: gemeente te gaan vervoegen; - Zo is hierover gedelibereert en in Consideratie genoomen zynde, dat het nog een geruymen tyd kan aanlopen alvoorens de wagens welke men van Graaff Rynet ter transporteering van gem: Manger te gemoet ziet alhier zullen kunnen aankomen, en hy gevolglyk tot zo lange zeer gevoeglyk zonder verzuym van zyn eygen dient de tour beurten van opged: van Lier alhier aan de Hoofdplaatze waarneemen Kan, by de meerderheid des Raads verstaan aan ‘t voorm: verzoek van meergem: van Lier te defereeren, en mitsdien den Predicant Manger by Missive te doen aanschryven, dat hy van nu Voorthaan inSteede van evenged:e van Lier, den Predikdienst alhier regulier zal hebben te verrigten tot dat zig in de geleegendheid zal bevinden zyne Rhyze naar Graaf Rynet te Kunnen aanneemen, gelyk ook inzelver voegen van dees dispositie aan den Kerkenraad by Missive zal werden Kennis gegeeven tot desselfs informatie.
Op eene zeer Considerable petitie van glaze ruiten door den opzigter over ‘t ambagts quartier gedaan, om daar meede de gebrookene aan ‘S Comp: gebouwen te Remplaceeren, door wel opged:e Heeren gezaghebber eene Specifique opneeminge geordonneert zynde van alle de ruyten dewelke zig inde Wagten, Logementen en Woningen der Militairen aan Stukken bevinden, en uit het Rapport door de daartoe gecommitteerde officieren ingedient, zynde gebleeken, dat aan de voorsz: Militaire Quartieren niet alleen 1637 ruyten van differente groote gebrooken, maar bovensdien ook nog 9 Raamen geheel vernield zyn bevonden, welk een en ander voor zo verre Concerneert de auxilaire trouppes men reeden heeft te Veronderstellen meestal op eene Moedswillige Wyze te zullen zyn by gekomen, aangezien men onder anderen is g’ informeerd dat de zoldaten tot het depôt van Meuron gehoord hebbende dewelke onlangs met het Schip de Schelde naar Ceilon zyn Vertrokken by de evacuatie van ‘t Logies waar in gehuysVest zyn geweest de Glazen baldadiglyk met Studie hebben koomen in te Slaan; Is dierhalven om de Maatschappy voor ‘t vervolg te bevryden van ‘t nadeel dat haar tot heeden toe door een Zodanig onordentelyk gedoente is aangebragt geworden, op voorstel van Meerwelm: Heere Gezachhebber goedgevonden t’ arresteeren dat wel alle dezelve Ruyten ditmaal wederom ‘S Comp:s Weegen Verstrekt, en de ramen daar meede behoorlyk gerepareert zullen worden, dog dat egter de hondert Stux door de Zoldaten van Meuron Studieuselyk ingeslagene voor dees Rhyze met dies inkoops Kostende van weegens het regiment aan d’ E: Comp: zullen moeten werden vergoed, gelyk daar toe dadelyk de nodige ordonnantie aan den Capitain Zorn die ‘t Depot alhier Commandeert zal werden toegeschikt; terwyl voorthaan alle Ruyten die in enig gebouw hoe ook genaamd, en door wien ook geoccupeert, gevolglyk zo wel Pakhuizen en maguazynen als Huyzen Woningen, Casernen en Corps de gardes gebroken zullen werden, teegens uitkoopsprys op reekening van Zoldyen zullen werden belast van Zodanig Administrateurs, Commandanten der onderscheidene Corps en Depots, ofte bewooners der Logementen en Huyzen, als aan wien de verantwoording derzelve in d’ eerste plaats Competeerd, zo nogthans dat aan hun zal vry blyven derzelver verhaal op zodanige hunner onderhorige in den dienst der Maatschappy te zoeken, als door welke de voorsz: Ruyten zullen zyn gebrooken.
Laastelyk is nog geleezen het onderstaande Berigt, door zodanige Commissie van Zee en Scheeps kundigen ingediend, als by Resolutie van den 21:e deezer benoemd is geworden om nopens de mogelykheid om het in Baay fals op Strand zittend Schip de drie Gebroeders van desselfs gebreeken te repareeren, en de verdere Lading uit dien bodem te Kunne ontlossen, het vereischt onderzoek te doen.
Aan den wel Ed: Achtb: Heer Johannes Isaac Rhenius Opperkoopman Gezaghebber van Cabo de Goed Hoop ende ressorten van dien &:a &:a &:a
‘Wel Edele Achtbare Heer!’
‘Om aan de zeer g’ eerde Ordre de dato 21 July ons door Uwel Edele Achtb: toegesonden omme zig te begeeven aan boord van ‘t ingehuurd particulier hollands Schip de drie Gebroeders , ten einde g’ adsisteerd met den baas der Scheepstimmerlieden Meindert van Eyk, ten overstaan van de Opperkoopman Christoffel Brand, en den Equipagiemeester Cornelis Cornelisz, in ‘t by weezen van den Schipper Jan Roelofs de Groot Commandeerende voorm: bodem de drie Gebroeders , met de aller uitterste nauwkeurigheid te bezigtigen de Schaade die zig teegenswoordig aan gem: Schip koomen te bevinden, en na te gaan of dat gedeelte der lading welke nog binne boord is zou kunnen worden ontscheept, mitsgaders of door die ontscheeping, dan wel door ‘t toebrengen van andere middelen, de gem: bodem wederom Vlot zou Kunnen worden gebragt, en vervolgens in Staat om zee te Kunnen bouwen, met byvoeging in dit geval van hunne Consideratien hoedanig ‘t eene en ander als dan best zou kunnen worden bewerkstelligt - hebben in beantwoording van dien de Eer, UWel Edele Achtb: te berigten, dat wy onderget:s ons op heeden aan boord van voorm: Schip hebben begeeven en bevonden:’
‘Dat bovengem: bodem 2 3/4 voet in ‘t zand gewerkt was, en uijterlijk geene gebreeken kunnende ontdekken, maar gissen dat het Schip groote Schaade door ‘t Stooten op de Romans Klip onder aan de Vlak, zal hebben gekreegen, dus wanneer men ‘t Los had en met pompen konde lens krygen /: dog ‘t geen niet zonder groote Kosten en tyd zal kunnen geschieden:/ en vervolgens ‘t Schip gekield zynde, dan zoude men eerst kunnen oordeelen of ‘t alhier te repareeren was, dan niet Vermits ‘t zodanig lek komt te Weezen dat het Water halve weegen na ‘t bovendek komt te Staan.’
‘Dog om alle te hier vooren geallegueerde te bewerkstelligen komt ‘t de onderget:s voor dat het eenigste wat tot dies oogmerk zouden Kunne gedaan worden was, met Spring tey en laag Water, zo veele ledige goede Leggers rondom ‘t Schip in krammen vast te Sjorren, om was ‘t mogelyk ‘t Schip te ligten en dan met zo veel Pompen, die eerst op de maat van lengtens zoude moeten worden gesaagt, als met mogelykheid maar zoude Kunne plaatzen ‘t Schip lens te pompen, waar toe ook groot aantal van Manschappen zal nodig hebben, om by Continuatie uyt alle de Pompen te pompen, en de lading er uit te Krygen, vervolgens ‘t Schip hoger op ‘t Strand halen om de ontramponeerde en lekken zo verre mogelyk te Stoppen; en dan diend alhier een Schip te zyn waarop gem: bodem na dat het van Strand is afgehaald zouden kunnen gekield worden, vervolgens het Vlak boven water te Krygen, om als dan te Kunnen oordeelen of ‘t alhier te Repareeren was dan Niet. Edog of alle die moeytens aan het heilsaam oogmerk zal kunnen beantwoorden durven de ondergeteekendens daar van geene Secuure Verzeekering geeven te meer daar den Schipper van voorm: Bodem van gevoelen is, of schoon men thans van de gebreeken niets ontdekken kan, terweyl het zelve onder Water is, dat het Schip na zijn Sustenue van onderen geheel aan stuk gestooten is, en zelfs dat hy, beneevens zyne Officieren en enige van zyn Equipagie Stukken van de Kiel en Steven by het Stooten op voorsz: Romans Klip heeft zien boven dryven, en in die tyd dat ‘t tusschen deks droog was deselve egter op dat Ogenblik op gesprongen en in de midden neergezakt was, ‘t welk te kennen geeft dat er eenige balken in ‘t ruim moesten aan Stuk Weezen; Waarom ged: Schipper denkt dat de Kiel en buyk Stukken van dikwils gem: Bodem ten eenemaale uit malkanderen zal zyn geraakt.’
‘Nadat de ondergeteekendens zo veel in hun Vermogen was aan de zeer g’ eerde intentie van Uwel Edele Achtb: denkende te hebben Voldaan laaten zy deeze voor eerbiedig rapport dienen.’
‘:onderstond:’
‘Simons baaij den 27 July 1792 / :lager:/ ten overstaan, in ‘t bij weezen, als geCommitt:e /:was getekend:/ C: Brand. J: R: de Groot. A: F: Steffers C: Cornelisz. F: Moser. A Smitskam, M:t v Eijk’
welk Bericht alvorens op het zelve te disponeeren, is verstaan te stellen in handen van den Schipper van voormelde Bodem Jan Roelofse de Groot, ten einde zich daar op in den Name der Assuradeurs en Rheeders van evengedagte zijne Bodem te declareeren, of hij het in de onzekerheid nopens den Staat waar in zig ‘t Schip onder water bevind, geraaden oordeeld de opgegeevene middelen te doen bewerkstelligen, en gevolglyk ook de daar toe vereischt werdend zwaare kosten te impendeeren, om het vlak waar aan vastgesteld word zig de principaalste Gebreeken te bevinden, booven water te kunnen krijgen ten einde de defecten zelve vervolgens te visiteeren ende te examineeren, dan of na zyn inzien den presenten Staat van Zaaken zodanig is dat meer overeenkomstig het Intrest der belanghebbende zoude werden gehandelt, alle Kostbaare tentamens, waar van niet alleen den uitslag onzeeker, maar ook het gevolg zomtyds Vrugteloos kan komen af te lopen t’ abandonneeren, op dat den Rade in byde gevallen zodanige dispositien zoude kunnen neemen als meeSt geschikt zullen geoordeeld werden om hem die adsistentien te bieden waar toe de Maatschappy uit hoofde der Cherte party verbonden is.
Aldus Geresolveerd ende Gearresteerd In ‘t Casteel de Goede Hoop Ten daage en Jaare Voorschreeve
[Signed:] J: I: Rhenius
[Signed:] J: J: Le Suëur
[Signed:] O: G: De Wet
[Signed:] W: F: V: Reede van Oudtshoorn
[Signed:] My præsent E: Bergh p:l Secret