|
contents |
 |
Inleiding tot die Resolusies van die
Politieke Raad van die Kaap die Goeie Hoop
|
|
VOC-handelspos/-fort by Rio de la Goa, Mosambiek (1720-1729)
Die besetting van Delagoabaai deur die Kompanjie was ’n belangrike onderneming. In 1719 het die Here Sewentien besluit om ’n handelspos aldaar op te rig, en die Kamer van Amsterdam het ’n ekspedisie uitgerus om dit te gaan stig. Die nuwe nedersetting sou onder die administrasie van die Kaap staan. Alle belangrike hofsake moes aan die Kaap verhoor word, en in alle sake behalwe die mees onbeduidende, kon by die Raad van Justisie aan die Kaap appèl aangeteken word.
In November 1720 het die ekspedisie in Tafelbaai aangekom. Die opperhoof, Claas Nieuwhof, is egter kort na sy aankoms aan die Kaap oorlede en op 3 Desember 1720 het die Politieke Raad Willem van Taak, klerk van die Politieke Raad aan die Kaap, as sy opvolger aangewys. Die ekspedisie het die Kaap op 14 Februarie 1721 verlaat en op 29 Maart hul bestemming bereik. Hulle het kamp opgeslaan op die plek waar Lourenço Marques later verrys het. Met die ekspedisie het dit nie goed gegaan nie, aangesien sestien man tussen 27 April en 31 Mei aan Delagoa-koors gesterf het. Van Taak wat op 31 Mei oorlede is asook sy opvolger, Casparus Swertner, was albei koorsslagoffers. (Vroeëre reisigers in Afrika was onbewus daarvan dat ’n bepaalde soort muskiet die draer was van dié dodelike koorssiekte, tans as malaria ‘ongesonde lug’ bekend.) Daarbenewens is die nedersetting op 19 April 1721 deur twee seerowerskepe aangeval en oorgeneem. Die landbou het ook nie aan die verwagtinge voldoen nie, en die oeste het misluk. Vanweë die ernstige teenslae is die plek se naam na Fort Lijdzaamheijd verander.
Die Goewerneur en Raad aan die Kaap het die nedersetting as gevolg van al die probleme heel negatief bejeën en dit telkens gestel dat dit ’n veel groter las as bate vir die Kompanjie was. Na vele ontberings, terugslae en groot lewensverlies, word die Politieke Raad gelas en daartoe gemagtig om die gemelde handelspos op Rio de la Goa op te breek en te verlaat (15 November 1729, C. 84).
Top
|