C206 C207 v1.20

C. 206, pp. 389-407 en C. 207, pp. 2-6.

Saturdag den {17920901} 1 September 1792

S’ avonds extra ordinaire vergadering alle Praesent.

Wierd door den Heere Gezachhebber overgelegd, een Extract uit de Resolutien op gisteren genoomen bij de Hoogedele Heeren Commissarissen Generaal, luidende dat Extract als volgt,

‘Extract uit de Resolutien van hunne hoogedelhedens de Heeren Commissarissen Generaal over Nederlandsch India en Cabo de Goede Hoop genomen in ‘t Kasteel de Goede Hoop, op’

‘Vrijdag den 31 Augustus 1792’

‘Is geleezen de requeste van Johan Daniel Disandt, houdende, dat als een gevolg van ‘t door Hun Hoogedelheedens opgevatte misnoegen over de bevonden morsigheid en vuiligheid in ‘t Hospitaal de Suppl:t van zijne bediening als eerste opperziekenvader was ontzet, en tot die van jongste Ziekenvader was gedeporteerd geworden, waardoor niet alleen de Suppl:t maar zelfs zijne thans hoog-zwangere huisvrouw in de bedrukste en elendigste omstandigheeden waaren gedompeld, en niets als armoede en gebrek te gemoed zaagen; dat den Suppl:t hunne Hoogedelheedens om vergiffenis smeekte en aan hoogstdezelve den nood en bedrukten toestand zijner arme huisvrouw wenschte voor te draagen.’

‘Dat een voor den Suppl:t ongelukkig oogenblik hem zekerlijk in de oogen van Hun Hoogedelheedens schuldiger had doen schijnen, als hij zonder zig geheel te verschoonen, weezendlijk was.’

‘Dat zyne vrouw onder het schoonmaken haarer kamer door een toeval was overvallen, waarvan disordres en confusien de gevolgen waaren geweest, en dat om des Suppl:t ongeluk te voltooijen zijne slaaven bij ‘t inkomen van hunne Hoogedelhedens hunnen plicht vergeten hadden, latende de spoelinge van de agterplaats, die door het schrobben der Combuis was bemorst, staan, en vermeerderende daar door de ongeregeldheeden.’

‘Weshalven den Suppl:t in deeze zijne bedrukte toestand de toevlugt neemt tot de mensch Lievende en genereuse denkenswijze van hun Hoogedelhedens, demoedigst verzoekende dat het hun hoogedelhedens goedgunstig behagen mogte, een ongelukkigen die beterschap beloofde en door een stipte en naauwe betragting van zijn pligt voorige fouten zoude zoeken uittewisschen, te helpen, en in zijne vorige post van Ziekenvader te herstellen, en daar door eene geheele Famiellie van haaren ondergang en ruine te bevrijden; terwijl de Suppl:t niet alleen voor deze gunste hun Hoogedelhedens levenslang zoude dankbaar blijven maar God den Belooner alles goeds smeeken, dat Hij hunne hoogedelhedens in zijne protectie wilde neemen, en aan dezelve beloonen die goedheid en genade die hunne Hoogedelhedens, aan den smeekenden Suppl:t zouden beweezen hebben.’

‘Waarop gedelibereerd en ingenoomen zijnde de informatien van den Heer Gezachhebber dezes Gouvernements is goedgevonden en verstaan ofschoon de omstandigheden door den suppl:t g’allegueerd om zyn gedrag als mindeer strafbaar te doen voorkomen, daartoe geenzints voldoende zijn, alzo S’ Comp: belangen nimmer behooren te worden verwaarloosd, uit hoofde van huisselijke omstandigheden haarer bedienden, egter in dit singulier geval aan den Suppl:t op zijn betoond leedweezen en gedaane beloften van zig voorthaan met meer ijver en attentie in den dienst der Compagnie te zullen gedragen uit bijzondere gratie zijn begaan plichtverzuim te remitteeren en quijt te schelden, gelijk hem zulx geremitteerd en quijt gescholden word bij deezen, wordende dierhalven den Suppl:t bij deeze wederom hersteld in zijne voorige post van OpperziekenVader of Schafbaas met de gagie en Emolumenten daartoe staande, met serieuse recommendatie egter, om zig deeze betoonde hooge gunst door eene meer dan gewoone ijver en applicatie en getrouwe waarneeming zijner bediening waardig te maaken, /: waarop Regenten van ‘t Hospitaal gelast worden bijzonder agt tegeeven :/ en daar door voortekomen de dadelijke in ‘t werkstelling der poenaliteit vermeld in de Resolutie vanden 28 deezer ten opzigte van den Suppl:t genoomen, en welke voor zo verre wel expresselijk word geïnhaereerd.’

‘En zal Extract dezes worden gezonden aan den Gezaghebber benevens den Politicquen Raad en een diergelijk Extract werden afgegeeven aan Regenten van ‘t Hospitaal voornoemd, mitsgaders aan den Suppl:t om respectivelijk te strekken tot derzelver informatie en naricht.’

’/:was geteekend :/ S: H: Frijkenius R:t Accordeert met voorschr: Resolutie /: was getekend :/ Ed:d Daniels.’

waaruit gebleeken zijnde hun Hoogedelhedens gunstige dispositie om den bij Resolutie hunner Hoogedelhedens van den 28 Augustus laatst:l tot jongste onderziekenvader gedeporteerden Johan Daniel Disandt, wederom in zijne vorige qualiteit met de daartoe staande gagie en Emolumenten te herstellen zo is beslooten daarvan bij Extract deezer kennisse te doen draagen aan den Soldijboekhouder ten einde de gagie van gemelde Disandt wederom met ƒ24:- per maand te laaten continueeren.

Vervolgens wierd door den Heere Gezachhebber den Raade gecommuniceerd, dat den gedeporteerden en ten deeze Casteele in detentie zijnde Procureur Jacobus van Leeuwen, alvorens kennisse te hebben gedraagen van ‘t besluit dezes Raads heden morgen genomen waarbij aan hem onder behoorlijke cautie is toegestaan zich naar zijn huis te begeeven, aan zyn Ed: had doen terhandstellen het volgende Request.

Aan den WelEdelen Achtb Heer Johannes Rhenius, Gezachhebber dezes Gouvernements aan Cabo de Goede Hoop, en den Ressorte van dien &:a &:a &:a. beneevens den Ed: Achtb: Politicquen Raad.

‘Wel Edele Achtb: Heer! En E: E: Achtb: Heeren!’

‘Geeft met verschuldigde eerbied te kennen UWer WelEd: Achtb: zeer nedrigen dienaar, den ondergeteekende Jacobus van Leeuwen.’

‘Hoe den Suppl:t volgens politicquen Raadsbesluit UWer WelEd: Achtb: van zyn ambt als g’ admitteerd Procureur is gedeporteerd, omme van hier gezonden te worden en zo lange als arrestant in civieL arrest ten Kasteele verblijf te houden, tot de eerste Scheeps geleegendheid zig daartoe zoude opdoen.’

‘Dat den Suppl:t daardoor in de onmogelijkheid is geraakt omme zelfs de geringste middelen tegen zijne beschuldiging te kunnen appliceeren, veel minder van de in zijnen boedel berustende Chartres en Papieren hem als publicq perzoon door zijne respective pp:len toevertrouwd behoorlijk rekenschap en verantwoording te doen, terwijl des Suppl:t boedel zonder eenige administratie ziijnde aan veele gevaaren tot praejudicie van gem: zyne pp:len g’ exponeerd is.’

‘Dat wijders den Suppl:t als zijnde een bejaard man die zig berijds in de beginzelen van gryze ouderdom is bevindende thans de vrijheid neemt zig met alleronderdanigst respect en verschuldigde eerbied te keeren tot UWelEd Achtb: en E E Achtb: ootmoedig verzoekende, dat het van hoogstderzelver goedgunstig welbehagen zijn moogen omme den Suppl:t die thans de eer heeft UWelEd: Achtb: en E: E: Achtb: op de solemneelste wijze te betuigen geene de minste intentie te hebben gehad om eenige seditie of instigatie tot eenig oproer te verwekken, veel minder daartoe raad off advies te hebben gegeeven. uit zijne detentie, ten deezen Kasteele te largeeren en hem wederom in het ambt van Procureur te herstellen ofte zodanig anders als Uwel Ed: Achtb: en E: E: Achtb: gelieven goed te vinden te behooren.’

‘’T Welk doende &:a /: was getekend:/ J: V: Leeuwen.’

na welkers Lecture den Heere Gezachhebber den Raade al verder communiceerde, dat ‘t zelve Request door zyn Ed: was gepraesenteerd aan de Hoogedele Heeren Commissarissen Generaal, en dat zyn Ed: vermeend had te kunnen ontwaaren, dat ‘t met de intentie hunner Hoogedelhedens best strookende zoude zijn, om alle de Papieren tot de zaak van gemelde van Leeuwen specteerende wederom te stellen in handen van ‘t officie Fiscaal, ten einde door het zelve tegens hem te worden geprocedeert, en is dus met uitzondering van de Heeren Gordon en de Wet welke zich van ‘t adviseeren in deezen hebben g’excuseerd, bij de overige Heeren Leeden des Raads beslooten, den gemelde van Leeuwen zonder eenige conditie ofte cautie uit zijne detentie te ontslaan, terwijl alle de tot zyne zaak specteerende papieren zullen worden te rug gegeeven aan den ad interim Fiscaal M:r Jacob Pieter Deneijs met Last tegens hem voor den Raade van Justitie alhier zodanige procedures te entameeren als hy zal vinden te behooren, en is teffens beslooten van het besluit dezer tafel van den 21 Augustus jongstl: waarbij hij van Leeuwen is gedeporteerd geworden in zo verre aftewijken dat hij alleen gesuspendeerd zal blijven in zyn ambt van Procureur tot tyd en wijlen dat de Procedures welke den ad interim Fiscaal ex officio tegens hem zal entameeren, zullen weezen getermineerd.

Hierna wierd door den Heere Gezachhebber te kennen gegeeven, dat de noodzaakelijkheid meede brengende om de gebouwen zo hier in ‘t Kasteel als in S’ Comp: Thuijn te Schilderen, zijn Ed: alvorens zulks te laaten bewerkstelligen van den Baas Schilder Jan Janse Oostendorp had gevraagd eene opgave van de daartoe vereischt wordende Verwen, Olij en Verfkwasten, en van denzelven schilder de beide door den opziener van ‘t Ambachtsquartier gevidemeerde en hierna g’insereerde Memorien.

‘Memorie Van het geene vereischt werd, tot het verwen van alle de Gebouwen met dies, ap-en-dependentien binnen het Kasteel, als meede die van Imhoff de Barriere rondsomme ‘t Casteel en ‘t Houte Wagtshuisje;’

‘Cabo de Goede Hoop d’ 27 Aug:s 1792. /:was getek:d / Jan Janse Oostendurp. Gezien /:getek:d / G: C: Kuchler.’

‘Memorie van ‘t geene vereischt word tot het Schilderen van S’Comp Tuinhuis voor en agter, de Balcon, de Hekken, Wooning voor de Bediendens, Slaave wooning, Combuis, Pakhuis &:a’

’/ :onderstond :/’

‘Cabo de Goede Hoop den 25 Aug:s /: was get:d / Jan Janse Oostendurp. gezien /:was get:d G C Kuchler’

waarop is goedgevonden en verstaan, de bij die Memorien opgegeeven Verwen, Olij en kwasten te laaten verstrekken, doch teffens aan den opziener van ‘t Ambachtsquartier te injungeeren, omme met alle vigilantie te waaken, dat geene meerdere Verwen nog olij tot het Schilderen van de voorschr: Gebouwen uit S’Comp: Negotie Pakhuis worden opgenoomen, als daartoe worden vereischt en ook tot geene andere eindens gebruikt als waartoe verstrekt worden, zullende den gemelde opziener gehouden zijn, wanneer de voorz: Gebouwen zullen weezen geschilderd, daarvan Rapport te doen aan deezen Raade; ten einde dezelve daar door in staat te stellen tot de examinaitie van ‘t werk zodanige Gecommitteerdens te benoemen, als dezelve zal komen goed te vinden.

Vervolgens door den Heere Gezachhebber te kennen gegeeven zynde dat tot ult:o April jongstL: eenige der Emolumenten welke aan S’ Comp: g’qualificeerde en eenige mindere Dienaaren zijn verstrekt geworden ten deele op de Reekening van Randsoenen ordinair, en tendeele op die van onkosten ordinair zijn belast geworden, doch dat de verstrekkingen in natura gecesseerd zijnde en met primo Maij een aanvang gemaakt om dezelve alle in gelde te betaalen, ‘t wel niet mogelijk waare dezelve zo als voorheen afzonderlyk te Boeken, met verzoek dat daarïn mogt worden voorzien, en is dierhalven Bestgedacht den NegotieOverdrager Casparus van Eerten te qualificeeren zo als dezelve gequalificeerd word bij deezen, om alle de Emolumenten, welke navolgens de daarvan gemaakte bepaling zedert primo Maij zyn uitbetaald en voortaan uitbetaald zullen worden te brengen ten lasten van de Reekening, Randsoenen ordinair.

Daar niettegenstaande het verbod by Placcaaten ven den 27 April 1751, 3 September 1771, en 25 Maij 1774 g’emaneerd om s’ Heeren Wild en Gevogelte moedwillig te vernielen, dagelijks word ondervonden, dat zints het afdanken der Wildschutten alhier de baldadigheid om ‘t wild te vernielen meer en meer toeneemt, zodanig dat zelfs Hottentotten en Slaaven zich daaraan schuldig maaken, en het dus noodzakelijk komt te zijn dat daarïnne voorzieninge werde gedaan, zo is beslooten den Heere Colonel Gordon aan te stellen tot opperjagermeester en aan zijn Ed ter hand te doen stellen alle de voorschr: Placcaaten met qualificatie en verzoek dezelve met alle attentie te revideeren, en onder zodanige bijvoegzelen als zijn Ed: zal vermeenen te behooren daaruit te ontwerpen en aan deezen Raade ter approbatie voor te dragen een Placaat waardoor men zou Kunnen vertrouwen de geusiteerde misbruiken op dat stuk, te kunnen weeren en stuiten, zullende zyn Ed: daarbij in acht moeten neemen dat ieder der Heeren Leeden des Raads vrijheid zal hebben ten zijnen kosten en Zonder eenig bezwaar voor d’ E Comp: een Wildschut te mogen houden.

Bij deeze gelegenheid werd door den Heere Gezachhebber almeede ter kennisse van den Raad gebracht dat zyn Ed dagelijks wierd

wierd vermoeijelijkt door opgezeetenen langs de Bergrivier woonende, om permissie te verkrijgen tot het schieten van Zeekoeijen welke zich ingemelde Rivier zijn onthoudende onder pretext dat door die dieren hunne Koornlanden werden beschadigt, dat zijn Ed: egter alle die verzoeken hadt afgeweezen, doch dat het niettemin zeer te veronderstellen was, dat nu en dan zonder eenig verloff te hebben de Opgezeetenen langs die rivier eenige dier Beesten kwamen te schieten dan wel op eenige andere wijze aftemaaken; Zo is beslooten ter voorkoming van dit een en ander te renoveeren, alle ordres waarbij het schieten van Zeekoeijen zonder Schriftelijk consent van de Hoofdgebieders is verboden, bij welke renovatie teffens zal worden gestatueerd dat niemand ter verkrijging van die licentie verzoek zal mogen doen, als ingevalle hij zal kunnen bewijzen deeze dieren zig in zodanige meenigte in de Rivieren op te houden, dat zonder schrik onder dezelve te brengen daarvan nadeel voor de opgezeetenen zoude te vreezen zijn, en eindelijk dat de boete tegens de overtreeders van dat bevel bij ‘t vigeerend generaal placcaat van den [.....] gestipuleerd, zullen worden verdubbeld, en dus voor de eerste reize op Rd:s 50:- voor de tweede Rd:s 100:- en voor de derdemaal op Rd:s 200:- gesteld, omme à usu te worden verdeeld.

Laatstelijk wierd door de Heere Gordon en Van Reede Van Oudtshoorn, in hun Ed:s qualiteit als Commissarissen over ‘t Robben Eiland te kennen gegeeven dat den Capitain Lieutenant Ingenieur Louis Michel Thiebault hun Ed: hadt bericht, dat hoe zeer hij zig ook heeft beijverd omme het nodige werk aan de Fortificatien met de aanweezende Bandieten in de tot het verblijf dier menschen aandeeze hoofdplaatze bepaalde tijd ten einde te brengen zulks door de aanzienlijke reparatien welke aan veele dier werken hebben moeten worden gedaan, onmogelijk was geworden, en dat ‘t echter van ‘t uiterste aanbelang kwam te zijn om gedurende het daartoe bekwaam Saisoen alle de Werken voor deterioratie te beveiligen; weshalven dan ook omme den opgemelden Thiebault daartoe in Staat te stellen, bij den raade is beslooten de aanweezende Bandieten, welke bij de Fortificatie werken zijn geemploïeerd en gebruikt geworden, niet ingevolge Resolutie dezer tafel van den 13 Maart jongstleeden met dien uitgang van deeze loopende maand te doen te rug keeren naar ‘t Robben Eiland , maar dezelve ter contrarie aan te houden om bij voortgang aan de gemeene werken te worden g’emploijeerd, tot zo lange deezen Raade zulks oirbaar ende geraaden zal vinden.

Aldus Geresolveerd ende G’ arresteerd, In ‘t Kasteel de Goede Hoop, Ten dage en Jaare Voorschr:

[Signed:] J: I: Rhenius

[Signed:] J: J: Le Suëur

[Signed:] O: G: De Wet

[Signed:] W: F: V: Reede Van Oudtshoorn

[Signed:] My Præsent E: Bergh p:l Secret